1.Popyt,krzywa i rozkład popytu

a)Popyt na dane dobro:

• Ilości dobra, które nabywcy pragną i mogą kupić w danym czasie, po danych cenach

• Pojedynczą ilość dobra, którą konsumenci chcą kupić po danej cenie nazywa się ilością żądaną

• Żądana ilość dobra oznacza tę ilość, którą nabywcy pragną nabyć po danej cenie przy danych cenach innych dóbr, dochodach, upodobaniach

b)Rozkład popytu: c)krzywa popytu: (Rysunek slajd nr 34)

P Q

5 0

4 100

3 200

2 300

1 400

2.Podaż,krzywa i rozkład podaży

a)Podaż dobra:

• Ilości dobra, które producenci chcą dostarczyć na rynek i sprzedać w danym czasie, po danych cenach

• Rynkowa podaż dobra to suma podaży wszystkich firm wytwarzających dany produkt

• Ta ilość towaru którą firmy pragną sprzedać nazywa się ilością dostarczoną

b)Rozkład podaży: c)krzywa podaży: (Rysunek slajd nr 47)

P Q

2 10

4 20

6 30

8 40

10 50

3.Czynniki wyznaczające popyt i podaż

a)Czynniki określające popyt:

• Cena danego dobra

• Dochody kupujących

• Gusty i upodobania

b)Czynniki wyznaczające podaż dobra:

• Cena danego towaru

• Ceny innych towarów

• Koszty produkcji

4.Prawo Popytu i Podaży

a)Prawo Popytu:

• Istnieje odwrotna zależność między ceną a żądaną ilością dobra, gdy jedno spada drugie wzrasta i odwrotnie

• Krzywa popytu ma ujemne nachylenie - opada w dół od góry strony lewej ku prawej

• Gdy cena towaru (dobro) wzrośnie przy innych czynnikach stałych (ceteris paribus) kupujący skłaniają się do kupowania go mniej i odwrotnie.

b)Prawo Podaży:

• Istnieje dodatnia zależność między ceną a ilością dostarczoną, gdy cena spada, zmniejsza się dostarczana ilość, gdy cena rośnie wzrasta (ceteris paribus)

• Tę podstawową zależność ekonomiczna nazywa się prawem podaży

• Wyjaśnia go fakt, że przy niezmienionych kosztach, wzrost ceny towaru zwiększa zyski firm, jeżeli nie zmieniają się ceny innych towarów, opłaca się zwiększyć produkcję drożejącego towaru, nawet przy zmniejszeniu wytwarzanych ilości pozostałych.

5.Miary elastyczności popytu:

Gdy zmiana ceny o 1% powoduje większą niż 1 % zmianę żądanej ilości - wyższa cena zmniejsza utarg, niższa zwiększa (Rysunek slajd nr 63)

6.Cena równowagi i ilość równowagi(Rysunek slajd nr 57)

7.Cena minimalna i maksymalna(Rysunek slajd nr 60 i 61)

8. Preferencje konsumenta w teorii użyteczności krańcowej. Prawo malejącej użyteczności krańcowej

a)Preferencje konsumenta:

• Użyteczność krańcowa MU to różnica między całkowitą użytecznością konsumpcji danej ilości dobra a całkowitą użytecznością konsumpcji ilości większej lub mniejszej o jednostkę.

• Rzeczywisty wybór dokonywany przez konsumenta jest uwarunkowany przez użyteczności krańcowe

b)Prawo malejącej użyteczności krańcowej(I prawo Gossena):

• Użyteczność uzyskiwana przez konsumenta z kolejnych jednostek danego dobra będzie malała wraz ze wzrostem jego spożycia, przy zachowaniu konsumpcji innych dóbr na tym samym poziomie.

• W miarę konsumpcji kolejnych jednostek dobra, wrażliwość na te dobra maleje, psychologicznie stają się one mniej znaczące

9. Równowaga konsumenta w teorii obojętności

Krzywa obojętności określa wszystkie kombinacje dóbr (koszyki rynkowe), które przynoszą taką samą satysfakcję konsumentowi, dają równe zadowolenie.(Rysunek slajd nr 109)

10. Pojecie i cechy przedsiębiorstwa

a)Teoria przedsiębiorstwa:

• Podstawowa jednostka gospodarki,w której zostały zorganizowane zasoby produkcyjne w celu wytwarzania bogactwa.

• Podstawowa jednostka gospodarki narodowej wyodrębniona techniczno-produkcyjnie, organizacyjnie i ekonomicznie, utworzona w celu osiągania efektywnych ekonomicznie wyników.

b)Cechy przedsiębiorstwa:

• Przedsiębiorczość

• Samodzielność

• Samofinansowanie

• Racjonalność działań

11. Czynniki produkcji i funkcja produkcji

a)Czynniki produkcji:

• Tradycyjnie wyodrębnia się trzy grupy czynników:

- praca (o różnych kwalifikacjach)

- ziemia (wszystkie zasoby naturalne)

- kapitał (maszyny i urządzenia, budynki, materiały - dobra poprzednio wytworzone służące dalszej produkcji)

- Współcześnie do czynników produkcji zalicz się również naukę

b)Funkcja produkcji:

• Wielkość produkcji wynika z ilości nakładów czynników produkcji, jest ich funkcją:

- Q = (A, B, C,...N); Q - ilość ; A, B, C...N - nakłady czynników produkcji

• W analizie upraszczamy do dwóch nakładów:

- L - pracy; K - kapitał; Q = f (K, L)

Zmiany wielkości produkcji wynikają z łącznego zastosowania nakładów czynników produkcji.

12. Produkt całkowity i krańcowy(Krzywa produktu całkowitego Rys. slajd nr 12/Teoria Prod.)

a)Produkcję można mierzyć:

• Produktem przeciętnym AP ; AP = TP/ L (ilość produktu całkowitego na 1 jednostkę pracy (wydajność pracy)

• Produktem krańcowym MP:

Delta TP

MP=

Delta L

MP jest zmianą wielkości produktu całkowitego wynikającego ze zmiany nakładu zmiennego czynnika produkcji o 1 jednostkę

13. Prawo malejących przychodów krańcowych:

Utrzymując technologie i wszystkie nakłady, z wyjątkiem jednego, na stałym poziomie, gdy dodawane są równe kolejne zwiększenia zmiennego nakładu, od pewnego punktu wynikające stąd zwiększenia produktu będą malejące. Od pewnego punktu będzie maleć krańcowy produkt nakładu czynnika zmiennego.

Ilość L zatrudnionych	TP	MP
1	10	10
2	22	12
3	36	14
4	50	14
5	62	12
6	72	10
7	80	8
8	86	6
9	90	4
10	92	2
11	92	0
12	90	-2

14. Substytucja czynników produkcji: (Rys .slajd nr 21/Teoria prod.)

a)W długim okresie wszystkie czynniki produkcji są zmienne

• Nie działa więc prawo malejących przychodów krańcowych

• Zmieniają się technologie.

b)W specyficznie określonych warunkach:

• przynajmniej jeden czynnik jest stały (K)

• Nie zmienia się technologia

• Jest ono empirycznym uogólnieniem

Dodatkowe nakłady zmiennego czynnika produkcji współpracują z coraz mniejszymi ilościami czynnika stałego. Przekroczenie pewnych granicznych kombinacji czynników produkcji prowadzi do zmniejszenia produktywności dodawanego czynnika.

15. Pojęcie i klasyfikacja kosztów:

a)klasyfikacja kosztów:

• Według rodzaju (osobowe, materiałowe i amortyzacja)

• Według powiązania z produktem (bezpośrednie i pośrednie)

• W zależności od rozmiarów produkcji (stałe i zmienne)

• Według zakresu (całkowite, przeciętne i krańcowe)

16. Korzyści i niekorzyści skali: (Rys. slajd nr 71/Teoria prod.)

• Jeżeli firma zwiększa sumę wszystkich nakładów w tej samej proporcji, to w produkcji mogą nastąpić następujące zmiany:

• Produkt zwiększa się więcej niż proporcjonalnie od każdego z nakładów (rosnące przychody)

• Produkt zwiększa się mniej niż proporcjonalnie od każdego z nakładów (malejące przychody)

• Produkt zwiększa się proporcjonalnie do każdego z nakładów (stałe przychody)

• Przy rosnących przychodach dane kosztów pokażą to zjawisko jako zmniejszanie się przeciętnych kosztów czyli osiąganie korzyści skali

17. Wyznaczanie progu rentowności: (Rys. slajd nr 73/Teorie prod)

Przy sprzedaży mniejszej niż q1 firma nie pokrywa kosztów produkcji (TC) i ponosi straty. Sprzedaż q1 zrównuje koszty z osiąganym utargiem TR = p x q (TC = TR). Dalsze zwiększanie sprzedaży powoduje, że krzywa TR przecina TC w punkcie B1 i firma zaczyna osiągać zyski - staje się rentowna. Punkt B1 jest pierwszym progiem rentowności. Dalsze zwiększanie sprzedaży powoduje początkowo przyrost zysknastępnie ich zmniejszanie się aż do punktu B2 - drugi próg rentowności. Przy produkcji większej od q2 firma zaczyna ponosić straty. Przedział rentowności mieści się zatem między wielkością sprzedaży q1 a q2.

18.Model konkurencji doskonałej:

• Jednorodny (taki sam) produkt u wszystkich sprzedawców

• Duża liczba sprzedawców oraz nabywców, przez co ich udział w rynku jest tak mały, że żaden z uczestników rynku nie może wpłynąć na cenę przez zmianę swojej podaży czy popytu

• Wszystkie zasoby są w pełni mobilne - istnieje swoboda wejścia na dany rynek, wyjścia z niego oraz łatwość zmiany zastosowania zasobów

• Wszyscy uczestnicy rynku mają doskonałą wiedzę o rynku (o danych ekonomicznych i technologicznych)

• Cena jest `'datą''

• Sprzedający dążą do maksymalizacji zysku, a kupujący do maksymalizacji użyteczności.

19.Równowaga firmy w konkurencji doskonałej:

• Nie mając wpływu na cenę firma może maksymalizować zysk - minimalizując koszty na 1 jednostkę produkcji

• Znając swoje krzywe kosztów oraz cenę rynkową produktu firma będzie dążyła do ustalenia takiej wielkości produkcji, przy której różnica między całkowitym utargiem a całkowitym kosztem jest maksymalna:TR - TC = max

20. Model monopolu, równowaga monopolu:

a)Założenia modelu monopolu:

• Produkowany jest odrębny wyrób nie mający bliskich substytutów

• istnieje wyłączność produkcji i sprzedaży

• producent ma doskonałą wiedzę o rynku - rozpoznanie krzywej popytu na wyrób i jej elastyczności

• ograniczone (zablokowane) jest wejście na rynek dla innych sprzedawców

• występuje słabość odbiorców, którzy nie są w stanie wpłynąć na cenę

• maksymalizacja zysków jest celem działania

b)równowaga monopolu:

• Siła rynkowa pozwalająca panować na ceną sprzedawanego wyrobu.

• Cena nie jest dla monopolu parametrem, do którego musi się dostosowywać

• monopol ustala cenę i wielkość produkcji, które maksymalizują zysk

21. Zyski ekonomiczne i zyski normalne w konkurencji doskonałej i w monopolu:

22. Porównanie monopolu i konkurencji doskonałej:

23. Oligopolistyczna struktura rynku:

a)Ceny oligopolistyczne:

• To ceny administrowane przez oligopol z uwzględnieniem popytu, kosztów i cen konkurencyjnych wyrobów

• Oligopol sam ustala cenę na swój produkt, ale nie zmienia jej tak często jak zmienia się cena w konkurencji doskonałej

• Stara się utrzymać poziom ustalonej ceny w obawie przed konkurentami (rywalami).

b)Decyzje firmy oligopolistycznej:

• Decyzja dotycząca ceny administrowanej

• Wielkość sprzedaży wyznaczana przez krzywą popytu

• Zmiany popytu wpływają na zmiany sprzedaży - wywołuje to decyzje dostosowujące wielkość produkcji i ustalenie nowej ceny

c)Oligopolistyczna gra:

• Decyzje oligopolisty (dotyczące ceny, wielkości produkcji, różnicowania produkcji) powodują reakcje pozostałych firm oligopolu

• Oligopolista nigdy nie może być pewny reakcji rywali, dążąc do zmniejszenia ryzyka opracowuje różne warianty strategii

• W oligopolu toczy się swoista gra między firmami, niezbędne jest przewidywanie sposobów reagowania rywali na poszczególne posunięcia firmy.

24. Specyfika rynku czynników produkcji:

a)Rynki czynników produkcji:

• Tradycyjnie teoria ustalania cen czynników produkcji jest nazywana teorią podziału

• Czynnikami produkcji są usługi zasobów, a nie same zasoby jako takie. Kupując pracę kupujemy usługi produkcyjne ludzi, a nie ich samych, to dotyczy kapitału i innych czynników.

• Ceny czynników produkcji to ceny ich usług.

b)Czynniki produkcji jako towary:

• Kupuje się je nie dla nich samych, tylko dla przekształcenia w nakłady dające nowy produkt, który przynosi zysk.

• Popyt na każdy czynnik produkcji zależy od popytu na dobra, które są z niego wytwarzane lub, które ten czynnik pomaga produkować.

• Popyt na czynniki produkcji jest pochodny, wyprowadzany z popytu na dobra finalne

c)Krzywe popytu na czynniki są ujemnie nachylone:

• Działa wpływ zmian ich cen na koszty, w konsekwencji tego, na ceny wytwarzanych towarów

• Następuje substytucja czynników względnie droższych czynnikami tańszymi

• W mikroekonomii wobec wzajemnego powiązania i oddziaływania na siebie rynków czynników produkcji i dóbr z nich wytwarzanych bada się modele dotyczące firm i przemysłów oraz poszczególnych czynników ( głównie w warunkach konkurencji doskonałej).

25. Pojecie monopsonu: (Rys slajd nr 11/Rynki Czynników)

• To taka sytuacja na rynku czynników produkcji, że tylko jedna firma jest nabywcą pewnego rodzaju nakładu. Jako wyłączny nabywca monopsonista napotyka rynkową krzywą podaży, dodatnio nachyloną, może on obniżyć cenę bez obawy utraty całego nakładu

• Monopson na rynku czynników produkcji jest analogiczny do monopolu na rynku produktów. Monopsonista ma pewna swobodę decyzji odnośnie ceny płaconej za nakład.

---