1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa chemiczna: Węglik wapnia [techniczny produkt nosi nazwę karbid, acetylenek wapnia]

Wzór konstytucyjny: CaC₂

Wzór sumaryczny: C₂Ca

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbol zagrożenia (R)
węglik wapnia	100	75-20-7	200-848-3	F	15

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja nie jest niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja stała, wysoce łatwo palna.

Zagrożenie toksykologiczne: Czysty węglik wapnia (karbid) jest substancją zagrażającą zdrowiu ludzkiemu wówczas, gdy w postaci pyłu przedostaje się do wnętrza ustroju, gdzie pod wpływem wilgoci powstaje żrący wodorotlenek wapnia oraz acetylen.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Węglik wapnia działa szkodliwie na organizmy wodne i lądowe. Większa ilość zakłóca równowagę pH.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego pyłem węgliku wapnia środowiska. Skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.
2.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	Przepłukać usta. Podać 0,5 l wody do wypicia. U osoby przytomnej wywołać wymioty lub wykonać płukanie żołądka.
2.	Zapewnić spokój, leżenie i ciepło. Zapewnić pomoc lekarską.

Skażenie oczu:
1.	Usunąć szkła kontaktowe. Skażone oczy delikatnie oczyścić mechanicznie. Następnie oczy należy obficie i długo przemywać tylko zimną wodą, starając się wywijać powieki. Wpuścić 1-2 krople oleju rycynowego dla złagodzenia bólu. Oczy osłonić gazą.
2.	Zapewnić konsultację lekarza okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	Zasięgnąć porady dermatologa, gdy wystąpi podrażnienie skóry.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Zagrożenia pożarowe:	Substancja wysoce łatwo palna. W kontakcie z wodą wydziela się skrajnie łatwo palny acetylen.
W przypadku pożaru sąsiednich obiektów stosować:	Do gaszenia pożarów karbidu należy wyłącznie stosować środki gaśnicze nie zawierające wody, tj. gaśnicze środki śniegowe i piasek. W czasie pożaru stosować eksplozymetr.
Zalecenia szczegółowe:	Nie jest zalecane stosowanie wody w przypadku gaszenia obiektów w sąsiedztwie magazynowania węgliku wapnia. Chronić przed dostaniem się wody do pojemników.
Sprzęt ochronny strażaków w warunkach dużego pożaru:	Szczelne ubrania przeciwchemiczne. Niezależne aparaty izolujące drogi oddechowe. Eksplozymetr.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Środki ochrony osobistej:	Ubrania robocze ze zwartej tkaniny, rękawice z tworzywa powlekanego, buty robocze, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ewentualnie ochrony dróg oddechowych przed pyłami - (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Uszczelnić uszkodzone opakowania, zebrany ze środowiska węglik wapnia umieścić w opakowaniu zastępczym. Zebraną substancję skierować do wtórnego zagospodarowania (np. do odkwaszania gleby).
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze.
Metody utylizacji:	Na drodze składowania i rozkładu w wyznaczonym miejscu - zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas wykonywania wszelkich czynności z węglikiem wapnia nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw, unikać bezpośrednich kontaktów z substancją, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, nie używać wody.
Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania:	Wszelkie pomieszczenia magazynowe muszą być suche i wentylowane. Podłoga powinna być wykonana z materiału ceramicznego.
Magazynowanie:	Węglik wapnia przechowuje się luzem, w suchych i szczelnych pomieszczeniach zamkniętych, o podłogach zabezpieczonych przed przenikaniem wilgoci z gruntu. Węglik wapnia pakuje się w metalowe bębny. Personel magazynowy należy wyposażyć w niezbędne, certyfikowane ochrony osobiste. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać węglik wapnia, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowa substancja może zostać przekształcona w wapno gaszone, wskutek dodania wody.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania węgliku wapnia.

Ochrony osobiste

Ręce:	Rękawice z tworzywa powlekanego.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego).
Drogi oddechowe:	Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z zawartością pyłu węgliku wapnia (filtr cząsteczkowy - oznaczonym kolorem białym i symbolem P2).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny, przylegające. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z węglikiem wapnia. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie zażywać leków podczas pracy. Na bieżąco usuwać substancję, która wydostała się do środowiska. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń pyłów, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie węgliku wapnia w środowisku pracy:

NDS - 10 mg/m³ - jak dla nietrujących pyłów przemysłowych.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 64,10 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych węglik wapnia jest ciałem stałym - bezpostaciową masą krystaliczną, o barwie szarej, której intensywność uzależniona jest od czystości produktu. Czysty węglik wapnia nie charakteryzuje się zapachem. Węglik wapnia techniczny ma nieprzyjemny zapach, często przypominający zapach zgniłej cebuli lub czosnku. Przede wszystkim wiąże to się z obecnością związków arsenu, fosforu i siarki. Intensywność tego zapachu wzrasta wraz ze wzrostem wilgotności w otaczającej atmosferze. Techniczny węglik wapnia zawiera 2% węgla, 12-15% tlenku wapnia.
9.3	Temperatura topnienia: 2150^oC
9.4	Temperatura wrzenia: 2300^oC
9.5	Gęstość w 20^oC: 2,199/2,150 g/cm^3
9.6	Rozpuszczalność w wodzie: Węglik wapnia z wodą reaguje z wydzieleniem acetylenu, co jest wykorzystywane do otrzymywania tego gazu w celach spawalniczych.
9.7	Inne: Węglik wapnia otrzymywany jest z wapna palonego i koksu hutniczego (który jest źródłem węgla) z dodatkiem antracytu, w piecu łukowym w temperaturze 2200-2300^oC. Ciekły karbid, zawierający około 80% CaC2, jest spuszczany z pieca, chłodzony i granulowany. Węglik wapnia wykorzystywany jest na skalę masową do wytwarzania acetylenu, do celów spawalniczych, w hutnictwie metali nieżelaznych (miedzi, ołowiu, srebra i niklu) - jako środek redukujący tlenki metali, do wytwarzania azotniaku (cyjanamidu wapnia).
9.8	Zagrożenie wód: Małe.
9.9	Próg zapachowy: 450-670 mg/m^3

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	Węglik wapnia przechowywany w warunkach normalnych jest produktem stabilnym. Reaguje gwałtownie z wodą, czynnikami utleniającymi, azotanem(V) srebra, magnezem, chlorowodorem. Z miedzią, srebrem i rtęcią może tworzyć związki wybuchowe.
Właściwości korozyjne:	Brak.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia:

Oczy	tak
Skóra	tak
Spożycie	tak
Wdychanie pyłów	tak

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów, par i aerozoli: Czysty karbid jest substancją zagrażającą zdrowiu ludzkiemu wówczas, gdy w postaci pyłu przedostaje się do wnętrza ustroju, gdzie pod wpływem wilgoci powstaje żrący wodorotlenek wapnia oraz acetylen, w 95% rozpuszczający się we krwi. Systematyczne wchłanianie pyłu karbidu może stać się przyczyną powstania pylicy. Osoby narażone na systematyczne wchłanianie pyłów karbidu mogą zapadać na różne schorzenia górnych dróg oddechowych, oczu, skóry. Ponadto na organizm człowieka działają domieszki (zanieczyszczenia) zawarte w technicznym karbidzie, a przede wszystkim związki arsenu, fosforu i siarki, takie jak arsenowodór, fosforowodór, siarkowodór.

Spożycie: Wystąpi silnie podrażnienie błon śluzowych przewodu pokarmowego, nudności, wymioty.

Kontakt ze skórą: Wystąpi podrażnienie, zaczerwienienie, wysuszenie skóry.

Kontakt z oczami: Wystąpi silne podrażnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Węglik wapnia w środowisku ulega stopniowemu przekształceniu się w wodorotlenek wapnia, a następnie węglan wapnia - substancję naturalnie występującą.

Stopień zagrożenia wód: Mały.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 13 99 - inne, niewymienione odpady.

Sposób likwidacji: „Otrzymywanie wapna gaszonego.”

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metalu.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1402
14.2	Klasa ADR/RID:	4.3
14.3	Grupa opakowań:	II
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	423
14.5	Symbole niebezpieczeństwa (R):	15
14.6	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-8-43
14.7	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 4.3:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1: 1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana wytwórcy? węgliku wapnia, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy węgliku wapnia, który nie będzie odpowiedzialny za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja wysoce łatwo palna.”
Symbole zagrożenia
R 15	W kontakcie z wodą wyzwala skrajnie łatwopalne gazy.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 8	Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu.
S 43	W przypadku pożaru używać środki nie zawierające wody.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Węglik wapnia
16.2 Znaczenie symboli:
F	Materiał wysoce łatwo palny.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
423	Materiał stały reagujący z wodą, wydzielający gazy palne.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 4.3-II		Materiał wydzielający z wodą gazy palne.
Nr ONZ: 1402		Węglik wapniowy.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ	Wydanie: ? Data wydania: 10.12.2002 Strona /stron 7/7
Nazwa:	WĘGLIK WAPNIA

Węglik wapnia

---