Funkcje prawa pracy:

• założone w normach prawa cele, jakie stawia sobie przyjęta regulacja prawna, ujęte w określone kierunki oddziaływania ustanowionych norm prawnych

• funkcja ochronna i organizacyjna (zwana organizatorską)

np. czas pracy - funkcja organizatorska i ochronna

funkcja ochronna

- cel prawa pracy - ochrona interesów pracowników jako słabszej strony stosunku prawa pracy

- nie chodzi tylko o treść przepisów, ale też o mechanizm ich funkcjonowania

- zapewnienie ochrony zdrowia, życia pracowników, niezbędnego dla regeneracji sił wypoczynku, gwarantowanie minimum wynagrodzenia, ochrona trwałości stosunku pracy

Art. 9 § 2 k.p.: Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.

Relacje między źródłami prawa

- wszystkie ustawy i akty wykonawcze do ustawy powinny być zgodne z Konstytucją

- akty wykonawcze do ustaw powinny być zgodne z ustawami

* postanowienia mniej korzystne nie obowiązują

* przepisy niedopuszczające odstępstw na niekorzyść pracownika określa się jako przepisy jednostronnie bezwzględnie obowiązujące (tak wynika z art. 18)

* nieważność nie dotyka całej umowy o pracę, która pozostaje w mocy, a tylko poszczególne nieważne jej postanowienia zostają zastąpione przez właściwe (korzystniejsze przepisy prawa)

*art. 18 określa minimalny poziom uprawnień pracownika i maksymalny poziom jego obowiązków - zasada uprzywilejowania pracownika

Normy bezwzględnie obowiązujące (ius cogens)

* nie dopuszczają odstępstw od swej treści nie tylko na niekorzyść, ale także na korzyść - wiążą ściśle strony (art. 291 § 4 KP, który zabrania skracania oraz przedłużania terminów przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy)

Art. 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16³ , 111, 112, 113

Zasady prawa pracy pełnią w systemie prawa 3 główne zadania:

1) wytyczne działalności legislacyjnej

2) dyrektywy polityki społeczno - ekonomicznej

3) wskazówki interpretacyjne

* Międzynarodowy Pakiet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, art. 6 ust.1

* prawo do pracy nie ma charakteru podmiotowego

Art. 11 KP - zasada poszanowania godności i innych praw

Art. 23 KC: zdrowie, wolność, swoboda sumienia itd.

• Brak sankcji za naruszenie w KP

Art. 55 § 11 kp

Art. 189 kp

* Godziwe wynagrodzenie za pracę - odnosi się do właściwego poziomu życia

Prawo urzędnicze odnosi się do trzech grup:

- pracowników urzędów państwowych (ustawa z 16 września 1982)

- korpusu służby cywilnej

- pracowników samorządowych

Przepisy dotyczące pracowników:

- ogólne określone przepisami kodeksu pracy

- szczególne wynikające z przepisów ustaw określających status prawny danych pracowników

- przepisy organizacyjne urzędu oraz przepisy ustalające podział pracy w urzędach administracyjnych

- przepisy o postępowaniu przed organami administracji

Zasady odnoszące się do kadr administracji:

- zasada oddzielania stanowisk politycznych - służą kształtowaniu, wykonywaniu i kontrolowaniu realizacji celów politycznych od stanowisk urzędniczych, których istotą jest wykonywanie prawa, zwłaszcza poprzez załatwianie spraw administracyjnych

- zasada otwartości w dostępie do wszystkich stanowisk urzędniczych w administracji, nie tylko w administracji rządowej, przejawiająca się zwłaszcza w publicznym ogłaszaniu, informowaniu o wolnych stanowiskach pracy

- zasada równości - stosowanie takich samych procedur i wymagań wobec wszystkich zgłaszających się kandydatów

- zasada konkurencyjności - porównywanie walorów poszczególnych kandydatów

- zasada profesjonalizmu - fachowość jako zasadnicze kryterium przyjmowania do pracy, cecha urzędu państwowego.

Z reguły stosunek pracy zbliża się do stosunku cywilnoprawnego. Art. 300 k.p.: „w sprawach nienormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.”

MIANOWANIE - szczególna forma stosunku pracy, nawet gdy funkcję pracodawcy wykonuje organ administracji państwowej.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wrażany był pogląd, że akt mianowania nie jest decyzją administracyjną w rozumieniu KPA, jest czynnością prawa pracy wywierającą skutki materialno- techniczne.

Akt mianowania jest zawsze aktem administracyjnym, co nie oznacza, że przybiera on w odniesieniu do wszystkich ról zatrudnionych w administracji formę decyzji administracyjnej.

Akt administracyjny wywołuje skutki nie tylko w sferze prawa administracyjnego, ale także w sferze prawa pracy.

O tym, czy akt administracyjny w postaci mianowania ma postać decyzji administracyjnej przesądzają przepisy danej pragmatyki służbowej.

* wydanie aktu w zakresie rozwiązania lub zmiany stosunku pracy (stosunku służbowego) daje prawo do odwołania w trybie przepisów o postępowaniu przed organami administracyjnymi

* kontrola sądowa tego typu decyzji administracyjnych dotyczących mianowanych urzędników - po reformie sądów administracyjnych od 1 stycznia 2004, należy do sądów pracy

Decyzje administracyjne odnoszące się do stosunku służbowego w policji czy wojsku (rozkazy), zaskarżane zostają do sądu administracyjnego.

HISTORIA PRAWA URZĘDNICZEGO

• administracja opiera się na działaniu pracowników (pracy)

• EGIPT: doktryna, że kraj jest własnością bogów, których potomkiem jest faraon uprawniony do czerpania dochodów z tego kraju

- w Egipcie urzędnicy są prywatnymi funkcjonariuszami faraonów

W Egipcie urzędnicy składali przysięgę, a niedotrzymanie przysięgi mogło polegać na:

- naruszeniu obowiązków służbowych

- popełnieniu przestępstw

- spowodowaniu szkód materialnych

Karalność była na wniosek pokrzywdzonego i tylko w przypadkach jaskrawych.

REPUBLIKA RZYMSKA:

- wyróżniano kategorie prawa publicznego i prawa prywatnego, a w okresie cesarstwa pojawiły się przepisy o charakterze administracyjnym, np. konstytucja Walentyniana I z 370r.

*cesarz przekazywał czynności swoim zastępcom

Istniała potrzeba rozbudowania stanu urzędniczego, powoływał i odwoływał ich cesarz i byli odpowiedzialni przed cesarzem; otrzymywali pensje.

Prefekt pretorianów - odpowiedzialny za wojsko i cała administrację + sprawował sądownictwo (w zastępstwie cesarza).

Prefekt miasta - miał uprawnienia administracyjno - policyjne- zarządzał Rzymem, czuwał and porządkiem i bezpieczeństwem.

- prefekt zaopatrzenia

- dowódca straży pożarnej (praefectus rigilum)

- naczelnik poczty cesarskiej

Instytucje administracji rzymskiej

- w sprawach wykładni ustaw - przyboczna rada cesarska (przewodniczył cesarz)

- funkcjonowała kancelaria cesarska

ADMINISTRACJA CZASOW NOWOŻYTNYCH - od okresu monarchii absolutnej

Opierała się na systemie biurokratycznym, cechy:

• zawodowy charakter administracji

• podział pracy i związana z nim specjalizacja

• hierarchiczna struktura władzy

• obowiązywanie generalnych reguł określających zachowania na poszczególnych stanowiskach

• pełnienie funkcji administracyjnych jest zawodem w tym znaczeniu, że stanowi wyłączne lub podstawowe źródło utrzymania pracownika

• stałe uposażenie pieniężne

• obowiązki pełnił aż do przejścia na emeryturę

• zawodowe przygotowanie urzędników przed wstąpieniem do służby albo w trakcie urzędowania

• urzędnicy są fachowcami w swoim zawodzie

podział pracy:

poziomy	Pionowy
Kryterium rzeczowe - czym dany urzędnik się zajmuje.	Hierarchiczna podległość osobowa - istnienie hierarchicznej podległości osobowej i służbowej urzędników niższych urzędnikom wyższego stopnia.

MODEL BIUROKRATYCZNEJ ADMINISTRACJI MAXA WEBERA:

- hierarchiczny aparat o ściśle wyznaczonych w sensie prawnym kompetencjach

- oparcie funkcjonowania organizacji na ścisłych procedurach prawnych

- podporządkowanie wszelkich zachowań uczestników organizacji biurokratycznej normom prawnym (związanie urzędników prawem)

- biurokracja miała być obiektywną wartością państwa, a jednocześnie wykształcała określony model urzędnika

Urzędnik nie musiał wnikać w zasadność określonego rozwiązania prawnego.

- wąska specjalizacja wpływała na automatyzm w działaniu

- poddani byli urzędowej dyscyplinie i kontroli

Od końca XIX wieku: stopniowy i stały wzrost zadań administracji.

Trzeba było zwiększyć wymagania kwalifikacyjne od urzędników.

• pierwszy akt tworzący służbę cywilną wydany był przez Radę Regencyjną Królestwa Polskiego

• 1918 - tymczasowe przepisy służbowe dla urzędników

• Przewidywał publicznoprawny charakter stosunku służbowego (urzędnik + państwo na podstawie mianowania)

• Urzędnicy mieli gwarancje zatrudnienia

• Obowiązki: wierność i posłuszeństwo, przestrzeganie konstytucji i ustaw.

Ustawa z 17 lutego 1922r. o państwowej służbie cywilnej formalnie obowiązywała doczasu uchwalenia Kodeksu Pracy w 1974r.

Zasadami służby cywilnej objęto:

- pracowników administracji rządowej

- urzędników z Kancelarii Cywilnej Prezydenta

- pracowników Sejmu i Senatu

Ustawa wprowadziła podstawowe zasady prawa urzędniczego:

• publicznoprawny charakter stosunku służbowego - nawiązanie stosunku służbowego w trybie administracyjno - prawnym poprzez mianowanie

• pełne podporządkowanie władzy przełożonej (hierarchiczny stosunek)

• odpowiedzialność dyscyplinarna przed komisjami dyscyplinarnymi

dwie kategorie: urzędników i wyższych funkcjonariuszy. Urzędnicy z kolei na 3 kategorie.

* stosunek służbowy na podstawie mianowania, a funkcjonariusze niżsi na podstawie umów o pracę

Odpowiedzialność prawna:

- za naruszenie obowiązków urzędnik ponosił odpowiedzialność: służbową - porządkowa i dyscyplinarna, cywilną i karną.

- odpowiedzialność porządkowa - za wykroczenie służbowe kara upomnienia, skrócenia urlopu, odmowa udzielenia

LATA 1945- 1982

• dekret Rady Ministrów z 1946r. - zawieszona zasada stałości stosunku służbowego

• wypowiedzenie na wzór wypowiedzenia umowy o pracę

• ustawa z 15 lipca 1968 o pracownikach rad narodowych: zasadą było, że stosunki pracy były nawiązywane przez umowę o pracę - czyli umowa o pracę była podstawową formą zatrudnienia

1974 kodeks Pracy

* uchylono ustawę z 1922r., dekret z 1946, ustawę z 1968r

Kodeks pracy stał się dla pracowników administracji ustawą ogólną.

1974 - rozporządzenie RM - oznaczało zakończenie bytu prawa urzędniczego i zawodu urzędniczego w Polsce, dążenie do osłabienia statusu zawodowego pracowników administracji publicznej.

Ustawa z 16 września 1982r. o pracownikach urzędów państwowych

- przełom - otworzono nowy okres rozwoju prawa urzędniczego, nawiązywała do ustawy z 1922r., podstawa przywrócenia rangi zawodu urzędnika państwowego.

Art. 1. 1. Ustawa określa obowiązki i prawa urzędników państwowych oraz innych pracowników zatrudnionych w:

  1)   Kancelarii Sejmu,

  2)   Kancelarii Senatu,

  3)   Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

  3a)  (skreślony),

  4)   (skreślony),

  5)   (skreślony),

  6)   Biurze Trybunału Konstytucyjnego,

  7)   Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich,

  7a)  Biurze Rzecznika Praw Dziecka,

  8)   Biurze Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

  9)   Krajowym Biurze Wyborczym,

  9a)  Biurze Rzecznika Interesu Publicznego,

  10)  Państwowej Inspekcji Pracy,

  11)  (skreślony),

  12)  regionalnych izbach obrachunkowych,

  13)  Biurze Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych,

  14)  Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

2. Ustawa określa obowiązki i prawa osób zatrudnionych w:

  1)   Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,

  2)   urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej,

  3)   urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej,

  4)   Rządowym Centrum Studiów Strategicznych,

4a)  Rządowym Centrum Legislacji,

  5)   komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży,

wobec których nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 70, poz. 778 i Nr 110, poz. 1255).

SŁUŻBA CYWILNA

Ujęcie przedmiotowe:

* realizacja zadań państwa w sposób oparty na określonych zasadach ogólnych

* w Polsce - oparcie zasad na doświadczeniach przedwojennych

Najważniejsze cechy służby cywilnej:

* lojalność urzędników wobec prawa i rządu

* bezstronność

* uczciwość

* profesjonalizm

* neutralność polityczna

Ujęcie instytucjonalne:

Art. 153 ust.1 K: w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej ustawa z 21listopada 2008 o służbie cywilnej.

Znaczenie podmiotowe służby cywilnej:

* służba cywilna to korpus pracowników (urzędników) wykonujących określone zadania państwa ( pełniących służbę państwową).

* służba cywilna jest strukturą rozproszoną w systemie organów i urzędów administracji rządowej, pracownicy i urzędnicy służby cywilnej podlegają więc merytorycznemu zwierzchnictwu kierownictwa urzędów, w których pracują.

* służba cywilna jest formacją posiadającą własną hierarchię organizacyjną.

Ogólne zwierzchnictwo nad korpusem służby cywilnej sprawuje Prezes RM.

Bezpośredni zarząd nad służbą cywilną wykonuje Szef Służby Cywilnej (organ jednoosobowy), który jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej.

Szef S.C. podlega bezpośrednio Prezesowi RM, który powołuje go spośród urzędników służby cywilnej spełniających dość rygorystyczne wymagania kwalifikujące po zasięgnięciu opinii Rady Służby Cywilnej.

Szef S.C. jako organ administracji nie wchodzi w skład korpusu służby cywilnej.

Szefem S.C. może być osoba, która:

* jest obywatelem polskim

* korzysta z pełni praw publicznych

* nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub za umyślne przestępstwo skarbowe

* posiada tytuł magistra (lub równorzędny)

* zna przynajmniej jeden język obcy spośród tzw. języków roboczych Unii Europejskiej

* cieszy się nieposzlakowaną opinią

* nie była karana zakazem zajmowania stanowisk kierowniczych w urzędach organów władzy publicznej

Art. 12 i 13 ustawy

Szef S.C. jako organ właściwy w sprawach służby cywilnej realizuje funkcje i zadania określone w ustawie.

1. bieżące kierownictwo służbą cywilną

* czuwa nad przestrzeganiem zasad służby

* kieruje zarządzaniem zasobami ludzkimi, dokonuje mianowań w imieniu RP

* wykonuje niektóre czynności ze stosunku pracy, np. przeniesienia służbowe

* pewne uprawnienia w ramach postępowań dyscyplinarnych

2. zarządzanie strategiczne

* Szef S.C. przygotowuje i przedstawia RM projekt strategii zarządzania zasobami ludzkimi (gromadzi informacje, dane o stanie zatrudnienia i wynagrodzenia)

3. zarządzanie finansami służby

* monitoruje i nadzoruje wykorzystanie środków budżetowych

* współdziała z Ministrem Finansów w zakresie przygotowywania i wykonywania budżetu państwa dotyczącego wynagrodzeń i szkoleń

* dysponuje środkami przeznaczonymi na modernizację służby cywilnej

4. działalność legislacyjna

* Szef S.C. nie posiada własnych kompetencji prawotwórczych

5. działalność informacyjno - propagatorska

* upowszechnianie informacji o służbie cywilnej, zapewnienie warunków upowszechniania informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej

6. współpraca zagraniczna

* zapewnienie współpracy z innymi państwami

RADA SŁUŻBY CYWILNEJ

- jest organem opiniodawczo - doradczym Prezesa RM

- główne zadanie to ocena naboru pracowników i urzędników służby cywilnej (rzetelność, bezstronność polityczna, neutralność)

Art. 19 ustawy

DYREKORZY GENERALNI ORAZ KIEROWNICY URZĘDÓW

* na szczeblu urzędów Szef S.C. wykonuje swe zadania przy pomocy dyrektorów generalnych urzędów lub kierowników urzędów

* podwójne podporządkowanie - w zakresie służby cywilnej podlegają Szefowi S.C., natomiast w zakresie właściwości merytorycznej danego urzędu podlegają odpowiedniemu naczelnemu lub centralnemu organowi administracji

Stanowisko dyrektora generalnego urzędu tworzy się tylko w niektórych urzędach administracji rządowej, np. Kancelarii Premiera, urzędzie ministra, urzędzie przewodniczącego komitetu wchodzącego w skład RM, urzędzie centralnym organów administracji rządowej - wyjątek: Komendy Główne Policji, Komendy Główne Państwowej Straży Pożarnej, Komendy Główne Straży Granicznej.

KOMPETENCJE DYREKTORA GENERALNEGO URZĘDU:

Bieżące uprawnienia zarządcze w urzędzie	Funkcja pracodawcy oraz realizacja polityki personalnej	Wykonywanie zadań kierownika urzędu
- zapewnienie funkcjonowania i ciągłości pracy urzędu, warunków jego działania i organizacja pracy urzędu, m.in. uprawnienia nadzorcze (nad komórkami organizacyjnymi urzędu i gospodarstwami pomocniczymi oraz nad przebiegiem prac nad terminowym przygotowaniem projektu budżetu, a także procedurami kontrolnymi)	- zarządzanie zasobami ludzkimi, np. organizowanie naboru na wolne stanowiska, dokonywanie czynności z nawiązania, trwania, ustania stosunku pracy	- może wydawać zarządzenia - do końca stycznia składa Szefowi S.C. sprawozdanie z realizacji zadań wynikających z ustawy za rok ubiegły

ZAKRES PODMIOTOWY KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ:

Skład: pracownicy i urzędnicy służby cywilnej zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych jednostkach organizacyjnych zgodnie z ustawą.

Jednostkami tymi są:

* Kancelaria Premiera

* urzędy ministrów i przewodniczących komitetów

* urzędy centralnych organów administracji rządowej

* urzędy wojewódzkie

* komendy

* inspektoraty

Na szczeblu centralnym:

- Kancelaria Premiera

- urzędy ministrów, przewodniczących komitetów wchodzących w skład RM

- urzędy centralnych organów administracji rządowej, np. Urząd Patentowy

Na szczeblu terenowym administracje rządową na obszarze województwa wykonują:

- wojewoda

- organy rządowej administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży

- organy niezespolonej administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, starosta jeżeli wynika to z odrębnych ustaw.

ZESPOLONA ADMINISTRACJA RZĄDOWA

* pod zwierzchnictwem wojewody lub starosty kierownicy służb, inspekcji i straży wojewódzkich lub powiatowych, którzy wykonują swe zadania przy pomocy komend, inspektoratów lub innych jednostek organizacyjnych, np. Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, komendy wojewódzkie i powiatowe, komisariaty policji, nadzór budowlany wojewódzki i powiatowy.

ADMINISTRACJA NIEZESPOLONA

* tworzą terenowe organy administracji rządowej podległe ministrom lub centralnym organom administracji rządowej. Wykonują swe zadania przy pomocy jednostek nazywanych urzędami i izbami, np. Urzędy Skarbowe, Izby Skarbowe, SANEPID, stacje morskie (?).

MODEL KARIERY SŁUŻBOWEJ

- Prusy, częściowo we Francji, występuje w Hiszpanii, Portugalii, Grecji - stworzenie odmiennego statusu dla funkcjonariuszy służby państwowej

- wstąpienie do służby oznacza rozpoczęcie kariery przy zapewnieniu gwarancji zatrudnienia

- stopniowo w tej służbie następują awanse - aż do osiągnięcia wieku emerytalnego

- funkcjonariusz w zamian za to zobowiązany jest do zdyscyplinowania, karności, lojalności i wierności. Musi się legitymować odpowiednim przygotowaniem fachowym

MODEL ZATRUDNIENIA SŁUŻBOWEGO

Praca w administracji jest taką samą pracą jak każda inna. Nie stawia się kandydatom jakichś szczególnych wymagań dotyczących wykształcenia czy stażu pracy. Natomiast przy zatrudnieniu mają znaczenie konkretne kwalifikacje i doświadczenie zawodowe do zajmowania danego stanowiska. Z reguły status prawny pracowników administracji poddawany jest regulacjom powszechnego prawa pracy.

MODEL ANGIELSKI

Przyjęto konstrukcję rządów prawa, co oznacza respektowanie, obok zasady praworządności, koniecznego i naturalnego charakteru praw służących jednostce wobec państwa. Utrzymano model poddania administracji prawu powszechnemu. Akty wydawane przez administrację podlegają kontroli politycznej parlamentu oraz kontroli legalności, którą sprawują sądy powszechne. Sądy kontrolują więc, czy akt wydany został zgodnie z prawem, przy czym sądy mają dość dużą swobodę działania.

Nie ma w Anglii Sądów Administracyjnych na wzór większości krajów kontynentu europejskiego.

Powstałe w XX wieku Trybunały Administracyjne nie są Sądami Administracyjnymi, czyli niezawisłymi organami uprawnionymi do kontrolowania legalności decyzji administracyjnych, ale szczególnymi organami władzy orzekającymi w obrębie administracji państwowej poddanymi jurysdykcji sądów powszechnych. Od ich orzeczeń można odwoływać się w kwestiach prawnych do naczelnego organu sądowego.

MODEL NIEMIECKI

Wzorcowy w zakresie poddania działalności administracji prawu oraz zawodowego i stałego aparatu administracji - FEDERALIZM.

MODEL SZWEDZKI

Instytucje polityczne administracyjne były kształtowane w XVII i XVIII w. W Szwecji utworzono instytucję OMBUDSMANA - rzecznika parlamentu, mającego za zadanie kontrolować działalność administracji publicznej z wyłączeniem rządu.

Zasada rozdzielenia rządu i administracji centralnej - urzędy centralne obsadzane są przez stałych urzędników niezależnych od wszelkich zmian politycznych.

Mianowanym urzędnikom państwowym gwarantuje się stabilizację stosunku służbowego.

MODEL AMERYKAŃSKI

„System łupów”, zgodnie z którym kadra administracji nie jest ani stała, ani fachowa, przeciwnie - wszystkie federalne urzędy administracyjne, od najwyższych do najniższych, jako „łup” każdorazowo przypadają zwycięzcom politycznym - zwolennikom nowego prezydenta.

Urzędnicy amerykańscy w dużej mierze poddani są ogólnym regułom prawa pracy, a nie odrębnym z zakresu prawa administracyjnego.

POLSKA

Przyjęcie mieszanego (pośredniego) modelu służby publicznej przy zapewnieniu równego do niej dostępu.

Art. 60 K: obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.

Inne warunki ubiegania się o pełnienie służby opartej na zasadzie wykonywania mandatu przedstawicielskiego. Wybór uzależniony będzie od posiadania przez kandydata biernego prawa wyborczego.

Można wyodrębnić w służbie publicznej korpus polityczny i korpus wykonawczy administracji.

KORPUS POLITYCZNY centralnej władzy wykonawczej tworzą członkowie RM, sekretarze i podsekretarze stanu, wojewodowie i wicewojewodowie, a także doradcy w gabinetach politycznych

* zmiana rządu - odchodzą z korpusu

KORPUS WYKONAWCZY - poziom władz i instytucji administracji centralnej.

ZASADY PRAWA URZĘDNICZEGO:

- ścisła współzależność między jakością kadr zatrudnionych w strukturach administracyjnych a oceną funkcjonowania administracji

- praca w administracji (poza stanowiskami pomocniczymi) jest służbą publiczną, należy do pojęcia władzy publicznej

- prawo urzędnicze opiera się na regulacjach szczególnych odnoszących się do poszczególnych grup pracowników administracji (służba cywilna, wyższe stanowiska państwowe i administracyjne, urzędnicy państwowi, pracownicy samorządowi, pracownicy administracyjni sądów i prokuratur).

Rozporządzenie z 16 stycznia 2007r.

Ogół stanowisk urzędniczych w służbie cywilnej podzielono na 5 kategorii:

1. wyższe stanowiska służby cywilnej

2. stanowiska średniego szczebla zarządzające służbą cywilną

3) stanowiska koordynujące

4) stanowiska samodzielne

5) stanowiska wspomagające w służbie cywilnej

Poza korpusem służby cywilnej pozostają osoby zatrudnione na stanowiskach nieurzędniczych. Wobec nich mają zastosowanie przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych.

Nie wchodzą w skład służby cywilnej osoby zatrudnione w państwowych jednostkach organizacyjnych mniemających statusu organów administracji rządowej, nawet jeśli w pełnym zakresie wykonują zadania o charakterze publicznym (np. ZUS, Agencja Rynku Rolnego), a także w przedsiębiorstwach państwowych (np. LOT), czy państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej (Poczta Polska).

WARUNKI KWALIFIKACYJNE - to przymioty, jakie musi spełniać dana osoba do podjęcia pracy w strukturach służby cywilnej.

Celem warunków jest zapewnienie gwarancji doboru pracowników spełniających preferowane i konieczne cechy dla wykonywania zadań członka korpusu służby cywilnej.

W służbie cywilnej może być zatrudniona osoba, która jest obywatelem polskim, korzysta z pełni praw publicznych, nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwa lub umyślne przestępstwa skarbowe, posiada kwalifikacje wymagane na dane stanowisko, cieszy się nieposzlakowaną opinią.

Dyrektor Generalny albo kierownik urzędu upowszechniają informację o wolnych stanowiskach pracy, a za zgodą Szefa S.C. stanowiska, o które poza obywatelami polskimi mogą się ubiegać obywatele innych państw (zgodnie z prawem wspólnotowym).

Rekrutacja do służby cywilnej

- art. 60 K, na podstawie którego obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.

Dwie płaszczyzny odniesienia:

1. jawność procedur, zwłaszcza upowszechnianie informacji

2. mechanizmy naboru, które muszą spełniać obiektywne i merytoryczne kryteria selekcji

Art. 6 ustawy o służbie cywilnej - każdy obywatel ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy służbie cywilnej, a nabór do służby cywilnej jest otwarty oraz konkurencyjny.

Prawo do informacji - Dyrektor Generalny ma obowiązek poinformowania o wolnych stanowiskach pracy. Jest to realizowane poprzez umieszczenie ogłoszenia o naborze w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie danego urzędu i BIP-ie oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Ogłoszenie o naborze powinno zawierać:

- określenie stanowiska pracy

- wymagania związane ze stanowiskiem pracy (niezbędne i dodatkowe)

- nazwa i adres urzędu

- zakres zadań wykonywanych na stanowisku pracy

- wymagane dokumenty

- termin i miejsce składania dokumentów (nie krótszy niż 10 dni), a przy zastępstwie za nieobecnego członka korpusu 5 dni od opublikowania ogłoszenia

Nie upowszechnia się informacji o stanowiskach dla absolwentów KSAP (Krajowej Szkoły Administracji Publicznej) podejmujących po raz pierwszy zatrudnienie w administracji rządowej.

I etap

Prawo obywateli do informacji o możliwości zatrudnienia w służbie publicznej (upowszechnienie)

II etap

Rozstrzygnięcie konkursu - wyłonienie najlepszego kandydata, któremu zaproponuje się ofertę zatrudnienia

* wcześniej powołana komisja przeprowadzająca nabór, członków komisji wyznacza Dyrektor Generalny

* z przeprowadzonego naboru sporządza się protokół

III etap

Upowszechnienie informacji przez Dyrektora Generalnego o wyniku naboru w siedzibie urzędu w miejscu widocznym, ogólnie dostępnym oraz w BIP-ie urzędu

* adres urzędu, stanowisko, imię, nazwisko, miejscowość, której zamieszkuje wybrany

Pominięcie procedury naboru może nastąpić, jeżeli w ciągu 3 m-cy od nawiązania stosunku pracy z osobą wyłonioną w drodze naboru istnieje konieczność ponownego obsadzenia tego stanowiska.

Dyrektor Generalny może zatrudnić kolejną osobę spośród kandydatów z poprzedniego naboru. Informację należy zamieścić w BIP-ie.

Kandydaci mogą kwestionować przed sądem wyniki naboru - sądownictwo administracyjne.

Dwie kategorie członków korpusu:

1. pracowników służby cywilnej

2. urzędników służby cywilnej

Pracowników zatrudnia się na umowę o pracę, a urzędników na podstawie mianowania.

W odniesieniu do pracowników przewidziano 2 rodzaje umów o pracę: na czas nieokreślony lub na czas określony.

Umowę o pracę zawiera się na czas określony na 12 miesięcy z możliwością wcześniejszego rozwiązania za 2- tygodniowym wypowiedzeniem.

Zatrudnienie wiąże się z koniecznością odbycia służby przygotowawczej oraz przeprowadzenia pierwszej oceny kwalifikacyjnej. Ona warunkuje przedłużenie zatrudnienia i zawarcie umowy na czas nieokreślony.

SŁUŻA PRZYGOTOWAWCZA

- celem jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika do wykonywania obowiązków służbowych, więc ma charakter stażu adaptacyjnego.

Kierując pracownika do odbycia służby przygotowawczej Dyrektor Generalny urzędu określa jej zakres i czas trwania na podstawie opinii osoby kierującej komórką organizacyjną, w której pracownik jest zatrudniony.

Służba przygotowawcza trwa nie dłużej niż 4 m-ce i powinna być przeprowadzona w przedziale między nawiązaniem stosunku pracy i ostatnim dniem ósmego miesiąca licząc od początku zatrudnienia. Kończy się ona egzaminem, którego zakres, sposób przeprowadzenia, warunki zaliczenia określa Dyrektor Generalny.

Z mocy ustawy zwolnieni z służby przygotowawczej i egzaminu są absolwenci KSAP.

Prezes RM wskazuje im pierwsze stanowiska pracy przedstawione przez Szefa S.C.

Nie kieruje się na służbę pracownika zatrudnionego na wyższym stanowisku w służbie cywilnej.

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony podlega pierwszej ocenie kwalifikacyjnej (wyjątek absolwenci KSAP):

- pierwszy raz dokonana nie wcześniej niż po upływie 8 miesięcy i nie później niż miesiąc przed upływem okresu, na który została zawarta umowa

- oceny dokonuje przełożony pracownika w porozumieniu z kierownikiem danej komórki

Bierze się pod uwagę: postawę pracownika, jego zaangażowanie, postępy w pracy, relacje ze współpracownikami i terminowość zadań plus wynik egzaminu ze służby przygotowawczej plus sprawozdania dotyczące zrealizowanych zadań.

Kiedy może być zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony:

* z osobą, która otrzymała pozytywną ocenę kwalifikacyjną albo była już wcześniej zatrudniona w służbie cywilnej na czas nieokreślony

* również z taką osobą, która była wcześniej zatrudniona na podstawie mianowania zgodnie z ustawą o pracownikach urzędów państwowych

* co do zasady ponowne zatrudnienie osoby, która otrzymała wcześniej mianowanie w służbie cywilnej dokonuje się też na podstawie mianowania

MIANOWANIE

Do połowy lat 70. dokonano zrównania statusu prawnego pracowników zatrudnionych w administracji i poza nią. Obecnie wyróżniamy dwa rodzaje mianowania: pracownicze - stanowi podstawę stosunku pracy w administracji publicznej oraz mianowanie służbowe, będące podstawą tzw. stosunków służbowych, w jakich pozostają żołnierze oraz funkcjonariusze służb zmilitaryzowanych.

Plusem jest wzmożona stabilizacja zatrudnienia w zamian za dyspozycyjność, zwiększony zakres obowiązków i podleganie odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Zgodnie z art. 48 ustawy o służbie cywilnej z dniem mianowania dotychczasowy stosunek pracy przekształca się w stosunek pracy na podstawie mianowania.

O uzyskanie mianowania w służbie cywilnej może ubiegać się osoba, która: jest pracownikiem służby cywilnej, co najmniej 3-letni staż pracy w służbie cywilnej lub zgoda Dyrektora Generalnego urzędu na przystąpienie wcześniejsze do postępowania kwalifikacyjnego (nie wcześniej niż po upływie 2 lat), tytuł magistra lub równorzędny, co najmniej jeden język obcy spośród języków roboczych Unii Europejskiej.

POSTĘPOWANIE KWALIFIKACYJNE

I etap:

- zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego, które kieruje się do Szefa S.C. raz w roku, od 1 stycznia do 31 maja

- Dyrektor Generalny urzędu potwierdza spełnienie przez pracownika odpowiednich warunków

- wzory wniosków określa i publikuje w BIP Kancelarii Prezesa RM Szef SC

II etap:

- sprawdzanie wiedzy i umiejętności

OBSADA WYŻSZYCH STANOWISK W SŁUŻBIE CYWILNEJ

2006r - usunięto wyższe stanowiska urzędnicze poza korpus służby cywilnej i przyjęto koncepcję tzw. państwowego zasobu kadrowego

2008 - ustawa o służbie cywilnej zniosła państwowy zasób kadr ponownie włączyła wyższe stanowiska w strukturę służby cywilnej

Wyższe stanowiska:

- Dyrektor Generalny urzędu

- kierujący i zastępcy departamentu lub komórki równorzędnej w urzędach administracji rządowej szczebla centralnego, np. Kancelaria Premiera

- kierujący i zastępcy wydziałem lub komórką równorzędną w Urzędzie Wojewódzkim, również np. Wojewódzki Lekarz Weterynarii

Wyższe stanowiska może zajmować osoba, która:

- posiada tytuł magistra lub równorzędny

- nie była karana zakazem zajmowania stanowisk kierowniczych

- posiada kompetencje kierownicze

- odpowiedni staż pracy

- spełnia wymagania z opisu na dane stanowisko

Sposoby obsadzania wyższych stanowisk w drodze:

Naboru	przeniesienia	oddelegowania
- kilka etapów: ogłoszenie, powołanie zespołu konkursowego, wyłonienie najlepszych kandydatów	- może być bez otwartego naboru - musi być osoba zatrudniona w służbie cywilnej - musi spełniać wymagania na to stanowisko + ostatnia pozytywna ocena okresowa na jednym z najwyższych poziomów	- z pominięciem trybu otwartego i konkurencyjnego naboru jeśli odrębne przepisy przewidują taką możliwość, np. sędziowie i prokuratorzy

---