Państwowy dług publiczny Luksemburga

Luksemburg w liczbach

Dane podstawowe:

Powierzchnia całkowita: 2586km²

Liczba ludności: 520,672
Stolica: Luksemburg
Jednostka monetarna: EURO
PKB całkowite: 60,4 mld USD (2013)
PKB na mieszkańca: 112 472 USD

Rys historyczny

Po II wojnie Luksemburg postawił na stal. Przez dekady to właśnie ten sektor był filarem gospodarki. W szczytowym momencie w połowie lat 70. kraj produkował rocznie blisko
6,5 mln ton stali, sam przemysł stalowy zaś zatrudniał 16 proc. wszystkich pracujących i był odpowiedzialny za blisko 30 proc. wartości dodanej w gospodarce (cały przemysł stanowił ponad połowę). Wtedy przyszedł kryzys. W 1983 r. produkcja stali wyniosła połowę tego,
co dziewięć lat wcześniej. O połowę też spadło zatrudnienie w tym sektorze, a udział
w wartości dodanej w gospodarce spadł poniżej 10 proc.
Kraj musiał postawić na nowy sektor. Wybór padł na usługi, przede wszystkim na raczkujące finanse.

Rząd zmienił prawo, obniżył podatki, nastawił się na ściągnięcie biznesu.

Dziś Luksemburg to kraj bardzo wysoko rozwinięty o dominującej roli usług (70% produktu krajowego brutto), zwłaszcza sektora finansowego w gospodarce.

Dynamiczny rozwój gospodarczy zawdzięcza integracji z Belgią (od 1921), krajami Beneluksu (1960), oraz Europejską Wspólnotą Gospodarczą (1958).

Luksemburg jest jednym z głównych ośrodków finansowych świata. Jest siedzibą 166 banków, w tym Europejskiego Banku Inwestycyjnego Unii Europejskiej.

Podatki stanowią 37% PKB Luksemburga.

Luksemburg ma drugie, najwyższe na świecie po Liechtensteinie PKB per capita.

Codziennie do pracy w Luksemburgu przyjeżdża około 157 tys. ludzi z Francji, Belgii i Niemiec

Państwowy dług publiczny

Państwowy dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów:

• wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne;

• zaciągniętych kredytów i pożyczek;

• przyjętych depozytów;

• wymagalnych zobowiązań:

• wynikających z odrębnych ustaw oraz prawomocnych orzeczeń sądów lub ostatecznych decyzji administracyjnych,

• uznanych za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora finansów publicznych będącą dłużnikiem.

/Leksykon budżetowy/

Dług publiczny to ogół finansowych zobowiązań władz publicznych z tytułu zaciągniętych pożyczek.

/S. Owsiak, Finanse publiczne. Teoria i praktyka/

Dług publiczny powstawać może w wyniku:

• utrzymywania się z roku na rok deficytu budżetowego,

• wystąpienia okresów wzmożonych wydatków (wojny, kryzysy),

• realizowania celów polityczno-ekonomicznych zakładających utrzymanie deficytu i długu jako narzędzia interwencjonizmu, wpadnięcia w tzw. pułapkę zadłużenia.

Dług publiczny Luksemburga w mld euro

Źródło: opracowanie własne na podstawie Eurostat

Jak można zauważyć na powyższym wykresie dług publiczny Luksemburga systematycznie rok do roku rośnie. W 2013rprzekroczył on granicę 10 miliardów euro. Jest to niemal dwukrotny wzrost długu publicznego względem roku 2008.

Dług publiczny jako % PKB

Źródło: http://pl.tradingeconomics.com/luxembourg

Powyższy wykres przedstawia procentowy udział długu publicznego względem PKB. Zauważyć można, że w latach 2004 a 2008 dług ten oscylował zaledwie między 6 a 6,7% PKB. Sytuacja znacząco się zmieniła wraz z końcem kryzysu w 2009 roku, gdzie dług publiczny jako % PKB podskoczył z 6,7% do 14,4%. Od tamtej pory Luksemburg zaczął odnotowywać systematyczne wzrosty długu publicznego jako % PKB, i według informacji podawanych
na pierwsze kwartały roku 2014 wyniósł on 23,1%.

Dług publiczny krajów UE jako % PKB

Źródło: Eurostat

Powyższy wykres przedstawia pozycję Luksemburskiego długu publicznego jako % PKB względem innych krajów Europejskich. Zauważyć można, że znajduje się on wyraźnie poniżej granicy 60% ustalonej przez Unię Europejską. Widać również, że Luksemburg znajduje się
na 3 miejscu, zaraz po Belgii i Estonii, wśród krajów gdzie dług publiczny jako % PKB jest najniższy. W najgorszej sytuacji natomiast znajduje się pogrążona w kryzysie Grecja oraz Włochy.

Saldo budżetu państwa

Saldo budżetu państwa jest to wynik różnicy pomiędzy dochodami i wydatkami.

Przepisy ustawy o finansach publicznych definiują nadwyżkę budżetu państwa oraz deficyt budżetu państwa.

Nadwyżką budżetu państwa jest dodatnia różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa, deficytem budżetowym zaś ujemna różnica tych wartości.

Deficyt/nadwyżki budżetu Luksemburga w mln euro

Źródło: http://pl.tradingeconomics.com/luxembourg/

Powyższy wykres przedstawia występujący w Luksemburgu deficyt jak również nadwyżki budżetowe wyrażony w milionach euro. Zauważyć można, że ogólna sytuacja kraju jest dość pozytywna, gdyż często osiąga on nadwyżki budżetowe. Świadczyć to może o dobrym
i racjonalnym dysponowaniu środkami przez rząd. Według powyższego wykresu zaobserwować można, że od 2008 roku do roku 2012 Luksemburg odnotowywał niewielkie deficyty budżetowe, które wynosiły odpowiednio 289,5 mln euro w roku 2008, 363,2 mln euro w 2009 oraz 98 mln w roku 2011. Jednak od roku 2012 ponownie w bilansie pojawiły się nadwyżki i według ostatnich danych nadwyżka w roku 2013 wyniosła ponad 286 milionów euro.

Deficyt budżetowy Luksemburga jako % PKB

Źródło: http://pl.tradingeconomics.com/luxembourg/

Przedstawiając deficyt oraz nadwyżki budżetowe jako % PKB sytuacja Luksemburga wydaje się nieco inna. Na powyższym wykresie widać, że niewielki deficyt w przypadł na lata 2010 oraz 2011. Jednak już w 2012 roku Luksemburg znów osiągnął niewielką nadwyżkę budżetową. W roku 2013 znajdował się on w stanie równowagi budżetowej. Ostatnie dane pokazujące sytuację z roku 2014 pokazują, że Luksemburg osiągnął niewielką nadwyżkę budżetową jako % PKB wynoszący 0,1%.

Deficyt budżetowy krajów UE jako % PKB

Źródło: Eurostat

Powyższy wykres przedstawia pozycję Luksemburskiego deficytu budżetowego jako % PKB względem pozostałych krajów wchodzących w skład Unii Europejskiej. Zauważyć można,
iż Luksemburg w 2013 roku znalazł się na 1 miejscu, gdyż osiągnął on równowagę budżetową jako % PKB, gdzie większość krajów odnotowała większe oraz mniejsze deficyty. Najgorzej
w powyższym zestawieniu wypadła Słowenia oraz Grecja, które znacząco przekroczyły granicę postawioną przez Unię Europejską.

Wydatki rządowe Luksemburga w mln euro

Źródło: http://pl.tradingeconomics.com/luxembourg/

Powyższy wykres przedstawia jak kształtowały się wydatki rządowe Luksemburga wyrażone w milionach euro. Zauważyć można, że nie występuje tutaj znaczący wzrost wydatków z roku na rok. Rząd Luksemburga stara się dysponować środkami jak najbardziej racjonalnie więc kiedy jest to konieczne ogranicza je. Widać to doskonale w zestawieniu wydatków w roku 2013, gdzie w 3 kwartale wystąpił znaczny spadek wydatków. Zauważyć można pewnego rodzaju analogię, gdzie wydatki przypadające na 2 i 4 kwartał są wyższe niż wydatki w 1 i 3 kwartale roku.

Wydatki rządowe jako % PKB

Źródło: http://pl.tradingeconomics.com/luxembourg/

Przedstawiając wydatki rządowe jako % PKB zauważyć można, że utrzymują one z roku na rok podobny poziom. Mniej więcej od roku 2011 wydatki te oscylują w okolicach 43 % PKB. Najniższy odnotowany poziom w badanym okresie przypadł na rok 2008, gdzie wydatki rządowe jako % PKB wyniosły nieco ponad 36% natomiast najwyższy poziom zaobserwowano 2 lata później, gdzie poziom ten wyniósł ponad 45%.

Dochody i wydatki krajów UE jako % PKB

Źródło: Eurostat

Wykres zaprezentowany powyżej ukazuje pozycję Luksemburga względem innych krajów członkowskich Unii Europejskiej biorąc pod uwagę dochody i wydatki krajów UE jako % PKB. Na podstawie powyższego wykresu zaobserwować można, że Luksemburg znajduje się na przeciętnym poziomie względem pozostałych krajów członkowskich. Najwyższe wskaźniki odnotowały Finlandia , Grecja oraz Słowenia natomiast najniższy poziom zadeklarowały kraje takie jak Litwa, Łotwa i Rumunia.

Struktura dochodów Luksemburga jako % PKB

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://www.bcl.lu/en/statistics/

Powyższy diagram przedstawia strukturę dochodów Luksemburga jako % PKB. Widać na nim, że najwyższy procent w strukturze zajmują podatki bezpośrednie. Składają się na nie wszystkie podatki od gospodarstw domowych oraz firm. Według danych banku centralnego Luksemburgu przychodu
z tytułu podatków bezpośrednich od gospodarstw domowych wyniosły 9,7 % PKB, natomiast podatki od firm 4,9 % PKB. Następnie najwyższym odsetkiem przychodów jako % PKB uplasowały się podatki pośrednie, które wyniosły 13,2 % PKB, oraz składki na ubezpieczenia społeczne, które wyniosły 12,2% PKB. Najmniejsze przychody osiągnięto z tytułu sprzedaży, które wyniosły zaledwie 1,8% PKB oraz
z tytułu dochodów kapitałowych, które wyniosły 0,2% PKB.

Struktura wydatków Luksemburga jako % PKB

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://www.bcl.lu/en/statistics/

Powyższy diagram przedstawia strukturę wydatków publicznych Luksemburga jako % PKB. Widać, że w ramach wydatków bieżących państwo przeznacza najwięcej środków
na świadczenia socjalne, które osiągają poziom ponad 22,5% PKB. Następnie znaczne środki zostają ulokowane w wypłaty dla pracowników, które stanowią ponad 8% PKB. Natomiast najniższe wydatki w ramach bieżących potrzeb Luksemburg przeznacza na odsetki, które stanowią zaledwie 0,5% PKB. Ponadto państwo przeznacza kolejne środki w ramach inwestycji, na które składają się inwestycje (3,1% PKB) oraz transfery kapitałowe (1,1% PKB).

Luksemburg względem wybranych krajów UE

Powyżej przedstawiono wyniki ocen poszczególnych krajów aspekcie struktury i efektywności wydatków publicznych oraz jakości usług publicznych. W ramach pierwszego diagramu oceniano efektywność wydatkowanych środków w 12 krajach członkowskich. Kryterium oceny była skala od 8 pkt., która oznacza najlepszą efektywność do -8 pkt., która oznaczała najgorsze wykorzystanie środków publicznych. Na podstawie wyników widać, że Luksemburg jest oceniany na poziomie 2 pkt. Stanowi do dość dobrą ocenę efektywności na tle innych krajów, np. takich jak Grecja, gdzie ocenia się ją na około -7pkt, lub choćby nawet na tle Belgii, którą również oceniono lekko poniżej skali. Znacznie lepiej oceniono jedynie Finlandie (około 5 pkt.), Holandię (około 4pkt.) oraz Francję, która nieznacznie wyprzedziła Luksemburg. Oznacza to, że państwo jest dość dobrze oceniane w aspekcie efektywności wydatków publicznych.

Kolejny diagram przedstawia ocenę jakości usług publicznych, gdzie Luksemburg wypadł bardzo dobrze. W skali od 0 do 2,5 pkt. Ocena jaka przypadła państwu to niecałe 2pkt. Lepiej oceniono jedynie Finlandię, która nieznacznie przekroczyła 2 pkt. Najgorzej natomiast oceniono Włochy, które oceniono na około 0,5 pkt.

Podsumowanie

Luksemburg jest jednym z najmniejszych krajów członkowskich wchodzących w skład Unii Europejskiej, jednak jego sytuacja makroekonomiczna mogłaby być przykładem
dla większości krajów. Swój sukces zawdzięcza niewątpliwie odpowiednim reformom podjętym w historii oraz obecnym decyzjom rządu, który stara się w sposób racjonalny dysponować posiadanymi środkami, przez co ogranicza występowanie zjawisk takich jak deficyt publiczny oraz ograniczać negatywne skutki zwiększającego się długu publicznego. Większość wskaźników, które porównują kraje członkowskie Unii Europejskiej pokazują,
że Luksemburg jako z jeden z nielicznych krajów potrafi efektywnie wydatkować własne przychody przez co w większości notowań znajduje się w czołówce państw o najlepszej sytuacji ekonomicznej.

Źródła

• http://pl.tradingeconomics.com/luxembourg/unemployment-rate

• http://www.informatorekonomiczny.msz.gov.pl/pl/europa/luksemburg/?printMode=true

• http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/Government_finance_statistics/pl#D.C5.82ug_publiczny

• http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,15915899,Luksemburg__czyli_od_stali_do_finansow__logistyki.html

• https://www.google.pl/publicdata/

• http://www.bcl.lu/en/statistics/series/06_public_finances/index.html

---