POJĘCIE I FUNKCJE PODATKU

Podatek * danina na rzecz Budżetu Państwa (pod. lokalne) lub Samorządu Terytorialnego (gmin).

System podatkowy * to ogół przepisów prawnych oraz instytucji finansowych w zakresie podatków w danym kraju. System podatkowy reguluje funkcjonowanie wszystkich podatków w Polsce, zarówno podatków centralnych jak i podatków lokalnych.

Podatki centralne * to te, które zasilają budżet państwa.

Podatki lokalne * to te, które zasilają budżety JST.

• podatek rolny

• podatek od nieruchomości

• podatek leśny

• podatek od środków transportu

• podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacanych w formie karty podatkowej (karta podatkowa - ryczałt miesięczny płacony bez wzgl. na obrót i zysk)

• podatek od spadków i darowizn

• podatek od posiadania psów

• podatek od czynności cywilno-prawnych (są to np. opłaty skarbowe, opłaty u notariusza za np. potwierdzenie, zarejestrowanie, udokumentowanie, sprawdzenie)

Dochodem BP w całości są podatki pośrednie:

• VAT

• akcyza

• podatek od gier losowych i zakładów wzajemnych

oraz podatki bezpośrednie:

• podatek dochodowy od osób fizycznych

• podatek dochodowy od osób prawnych

Cechy podatku:

• przymusowość

• bezzwrotność

• nieodpłatność * nie mogę żądać nic w zamian (świadczenie ekwiwalentne)

• ogólność * to znaczy, że obowiązek podatkowy dotyczy wszystkich

Podatki pełnią 3 podstawowe funkcje:

• funkcja fiskalna (dochodowa)

obniżenie podatku ma na celu nakręcenie koniunktury gospodarczej; ma miejsce, gdy państwo ma na celu wzrost gospodarczy w najbliższym czasie

• funkcja regulacyjna

związana jest z funkcją fiskalną; polega na przesuwaniu środków pieniężnych w odpowiednich proporcjach pomiędzy przedsiębiorstwami i ludnością.

Rozpatrywana jest z dwóch punktów widzenia:

• przedsiębiorstw * zbyt duże obciążenie podatkowe zmniejsza zysk i tym samym hamuje rozwój przedsiębiorstwa

• ludności * ustalenie podatku na zbyt wysokim poziomie zniechęca do zwiększania dochodów oraz ogranicza konsumpcję i gromadzenie oszczędności

• funkcja stymulacyjna

związana jest z funkcją fiskalną i funkcją regulacyjną; polega na wykorzystaniu podatku w celu stymulowania działalności gospodarczej

Państwo może stosować szereg form bodźcowych, mających na celu rozwój działalności gospodarczej np. na obszarach objętych bezrobociem

Do bodźców tych należą między innymi:

• ulgi inwestycyjne

• czasowe zwolnienia z podatkowe

• ulgi podatkowe

Obniżenie podatku powoduje wzrost produkcji.

Czym wyższe będą wpływy z podatków, tym państwo może mieć więcej środków na świadczenia ekwiwalentne (funkcja redystrybucyjna).

wariant 2

Typy opodatkowania

· podatki bezpośrednie - są to podatki nakładane na dochód i majątek; najbardziej oczywistym przykładem jest osobisty podatek dochodowy; te podatki nazywane są bezpośrednimi gdyż osoba odpowiedzialna za opłacenie podatku ponosi jego ciężar;
· podatki pośrednie - są to podatki nakładane na wydatki; najbardziej znany jest podatek od wartości dodanej (VAT), podatek akcyzowy; ten rodzaj podatku nazywa się pośrednim gdyż osoba mająca zapłacić podatek może przenieść jego ciężar w formie ceny w całości lub w części na kupujących;
· podatki proporcjonalne - jeżeli wszyscy podatnicy płacą ten sam odsetek swoich dochodów (wydatków lub majątku) w postaci podaku; podatek od zysków spółek jest przykładem podatku proporcjonalnego;
· podatki progresywne - jeżeli osoby z wyższymi dochodami płacą jako podatek większy procent swoich dochodów; dochód podlegający opodatkowaniu przedstawiony jest w formie przedziałów: im wyższy przedział wartości tym wyższa stawka podatkowa
· podatki dochodowe od osób fizycznych - jest to podatek, jaki płacą osoby fizyczne od uzyskiwanych z różnych źródeł dochodu; źródłem dochodów są: praca zarobkowa, pozarolnicza działalność gospodarcza oraz dochody z najmu, dzierżawy, sprzedaży i innych źródeł. Podatek ten został wprowadzony w Polsce w 1992r.;
· podatek dochodowy od osób prawnych - podatek płacony przez podmioty gospodarcze posiadające osobowość prawną od przychodów pomniejszonych o koszty; w 2001 roku wynosił 30%;
· podatek konsumpcyjny - podatek płacony przez producenta lub importera od takich towarów jak: spirytus i wyroby spirytusowe, paliwa i oleje silnikowe, wino, piwo, papierosy i wyroby tytoniowe, wyroby jubilerskie i samochody osobowe;
· podatek od nieruchomości - płacą go podmioty gospodarcze z tytułu posiadanych bydynkow, budowli i gruntów; obciąża on koszty działalności podmiotu;
· podatek od wartości dodanej (od towarów i usług - VAT) - jest to podatek, jaki płacą osoby prawne i osoby fizyczne prowadzące w swoim imieniu i na własny rachunek działalność w zakresie sprzedaży i importu towarów i usług; podatek ten został wprowadzony w 1993 roku w miejsce podatku obrotowego;


Podział podatków wg podziału dochodów podatkowych

Podatki państwowe:
· podatek od towarów i usług
· podatek akcyzowy
· podatek od gier
· oprocentowanie kapitału w jednoosobowych spółkach skarbu państwa

Podatki samorządowe:
· podatek rolny
· podatek leśny
· podatek od nieruchomości
· podatek od środków transportowych
· podatek od posiadania psów
· opłaty lokalne (targowa i miejscowa)
· podatki opłacone w formie karty podatkowej
· podatek od spadków i darowizn
· opłata skarbowa od czynności cywilno prawnych


podatki wspólne:
· podatek dochodowy od osób fizycznych, którego 85% przypada budżetowi państwa, a 15% gminom
· podatek dochodowy od osób prawnych, którego 95% przypada budżetowi państwa, a 5% gminie

wariant3

ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU

1. PODMIOT PODATKU

rozróżniamy podmiot czynny (czyni prawo; ustawodawca - Parlament w PL, *dotyczy podatków bezpośrednich, *podatek VAT, akcyza) i podmiot bierny (płaci podatki; jest wykonawcą prawa podatkowego) bierny:

• podatnik * osoba płacąca podatek

• płatnik * nalicza wysokość podatku

• inkasent * odprowadza podatek do US

2. PRZEDMIOT PODATKU

rzecz lub zdarzenie, gdzie na mocy ustawy powstaje obowiązek podatkowy

rzecz:

• podatek od nieruchomości

• podatek od posiadania psów

• podatek od środków transportu

zdarzenie:

• wykonanie usługi

• podatki bezpośrednie (od osób fizycznych i od osób prawnych)

3. PODSTAWA OPODATKOWANIA

to wielkość zależna od wartości przedmiotu opodatkowania

4. ŹRÓDŁO OPODATKOWANIA

wartość , od której podatek zostaje faktycznie odprowadzony

5. STAWKA PODATKOWA

to współczynniki, które określają wielkość podatku

ze względu na technikę obliczania wartości, jaką należy przekazać do budżetu z tytułu podatku, wyróżnia się:

• stawki podatkowe kwotowe (podatkowe)

* za 1m nieruchomości

* za samochód

• stawki podatkowe procentowe

* VAT 3%, 7%, 22%

* podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych

ze względu na stosunek stawek do podstawy opodatkowania:

• stawki stałe zwane proporcjonalnymi * nie zmieniają się pomimo zachodzących zmian w podstawie opodatkowania - VAT

• stawki zmienne zwane ruchomymi * to stawki, które zmieniają się wraz ze zmianą stawki opodatkowania

* progresywna - jeśli rośnie podstawa opodatkowania, to rośnie również stawka podatkowa; występują tu progi podatkowe; czym wyższe dochody, tym wyższa stawka podatkowa

* regresywna - im więcej zarabiam, tym mniejsze płacę podatek ( stawka ta nie występuje w Polsce)

6. SKALA PODATKOWA

zestawienie elementów wchodzących w skład wyliczenia

• skala proporcjonalna (liniowa) * bez względu na zarobki stawka podatku jest stała (%)

* stymuluje wzrost gospodarczy i w danym roku zmniejsza dochody BP

* jest korzystna dla podatników osiągających coraz wyższe dochody (przy tej skali płacą niższy podatek)

• skala progresywna * wpadanie w wyższą stopę podatkową

* osiąganie coraz wyższych dochodów powoduje wzrost stawki

* czym wyższa skala progresji, tym większa skala opodatkowania dochodów

Skala progresywna i wysokie opodatkowanie

• są korzystne dla danego roku budżetowego

• jest niekorzystne w długim okresie czasu

7. ZWOLNIENIA, ULGI I ZWYŻKI PODATKOWE

Zwolnienia * całkowite zwolnienie na pewien okres czasu z płacenia podatku. W Polsce zwolnienia podatkowe dotyczą inwestorów otwierających działalność gospodarczą na terenach uznanych za specjalne strefy ekonomiczne (tereny uznane za tereny ujęte największym bezrobociem)

Zwolnienia podatkowe dotyczą również kapitałów zagranicznych w Polsce - hipermarkety.

Ulgi podatkowe * jest to zmniejszenie podatku po jego naliczeniu

przykład ulgi przy rozliczaniu osób fizycznych:

• ulga remontowa

• na zakup przyrządów pomocy do szkolenia się

dla firm

• ulga inwestycyjna jest również ulgą pomniejszającą podatek; polegają na powiększaniu i inwestowaniu rzeczowych A trwałych.

PODSTAWOWE RODZAJE PODATKÓW I KLASYFIKACJE PODATKOWE

1. Podział ze względu na kryterium przedmiotowe:

• podatki majątkowe * od posiadanego majątku

podmiotem tego podatku może być:

• całość lub część posiadanego majątku (stan majątkowy)

• zmiana praw majątkowych (nabycie lub zbycie praw majątkowych)

• przyrost majątku nie związany ze zmianą właściciela majątku

przychód - KUP = dochód

do podatków tych zaliczamy:

• podatek od nieruchomości

• podatek od spadków i darowizn

• podatki przychodowe * od przychodu; przychód podatkowy jest to tzw. dochód brutto tzn. dochód bez potrącenia kosztów jego uzyskania. Podatnicy zobowiązani są do zapłaty podatku nawet wówczas, gdy ponoszą straty.

• podatek od towarów i usług

• podatki dochodowe * obciążają dochody podatników, stanowią różnicę pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania

• podatek dochodowy od osób fizycznych

• podatek dochodowy od osób prawnych

• podatki konsumpcyjne * podatki pośrednie; podatki te są podatkami cenotwórczymi, ponieważ wzrost stawki podatku powoduje wzrost cen.

• akcyza

2. Podział ze względu na budżet uprawniony do otrzymania podatku

• podatki budżetu państwa

• podatki budżetów samorządowych

Podatki budżetu państwa (centralne) * są to podatki zasilające budżet państwa tzw. podatki państwowe:

• podatek dochodowy od osób fizycznych

• podatek dochodowy od osób prawnych

• VAT

• akcyza

Podatki jednostek samorządu terytorialnego * są to podatki lokalne zasilające budżet JST

• podatek rolny

• podatek leśny

• podatek od nieruchomości

• podatek od środków transportu

• podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacanych w formie karty podatkowej

• podatek od czynności cywilnoprawnych

• podatek od spadków i darowizn

• podatek od posiadania psów

3. Podatki ze względu na przerzucalność wyróżnia się:

• podatki bezpośrednie * zalicza się podatki dochodowe i niektóre podatki przychodowe. Z punktu widzenia przerzucalności podatków, bezpośrednie to te, które nie powinny być przerzucane na inne podmioty

• podatek dochodowy od osób fizycznych

• podatek od nieruchomości

• podatek rolny, itd.

• podatki pośrednie * podatki przerzucalne charakteryzujące się tym, że opodatkowany jest tylko formalnie podatnikiem, natomiast ciężar podatku przesunięty jest na inne osoby.

• VAT

• akcyza

CHARAKTERYSTYKA PODATKÓW

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT)

Podatek VAT jest podatkiem pośrednim konsumpcyjnym.

Cechy charakterystyczne podatku VAT:

• powszechność opodatkowania

• wielofazowość

• opodatkowanie obrotu netto

• potrącalność podatku

Rodzaje podatku VAT:

• VAT należny * jest to podatek obliczany od sprzedanych przez podatnika towarów i usług

• VAT naliczony * jest to podatek zapłacony przy zakupie i imporcie przez podatnika podatku towarów i usług

Kwota zobowiązania podatkowego do zapłacenia we właściwym US, jest to różnica między podatkiem należnym a podatkiem naliczonym za dany miesiąc rozliczeniowy.

Wysokość podatku naliczonego stanowi suma kwot podatków określonych w fakturach stwierdzających nabycie towarów i usług, z uwzględnieniem rabatów.

Zwolnienia przedmiotowe dotyczą m.in.:

• sprzedaży przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans

• wydania towarów na podstawie umowy użyczenia

• sprzedaży gruntów

• sprzedaży praw majątkowych

• sprzedaży licencji, patentów, znaków towarowych, praw autorskich

• usługi w zakresie rolnictwa

• usługi taksówkarskie

• usługi w zakresie edukacji

Zwolnienie podmiotowe dotyczą:

• podatników, których wartość sprzedaży nie przekroczyła w ub.r. podatkowym kwoty 100 € wyrażonej w zł przeliczanej wg średniego kursu €, ogłaszanego przez NBP

• podatników opłacanych w formie karty podatkowe

Stawki podatku:

• 22% * stawka podstawowa

• towary i usługi

• 7% * stawka obniżona, dotyczy:

• towary związane z gospodarką rolną i leśną:

• torf dla celów rolniczych

• przyczepy ciągnikowe rolnicze

• pestycydy

• towary związane z ochroną zdrowia:

• szkła okularowe

• strzykawki lekarskie

• błony rentgenowskie diagnostyczne

• aparaty dla słabo słyszących

• towary spożywcze:

• owoce południowe

• orzechy kokosowe

• towary dla dzieci:

• ubiory z dzianin dla dzieci do 11 lat

• artykuły szkolne papiernicze

• usługi:

• geologiczne

• pasażerskiego transportu lądowego

• ratownictwa górniczego

• materiały i usługi budowlane:

• liczniki elektryczne prądu zmiennego

• kuchnie gazowe i elektryczne

• 3% * stawka obniżona, stosowana dla produkcji rolnej

• surowce mleczarskie

• produkty hodowli

• ogrodnictwa

• upraw polowych

• 0% * stosuje się do towarów i usług przeznaczonych na eksport oraz w sprzedaży i usługach krajowych

• wyroby ortopedyczne

• czasopisma specjalistyczne

Podatek od towarów i usług jest wyłącznym źródłem dochodów budżetu państwa i stanowi główną pozycję dochodów podatkowych.

AKCYZA

Jest podatkiem konsumpcyjnym, pośrednim, przerzucalnym. Polega na przejmowaniu na rzecz budżetu określonej części zasobów ludności, którzy dokonują zakupów dóbr i usług.

Wyroby objęte akcyzą:

• produkty naftowe i syntetyczne paliwa płynne

• jachty pełnomorskie

• sól

• wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego

• wyroby winiarskie

• piwo

• wyroby tytoniowe

• łodzie żaglowe

Podmiotami podatkowymi są wyłącznie producenci i importerzy.

Przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

• sprzedaż oraz zamiana wyrobów akcyzowych

• import tych wyrobów

• przekazanie i darowizna wyrobów akcyzowych

Podstawą opodatkowania podatkiem akcyzowym jest:

• obrót tymi towarami - u producentów wyrobów akcyzowych

• wartość celna towarów zwiększona o należne cło - u importerów wyrobów akcyzowych

• ilość wyrobów akcyzowych

Stawki akcyzy mogą być wyrażone kwotowo lub procentowo. MF w drodze rozporządzenia może:

• obniżyć stawki akcyzy

• ustalić minimalną stawkę podatku akcyzowego dla papierosów

• zwolnić niektóre towary z akcyzy

• \

Wariant 4

Ze względu na kryterium przedmiotowe podatki dzielą się na:
•    podatki majątkowe i podatki od praw majątkowych -  źródłem tych podatków jest posiadany przez podatnika majątek. Fiskalna ingerencja państwa nie powinna naruszać ekonomicznej podstawy podatku, co oznacza, że w wyniku nakładania podatków wartość majątku podatnika nie powinna się zmniejszać. Jeżeli na skutek nałożenia podatku następuje uszczuplenie majątku, to wówczas taki podatek określa się mianem podatku realnego, jeśli jednak źródłem podatku jest dochód z majątku, to taki podatek nazywa się podatkiem nominalnym.
•    podatki od przychodów - płaci się je w związku z działalnością gospodarczą i osiąganymi z tego tytułu przychodami. Dla podatków przychodowych charakterystyczne są następujące cechy:
- podatki te są pobierane przez państwo niezależnie od wyników działalności gospodarczej;
- podatki przychodowe są bardzo korzystnym instrumentem fiskalnym państwa, gdyż pomagają zaspokajać popyt państwa na dochód (pieniądz), uniezależniając wpływy z tego podatku od sytuacji dochodowej podatnika;
- te podatki, przez swoją konstrukcję, stawki i sposób pobierania są podatkami silnie cenotwórczymi, inaczej są wkalkulowane w cenę towarów i usług, wobec tego dochody
z tego tytułu są powiązane z procesami inflacyjnymi;
•     podatki od dochodów - przedmiotem opodatkowania jest dochód, najczęściej dochód
z pracy i dochód z prowadzenia działalności gospodarczej. Cechy tych podatków to:
- nawiązują wprost do nadwyżki ekonomicznej wypracowanej przez podmioty. W wyniku interwencji fiskalnej państwa za pomocą podatków przychodowych następuje dzielenie się dochodem podatnika z państwem, co oznacza bezpośrednią redystrybucję dochodów
w gospodarce i społeczeństwie.
- te podatki bardziej są korzystne dla podatnika niż dla władz publicznych; podatki te są oparte na rentowności, którą z kolei trudno z góry określić. Można także manipulować podstawą opodatkowania (zyskiem brutto, dochodem brutto) przez zawyżanie kosztów.
•    podatki od wydatków - są typowymi podatkami od konsumpcji, jednak zakres ich stosowania jest ograniczony w porównaniu np. z podatkami przychodowymi, które także przecież obciążają wydatki związane z konsumpcją. Podatki przychodowe są powszechne a podatki od wydatków stosowane są wybiórczo. Przedmiotem opodatkowania są wydatki ponoszone na zakup dóbr luksusowych (np. futra, jachty, samochody) i dóbr, które tradycyjne uważane są za domenę skarbu państwa (sól, alkohol, zapałki, paliwa płynne); podatek od takich wydatków to akcyza.
W związku z ciężarem podatkowym a ponoszącym go podatnikiem rozróżnia się:
•    podatki bezpośrednie - to takie podatki, w przypadku których istnieje precyzyjnie określona zależność między płaconym podatkiem, tzn. rodzajem podatku, jego wysokością, trybem płacenia a podatnikiem. Typowymi przykładami podatków bezpośrednich są podatki dochodowe i majątkowe;
•    podatki pośrednie - obciążają podatnika w sposób niepozostający w ścisłym związku
z jego sytuacją dochodową i majątkową. Jako takie są podatkami ukrytymi, a ciężary ponoszone przez podatników są bardziej anonimowe. Klasycznymi podatkami pośrednimi są wszystkie podatki od sprzedaży (podatki przychodowe, akcyza, VAT).
Kolejny podział podatków jest związany z władztwem podatkowym. Wg tego kryterium podatki dzielą się na:
•    podatki nakładane przez państwo - wszystkie podstawowe rodzaje podatków są kształtowane przez władze państwowe;
•    podatki nakładane przez władze samorządowe - zakres tego władztwa jest regulowany ustawowo, czyli przez władzę publiczną.

TECHNIKA PODATKOWA służy do obliczenia i ściągnięcia należności podatkowej. Elementami tej techniki są:
1)    podmiot opodatkowania - każda osoba, na której ciąży obowiązek podatkowy. Podmiotem czynnym jest przede wszystkim państwo, które wykorzystuje swoje atrybuty
i posługuje się przymusem administracyjnym przy ściąganiu podatków. Podmiotem czynnym może być także samorząd terytorialny. Podmiotem biernym są osoby prawne
i fizyczne zobowiązana do zapłacenia podatku. Szczególnym podmiotem stosunku podatkowego jest płatnik. W jego roli może występować np. pracodawca, który na mocy przepisów jest zobowiązany do odprowadzania zaliczek z tyt. podatku dochodowego (płac) oraz ZUS z tyt. wypłacania emerytur i rent. Płatnik ma obowiązek przedstawienia podatnikowi bieżących i rocznych informacji o dokonanych na rzecz władz publicznych zaliczek, tak aby umożliwić podatnikowi obliczenie ostatecznego zobowiązania podatkowego.
2)    przedmiot podatku - jest rzecz lub zdarzenie wywołujące obowiązek podatkowy.
3)    podstawa opodatkowania - z reguły jest wartościowo określony przedmiot opodatkowania. Czasem jednak podstawę opodatkowania wyraża się w jednostkach fizycznych, np. podatek od psów.
4)    stawka podatkowa -. to relacja kwoty podatku do podstawy opodatkowania. Występują one w 2 formach:
a)    stawka kwotowa - określa bezpośrednio wielkość podatku należnego władzom publicznym;
b)    stawka procentowa - określa jaka część podstawy opodatkowania stanowi zobowiązanie podatkowe. Występują one w 2 odmianach:
•    stawki stałe (proporcjonalne) - wysokość podatku rośnie w takim samym tempie jak podstawa opodatkowania
•    stawki zmienne - wysokość podatku zmienia się wraz ze zmianą podstawy opodatkowania. W ramach tych stawek można wyróżnić:
    stawki progresywne -* podatek roście szybciej niż podstawa opodatkowania.
Rodzaje stawki progresywnej:
- progresja globalna - określoną stawkę podatkową (rosnąca szybciej niż podstawa opodatkowania) stosuje się dla całej podstawy opodatkowania.
- progresja ciągła - podstawę opodatkowania dzieli się na klasy (przedziały podatkowe). W przypadku progresji ciągłej również stawki podatkowe rosną szybciej niż podstawa opodatkowania, lecz te rosnące stawki nie mają zastosowania do całej kwoty dochodu, tylko do wyznaczonych klas.
- progresja ciągła ze stawkami kwotowo-procentowymi - stawka podatkowa dla pierwszego przedziału podstawy opodatkowania jest ustalona w formie procentowej, a dla pozostałych przedziałów w formie kwotowo-procentowej.
    stawki* regresywne - stawka podatku maleje wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania.
    stawki degresywne - jest kombinacją stawki progresywnej i* stawki proporcjonalnej. Przy stawce degresywnej należność podatkowa rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania (czyli progresywnie), ale tylko do pewnego pułapu, po osiągnięciu którego stawka przechodzi w stawkę proporcjonalną.
5)    skala podatkowa - informacje o tym, jaką stawkę należy zastosować do podstawy opodatkowania.
6)    zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe 

Zwolnienia podatkowe polegają na tym, że państwo w ramach prowadzonej polityki fiskalnej wyłącza pewną grupę podatników lub pewną część podmiotu opodatkowania z obowiązku zapłacenia podatku. W pierwszym przypadku mamy do czynienia ze zwolnieniami podmiotowymi, w drugim zaś ze zwolnieniami przedmiotowymi.
Ulgi podatkowe to tylko częściowe ograniczenia ciężaru podatkowego.
We współczesnych systemach podatkowych na ogół występują dwa rodzaje ulg:
•    ulgi systemowe - są one wbudowane w dany podatek jako obowiązujące wszystkie podmioty, które spełniają określone ustawą warunki.
•    ulgi zindywidualizowane - o ich przyznaniu decyduje organ administracji skarbowej. Władze te rozważają indywidualnie sytuację danego podatnika i podejmować decyzje korzystne dla podatnika i dla władz publicznych.
Zwyżki podatkowe występują wówczas, gdy dany podmiot płaci wyższy podatek niż to wynika z powszechnie obowiązujących zasad. Zwyżki stosuje się rzadko; mają one charakter wybitnie represyjny
    Opłaty są szczególnym rodzajem dochodów publicznych. Można ją zdefiniować jako: świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, bezzwrotnym i odpłatnym, ustalane jednostronnie i pobierane przez władze publiczne z tyt. określonych czynności urzędowych oraz usług jednostek sektora publicznego. Cechą opłat jest to, że ich ponoszenie przez podmioty znajdujące się poza sektorem publicznym zawsze jest związane z pewnym świadczeniem ze strony organów władzy i administracji publicznej (podjęcie decyzji administracyjnej, np. zezwolenie na budowę domu) lub ze strony jednostek sektora publicznego (przedszkole dla dziecka).

elementy konstrukcji podatku	Od nieruchomości	Od spadków i darowizn	Rolny	Od psów	Od środków transportu	Leśny	pod od czynności cyw-praw	od dział. gosp. w formie karty podatkowej
1. Podmiot	właściciele lub użytkownicy		właściciele bądź użytkownicy gruntów rolnych i dzierżawcy	właściciele psów	os fiz, praw, itp. na które zarejestrowane są śr. transportu	właściciele lasów Skarb Państwa	os fiz, praw i jedn org nie posiadające osob prawnej	os fiz
2. Przedmiot	*budynki mieszkalne *budynki związane z prowadzeniem pozarolniczej i pozaleśnej dział.gosp. *grunty rolne do 1 ha	wartość czysta	grunty rolne o powierzchni powyżej 1 ha	pies	sam-ciężarowe, ciągniki, przyczepy, autobusy	lasy	czynności cyw-praw, takie jak: *sprzedaż *pożyczka *poręczenie *darowizna *spółki	niektóre rodzaje działalności
3. Podstawa opodatkowania	powierzchnia	wartość czysta	siła dochodowa ziemi	-		ha przeliczeniowe
4. Stawka	kwotoqwa	progresywna (stopień pokrewieństwa)	kwotowa	kwotowa	kwotowa (w stosunku rocznym za 1ha przeliczeniowy)	kwota	procentowa proporcjonalna i progresywna lub kwotowa	kwotowa lub z ustalenia US, zależna od liczby zatrudnionych osób
5. Organ wydający	Min.Fin. - stawki maksymalne Rada gminy - min 50% max	-	-	Rada Gminy, stawkę może ustalać MF	Rada gminy	wójt, burmistrz - zwierzchnik gminy
6. Zwolnienia	przedmiotowe opodatkowaniu nie podlegają: *tereny zajęte przez drogi publ. *budynki zabytkowe wpisane do rej. zabytków	istnieją stawki wolne od podatku	*właściciele gruntów *pod jeziorami, wodami płynącymi *pod wałami przeciwpowodziowymi *stanowiących nieużytki *wpisanych do rejestru zabytków	podmiotowe *osoby niepełnosprawne *osoby po 70 roku życia	sam osob, ale pod. jest wliczony w cenę benzyny	przedmiotowe *lasy wpisane do rejestru zabytków *lasy, których drzewostan nie przekracza 40 lat	przedmiotowe
7. Źródło	dochód	dochód	przychód	dochód	dochód

Szczególne formy opodatkowania [edytuj]

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych [edytuj]

Prawo do opłacania podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przysługuje osobom fizycznym prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą. Ustawodawca stawia podatnikowi cały szereg warunków aby korzystać z tej formy opodatkowania, m.in.

• rozpoczynają działalność lub ich przychody z danej działalności w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekraczają 150 000 euro, ponadto nie opłacają podatku w formie karty podatkowej,

• nie prowadzenie działalności określonej przez ustawę takiej jak: apteki, wykonywanie wolnego zawodu, pośrednictwa finansowego, prawnicze, rachunkowo-księgowe, detektywistyczne i ochroniarskie itp.

Stawki podatku płaconego w systemie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wynoszą odpowiednio: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% i 3% przychodów z określonej działalności. Dla ustalenia przychodu podatnicy zobowiązani zostali do prowadzenia ewidencji przychodu odrębnie za każdy rok podatkowy, a ponadto wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także przechowywania dowodów zakupu towarów.

Podatnikom płacącym podatek w tej formie przysługuje prawo pomniejszania przychodu ewidencjonowanego z tytułu spłaty odsetek od komercyjnych kredytów mieszkaniowych na nowe budownictwo czy z tytułu darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego oraz na cele kultu religijnego, prawo do odliczenia m.in.: składek na ubezpieczenie zdrowotne, 1% ryczałtu w przypadku wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego, na remont i modernizację zasobów mieszkaniowych w ramach limitu obowiązującego na lata 2003-2005

Podatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są zobowiązani do samoobliczenia należnego świadczenia podatkowego, obliczania ryczałtu w okresach miesięcznych i złożenia zeznania rocznego w terminie do 31 stycznia następnego roku. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok podatkowy, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku.

W razie nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia ewidencji bez zachowania warunków do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ podatkowy określa przychód na podstawie innych niż ewidencja dowodów lub w drodze oszacowania, opodatkowując tak określony przychód sankcyjną stawką podatkową w wysokości pięciokrotności stawki właściwej dla danej działalności, jednak nie większą niż 75% przychodu.

Karta podatkowa [edytuj]

Z tej formy opodatkowania mogą korzystać jedynie podmioty wymienione przez ustawę w odpowiednim załączniku (jest to głównie działalność usługowa lub wytwórczo-usługowa). Ponadto trzeba spełnić jeszcze dodatkowe warunki, takie jak:

• nieprzekroczenie określonego limitu zatrudnienia pracowników najemnych,

• nieprowadzenie innej pozarolniczej działalności gospodarczej,

• nieprowadzenie działalności w tym samym zakresie co małżonek podatnika.

Podatek jest płacony miesięcznie według stawek kwotowych wynikających z tabel stanowiących załącznik do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wysokość miesięcznych stawek karty podatkowej uzależniona jest od rodzaju wykonywanej działalności, miejsca jej wykonywania oraz liczby zatrudnionych pracowników. Dlatego podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych czy wpłacania zaliczek. Obowiązani są jedynie do prowadzenia książki ewidencji zatrudnienia. Podatek dochodowy w formie karty podatkowej wynikający z decyzji uwzględniającej wniosek podatnika o zastosowanie karty podatkowej obniża się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Płacony jest on bez wezwania w terminach miesięcznych na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Naruszenie warunków, na których przyznano prawo do opodatkowania w formie karty podatkowej, powoduje wygaśnięcie decyzji o wysokości podatku dochodowego w formie karty podatkowej i opodatkowanie podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.

Korzystanie z karty podatkowej

Przejście na kartę podatkową jest możliwe po otrzymaniu stosownej decyzji z urzędu skarbowego. Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić:

• osoby fizyczne oraz

• spółki cywilne osób fizycznych,

spełniające ustawowe warunki uprawniające do skorzystania z tej formy opodatkowania. Karta podatkowa w przeciwieństwie do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest fakultatywną formą opodatkowania, co oznacza, że jej zastosowanie zależy od wyboru podatnika, który by móc skorzystać z tej formy opodatkowania musi złożyć stosowny wniosek.

Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:

• usługową lub wytwórczo - usługową,

• usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz

kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,

• usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego,

ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,

• gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5%

alkoholu,

• w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu,

• w zakresie usług rozrywkowych,

• w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,

• w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego,

• w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w tym również

sprzedaż preparatów weterynaryjnych wymienionych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym,

• w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi,

• w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny.

Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych [edytuj]

Osoby duchowne prawnie uznanych wyznań, osiągające przychody z opłat otrzymywanych w związku z pełnionymi funkcjami duszpasterskimi, opłacają od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych. Stawki ryczałtu są kwartalne i zależą od funkcji osoby duchownej (proboszcz, wikary i osoba sprawująca porównywalne funkcje w danym związku wyznaniowym), liczby mieszkańców parafii, liczby mieszkańców gminy na terenie której znajduje się siedziba parafii. Ustawowe stawki ryczałtu podlegają obniżeniu przez urząd skarbowy, jeżeli liczba wyznawców na danym terenie stanowi mniejszość w ogólnej liczbie mieszkańców. Kwartalna stawka ryczałtu ulega ponadto obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

V - SYSTEM PODATKOWY W POLSCE

1

13

ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU

podmiot podatku

źródło opodatkowania

czynny

bierny

podatnik

płatnik

inkasent

ze względu na technikę obliczania wartości

stawka podatkowa

przedmiot podatku

podstawa opodatkowania

ze względu na stosunek stawek do podstawy opodatkowania

skala podatkowa

zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

proporcjonalna (liniowa)

progresywna

procentowa

kwotowa

stała

zmienna

progresywna

regresywna

Podział podatków

ze względu na kryterium przedmiotowe

ze względu na budżet uprawniony do otrzymania podatku

ze względu na przerzucalność

3

2

1

majątkowe

przychodowe

dochodowe

konsumpcyjne

bezpośrednie

pośrednie

podatki budżetu państwa

podatki budżetów samorządowych

---