(64) Skutki międzynarodowych przepływów inwestycji portfelowych

Stopa% D L Stopa%

zagranicą w kraju A

K F

Q

G H M P

R

E

C

GPK GPK`

O` B S A O

Wolumen kapitału

I. Sytuacja przed rozpoczęciem przepływów kapitałowych

OO` - wolumen kapitału światowego

OA - zastosowanie kapitału w kraju A

O`A - zastosowanie kapitału zagranicą

GPK,GPK` - graniczne produktywności kapitału w kraju A i zagranicą

OF - stopa procentowa w kraju A

O`C - stopa procentowa zagranicą

KLOA - krajowy produkt społeczny w kraju A

DEAO` - krajowy produkt społeczny zagranicą

II. Sytuacja po rozpoczęciu międzynarodowych inwestycji portfelowych

BA - wielkość kapitału objęta przepływami międzynarodowymi

OP, O`G - międzynarodowy poziom stopy %

HKAB - wzrost produktu społecznego kraju A

HEAB - spadek produktu społecznego zagranicą

HKE - wzrost netto produktu społecznego świata

HMAB - wolumen odsetek otrzymywany przez zagranicę

HME - ostateczny wzrost produktu społecznego zagranicy po otrzymaniu odsetek

KMH - ostateczny wzrost produktu społecznego kraju A po przekazaniu odsetek zagranicę

III. Konsekwencje międzynarodowych inwestycji portfelowych dla kredytodawców i kredytobiorców oraz pracobiorców w kraju A i zagranicą

KRAJ A ZAGRANICA

Kredytodawcy: Spadek oprocentowania o FP(s) Wzrost oprocentowania o GC (k)

Kredytobiorcy: Spadek oprocentowania o FP (k) Wzrost oprocentowania o GC(s)

Pracobiorcy: Wzrost dochodu z pracy do LPH (k) Spadek dochodu z pracy do DHG (s)

(65) Skutki międzynarodowej migracji siły roboczej

Stawka Stawka

płacy D L płacy

zagranicą w kraju A

K F

Q

H M P

G

R

N E

C

GPA GPA`

O` B S A O

Wolumen czynnika pracy

1. Sytuacja przed rozpoczęciem migracji międzynarodowej

O`O - wolumen światowy czynnika pracy

OA - zastosowanie siły roboczej w kraju A

O`A - zastosowanie siły roboczej zagranicą

GPA, GPA` - graniczne produktywności czynnika pracy w kraju A i zagranicą

O`C - stawka płacy zagranicą

OF - stawka płacy w kraju A

O`DEA - krajowy produkt społeczny zagranicą

LOAK - krajowy produkt społeczny w kraju A

2. Sytuacja po rozpoczęciu międzynarodowej migracji

BA - wolumen czynnika pracy objęty migracją

O`G, OP - międzynarodowa stawka płacy realnej

O`DHB - krajowy produkt społeczny zagranicy po wyemigrowaniu siły roboczej

OBHL - krajowy produkt społeczny kraju A po migracji siły roboczej z zagranicy

EHK - przyrost netto produktu społecznego świata

3. Konsekwencje międzynarodowej migracji siły roboczej dla pracodawców i pracobiorców w kraju A i zagranicą

KRAJ A ZAGRANICA

Pracodawcy: Wzrost dochodów o FPHK Spadek dochodów o CGHE

Pracobiorcy: Spadek dochodów o KFPM Wzrost dochodów o CGHN

Migranci: Wzrost dochodów o HMEN

Skutek netto: Wzrost dochodów o KMH

(66) Równowaga zewnętrzna w okresie rewolucji przemysłowej

Towar „b”

B₁

F R₁

i₁

B

R₂

C i₂

O D E A

Towar „a”

Założenia:

1. kraj specjalizuje się w produkcji towaru „a” (pełna specjalizacja międzynarodowa),

2. nie uwzględnia się kosztów transportu,

3. pełna mobilność czynników produkcji w kraju.

(67) Równowaga wewnętrzna w okresie rewolucji przemysłowej

Konsumpcja

Łączna podaż

(K+O+M)

Luka deflacyjna

R Łączny popyt

(K+I+E)

Popyt Luka inflacyjna konsumpcyjny

(K)

O A Dochód

Stan pełnego

zatrudnienia

Równanie równowagi: K + O + M = K + I + E

gdzie: K - konsumpcja,

O - oszczędności,

M - import,

I - inwestycje,

E - eksport.

(68) Równowaga wewnętrzna w okresie rewolucji socjalnej

Konsumpcja

Łączna podaż

(K+O)

Luka deflacyjna

C Łączny popyt

(K+I)₂

R D Łączny popyt

(K+I)₁

Popyt

Luka inflacyjna konsumpcyjny

(K)

O A B Dochód

Stan pełnego

zatrudnienia

(69) Równowaga wewnętrzna w okresie rewolucji naukowo - technicznej

Konsumpcja

Łączna podaż

E (K+O)

Luka deflacyjna

F

C Łączny popyt

(K+I)₂

R D G Łączny popyt

(K+I)₁

Popyt

Luka inflacyjna konsumpcyjny

(K)₁

Popyt

konsumpcyjny

(K)₂

O A B Dochód

Stan pełnego

zatrudnienia

(70) Model „zamkniętego kręgu permanentnych sprzężeń”

Spadek liczby Spadek tempa Przyspieszenie Wzrost liczby

zatrudnionych wzrostu tempa wzrostu zatrudnionych

A_II gospodarczego gospodarczego B_II

A_I B_I

Spadek ilościowego Wzrost ilościowego

i/lub wartościowego i/lub wartościowego

importu ropy importu ropy

A_III B_III

Poprawa salda Pogorszenie salda

bilansu płatniczego bilansu płatniczego

A_IV B_IV

Spadek tempa Przyspieszenie tempa

wzrostu inflacji wzrostu inflacji

A_V B_V

Spadek możliwości Wzrost możliwości

inwestowania w inwestowania

działalność poszu- w działalność poszu-

kiwawczo-wydobyw- kiwawczo-wydobyw-

czą ropy i substytu- czą ropy i substytu-

cyjnych nośników cyjnych nośników

energii energii

A_VI B_VI

Aprecjacja waluty Deprecjacja waluty

narodowej narodowej

A_VII B_VII

Słabszy wzrost Silniejszy wzrost

cen eksportowych cen eksportowych

ropy naftowej ropy naftowej

A_VIII B_VIII

(71) Efekt „ślizgania” krzywej Phillipsa

Stopa

bezrobocia

i2

i1

B2

B

B1

O A2 A A1 A'2 A' A'1

Stopa

inflacji

(72) Miejsce środków stabilizacyjnych w procesie oddziaływania wahań dochodów eksportowych na realizację celów krajów rozwijających się

ŚRODKI KOMPENSUJĄCE ODDZIAŁYWANIE WAHAŃ DOCHODÓW EKSPORTOWYCH NA REALIZACJĘ CELÓW EKONOMICZNYCH
NARODOWE (WEWNĘTRZNE)					MIĘDZYNARODOWE (ZEWNĘTRZNE)
Rezerwy walutowe	Import kapitału	Polityka pieniężno- finansowa	Polityka regulowa- nia eksportu	Umowy surowcowe		Indeksacja cen eksporto-wych	Finanso-wanie kompensa-cyjne

CEL INSTRUMENTALNY : STABILIZACJA DOCHODÓW EKSPORTOWYCH

Niestabilność Niestabilność CEL NADRZĘDNY:

dochodów dochodów PRZYSPIESZONY

eksportowych dewizowych ROZWÓJ

GOSPODARCZY

(73) Zmiany cen i wolumenu w warunkach wahań podaży

(analiza efektu stabilizacyjnego stabilizacji cen)

Cena pż1

pp

pż2

C1 R1

C2 R2

W1 W2 Wolumen

(74) Zmiany cen i wolumenu w warunkach wahań popytu

(analiza efektu stabilizacyjnego stabilizacji cen)

Cena

pp2 pż

pp1

C2 R2

C1 R1

W1 W2

Wolumen

(75) Analiza efektu dochodowego stabilizacji cen w warunkach wahań podaży na podstawie metodologii renty producenta i renty konsumenta

Cena

pż1

pp

C1

(a) (b)

C0 pż2

(c) (e1) (e2) (g)

(d) (e) (f)

C2

Wolumen

(76) Porównanie renty producenta i konsumenta dla określenia

efektu dochodowego stabilizacji cen w warunkach wahań podaży

(podstawie rysunku 74)

RK (C1) = a + b (Z)

RK (C2) = c + d + e1 + e + e2 + f (S)

RK = S - Z

Ponieważ : a = c + d + e1

b = e

Stąd :

RK = e2 + f (S)

================================================================

RP (C1) = a (S)

RP (C2) = c + d + e1 + e + e2 + f + g (Z)

RP = Z - S

Ponieważ : a = c + d + e1

Stąd :

RP = e + e2 + f + g

================================================================

Czyli :

RP > RK

(77) Analiza efektu dochodowego stabilizacji cen w warunkach wahań popytu na podstawie metodologii renty producenta i renty konsumenta

pp2

Cena pż

pp1

C2

(a) (b)(c) (d) (e) (f)

C0

(g) (j)

C1 (h)

Wolumen

(78) Porównanie renty producenta i konsumenta dla określenia

efektu dochodowego stabilizacji cen w warunkach wahań popytu

(na podstawie rysunku 76)

RK (C1) = g + h (S)

RK (C2) = a + b + c + d + e + f (Z)

Ponieważ : g = a + b

c = h

Stąd :

RK = Z - S = d + e + f

=========================================================

RP (C1) = g + h + j (Z)

RP (C2) = a + b + c + d + e (S)

Ponieważ : a + b = g

c = h

d = j

Stąd :

RP = S - Z = e

=========================================================

Czyli :

RK > RP

(79) Skutki stabilizacji cen w sferze efektu dochodowego i

i stabilizacyjnego w krajach rozwijających się

ŹRÓDŁO GENEROWANIA WAHAŃ	SKUTKI STABILIZACJI CEN
		EFEKT DOCHODOWY	EFEKT STABILIZACYJNY
WAHANIA PODAŻY WAHANIA POPYTU	WZROST DOCHODU SPADEK DOCHODU	DESTABILIZACJA DOCHODU STABILIZACJA DOCHODU

(80) Rynek dewizowy

Kurs $ C B podaż $

k1 (= wartość eksportu)

R

k0

k2 popyt na $

E D (= wartość importu)

Ilość $

(81) Równowaga na rynku dewizowym

Kurs $ podaż $ (pż₂)

podaż $ (pż₀)

E

k₂ podaż $ (pż₁)

R

k0

D B

k1

C

popyt na $

Ilość $

(82) Argumenty za stosowaniem stałych kursów walutowych

1. Przeciwdziałanie destabilizującej spekulacji

W systemie kursów elastycznych kursy walutowe są permanentnie niestabilne. Zmiany kursu walutowego są permanentne i znajdują się pod wpływem destabilizujących oczekiwań, a tym samym są w dużej mierze niezależne od fundamentalnych kategorii ekonomicznych. Jako przykład podaje się, że oczekiwana aprecjacja waluty faktycznie jest realizowana, ponieważ popyt na określoną walutę rośnie, podczas, gdy jej podaż maleje. Zostają w ten sposób wywołane wahania kursów walutowych, które wywierają wpływ na międzynarodowy podział pracy.

2. Dyscyplina polityki pieniężnej

System kursów stałych pozwala krajom-członkom systemu na bardzo ograniczoną autonomię polityki pieniężnej. Stałe kursy walutowe wymuszają dyscyplinowanie polityki pieniężnej i osłabiają nacisk na bank centralny do prowadzenia przystosowawczej polityki pieniężnej. Ekspansywna polityka pieniężna prowadzi bowiem do deficytu bilansu obrotów bieżących i wywiera nacisk dewaluacyjny na walutę danego kraju. W wyniku zobowiązań interwencyjnych bank centralny traci rezerwy walutowe niezbędne do przystosowania do polityki pieniężnej kraju waluty wiodącej.

3. Zapobieganie „wyścigowi” dewaluacji

Praktykowany w okresie międzywojennym „wyścig” przy przeprowadzaniu dewaluacji własnych walut. Poprzez dewaluacje poszczególne kraje próbowały osiągać przewagę konkurencyjną na rynku światowym w celu przede wszystkim zwalczania bezrobocia. Ponieważ do takiej strategii „beggar-my-neighbour” przyłączyły się prawie wszystkie kraje niemożliwe było osiągnięcie oczekiwanych korzyści. W rezultacie na skutek bardzo restrykcyjnej polityki pieniężnej i fiskalnej doszło do ogólnoświatowego załamania popytu i kryzysu gospodarki światowej.

4. Spadek ryzyka i kosztów transakcji międzynarodowych

Spadek ryzyka i kosztów jest rezultatem niewielkiego dopuszczalnego we wzajemnych ustaleniach zakresu wahań kursowych, które eliminują w praktyce nakłady na zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym.

(83) Argumenty za stosowaniem zmiennych kursów walutowych

1. Kształtowanie kursu walutowego pod wpływem podstawowych

kategorii ekonomicznych

Zwolennicy kursów zmiennych nie oczekują, że będą one w pełni stabilne, ale uważają, że wpływ destabilizującej spekulacji jest tu mniejszy aniżeli w przypadku kursów stałych. Spekulanci, którzy mieliby destabilizować kurs walutowy musieliby daną walutę kupować w warunkach jej wysokiej ceny i sprzedawać ją w warunkach ceny niskiej. Taki proceder byłby związany z oczywistymi stratami.

Krótkookresowe wahania kursów walutowych związane są z różnicami w stopach procentowych, a długookresowe wahania z różnicami stóp inflacji oraz tempie wzrostu wydajności. Stąd w wyniku przystosowań uwarunkowanych polityką gospodarczą w warunkach stałych kursów walutowych należy oczekiwać większych zakłóceń w realnych procesach gospodarczych aniżeli w przypadku konsekwencji wahań zmiennych kursów walutowych.

2. Zmniejszenie tendencji protekcjonistycznych

Zmienne kursy walutowe zabezpieczają równowagę bilansu płatniczego. W warunkach zmiennych kursów walutowych ekspansywna polityka pieniężna zagranicy prowadzi natychmiast do podniesienia wartości waluty krajowej, która podraża eksport i potania import. Efekt zmiany kursu walutowego osłabia zatem reakcję ilościową i eliminuje wpływ na bilans płatniczy. Stąd nacisk na podejmowanie działań protekcjonistycznych w postaci subwencji eksportowych oraz ograniczeń importu w celu stabilizowania zatrudnienia w dotkniętych gałęziach gospodarczych wyraźnie traci na znaczeniu.

3. Zapobieganie importowi inflacji

Oczekuje się deprecjacji waluty krajów o wysokiej stopie inflacji oraz aprecjacji waluty krajów o niskiej stopie inflacji.

4. Niewielkie znaczenie kosztów zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym

Koszty zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym są relatywnie niewielkie w porównaniu do konsekwencji zniekształceń w strukturze handlu zagranicznego i produkcji wywołanych przez politykę stałych kursów walutowych w warunkach nierównowagi gospodarczej.

(84) Argumenty za stosowaniem systemu kursów określanego mianem „Managed Floating”

„Managed Floating” - system walutowy, w warunkach którego ustalanie kursu walutowego odbywa się wprawdzie zasadniczo pod wpływem czynników rynkowych, ale banki centralne interweniują celowo na rynkach dewizowych. W przeciwieństwie do systemu z Bretton Woods brak wcześniej ustalonych reguł interwencji.

Przesłanki uzasadniające interwencje banków centralnych:

1. Zmniejszenie krótkookresowych wahań kursowych

Celem takiej strategii banku centralnego jest zmniejszenie bardzo krótkookresowego ryzyka kursowego i uniknięcie ponoszenia związanych z zabezpieczeniem kursowym kosztów. Tego rodzaju interwencje podejmowane są na ogół przy pomocy własnych rezerw walutowych.

2. Zmniejszenie średniookresowych wahań kursowych

W przypadku tej strategii chodzi o osłabienie lub likwidację odchyleń kursu walutowego od jego wartości równowagi. Tego rodzaju strategia zakłada, że bank centralny zna długookresowy kurs równowagi, tzn. dysponuje większą ilością informacji aniżeli prywatni uczestnicy rynku. Jest to wątpliwe i w rzeczywistości mało realne. Z drugiej strony interwencja zakłada zaangażowanie w większym stopniu rezerw walutowych.

3. Zapobieganie strukturalnej aprecjacji waluty

Trend długookresowej aprecjacji waluty występuje wówczas, gdy krajowa stopa inflacji lub realna stopa wzrostu jest wyższa niż zagranicą. W takich warunkach banki centralne dokonują na dużą skalę zakupu dewiz aby walutę krajową utrzymywać w pozycji podwartościowej i wzmacniać międzynarodową zdolność konkurencyjną eksportu. Interwencja tego rodzaju jest kontynuowana do momentu wystąpienia przystosowawczej inflacji w gospodarce danego kraju.

4. Zapobieganie strukturalnej deprecjacji waluty

Podstawą dla takiej strategii interwencyjnej banku centralnego jest fakt, że deprecjacja waluty podraża import i utrzymuje stopę inflacji na wysokim poziomie. Ubocznym efektem tej strategii jest nadwartościowość własnej waluty i tym samym pogorszenie konkurencyjności eksportu. Interwencje mogą być kontynuowane tak długo aż wyczerpaniu nie ulegną rezerwy walutowe i brak jest do dyspozycji kredytów.

(85) Kryteria wyboru systemu walutowego

1. Znaczenie handlu zagranicznego

• Kraje o wysokim udziale eksportu w PKB wykazują tendencję do ustalania stałych kursów walutowych przede wszystkim z tymi krajami z którymi prowadzą intensywną wymianę handlową

• Uzasadnienie: realne wahania kursu walutowego mogą istotnie determinować sytuację dochodową i zatrudnieniową w danym kraju; w warunkach realnej aprecjacji waluty krajowej przy wysokim udziale eksportu w PKB mogą wystąpić negatywne konsekwencje w sferze dochodów i zatrudnienia

• Uzasadnienie: wahania kursu walutowego w warunkach wysokiego udziału handlu zagranicznego oddziaływają poprzez ceny importowe na krajowy poziom cen

• Uzasadnienie: w warunkach kursów podlegających stałym wahaniom rosną koszty transakcyjne

2. Stopień dywersyfikacji produkcji

• Wysoki stopień dywersyfikacji produkcji oznacza, że dany kraj jest mniej dotknięty zmianami cen i wolumenu na rynku światowym, ponieważ zmiany te neutralizują się wzajemnie

• W warunkach niskiego stopnia dywersyfikacji produkcji i eksportu dany kraj jest silnie uzależniony od zmian popytu i podaży na rynku światowym

• Kraje o wysokim stopniu dywersyfikacji produkcji optują za stosowaniem stałych kursów walutowych, a kraje o jednostronnej ofercie produktowej za zmiennymi kursami walutowymi

3. Elastyczność dostosowawcza na rynkach dóbr i czynników produkcji

• W warunkach wysokiej elastyczności przystosowawczej na krajowym rynku towarów i czynników produkcji kurs walutowy nie musi być koniecznie stosowany jako instrument dostosowawczy w przypadku wystąpienia sytuacji zachwiania równowagi

• Kraje o wysokiej elastyczności dostosowawczej na rynku dóbr i czynników produkcji akceptują w większym stopniu stosowanie stałych kursów walutowych

4. Preferencja dla stabilności cen

• Stałe kursy walutowe dają się utrzymać w długim okresie tylko wtedy, gdy dany kraj jako jeden z priorytetowych celów traktuje stabilność cenową. Implikuje to jednocześnie konieczność oddziaływania w podobnym kierunku polityki pieniężnej

• Kraje, które chcą zastosować politykę pieniężną dla realizacji krótkookresowych celów zatrudnieniowych lub dla celów opodatkowania ludności poprzez inflację, winny zdecydować się raczej na system kursów zmiennych

---