UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE
WYDZIAŁ PIELĘGNIARSTWA I NAUK O ZDROWIU
FIZJOTERAPIA II ROK, II ° STACJONARNE
ANETA STECIUK GR. 12
KONSPEKT ZAJĘĆ
Temat: Gry i zabawy ruchowe dla dzieci z astmą oskrzelową, jako forma rehabilitacji i psychoterapii.
Prowadzący: Aneta Steciuk
Czas: 45 min
Miejsce: sala rehabilitacyjna
Przybory: obręcze hula- hop, piłki tenisowe, materace, maty, ławeczki, pachołki, szarfy, balony, woreczki, słomki
Charakter grupy: 8 osób w wieku 10- 12 lat chorujących na astmę oskrzelową, uregulowaną farmakologicznie będących w okresie remisji choroby.
CHARAKTERYSTYKA SCHORZENIA
Astma oskrzelowa, dychawica oskrzelowa (łac. asthma bronchiale) - przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych, u podłoża której leży nadreaktywność oskrzeli, która prowadzi do nawracających napadów duszności i kaszlu, występujących szczególnie w nocy i nad ranem. U podłoża tych napadów leży wydzielanie przez komórki układu oddechowego licznych mediatorów doprowadzających do rozlanego, zmiennego ograniczenia przepływu powietrza w drogach oddechowych, które często ustępuje samoistnie lub pod wpływem leczenia. Astma oskrzelowa zaliczana jest do chorób psychosomatycznych. Może być spowodowana przez przewlekły alergiczny nieżyt nosa (katar sienny), który wymaga leczenia.
Czynniki promujące rozwój astmy:
ŚRODOWISKOWE:
Ekspozycja na alergen
Czynniki zawodowe
Zakażenie dróg oddechowych
Leki
Antygeny pokarmowe
Palenie tytoniu
Zanieczyszczenie powietrza
Nieodpowiednia dieta
GENETYCZNE:
Atopia
Niski wzrost
Mała waga urodzeniowa
Klasyfikacja
Wytyczne Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA 2006)
W celu ułatwienia postępowania klinicznego wprowadzono - w miejsce podziału astmy na sporadyczną oraz przewlekłą lekką, umiarkowaną i ciężką - nową klasyfikację astmy, opartą na stopniu jej kontroli, czyli opanowaniu objawów choroby.
Na podstawie następujących kryteriów:
występowanie objawów astmy w ciągu dnia
objawy astmy ograniczające aktywność życiową
występowanie objawów astmy w nocy (w tym przebudzenie z powodu astmy)
potrzeba stosowania leków doraźnych w celu opanowania objawów astmy
upośledzenie czynności płuc wyrażone zmniejszeniem szczytowego przepływu wydechowego (PEF) lub natężonej pierwszo-sekundowej objętości wydechowej (FEV1) do <80% wartości należnej lub maksymalnej u danego chorego
występowanie zaostrzeń astmy
Wyróżniamy:
astmę kontrolowaną
astmę częściowo kontrolowaną
astmę niekontrolowaną.
Typowe objawy to:
napady duszności spowodowane skurczem oskrzeli
świszczący oddech
kaszel
Objawy mogą cofać się częściowo lub całkowicie, spontanicznie lub pod wpływem leków. Występuje nadreaktywność oskrzeli na różnego rodzaju czynniki środowiska zewnętrznego. Napady astmy pojawiają się w wyniku kontaktu z alergenem (kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt, pierze, niektóre pokarmy i in.), w trakcie wysiłku fizycznego, podczas oddychania mroźnym powietrzem, w trakcie infekcji (bakteryjnych, wirusowych) układu oddechowego.
Czynniki zaostrzające objawy astmy to:
kontakt z alergenami
nawracające infekcje układu oddechowego
palenie papierosów
niektóre leki (np. aspiryna lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, beta-blokery)
niektóre składniki pokarmowe.
Specyficzne postaci astmy oskrzelowej
Astma wysiłkowa: napady duszności występują przede wszystkim lub wyłącznie po wysiłku lub po kilku minutach jego trwania i ustępują wkrótce po jego zaprzestaniu.
Astma aspirynowa: postać astmy, w której ciężkie napady duszności rozwijają się po zażyciu kwasu acetylosalicylowego (aspiryna, polopiryna) lub innego niesterydowego leku przeciwzapalnego.
Astma zawodowa: postać astmy ujawniająca się w wyniku zadziałania szkodliwego czynnika zawodowego u pracownika, który do tej pory był zdrowy. U tych chorych objawy choroby mogą ustępować w dni wolne od pracy, w trakcie urlopu.
Stan astmatyczny: ciężki, przedłużający się napad astmy oskrzelowej, który w części przypadków może stać się bezpośrednim zagrożeniem życia. Zwykle wymaga leczenia w szpitalu, na OIOM-ie.
Aktywność ruchowa w astmie oskrzelowej
W astmie oskrzelowej w okresie między napadami, o ile nie ma zaawansowanych zmian organicznych w układzie oddechowym, jest szczególnie wskazane stosowanie systematycznych ćwiczeń fizycznych o charakterze treningu zdrowotnego.
Warunkiem jest stabilizacja farmakologiczna i premedykacja przed podjęciem wysiłku fizycznego!!!
Charakterystyka chorych:
niska wydolność fizyczna
mała tolerancja wysiłkowa
łatwo narastająca duszność wysiłkowa
mała aktywność ruchowa
narastające upośledzenie sprawności oddechowej i krążeniowej
izolacja społeczna
wzrastające poczucie osamotnienia
ŚWIADOME PODJĘCIE ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH MA TEMU PRZECIWDZIAŁAĆ !!!
Cel ćwiczeń:
rzeczywista poprawa stanu zdrowia także psychicznego
poprawa wydolności fizycznej
lepsza sprawność krążeniowo- oddechowa
zmniejszenie zapotrzebowania na wentylację płuc
przywrócenie prawidłowych mechanizmów oddychania, (przywrócenie dolno żebrowego toru oraz wzmocnienie przepony i mięsni brzucha)
nauczenie chorego sposobów zapobiegania lub/i przerywania napadów duszności
ZASADY TRENINGU ZDROWOTNEGO OSÓB Z ASTMĄ OSKRZELOWĄ
Jako formę ćwiczeń zaleca się przede wszystkim pływanie, następnie gry (piłka nożna, koszykowa, ręczna, siatkowa, wodna), biegi krótkie i skoki a także przy pewnych ograniczeniach turystykę pieszą. Trening obwodowy zawierający ćwiczenia wytrzymałościowe, siłowe, koordynacyjne i gibkościowe stosujemy w sprzyjających warunkach tzn. w ciepłym, wilgotnym otoczeniu jak np. klimatyzowane pływalnie o stałej temperaturze wody, środowisko nadmorskie w ciepłym klimacie, środowisko podmokłego lasu o przewadze drzew iglastych.
Wysiłek fizyczny powinien mieć charakter krótkotrwałych, 3- 4 minutowych ćwiczeń nawet o dość znacznym stopniu intensywności z 1- 2 minutowymi przerwami wypoczynkowymi, czyli tzw. trening interwałowy.
Przyjmuje się, że długotrwały wysiłek wytrzymałościowy jak np. długodystansowe biegi, jogging jest niewskazany.
Przy uprawianiu turystyki pieszej zaleca się, aby nie rozpoczynać marszu zbyt intensywnie i robić dość częste, krótkie przerwy. Należy umiejętnie chronić się przed zimnym, suchym powietrzem.
Podczas ćwiczeń kontrolować częstość i głębokość oddechów. W pływaniu wymaga to przyswojenia poprawnej techniki wydechu pod wodą. W marszu treningowym należy nauczyć się rytmicznego oddychania , aby w zależności od tolerancji wysiłkowej wynosił on 3:3 do 5:5 tzn 3- 5 kroków na wdech i 3- 5 kroków na wydech. Należy starać się wdychać powietrze przez nos i wydychać przez zasznurowane usta co łagodzi ewentualne objawy obturacji w fazie wydechu.
Ze względów motywacyjnych jest dobrze ,jeżeli ćwiczenia astmatyków mają charakter treningu grupowego, a ćwiczący bierze w nich udział na zasadach równoprawnego uczestnika.
Należy uświadamiać dzieci że astma nie jest przeciwwskazaniem do wysiłku fizycznego.
U osób, u których występuje powysiłkowy skurcz oskrzeli, w tym także z jego późną fazą zaleca się przeprowadzenie premedykacji na 5- 10 min przed ćwiczeniami
Regularny trening zmniejsza nasilenie powysiłkowego skurczu oskrzeli, w związku z tym z kolejnymi treningami można będzie ograniczyć ilość podawania leków, należy jednak do tego podchodzić indywidualnie.
Fizjologiczną metodą przeciwdziałania skurczowi oskrzeli jest długa 10- 15 min rozgrzewka ogólna przed ćwiczeniami głównymi, obejmująca możliwie dużo różnorodnych elementów ćwiczeń aktywujących różne partie mięśniowe.
POSTĘPOWANIE W ZAGRAŻAJĄCYM NAPADZIE LUB PODCZAS NIEWIELKIEGO NAPADU DUSZNOŚCI
ZALECANA POZYCJA CIAŁA W NAPADZIE DUSZNOŚCI O DUŻYM NASILENIU
CIEKAWOSTKA
Podczas XXIII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles w amerykańskiej ekipie liczącej 597 osób, 26 zawodników miało udokumentowaną astmę oskrzelową. Co więcej, 41 olimpijskich medali, w tym 15 złotych i 21 srebrnych, uzyskali sportowcy amerykańscy u których stwierdzano powysiłkowy skurcz oskrzeli.
LITERATURA:
Fizjoterapia oddechowa, Adam Rosławski, Marek Woźniewski, Wydawnictwo AWF we Wrocławiu, str. 69- 75.
Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów, Henryk Kuński, Mirosław Janiszewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1999, str. 197- 201.
TOK ZAJĘĆ |
CELE ĆWICZEŃ |
TREŚĆ I PRZEBIEG ZAJĘĆ |
DOZOWANIE |
UWAGI |
CZĘŚĆ I WSTĘPNA 10- 15 min.
CZĘŚĆ II GŁÓWNA 25- 30 min.
CZĘŚĆ III KOŃCOWA OK. 5- 7 min.
|
-czynności organizacyjno- porządkowe -przygotowanie grupy do zajęć
Wprowadzenie grupy w stan pobudliwości ruchowej, ożywienie ćwiczących
Zachowanie skorygowanej funkcjonalnie- prawidłowej postawy
Wzmożenie wentylacji płuc
Wyrównanie oddechu
Sprawdzenie zwinności i szybkości reakcji na polecenia
Uspokojenie oddechu po rozgrzewce
Realizacja zajęć zgodnie z tokiem głównym
Zabawa orientacyjna
Uspokojenie organizmu po wysiłku
Ćwiczenia oddechowe Ćwiczenia relaksujące
Utrwalenie nawyku prawidłowej postawy
Czynności organizacyjno-porządkowe
|
I Powitanie
II Przedstawienie tematyki zajęć
III Rozgrzewka
- obszerne krążenia tułowia z obręczą nad głową komenda: drzewka - kładą obręcz na podłodze wykonują skoki obunóż do i z obręczy komenda: żabki - wprawiają obręcz w ruch na wysokości talii komenda: taniec
- RR wyprostowane podanie woreczka nad głową, partner oddaje woreczek dołem m/NN - podawanie woreczka bokiem, raz prawą, raz lewą stroną -podawanie woreczka raz pod uniesioną prawą N, raz pod uniesioną lewą N
Wyścig rzędów: runda I
Wyścig rzędów: runda II
- kolor zielony: przysiady -kolor czerwony: pajacyki -kolor żółty: skłony NN proste w kolanach, stopy złączone, wyprostowane RR obejmują kolana- wdech, powrót wydech.
|
Ok. 2 min
Ok. 3 min
2 okrążenie sali
2 okrążenie
2 okrążenie sali
2 okrążenie sali
2 okrążenie sali
ok. 4 min
10 powtórzeń na każdy rodzaj ćwiczeń
2 okrążenia sali
Ok. 12 min
Ok. 12 min
Ok. 4 min
Ok. 3 min
Ok. 1 min
5 powtórzeń
Ok. 2 min
Ok. 1 min
|
Osobę berka wybiera prowadzący
Edukowanie ćwiczących na temat prawidłowej postawy oraz prawidłowego mechanizmu oddychania ze zwróceniem uwagi na wydłużoną fazę wydechu 3:3, 5: 5
Na sygnał prowadzącego zmiana kierunku
- przypomnienie o prawidłowej postawie i oddychaniu
- prowadzący rozdaje ćwiczącym duże obręcze - zachowanie bezpiecznej odległości między ćwiczącymi - na sygnał prowadzącego ćw. rozpraszają się po sali - prowadzący wydaje komendy w różnej kolejności - na polecenie prowadzącego ćw. odnoszą obręcze i dostają woreczki
Ćwiczący wykonują zmianę ćwiczenia na polecenie prowadzącego
Ćwiczenia winny być wykonywane w tempie dynamicznym
Marsz po obwodzie koła c Przypomnienie o prawidłowej pozycji i mechanizmie oddychania
Odniesienie woreczków
Prowadzący rozdaje ćwiczącym balony i szarfy w 2 kolorach, dzieląc ich na 2 drużyny.
Ustawienie drużyn w 2 rzędach, rozdanie piłek do tenisa ziemnego
Przygotowanie toru przeszkód: ustawienie: 4 pachołki- ławeczka-materac, wyznaczenie linii początkowej i końcowej.
Objaśnienie prawidłowego wykonania ćwiczeń.
Start następuje na komendę prowadzącego
W przypadku gdy balon upadnie należy powrócić na linie końcową i powtarzać ćw./gdy pęknie nadmuchać następny balon i kontynuować.
Zwrócenie uwagi na prawidłowy mechanizm oddychania, głęboki wdech nosem- wydech ustami 2 razy dłuższy od wdechu.
Każdy z zawodników ma prawo do próbnego wykonania ćwiczenia.
Wyścig rzędów odbywa się równolegle w 2 drużynach.
Nie można pomagać sobie RR
Sprzątanie sprzętów
Zawodnicy pozostają w tych samych drużynach
Za pomocą 4 pachołków wyznaczamy umowne bramki do gry dla 2 drużyn
Prowadzący posiada 3 szarfy, które unosi naprzemiennie i w różnym tempie dla zmylenia ćw. - kolor zielony: przysiady -kolor czerwony: pajacyki -kolor żółty: skłony
Instrukcja prawidłowo wykonanych ćwiczeń
Każdy z uczniów otrzymuje słomkę, balon i matę
Wdech- RR nad głową- wydech maksymalne wyciągnięcie w przód. Każdy wykonuje ćwiczenie we własnym tempie.
Przypominamy o skorygowanej postawie, łopatki ściągnięte głowa prosto, RR wzdłuż T, NN na szerokość bioder.
Sprzątanie sprzętów
|
str. 11