Wybrane teorie socjologiczne, szkoła, socjologia


Spis treści:

  1. Definicja teorii socjologicznej wg P. Sztompki - elementy, funkcje, cele. 2str

  2. Teoria a empiria - możliwe schematy budowania teorii. 2str

  3. Rozwój teorii socjologicznych - pojęcie paradygmatu. 3str

  4. Podział teorii socjologicznych - główne nurty: 3str

  5. Różnice w ogólnej wizji społeczeństwa w teorii funkcjonalnej, teorii konfliktu i nurcie interakcjonistycznym. 5str

  6. 6.Geneza funkcjonalizmu w naukach społecznych. 5str

  7. Funkcjonalizm Parsonsa - elementy, jednostki działania wolontarystycznego. 5str

  8. Funkcjonalizm Parsonsa - cztery imperatywy systemu działania. 6str

  9. Funkcjonalizm Mertona - alternatywy funkcjonalne, dysfunkcje, funkcje jawne i ukryte.6str

  10. Funkcjonalna teoria stratyfikacja Davis'a i Moor'a. 7str

  11. Perspektywa konfliktowa w naukach społecznych - Marks i Simmler. 8str

  12. Teoria konfliktu Durendorf'a - ZONP (ZIS) grupy konfliktowe. 8str

  13. Teoria konfliktu Durendorf'a - quasi grupy i grupy interesu. 8str

  14. Teoria konfliktu Durendorf'a - empiryczne warunki formowania się grup konfliktowych.9str

  15. Korzenie intelektualne teorii wymiany - utylitaryzm (ekonomia), antropologia, behawioryzm (psychologia). 9str

  16. Teoria wymiany Homansa - główne twierdzenia. 10str

  17. Pionierzy interakcjonizmu: James, Cooley, Mead. 10str

  18. Dwie szkoły interakcjonizmu symbolicznego: szkoła chicagowska, szkoła Iowa 11str

  19. Dwie szkoły interakcjonizmu symbolicznego: szkoła chicagowska, szkoła Iowa 12str

  20. Globalizacja kultury 13str

  21. Globalizacja polityczna 13str

  22. Nowoczesność 14str

  23. Elementy czystej relacji. 15str

  1. Definicja teorii socjologicznej wg P. Sztompki - elementy, funkcje, cele.

Teoria społeczna (wg Piotra Sztompki z 1985 roku) jest to wszelki zespół założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych, abstrakcyjnych pojęć oraz ogólnych twierdzeń o rzeczywistości społecznej mających dostarczać wyjaśnienia dostępnej wiedzy opisowej na jej temat oraz ukierunkowywać dalsze badania. W definicji tej mamy kilka ważnych założeń:

  1. Założenia:

- ontologiczne - mówią o tym jak społeczeństwo istnieje w sensie bytu, czy jako coś namacalnego, czy coś w naszej jaźni;

- epistemologiczne - jakie są źródła wiedzy na temat społeczeństwa, skąd czerpiemy tę wiedzę, jakie są granice naszego poznania - czy jest to proces, czy tylko jakiś moment;

- metodologiczno - jak możemy badać społeczeństwo, które metody i techniki są najskuteczniejsze, jak należy podchodzić do tych badań. Metodologia badań zależy od teorii.

  1. Abstrakcyjne pojęcia - uogólnione nazwy, dzięki którym dana teoria będzie mogła odnosić się do różnych przypadków ;

  2. Ogólne twierdzenia o rzeczywistości społecznej - gdzie społeczeństwo jest rozumiane jako sieć jednostek.

Tak rozumiana teoria pełni funkcję wyjaśniającą na trzech odrębnych poziomach:

1. Tworzenie orientacji teoretyczno-metodologicznej, czyli przyjmowanie z góry założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych o przedmiocie, który się bada albo/i

  1. Tworzenie modeli pojęciowych czyli powiązanych ze sobą pojęć i kategorii analitycznych służących do swoistego „zapanowania poznawczego” nad badanym przedmiotem poprzez jego pojęciowe systematyzowanie albo/i

  2. Tworzenie teorii empirycznej odnoszącej się bezpośrednio do rzeczywistości empirycznej, czyli systemu praw i twierdzeń dotyczących powiązań i zależności pomiędzy parametrami badanego przedmiotu.

Przedmiotem wyjaśniania dla teorii może być:

    1. całokształt zjawisk społecznych (teoria ogólna), czyli społeczeństwo rozumiane bardzo uniwersalistycznie (nie tylko tu i teraz, ale zawsze i każde społeczeństwo);

    2. wyróżnione i ograniczone aspekty życia społecznego (teoria średniego zasięgu), tzw. klasy zjawisk społecznych. Średni zasięg teorii nie oznacza niższego stopnia abstrakcji w porównaniu z teoriami ogólnymi, lecz polega na ograniczeniu przedmiotowych teorii. Są to teorie dążące do uzyskania maksymalnie ogólnej wiedzy na temat poszczególnych procesów, zjawisk, typów struktur i mechanizmów społecznych. Teoria jest więc ogólna, ale dotyczy pewnej precyzyjnie zdefiniowanej klasy zjawisk (np. teoria roli, teoria konfliktu społecznego, teoria biurokracji ,teoria grup odniesienia, teoria ruchliwości społecznej);

    3. pojedyncze, konkretne przypadki (teoria szczegółowa), zjawiska społeczne czy historyczne społeczeństwa.

  1. Teoria a empiria - możliwe schematy budowania teorii.

Teoria ugruntowana A Strauss'a - tworzenie kategorii, nasycenie, wchodzenie z otwartym i pustym umysłem w wyniku czego pojawiają się typologie TEORIA - EMPIRIA.

Teoria gabinetowa - najpierw koncepcja, a potem zwracamy się do empirii, aby ją zweryfikować lub sfalsyfikować EMPIRIA - TEORIA

Teoria to pewna myśl, założenie, opis na podstawie badań, esencja wiedzy, wyjaśnianie zjawiska lub wiedza przypuszczalna.

Refleksyjność - wiedza o działaniach i refleksyjne ujęcie przyszłości.

  1. Rozwój teorii socjologicznych - pojęcie paradygmatu.

W teoriach socjologicznych można wyróżnić trzy paradygmaty:

  1. Pardygmat strukturalno-funkcjonalny - akcentuje się w nim społeczeństwo jako nadrzędną całość w stosunku do jednostki (Durkhaim, Parsons), wyjaśnianie jednostek w odniesieniu do społeczeństwa. Wyłania się pewna całość, która wpływa a jednostki najczęściej w formie ograniczającej (ubeswłasnowalnia nas).

  2. W latach 70-tych nastąpił wysyp teorii związanych z interakcjonizmem symbolicznym, które akcentują jednostkę mówiąc, że społeczeństwo istnieje tylko w naszej głowie lub jest to zbiór jednostek wchodzących ze sobą w interakcje. W skrajnych teoriach przesadza się z rola jednostki i nie dostrzega się roli społeczeństwa. Do tego nurtu można zaliczyć podejście dramaturgiczne, etnometodologia, fenomenologia.

  3. Paradygmat próbujący połączyć dwa poprzednie. Społeczeństwo jest procesem, jest strukturacją a nie strukturą. Jesteśmy w stanie wpływać na własne zachowanie, a społeczeństwo reprodukuje je, co jednocześnie ogranicza nas i daje nam możliwości kreatywne. Gidens mówi, że „aktorzy” mają możliwości sprawcze, ale każdy w innym stopniu.

  1. Podział teorii socjologicznych - główne nurty:

    1. funkcjonalizm,

    2. teoria konfliktu,

    3. teoria wymiany,

    4. nurt interakcjonistyczny,

    5. etnometodologia,

    6. fenomenologia.

      1. Teorie funkcjonalne:

  1. Stary funkcjonalizm (T. Parsons, R. Merton) - wyjaśnia struktury poprzez odwoływanie się do elementów społecznej całości

  2. Neofunkcjonalizm (J. Alexander) - wyjaśnia struktury poprzez odwoływanie się do kultury, historii, struktury i osobowości. Teoria ta wykorzystuje pojęcie elementów systemu.

  3. Ekologia człowieka (A. Hawley) - wyjaśnia systemy powiązanych wzajemnie jednostek w kategoriach wzorów adaptacji, przy czym środowisko redefiniuje funkcje jako powtarzalne działania w miarę jak te promują adaptację

      1. Teorie interakcjonistyczne:

  1. Interakcjonizm symboliczny (H. Blumer) - wyjaśnia rzeczywistość przez odwołanie się do myśli, „siebie”, wzajemnych gestów i negocjowania interakcji.

  2. Teoria ról (R. Turner) - wyjaśnia zachowania i organizacje przez odwołanie się do roli, koncepcji roli oraz sieci ról, w których jednostki lokują siebie.

  3. Teoria dramaturgiczna (E. Goffman) - wyjaśnia zachowania i organizacje w kategoriach ruchu scenicznego, przedstawiania samego siebie, korzystania z ram i pojawienia się rytuałów jako mechanizmów, dzięki którym wzorce makrostruktury są produkowane i reprodukowane..

      1. Teorie konfliktu:

  1. Wersje marksistowskie (K. Marks) - wyjaśniają społeczną organizację w kategoriach sprzeczności w sferze środków produkcji oraz dynamiki klasowej.

  2. Wersje systemu (I. Wallerstein) - wyjaśniają struktury i stosunki społeczne przenosząc uwagę ze stosunków klasowych na stosunki społeczne i wzorce zależności czy wyzysku.

  3. Wersja weberowska (M. Weber) - wyjaśnia rzeczywistość poprzez odwołanie się do rozkładu władzy, własności i prestiżu, w miarę jak te odzwierciedlają i podtrzymują nierówności i kultury klasowe.

  4. Wersje teorii krytycznej (J. Habermas. Z. Bauman) - godzą Marksa z Weberem za pomocą krytycyzmu jako środka przedstawienia sprzeczności i form ucisku w danym porządku społecznym. Głoszą one i postulują lepszy świat.

      1. Teorie wymiany:

  1. Wersje behawioralne (G. Homans) - wyjaśniają zachowania, przez odwołanie się do wartości i uczenie się poprzez wzmocnienia pozytywne. Struktury społeczne są rozumiane w kategoriach ich wpływów na schematy indywidualnych wzmocnień.

  2. Wersje utylitarne (J. Coleman) - wyjaśniają zachowania i organizację społeczną w kategoriach racjonalnych wyborów dokonywanych przez podmioty w dążeniu do maksymalizacji użyteczności.

  3. Wersje strukturalne (R. Emerson) - wyjaśniają istnienie sieci stosunków wymiany w kategoriach zrównoważenia wartości i kosztów.

  4. Wersje konfliktowe (P. Blau) - wyjaśniają stosunki społeczne i makrostruktury w kategoriach leżących u ich podłoża łańcuchów interakcyjnych w miarę jak te odzwierciedlają rozkład kapitału kulturowego i energii emocjonalnej.

      1. Teorie strukturalne - koncentrują się na statystyce:

  1. Teorie neoewolucyjne (J. Leński, G. Leński) - wyjaśniają struktury społeczne w kategoriach wzorców kumulatyemnych i kierunkowych zmian w technologiach, w miarę jak te wpływają na produkcję i na wartość dodatkową, które z kolei kształtują i są kształtowane przez systemy stratyfikacyjne i struktury instytucjonalne.

  2. Teorie makrostrukturalne (P. Blau) - wyjaśniają struktury w kategoriach przecinania się parametrów opisujących populację jednostek określających wzorce nierówności i niejednorodności.

  3. Teoria mikrostrunkturalne (R. Kollins) - wyjaśniają struktury w kategoriach bardziej ogólnych procesów międzyludzkich takich jak rytuały i wymiana, które prowadzą do reprodukcji interakcji w czasie i przestrzeni.

  4. Teorie systemowe (Miller) - wyjaśniają struktury w kategoriach bardziej ogólnych procesów i zasad dotyczących energii, materii, informacji stosowanych do możliwości zachowań ludzkich.

  5. Teoria matematyczne (Jasson) - tworzą formalne modele matematyczne opisujące siły ograniczające wybory behawioralne i interpersonalne podmiotów w czasie i / lub przestrzeni.

  6. Teorie sieciowe (D. Willer) - tworzą modele (i czasami algorytmy komputerowe) interpretujące zmieniające się wzorce stosunków międzysytuacyjnych podmiotów zbiorczych.

      1. Teorie strukturalistyczne:

  1. Teorie mentalistyczne (C. Levi-Strauss) - wzorce społeczne organizacji są wyjaśniane przez „głębokie struktury poznawcze” w miarę jak te są dyktowane przez biochemiczne i fizjologiczne funkcje mózgu.

  2. Teorie podmiotowe (A. Giddens, Kozielecki, teoria społeczeństwa trensgesyjnego) - wzorce społecznej organizacji są rozpatrywane jako konstruowane przez aktywne działania podmiotów, które tworzą, reprodukują czy też zmieniają struktury społeczne poprzez swe zdolności do myślenia, refleksji i działania.

      1. Teorie fenomenologiczne:

  1. Etnometodologia (H. Garfinkel) - wyjaśnia rzeczywistość w kategoriach wewnętrznych działań jednostek etnicznych, które wykorzystywane są do tworzenia poczucia wspólnej rzeczywistości.

Socjologia kognitywna, poznawcza - wyjaśnia rzeczywistość przez odwoływanie się do wykorzystania komunikacji interpersonalnej w tworzeniu orientacji poznawczej

  1. Różnice w ogólnej wizji społeczeństwa w teorii funkcjonalnej, teorii konfliktu i nurcie interakcjonistycznym.

Teorie funkcjonalne:

wyjaśniają struktury poprzez odwoływanie się do elementów społecznej całości, do kultury, historii, struktury i osobowości, wyjaśniają systemy powiązanych wzajemnie jednostek w kategoriach wzorów adaptacji, przy czym środowisko redefiniuje funkcje jako powtarzalne działania w miarę jak te promują adaptację

Teorie interakcjonistyczne:

wyjaśniają rzeczywistość przez odwołanie się do myśli, „siebie”, wzajemnych gestów i negocjowania interakcji, wyjaśniają zachowania i organizacje przez odwołanie się do roli, koncepcji roli oraz sieci ról, w których jednostki lokują siebie, wyjaśniają zachowania i organizacje w kategoriach ruchu scenicznego, przedstawiania samego siebie, korzystania z ram i pojawienia się rytuałów jako mechanizmów, dzięki którym wzorce makrostruktury są produkowane i reprodukowane.

Te dwie grupy teorii (funkcjonalne i interakcjonistyczne) są sobie przeciwstawne.

Teorie konfliktu:

wyjaśniają społeczną organizację w kategoriach sprzeczności w sferze środków produkcji oraz dynamiki klasowej ,struktury i stosunki społeczne przenosząc uwagę ze stosunków klasowych na stosunki społeczne i wzorce zależności czy wyzysku, wyjaśniają rzeczywistość poprzez odwołanie się do rozkładu władzy, własności i prestiżu, w miarę jak te odzwierciedlają i podtrzymują nierówności i kultury klasowe, za pomocą krytycyzmu jako środka przedstawienia sprzeczności i form ucisku w danym porządku społecznym. Głoszą one i postulują lepszy świat.

Teorie konfliktu są przeciwstawne teoriom funkcjonalnym.

6.Geneza funkcjonalizmu w naukach społecznych.

Według definicji prof. M. Flis z encyklopedii socjologii - funkcjonalizm sięga do organicyzmu Spencera i Durkhaima, czyli analogii między organizmem a społeczeństwem jako całością, które składa się z pewnych organów działajcych na jego rzecz. Spencer wprowadził pojęcie funkcji - każdy organ ma swoją funkcję, każda funkcja ma swoją rolę. Funkcja ukierunkowuje i determinuje działanie danego organu. Rozwój funkcjonalizmu datuje się na 1922 rok, a jego przedstawicielem jest między innymi Malinowski. Klasyczna wersja teorii funkcjonalnej opiera się na następujących założeniach:

    1. o swoistości systemu społecznego,

    2. o jego samoregulującym charakterze,

    3. o istnieniu wymogów funkcjonalnych ,

    4. o funkcjonalności podsystemów społecznych,

    5. o egzogennym charakterze zmiany społecznej .

7. Funkcjonalizm Parsonsa - elementy, jednostki działania wolontarystycznego.

Jego stanowisko zawierało założenie, że świat społeczny wykazuje właściwości systemowe, które można opisać za pomocą uporządkowanych pojęć abstrakcyjnych. Jest on twórcą teorii systemu działania (pisał o jednostce działania wolotarystycznego), uważał, ze jest pewien podmiot działania, cele, środki, na które podmioty wpływają, a poza tym normy, wartości i warunki sytuacyjne. Podmiot (aktor) może być rozumiany zarówno jako grupa i jako jednostka. Z biegiem czasu zaczął on kłaść nacisk również na system.

8. Funkcjonalizm Parsonsa - cztery imperatywy systemu działania.

Według niego, aby uzyskać cel muszą nastąpić cztery konieczności (imperatywy):

    1. system działania

    2. normy,

    3. wartości,

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

    1. 0x08 graphic
      0x08 graphic

Parsons wymienia cztery funkcje świata społecznego podzielone pod względem pewnych kryteriów:

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

A

G

0x08 graphic

L

I

    1. funkcja adaptacyjna (A) - to funkcja zewnętrzno-instrumentalna czyli przystosowawcza. Adaptacja polega nie tylko na przystosowaniu się do środowiska ale jest jednocześnie oddziaływaniem na to środowisko,

    2. funkcja osiągania celów (G) - to funkcja zewnętrzno-celowa odnosząca się do problemu ustalania priorytetowych celów systemu,

    3. funkcja integracyjna (I) - to funkcja wewnętrzno-celowa odnosząca się do problemu koordynacji i utrzymywania właściwych, wzajemnych stosunków pomiędzy poszczególnymi elementami systemu,

    4. Funkcja kultywowania wzorów i usuwania napięć (L) - to funkcja wewnętrzno-instrumentalna polegająca na utrzymywaniu wzorów przez socjalizację oraz kontrolowanie napięć .

9. Funkcjonalizm Mertona - alternatywy funkcjonalne, dysfunkcje, funkcje jawne i ukryte.

W teorii funkcjonalnej Mertona człowiek to osoba społeczna, a więc element struktury grupy, istota zdolna w pełni zinternalizować wszelkiego typu normy społeczne. Merton wprowadził pewne innowacje do wizji Parsonsa, gdyż uważał, że jego teoria ma pewne luki. Sformułował on trzy problematyczne tezy (założenia funkcjonalizmu):

    1. o funkcjonalnej jedności systemu społecznego - system społeczny jest zintegrowaną całością i wszystkie jego elementy współdziałają na rzecz tego systemu. Stopień integracji jest kwestią empiryczną, którą należy ustalić. Najczęściej jest tek, że pewne poglądy, wzory zachowania czy instytucje są funkcjonalne dla pewnych grup a dysfunkcjonalne dla innych, stąd też w miejsce tezy o jedności funkcjonalnej należy położyć nacisk na rozmaite typy, formy, poziomy i sfery integracji;

    2. o funkcjonalnej uniwersalności elementów systemu społecznego - jeśli jakiś element (obyczaj, obiekt materialny, ideał, wierzenie) istnieje w  danym systemie społecznym to znaczy, że spełnia w nim jakąś pozytywną funkcję (w tej wizji nie ma miejsca na patologię). Dany element może spełniać nie tylko funkcje pozytywne (być funkcjonalnym) ale także funkcje negatywne (być dysfunkcjonalny) dla całego systemu lub niektórych jego elementów. Niektóre konsekwencje są konsekwencjami zamierzonymi i rozpoznanymi przez jednostki zajmujące jakieś pozycje w systemie (funkcje jawne), natomiast inne konsekwencje mogą być niezamierzone i nierozpoznane (funkcje ukryte);

    3. funkcjonalnej niezbędności elementów dla systemu społecznego - jeśli już jakiś element istnieje w danym systemie to znaczy, że jest dla tego systemu elementem niezbędnym i niemożliwym do zastąpienia. Określonej funkcji przypisany jest jeden i tylko jeden element. Teza, iż jedynie pewne, konkretne struktury mogą spełniać wymogi systemu jest fałszywa. Mogą istnieć „struktury alternatywne”, które spełniają zasadniczo te same wymogi. W rzeczywistości ta sama funkcja może być wypełniana przez wiele elementów jak i ten sam element może spełniać wiele różnych funkcji

10. Funkcjonalna teoria stratyfikacja Davis'a i Moor'a.

Autorzy uważają, że wszelkie społeczeństwa charakteryzują się nierównością społeczną , które są w społeczeństwie potrzebne, spełniają pewną funkcję. (np. nierówność zawodu). Tezy tej teorii:

    1. różne zawody wykonywane w społeczeństwie mają różną doniosłość funkcjonalną,

    2. różne zawody wymagają większych lub mniejszych zdolności, talentów, wrodzonych predyspozycji a ponadto dłuższego lub krótszego kształcenia lub treningu dającego niezbędne umiejętności i kompetencje,

    3. kształcenie i trening oznacza ponoszenie pewnych kosztów i wyrzeczeń (wymaga czasu, energii, itp.),

    4. jedyny sposób aby skłonić ludzi do podjęcia szczególnych starań i poniesienia kosztów związanych z osiągnięciem bardziej wymagającego a zarazem bardziej funkcjonalnie ważnego zawodu to związanie z nim jakichś szczególnych przywilejów,

    5. obsadzenie ważnych funkcjonalnie zawodów predysponowanymi i przygotowanymi jednostkami jest imperatywem funkcjonalnym .

Z teorii tej można wysnuć wniosek, że tylko istnienie nierówności społecznych zapewnia motywację do niezbędnego kształcenia i treningu, co dostarcza pulę kandydatów do wykonywania wymagających zawodów, których wykonywanie jest w społeczeństwie danego typu konieczne by społeczeństwo to mogło istnieć. Nierówność społeczna jest koniecznym, uniwersalnym, wiecznym składnikiem każdego społeczeństwa

Jednak poszczególne tezy są krytykowane:

    1. czy można mówić, że pewne zawody mają mniejszą lub większą doniosłość funkcjonalną ,

    2. krytyka dotyczy nierównego startu,

    3. dotyczy motywacji.

11. Perspektywa konfliktowa w naukach społecznych - Marks i Simmler.

Geneza teorii konfliktu. Marks uważał, że konflikt jest dla społeczeństwa nie unikniony, gdyż istnieją przeciwstawne klasy społeczne o przeciwstawnych interesach, a niewspółmierność interesów prowadzi do konfliktów. Marks nawoływał do rewolucji, która ma doprowadzić do powstania społeczeństwa bez klasowego, w którym nie będzie przesłanek do kolejnego konfliktu. Uważał, że:

    1. im bardziej nierówny jest rozdział dóbr w systemie, tym większy będzie w nim konflikt interesów pomiędzy zbiorowościami dominującymi i podporządkowanymi.

    2. im bardziej podporządkowane zbiorowości w systemie stają się świadome swych prawdziwych interesów zbiorowych, tym bardziej prawdopodobne, że będą one kwestionować prawomocność nierównego podziału rzadkich dóbr.

(Podobnie jak Marks twierdził Weber: uważał, że konflikt w dużej mierze zależy od pojawienia się charyzmatycznych przywódców, nie przykładał jednak tak dużej wagi do ekonomicznych nierówności).

Simmler - uważał, że konflikt służy podtrzymaniu całości społecznej, stymuluje integrację, sprzyja solidarności i unifikacji. Konflikt wywołuje integracyjne skutki dla całości systemu kiedy:

- występuje często, a dzięki temu ma niewielką intensywność i gwałtowność co pozwala stronom konfliktu na wyzbycie się wrogości,

- przebiega w systemie, którego członkowie i części wykazują wysoki poziom wzajemnej zależności funkcjonalnej co sprzyja inicjowaniu normatywnych uzgodnień służących regulacji konfliktu tak, aby wymiana dóbr nie uległa załamaniu

- powoduje powstawanie koalicji między różnymi grupami, które w nim uczestniczą

12. Teoria konfliktu Durendorf'a - ZONP (ZIS) grupy konfliktowe.

Stworzył skrót ZIS (zrzeszenie imperatywnie skoordynowane), gdzie nazwa od razu nam pokazuje, że są przeciwstawne grupy - rządzących i rządzonych., lub ZONP (związek oparty na panowaniu), gdzie mamy do czynienia ze zwierzchnictwem, czyli pozycjami dominacji i podległości. Funkcjonaliści mówili o systemie, tu mówimy o związku opartym na panowaniu. Te dwie grupy stanowią potencjalne strony konfliktu.

  1. Teoria konfliktu Durendorf'a - quasi grupy i grupy interesu.

Interesy jawne wynikają z zajmowanej przez jednostkę pozycji społecznej, wskazują one na fakt, że uczucia, wola i pragnienia jednostki związane z pełnioną rolą są przez nią uświadamiane i artykułowane. Konkretna treść interesów jawnych wynika z konkretnych warunków danego ZIS-u i jest ona przedmiotem konfliktu.

Interesy utajone to te, które wynikają z zajmowanej przez jednostkę pozycji społecznej, ale są one ukrytym nurtem zachowania jednostki, z góry narzuconym jej na czas pełnienia danej roli.

Quasi grupy (grupy pozorne, grupy potencjalne) osoby zajmujące pozycje identyczne tzn. albo pozycje dominacji albo podległości, znajdują się w podobnej sytuacji.

Z quasi grup wyłaniają się grupy interesu, które są sensu stricte grupami socjologicznymi tzn. mają strukturę, organizację, program, cel, personel, poczucie odrębności.

  1. Teoria konfliktu Durendorf'a - empiryczne warunki formowania się grup konfliktowych.

Strukturalne warunki organizacji grup konfliktowych:

    1. techniczne warunki organizacji. Składają się na nie: