Podstawowe pojęcia z zakresu orien i por zaw i Klasyf Zaw i Specjalnosci, Studia, poukladac


Podstawowe pojęcia z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego

(źródło: opracowanie KOWEZiU z 2003 roku "Szkolny Doradca Zawodowy" stanowiące próbę sprecyzowania koncepcji działań szkolnego doradcy zawodowego - osoby odpowiedzialnej za organizację i funkcjonowanie wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, koordynującej działania w jego ramach)

ORIENTACJA ZAWODOWA

Obejmuje wszystkie działania wychowawcze szkoły, rodziców i innych osób, grup i instytucji mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, której ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru szkoły i zawodu /Lelińska 1999/.

DORADZTWO ZAWODOWE

Obejmuje świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru szkoły, zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki i udzielanie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji /Lelińska 1999/.

INFORMACJA ZAWODOWA

Obejmuje zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki oraz rodzajów podejmowanych decyzji.

PORADNICTWO ZAWODOWE

Obejmuje system długofalowych i wieloetapowych działań wychowawczych towarzyszących jednostce w trakcie rozwoju zawodowego. Obejmuje ono całokształt zadań związanych z udzielaniem uczniom i dorosłym pomocy w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy sukces /Lelińska 1999/.

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA

Obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System określa rolę i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działania, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, metody pracy.

Czym jest poradnictwo zawodowe według Standardów Usług Rynku Pracy - Standard Usługi „Poradnictwo Zawodowe”

Nazwa usługi - poradnictwo zawodowe

Cele usługi:

Podstawa prawna standardu: Art.35 ust.2 i 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Poradnictwo zawodowe jest procesem, w którym doradca zawodowy i klient pracują wspólnie nad świadomym i samodzielnym podjęciem przez klienta decyzji dotyczącej drogi rozwoju zawodowego oraz nad dostosowaniem się do wymogów rynku pracy.

Poradnictwo zawodowe polega w szczególności na wykonywaniu czynności i działań określonych w art.38 ust.1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, mających na celu osiągnięcie efektu polegającego na:

Podstawowymi modelami organizacji poradnictwa zawodowego są:

Poradnictwo indywidualne - przez które należy rozumieć proces, podczas którego doradca zawodowy w sposób świadomy i celowy, wykorzystują procedury i techniki rozmowy doradczej, motywuje klienta do swobodnego wypowiadania się oraz aktywnego współdziałania w rozwiązywaniu jego problemów.

Poradnictwo grupowe - przez które należy rozumieć sposób pracy z ludźmi, którzy jako członkowie grupy, w atmosferze akceptacji i otwartości, mają możliwość zbadania i zdefiniowania własnego problemu zawodowego, dokonania adekwatnej oceny siebie oraz rozwijania umiejętności podejmowania decyzji dotyczących planowania własnej kariery zawodowej.

Poradnictwo zawodowe realizowane przez publiczne służby zatrudnienia opiera się na zasadach:

Poradnictwo zawodowe realizowane przez agencje zatrudnienia opiera się na zasadach:

Według Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114) - do zadań doradcy zawodowego należy w szczególności:

  1. systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz na pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;

  2. gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia;

  3. wskazywanie uczniom, rodzicom i nauczycielom dodatkowych źródeł informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym dotyczących:

    1. rynku pracy;

    2. trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia;

    3. wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów przy wykonywaniu przyszłych zadań zawodowych;

    4. instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym;

    5. alternatywnych możliwości kształcenia dla uczniów z problemami emocjonalnymi i dla uczniów niedostosowanych społecznie;

    6. programów edukacyjnych Unii Europejskiej

  4. udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom;

  5. prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej;

  6. koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę;

  7. wspieranie w działaniach doradczych rodziców i nauczycieli poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniami;

  8. współpraca z radą pedagogiczną w zakresie tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, realizacji działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach;

  9. współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego, w szczególności z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom.

Zadania zawodowe doradcy zawodowego opisane w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności

Doradca zawodowy [241303]

charakterystyka - zadania i czynności doradcy zawodowego

Zmiany na rynku pracy, bezrobocie, wzrastająca stale liczba informacji na temat zawodów i dróg kształcenia wpływają na zwiększenie popytu na usługi specjalistów - doradców zawodowych. W Polsce zawód ten powstał oficjalnie dopiero w 1995 roku i został opisany w „Klasyfikacji zawodów i specjalności”. Doradca zawodowy udziela pomocy w formie porad młodzieży i osobom dorosłym przy wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia. Uwzględnia przy tym możliwości psychofizyczne, sytuację życiową, potrzeby rynku pracy, możliwości systemu edukacyjnego. Współpracuje z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów. Wykorzystuje swoją wiedzę o zawodach, rynku pracy oraz technicznych środkach przekazywania informacji zawodowej. W pracy z osobami dorosłymi doradcy zawodowi pomagają klientom w podejmowaniu decyzji dotyczących kariery zawodowej. Razem z klientami dokonują przeglądu ich wykształcenia, przebytych szkoleń, doświadczenia zawodowego, zainteresowań, umiejętności, cech osobistych i możliwości fizycznych. Pomagają również w formułowaniu podań o pracę, życiorysów zawodowych, a także przygotowaniu do rozmów kwalifikacyjnych. Doradcy zawodowi stosują również testy sprawdzające zdolności i umiejętności klientów. Usługi oferowane przez doradców zawodowych można podzielić na dwie główne grupy: poradnictwo zawodowe oraz informację zawodową. Informacja zawodowa jest krótszą formą, polegającą głównie na przekazaniu danych dotyczących np. instytucji pośrednictwa pracy, sposobów pisania dokumentów, instytucji szkoleniowych itp. Nie ma w tego rodzaju działalności wchodzenia w głębsze relacje interpersonalne z klientem, w przeciwieństwie do poradnictwa zawodowego, które polega na pomocy w rozwiązaniu konkretnego problemu. Dla młodzieży jest to np. stworzenie odpowiedniej ścieżki kariery zawodowej, dla dorosłych pomoc w odnalezieniu się w nowej sytuacji na rynku pracy. Informacja zawodowa jest najczęściej usługą jednorazową, natomiast poradnictwo może obejmować od kilku do kilkunastu spotkań w zależności od potrzeb klienta. Inny podział to poradnictwo dla młodzieży uczącej się oraz dla osób dorosłych: bezrobotnych i poszukujących pracy. Praca z młodzieżą polega głownie na pomocy w tworzeniu tak zwanej ścieżki kariery, to znaczy znalezienia odpowiedniego zawodu oraz dróg prowadzących do jego zdobycia (odpowiednia ścieżka edukacji). Osoby dorosłe pragną głownie uzupełnić swój deficyt wiedzy dotyczący sposobów poszukiwania pracy, ewentualnie pragną się dokształcić albo zmienić wykonywany zawód. Poradnictwo zawodowe dzieli się również na pracę indywidualną jak i grupową. Po zebraniu pewnej liczby osób z podobnym problemem można przeprowadzić spotkanie grupowe np. na temat sposobów przygotowywania dokumentów aplikacyjnych, rozmowy kwalifikacyjnej itp. Spotkania grupowe z młodzieżą służą głownie przekazaniu podstawowych informacji dotyczących rynku pracy, wyboru szkół, pomocy w odnalezieniu własnych predyspozycji i umiejętności itp. Oprócz pracy bezpośrednio z klientami doradca zawodowy ma również inne zadania. Należy do nich: prowadzenia kart usług doradczych klientów, którzy korzystali z porady zawodowej, praca nad tworzeniem nowych narzędzi badawczych, testów, aktualizacji informacji dotyczących zawodów, lokalnego rynku pracy, instytucji kształcących, przygotowywanie statystyk itp. Na warsztat pracy doradcy zawodowego składają się: różnego rodzaju testy psychologiczne pomagające w określeniu problemu klienta czy też jego umiejętności predyspozycji zawodowych, informatory o szkołach, zawodach, instytucjach szkolących itp., filmy zawodoznawcze, ulotki informacyjne, programy komputerowe itp. Doradca zawodowy, dla zwiększenia skuteczności swoich działań musi współpracować z różnego rodzaju instytucjami rynku pracy: firmami szkoleniowymi, szkołami, pracodawcami itp.

Nazwa: Doradca zawodowy

Kod: 241303

Synteza: Udziela pomocy młodzieży, bezrobotnym i poszukującym pracy, a także osobom niepełnosprawnym, w planowaniu i rozwoju kariery zawodowej; w wyborze odpowiedniego poziomu i kierunku dalszego kształcenia, odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia, stosując indywidualne i grupowe metody sprzyjające samopoznaniu i nabywaniu wiedzy o świecie zawodów; współpracuje z pracodawcami w doborze kandydatów do pracy, publicznymi służbami zatrudnienia innymi instytucjami rynku pracy oraz organizatorami kształcenia i szkolenia zawodowego; prowadzi odpowiednią dokumentacje osób zgłaszających się po poradę, ocenia jakość i kontroluje skuteczność wykonywanych usług doradczych.

Zadania zawodowe:

Dodatkowe zadania zawodowe:

W opracowaniu nawiązano do tego, co mówią o organizacji świadczenia usług poradnictwa zawodowego:

A) standard usług poradnictwa zawodowego w szkołach o profilu zawodowym opracowany w ramach projektu "Zawodowe Drogowskazy. Wsparcie dla modernizacji oferty szkół o profilu zawodowym."

B) opracowanie KOWEZiU z 2003 roku "Szkolny Doradca Zawodowy"

C) standard usługi "Poradnictwo Zawodowe" w ramach Standardów Usług Rynku Pracy

D) specyfikacja konkursowa na SZOK-i

E) standard w OHP - dokument "Standard usługi - Poradnictwo zawodowe dla młodzieży"

A) standard usług poradnictwa zawodowego w szkołach o profilu zawodowym opracowany w ramach projektu "Zawodowe Drogowskazy. Wsparcie dla modernizacji oferty szkół o profilu zawodowym."

Jakie elementy mają realny wpływ na organizację świadczenia usług doradztwa vel. poradnictwa zawodowego w szkole lub instytucji rynku pracy?

Według tego standardu, do elementów świadczenia usług doradztwa vel. poradnictwa zawodowego możemy zaliczyć:

  1. ich promocje

Chodzi o promocje rozumianą przede wszystkim jako informowanie o rodzaju i charakterze oferowanych usług, o możliwym wsparciu i dostępie do metod, narzędzi i zasobów informacji zawodowej.

Tak rozumiana promocja:

  1. kompetencje osoby świadczącej te usługi, jej umiejętności, kształcenie, doskonalenie, wsparcie

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2009 Nr 50, poz. 400)

§ 22 ust.1

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-doradcy zawodowego w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych, liceach ogólokształcących, liceach profilowanych, technikach, szkołach policealnych, uzupełniających technikach i uzupełniających liceach ogólnokształcących posiada osoba, która ukończyła:

  1. studia magisterskie w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

  2. studia magisterskie na dowolnym kierunku i studia podyplomowe w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne

§ 22 Ust.2

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-doradcy zawodowego w gimnazjach i zasadniczych szkołach zawodowych posiada osoba, która:

  1. ma kwalifikacje określone w ust. 1 lub

  2. ukończyła:

    1. studia licencjackie w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

    2. studia licencjackie na dowolnym kierunku (specjalności) i studia podyplomowe w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne

§ 22 Ust.3

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-doradcy zawodowego w gimnazjach specjalnych, szkołach ponadgimnazjalnych specjalnych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych, szkołach specjalnych przysposabiających do pracy ... posiada osoba, która ma kwalifikacje określone w ust.1 lub ust. 2, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie pedagogiki specjalnej, odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub rodzaju placówki

Edukacja i kształcenie ustawiczne kadry doradców zawodowych to ważny element świadczenia usług doradztwa vel. poradnictwa zawodowego, który powinien zostać rozwiązany na poziomie krajowym.

Dobre przygotowanie doradców do pracy obejmuje takie zagadnienia jak:

Dwie pierwsze kwestie ze względu chociażby na dużą niezależność uczelni wyższych są bardzo trudne do jednoznacznego uregulowania. Szczególnie studia podyplomowe tworzą bardzo zróżnicowane kontinuum od tych bogatych w nowoczesną treść i realizowanych na bardzo wysokim poziomie, aż do zawierających stare i nieadekwatne treści kształcenia.

Wobec powyższego wydaje się konieczne opracowanie na poziomie centralnym pewnego ramowego programu kształcenia doradców zawodowych, który zawierać będzie sprawdzalne kryteria dotyczące zawartości i jakości kształcenia dla takich studiów podyplomowych.

Ważne wydaje się również utworzenie systemu kształcenia ustawicznego doradców zawodowych. Punktem wyjścia dla takiego systemu powinno być przyjęcie profilu kompetencji doradcy zawodowego. Następnie należy opracować narzędzia analizujące braki w profilu kompetencji i przekładające je na konkretne moduły szkoleniowe. Takie rozwiązanie da nam możliwość wpływania na bazowy poziom i zestaw kompetencji, jakie posiadać powinni doradcy zawodowi.

Oczywiste jest, że sam profil kompetencji doradcy zawodowego musi podlegać ciągłym zmianom i rozwojowi.

Platforma programowa „OHP dla szkoły” - www.ohpdlaszkoly.pl

Aby wspomóc szkoły w rozwijaniu oferty działalności Szkolnych Ośrodków Kariery utworzonych w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, jako efekt trzech edycji konkursu ogłoszonego przez Ministerstwo Pracy i Pomocy Społecznej w 2005 roku Ochotnicze Hufce Pracy wystąpiły z inicjatywą programową „OHP dla szkoły”. Celem tej inicjatywy było utworzenie i działalność systemu współpracy i wsparcia doradców zawodowych w szkołach i placówkach OHP. Miała ona jednocześnie służyć integracji środowiska doradców zawodowych z całego kraju, wsparciu tworzonego w szkołach wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zwiększeniu dostępu młodzieży do usług poradnictwa i informacji zawodowej.

Stworzony system obejmuje:

Docelowymi odbiorcami systemu współpracy „OHP dla szkoły” są doradcy zawodowi OHP oraz szkolni doradcy zawodowi. Pośrednimi jego klientami są: młodzież szkolna i jej rodzice, absolwenci szkół (dalej uczący się, pracujący, bezrobotni), nauczyciele zainteresowani lub zajmujący się preorientacją zawodową i poradnictwem zawodowym, wszyscy pozostali, zainteresowani kontaktem ze Szkolnym Ośrodkiem Kariery.

  1. pomieszczenie

Profesjonalne, właściwe i efektywne świadczenie usług poradnictwa zawodowego wymaga odpowiednich warunków lokalowych do ich prowadzenia. Pomieszczenie (lub pomieszczenia) przeznaczone dla doradcy zawodowego powinny zapewniać przestrzeń dla:

Szczegółowe rozwiązanie zależeć może od specyfiki dostępnych pomieszczeń, np. zasoby informacji zawodowej najlepiej, jeśli można prezentować w osobnej Sali wyposażonej w specjalne regały, półki, stojaki do ulotek i broszur, stanowiska komputerowe i stoliki do pracy indywidualnej. Można do tego celu wykorzystać bibliotekę i czytelnię szkolną, jeśli dysponuje ona wystarczająca powierzchnią, aby odpowiednio prezentować posiadane zasoby informacji, zaś do prezentacji programów komputerowych i zasobów internetowych można wykorzystać szkolną pracownię komputerową.

  1. wyposażenie w sprzęt, materiały (zasoby informacyjne), narzędzia pracy doradczej

Profesjonalne, właściwe i efektywne świadczenie usług poradnictwa zawodowego wymaga posiadania odpowiedniego wyposażenia obejmującego sprzęt (elektroniczny, biurowy, komputerowy), zasoby informacji zawodowej oraz narzędzia pracy doradcy.

Podstawowe wyposażenie, które nie powinno być już bardziej ograniczane obejmuje:

SPRZĘT

MATERIAŁY - ZASOBY INFORMACJI ZAWODOWEJ

NARZĘDZIA

Wyposażenie warsztatu pracy doradcy zawodowego wymaga ciągłego uzupełniania i aktualizacji. Niezbędne jest regularne aktualizowanie i poszerzanie zbiorów informacji zawodowej. Konieczny jest również systematyczny rozwój i wzbogacanie zasobów oraz stosowanych metod i narzędzi.

  1. współpraca zewnętrzna

Usługi z zakresu poradnictwa zawodowego nie mogą być realizowane w oderwaniu od realiów świata pracy. Celem uniknięcia zasklepienia się usług poradnictwa zawodowego wewnątrz danej instytucji świadczącej to poradnictwo oraz uniknięcia działania w oderwaniu od realiów świata pracy ogromne znaczenie ma współpraca zewnętrzna z innymi.

W celu efektywnego świadczenia usług orientacji i poradnictwa zawodowego należy starać się je zintegrować z usługami pozaszkolnymi w zakresie poradnictwa zawodowego.

Przepływ informacji pomiędzy partnerami wewnętrznymi i zewnętrznymi doradcy zawodowego powinien opierać się na następujących zasadach;

  1. koordynacja, planowanie i rozwój usług

Planowanie i rozwój usług jest procesem, który ma zapobiegać skostnieniu i rutynie w realizacji usług.

Przykładowe zasady planowania i rozwoju usług, którymi powinien kierować się doradca zawodowy:

  1. finansowanie usług

Usługi poradnictwa zawodowego mogą być finansowane na różne sposoby:

Szczególnie trudnym wyzwaniem jest znalezienie najbardziej odpowiedniego modelu lub modeli, działających w kontekście szkoły i placówki oświatowej.

  1. zapewnienie ich jakości

OCENA JAKOŚCI USŁUG i pytania z nią związane:

Przykładowe wskaźniki jakości usług doradczych:

Subiektywne i obiektywne metody oceny jakości usług doradztwa vel. poradnictwa zawodowego.

Subiektywne:

Obiektywne:

Zapewnienie jednolitego poziomu jakości świadczonych usług poradnictwa zawodowego i stałego jego wzrostu możliwe jest poprzez mądre upowszechnianie Standardu usług poradnictwa zawodowego, czyli stworzenie takiej procedury wdrażania standardu, która połączy efektywne finansowanie usług z obiektywną certyfikacją przestrzegania Standardu. Tak rozumiane zapewnienie jakości powiązane jest nierozłącznie z koniecznością istnienia strategicznego koordynatora rozwoju usług poradnictwa zawodowego.

9) informacje zwrotne

Ważnym elementem doskonalenia jakości i lepszej organizacji usług jest zaplanowanie działań służących procesowi ciągłego otrzymywania informacji zwrotnych od różnych grup klientów usług doradczych.

Odbiorcy usług doradztwa vel. poradnictwa zawodowego:

Projektowanie usług poradnictwa zawodowego bez diagnozowania („słuchania”) i uwzględniania potrzeb klientów obarczone jest dużym ryzykiem niepowodzenia tych usług.

Proponowane zasady wdrożenia mechanizmów informacji zwrotnej:

10) dokumentowanie usług

Mówi o tym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 lipca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczo-opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2009 r. Nr 116 poz. 977).

§ 18

Pedagog, psycholog, logopeda lub doradca zawodowy zatrudniony odpowiednio w przedszkolu, szkole lub placówce prowadzi dziennik, do którego wpisuje tygodniowy plan swoich zajęć, zajęcia i czynności przeprowadzone w poszczególnych dniach, imiona i nazwiska dzieci, uczniów lub wychowanków objętych różnymi formami pomocy, w szczególności pomocy psychologiczno-pedagogicznej, oraz informacje o kontaktach z osobami i instytucjami, z którymi pedagog, psycholog, logopeda lub doradca zawodowy współdziała przy wykonywaniu swoich zadań.

§ 19

Przedszkole, szkoła i placówka gromadzi, w indywidualnej teczce, dla każdego dziecka, ucznia lub wychowanka objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną dokumentację badań i czynności uzupełniających prowadzonych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę, doradcę zawodowego i lekarza.

11) ocena ich efektywności (ewaluacja)

Zadanie utworzenia wiarygodnego zestawu danych przydatnych w ewaluacji usług poradnictwa zawodowego jest wyzwaniem szczególnie trudnym. W poradnictwie zawodowym bowiem zarówno procesy, jak i wyniki nie są łatwe do zauważenia czy oceny. Trudno jest zmierzyć przyczynę zachodzących w kliencie zmian.

Planując proces gromadzenia danym przydatnych w ewaluacji usługi poradnictwa zawodowego należy unikać tendencji do koncentrowania się na prostych wskaźnikach ilościowych takich, jak liczba klientów objętych usługą czy odsetek klientów, którym udało się poprawić swoją sytuację zawodową. Wydaje się, że takimi wskaźnikami mogą być m.in. poziom satysfakcji klientów usługi czy wzrost ich umiejętności do podejmowania decyzji zawodowych.

Ocenę efektywności usług poradnictwa zawodowego możemy przeprowadzić w oparciu o informacje zbierane od klientów usługi oraz samoocenę pracy doradcy.

12) krajowa strategia rozwoju usług poradnictwa zawodowego

Organizując system usług poradnictwa zawodowego (np. w szkołach i placówkach oświatowych, instytucjach rynku pracy) należy zbierać odpowiednie informacje potrzebne dla uzyskania całościowego obrazu poradnictwa zawodowego i jego efektywności w realizacji celów polityki społecznej.

Całość zagadnień i warunków realizacji niezbędnych do funkcjonowania usług poradnictwa zawodowego powinna stanowić pewien element rządowej polityki społecznej w tym zakresie opracowanej w formie jednolitego dokumentu - STRATEGII.

Taki dokument jest zgodny z zobowiązaniami Polski przyjętymi w podpisanej przez nasz kraj Rezolucji „Całożyciowe poradnictwo w Europie”.

Problemy, jakie należy rozwiązać tworząc Strategię, są powiązane m.in. z następującymi pytaniami:

Tworzona strategia rozwoju usług poradnictwa zawodowego w Polsce powinna m.in.:

B) opracowanie KOWEZiU z 2003 roku "Szkolny Doradca Zawodowy" stanowiące próbę sprecyzowania koncepcji działań szkolnego doradcy zawodowego - osoby odpowiedzialnej za organizację i funkcjonowanie wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, koordynującej działania w jego ramach. Opracowanie zawiera m.in. standard wyposażenia pracowni szkolnego doradcy zawodowego. Zawiera propozycję, aby była to pracownia z wydzielonym aneksem do indywidualnych spotkań lub pokój usytuowany w pobliżu biblioteki szkolnej, z następującym wyposażeniem:

  1. meble i sprzęt biurowy,

  2. sprzęt do ekspozycji materiałów drukowanych (tablice informacyjne, regały na książki, stojaki na ulotki itp.),

  3. sprzęt do ekspozycji materiałów multimedialnych (komputer z dostępem do internetu, rzutnik multimedialny, kamera wideo, magnetowid, telewizor, ekran itp.),

  4. sprzęt do powielania informacji (drukarka, kopiarka),

  5. zbiory informacji drukowanych (informatory, ulotki, czasopisma specjalistyczne, wycinki z prasy itp.),

  6. zbiory informacji multimedialnych (filmy, płyty CD i DVD, kasety wideo, programy komputerowe itp.),

  7. materiały wspomagające pracę doradcy i nauczycieli: ankiety, kwestionariusze, testy, scenariusze zajęć itp.,

  8. biblioteczka specjalistyczna doradcy (opracowania teoretyczne, materiały metodyczne, poradniki, opisy zawodów itp.).

Aktualnie trwają prace nad opracowaniem modelu poradnictwa zawodowego w systemie oświaty w Polsce oraz internetowego systemu informacji edukacyjno-zawodowej. Trwają też prace nad standardami usług doradczych w sektorze oświaty.

Prowadzi je KOWEZiU.

C) standard usługi "Poradnictwo Zawodowe" w ramach Standardów Usług Rynku Pracy

Standardy Usług Rynku Pracy - Standard Usługi „Poradnictwo Zawodowe”

Nazwa usługi - poradnictwo zawodowe

Cele usługi:

Podstawa prawna standardu: Art.35 ust.2 i 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Poradnictwo zawodowe jest procesem, w którym doradca zawodowy i klient pracują wspólnie nad świadomym i samodzielnym podjęciem przez klienta decyzji dotyczącej drogi rozwoju zawodowego oraz nad dostosowaniem się do wymogów rynku pracy.

Poradnictwo zawodowe polega w szczególności na wykonywaniu czynności i działań określonych w art.38 ust.1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, mających na celu osiągnięcie efektu polegającego na:

Podstawowymi modelami organizacji poradnictwa zawodowego są:

Poradnictwo indywidualne - przez które należy rozumieć proces, podczas którego doradca zawodowy w sposób świadomy i celowy, wykorzystują procedury i techniki rozmowy doradczej, motywuje klienta do swobodnego wypowiadania się oraz aktywnego współdziałania w rozwiązywaniu jego problemów.

Poradnictwo grupowe - przez które należy rozumieć sposób pracy z ludźmi, którzy jako członkowie grupy, w atmosferze akceptacji i otwartości, mają możliwość zbadania i zdefiniowania własnego problemu zawodowego, dokonania adekwatnej oceny siebie oraz rozwijania umiejętności podejmowania decyzji dotyczących planowania własnej kariery zawodowej.

Poradnictwo zawodowe realizowane przez publiczne służby zatrudnienia opiera się na zasadach:

Poradnictwo zawodowe realizowane przez agencje zatrudnienia opiera się na zasadach:

Poradnictwo zawodowe realizowane jest w każdym powiatowym urzędzie pracy w wydzielonej komórce organizacyjnej oraz w centrach informacji i planowania kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy, przez doradców zawodowych, spełniających wymagania określone w art.94 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Poradnictwo zawodowe realizowane jest także przez agencje pośrednictwa pracy, o których mowa w art.18 ust.2 ustawy.

Usługa poradnictwa zawodowego (w całości lub w części) może być również zlecana do wykonania innym podmiotom (mowa o tym w ustawie).

Działania związane z realizacją usługi poradnictwa zawodowego są zorientowane na klienta, ukierunkowane na rzeczywiste potrzeby klientów oraz realizację ich oczekiwań.

To zorientowanie na klienta obejmuje:

Procedury realizacji usługi poradnictwa zawodowego:

Cel: pomoc w rozwiązaniu problemu zawodowego klienta (bezrobotnego/poszukującego pracy)

Wymagania do uruchomienia procedury: informacja o potrzebie udzielenia porady, identyfikacja klienta

Rezultat: podjęcie przez klienta decyzji zawodowej, ustalenie problemu zawodowego klienta, wypracowanie sposobu dalszej pracy z klientem, określenie przydatności do zawodu

Kontrola jakości wykonania procedury: przeanalizować prawidłowość wykonania poszczególnych czynności (zwrócić uwagę na przypadki nie uzyskania oczekiwanych rezultatów, przeanalizować przyczyny nie uzyskania właściwych rezultatów), przeanalizować zachowanie klienta, przeanalizować zachowanie innych podmiotów współpracujących, zastanowić się nad możliwością lepszego wykonania procedury, zastanowić się nad możliwością poprawy procedury, wyciągnąć wnioski

Cel: uzyskanie informacji dotyczących problemu zawodowego klienta, uzyskanie informacji umożliwiających zhierarchizowanie innych problemów klienta, umożliwienie dokonania oceny klienta, umożliwienie podjęcia decyzji, co do dalszego postępowania

Wymagania do uruchomienia procedury: identyfikacja klienta, informacje na temat ewentualnych możliwości działań we współpracy z innymi specjalistami, informacja na temat klienta

Rezultat: ustalenie hierarchii problemów, określenie problemu zawodowego klienta, ustalenie planu działania, ustalenie alternatywnych metod działania, ocena klienta

Kontrola jakości wykonania procedury: przeanalizować prawidłowość wykonania poszczególnych czynności (zwrócić uwagę na przypadki nie uzyskania oczekiwanych rezultatów, przeanalizować przyczyny nie uzyskania właściwych rezultatów), przeanalizować reakcje i zachowanie klienta, zastanowić się nad możliwością lepszego wykonania procedury, zastanowić się nad możliwością poprawy procedury, wyciągnąć wnioski

Cel: pomoc w rozwiązaniu problemu zawodowego wybranej grupy klientów (bezrobotnych/poszukujących pracy)

Wymagania do uruchomienia procedury: identyfikacja potrzeby poradnictwa grupowego, identyfikacja klientów

Rezultat: realizacja założonych celów, przezwyciężenie problemu zawodowego klientów, uświadomienia i przedstawienie uczestnikom metod przezwyciężenia problemu, ocena klienta

Kontrola jakości wykonania procedury: przeanalizować prawidłowość wykonania poszczególnych czynności (zwrócić uwagę na przypadki nie uzyskania oczekiwanych rezultatów, przeanalizować przyczyny nie uzyskania właściwych rezultatów), przeanalizować reakcje i zachowanie klientów, zastanowić się nad możliwością lepszego wykonania procedury, zastanowić się nad możliwością poprawy procedury, wyciągnąć wnioski

Cel: pomoc w indywidualnej sprawie związanej z rozwiązaniem problemu zawodowego klienta (bezrobotnego/poszukującego pracy)

Wymagania do uruchomienia procedury: identyfikacja problemu zawodowego klienta, ustalenie hierarchii problemów, identyfikacja klienta, ocena klienta, wiedza na temat ewentualnych możliwych do podjęcia działań

Rezultat: opracowanie indywidualnego planu działania dla klienta, ustalenie zasad realizacji indywidualnego planu działania, opracowanie metodologii dalszej pracy z klientem

Kontrola jakości wykonania procedury: przeanalizować prawidłowość wykonania poszczególnych czynności (zwrócić uwagę na przypadki nie uzyskania oczekiwanych rezultatów, przeanalizować przyczyny nie uzyskania właściwych rezultatów), przeanalizować reakcje i zachowanie klienta, zastanowić się nad możliwością lepszego wykonania procedury, zastanowić się nad możliwością poprawy procedury, wyciągnąć wnioski

Cel: zapoznanie z materiałami dotyczącymi informacji zawodowej, pomoc w podjęciu decyzji zawodowej

Wymagania do uruchomienia procedury: zgłoszenie potrzeby informacji zawodowej

Rezultat: prezentacja posiadanych zasobów informacyjnych, pomoc w korzystaniu z zasobów informacyjnych, przeprowadzenie spotkania informacyjnego, udzielenie informacji na temat innych zasobów informacji zawodowej

Kontrola jakości wykonania procedury: przeanalizować prawidłowość wykonania poszczególnych czynności (zwrócić uwagę na przypadki nie uzyskania oczekiwanych rezultatów, przeanalizować przyczyny nie uzyskania właściwych rezultatów), przeanalizować reakcje i zachowanie klientów, zastanowić się nad możliwością lepszego wykonania procedury, zastanowić się nad możliwością poprawy procedury, wyciągnąć wnioski

Cel: udzielenie pracodawcy pomocy w określeniu kwalifikacji pracowników na wolne miejsce pracy

Wymagania do uruchomienia procedury: zgłoszenie potrzeby wykonania usługi

Rezultat: skonstruowanie modelowej sylwetki pracownika, udzielenie pracodawcy informacji na temat pożądanych cech osobowości potencjalnego pracownika, udzielenie pracodawcy informacji na temat pożądanych kwalifikacji i doświadczenia zawodowego potencjalnego pracownika, udzielenie informacji na temat możliwości pomocy przy znalezieniu (selekcji) kandydatów

Kontrola jakości wykonania procedury: przeanalizować prawidłowość wykonania poszczególnych czynności (zwrócić uwagę na przypadki nie uzyskania oczekiwanych rezultatów, przeanalizować przyczyny nie uzyskania właściwych rezultatów), przeanalizować reakcje i zachowanie pracodawcy, zastanowić się nad możliwością lepszego wykonania procedury, zastanowić się nad możliwością poprawy procedury, wyciągnąć wnioski

Cel: ocena jakości wykonania usługi, ocena prawidłowości realizacji usługi

Formy prowadzenia usług poradnictwa zawodowego:

Zasoby ludzkie niezbędne do realizacji usługi poradnictwa zawodowego

Doradcą zawodowym może być osoba posiadająca ukończone studia wyższe, która ukończyła co najmniej szkolenie przygotowujące ją do świadczenia poradnictwa zawodowego, spełniająca co najmniej warunki określone w ogólnym modelu kwalifikacyjnym doradcy zawodowego. Wymogi kwalifikacyjne dla doradców zawodowych publicznych służb zatrudnienia określone są w art.94 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Według Ogólnego Modelu Kwalifikacji Zawodowych doradcy zawodowego:

Doradca zawodowy powinien posiadać wiedzę w zakresie:

Doradca zawodowy powinien posiadać umiejętności:

Doradca zawodowy powinien cechować się:

Ponadto, doradca zawodowy powinien posiadać kompetencje społeczne, do których należą cechy osobowości, uzdolnienia i zainteresowania warunkujące powodzenie w pracy z ludźmi.

Doradcy zawodowi realizujący usługi poradnictwa zawodowego są zobowiązani do przestrzegania następujących zasad etyki zawodowej:

Zasoby lokalowe istotne dla realizacji usługi poradnictwa zawodowego

Minimalne zasoby sprzętowe i materiałowe niezbędne dla realizacji usługi poradnictwa zawodowego:

a) dokumentacja:

b) sprzęt techniczny:

D) specyfikacja konkursowa na SZOK-i

Specyfikacja konkursowa dotycząca zasad udzielania grantów dla szkół publicznych na tworzenie Szkolnych Ośrodków Kariery w ramach Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów "PIERWSZA PRACA" - opracowana przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Warszawa, lipiec 2003 r.).

Idea Szkolnych Ośrodków Kariery zawarta w Programu "PIERWSZA PRACA" przewiduje, że władze szkolne tworzyć będą warunki umożliwiające dostęp do szerokiej informacji zawodowej, ułatwiającej młodzieży uczącej się planowanie indywidualnej ścieżki rozwoju zawodowego.

Zgodnie z założeniami Programu, Szkolny Ośrodek Kariery - to miejsce w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej (pracownia komputerowa, biblioteka, gabinet doradcy zawodowego lub dowolna klasa), gdzie uczniowie mogą zdobywać wiedzę i umiejętności, a także kształtować postawy i zachowania niezbędne do realizowania swojej drogi zawodowej, poznawać reguły rządzące rynkiem pracy, uzyskać informacje o ścieżkach edukacyjnych, o lokalnym rynku pracy, zapoznać się z podstawowymi informacjami z zakresu prawa pracy.

Szkolne Ośrodki Kariery powinny być wyposażone w różne materiały zawodoznawcze, narzędzia i metody do planowania kariery zawodowej, zbiory informacji edukacyjno-zawodowej, multimedialne programy komputerowe, scenariusze zajęć z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego, itp.

Informacje posiadane przez SZOK powinny być udostępnione w różnych formach, konwencjonalnych i nowoczesnych, w tym przez internet.

Szkolne Ośrodki Kariery mają pomagać w wyrównywaniu szans edukacyjnych, mają zapewniać możliwość korzystania z technologii informacyjnej i komunikacyjnej w uczeniu się oraz rozwiązywaniu problemów edukacyjno-zawodowych młodzieży będącej w trakcie nauki w szkole oraz mają zapewnić przygotowanie tej młodzieży do wejścia na rynek pracy.

Podstawowym warunkiem ubiegania się o granty na tworzenie Szkolnych Ośrodków Kariery jest posiadanie pomieszczenia, w którym utworzono by SZOK działający co najmniej 5 dni w tygodniu, minimum 4 godziny dziennie. Pomieszczenie takie powinno mieć możliwość podłączenia łącza SDI/DSL lub innego łącza, o co najmniej porównywalnym standardzie dostępu do internetu. Szkoła ubiegająca się o grant powinna mieć zatrudnionego szkolnego doradcę zawodowego.

Środki przyznane w ramach grantu mogą zostać przeznaczone wyłącznie na:

  1. wyposażenie SZOK w podstawowy sprzęt do prowadzenia działalności, taki jak: komputer oraz niezbędne oprogramowanie, drukarka laserowa, instalacja łącza SDI/DSL (lub innego o porównywalnym standardzie dostępu do internetu), podstawowe materiały eksploatacyjne do zakupionego sprzętu

  2. zakup narzędzi, metod, publikacji i materiałów informacyjnych dla szkolnego doradcy zawodowego i uczniów, materiałów związanych z informacją edukacyjno-zawodową oraz planowaniem kariery zawodowej,

  3. związane z tym szkolenia doskonalące dla doradcy

  4. edukacyjno-informacyjne programy komputerowe z bazą danych o rynku edukacyjnym i rynku pracy oraz ewentualnie niezbędne, związane z tym szkolenia dla doradcy.

E) standard w OHP - dokument "Standard usługi - Poradnictwo zawodowe dla młodzieży"

Przez Standard usługi - poradnictwo zawodowe dla młodzieży należy rozumieć obowiązujące w sieci Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej (MCIZ) OHP kryteria wymagań, których przestrzeganie zapewnia jakość i porównywalność usług świadczonych dla młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz osób poszukujących pracy w formie indywidualnych i grupowych usług poradnictwa zawodowego.

Usługi te należą do zadań, które zostały określone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Wymagania określone w standardzie są aktualizowane z uwzględnieniem dobrych praktyk polskich i europejskich oraz doświadczeń i propozycji ze strony doradców zawodowych.

Na standard usługi - poradnictwo zawodowe dla młodzieży, którą świadczą Mobilne Centra Informacji Zawodowej OHP składają się cztery grupy usług:

Do każdej z tych grup usług odnoszą się takie same kryteria wymagań, które wyznaczają standard tej usługi.

Tych kryteriów jest 7.

  1. Cel usługi - określa zamierzony (planowany), końcowy efekt działań wchodzących w zakres usługi

  2. Zakres usługi - wyznacza przebieg (procedurę) działań - tok postępowania doradcy zawodowego (jego podstawowe zadania, etapy pracy doradczej, czynności), które umożliwiają skuteczną realizację usługi.

  3. Rezultat usługi - określa oczekiwane (spodziewane) wyniki w realacji doradca zawodowy - klient, które mogą przybierać formę konkretnego produktu (np. opracowany scenariusz zajęć grupowych), procesu (np. przeprowadzone zajęcia poradnictwa grupowego) lub efektu w postaci podjęcia decyzji (np. zaproponowanie tematyki zajęć grupowych na podstawie zidentyfikowanych potrzeb klientów usługi z wykorzystaniem ankiety).

  4. Czas świadczenia usługi - określa orientacyjny czas, w jakim usług może być zrealizowana, nie wyznaczając sztywnych ram czasowych z uwagi na indywidualny charakter każdej usługi.

  5. Dokumentacja usługi - określa, jakie dokumenty powinny zostać obowiązkowo wypełnione przez doradcę zawodowego w trakcie lub po zrealizowaniu usługi.

  6. Współpraca przy realizacji usługi - określa z kim doradca zawodowy powinien i może współpracować, aby zaspokoić potrzeby i oczekiwania klienta usługi.

  7. Kontrola jakości wykonania usługi - określa ramy samokontroli, samooceny i ewaluacji (wewnętrznej i zewnętrznej) usługi prowadzonej przez doradcę zawodowego.

F) jak wygląda organizacja usług poradnictwo zawodowe na świecie - podać literaturę m.in. Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego

Prezentacja multimedialna

1


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podstawowe pojęcia w zakresie motywacji i motywowania
Podstawowe pojęcia z zakresu położnictwa, Zdrowie, medycyna itp, Położnictwo, Różne
Podstawowe pojęcia z zakresu gotowości kryzysowej
Podstawowe pojecia z zakresu ruchu drogowego
Demografia (wykład), demografia alicja szuman, Podstawowe pojęcia z zakresu baz danych
Podstawowe pojecia z zakresu ped.spol
Podstawowe pojęcia z zakresu Nauk o Organizacji i Zarządzaniu
Gogola J W OCD, Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki
Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki cz 1
Podstawowe pojęcia z zakresu dydaktyki, szkola
Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki
Podstawowe pojęcia z zakresu czasu wolnego i rekreacji
PODSTAWOWE POJĘCIA Z ZAKRESU ASEPTYKI, Studium medyczne
Podstawowe pojecia z zakresu hotelarstwa

więcej podobnych podstron