Psychologia ogólna

dr. Rafał Wójciak

Natura psychologii

→ to wszystko co dotyczy psychoterapii i porad jak żyć, ma pomagać ludziom cierpiącym na wszelkiego rodzaju kompleksy życia codziennego,

pomoże poradzić sobie w relacjach z rodzicami lub z nimi zerwać

WSPÓŁCZESNA PSYCHOLOGIA : jest to nauka o zachowaniach i procesach psychicznych oraz ich zależności od fizycznego stanu organizmu, stanu umysłu i środowiska zewnętrznego.

Pseudonauka:

→ rozwój jest czymś strasznym dla dzieci lub negatywne skutki rozwoju szybko mijają,

→ maltretowane dzieci będą w przyszłości stosować przemoc. Dzieci alkoholików staną się alkoholikami

→ nałogowcem staje się na zawsze

→ prawie wszystkie kobiety cierpią na zespół przedmiesiączkowy

→ pamięc funkcjonuje jak taśma magnetofonowa wiernie rejestruje co dzieje siew twoim życiu od chwili urodzeń

wiedza naukowa:

→ skutki rozwoju zależą od stosunków pomiędzy rodzicami, od wieku i płci dzieci, obecności przemocy lub wykorzystywania w małżeństwie

→ w większości przypadków nie

→ wielu uzależnień można pozbyć się przez zmianę warunków życia

→ większość kobiet nie jest wcale bardziej nerwowa przed miesiączką niż kiedykolwiek indziej, a ich nastrój przed menstruacją nie rożni się od nastroju mężczyzn w ciagu całego miesiąca

• celem psychlogii jest ukazanie całkowicie odmiennego obrazu rzeczy , które znamy najlepiej - Paul Valery

• dobrze jest mieć otwarty umysł ale nie na tyle, żeby z niego wypadł mózg - Jacoob Needleman

• myslenie krytyczne : zdolność i gotowośc do oceny twierdzeń i do formułowania obiektywnych sądów na podstawie dobrze uzasadnionych przesłanek, do odrzucenia twierdzeń nie popartych dowodami oraz do twórczego i konstruktywnego wyjaśnienia zjawisk.

• Myślenie krytyczne nie jest jedynie myśleniem negatywnym

• umiejętność ropzatrywania różnych możliwych wyjaśnień faktów, przewidywania skutków odkryć naukowych i stosowania nowej wiedzy w szerokim zakresie problemów osobistych i społecznych sprzyja również rozwiązaniom twórczym i konstruktywnym

• nie można odzdzielić myslenia krytycznego od twórczego, bo tylko pytając o to , co jest, można zacząc wyobrażać sobie co być może

myslenie ktyryczne w psychologii :

→ badania nad myśleniem, rozwiązywaniem problemów, twórczościa, dociekliwością

→ badania nad granicami logicznego myślenia ( skłonność do racjonalizacji , samooszukiwanie, tendencyjne postrzeganie zjawisk)

→ konkurencyjne teorie dotyczące zagadnień jednostkowych i społecznych (natura uzależnień, pamięć )

powoduje to konieczność stosowania myslenia krytycznego co pozwala odróznic psychologię od psychopaplaniny

Cel badań psychologicznych:

1.opis - jak ludzie myślą, czują i działają w odpowiedzi na różnego rodzaju sytuacje?

2. Wyjasnienie - dlaczego ludzie tak, a nie inaczej myślą, czują i działają ?

3. Prognoza - co zdarzy się w przyszłości, jak ludzie będą myśleli czuli i działali pod wpływem konkretnych zdarzeń?

4. kontrola- w jaki sposób aktywnie zmienić myślenie, odczucia i działanie?

Etyka w badaniach psychologicznych

→ świadoma zgoda

→ wyjaśnienia badania

→ wprowadzanie w błąd

→ ból fizyczny lub psychologiczny [trzeba pracjentowi wyjaśnić iż może cierpieć]

→ poufność

Psychologia wczoraj i dziś:

→ starożytni grecy

• platon : filozof, sądził że siedliskiem umysłu jest mózg,

→ realność przysługuje konkretnym obiektom doświadczanych przez zmysły, a abstrakcyjnym formom reprezentującym te obiekty

→ jeden z pierwszych nacjonalistów (przedkładają teorię nad obserwacją, akcentują rolę idei wrodzonych aniżeli nabytych, preferują dedyukcją - rozumowanie od ogółu do szczegółu)

• arystoteles : filozof i uczeń Platona, siedliskiem umysłu jest serce

→ realność tkwi w konkretnych przedmiotach doświadczanych zmysłowo,

→ jeden z peirwszych empitystów(przedkładają obserwację nad toerią, ważniejszcze idee nabyte a nie wrodzone, preferuja idnukcję- rozumowanie od szczegółu do ogółu).

→ średniowiecze

• Św. Tomasz z Akwinu , Św. Augustyn - zajmowali się raczej z życiem posmiertnym niż doczesnym, mały postęp psychologii i rozumienia człowieka

→ odrodzenie

• Erazm z Rotterdamu - dociekania nad rolą człowieka w świecie,

• Francis Bacon- postulował opieranie teorii naukowej , emipryzm

→ -początki doby współczesnej

• wiek XVII i i poczatek XVIII w. - spór między ideami empirystów i racjonalistów, powrót do idei Platona i Arystotelesa,

• Kartezjusz (1596 -1650) - nie zgadzał się z Baconem, racjonalista, wprowadził dualistyczny rozdział umysłu i ciała, co odróżnia ludzi od zwierząt

• John Locke (1632-1704) - empirysta, umysł i ciało to symetrzyczny związek tego samego zjawiska, człowiek rodzi się jako „tabula rasa”

• Immanuel Kant (1724-1804) - próbował dokonać syntezy poglądów racjonalistów i empirystów, zajął się związkami między umysłem i ciałem, pytając jak są powiązane, a nie czy stanowią jedną czy odrębne części, przyjmował istnienie władz umysłu (zmysły, zdolność rozumienia , rozumowanie) działających w harmonii i wiążących umysł i ciało integrując je,

• Kant rozróżnił dwie formy wiedzy:

→ wiedza aprioryczna : prawdziwa niezależnie od doświadczenia człowieka

→ wiedza aposterioryczna - pochodzi z doświadczenia

STRUKTURALIZM:

→ uważany za pierwszą w psychologii szkołę myślenia, jego celem było zrozumienie struktury (konfiguracji komponentów) umysłu poprzez analizowanie jego elementów składowych

→ Wilhelm Wundt (1832-1920) ojciec psychologii eksperymentalnej, uważał, że psychologia powinna koncentrować się na badaniu bezpośredniego, pojawiającego się w świadomości doświadczenia,

→ introspekcja jako metoda badań,

→ krytyka - nie zajmował się funkcją a jedynie strukturą, introspekcja nie była powtarzalna , zbyt duża liczba obserwacji

Funkcjonalizm i pragmatyzm:

→ funkcjonalizm powstał w Ameryce, zajmował się nie z czego się składa umysł a tym co i dlaczego ludzie robia (funkcja)

→ pragmatyzm wywodził się z funkcjonalizmu - zajmował się użytecznością wiedzy czyli pytanie o jej przydatność,

→ krytyka - brak precyzji w terminie „funkcja” , brak jednolitej szkoły, jednolitego punktu widzenia, akcentowania użyteczności zdobytej wiedzy zahamowałoby badania podstawowe, których wartość często jest widoczna dopiero po wielu latach

Asocjacjonizm i behawioryzm:

→ asocjacjonizm bada jak wydarzenia czy myśli kojarzą się ze sobą w umyśle prowadząc do uczenia się,

Hamman Ebbingaus (1859 -1909) - sprawdzał jak powtarzanie materiału wpływa na jego przechowywanie w stosunku ilosciowym

Edwin Guthris ( 1886 -1959) - obserwacje zwierząt, twierdził, że między dwoma obserwującymi wydarzeniami (bodźcem i reakcją) następuje asocjacja wskutek istnienia między nimi bezpośredniej styczności w czasie czyli kojarzą się ze sobą bo występuje niemal równocześnie

Edwar Lee Thorndike (1874 -1949) - asocjacja upatrywał nie w bliskości czasowej a w występowaniu nagrody (prawo efektu)

behawioryzm - skrajna wersja asocjacjonizmu, koncentruje się na zwiazkach między bodźcem i reakcją, bez potrzebny poznawania stanów wewnętrznych

John Watson (1878 - 1958) - dziecko można kształtować jedynie opierając się na teoriach uczenia,

B.F Skinner (1904 -1990) - nawet złożone funkcje językowe i sprawności umysłowe można zrozumieć jako zachowania produkowane w odpowiedzi na bodźce środowiskowe

Krytyka- stany wewnętrzne są często głównym zainteresowaniem człowieka, nie tłumaczą w pełni takich funkcji jak nabywanie języka czy rozwiązanie w problemów, nie zawsze obserwowane reakcje są adekwatnymi miarami uczenia się

Psychologia postaci:

• jest to próba zrozumienia zjawisk psychicznych jako zorganizowanych całości, a nie pojedynczych , nie powiązanych ze sobą elementów,

• całość jest czymś różnym od sumy składających się na nią elementów,

• była to odpowiedź zarówno na dążenie asocjanistów i niektórych behawiorystów do rozbijania zjawisk psychicznych na jednostki „bodziec-reakcja” , jak tez na próby strukturalistów ro rozbijania spostrzeżeń na selementalne wrażenia

• Max Wertheimer (1880- 1943) , Kurt Kofka (1886 -1941), Wolf...... nie ma

Kognitywizm:

• oznacz przekonanie, że wiele z ludzkiego zachowania można zrozumieć w oparciu na rozumienie tego jak ludzie myślą , czyli jak informacje są reprezentowane w umyśle i jak się je przetwarza,

• nurt lat 0. oparty na symulacjach komputerowych procesów rozwiązywania zadań logicznych ( Allen Newell, Herbert Simon, Clifford Shaw),

• techniki poznawcze można zastosować ogólnie do wyjaśnienia teorii rozwiązywania problemów,

• Ulric Neisser - „Cognitive Psychology: (1967)

• krytyka - nie uwzględnia wpływu środowiska, nadmiernie ackentwanie roli myślenia.

Psychobiologia:

• stara się zrozumiec zachowanie w oparciu o wnikliwe badania anatomii i fizjologii, korzeniami sięga do poglądów Hipokratesa, który uważał , że mózg kontroluje wiele róznych części ciała,

• Karl Lashley - w połowie XX w. prówobował wyizoloważ z mózgu rejony odpowiedzialne za różne funkcje psychiczne,

• Roger Sperry (1920 -1994) - wykazał, że obie półkule mózgu mimo zachodzących między nimi interakcji funkcjonują w odmienny sposón, Jerre Levy, uczeń Sperry'ego, wysunął pogląd, że lewa półkula przetważa informacje bardziej analityczne a prawa bardziej całosciowe,

• współcześni badacze powiazali niektóre funkcje poznawcze jak percepcja i wyobraźnia z konkretnymi rejonami w mózgu

• krytyka - nadmierny redukcjonizm

Teoria psychodynamiczna i humanistyczna

• teoria psychodynamiczna to teoria motywacji czynników nieświadomych stworzona przez Zygmunta Freua (1856 -1939), najwczesniejsze doświadczenia , przesunięte do sfery nieswiadomości, kształtują i kierują zachowaniem w życiu dorosłym, szczególną wagę przywiązuje do doświadczeń seksualnych

• psychologia humanistyczna- akcentowała świadomośc w tym samoświadomość jako siłę napędową działania. Rogers i Maslow

• krytyka : brak sprecyzowanych założeń potrzebne do weryfikacji zbyt duzy nacik na zachowania seksualne w psychoanalizie, nie dostrzeganie czyynika nieswiadomego w teoriach

EWOLUCJA I GENETYKA W PSYCHOLOGII:

→ teoria ewolucji

→ genetyka i dziedziczenie

→ chromosomy i anomalie chomosomowe

→ genetyka zachowania

→ dziedziczność i środowisko

Genetyka zachowania:

→ zajmuje się badaniem dziedzicznego przekazywania właściwości psychicznych w tym cech zachowania

→ współczynnik odziedziczalności : to stosunek wpływu genów i wpływu środowiska na występowanie konkretnej cechy, zawiera się w zakresie 0-1, np. 0.43 oznacza, że na daną cechę w 43 % wpływ ma czynnik genetyczny,

→ metody badania odziedziczalności:

metoda badania bliźniąt homozygotycznych,

metoda badania bliźniąt heterozygotycznych,

metody analizy układów rodzinnych,

badanie rodzin adopcyjnych,

Dziedziczność i środowisko

• dziedziczenie cech dotyczy organizmów od groszku zielonego po człowieka,

• Robert Tyron - selektywana hodowla szczurów bystrych i tępych

• eugenika selektywna”hodowla” ludzi ....

• darwinizm społeczny Herberta Spencera - nurt związanny z eugeniką mówiący, że ludzie o wysokim statusie społecznym są lepiej przystosowani społecznie , mógł prowadzićdo nieuzasadnionych podziałów ludzi pod względem statusu społeczno-ekonomicznego,

• socjobiologia - stara się wyjaśnić zachowania w oparciu o ewolucję, np. różne zachowania kobiet i mężczyzn wiąże z odmiennym doborem naturalnym oby płci , tworzona post factum,

• eutenika - dokonywanie zmian w środowisku w celu udoskonalenia możliwości przystosowawczych człowieka

Biologiczne podstawy zachowania:

→ organizacja układu nerwowego

→ mózg: jego struktura i funkcje

→ połkule mózgowe i kora mózgowa

→ przetwarzanie infromacji w ukladzie nerwowym

→ układ hormonalny

Płat ciemieniowy wyspa mózg UKLAD NERWOWY

rdzeń kręgowy krew

nerwy obwodowe AUN, PuN krew

CIAŁO

schemat .....

Historia organu psychicznego

• papirus chirurgiczny Edwina Smitha (2500 -3000 r.p.n.e)

• opis trepanacji czaszki (od 3000 r.p.n.e)

• komorowa lokalizacja funkcji (od 300 r.p.n.e)

• poszukiwanie siedliska duszy (XVII-XVIII w.)

→ szyszynka (kartezjusz)

→ ciało prążkowane (willis)

→ istota biała (Vieussens)

→ ciało modzelowate

• frenologia Galla (XIX w.)

• początki diagnozy funkcjonalnej (odkrycie neuronów i synaps)

→ obszar rozpoznawania mowy

→ obszar mowy

→ zespół amestyczny

→ mapy korowe

• intuicje „wielkich psychologów”

• odkrycie zjawiska plastyczności

• gwałtowny rozwój techniki obrazowania mózgu

Problem definicyjny:

1. emocja jest zwykle wynikiem świadomej lub nieswiadomej oceny zdaerzenia jako istonie wpływającego na cele lub interesy podmiotu ( pozytywna jeżeli zgodnie, negatywna w odwrotnym przypadku)

2. Istota emocji jest uruchamianie gotowości do realizacji programu dialania ( uruchamia priorytet dla działania uznawanego za „pilne”, a przeszkadza w realizacji

Emocja jest subiektywnym stanem psychicznym uruchamiającym priorytet dla związanego z nią programu działania. Jej odczuwaniu towarzyszą zwykle zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz zachowania.

Czy emocję powstają przypadkowo ?

• emocje rzadko pojawiają się w sposób niezrozumiałyu, niewytłumaczalny i nagły,

• zwykle są powodowane, potem przebiegają, a następnie powodują konsekwencje.

Mechanizm dokonywania oceny poznawczej:

→ ocena poznawcza to rozpoznianie przez podmiot okreslonego zdarzenia jako znaczacego z punktu widzenia jego własnych celów i interesów :

• ocena pierwotna: jest procesem determinującym to, czy emocja się pojawi, a jeżeli tak to jaka będzie jej walencja;

• ocena wtórna, to rozważenie czy istnieją sposoby z poradzeniem sobie z problem oraz z konsekwencjami występujących właśnie emocji

Specyficzne wzorce ocen poznawczych wpływają na pojawiajace się emocje:

1. Szczęście -osiągnięcie celu

2. Strach - brak wystarczających możliwości do realizacji lub niepewność czy są wystarczające

3. nadzieja - zdarzenie stwarza szanse osiagnięcia celu pod pewnymi warunkami,

4. smutek - zrozumienie, że nie ma możliwości osiagniecia celu (zbyt małe zasoby)

5. złość - przyczyna niekorzystnej sytuacji leży w kimś innym

6. poczucie winy - sytuację trudną spowodował podmiot

CZYNNIKI ZWIĄZANE Z ODCZUWANIEM EMOCJI:

• specyficzne doświadczenie o charakterze somatycznym

• tendencje do podejmowania określonego działania

• ekpresja twarzy i reszty ciała

• myśli towarzyszące sytuacji która doprowadziła do powstawania emocji, zwiazane z odczuciami somatycznymi i dotyczace wzbudzania emocji,

Koncepcja biologiczna wzbudzania emocji opiera się na następujacych założeniach:

1. Reakcje organizmu wywoływane przez emocje nie są jedynie automatycznymi odpowiedziami na zdarzenie, są one generowane przez system samoregulacji, oparte na wewnętrznej reprezentacji celów i porównaniu zdarzeń z tymi celami.

2. ludzie, a także zwierzeta nie wykonują jednie odruchowych reakcji na zdarzenia, generują raczej wzorce planów działania charakterystyczne dla całego gatunku

Koncepcja Paula MacLeana

• wyróżnił w mózgu trzy systemy powstające kolejno w toku ewolucji, przy czym najsatrsze systemy ewoluowały dalej towarzysząc powstaniu systemów młodszych,

• mózg gadzi (prązkowie); mózg paleossaków (limbiczny: ciało migdałowate i przegroda), mózg neossaków (kora nowa ,neocortex)

Pien mózgu:

Mózg gadzi : reguluje fukncje wewgetatywne, podstawowe, odpowiada za zachowania obronne, zachowanie grup społecznych, stadnych, hierarchia,

układ limbiczny:

mózg emocjonalny: emocje o charakterze wewnętrznego przymusu

kora mózgowa:

mózg myślący : intepreteacja danych sensorycznych, kontrola zachowań

kora nowa:

kontrola popędu , emocji

Ważne idee MacLeana:

→ podejście ewolucyjne emocji - postrzegał emocje jako funkcje mózgu związane z zapewnieniem przetrwania jednostce i gatunkowi (np. obrona przed zagrożeniem , znajdowanie jedzenia , czy partnerów seksualnych, troska o potomstwo, itp. )

→ koncepcja mówiąca iż mózg emocjonalny i mózg słowny działają równolegle yżywając jednak róznych kroków , co może utrudniać ich współdziałanie i komunikowanie się ze sobą

• neurochemia i emocje

• hormony, neurotransmitery, synapsy

Różnice pomiędzy stanami poszczególnymi stanami emocjonalnymi wg czasu trwania (Oatley I Jenkins, 1996)

sekundy → ekspresje , zmiany autonomicznie

minuty / godziny→ emocje werbalizowane

dni / tygodnie → nastroje

miesiące → zaburzenia emocjonalne

lata /całe życie - cechy osobowości

nastrój - stan afektywny mający walencję i intensywność (zwykle niewielka) mający tez mniej lub bardziej wykrystalizowane oczekiwania co do odczuwania w najbliższej przyszłości stanów zgodnych ze swoją walencją

zaburzenia emocjonalne - subiektywnie nieprzyjemne odczucia, trwające tygodniami , miesiącami , latami , przeszkadzające podmiotowi w efektywnym funkjconowaniu

osobowość a emocje - komponenta emocjonalna jest elementem wielu cech osobowości np. neurotyczność charakteryzuje się wrogością, lękiem, stanami depresyjnymi, ekstrawersja - tendencją do przeżywania emocji pozytywnych raczej aniżeli negatywnych

Ekspresja emocji:

→ to wszelkie sygnały (zmiany w wyglądzie organizmu, ruchy i dźwięki) emitowane przez jednostkę, będące dla kogoś innego wskazówką przeżywania przez tą osobę określolonych emocji

→ ewolucyjne podstawy ekspresji emocji

→ twarz sylwetka, głos , gest

→ biologiczne komunikacyjne i kulturowe znaczenie ekspresji emocji

Emocje podstawowe i pochodne:

→ ekspresja twarzy : jako podstawa rozpoznawania emocji podstawowych - to takie , które są jednoznaczne i międzykulturowe (Ekman: strach, złość, smutek, radość, wstręt, zaskoczenie) oraz posiadają specyficzność substratu neuronalnego i odróżnialną jakość subiektywną (lizard : dodatkowo jeszcze wstyd, poczucie winy, zaskoczenie, zainteresowanie i pogarda)

→ emocje podstawowe to takie, które można obserwować na różnych poziomach filogenetycznych i mają adaptacyjne znaczenie dla walki jednostki i gatunku o przetrwanie (plutchik: strach , złość, smutek, radość, akceptacja, wstręt, antycypacja, zaskoczenie)

emocje podstawowe : „prototypowe” najczęściej wymieniane (miłość , strach , smutek, złosć, smutek i szczęscie).

Emocje pochodne :

powstają na skutek połączenai emocji podstawowych,

*radość + akceptacja = miłość , przyjaźn

*strach +wstręt= niepokój, ostrożnosć,

MOTYWACJE

Jest to proces psychicznej regulacji, który steruje czynnościami człowieka tak, aby doprowadziłyt one do określonego efektu takiego jak:

→ zmiana w fizycznym, społecznym stanie rzeczy (wykonac przedmiot, wygłośic referat)

→ zmiana w sobie

→ zmiana własnego położenia fizycznego [pójść do.. ]

→ zmiana własnego połozenia społecznego [awans]

• konceptualizacja pojęcia (motywacja jako proces ukierunkowany i dynamizujący nasze zachowanie)

Motywacja - proces ukierunkowujący i dynamizujacy ludzkie działania

Głównym rezultatem procesu motywacyjnego jest powstawanie dążeń czyli tendencji do osiągnięcia określonych efektów

główny składnik procesu motywacyjnego:

efekt i cel

czynności:

→ bez celu - rutynowe

→ sterowane przez polecenia zewnętrzne

→ motywowane - intencjonalne

dążenia: tendencja motywacyjna wynikająca z przeświadczenia że istnieje możliwość zrealizowania efektu pozytywnego (atrakcyjnego) lub ujemnego (awersywnego)

wg Tomaszewskiego : to tendencja do podejmowania czynności ukierunkowanych na określony cel

Charakterystyka dążenia:

• kierunek dążeń - wskazany cel lub stan podmiotu (stan motywacji, motyw)

• siła dążeń - większa lub mniejsza zdolność do wyłączenia konkurencyjnych dążęń

• silne dążenia - zapewnia skuteczną konkurencję z innymi czynnikami (pokusy, znęczenie ) gwarancje wytrwałośc w dążeniu do celu, im silniejsze doązenie tym większa zdolność do wysiłku, silnemu dążeniu może towarzyszyć podniecenie, siła dążenia może wzrastać gdy:

→ natrafimy na przeszkodę

→ nie osiągamy wyniku

→ zadanie ma duże znaczenie dla podmiotu

• silne dążenie to mobilizacja organizmu - czynniki negatywne latwiej niż czynniki dodatnie podnosząpoziom ciążenia [mobilizacji]

• atrakcyjnośc celu i możliwość jego osiągnięcia

źródła motywów:

→ niezaspokojonie potrzeb organicznych,

→ niezaspokojonie potrzeb psychicznych,

→ pobudzenie wzorców afektywnych,

→ działanie czynników zakłócających czynności praktyczne i umysłowe

→ sformułowanie zadań , zadanie powstaje gdy człowiek dostrzega , ze stan otoczenia odbiega od standardów przyjmowanych przez jednostkę (niezadowolenie z nieporządku - zadanie:posprzątać)

→ zaktywizowanie zainteresowań

napięcie motywacyjne: stan wew. podmiotu chatakteryzujący się poczuciem niespełnienia i gotowością do podjęcia działań, stan napięcia motywacyjnego jest normalnym stanem podmiotu (błogostan i apatia to stany pozbawione napięcia motywacyjnego) napiece motywacyjne uwrażliwia jednostkę na czynniki które mogą je redykować

redukcja napiecia motywacyjnego: napięcie motywacyjne spada lub zanika:

• gdy jednostka osiąga cel

• spontanicznie lub gdy trwa zbyt długo

• wskutek zmian zachodzących w ogranizmie

• wskutek zastąpienia go przez inne , konkurencyjne napięcia

Nadawanie znaczeń wartościujących jako podstawowa zasada działaania procesów motywacyjnych

→ rola afektu [wartości hedonistyczne] :

afekt : specyficzna reakcja oceny bodźców pozytywnych i negatywnych, przejawiająca się w formie subiektywnego odczucia przyjemności lub przykrości oraz tendencji do podtrzymania lub przerwania kontaktu z bodźcem;

→ stan afektywny - utrzymująca się nadal reakcja afektywna gdy bodźce przestały działać

Trzy mechanizmy wartosciowania (za sprawą których przypisujemy warość przedmiotu, sytuacjom)

1. Hedonistyczny - wrodzony mechanizm odbioru bodźców zmysłowych, wywołujacych przykrość lub przyjemność, bodźce zmysłowe wywołujące reakcje mogą pochodzić z własnego organizmu [głód lub z zewnatrz [chłód]

wartościowanie hedonistyczne - przedmioty, sytuacje wywołujace organizmalne reakcje afektywne

indywidualny system znaczeń :

→ to system który obok współnych elementów ogólnokulturowych zawiera także treści specyficzne wytworzone przez mniejsze grupy, jest źródłem przekonać czyli tego co śadzimy o nas, o świecie, dysonans poznawczy zachodzi gdy dochodza do na informacje niezgodne z naszymi przekonaniami na system przekonań składają się przekonania :

→ na swój własny temat

→ na temat innych

→ na temat społeczności

Klasyfikacja wartości wg Sprangera:

→ wartosć teoretyczna : nauka , wiedza

→ wartość ekonomiczna : aktywnosć przynosząca korzyść, praca

→ wartosć polityczna : sfera osiągania mocy, władzy - awans

→ wartość estetyczna: sztuka

→ wartośc społeczna: troska o innych, pomoc innym

→ wartosć religijna : wiara, koncentracja na życiu mistycznym

Dzięki istnieniu świata znaczeń [wartosci] przedmioty i sytuacje nie istnieją tylko fizycznie, ale mają określone znaczenie

POTRZEBA KONTAKTU EMOCJONALNEGO:

Kontakt emocjonalny:

→ jest to stosunek wzajemny interaktywny, polegający na tym że osoba czuje się przedmiotem zainteresowania i sympatii i wspólnie z inną osobą przeżywa emocje przyjemne i nieprzyjemne

→ potrzeba kontaktu emocjonalnego jest jedną z najsilniejszych potrzeb człowieka nawet za cenę kary, negacji jesteśmy gotowi do jej zaspokajania

→ tożsamość człowieka powstaje poprzez informacje zwrotne o sobie od innych osób i środowiska

→ w okresie, gdy nie mamy dobrze rozwiniętych procesów poznawczych to procesy emocjonalne pozwalają na dobrą orientacje, zbudowanie dobrej relacji z matką i zaspakajanie nam potrzeb,

→ pierwotna forma orientacji emocjonalnej ma charakter biologiczny , nie musi zostać wyuczona, może najwyżej zostać zablokowana lub nie pojawiać się w ogóle w wyniku patologii rozwoju psychicznego

Podstawowym składnikiem osobowości człowieka jest popęd stadny, którego wyrazem jest syntomia - instynktowne współbrzmienie z otoczeniem

→ polega na tym ze osoba syntomiczna mimowolnie odczuwa emocje, zbieżnie z emocjami osób, z którymi pozostaje w bezpośrednim kontakcie oraz poczucie pozostawania składowym elementem otoczenia, zlewanie się z otoczeniem. Syntonia nie jest wynikiem uczenia się, jest popędem wrodzoznym. U niektórych dzieci syntonia nie pojawiasię w ogóle. Jest to schizoidia pierwotna.

→ W ramach rozwoju emocjonalnego i społecznego powinna zostać wytworzona empatia, czyli syntomia zmienia się w empatię. Jest ona wyuczona

→EMPATIA : jest to, rozpoznanie stanu emocjonalnego i wczucie się w stan danej osoby. Rodzice rozwijają u dziecka poprzez rozpoznawania emocji u innych,

→ np. „nie bij pieska, bo go to boli” . Ważnym elementem w budzeniu empatii, jest wyobrażenie sytuacji, w której nie jestem. Jeśli nie pojawi się empatia, to mówimy o schizoidzie wtórnej.

POTRZEBNY JEST PEWIEN POZIOM DEPRYWACJI POTRZEBY, ŻEBY MOGLA NASTĄPIĆ JAKAŚ JEJ KONKRETYZACJA:

deprywacja: niemozność zaspokojenia potrzeby

konkretyzacja : możliwosć stwierdzenia skonkretyzowania potrzeb

potrzeby wyłaniają się i konkretyzują w toku rozwoju, jeśli nastąpi jakiś brak, to człowiek dąży do zaspokojenia jakieś potrzeby.

Fazy rozwoju potrzeby kontaktu emocjonalnego:

I faza: od 3 do 6 m.ż dominujaca jest potrzeba kontaktu z matką . W tym okresie potrzeba kontaktu z matką ma bardzo fizjologiczny całościowy charakter. Do 3 m.ż. W wyniku izolacji od matki nie występują lęki separacyjne, a jedynie ogólna negatywna reakcja na zmianę środowiska.

• rozwój dziecka jest wtedy zależny od pogodnej atmosfery matki, usmiechów , uczuć, zawartych w głosie , na ssania, głaskania , poklepywania, przytualania.

II faza: od 6-13 m.ż ok 6 m.ż występujące zdolność do syntomii, brak kontaktku z matką powoduje zaburzenie stanu psychicznego i fizycznego,

Kompleks kopciuszka: kompleks małej wartosći - powstaje na tle poczucia odrzucenia, polega na tym, ze na zewnątrz oceniamy się skromnie, zaniżamy swoją samoocenę. Ale wewnątrz siebie mamy samoocenę wyższą.

• rodzaje samooceny:

• właściwa, w prawidłowy sposób człowiek rozpoznaje swoje ograniczenia ale i dobre, mocne strony

• zawyżona i zaniżona: obie mogą maskować tendencje odwrotne

genom

Układ nerwowy

Środowisko fizyczne

Srodowisko kulturowe

System psychiczny

---