ANALIZA FINANSOWA
STRUKTURA MAJĄTKU I KAPITAŁU
Podstawowe znaczenie mają:
Wsk. wyposażenia przedsiębiorstwa w środki gospodarcze
Udział trwałych składników majątku w aktywach ogółem = majątek trwały /aktywa ogółem * 100%.
Udział rzeczowych składników majątku w aktywach ogółem = rzeczowe składniki majątku / aktywa ogółem * 100%.
Udział niematerialnych składników majątku w aktywach ogółem = niematerialne składniki majątku / aktywa ogółem * 100%.
Udział majątku obrotowego w aktywach ogółem = majątek obrotowy /aktywa ogółem
* 100%
Udział zapasów a aktywach ogółem = zapasy /aktywa ogółem * 100%.
Udział należności w aktywach ogółem = należności / aktywa ogółem * 100%.
Udział środków pieniężnych w aktywach ogółem = środki pieniężne /aktywa ogółem
* 100%.
Udział krótkoterminowych papierów wartościowych w aktywach ogółem
= krótkoterminowe papiery wartościowe /aktywa ogółem * 100%.
W badaniu struktury kapitałów (pasywów) podstawowe znaczenie mają:
Wsk. wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitały własne i obciążenia kapitałami obcymi:
Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał własny = kapitał własny /pasywa ogółem
* 100%.
Obciążenie przedsiębiorstwa zobowiązaniami długoterminowymi = zobowiązania długoterminowe /pasywa ogółem * 100%.
Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał stały = kapitał stały /pasywa ogółem * 100%.
Obciążenia przedsiębiorstwa kredytem krótkoterminowym = kredyt krótkoterminowy /pasywa ogółem * 100%.
Obciążenia przedsiębiorstwa zobowiązaniami bieżącymi = zobowiązania bieżące /pasywa ogółem * 100%.
Analiza pionowa to badanie 100% aktywów i pasywów.
Analiza pozioma bilansu to porównanie poszczególnych składników aktywów i pasywów:
STRUKTURA KAPITAŁOWO - MAJĄTKOWA
(+) dodatnio różnica między kapitałem stałym a trwałymi składnikami majątku oznacza,
że część środków obrotowych w przedsiębiorstwie finansowana jest kapitałem długoterminowym i dlatego pozostaje w jego ciągłej dyspozycji. Kapitał długoterminowy stanowiący kapitał obrotowy może być: tylko kapitałem obcym pochodzącym z kredytów
i pożyczek, w pełni kapitałem własnym oraz sumą części kapitału własnego i zobowiązaniami długoterminowymi. Za korzystanie z kapitału obcego przedsiębiorstwo płaci odsetki
i angażowanie tych kapitałów jest korzystne, gdy średni Wsk. rentowności kapitału stałego przekracza obowiązującą wysokość stopy %.
Majątek trwały Kapitał Kapitał stały
Majątek obrotowy obrotowy Zobowiązania bieżące
Kapitał stały - majątek trwały >0
zerowy poziom kapitału obrotowego ma bardziej teoretyczne niż praktyczne znaczenie, chociaż okresowo stan kapitału obrotowego może równać się zero.
Majątek trwały Kapitał stały
Majątek obrotowy Zobowiązania bieżące
Kapitał stały - majątek trwały = 0
(-) ujemny poziom kapitału obrotowego występuje gdy majątek trwały jest wyższy niż kapitał stały. Część środków trwałych finansowana jest krótkoterminowymi zobowiązaniami, jest
to typowe dla firm handlowych, które wydłużając termin płatności zobowiązań
za dostarczone towary w momencie ich sprzedaży otrzymują na bieżąco gotówkę. Firmy mają więc krótsze terminy realizacji należności niż terminy płatności zobowiązań,
co powoduje powstawanie wolnych środków pieniężnych.
Majątek trwały Kapitał Kapitał stały
Majątek obrotowy obrotowy Zobowiązania bieżące
Kapitał stały - majątek trwały < 0
Kapitał stały jest finansowany z majątku trwałego. Majątek obrotowy jest finansowany
z zobowiązań bieżących.
Kapitał własny = aktywa ogółem - zobowiązania ogółem
Kapitał stały = kapitał własny + zobowiązania długoterminowe.
Udział kapitału własnego w finansowaniu majątku trwałego przedsiębiorstwa ustala się według:
Wsk. pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym = kapitał własny /majątek trwały
* 100%. Jeśli majątek trwały jest w pełni pokryty kapitałem własnym to zachowana jest tzw. złota reguła bilansowa. Wówczas trwałe składniki majątku przedsiębiorstwa powinny być finansowane z kapitału własnego, gdyż oddawane są na długi okres czasu do dyspozycji przedsiębiorstwa.
Wsk. pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym = kapitał stały /majątek trwały
* 100%. Przy prawidłowej polityce finansowej kwota kapitałów stałych powinna przekraczać wartość majątku trwałego o niskim stopniu płynności finansowej.
Wsk. pokrycia kapitałami krótkoterminowymi majątku obrotowego = kapitał krótkoterminowy /majątek obrotowy * 100%. Jeśli kapitał krótkoterminowy pokrywa w pełni majątek obrotowy to zachowana jest złota reguła bilansowa w stosunku do obrotu składnikami majątku.
Kapitał obrotowy = kapitał stały - majątek trwały.
Kapitał obrotowy a majątek przedsiębiorstwa.
Udział kapitału obrotowego w finansowaniu majątku ogółem = kapitał obrotowy /aktywa ogółem * 100%.
Udział kapitału obrotowego w finansowaniu majątku obrotowego przedsiębiorstwa
= kapitał obrotowy /majątek obrotowy * 100%.
Kapitał obrotowy a płynność finansowa.
Wsk. pokrycia bieżących zobowiązań = środki obrotowe ogółem /łączne zobowiązania bieżące (zobowiązania krótkoterminowe)
Wsk. szybkości spłaty zobowiązań = płynne środki obrotowe (należności, środki pieniężne, krótkoterminowe papiery wartościowe) /zobowiązania bieżące.
Kapitał obrotowy w dniach obrotu = kapitał obrotowy /sprzedaż netto * 360. Wsk. określa liczbę dni na jaką wystarczy kapitału obrotowego. Oznacza to, że pozim kapitału obrotowego w dniach maleje przy zwiększani sprzedaży. Jeśli proporcjonalnie do obroty nie zwiększy się kapitał obrotowy to przy zwiększaniu obrotów wzrośnie niebezpieczeństwo utraty płynności finansowej. Trzeba: zbadać:
- Wsk. obrotu zapasmi = sprzedaż netto /średni stan zapasów. Jeśli firma zwiększa ten Wsk. tzn., że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży. Jest to korzystne, ponieważ zmniejszają się koszty ich magazynowania oraz następuje uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasach. Zwiększa się jednak ryzyko, że w przypadku nie przewidzianej sytuacji przedsiębiorstwo nie będzie w stanie zaspokoić potrzeb odbiorców i straci klientów.
Wsk. obrotu zapasami w dniach = średni stan zapasów /sprzedaż netto *360. Wsk. określa, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej sprzedaży. Wysoki Wsk. mówi o wolnym obrocie zapasów, a niski o występowaniu znacznego popytu na te towary, o łatwości ich sprzedaży i krótkim okresie ich magazynowania.
Wsk. obrotu należnościami = sprzedaż netto /średni stan należności. Wsk. określa ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności. Mieści się w przedziale 7,0 - 10,0. Jeśli jest mniejszy niż 7,0 oznacza, że w stosunku do ogólnie przyjętych norm przeds. Za długo kredytuje klientów i środki pieniężne są za długo zamrożone w należnościach.
Wsk. obrotu (rotacji) jest liczony w dniach i określa go wtedy Wsk. cyklu należności i oblicza się go:
Wsk. cyklu należności = średni stan należności /sprzedaż natto *360 dni. Określa ilość dni sprzedaży, za którą nie uzyskano jeszcze należności i w jakim stopniu kredytuje odbiorców. Wsk. obrotu należności w dniach = 360 /Wsk. obrotu nalezności.
Okres płacenia należności w dniach = średni stan zobowiązań /sprzedaż netto *360 dni. Do jej ustalenia przyjmuje się zobowiazania bieżące kredytu krótkotermino. Oraz raty kredytu długotermin. przypadające do spłacenia w danym roku. Ta relacja określa jaki jest stan regulowania zobowiązań w przeds. Im dłuższy, tym mniejsze są potrzeby w zakresie kapitału obrotowego. Porównując go z warunkami sprzedaży oferowanymi odbiorcom można określić czy firma będzie zdolna do zapłacenia w terminie płatności.
Cykl środków pieniężnych = obrót zapasami w dniach + okres ściągania należności - okres płacenia zobowiązań. Wsk. ten ilustruje okres czasu, jaki upływa od momentu odpływu gotówki przeznaczonej do regulowania zobowiązań do momentu przepływu gotówki z pobranych należności. Korzystny jest krótki cykl środków pieniężnych ze względu na to, że pieniądze zainwestowane w aktywa bieżące wracają do firmy szybko i mogą być znów wykorzystane.
Trzy dokumenty sporządzane przez przedsiębiorstwo:
- bilans,
- rachunek zysków i strat,
- sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.
SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
Przepływ środków pieniężnych z działalności operacyjnej:
I. wynik finansowy netto zysk / strata.
II. korekta o pozycje: amortyzacja, zysk / strata z tytułu różnic kursowych, odsetki i dywidendy otrzymane i zapłacone, rezerwy na należności, podatek dochodowy naliczony od zysku brutto, podatek dochodowy zapłacony, zysk / strata na sprzedaży i likwidacji składników działalności inwestycyjnej, zmiana stanu: zapasów, należności, rozliczeń międzyokresowych, zobowiązań krótkoterminowych (oprócz kredytów i pożyczek) oraz fundusze specjalne i przychodów przyszłych okresów
III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej.
Przepływ środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej:
I. Nabycie / sprzedaż wartości niematerialnych i prawnych.
II. Nabycie / sprzedaż składników rzeczowego majątku trwałego.
III. Nabycie / sprzedaż udziałów i akcji w jednostkach zależnych.
IV. Nabycie / sprzedaż udziałów i akcji w jednostkach stowarzyszonych.
V. Nabycie / sprzedaż składników finansowego majątku.
VI. Udzielone / zwrócone pożyczki.
VII. Otrzymane / zwrócone dywidendy.
VIII. Otrzymane / zwrócone odsetki.
IX. Inne pozycje.
X. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej.
Przepływ środków pieniężnych z działalności finansowej.
I. Zaciągnięcie / spłata długoterminowych kredytów bankowych.
II. Zaciągnięcie / spłata pożyczek, emisja / wykup obligacji, papierów wartościowych.
III. Zaciągnięcie / spłata krótkoterminowych kredytów bankowych.
IV. Zaciągnięcie / spłata krótkoterminowych pożyczek, emisja / wykup obligacji, papierów wartościowych.
V. Płatności dywidend i wypłata na rzecz właścicieli.
VI. Płatność zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego.
VII. Wpływy z emisji akcji i udziałów własnych oraz dopłat do kapitału.
VIII. Zapłacone / zwrócone odsetki.
IX. Inne pozycje.
X. Środki pieniężne netto z działalności finansowej.
Zmiana stanu środków pieniężnych netto (A +/- B +/- C).
Środki pieniężne na początek roku obrotowego.
Środki pieniężne na koniec roku obrotowego (D+E).
Punktem wyjścia przy sporządzaniu sprawozdań z przepływów środków pieniężnych jest ustalenie nadwyżki finansowej jaka przedsiębiorstwo wygospodarowało w okresie bilansowym. Składa się na nią zysk po opodatkowaniu (zysk netto) oraz amortyzacja środków trwałych, wyposażenia oraz wartości niematerialnych i prawnych. Nadwyżka ta jest określana „płynnością gotówkową” lub „cash flow”.
Nadwyżka finansowa (cash flow) = zysk netto + amortyzacja
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT:
I. Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów.
Przychody netto ze sprzedaży materiałów i towarów.
Przychody netto ze sprzedaży produktów.
II. Koszty sprzedanych towarów i produktów.
Wartość sprzedanych materiałów i towarów.
Koszt wytwarzania sprzedanych produktów.
III. Zysk brutto ze sprzedaży.
IV. Koszt sprzedaży.
V. Koszt ogólnego zarządu.
VI. Zysk / strata na sprzedaży.
VII. Pozostałe przychody operacyjne
Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego.
Dotacje.
Pozostałe przychody operacyjne.
VIII. Pozostałe koszty operacyjne.
Wartość sprzedanych składników majątku trwałego.
Pozostałe koszty operacyjne.
IX. Zysk na działalności operacyjnej.
X. Przychody z udziałów w innych podmiotach.
XI. Przychody z pozostałego finansowego majątku trwałego.
XII. Pozostałe przychody finansowe.
XIII. Koszty finansowe.
XIV. Zysk / strata na działalności gospodarczej.
XV. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych.
Zyski nadzwyczajne.
Straty nadzwyczajne.
XVI. Zysk / strata brutto.
XVII. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
Podatek dochodowy od osób prawnych.
Pozostałe obowiązkowe obciążenia.
XVIII. Zysk / strata netto.
BADANIE PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA
Do oceny zdolności przedsiębiorstwa służą Wsk. bieżącej i szybkiej płynności.
Wsk. bieżącej płynności = aktywa bieżące/pasywa bieżące. Wsk. mówi ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania, są to zobowiązania wobec pracowników, dostawców, instytucji, kredyty krótkoterminowe i raty kredytu długoterminowego przypadającego do spłaty w danym roku.. Najkorzystniejszy jest poziom Wsk.
w granicach 1,2-2,0, oznacza to, że zachowanie równowagi finansowej wymaga,
aby wielkość aktywów bieżących była dwa razy większa niż kwota bieżących pasywów (zobowiązań). Minimum bezpieczeństwa określa poziom Wsk. równy 1,2. Niski Wsk. oznacza, że firma działa z dnia na dzień i nie posiada wystarczających zasaobów gotówki do spłacenia bieżących zobowiązań. Im Wsk. jest większy, tym mniejszy będzie udział zobowiązań bieżących w finansowaniu cyklu eksploatacyjnego.
Wsk. wysokiej (szybkiej) płynności = aktywa bieżące - zapasy - rozliczenia między. czynne/zobowiązania bieżące. Wsk. ten pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych aktywami o dużym stopniu płynności. Najlepszy jest poziom Wsk. wynoszący 1,0, gdyż pokazuje, że przedsiębiorstwo może szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom. Gdy jest wysoka inflacja Wsk. może być niższy niż 1,0.
Dobrze działające przedsiębiorstwo to przedsiębiorstwo, w którym różnica między Wsk. bieżącym a Wsk. szybkim nie jest za duża. Jeśli szybki Wsk. jest niski a Wsk. bieżący wysoki, to firma utrzymuje zbyt wysoki poziom zapasów, w których zamrożony jest fundusz obrotowy. Gdy Wsk. szybki jest wysoki, oznacza to nieproduktywne gromadzenie środków pieniężnych w banku.
Wsk. płynności gotówkowej = środki pieniężne + papiery wartościowe przeznaczone
do obrotu/zobowiązania bieżące. Wsk. mówi jaką część zobowiązań firma może spłacić posiadaną gotówką. Spadek wartości pieniężnej może sugerować racjonalizację gospodarki środkami pieniężnymi.
Kapitał obrotowy = aktywa bieżące - zobowiązania bieżące.
Cykl rotacji kapitału obrotowego = kapitał obrotowy/sprzedaż*t, t = liczba dni
w badanym okresie. Cykl określa liczbę dni na które w firmie wystarczy posiadanego kapitału obrotowego (przez taki okres firma zachowa płynność finansową nawet w przypadku braku przychodów ze sprzedaży). Na ogół za korzystny przyjmuje się cykl nie krótszy niż 30 dni. Przy dominującej pozycji należności w aktywach bilansu zachowanie płynności przez badaną spółkę zależy od poziomu spłacalności tych należności. Nadmierna płynność finansowa
na ogół wpływa niekorzystnie na poziom rentowności firmy.
Wsk. rotacji zapasów = sprzedaż /przeciętne zapasy. Do zmierzenia tempa rotacji stosuje się: sprzedaż, koszt własny, koszt uzyskania przychodów, koszty operacyjne, koszty zmienne i inne.
Cykl rotacji zapasów = przeciętne zapasy /sprzedaż * t (t - długość mierzenia czasu).
CYKL oznacza okres w którym firma w całości odnawia stan swoich zapasów. Cykl im krótszy tym korzystniejszym przy czym powinien być pochodną tzw. optymalnego stanu zapasów - tzn. takiego, który z jednej strony zapewnia zachowanie ciągłości operacyjnej,
a z drugiej minimalizuje koszty zapasów. Długość cyklu zależy od: poziomu płynności finansowej, sposobu organizacji logistyki, charakteru działalności operacyjnej, lokalizacji
i dostępności odbiorców i dostawców. Za optymalny uznaje się cykl nie dłuższy niż 30 dni. Jako nadmierny uznaje się cykl przekraczający 3, 4 miesiące.
Cykl rotacji należności = przeciętne należności /sprzedaż * t. Cykl jest liczbą dni przez które firma przeciętnie oczekuje na spłatę należności. Im krótszy tym korzystniejszy przy czym cykl nadmiernie skrócony może być barierą dla wzrostu sprzedaży.
Cykl operacyjny = cykl rotacji zapasów + cykl spłaty należności. Cykl ten to okres jaki upływa pomiędzy wydatkowaniem środków na zakup zapasów a ich odzyskaniem z tytułu spłaty należności. Wydłużenie cyklu może oznaczać pogorszenie płynności finansowej.
Cykl spłaty zobowiązań = zobowiązania bieżące /sprzedaż *t. Cykl ten informuje co ile dni przeciętnie firma spłaca swoje zobowiązania. Im dłuższy tym korzystniejszy przy czym nadmiernie wydłużony może doprowadzić do utraty płynności finansowej.
Cykl konwersji gotówkowej = cykl operacyjny - cykl spłaty zobowiązań. Jeśli wzrostowi długości cyklu operacyjnego nie towarzyszy adekwatne wydłużenie się cyklu spłaty zobowiązań to firmie zagraża utrata płynności finansowej, a to oznacza, że cykl konwersji gotówkowej jest optymalny gdy nie wykazuje zmian w czasie i jest możliwie najkrótszy.
Wsk. rotacji aktywów = sprzedaż /aktywa. Wsk. mówi o tym jaka wartość sprzedaży przypada na jednostkę aktywów. Im wyższy tym korzystniejszy, tym aktywniej działa badana firma. W branżach nakładochłonnych jest niski, a w nakładooszczędnych jest wysoki. Jeżeli występuje zmniejszenie aktywów mierzone sprzedażą to wynika ono z szybszego przyrostu sumy bilansowej niż sprzedaży. Taka tendencja utrzymująca się przez dłuższy czas oznacza nieefektywne angażowanie środków w majątek firmy. Optymalna sytuacja występuje, gdy Wsk. wzrasta lub gdy jest ustabilizowany przy szybkim wzroście aktywów.
ZADŁUŻENIE - Ocena firmy składa się z dwóch części:
Oceny poziomu zadłużenia
Wsk. ogólnego zadłużenia = zobowiązania/aktywa * 100%. Wsk. ten określa udział zobowiązań, czyli kapitałów obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Wysoki Wsk. mówi o dużym ryzyku finansowym i o tym, że przedsiębiorstwo może utracić zdolność do zwrotu długów. W przedsiębiorstwie w którym nie została zachwiana równowaga między kapitałem obcym a kapitałem własnym, Wsk. powinien się mieścić w granicach 0,57-0,67.
Wsk. zadłużenia kapitału własnego = zobowiązania ogółem/kapitał własny. Wsk. ten określa stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego. Banki niechętnie udzielają kredytów inwestycyjnych, gdy kapitał własny w stosunku
do zamierzonego kredytu nie osiąga relacji 1:1. Wartością graniczącą w małym biznesie np.
w USA to relacja 3:1.
Wsk. zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe/kapitał własny. Zobowiązania długoterminowe dotyczą długów spłacanych w okresie dłuższym niż rok
od daty sporządzenia bilansu. Korzystny poziom tego Wsk. wynosi 0,5. Wsk. wyższy niż 1,0 oznacza, że zobowiązania długoterminowe są wyższe niż kapitał własny. A więc racjonalny Wsk. długu powinien mieścić się w przedziale 0,5 - 1,0. Przedsiębiorstwa posiadające wyższą proporcję długoterminowych zobowiązań do kapitału własnego są uważane za zadłużone.
Wsk. pokrycia zobowiązań długoter. rzeczowymi składnikami majątku = rzeczowe składniki majątku/zobowiązania długoterminowe. Wsk. ten mówi o stopniu zabezpieczenia zobowiązań długoterminowych przez rzeczowe składniki majątku przedsiębiorstwa.
Ocena zdolności firmy do obsługi posiadanego zadłużenia.
Wsk. pokrycia obsługi długu I = zysk przed opodatkowaniem + odsetki (zysk brutto) /raty kapitałowe + odsetki. Wsk. ten informuje ile razy zysk w działalności przedsiębiorstwa pokrywa roczne spłaty kredytu długoterminowego i odsetki od niego. Określa on więc stopień zabezpieczenia obsługi kredytu przez wygospodarowany w przedsiębiorstwie zysk. Jego wysokość zależy od kondycji finansowej firmy i powinien się mieścić w przedziale
1,2 - 2,5. Oznacza to, że jeżeli wpływy z działalności spadną o 50%, to przedsiębiorstwo i tak będzie zdolne do spłaty kredytu w granicach minimum Wsk..
Wsk. pokrycia obsługi długu II = zysk po opodatkowaniu (zysk netto) /raty kapitałowe
+ odsetki >=1.
Malejąca w czasie wielkość Wsk. może świadczyć o nieefektywnym zarządzaniu przedsi., niewielkiej zyskowności zainwestowanych środków lub zbyt ambitnych planach rozwojowych firmy (nadmiernej skłonności do inwestowania). Stałe utrzymywanie się niskiego poziomu tego Wsk. może być sygnałem o konieczności wydłużenia okresu spłaty kredytu.
Wsk. pokrycia zobowiązań odsetek = zysk przed opodatkowaniem + odsetki/odsetki.
Do jego ustalenia przyjmuje się zysk brutto, gdyż odsetki płacone są kredytodawcy przed odprowadzeniem podatku dochodowego do budżetu. Wsk. ten mówi czy firma jest w stanie spłacać odsetki, pomija spłatę kredytu. Zakłada się, że kredyt nie będzie spłacany z zysku tylko jego spłata będzie rozłożona w czasie. Jeśli odsetki jak i kredyt muszą być spłacone z zysku równocześnie to nie trzeba liczyć tego Wsk..
Wsk. pokrycia obsługi kredytu z cash flow= zysk netto + amortyzacja /rata kredytu + odsetki. Za wartość normatywną przyjmuje się 1,5 tzn., że suma zysku po opodatkowaniu wraz z amortyzacją powinna być co najmniej 50% wyższa niż roczna rata kredytu wraz
z odsetkami. Dopuszczalny jest niższy poziom Wsk., ale projekt który finansowany będzie kredytem oznacza ryzykowne przedsięwzięcie i kredytodawca żąda dodatkowych gwarancji.
ANALIZA SPRAWNOŚCI GOSPODAROWANIA obejmuje:
Analizę rotacji składników kapitału obrotowego.
Analizę kosztów.
Analizę efektywności gospodarki zasobami firmy.
WSK.AŹNIKI FINANSOWE OPARTE NA KOSZTACH.
Wsk. poziomu kosztów = koszt własny /sprzedaż * 100%. Wsk. ilustruje część sprzedaży konieczną do sfinansowania kosztów własnych. Jest miarą efektywności ponoszonych kosztów własnych. Im niższy tym korzystniejszy, pozytywna jest również tendencja spadkowa, która dowodzi szybszemu wzrostowi sprzedaży niż kosztów. Wsk. około 70, 80% jest korzystny, a 100% nie.
Wsk. sfinansowania kosztów własnych kapitałem obrotowym = kapitał obrotowy /koszt własne - amortyzacja. Wsk. ilustruje zdolność firmy do sfinansowania rzeczywiście wydatkowanych kosztów własnych posiadanym kapitałem obrotowym. Istotny jest nie tyle poziom Wsk. co jego tendencja w czasie, która ilustruje bieżącą płynność firmy przy danym poziomie kosztów własnych. Negatywna jest tendencja spadkowa.
Wsk. udziału zobowiązań w koszcie własnym = zobowiązania długoterminowe /koszt własny. Wsk. ten ilustruje stopień sfinansowania kosztów własnych zobowiązaniami. Ocenie podlega jego zmienność w czasie. Wzrost oznacza skłonność do zadłużenia się firmy. Najbardziej niekorzystna sytuacja występuje, gdy pojawiają się duże rozbieżności między przyrostem kosztów a zobowiązaniami.
Wsk. poziomu kosztów finansowych = koszt finansowy /zobowiązania. Wsk. ten pokazuje jaką część zobowiązań firmy stanowią jej koszty finansowe. Wsk.azuje na ewentualny proces zmian zadłużenia in+ lub in-, związanego z podnoszeniem kosztów finansowych np. pożyczki, kredytu.
Do pomiaru aktywności przedsiębiorstwa w zakresie wykorzystania zasobów majątkowych służą Wsk. sprawności działania. Zalicza się do nich:
Wsk. oparte na kosztach wytwarzania w przedsiębiorstwie :
- Wsk. operacyjności = koszt własny sprzedaży /sprzedaż netto * 100%. Wsk. ten obrazuje efektywność gospodarowania w firmie i zdolność jej kierownictwa do kontroli i obniżki kosztów. Wsk. powinien się mieścić w granicach 50 -90%. Jeżeli jego poziom jest wyższy niż 90% to przedsiębiorstwo może mieć trudności w uzyskaniu zwrotu poniesionych nakładów,
a jeżeli jest niższy niż 50% to świadczy to o wysokiej zyskowności.
- Wsk. kontroli kosztów administracyjnych = koszty administracyjne /sprzedaz netto * 100%. Wsk. ten informuje o udziale kosztów ogólnozakładowych w wartości sprzedaży. Koszty te mieszczą się w granicach 10 - 15% ogółu kosztów i powinny uwzględniać wszystkie ogólne koszty prowadzenia działalności przedsiębiorstwa włączając w nie także odsetki od zaangażowanych kapitałów obcych.
- Poziom zobowiązań w koszcie własnym sprzedaży = zobowiązania bieżące / koszt własny sprzedaży * 100%. Wsk. mówi jaki udział maja zobowiązania bieżące wraz
z przypadającą do9 spłaty na dany rok ratą zobowiązania długoterminowego w koszcie własnym sprzedaży.
- Wsk. pokrycia kosztów kapitałem obrotowym = aktywa bieżące - pasywa bieżące / koszty własne sprzedaży - amortyzacja * 100%. Wsk. mówi w jakim stopniu środki obrotowe przedsiębiorstwa po spłaceniu zobowiązań krótkoterminowych pokrywają koszty działalności przedsiębiorstwa.
- Wsk. poziomu kosztów finansowych = koszty finansowe /średni stan zobowiązań * 100%. Wsk. służy do porównania z zyskownością zaangażowanych w przedsiebiorstwie kapitałów. Jego wielkość zależy od zadłużenia przedsiębiorstwa zobowiązaniami długoterminowymi, stopnia pokrycia zapotrzebowania na kapitał obrotowy kredytami krótkoterminowymi i od wysokości stopy % pożyczek i kredeytów.
Wsk. rotacji majątku:
- Wsk. globalnego obrotu aktywami = sprzedaż netto /średni stan aktywów ogółem. Wsk. ten określa ile razy sprzedaż netto jest większa od aktywów przedsiębiorstwa. Jego wielkość zależy od branży. Niski będzie w przemyśle o wysokiej kapitałochłonności, a wysoki
w przemyśle o wysokim udziale pracy ludzkiej i w procesach produkcyjnych.
- Wsk. rotacji środków trwałych = sprzedaż netto /średni stan środków trwałych. Określa ile razy sprzedaż netto jest większa od środków trwałych zaangażowanych w działalność przedsiębiorstwa, ukazuje efektywność wykorzystania środków trwałych uczestniczących
w tworzeniu wartości sprzedaży.
- Wsk. rotacji majątku obrotowego = sprzedaż netto /średni stan majątku obrotowego. Ukazuje ile razy w ciągu roku następuje „odtwarzanie” tego majątku poprzez sprzedaż usług
i wyrobów. Jego poziom powinien być optymalny, tzn. nie może być zbyt wysoki, aby nie powodował zamrożenia kapitału obrotowego i nie może być zbyt niski, aby nie prowadził do zachwiania rytmiczności produkcji i sprzedaży oraz do pogorszenia stopnia wykorzystania środków trwałych.
- Wsk. rotacji środków płynnych = sprzedaż netto / średni stan należności i środków pieniężnych. Wsk. pomocniczy Wsk. rmo.
Wsk. gospodarowania zasobami:
- Wydajność pracy na 1 zatrudnionego = sprzedaż netto /przeciętna liczba zatrudnionych.
- Produktywność środków trwałych = sprzedaż netto / przeciętny stan środków trwałych brutto. Określa wartość sprzedaży przypadającą na 1 złotówkę zaangażowaną w majątek trwały brutto.
- Stopień sfinansowania przyrostu środków trwałych z amortyzacji = amortyzacja / przyrost środków trwałych * 100%. Obrazuje w jakim stopniu amortyzacja finansuje przyrost środków trwałych przedsiębiorstwa.
- Stopień sfinansowania przyrostu środków trwałych cash flow = zysk netto + amortyzacja /przyrost środków trwałych * 100%. Wsk. ten mówi o stopniu pokrycia przyrostu środków trwałych z własnych wygospodarowanych środków.
- Stopień sfinansowania przyrostu aktywów z cash flow = zysk netto + amortyzacja /przyrost aktywów ogółem * 100%. Stopień sfinansowania przyrostu aktywów tych środków wyraża relacja cash flow do przyrostu aktywów ogółem.
Wsk. rynku kapitałowego. Wsk. wykorzystywane przez akcjonariuszy.
- Zysk na 1 akcję = zysk netto /ilość wyemitowanych akcji. Wsk. ten ilustruje skalę potencjalnych korzyści akcjonariuszy zakładając, że dywidenda zależy od wielkości wygospodarowanego zysku.
- Wsk. ceny do zysku na 1 akcję (PER) = cena rynkowa akcji /zysk netto na 1 akcję. Wsk. umożliwia ocenę opłacalności lokat kapitałowych w różnych firmach. Określa on liczbę lat, w ciągu których nastąpi zwrot nakładu na zakup akcji, jeśli firma nadal będzie przynosić zyski.
- Wsk. stopy dywidendy = dywidenda na 1 akcję /cena rynkowa 1 akcji * 100%.
- Stopa wypłat dywidendy = dywidenda na 1 akcję /zysk netto na 1 akcję
- Wsk. ceny do kapitału własnego (PEQ) = cena rynkowa akcji / kapitał własny przypadający na 1 akcję. Niska wartość Wsk. oznacza, że spółka osiąga małe zyski bieżące.
- Wsk. ceny do wartości księgowej (PBV) = cena rynkowa 1 akcji /wartość ksiegowa firmy przypadająca na 1 akcję.
RENTOWNOŚĆ - relacja efektywnościowa porównująca uzyskany wynik z poniesionym na ten cel nakładem.
Rentowność sprzedaży. Wsk. rentowności sprzedaży brutto = zysk przed opodatkowaniem/sprzedaż netto*100%. Wielkość Wsk. jest niezależna od stopy opodatkowania zysku. Poziom Wsk. zależy od zysku osiąganego na działalności podstawowej, finansowej, wyniku na pozostałej sprzedaży oraz od salda strat i zysków nadzwyczajnych.
Wsk. rentowności sprzedaży netto = zysk netto/sprzedaż netto *100%. Wsk. informuje o udziale zysku po opodatkowaniu w wartości sprzedaży, czyli jaką marżę zysku przynosi dana wartość sprzedaży. Im Wsk. jest niższy, tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana dla osiągnięcia określonej kwoty zysku. Większa wartość Wsk. oznacza korzystniejszą kondycję finansową firmy.
Rentowność majątku. Stopa zwrotu inwestycji (Wsk. rentowności majątku) = zysk netto/aktywa * 100%. Stopa informuje o kwocie zysku netto przypadającej na jednostkę aktywów, jest najbardziej pojemnym ekonomicznie Wsk. rentowności. Jego ocena powinna uwzględniać porównanie z wynikami przeciętnymi w branży, bezpośrednim konkurentem lub firmami konkurencyjnymi. W warunkach wysokiej inflacji należy Wsk. skorygować w celu urealnienia. Jeżeli Wsk. wyższy, tym korzystniejsza sytuacja firmy.
Rentowność aktywów = rentowność sprzedaży netto * rotacja aktywów.
Stopa zwrotu aktywów = zysk operacyjny/aktywa * 100%. Stopa oznacza kwotę zysku operacyjnego przypadającą na jednostkę aktywów. Minimalne zmniejszanie wartości Wsk. wynika z szybszego przyrostu aktywów aniżeli zysku netto, przy znacznym zwiększaniu sumy bilansowej następuje utrzymanie poziomu rentowności majątku. Jest to jedyna stopa, gdzie można wyznaczyć min. i max.
Zysk operacyjny - ebit - zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem. Jeżeli firm
a wykorzystuje oprocentowany kapitał obcy to firma ta musi osiągać taki poziom stopy zwrotu aktywów, który zapewni przynajmniej spłatę odsetek od pożyczonego kapitału.
Rentowność kapitału. Stopa zwrotu kapitału (Wsk. zyskowności kapitału własnego) = zysk netto/kapitał własny * 100%. Wsk. informuje o kwocie zysku netto przypadającej
na jednostkę zaangażowanego kapitału własnego. Umożliwia proste porównanie atrakcyjności inwestowania środków własnych w działalność firmy z innymi instrumentami lokat kapitału. Im wartość Wsk. zwrotu kapitału jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy, ponieważ można uzyskać wyższe dywidendy i rozszerzyć przedsiębiorstwo.
Rentowność kapitału stałego = zysk netto/kapitał stały Model Du Ponta. Zysk netto/kapitał własny = zysk netto/sprzedaż netto * sprzedaż netto/aktywa ogółem * pasywa ogółem/kapitał własny., rentowność kapitału własnego, rentowność sprzedaży netto, rotacja majątku, struktura kapitału własnego i obcego.
Wsk. rentowności kapitału własnego = zysk netto + odsetki od długów długoterminowych /kapitał własny + długi długoterminowe * 100%. Im wartość Wsk. zwrotu kapitału jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa przedsiębiorstwa.
Wsk.. są użytecznymi narzędziami, ale nie mają odpowiedzi na wszystkie pytania, są kalkulowane na podstawie danych liczbowych i nie uwzględniają strategii kierownictwa, sytuacji ekonomicznej. Wsk. mogą być przedmiotem manipulacji ze strony kierownictwa, mogą być nieporównywalne ze względu na różne systemy księgowości. Wsk. są kalkulowane w oparciu o wartość księgową, która nie zawsze odzwierciedla wartość rynkową.
ZASTOSOWANIE WSK. FINANSOWYCH DO OCENY BANKRUCTWA - ALTMANA
Jest to metoda tzw. analizy dyskryminacyjnej (ekonometryczna). Ocena firmy dotyczy zagrożenia jej upadłości lub braku takiego zagrożenia.
x1 = kapitał pracujący (nadwyżka majątku obrotowego nad bieżącymi zobowiązaniami) /aktywa ogółem. (aktywa bieżące netto/ aktywa)
x2 = kapitał zatrzymany (zysk /strata netto oraz nie podzielone zyski, straty za lata poprzednie pomniejszone o wypłaconą dywidendę w roku bieżącym) /aktywa ogółem.
x3 = zysk przed opodatkowaniem i zapłaceniem odsetek (zysk brutto + koszty finansowe) /aktywa ogółem. (zysk operacyjny /aktywa)
x4 = wartość rynkowa przedsiębiorstwa (cena giełdowa za 1 akcję * ilość akcji spółki) /zobowiązania.
x5 = przychody ze sprzedaży /aktywa ogółem
Z=(1,2*x1) + (1,4*x2) + (3,3*x3) + (0,6*x4) + (1,0*x5)
Dobra kondycja Z > 2,99,
Bankructwo Z < 1,81
Przedział nieokreślony 1,81 < Z < 2,91
Ze względu na x4 jest to metoda trudna do zastosowania na naszym rynku.
DŹWIGNIA KAPITAŁOWA (FINANSOWA):
A/ tj. wykorzystanie obcych kapitałów dla zwiększenia zyskowności kapitałów własnych,
B/ jeśli stopa odsetek płaconych od zobowiązań jest niższa od osiągniętej zyskowności majątku tzn., że zadziałała dźwignia finansowa,
C/ należy uwzględnić, że koszt kapitałów obcych powiększa koszty uzyskania przychodów czyli pomniejsza podstawę do wymiaru podatku dochodowego, kapitał własny nie jest oprocentowany,
D/ korekta zyskowności majątku uwzględnia:
zapłacone odsetki od kapitałów obcych,
podatek wg. obowiązującej stopy obliczany od zapłaconych odsetek.
Jest to jedno z narzędzi które pozwala odpowiedzieć na pytanie czy warto zaciągać kredyt czy nie. Jest to poziom kosztów ogółem kredytu w porównaniu do efektywności wykorzystania własnych zasobów. Jeżeli z własnych środków osiągniemy niską efektywność to zachodzi ryzyko, że nie damy rady opłacić kosztów kredytu. Jeżeli na własnym majątku osiągniemy wysoką efektywność to pobierając kredyt osiągniemy dodatkowe zyski poprzez zasilanie kapitałowe. Jest to bodziec do zasilania własnego majątku. Jest to ideą dźwigni finansowej.
Skorygowana zyskowność majątku = zysk netto + odsetki - podatek /majątek ogółem
Zyskowność majątku = Zysk netto /aktywa ogółem.
Dźwignia finansowa = zyskowność własnych kapitałów - skorygowana wartość majątku.
Jeśli jest to wartość dodatnia to oznacza, że zadziałała dźwignia finansowa. Dodatni efekt wystąpi wówczas, rentowność całego kapitału przedsiębiorstwa będzie wyższa od stopy oprocentowania kapitału obcego.
EBIT /kapitał obcy * 100% > ik
W przeciwnym razie zysk wypracowany przez obcą część kapitału będzie niższy
od należnych odsetek które pochłoną część zysku wypracowanego przez kapitał własny.
DŹWIGNIA OPERACYJNA
Dźwignia operacyjna - polega na wykorzystaniu wpływu wielkości sprzedaży przy stałym poziomie części kosztów na proporcjonalny przyrost zysku (trzymanie w dyscyplinie kosztów stałych.
DOL = % Δ EBIT / % Δ AS
DOL - stopień dźwigni operacyjnej,
% Δ EBIT - przyrost zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem,
% Δ AS - przyrost sprzedaży netto.
PRÓG RENTOWNOŚCI
Jednym z narzędzi badania relacji między zmianami produkcji a zmianami kosztów
i ich wpływu na wynik finansowy jest analiza progu rentowności zwana też analizą punktu krytycznego BEP. W analizie progu rentowności ważne jest kiedy koszty produkcji przedsiębiorstwa pokryte zostaną przychodami ze sprzedaży wyrobów i usług oraz kiedy zacznie ono przynosić zysk. Punkt wyrównania, w którym realizowane przychody
ze sprzedaży pokrywają poniesione koszty nosi nazwę progu rentowności. Firma zatem osiąga próg rentowności, gdy rentowność sprzedaży jest równa zero, tzn. nie osiąga ani zysku ani nie ponosi straty.
Próg rentowności wyrażony może być:
ilościowy - oznacza taką liczbę sprzedanych produktów, przy której przychody ze sprzedaży zrównują się z poniesionymi na ich wytworzenie kosztami,
wartościowy - oznacza taki poziom przychodów ze sprzedaży, który pokrywa wszystkie koszty produkcji.
Analiza progu rentowności zakłada, że koszty całkowite mogą być rozdzielone na koszty stałe i zmienne. Koszty stałe są niezależne od wielkości produkcji np. amortyzacja budynków fabrycznych, płace kierownictwa. Koszty zmienne zmieniają się proporcjonalnie do wielkości produkcji. Do tych kosztów należą np. koszty surowców, materiałów, energii itp. Wyznaczając próg rentowności przyjmuje się m.in., że wartość produkcji w badanym okresie jest równa wartości sprzedaży, stałe koszty produkcji są jednakowe dla każdej wielkości produkcji, jednostkowe koszty zmienne są stałe, z związku z czym całkowite koszty zmienne produkcji zmieniają się proporcjonalnie do wielkości produkcji. W produkcji jednoasortymentowej próg rentowności wyznaczają: cena wyrobu, jednostkowe koszty zmienne, wielkość produkcji, stałe koszty produkcji. Znając te czynniki wyznaczymy:
S - wartość sprzedaży ,
P - ilość sprzedanych wyrobów,
c- jednostkowa cena sprzedaży
S = P *c
obliczamy poziom kosztów całkowitych - Kc,
koszty stałe produkcji, - Ks,
koszty zmienne - Kz
Kc = Ks + P * Kz.
Próg rentowności jest w punkcie, gdzie S = Kc. Wg tego równania obliczmy próg w wyrażeniu ilościowym: BEP' = Ks /c- Kz = P,
Wartościowym : BEP' = Ks /c - Kz * c = BEP * c,
oraz jako stopień zaspokojenia przewidywanego popytu :
BEP” = Ks /Pm* (c-Kz) * 100 = BEP/Pm * 100
Pm - max ilość sprzedanych wyrobów,
Zm - poziom zysku przy pełnym zaspokojeniu przewidywanego popytu.
PROCENT I STOPA PROCENTOWA
Procent - odsetki płacone przez dłużnika wierzycielowi w określonym momencie
w przyszłości; dochód jaki przynosi kapitał pożyczkowy.
Stopa % - to relacja % do sumy wypożyczonego kapitału, to cena wykorzystania obcego pieniądza.
Na poziom stopy % wpływa: podaż i popyt na kapitał, ryzyko, naturalna preferencja płynności, polityka pieniężno - kapitałowa i procesy inflacyjne. Procesy inflacyjne powodują obniżenie siły nabywczej pieniądza. Kredytodawca aby ochronić swój kapitał podwyższa stopę % w wymiarze odzwierciedlającym oczekiwania inflacyjne.
Poziom nominalnej stopy % zależy wówczas od przewidywanej stopy inflacji.
Aby ustalić realny dochód osiągany przez kredytodawcę w warunkach inflacji trzeba ustalić tzw. realną stopę % skorygowaną o stopę inflacji.
Jeżeli kredytodawca dostaje procent wraz z zakończeniem okresu kredytowania to realną stopę % obliczamy:
ir = in - ii /l + ii
ir - realna stopa %,
in - nominalna stopa %,
ii - stopa inflacji.
Realna stopa % nie ulega większym zmianom. W innym przypadku stwierdzilibyśmy wielką nadwyżkę po stronie podaży lub po stronie popytu na pożyczki. A zatem wyższa inflacja musi być wyrównana wyższą nominalną stopą %, aby utrzymać nie zmieniony poziom realnej stopy % odpowiadającej stanowi równowagi.
Nominalna stopa % wynika z umowy kredytowej, a realna stopa % to różnica pomiędzy realną stopą % a stopą inflacji.
WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE
Wartość pieniądza w czasie jest zmienna: pieniądz będący aktualnie do dyspozycji w formie gotówki ma większą wartość dla posiadacza niż analogiczna jego suma, która będzie zwrócona w późniejszym terminie.
Ocena wartości pieniądza w czasie:
1. Przyszła wartość - jaką wartość uzyska ustalona nominalnie kwota pieniężna po upływie określonego czasu:
Vt = Vo * (1+i1) * (1+i2) * ....... (1+in)
Vo - początkowa kwota pieniężna,
Vt - przyszła wartość kwoty Vo,
i1, i2, in - stopa %,
t = 1,2 n - liczba lat okresu obliczeniowego.
Jeśli stopa % = constans to Vt = Vo * (1+i), (1+i) = Cpt - czynnik przyszłej wartości.
2. Operacje gospodarcze przynoszące skutki finansowe dopiero w przyszłości i dlatego ustalamy obecną wartość wpływów lub wydatków które zostaną zrealizowane po upływie pewnego czasu:
Vo = Vt * 1/(1+i1) * 1/(1+i2) * ...... * 1(1+in),
Jeśli i = constans, to Vo = Vt * 1/(1+i). Ustalenie obecnej wartości nazywamy dyskontowaniem.
Wyrażenie 1/(1+i) wykorzystywane jest w procesie dyskontowania i określamy je jako „czynnik wartości obecnej” lub „współczynnik dyskont” i oznaczamy symbolem Cot, max jego poziom wynosi 1,0.
Wielkość czynnika obecnej wartości zależy od poziomu stopy %. Im jest ona wyższa, tym Cot jest niższe. Rachunek dyskontowy stosowany jest w rachunku efektywności inwestycji, ocenie opłacalności lokat finansowych, operacjach bankowych.
3. Płatności roczne - przepływy pieniądza realizowane w równej wysokości i w równych odstępach czasu :
a/ przyszła wartość sumy płatniczej - wartość sumy na koniec roku zamykającego cykl płatności
VAt = A * (1+i) + A * (1+i) + ...... + A * (1+i),
VAt - przyszła wartość sumy n płatności rocznych,
A - płatność roczna.
b/ obecna wartość sumy płatniczej rocznej - wartość tej sumy na początku roku rozpoczynającego cykl płatności. Jest to wartość wszystkich n płatności zdyskontowana na moment t = 0,
VAt = A * 1/(1+i) + A * 1/(1+i) + ...... + A * 1/(1+i).
Kryterium rachunku opłacalności inwestycji:
Inwestycyjne przepływy pieniężna . Przepływ środków pieniężnych odzwierciedlające nakłady i efekty to przepływy pieniężne netto - są one różnicą między strumieniem wpływów a strumieniem wydatków zrealizowanych w poszczególnych latach okresu objętego rokiem. Sytuacje:
poniesione nakłady zero wpływów - czyli ujemne przepływy pieniężne,
poniesione nakłady wyższe od wpływów - czyli ujemne przepływy pieniężne,
wpływy wyższe od poniesionych nakładów - czyli dodatnie przepływy netto.
Inwestując trzeba ponieść nakłady kapitałowe: wydatki kapitałowe, nakłady: ma rzeczowe składniki majątku trwałego, na stworzenie niezbędnego kapitału obrotowego.
Do metod oceny finansowej zalicza się okres zwrotu nakładów, prostą stopę zysku i analizę progu rentowności:
Okres zwrotu nakładów: czas niezbędny do odzyskania nakładów na realizację przedsięwzięcia z osiąganych nadwyżek finansowych, które obejmują amortyzację i zysk netto. Nakłady powiększa się o odsetki bankowe. Dokonuje się wyboru projektu zapewniającego najkrótszy okres zwrotu poniesionych nakładów (minimalizacja ryzyka, płynność finansowa).
Projekty korzystne - gdy kwota zdyskontowanych nadwyżek pokrywa co najmniej niezbędne nakłady inwestycyjne.
Niekorzystne projekty - gdy suma nadwyżek finansowych po ich zdyskontowaniu nie zapewnia pokrycia nakładów inwestycyjnych.
Wady metody: pominięcie faktu zmiennej pieniądza w czasie,
Zalety: proste w obliczeniu.
Okres zwrotu nakładów na podstawie wartości zaktualizowanej.
Wartość nadwyżek finansowych uwzględnia koszt zaangażowanego kapitału.
Zasady: nadwyżki finansowe w poszczególnych latach sprowadza się do aktualnej ich wartości z pomocą dyskonta, stopę dyskonta wyznacza oczekiwana minimalna stopa zyskowności kapitału, zdyskontowane kwoty nadwyżek pieniężnych sumuje się i porównuje
z kwotą niezbędnych nakładów.
Prosta stopa zwrotu (zysku) - określa stosunek rocznego zysku do wartości kapitału służącego sfinansowaniu początkowych nakładów inwestycyjnych. Obliczyć ją można jako:
1. prosta stopę zwrotu całości kapitału zaangażowanego w finansowanie przedsiębiorstwa:
R = Zn + Od /K * 100%, gdzie
R - prosta stopa zwrotu,
Zn - roczny zysk netto,
K - kapitał zaangażowany,
Od - roczne odsetki od kredytów.
2. prosta stopa zwrotu obliczana na bazie wielkości przeciętnych (Rp), Zn - średni roczny zysk netto, K - kapitał zaangażowany
Rp = Zn / K * 100%.
3. prosta stopa zwrotu z uwzględnieniem odzyskiwania nakładów z amortyzacji
Rp = Z /K/2 * 100 %.
Analiza progu rentowności i analiza wrażliwości: - przeprowadza się jak i analizę rentowności, na etapie podejmowania decyzji. Analiza ta opracowuje korzystne i niekorzystne warianty zmian warunków działania przedsiębiorstwa. Zmiana poziomu czynników powoduje przesunięcie progu rentowności i dlatego punktem wyjścia analizy wrażliwości jest ustalenie, na jakim poziomie się kształtuje, gdy występują zmiany jednostkowej ceny sprzedaży, stałych kosztów produkcji, jednostkowych kosztów zmiennych.
Metody dyskontowe: dają możliwość objęcia oceną całego okresu funkcjonowania przedsięwzięcia, a więc zarówno okresu jego realizacji, jak też pewnego okresu w którym przewiduje się osiąganie efektów. Do metod należą:
1. Wartość zaktualizowana netto (NPV) - metoda ta pozwala na określenie obecnej wartości wpływów i wydatków pieniężnych związanych z realizacją ocenianego przedsięwzięcia rozwojowego. NPV to suma zdyskontowanych oddzielnie dla każdego roku przepływów pieniężnych netto (NCF) przy stałym poziomie stopy dyskontowej. Wartość ta wyraża wielkość korzyści jakie dane przedsięwzięcie rozwojowe może przynieść firmie.
NPV = NCFo * COo + NCF1 * CO1 + NCF2 * CO2 + .........+ NCFn * Con,
NCF - przepływ pieniężny netto w kolejnych latach okresu obliczeniowego,
CO - współczynnik dyskontowy.
Jeśli NPV > 0 - przedsięwzięcie jest opłacalne, stopa rentowności przedsięwzięcia jest wyższa od stopy granicznej określonej przez przyjętą do rachunku stopy %.
Ujemna NPV mówi o niższej od granicznej stopie rentowności przedsięwzięcia, a więc jego realizacja będzie nieopłacalna.
2. Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) - to stopa % przy której obecna wartość strumieni wydatków pieniężnych jest równa obecnej wartości wpływów pieniężnych. IRR to taka stopa %, przy której wartość zaktualizowana netto ocenianego przedsięwzięcia rozwojowego = 0, NPV = 0.
Opłacalne przedsięwzięcie jest wtedy, gdy jego wewnętrzna stopa zwrotu jest wyższa (lub równa) od stopy granicznej będącej najniższą możliwą do zaakceptowania przez inwestora stopę rentowności.
ETAPY:
ustalanie przepływów pieniężnych netto,
wybór dwóch wielkości stóp %: i1, i2 takich przy których: NPV obliczana na podstawie i1 jest zbliżona do 0, ale dodatnia PV, NPV obliczana na podstawie i2 jest zbliżona do 0, ale ujemna NV.
IRR = i1 + PV * (i2-i1) /PV +[NV],
i1 = poziom stopy %, przy którym NPV > 0,
i2 = poziom stopy %, przy którym NPV < 0,
PV - poziom NPV obliczonej na podstawie i1,
NV - poziom NPV obliczonej na podstawie i2.
METODA QUICKA
Metoda Quicka sprowadza się do 4 Wsk.:
Wsk. |
Formuła Wsk. |
Zakres informacji |
1. Udział kapitału własnego w aktywach (Wsk. samofinans) |
Kapitał własny /aktywa * 100 |
Stopień siły kapitałowej |
2. Udział zysku i amortyzacji w przychodach (obrotach) Wsk. rentowności obrotów) |
Zysk brutto + amortyzacja /przychody (obroty) * 100 |
Zdolność do generowania nadwyżek pieniężnych (rentowność obrotów) |
3. Zyskowność aktywów |
Zysk brutto + odsetki od kredytów /aktywa |
Efektywność wykorzystania majątku trwałego i obrotowego (aktyw |
4. Zadłużenie w latach |
Kapitał obcy - środki pieniężne /roczna suma zysku brutto + amortyzacja |
Zadłużenie względne (w relacji do osiąganych nadwyżek pieniężnych |
Te cztery Wsk. obejmują pełny zakres zjawisk decydujących o kondycji przedsiębiorstwa. Wyodrębnienie obejmowanych przez Wsk. dwóch obszarów: stabilności finansowej oraz sytuacji dochodowej i rentowności, pozwala na określenie kierunków i tendencji zmian w kondycji ekonomiczno - finansowej. Niska dochodowość i rentowność jest zagrożeniem dla stabilności finansowej, odwrotnie - wysoka rentowność i duże nadwyżki pieniężne pozwalają na zwiększenie stabilności finansowej firmy. Na tej podstawie można więc określić perspektywy rozwojowe firmy. Wysoki poziom nadwyżek finansowych pozwala na szybką poprawę kondycji firmom o niskiej stabilności finansowej. Odwrotnie, wysoki poziom stabilności finansowej może szybko zostać zredukowany w związku z niekorzystnymi wynikami sprzedaży (co wyraża się w niskim poziomie nadwyżek pieniężnych). Świadczy to o istotnym znaczeniu, jakie w ocenie dynamizmu ma kwestia sukcesów rynkowych.
Zysk do opodatkowania = zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem - odsetki od kredytów i pożyczek.
Zysk netto = zysk do opodatkowania - podatek dochodowy,
Dług publiczny jest to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych, jest to całkowite, pozostające do spłaty zadłużenie państwa.
Nadwyżka finansowa = zysk netto + amortyzacja
Kapitał własny = aktywa ogółem - zobowiązania ogółem. Kapitał własny powinien wystarczyć do sfinansowania majątku trwałego firmy. Jeżeli nie wystarczy kapitału własnego to należy sprawdzić udział kapitału stałego
Kapitał stały = Kapitał własny + zobowiązania długoterminowe zaangażowane
w działalność przedsiębiorstwa na dłuższy czas. Kapitał stały powinien sfinansować
w całości majątek trwały firmy oraz przynajmniej 1/3 majątku obrotowego.
W skład majątku obrotowego wchodzą zapasy, należności, środki pieniężne, krótkoterminowe papiery wartościowe, nie rozliczone zaliczki na poczet dostaw zapasów w przyszłych okresach.
Przepływy netto oznaczają różnicę między wpływami i wydatkami w ramach określonego rodzaju działalności . „+” oznacza wpływy większe od wydatków. Dodatnia wartość przepływów netto z działalności. „-„ oznacza wpływy mniejsze od wydatków. Ujemna wartość przepływów netto z działalności.
Przepływy netto = wpływy - wydatki
Wynik finansowy = przepływy pieniężne z działalności operacyjnej.
Płynność finansowa - to zdolność firmy do terminowego wywiązywania się z bieżących zobowiązań, zdolność do szybkiej zamiany zapasów i należności na gotówkę. Płynność finansowa można oceniać przez analizę przepływów pieniężnych i ocenę podstawowych miar płynności finansowej.
Struktura aktywów = majątek trwały /aktywa
Grupy kapitałowe - składają się z wielu spółek np. exbud.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe.- jest to dominująca jednostka posiadająca większość głosów w organach innej jednostki (jednostka zależna) licząca nie mniej niż 20%
i nie więcej niż 50% głosów na walnym zgromadzeniu. Jako udziałowiec lub akcjonariusz jest upoważniona do powoływania lub odwoływania większości członków organów zarządzających lub nadzorujących innej jednostki, której członkowie zarządu stanowią więcej niż połowę składu zarządu jednostki zależnej. Konsolidacja pełna obejmuje jednostkę zależną. Konsolidacja metodą praw własności obejmuje jednostkę stowarzyszoną. Wartość firmy z konsolidacji lub rezerwa kapitałowa z konsolidacji - doprowadzenie wartości aktywów i pasywów nabytej jednostki do ich wartości rynkowej. Wynik z przeszacowania odnosi się na: rezerwę kapitałową z konsolidacji lub kapitał z aktualizacji jednostki zależnej.
Analiza skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych: ocena prawidłowości decyzji lokat kapitałowych w podmiotach grupy, ocena sprawności kontroli nad podmiotami grupy, strategie rozwoju, znaczenie inwestora dominującego i zewnętrznych inwestorów, wyposażenie podmiotów grupy w kapitał, utworzenie rezerw kapitałowych z konsolidacji, ocena rentowności podmiotów, zadłużenie, zagrożenie grupy, efektywność wykorzystania majątku grupy kapitałowej.
Wsk. rentowności grupy:
Rentowność sprzedaży brutto = wynik brutto na sprzedaży /przychody ze sprzedaży.
Rentowność sprzedaży netto = wynik na sprzedaży /przychody ze sprzedaży.
Stopa zwrotu kapitału na działalności operacyjnej = wynik na działalności operacyjnej /kapitał własny - wynik finansowy b.o. + rezerwa kapitałowa z konsolidacji.
Stopa (netto) zwrotu kapitału = wynik netto /kapitał własny - wynik finansowy b.o. + rezerwa kapitałowa z konsolidacji.
Stopa zwrotu kapitału na działalności gospodarczej = wynik brutto na działalności gospodarczej /koszt własny - wynik finansowy b.o. + rezerwa kapitałowa z konsolidacji.
Stopa zwrotu kapitału z uwzględnieniem czynników losowych i przed opodatkowaniem = wynik brutto /koszt własny - wynik finansowy b.o. + rezerwa kapitałowa z konsolidacji.
Rentowność aktywów netto = wynik netto /aktywa ogółem.
Rentowność netto kapitału stałego = wynik netto /kapitał własny + rezerwy kapi tału z konsolidacji + rezerwy + zobowiązania długoterminowe.
Wsk. wpływu jednostek z grupy na jej wynik finansowy.
Wsk. wpływu jednostki dominującej na skonsolidowany wynik finansowy = wynik finansowy jednostki dominującej /skonsolidowany wynik finansowy + odpisy różnic konsolidacji.
Wsk. wpływu jednostek zależnych na skonsolidowany wynik finansowy = skonsolidowany wynik finansowy - udziały w wyniku finansowym jednostek stowarzyszonych + odpisy różnic konsolidacyjnych /skonsolidowany wynik finansowy + odpisy różnic konsolidacyjnych.
Wsk. wpływu jednostek stowarzyszonych na skonsolidowany wynik finansowy = udział w wyniku finansowym jednostek stowarzyszonych + odpisy różnic konsolidacyjnych / skonsolidowany wynik finansowy + odpisy różnic.
Wsk. wpływu odpisów różnic konsolidacyjnych na wyniku finansowym = odpisy rezerw kapitału z konsolidacji - odpisy wartości firm skonsolidowanych /skonsolidowany wynik finansowy + odpisy różnić konsolidacyjnych.
Wsk. oceny zdolności płatniczej grupy.
Wsk. bieżącej zdolności płatności = majątek obrotowy /zobowiązania krótkoterminowe
i fundusze specjalne.
Wsk. szybki zdolności płatniczej = majątek obrotowy - zapasy /zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne.
Wsk. natychmiastowej zdolności płatniczej = środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne.
Majątek obrotowy netto (kapitał pracujący netto) = (majątek obrotowy - zobowiązania krótkoterminowe - fundusze specjalne) * 365 /przychody ze sprzedaży.
Wsk. rotacji zapasów w razach = przychody ze sprzedaży /średni stan zapasów.
Wsk. rotacji zapasów w dniach = 365 Wsk. rotacji zapasów w razach.
Wsk. rotacji należności w razach = przychody ze sprzedaży /średni stan należności.
Okres ściągania należności = 365 /Wsk. rotacji należności w razach
Okres płacenia zobowiązań w dniach = 365 średni stan zobowiązań /przychody
ze sprzedaży.
Cykl środków pieniężnych = Wsk. rotacji zapasów w dniach + okres ściągania należności w dniach - okres płacenia zobowiązań w dniach.
Wsk. analizy przepływów pieniężnych grupy
Wsk. pieniężnej wydajności wyniku operacyjnego = operacyjne przepływy pieniężne /wynik operacyjny.
Wsk. pieniężnej operacyjnej stopy zwrotu kapitału własnego = operacyjne przepływy pieniężne /kapitał własny - wynik finansowy b.o.
Pieniężny Wsk. samofinansowania działalności inwestycyjnej = wpływy inwestycyjne /wydatki inwestycyjne.
Pieniężny Wsk. wewnątrz finansowej działalności inwestycyjnej = dodatnie operacyjne przepływy pieniężne /wydatki inwestycyjne.
Pieniężny Wsk. zewnętrznej finansowej działalności inwestycyjnej = dodatnie finansowe przepływy pieniężne /wydatki inwestycyjne
Wsk. zadłużenia grupy i zdolności jego obsługi:
Stopień pokrycia majątku kapitałem własnym = kapitał własny + rezerwa kapitałowa
z konsolidacji + udziały mniejszości /majątek trwały.
Stopień pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym = kapitały własne + rezerwa kapitałowa z konsolidacji - udziały mniejszościowe + rezerwy + zobowiązania długoterminowe /majątek trwały.
Wsk. obciążenia aktywów zobowiązaniami = rezerwy + zobowiązania + rozliczenia międzyokresowe pasywne /aktywa.
Wsk. zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe /kapitał własny
+ rezerwy kapitału z konsolidacji + udział mniejszościowy.
Wsk. obciążenia rzeczowego majątku trwałego zobowiązaniami długoterminowymi
= zobowiązania długoterminowe /rzeczowy majątek trwały.
Wsk. praw akcjonariuszy mniejszościowych:
Stopa mniejszościowego zasilania kapitałowego grupy = kapitałowe udziały mniejszościowe /kapitał własny + rezerwa kapitałowa z konsolidacji.
Stopa praw mniejszościowych do aktywów netto = kapitałowe udziały mniejszościowe
- kwota udziałów w skonsolidowanym wyniku finansowym /skonsolidowane aktywa netto.
Stopa udziału akcjonariuszy mniejszościowych w skonsolidowanym wyniku finansowym brutto = kwota udziału mniejszościowego w skonsolidowanym wyniku finansowym brutto /skonsolidowany wynik finansowy brutto.
Przepływy pieniężne oznaczają w tej grupie tzw. strumienie netto tj. różnicę między wpływami i wydatkami.
1