PAPIERY WARTOŚCIOWE

W ustawodawstwie brak def. P.W. Istnieją jedynie def. Legalne, ale tylko na użytek danego aktu prawnego. Regulacja ramowa papierów wartościowych zawarta jest w kodeksie cywilnym 1990r. Na podstawie ust. Nowelizującej ten kodeks dodano w nim tytuł „przekaz i papiery wartościowe”. Kodeks cywilny zawiera regulacje ogólną, szczegółowa regulacja zawarta jest w aktach praw szczególnych kodeksu cywilnego zobowiązaniu dłużnika wynikającemu z pw. nadał charakter abstrakcyjny oznacza to, że dłużnik może powoływać się na zarzuty dotyczące ważności dokumentu.

Regulacja k.c. odnosi się w zasadzie, do p.w. które reprezentują cywilno-prawne uprawnienia a nie publiczno-prawne . w k.c. uregulowane są tylko niektóre instytucje tj. sprawa legitymacji, indosu, zbywania praw papierów wartościowych.

Można określić p.w. w następujący sposób

P.w jest dokumentem wyrażającym określone w jego treści prawo, które jest z tym dokumentem związane nierozerwalnie w tym sensie, że posiadanie tego dokumentu staje się niezbędną przesłanką przypisania prawa osobie formalnie z niego uprawnionej i przesłanką realizacji przez tę osobę praw ucieleśnionych w dokumencie.

Określony dokument może być zaliczony po p.w. jedynie na mocy przepisów prawa. Zasada ta nosi nazwę numerus clausus p.w.

I CECHY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

1. Jest to dokument. Nowoczesny obrót wymusza często rezygnację z obrotu dokumentem mającego formę materialną (jako egzemplarz) na rzecz obrotu zdematerializowanego w miejsce władania papierem wartościowym jako przedmiotem materialnym dokonywane są zapisu w rejestrach kont depozytowych, kontach papierów wartościowych, biur maklerskich.

2. P.w. to dokumenty, w których inkorporowane( ucieleśniane) jest prawo, co pozwala odróżnić ten dokument od innych dokumentów, które potwierdzają jakieś fakty np. pokwitowanie odbioru należności.

3. ucieleśnione w nim prawa mają charakter cywilno-prawny.

4. Istnieje powiązanie szczególne pomiędzy dokumentami a prawami inkorporowanymi w tym dokumencie związek taki istnieje od wystawienia dokumentu do czasu realizacji praw z tego dokumentu.

II. KLASYFIKACJA P.W.

Do klasyfikacji najczęściej spotykanych zaliczamy:

1. Kryteria jurydyczne, czyli przepis prawny w oparciu, o który wyróżniamy p.w.: weksle, czeki, listy zastawne, obligacje, akcje, certyfikaty inwestycyjne, państwowe p.w., towarowe p.w.,

2. Kryterium sposobu określenia osoby uprawnionej i sposobu przeniesienia praw z papieru

• Imiennie

• Na zlecenie

• Na okaziciela

P.w. imienne wskazuje z imienia i nazwiska, nazwy, podmiot uprawniony, legitymują osobę uprawnioną do w treści dokumentu. Przeniesienie praw z takiego pap. następuje przez przelew.

Papiery na zlecenie - p.w. taki legitymuje osobę wymienioną w dokumencie oraz każdego, na kogo prawa z tego dokumentu zostały przeniesione przez indos

Indos - jest pisemnym oświadczeniem umieszczonym na p.w. na zlecenie zawierającym minimum podpis zbywcy ozn. Przeniesienia praw na inną osobę do przeniesienia praw przez indos potrzebne jest wydanie tego dok. oraz istnienie nie przerwanego ciągu indosu.

Na okaziciela- jest to p.w. w którym nie wskazano imiennie uprawnionego. Każ doczesny jego posiadacz jest legitymowany (uprawniony do realizacji praw ucieleśnionych w tym papierze) z tego papieru.

Przeniesienie praw z papieru na okaziciela następuje w wyniku wręczenia papieru nabywcy dok. nabywcy od zbywcy.

III RODZAJ PRAWA INKORPOROWANEGO W DOKUMENCIE

1. Prawo o charakterze obligacyjnym - p.w. ucieleśni. wierzytelność np. weksle, czeki, obligacje, czyli prawo żądania zapłaty kwot pieniężnych bądź nie pieniężnych.

2. p.w. rzeczowe każdoczesny posiadacz takiego pap. ma prawo do dysponowania określoną rzeczą, konosament, dowód składowy.

3. pap. udziałowe stanowią one tytuł do udziału w dochodzie eminenta i podziale jego majątku. Inkorporują prawa o charakterze nie majątkowym, akcje.

Według zakresu emisji:

-pap. masowe: akcje, obligacje

-pap. jednostkowe: weksle, czeki

OBRÓT WEKSLOWY

Weksel własny jest to pap. wart. W ściśle określonej formie przez prawo skierowane do określonej osoby zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenie przez wystawcę określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie i bezwarunkową odpowiedzialność osób podpisanych na tym wekslu.

Oznaczenie weksla własnego:

• miejsce wystawienia weksla

• data wystawienia weksla

• suma wekslowa

• termin płatności weksla określony datą

• remitent- pisemny wierzyciel wekslowy

• wystawca weksla- główny dłużnik wekslowy

• miejsce płatności weksla

pomiędzy wystawcą weksla a remitentem

A łączy z B umowa dostawy

A jest dostawcą, B-odbiorca

A 15 03 2000 wydaje towar B

A i B ustalają, że zamiast zapłaty B wystawi weksel własny i wręczy go A. Wystawca określa termin zapłaty na 20 list. Zobowiązanie podstawowe, czyli wynikające z umowy dostawy wygaśnie dopiero wtedy, gdy nastąpi zapłata weksla tj. 20 list. Dostawca A kredytuje B.

Za zobowiązanie wekslowe można poręczyć każdego, kto się podpisał na wekslu i jest dłużnikiem wekslowym.

CHARAKTER PRAWNY ZOBOWIĄZANIA WEKSLOWEGO

W wyniku wystawienia weksla powstaje zobowiązanie wekslowe. Charakteryzuje się cechami odróżniającymi go od wszelkich zobowiązań poza wekslowych.

Cechy:

1. bezwarunkowy charakter zobowiązania wekslowego- wystawca weksla własnego przyjmuje na siebie bezwarunkowy odpowiedzialność za zapłatę weksla, a przy wekslu towarowym odpowiada za to, że zapłaci ją ?//????

2. samodzielność- zobowiązanie wekslowe każdej z osób, która się na wekslu podpisała wynika właśnie z tego, że złożyła on swój podpis. Każdy, kto na wekslu się podpisał odpowiada niezależnie od innych podpisanych osób. Poręczyciel wekslowy odpowiada także wtedy gdyby odpowiedzialności nie poniósł ten, za kogo poręczył np. z powodu wady oświadczenia woli

3. solidarność- osoby podpisane pod wekslem odpowiadają solidarnie względem wierzyciela wekslowego, czyli posiadacza weksla

4. abstrakcyjność posiadacza wekslowego- oznacza, iż zobowiązanie wekslowe odrywa się od przyczyny ( sytuacji gospodarczej) w związku, z którą weksel został wystawiony i wręczony. Każdy, więc kto złożył swój podpis na wekslu jest zobowiązany do zapłaty za ten weksel w stosunku do każdego posiadacza bez względu na to czy w stosunku do osoby, której weksel wręczył mógłby ponieść zarzuty czynności prawnych w związku, z którą weksel mu wręczył czy też nie.

Treść zarzutów, jakie mogą być wnoszone określa prawo wekslowe.

FUNKCJE WEKSLA···

1. Płatnicza- weksel jest wręczony zamiast zapłaty przy zakupie towaru. wręczenie weksla nie stanowi zapłaty w znaczeniu prawnym. Zapłata za zakup towaru czy usługi, nastąpi dopiero wtedy, gdy zostanie dokonana wtedy, gdy zostanie dokonana zapłata sumy wekslowej.

2. Kredytowa- wyraża się ona w odroczonym terminie płatności należności za zakupiony towar lub usługi do daty oznaczenia na wekslu. Wierzyciel wekslowy (zbywca towaru lub usługi) udziela, więc dłużnikowi (wystawcy weksla własnego) kredytu kupieckiego

3. obiegowa- polega na możliwości nie ograniczonego przenoszeniu praw wekslowych w drodze indosu.

4. gwarancyjna- zapłata za weksel jest zabezpieczona przez wszystkie osoby, które się na tym wekslu podpisały. Jednocześnie istnieje możliwość dochodzenia praw z weksla w trybie uproszczonego postępowania wekslowego.

CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW WEKSLA WŁASNEGO

1. słowo weksel musi być w treści dokumentu w formie rzeczownikowej w pierwszym przypadku. Użycie zwrotu np. dokument wekslowy, sprawia, że dokument ten nie będzie papierem wartościowym. Słowo weksel powinno być napisane w takim języku, w jakim weksel jest wystawiony.

2. na wekslu powinno być zawarte bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. Jakikolwiek warunek unieważnia weksel

3. suma wekslowa powinna składać się z kwoty i waluty. Brak waluty unieważnia weksel. Suma wekslowa musi być podana na wekslu, co najmniej literami w samym tekście weksla. Może być podana 3 literami i cyframi. Jeżeli podano sumę cyframi i słownie a istnieje rozbieżność między kwotami przyjmuje się tą kwotę, która jest napisana słownie

4. Terminy płatności weksla: prawo wekslowe przewiduje 4 terminy:

• Za okazaniem

• Pewien czas po okazaniu

• Pewien czas po dacie

• W określonym dniu

W obrocie gospodarczym dla bezpieczeństwa weksle powinny zawierać termin oznaczony datą. Oznaczenie 03 2000 miejsca płatności jest miejscowość, w której weksel ma być zapłacony, powinno być to miejscowość ???? , nieważny jest weksel, w którym podano więcej niż jedno miejsce płatności. Weksel może być płatny u osoby trzeciej, a więc ani u wystawcy ani u emitenta, wtedy to nazywa się domicyliat???

5. oznaczenie remitenta- pisemny posiadacz weksla a zarazem pisemny wierzyciel wekslowy nabywa on prawa dopiero po wręczeniu mu weksla. może być jako remitent wymienionych kilka osób np. przy wspólnikach sp. Cywilnej.

6. oznaczenie daty i miejsca oznaczenia weksla.

może mieć jedną datę i jedno miejsce wystawienia data winna mieć dzień miesiąc i rok nieważny jest weksel, w którym data wystawienia jest późniejsza od daty płatności wg daty wystawienia ocenia się czy wystawca weksla był zdolny zaciągnąć skutecznie zobowiązanie wekslowe w chwili składania podpisu na wekslu.

7 . podpis wystawcy weksla - musi obejmować całą treść weksla , musi być własnoręczny. Skreślenie podpisu wystawcy czyni weksel nieważnym. Podpis przedsiębiorcy będącego osobą prawną powinien obejmować pieczęć firmową i podpisy osób uprawnionych do zaciągania zobowiązań wekslowych w imieniu tego podmiotu zgodnie z KRS lub pełnomocnictwem ( szczególnie wekslowe). Jeżeli weksel podpisuje osoba fizyczna - podpis powinien być czytelny i zawierać imię i nazwisko, adres. Weksel może być wystawiany tylko przez osobę posiadającą zdolność wekslową ( zdolność prawną i zdolność do działań wekslowych, pełna zdolność do czynności prawnych) osobami takimi są osoby fizyczne, osoby prawne, ułomne osoby prawne ponieważ posiadają one normatywną ??? zdolność prawną. Należą ty przede wszystkim osobowe spółki prawa handlowego.

Osoby fizyczne mogą podpisać weksel same lub przez pełnomocnika . osoby prawne - przez organy uprawnione do ich działania lub przez pełnomocników. Do podpisania weksla zawsze musi być pełnomocnictwo szczególne , a stosunek pełnomocnictwa powinien być ujawniony na wekslu.

Stosunek pełnomocnictwa wyraża się jako X.

Oprócz elementów podstawowych mogą znajdować się klauzula o różnym znaczeniu prawnym.

Typowa klauzula jest „ bez protestu” napisana przy słowach. „....zapłacę bez protestu” oznacza ona że dochodzenie zapłaty sumy wekslowej od indosentów i ich poręczycieli nie wymaga sporządzenia protestu.

PRZENOSZENIE PRAW Z WEKSLA

Podstawową formą przenoszenia praw z weksla jest indos.

Przeniesienie praw z weksla odbywa się poprzez napisanie na odwrotnej stronie weksla odpowiedniego oświadczenia „ ustępuje na zlecenie” oraz wręczenie weksla nowemu posiadaczowi. Osoba która przenosi prawa nazywa się indosentem , osoba która nabywa prawa nazywa się indosentariuszem. Indos ..powinien być bezwarunkowy , jeżeli są napisane warunki to uważa się je za niebyłe. Na podstawie indosu można przenieść tylko całość praw wekslowych.

Rodzaje indosów:

1. indos imienny - w indosie imiennym wskazuje się osobę na którą się prawa z weksla przenosi. Wyraża się on w formule ( ustępuje na zlecenie X)

2. indos niezupełny - nie wymienia indosatariusza zmienia tylko podpis indosenta

3. indos na okaziciela - zamiast nazwiska indosetariusza wpisuje się okaziciela (ustępuje na zlecenie okaziciela)

za prawnego posiadacza weksla uważa się tego kto ma weksel w ręce i wykaże że nabył go nie przerwanym ciągiem indosów.

Indosent poprzez złożenie swojego podpisu staje się osobą z weksla, czyli odpowiada za jego zapłatę.

Jeżeli termin zapłaty oznaczony jest data powinien być przedstawiony do zapłaty w dniu płatności lub w jednym z 2 następnych dni powszednich. Jeżeli posiadacz weksla nie przedstawi go do zapłaty w tych terminach to traci prawo do ???????? zobowiązanych (z wyjątkiem wystawcy weksla własnego i jego poręczycieli)

Jeżeli wystawca weksla własnego nie zapłaci w terminie sumy wekslowej wówczas jego posiadacz może wykonać zwrotne poszukiwanie- oznacza to że może zwrócić się do wszystkich osób - poprzedników - które się na wekslu podpisały: poręczycieli, indosentów

Jeżeli w toku zwrotnego poszukiwania zapłata nie nastąpi wtedy można dochodzić praw wekslowych na drodze postępowania sądowego- postępowania nakazowego.

Warunkiem zwrotnego poszukiwania sumy wekslowej jest spełnienie aktów staranności do których zalicza się:

• stwierdzenie odmowy zapłaty weksla przez protest chyba że na wekslu zamieszczono klauzulę „ bez protestu”protest jest aktem publicznym sporządzonym przez notariusza w którym notariusz stwierdza sam akt odmowy zapłaty i przyczyny. Protest sporządza się na wekslu lub jego ?????????

• obowiązek ?????zawiadomienie poprzedników o odmowie zapłaty weksla. Wciągu 2 dni od otrzymania zawiadomienia poprzednika, jeżeli był sporządzony protest zawiadomić o tym.

Dochodząc swoich roszczeń w postępowaniu nakazowym posiadacz weksla ma prawo żądać zapłaty solidarnie od wszystkich dłużników które się na wekslu podpisały. Postępowanie nakazowe jest postępowaniem uproszczonym. Nakaz zapłaty wydawany jest bez przeprowadzania rozprawy po zbadaniu przez sąd formalnych przesłanek ważności weksla. Opłata sądowa wynosi ¼ wpisu stosunkowego. Dłużnikom wekslowym od nakazu zapłaty przysługuje prawo unieważnienia zarzutów. Jeżeli z prawa skorzystają to sprawa jest w postępowaniu procesowym- zwykłym.

Z punktu widzenia kryteriów klasyfikacji p.w.

Weksel można zaliczyć do p.w.:

1. mających formę materialną

2. na zlecenie - zbywalna przez indos

3. p.w. jednostkowym

4. p.w. o charakterze obligacyjnym-wierzycielskim

prawo wekslowe reguluje także instytucje im blanko. Weksle im blanko to weksle niezupełny w chwili wystawienia. Weksel im blanko może być własny lub towarowy. Weksle ten powinien zawierać podpis wystawcy. Jest on wykorzystywany jako forma zabezpieczenia wierzytelności. Wraz z wekslem im blanko przeważnie wręcz się wierzycielowi deklarację wekslową. Stanowi ona formę porozumienia pomiędzy wystawcą a weksla a wierzycielem którego roszczenie zabezpiecza o sposobie uzupełnienia weksla brakującymi elementami. W przypadku gdy zabezpieczona wierzytelność nie zostanie zapłacona wierzyciel ma prawo uzupełnić weksel zgodnie z deklaracją i wezwać dłużników wekslowych do zapłaty . dalsze postępowanie jak wyżej.

CZEK

Obrót czekowy

Czek jest uregulowany w ust . z 1936 r w ustawie o prawie czekowym. Brak definicji legalnej istnieje de doktrynalna i na jej podstawie można określić że czek jest to papier wartościowy wystawiony w formie ściśle określonej przez prawo czekowe w którym wystawca czeku poleca bankowi zapłatę określonej sumy pieniężnej osobie oznaczonej na czeku lub okazicielowi czeku. Czek służy przede wszystkim do prowadzenia rozliczeń pieniężnym zarówno w formie gotówkowej ( czek gotówkowy ) jak i bez gotówkowej (czek rozrachunkowy).

Zgodnie z prawem czekowym dla swojej ważności czek powinien zawierać elementy:

• nazwę czek w treści dokumentu w języku w jakim go wystawiono

• bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej

• wskazanie podmiotu który ma zapłacić ??? jeżeli czek jest wystawiony w kraju to ?????? jest zawsze bank

• oznaczenie miejsca płatności

• daty i miejsca wystawienia czeku

• podpis wystawcy czeku

oznaczenie na czeku remitenta nie jest ustawowym elementem ważności czeku. Prawo czekowe stanowi bowiem podstawę do wyróżnienia czeków następujących:

• czek na zlecenie lub bez takiego zastrzeżenia czek taki może być przeznaczony przez indos chociażby nie było na min klauzuli na zlecenie. Czek na zlecenie wystawiony jest na określoną osobę fizyczną lub prawną

• czek „nie na zlecenie” czek ten jest w istocie czekiem imiennym, ponieważ jest wystawiony na określoną osobę z dodatkiem nie na zlecenie, oznacza to że prawa z tego czeku nie mogą być przenoszone przez indos tylko ze skutkiem zwykłego przelewu.

• Czek na okaziciela - który jest płatny do rąk każdego posiadacza który go przedstawi. Czekiem na okaziciela jest czek w którym jako uprawnionego wskazano „ okaziciel lub tez w którym nie określono remitenta” prawa z takiego czeku przenoszone są przez wręczenie nabywcy czeku

UMOWA CZEKOWA

Bank który jest adresatem - polecenia zapłaty sumy czekowej musi być związany z wystawcą czeku wyrażonym lub dorozumianym porozumieniem, uprawniającym wystawcę czeków w celu rozporządzenia wkładem pieniężnym znajdującym się na rachunku bankowym wystawcy czeku. Na podstawie takiej umowy bank upoważnia wystawcę do dysponowania tymi funduszami za pomocą czeków, sam zobowiązuje się do ich realizacji.

Umowa czekowa jest zawarta w umowie rachunku bankowego. Zawierając z bankiem umowę czekową posiadacz rachunku bankowego składa w banku wzór podpisu a jeżeli jest przedsiębiorcą wzór firmowej pieczęci, bank wręcza mu książeczkę zawierającą blankiety czeków. Posiadacz rachunku może upoważnić pełnomocników do dysponowania jego rachunkiem za pomocą czeków. Wtedy również wzór podpisów powinni złożyć pełnomocnicy.

Wręczenie wypełnionego czeku uprawnionemu kształtuje 3 stosunki prawne:

1. stosunek pokrycia który łączy wystawcę z bankiem

2. stosunek waluty który łączy wystawcę czeku z remitentem

3. stosunek zapłaty łączy bank z remitentem

bank jest bowiem zobowiązany do wypłaty sumy czekowej jeżeli przedstawiająca go do zapłaty osoba posiada tzw legitymację formalna czyli jeżeli z treści czeku wynika że jest uprawniona do realizacji czeku.

RODZAJE CZEKÓW

Oprócz rodzajów czeków określonych z uwagi na osobę uprawnioną można wyróżnić czeki następujące uwzględniając sposób zaspokajania praw posiadacza czeku:

1. gotówkowy

2. rozrachunkowy

3. zakreślony

4. potwierdzony

5. gwarantowany

czek gotówkowy - służy do dokonywania rozliczeń pieniężnych o charakterze gotówkowym. Jest to dokument który zawiera polecenie wystawcy czeku skierowane do banku , wypłacenia określonej na czeku kwoty okazicielowi lub osobie wskazanej na czeku

czek rozrachunkowy- służy wyłącznie do dokonywania rozliczeń bezgotówkowych. Stanowi udzielenia traratowi przez wystawcę czeku do obciążenia jego rachunku kwoty na którą czek został wystawiony i uznania ta kwotą rachunku odbiorcy czeku.

Wśród czeków rozrachunkowych występują czeki potwierdzone rozrachunkowe . istota czeku rozrach. Potwierdzonego polega na tym że trasat czyli bank stwierdza że czek ten ma pokrycie. Po upływie terminu ważności potwierdzenia który wskazany jest na czeku trasat nie przyjmuje do realizacji czeku potwierdzonego. Nie wykorzystany czek potwierdzony powinien być zwrócony bankowi a kwota która była rezerwowana na jego realizację jest zwracana na rach . bieżący wystawcy.

Odmiany czeków występują w obrocie czekowym są zakreślone. Wyróżniamy czek z zakreśleniem ogólnym i szczegółowym.

Czek z zakreśleniem ogólnym to taki na którym zostały umieszczone 2 równoległe linie, a pomiędzy tymi liniami nie dokonywano żadnej wzmianki albo wpisane słowo bank, czek z takim zakreśleniem może być realizowany przez traseta tylko na rzecz stałego jego klienta lub na rzecz innego banku pod pojęciem stałego klienta (pojęcie to nie jest definiowane przez prawo)należy rozumieć osobę która pozostaje z bankiem w stałych stosunkach prawnych, (posiada rachunek, kredyt). Jeżeli czek z zakreśleniem ogólnym przedstawi do zapłaty inna osoba niż bank lub stały klient trasata to trasat ma obowiązek odmowy realizacji czeku.

Czek z zakreśleniem szczególnym - między dwoma liniami zostaje wpisana nazwa konkretnego banku. Czek z takim zakreśleniem może być wpłacony tylko takiemu bankowi, a w przypadku gdy oznaczony jest trasat, tylko do rąk trasata klienta. Wprowadzenie instytucji czeków zakreślonych ma na celu zapobieganie realizacji czeków przez osoby które nabyły czek w sposób bezprawny.

Formy przenoszenia praw z czeków

1. czeki imienne - przeniesienie praw następuje przez ich przelew i wydanie czeku

2. na okaziciela - przeniesienie praw następuje przez proste wręczenie

3. czeki na zlecenie- są przenoszone przez indos .

czek na zlecenie to taki który zostaje wystawiony na określoną osobę z zastrzeżeniem „ na zlecenie” lub bez takiego zastrzeżenia. Jeżeli czek zostaje wystawiony na określoną osobę z klauzulą „ nie na zlecenie” to jest czek imienny.

Prawo czekowe reguluje formy i skutki indosu a więc czeków które są czekami przenoszonymi przez indos. Przenoszenie prawa z czeków przez indos jest analogicznie do indosu wekslowego.

Indos wiec powinien być napisany na czeku lub przedłużniku, powinien być powinien być bezwarunkowy i może przenosić całość praw z czeku. Jeżeli indos jest warunkowy uważa się warunki za nie pisane. Indos częściowy jest indosem nie ważnym. Indosetrmiem ?//??czyli podmiotem na rzecz którego indos na czeku zostaje dokonany, nie może być trasat ponieważ zgodnie z prawem czekowym indos taki traktowany jest jako pokwitowanie. Rodzi to domniemanie że trasat czyli bank dokonał zapłaty czeku.

Analogicznie jak w prawie wekslowym może być imienny to jest wskazujący osobę na którą prawo zostaje przeniesione, może być indosem im blanko co oznacza że ogranicza się do ten indos do podpisu indosenta, a osoba która otrzymuje czek na podstawie takiego indosu może go uzupełnić wpisując swoje nazwisko bądź nazwę, lub indosować też im blanko czek, bądź też przenieść czek na inną osobę przez proste wręczenie czyli bez indosu.

Indos na okaziciela na którym zamiast nazwiska rozumiane przez nazwę indosetariusza wpisuje się określenie na okaziciela. Ze względu na cel indosu można wskazać w szczególności indos własnościowy lub pełnomocniczy. Indos własnościowy przenosi na nabywcę własność czeku z momentem wręczenia czeku. Indos pełnomocniczy umieszczany jest wtedy gdy Indosent udziela indosantoriuszowi tylko pełnomocnictwa do realizacji jego praw czekowych. Taki indos zawiera klauzulę „per prokura” „ waluta do odebrania” indosem pełnomocniczym jest indos stosowany przy przekazywaniu czeków do zapłaty.

Każda osoba która posiada czek i chce zrealizować prawo z czeku zobowiązana jest wykazać to swoje prawo nieprzerwanym ciągiem indosów.

Każdy Indosent który złożył swój podpis na czeku odpowiada za zapłatę czeku , odpowiedzialność indosenta podobnie jak innych dłużników czekowych jest odpowiedzialnością samodzielną co oznacza że nawet w przypadku gdy na czeku znajdują się podpisy osób które nie są zdolne dosfałszowania albo osób które nie istnieją to nie powodują ten fakt nieważności podpisu innych osób.

Odpowiedzialność solidarna - można dochodzić od wszystkich dłużników, niektórych, jednego, nie ma obowiązku zachowania porządku zwrotu zapłaty zgodnie z zamieszczoną kolejnością.

Zobowiązanie czekowe czyli zapłata czeku może być poręczona przez osobę trzecią co do całości lub części sumy czekowej.

Przedstawienie czeku do zapłaty- czek który jest wystawiony i płatny w tym samym kraju powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu 10 dni od daty jego wystawienia. Przedstawienie czeku do zapłaty może być dokonane w ciągu całego tego okresu. Czek może być przedstawiony do zapłaty kilka razy jeżeli przy pierwszym i kolejnym razie brak jest pokrycia. Jeżeli czek nie zostanie przedstawiony do zapłaty w tym terminie to posiadacz czeku nie ma prawa zwrotnego poszukiwania skierowanego przeciwko wystawcy czeku indosentem i poręczycielom. Po upływie terminu wystawienia, wystawca może czek odwołać. Po tym terminie również indos dokonany na czeku ma skutki zwykłego przelewu. Czek który jest przedstawiony do zapłaty przez osobę imiennie wskazaną na czeku wymaga od trasatu dokonania określonych aktów staranności przed realizacją tego czeku.

1. trasat czyli bank zobowiązany jest sprawdzić czy przedstawiony mu dokument wystawiony został zgodnie z prawem czekowym.

2. czy podpis wystawcy czeku jest zgodny z wzorem podpisu który został złożony u trasata, a jeżeli czek podpisuje pełnomocnik, bank ma obowiązek sprawdzić czy wystawca złożył stosowne pełnomocnictwo, oraz czy podpis pełnomocnika jest zgodny z wzorem którym dysponuje trasat, jeżeli trasat realizuje czek do rąk osoby nie upoważnionej odpowiada wobec wystawcy za szkody powstałe z tego tytułu.

3. trasat ma obowiązek sprawdzić czy jest zachowany ciąg indosów jeżeli czek był przenoszony przez indos. Nieprzerwany ciąg indosów jest wtedy gdy 1 indos przechodzi od remitenta czyli osoby wskazanej na czeku, a każdy następny Indosent wywodzi swoje prawo z wcześniejszego indosu.

4. trasat ma obowiązek sprawdzić czy czek jest przedłożony do zapłaty w terminie określonym prawem.

5. czy jest pokrycie na rachunku i czy nie ma zastrzeżenia czeku.

Jeżeli na rachunku znajduje się pokrycie na wykup czeku, bank który jest trasantem ma obowiązek ten czek wykupić.

Odwołanie czeku- czek może zostać odwołany przez jego wystawcę w następujących okolicznościach:

1. jeżeli jest dokonany po upływie jego terminu.

2. jeżeli czek płatny w Polsce wystawiony na nazwisko lub na zlecenie i przesłany bezpośrednio do trasata, odwołany został zanim trasat wykupił polecenie zapłaty. Odwołując czek wystawca zakazuje trasantowi wypłaty za pomocą czeku. Odwołanie może być w zasadzie dokonane jedynie po terminie do dokonania czeku(po upływie 10 dni) w terminie do przedstawienia czek może być odwołany tylko w takiej sytuacji jeżeli został przekazany bezpośrednio trasatowi, a trasat jeszcze go nie zrealizował. Nie mogą być odwołane w terminie do przedłożenia czeki które zostały wręczone przez wystawcę i czeki na okaziciela. Jeżeli odwołanie czeku nastąpiło przed upływem dnia do przedstawienia, a czek w okresie do 10 dni przedstawiono do zapłaty, trasat nie ma obowiązku odmowy zapłaty, jeżeli na rachunku jest pokrycie. Jeżeli jednak trasat uwzględni dyspozycję wystawcy i odmówi zapłaty nie ponosi odpowiedzialności, ani względem posiadacza ani wystawcy. W takiej sytuacji wystawca odpowiada względem posiadacza na postawie przepisów o zwrotnym poszukiwaniu.

Dochodzenie roszczeń z czeku

Jeżeli posiadacz przedstawił czek do zapłaty w terminie 10 dni i nie uzyskał zapłaty może wykonać tzw. Zwrotne poszukiwanie, a co oznacza że ma prawo żądać zapłaty od wszystkich osób podpisanych na czeku.

Warunkami zwrotnego poszukiwania są:

1. zachowanie 10 dni do przedstawienia czeku

2. odmowa zapłaty przez trasata

3. stwierdzenie tej odmowy protestem, albo oświadczeniem trasata (banku) na czeku że w dniu przedstawienia do zapłaty, zapłata nie nastąpiła i data na tym stwierdzeniu:

protest jest sporządzony przy notariuszu w odpowiedniej formie,

posiadacz czeku o niezapłaceniu czeku ma obowiązek zawiadomić swojego indosenta, poręczycieli oraz wystawcę- w terminie 4 dni licząc od daty stwierdzenia protestu lub stwierdzenia przez bank odmowy zapłaty. Każdy Indosent powinien w terminie 2 dni powszednich licząc od dnia zawiadomienia powiadomić swoich poprzedników.

Zwrotne poszukiwanie skierowane jest przeciwko:

• wystawcy czeku

• indosantom

• poręczycielom

ponieważ zobowiązanie czekowe jest zobowiązaniem abstrakcyjnym osoby przeciwko którym dochodzi się praw czekowych nie mogą podnosić przeciwko posiadaczowi zarzutów opartych na ich stosunkach osobistych z wystawcą lub posiadaczami.

Jeżeli w wyniku postępowania zwrotnego żaden z wymienionych wyżej dłużników czekowych nie zapłaci sumy czekowej i innych należności o których mowa w prawie czekowym (odsetki) posiadacz czeku może dochodzić swoich roszczeń przed sądem w postępowaniu nakazowym.

Postępowanie nakazowe ma wiele zalet w porównaniu z postępowaniem zwykłym ponieważ sąd dokonuje tylko oceny prawidłowości wystawienia czeku sprawdzając czy inne dokumenty, przewidziane przez prawo czekowe są dołączone takie jak protest albo oświadczenie banku o odmowie zapłaty, zawiadomienie poprzedników sąd wydaje nakaz zapłaty w którym nakazuje zapłacić należność wszystkim dłużnikom solidarnie na rzecz posiadacza. Od nakazu zapłaty dłużnicy mają prawo wniesienia odwołania zarzutu.

Jeżeli skorzystają z tego prawa, sprawa toczy się w trybie zwykłe postępowania. Jeżeli zarzuty nie zostaną wniesione nakaz się uprawomocni i po nadaniu klauzuli wykonalności stanowi podstawę do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie nakazowe jest postępowaniem w którym opłata wynosi ¼ kwoty którą uiszcza się w postępowaniu zwykłym.

Podobieństwa pomiędzy wekslem towarowym a czekiem:

1. oba zobowiązania są abstrakcyjne

2. weksel towarowy zawiera w tekście słowo weksel, a czek słowo czek

3. oba zobowiązania sprowadzają się do bezwarunkowego polecenia zapłaty

4. w wekslu towarowym i czeku występują trzy podmioty

• wystawca

• remitent

• trasat

5. i weksel i czek mogą być przenoszone przez indos

6. oba dokumenty mogą zawierać sumy zapłaty tylko pieniężne

7. dłużnicy wekslowi i czekowi odpowiadają solidarnie i samodzielnie za zapłatę sumy czekowej lub wekslowej

8. dochodzenie roszczeń z czeku i weksla odbywa się w drodze zwrotnego poszukiwania

9. w przypadku nie uzyskania zapłaty w poszukiwaniu zwrotnym istnieje możliwość wniesienia praw o zapłatę weksla lub czeku w postępowaniu uproszczonym- post. Nakazowe.

Główne różnice:

1. weksel pełni głównie funkcje kredytowe, a czek służy do dokonywania rozliczeń

2. trasetem na weksel może być każda osoba fizyczna i prawna która posiada zdolność wekslową, trasatem na czeku może być bank.

3. weksel po jego wystawieniu może mieć pokrycie czek musi mieć pokrycie

4. weksel musi być wystawiony na tylko na wskazaną osobę, nie może nie może być wystawiony na okaziciela

5. terminy płatności na wekslu są cztery( w dacie, za okazaniem, w pewien czas po dacie, pewien czas po okazaniu)a czek jest płatny tylko za okazaniem

6. weksel nigdy nie może być odwołany, a czek w pewnych okolicznościach może być odwołany

7. nie ma weksli zakreślonych i rozrachunkowych a czeki są

8. odmowa zapłaty sumy wekslowej może być skuteczna tylko protestem, a sumy czekowe również oświadczeniem trasata

9. w przypadku nie zapłacenia odpowiedzialności cywilnej, a w przypadku czeku również karne

10. weksel może być płatny u każdej osoby trzeciej, a czek tylko w banku.

OBLIGACJE

Podstawowymi prawami przy emisji obligacji są:

1. ustawa o obligacjach z 1995

2. ustawa o finansach publicznych 1997

3. ustawa o NBP z 1997

ustawa o obligacjach określa które znosimy do pojęcia obligacji emitowanych przez NBP i Skarb Państwa.

Obligacje w oparciu o ustawę z 1995 mogą emitować następujące podmioty:

1. przedsiębiorstwa będące osobami prawnymi, a także spółki komandytowo- akcyjne

2. jednostki samorządu terytorialnego: gminy, powiaty, województwa- obligacje komunalne

3. inne podmioty które posiadają osobowość prawną a są uprawnione przez ustawę szczególną

4. instytucje finansowe których członkiem jest RP i NBP lub jedno z państw należących do organizacji współpracy i rozwoju

przepis ustawy nie stosuje się do obligacji emitowanych przez Skarb Państwa.

Obligacja jest p.w. emitowanym w serii, których emitent stwierdza że jest dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.

Papiery emitowane w serii to takie papiery wartościowe które reprezentują prawa majątkowe podzielone na określone liczby równych jednostek

Podziały obligacji:

1. ze względu na oznaczenia osoby uprawnionej czyli obligotariusza

2. sposób przeniesienia praw dzielimy na:

• imienne- przenoszone przez przelew i wydanie dokumentów obligacji

• na okaziciela- przez wręczenie dokumentów

• w przypadku obligacji zdematerializowanych wydanie dokumentu zastępują zapisy na kontach

ze względu na rodzaj oprocentowania:

• obligacje o stałym oprocentowaniu- równe oprocentowanie aż do dnia ich wykupu

• zmienne oprocentowanie- różne w różnych terminach w tym obligacje indeksowane w których znane jest kryterium zmiany

• obligacje o zerowym oprocentowaniu- są to obligacje zakupywane z dyskontem do ich wartości nominalnej. Nabywca płaci w obligacje wartość nominalną pomniejszoną o oprocentowanie. Natomiast przy wykupie otrzymuje wartość nominalną, która kryje w sobie kapitalizowane oprocentowanie w formie dyskonta.

Ze względu na czas wykupu obligacji:

• krótkoterminowe-termin wykupu krótszy niż rok

• średnioterminowe- do 5 lat

• długoterminowe- powyżej 5 lat

obligacje konwersyjne- przewidujące w swej treści możliwość zamiany świadczeń- niepieniężnych na pieniężne i odwrotnie

obligacje które zmianie nie podlegają.

Obligacje całkowicie zabezpieczone-zabezpieczone po części- całkowicie nie zabezpieczone.

Obligacje całkowicie zabezpieczone zabezpieczają roszczenie w całej wysokości.

Obligacje pozbawione ryzyka- emitowane przez Skarb Państwa i NBP.

Obligacje o mniejszym lub wyższym stopniu ryzyka -komunalne.

Obligacje o największym ryzyku - to obligacje emitowane przez przedsiębiorców.

Obligacje przeznaczone do obrotu publicznego i będące w obrocie prywatnym.

Funkcje obligacji

Obligacja pełni różnorodne funkcje. Inna pełni dla emitenta a inną dla obligotariusza. Po stronie emitenta funkcje pożyczkowe.

Obligacje służą emitentom do uzyskania kapitału z zewnątrz na”

uzupełnienie środków obrotowych, pokrycie deficytu budżetowego- obligacje krótkoterminowe, lub uzyskania obcych środków na inwestycje -średnio i długoterminowe.

Obligacja jest konkurencyjna w stosunku do lokat bankowych.

Ponadto można wyróżnić wspólne funkcje:

• płatnicza (z chwilą zapłaty)

• obiegowe- możliwość przenoszenia na inny podmiot.

• Gwarancyjna- polega na określonym stopniu pewności że emitent realizuje zobowiązanie.

Zgodnie z ustawą o obligacjach obligacja powinna zawierać następujące elementy:

• Wskazanie prawnej emisji obligacji

• Oznaczenie emitenta

• Miejsce i numer wpisu emitenta

• Nazwa obligacji- ewentualnie cel jej emisji

• Wartość nominalną obligacji

• Opis świadczenia emitenta- w tym termin, miejsce i sposób spełnienia świadczenia

• Przy obligacjach imiennych wskazanie obligotariusza

• Ozn. Ewentualny zakaz lub termin jej zbycia.

• Określenie oprocentowania poprzez wskazanie daty, od której się nalicza wysokość, terminów płatności i miejsca płatności oraz oraz warunków wykupu obligacji

• Zakres i formy zabezpieczenia obligacji bądź wskazania braku zabezpieczenia

• Datę i miejsce wystawienia i podpisy osób uprawnionych do zaciągania zobowiązań w imieniu emitenta.

Prawa z obligacji które mają formę zdematerializowaną powstają z chwilą zapisów w ewidencjach i na kontach i przysługują osobie która jest wskazana jako posiadacz tych obligacji.

W przypadku przeniesienia praw z obligacji nie mających formy dokumentu, skutek zobowiązujący następuje po zawarciu umowy zobowiązującej do przeniesienia praw i dokonania w ewidencji zapisów wskazującą osobę nabywcy i liczbę obligacji.

Ewidencję obligacji mogą prowadzić tylko banki, domy maklerskie i Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A..

Za zobowiązania wynikające z obligacji emitent odpowiada całym majątkiem.

Emisja obligacji następuje albo na podstawie ustawy o publicznym obrocie p.w. albo w sposób nie obowiązujący dla zasad emisji które nie wynikają z tej ustawy.

Oprócz tego obligacje mogą być zabezpieczone lub nie. Przy zabezpieczeniu obligacji stosuje się prawne formy zabezpieczenia wierzytelności takie jak: zastaw, hipoteka, poręczenie.

Obligacje które emitowane są przez Skarb Państwa na podstawie ustawy 97 o finansach publicznych mają na celu pokrycie deficytu budżetowego i stanowią zadłużenie wewnętrzne państwa. Obligacje te zawsze opierają się na świadczenia pieniężne. Obligacje emitowane przez NBP skierowane są głównie do banków i stanowią jeden instrument polityki pieniężnej NBP.

LIST ZASTAWNY

Listy zastawne jako p.w. emitowane są przez banki hipoteczne. Podstawę prawną ich emisji stanowi ustawa z 29 8 1997 o listach zastawnych i bankach hipotecznych.

Jeżeli list zastawny stanowi formę zdematerializowaną to zastosowanie mają przepisy o publicznym obrocie p.w..

Zgodnie z ustawą o listach zastawnych list zastawny jest p.w. inkorporującym wierzytelność pieniężną przysługującą każdemu posiadaczowi listu zastawnego względem banku hipotecznego który jest emitentem tego listu.

Bank zobowiązany jest do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych.

Świadczenia z listy dzielimy na:

• Podstawowe w postaci wartości nominalnej listy wg której następuje jego wykup

• Świadczenia uboczne - odsetki płatne w terminach wskazanych w warunkach emisji.

• Oprocentowanie jest należne posiadaczowi listu obligacyjnie

Listy zastawne mogą mieć formę materialną lub zdematerializowaną w odpowiednich ewidencjach i na kontach. Listy zastawne mogą mieć formę imienna lub na okaziciela.

Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych przyjmuje podział listów zastawnych na:

• Hipoteczne listy zastawne

• Publiczne listy zastawne

Reguluje głównie hipoteczny list ze wskazaniem odniesienia w tym zakersie do publicznego listu zastawnego.

Hipoteczny list zastawny jest papierem wartościowym którego postawą emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami, w którym to liście bank hipoteczny zobowiązuje się wobec uprawnionego do spełnienia określonego spełnienia określonych świadczeń pieniężnych.

Publiczny list zastawmy to p.w. którego podstawą emisji stanowią wierzytelności banku z tytułu :

• Kredytów zabezpieczonych gwarancją lub poręczeniem NBB, Europejskiego Banku Centralnego, banków centralnych i rządów państw Unii Europejskiej oraz gwarancję lub poręczeniem Skarbu Państwa

• Wierzytelności z tytułów kredytów udzielanych tym podmiotom i kredytów w części zabezpieczonych gwarancjami samorządu terytorialnego.

Treść listu hipotecznego:

1. nazwa hipoteczny list zastawny

2. podstawa prawna emisji

3. określenie banku hipotecznego

4. seria i numer hipotecznego listu zastawnego

5. oznaczenie wartości nominalnej listu

6. datę od której nalicza się oprocentowanie

7. wartość oprocentowania

8. terminy wypłaty odsetek

9. termin, miejsce i warunki wykupu

10. informacja że uprawnionemu z tego listu nie przysługuje wcześniejszy wykup listu

11. miejsce i datę oraz podpisy osób uprawnionych do zaciągania zobowiązania za bank.

Funkcje listu zastawnego listy zastawne stanowią instrument pozyskiwania przez specjalistyczny bank jakim jest bank hipoteczny środków pieniężnych na udzielanie kredytów hipotecznych w celu finansowania inwestycji budowlanych.

Bank może udzielić kredytów:

1. zabezpieczonych gwarancją bądź poręczeniem państwa,

2. -może nabywać wierzytelność innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką.

3. Ma prawo emitować hipoteczne listy zastawne których podstawę stanowią wierzytelności banku hipotecznego z tytułu określonych wyżej kredytów i nabytych wierzytelności.

Bank hipoteczny może wykonywać inne funkcje :

1. emitować obligacje

2. prowadzić rachunki bankowe, ale takie które służą do obsługi wypłaty i spłaty zadłużenia z tytułu spłaty kredytu.

3. może przyjmować ...........

kredyt hipoteczny jest z zasady kredytem długoterminowym. Jest to kredyt zabezpieczony w taki sposób że zminimalizowane zostaje ryzyko niewypłacalności dłużnika a więc zapewniona jest możliwość spłaty kredytu.

Emitując listy zastawne bank gromadzi fundusze które następnie przeznacza na kredyty hipoteczne. Raty które spłacane są przez kredytobiorców przeznaczane są na spłacanie należności z tytułu odsetek posiadaczy listów zastawnych.

List zastawny umożliwia bankowi hipotecznemu pozyskiwanie kapitału z zewnątrz z jednoczesnym zabezpieczeniem spłaty kredytu w taki sposób że stan niewypłacalności kredytobiorcy nie będzie miał wpływu na zwrot przysługujących bankowi należności.

Hipoteka która stanowi formę zabezpieczenia listów zastawnych jest ustanowiona zgodnie z regułami obowiązującymi na podstawie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych w szczególności wartość nieruchomości ustalana jest jako wartość bankowa hipoteczna. Wartość bankowa hipoteczna nieruchomości jest to wartość która w ocenie banku hipotecznego odzwierciedla poziom ryzyka związanego z nieruchomością. Pozwala ona na sprzedaż tej nieruchomości i uzyskanie wartości niezależnie od osoby jej właściciela jak również nabywcy tej nieruchomości.

Bank hipoteczny prowadzi, przechowuje rejestr listów zastawnych do których opisywane są wierzytelności banku hipotecznego stanowią podstawę emisji listów zastawnych.

W celu zapewnienia prawidłowości realizacji czynności banku hipotecznego ustawa wprowadza instytucję powiernika i jego zastępcy. Powiernik i jego zastępca nie mogą być pracownikami banku hipotecznego i powoływani są na okres 6 lat na wniosek rady nadzorczej banku .

Do podstawowych zadań powiernika należy:

1. sprawdzenie czy zobowiązanie wynikające z listów zastawnych będących w obrocie są zabezpieczone zgodnie z przepisami prawa

2. czy przyjmowana przez bank hipoteczny, hipoteczna wartość nieruchomości, ustalona jest zgodnie z regulaminem, zatwierdzonym przez nadzór bankowy.

3. czy prowadzony jest rejestr bankowy.

Pod pojęciem państwowych p.w. rozumieć będziemy p.w. emitowane w związku z realizacją funkcji publicznych przez naczelne organy administracji państwowej działające w imieniu Skarbu Państwa i NBP. Emitentami tych papierów są Skarb Państwa i NBP.

Emitenci p.w. nie mają możliwości dokonywania wyborów między obrotem publicznym i niepublicznym.

Podział p.w.:

1. papiery skarbowe które służą S.P do wykonywania zobowiązań publicznych.

2. papiery Banku Centralnego które wykonywane są do realizacji zadań polityki pieniężnej.

Wspólną cechą tych papierów jest wierzycielski charakter co oznacza że każdemu uprawnionemu z papieru przysługuje prawo żądania spełnienia świadczenia o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym na który opiewa papier wartościowy ze względu na szczególną pozycję tych emitentów to państwowych p.w. nie zalicza się akcji, obligacji.

P .w. mogą reprezentować wierzytelność pieniężną i niepieniężną. Papiery pieniężne należą do kompetencji właściwego ministra finansów. Na podstawie ustawy o finansach publ. Można określić następujące typy skarbowych p.w. na świadczenia nie pieniężne są to bony skarbowe, obligacje skarbowe.

Bony skarbowe są to krótkoterminowe p.w. które są przeznaczone dla nabywców instytucjonalnych wartość nominalna bonów skarbowych wynosi 10000 są to papiery krótkoterminowe stanowiące instrument rynku pieniężnego do pokrycia deficytu budżetowego i pełnią funkcję pożyczkową.

Skarbowe bony oszczędnościwe przeznaczone są dla osób fizycznych. P .w. banku centralnego nie są papierami masowymi a skierowane są dla banków.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

Do p.w. należą też certyfikaty inwestycyjne które emitowane są przez fundusze inwestycyjne zamknięte i mieszane. Fundusze emitują certyfikaty podstawę emisji stanowi ustawa z 28 sierpień 1997 o funduszach inwestycyjnych certyfikaty inwestycyjne są papiery wartościowe na okaziciela reprezentujące prawa majątkowe nabywców certyfikatów którzy stają się uczestnikami funduszu. Zobowiązanie funduszu inwestycyjnego ma zawsze charakter pieniężny i polega na wypłacie osobie uprawnionej oznaczonej kwoty pieniężnej fundusz inwestycyjny jest osoba prawna której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniżnych zebranych publicznie lub nie publicznie, fundusz inwestycyjny jest stworzony przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych które po utworzeniu funduszu staje się jego organem i reprezentuje fundusz w stosunku z osobami trzecimi mianem funduszu inwestycyjnego są środki pieniężne z tytułu wpłat uczestników tego funduszu oraz p.w. i udziały w spółce z.o.o. wniesione przez uczestników jak również nabyte przez ten fundusz i pożytki tych praw fundusz inwestycyjny dokonuje wyceny aktywów funduszu ustalając wartośc aktywów netto przypadających na certyfikat inwestycyjny. Wartość aktywów netto ustala się poprzez pomniejszenie wszystkich aktywów funduszu o zobowiązania tego funduszu. Certyfikaty inwestycyjne stanowią tytuły uczestnictwa w aktywach netto w funduszu inwestycyjnym. Każdy fundusz inwestycyjny zobowiązany jest do dokonywania wyceny aktywów własnych a następnie liczenia wartości tych aktywów netto przypadających na dany certyfikat inwestycyjny. Wycena nastepuje w dniach wyceny tj w dniu w którym zgodnie z ustawą oblicza się wartość aktywów. W funduszach zamkniętych wycena zostaje wykonana jeden raz na 6 miesięcy a w nowej emisji certyfikatów dzień emisji musi przypadać na 7 dni przed rozpoczęciem emisji.

W funduszach mieszanych wycena aktywów dokonywana jest nie rzadziej jak 1 raz na 3 miesiące. Certyfikaty inwestycyjne należą do p.w. o charakterze masowym pełnia funkcję obiegową podobnie jak inne papiery na okaziciela. Mogą być one zbywane bez ograniczeń w przypadku zbywania ??????? inwesty fundusz zamkniętych uczestnik takiego funduszu poprzez ich zbycie wycofuje z rynku kapitałowego zainwestowany przez siebie kapitał.

Certyfikaty inwestycyjne zgodnie z rozporządzeniem są uprawnione do publicznego obrotu w związku z tym podlegają obligatoryjnej dematerializacji. Obowiązek ponoszenia opłat na rzecz funduszu musi wyraźnie wynikać ze statutu funduszu inwestycyjnego. W ramach funduszu mieszanego wykup certyfikatu następuje na żądanie uczestnika funduszu odbywa się w statutowo określonych terminach. Środki pieniężne które przeznaczone są na wykupienie tych certyfikatów pochodzą z jego aktywów netto. W wykupie odbywa się w cenie wykupu która równa jest wartości aktywów netto tego funduszu przypadającej na certyfikat inwestycyjny wg wartości aktywów zgodnie z jej wyceną z dnia wykupu. Cena ta może być pomniejszona o prowizje przypadającą funduszowi. Jeśli chodzi o fundusze zamknięte to w zasadzie jedynym sposobem wycofania kapitału inwestycyjnego przez posiadacza udziały jest jego zbycie w obrocie wtórnym. Wykup certyfikatu przez fundusz nastepuje tylko w przypadku likwidacji funduszu inwestycyjnego. Kwotę jaką może uzyskać posiadacz certyfikaty musi odpowiadać wartości aktywów netto funduszu która przypada na jeden certyfikat. Pierwsza emisja certyfikatów emisyjnych przeprowadzone jest w celu zbycia przez dany fundusz kapitału początkowego. Wysokość następnego kapitału inwestycyjnego określa statut danego funduszu. W wyniku uzyskania srodków pieniężnych wniesionych przez osoby zapisujące się na certyfikat powstaje kapitał z którego przyszły fundusz nabywa prawa majątkowe zgodnie z celami jego działalności i zgodnie z zasadami polityki inwestycyjnej danego funduszu. Po zarejestrowaniu danego funduszu, fundusz przydziela podział certyfikatów zgodnie z dokonanymi wpłatami. I certyfiksaty mogą być przedmiotem obroty zgodnie z zasadami wynikającymi z prawa obrocie p.w..

BANKOWE P.W.

Prawo bankowe stanowi że banki mogą emitować bankowe p.w. na warunkach podanych do publicznej wiadomości bankowy p.w. służy prowadzeniu przez bank środków pieniężnych w złocie lub walucie wymienialnej. W treści swojej powinien on zawierać nazwę bankowy p.w. oraz następujące elementy;

• wartość nominalną

• zobowiązania banku do dokonania wypłaty oznaczonej kwoty w terminach określonych oraz do naliczania oprocentowania wg określonej stopy procentowej

• wskazanie imienne jego posiadacza lub określenie że jest to papier na okaziciela

• nr papieru, datę emisji, i podpisy osób uprawnionych za bank do podpisu oświadczenia woli.

W zależności od formy tego papieru odmienny jest obrót papierami o zaniżonej emisji bankowych p.w. bank informuje prezesa NBP. Bank który emituje b.p.w. nie może udzielać kredytów i pożyczek na ich zakup.

AKCJE

Akcje - papier wartościowy który jest uregulowany w ustawie 15 wrzesień 2000 kodeks spółek handlowych.

Akcja stanowi:

• ułamek kapitału zakładowego

• jego ogół praw jakie przysługują posiadaczowi akcji

• jako p.w. w którym inkorporowane są akcjonariuszom prawa

akcja może występować ze względu na

1. formę materialną

2. akcja zdematerializowana

akcja ma charakter papieru udziałowego

udziałowy charakter akcji o możliwości wypracowanego udziału w zysku spółki a także w uczestnictwie akcjonariuszy w zgromadzeniu walnym i możliwości podejmowania uchwał dotyczących funkcjonowania spółki. W świetle przepisów kodeksu spółek handlowych stanowią podstawę do podziału akcji na:

1. imienne (ze wskazaniem osoby )

2. okaziciela

3. akcje zwykłe

4. uprzywilejowane- co do głosu, co do dywidendy, oraz w zakresie uczestniczenia w podziale majątku pozostałym po podziale spółki

zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych akcja jako dokument powinna posiadać elementy:

• wskazanie siedziby, firmy, adresu spółki

• wskazanie sądu rejestrowego oraz numeru pod którym spółka wpisana jest KRS

• data rejestracji

• data wystawienia akcji

• wartość nominalna, nr, seria, rodzaj danej akcji i szczególne uprawnienia z nia związane

• wysokość dokonywanej wpłaty z przypadającej akcji imiennej

• ograniczenia w rozporządzaniu akcjami

• pieczęć i podpisy zarządu spółki

jeżeli akcja wystepuje w formie zdematerializowanej to akcjonariusz otrzymuje świadectwo depozytowe a wydanie dokumentu zastępione jest przez stosowne zapisy w kartach depozytowych i rachunkach p.w..

akcje na okaziciela nie mogą być wydawane przed wpłatą za akcje. Jeżeli nabywca dokona wpłat częściowych oczyma imienne świadectwo tymczasowe.

Dokumenty akcji imiennych mogą być wydawane przed pełna wpłatą a każdorazowa wpłata jest uwidoczniona na dokumencie akcji. Dokument akcji lub świadectwa tymczasowego wydany przed zarejestrowaniem spółki i podwyższenia kapitału są nie ważne kodeks spółek handlowych określa sytuacje które akcje powinny pozostać akcjami imiennymi. Akcje które są obejmowane w zamian za wkłady nie pieniężne, powinny pozostać imiennymi do zakończenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy w którym nastąpiło pokrycie akcji. Nie mogą one być ani zbyte ani zastawione. Akcja uprzywilejowana- to taka z której posiadaniem związane są uprawnienia. Rodzaj tych uprawnień powinien być określony w statucie spółki. Akcje uprzywilejowane powinny być akcjami imiennymi. Na jedna akcję przypada jeden głos. Przywilej akcyjny co do głosu nie dotyczy spółek akcyjnych. KSH przewidział możliwość wyłączenia prawa głosu są to tzw akcje nieme. W przypadku akcji niemych nie ma ograniczeń nie ma ograniczeń co do wypłaty dywidendy. Przywilej w partycypacji to podział majątku jest wyższy dla uprzywilejowanego. Akcja jest p.w. w którym są inkorporowane prawa o charakterze majątkowym i nie majątkowym czyli inporkoracyjne. Prawo akcjonariuszy inporkoracyjne służy do realizacji praw majątkowych.

Akcja jest jedynym p.w. którego posiadanie związane jest z pewnymi obowiązkami.

Uprawnienia majątkowe akcjonariuszy:

• prawo do dywidendy- akcjonariusz ma prawo do udziału w zysku który został wykazany w sprawozdaniu finansowym????????????

Umorzenie akcji oznacza utratę pewnego jej bytu. Akcję mogą być umarzane w przypadkach gdy tak stanowi statut. Akcja może być umorzona w drodze nabycia jej przez spółkę za zgodą akcjonariuszy. Umorzenie przymusowe może być na zasadzie- zgodnie z trybem. Każde umorzenie akcji wymaga uchwały zgromadzenia ze wskazaniem prawnego umorzenia, wysokość wynagrodzenia akcjonariuszowi akcji umorzonych. Umorzenie akcji w związku z obniżeniem kapitału zakładowego powinno być dokonywane zgodnie z trybem przewidzianym w KSH w szególności warunkiem obniżenia jest zaspokojenie i zabezpieczenie interesów spółki.

1

---