Nowotwory przełyku

Anatomia przełyku

Przełyk jest rurą łączącą gardło z przełykiem. Zbudowany jest od zewnątrz z podłużnych i okrężnych włókien mięśni gładkich, a wewnątrz wyścielony jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim.

Ukrwienie. Przełyk zaopatrywany jest w krew głównie przez drobne odgałęzienia aorty piersiowej; dolna część przełyku jest ukrwiona przez lewą tętnicę żołądkową. Krew z górnej 1/3 części przełyku spływa do żyły głównej górnej. Ze środkowej 1/3 części do żyły nieparzystej, z dolnej trzeciej części zaś do żyły wrotnej po przez żyły żołądkowe.

Spływ chłonki. Z górnej trzeciej części przełyku chłonka jest odprowadzana do węzłów chłonnych szyjnych, ze środkowej części do węzłów chłonnych śródpiersia, z dolnej trzeciej części natomiast do węzłów chłonnych trzewnych i żołądkowych.

Unerwienie. Włókna ruchowe pochodzą z jądra grzbietowego nerwu błędnego; szczytowa część przełyku jest zaopatrywana przez nerwy rdzeniowe dodatkowe. Włókna współczulne pochodzą z szyjnych i piersiowych zwojów współczulnych. Włókna dośrodkowe biegną w nerwie błędnym.

Nowotwory przełyku

Guzy łagodne

Łagodne nowotwory przełyku występują bardzo rzadko. Powstają w różnych warstwach ściany przełyku. Najczęściej występują w jego części środkowej i dolnej. Mięśniaki gładkokomórkowe są najczęstszymi guzami wewnątrzściennymi, ich skłonność do przemiany złośliwej jest mała. W badaniu radiologicznym stwierdza się charakterystyczne gładkościenne wpuklanie się guza do światła przełyku. Chociaż większość z nich nie daje objawów, wielu chirurgów zaleca leczenie operacyjne, ponieważ guzy te mają tendencje do ciągłego wzrostu i mogą w końcu doprowadzić do dysfagii. Innym powodem, dla którego zaleca się zabieg jest obawa przed rozwojem nowotworu złośliwego.

Guzy złośliwe

Rak przełyku jest to pierwotny guz złośliwy, zazwyczaj płaskonabłonkowy, ale czasem występuje pod postacią gruczolakoraka i bardzo rzadko raka owsianokomórkowego.

Rak przełyku powstaje najczęściej w nabłonku wielowarstwowym płaskim. Szerzy się podśluzówkowo zajmując duże odcinki przełyku. Ponieważ przełyk nie jest pokryty warstwą tkanki surowiczej, szybko pojawia się naciek na sąsiadujące narządy.

Epidemiologia:

Występowanie - zapadalność jest różna : od 5/100 000 w Wielkiej Brytanii do 260/100 000 w północnym Iranie.

Wiek - Zapadalność wzrasta wraz z wiekiem. Występuje bardzo rzadko u osób <50 r.ż.

Płeć - Częściej mężczyźni

Zasięg geograficzny - Najczęściej w północnym Iranie, północnych Chinach, Japonii, wschodniej i południowej Afryce

Etiologia :

Rak przełyku występuje u osób palących tytoń, spożywających alkohol i w pewnych schorzeniach, np.:

• Zwężenie przełyku spowodowane substancjami żrącymi;

• Przełyk Barretta;

• Ahalazja wpustu;

• Przewlekłe znaczne niedobory żelaza (tylko rak pozapierścienny);

• Uchyłek gardła;

• Celiakia

Patologia:

Makroskopowo rak przełyku może występować jako okrężne zwężenie, owrzodzenie lub pod postacią tworu polipowatego. Szerząc się nacieka okoliczne struktury śródpiersia, powoduje też przerzuty do węzłów chłonnych szyjnych i wnękowych.

W górnej i środkowej 1/3 przełyku zazwyczaj występuje rak płaskonabłonkowy, chociaż czasami spotyka się gruczolakoraka rozwijającego się na podłożu embriologicznych resztek typowej dla żołądka śluzówki.

Guzy w dalszej 1/3 przełyku mogą być albo rakiem płaskonabłonkowym albo gruczolakorakiem; te ostatnie wzrastają z komórek dna żołądka lub z nabłonka Barretta.

Może nastąpić naciekanie przełyku przez pozaprzełykowe guzy śródpiersia, zwłaszcza raka oskrzela.

Objawy kliniczne:

Rak przełyku charakteryzuje się stopniowo nasilającymi się zaburzeniami połykania, początkowo pokarmów stałych, a później płynnych, rzadko trwającymi dłużej niż kilka miesięcy.

Do innych objawów należą:

• Ostre zaburzenia pasażu pokarmu np. utkwienie kęsa pokarmowego,

• Zwracanie pokarmów,

• Utrata masy ciała,

• Wymioty krwią,

• Chrypka,

• Ból w klatce piersiowej.

Często nie ma żadnych objawów.

Chory może być jednak wyniszczony, z niedokrwistością i mieć powiększone szyjne węzły chłonne. U chorych z zaawansowaną postacią choroby może nastąpić przesunięcie tchawicy lub jej ucisk z towarzyszącym stridorem, niedrożność górnej żyły czczej, może być guz w nadbrzuszu, guzowato powiększona wątroba i/lub wodobrzusze.

Badania dodatkowe:

Badanie krwi

• Morfologia krwi z rozmazem -może być obecna niedokrwistość mikrocytarna

Badanie metodą obrazowania

• Endoskopia lub badanie kontrastowe -uwidacznia zmianę

• Badanie radiologiczne klatki piersiowej, bronchoskopia, USG i TK -są pomocne, gdy rozważane jest leczenie chirurgiczne

Badanie histopatologiczne

-Biopsja endoskopowa i badanie cytologiczne wymazu -potwierdza rozpoznanie

Badanie kontrastowe barem, które wykazuje nieregularne zwężenie, spowodowane rakiem

Postępowanie:

Leczenie zależy od rozpoznania histopatologicznego, szerzenia się i umiejscowienia guza oraz od zdolności chorego do przeżycia dużego zbiegu chirurgicznego.

Leczenie wspomagające:

• Wyjaśnienie

• Przygotowanie opieki terminalnej

• Leczenie bólu np. opiaty

• Wspomaganie odżywiania (często przez skórną gastrostomię lub zgłębnik nosowo-żołądkowy)

Leczenie swoiste:

• Leczenie chirurgiczne -jeśli to możliwe

• Radioterapia (w raku płaskonabłonkowym)

• Endoskopowa ablacja guza

• Endoskopowe protezowanie przełyku (jako postępowanie paliatywne)

Rokowanie:

Ogólne rokowanie jest złe, 5-letni wskaźnik przeżycia wynosi < 10 %

1

---