ZABAWY I ĆWICZENIA RELAKSACYJNE
CELE ZABAW I ĆWICZEŃ:
Przekazywanie za pośrednictwem rekwizytów podczas słuchanej muzyki relaksacyjnej zjawisk muzycznych i ich odpowiedników ruchowych
Stwarzanie warunków do polisensorycznego pobudzenia - angażowanie słuchu, wzroku, dotyku, ruchu dostarczając dziecku kompensującej satysfakcji lub wpływając na nie korygująco
Aktywizowanie zdolności odbioru wrażeń ruchowych, wibracyjnych, słuchowych i dotykowych i pobudzanie przez to zdolności dziecka
Ćwiczenia koncentracji uwagi
Ćwiczenia sprawności manualnych i ruchowych poprzez manipulowanie różnego typu rekwizytami: piłkami, balonami, chustkami, spadochronem itp.
Umożliwianie przełamywania nieśmiałości i lęków
Wyzwalanie spontaniczności, rozmachu i stłumionej energii
Wdrażanie do nawiązywania kontaktów społecznych poprzez zabawy w parach i z całą grupą
Umożliwianie przeżywania małych, ale znaczących sukcesów
Pobudzanie twórczej samodzielności
Łagodzenie przyczyn wywołujących zaburzenia zachowań
Profilaktyka i terapia polegająca na stwarzaniu dzieciom warunków do samorealizacji przez bliskie i dostępne jego naturze formy aktywności , umożliwiające zmniejszenie napięć psychofizycznych , odprężenie , radość , łagodzenie agresji , itp.
„LUSTRO”
REKWIZYTY: magnetofon lub odtwarzacz CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Uczestnicy stają w parach, twarzami do siebie. Prowadzący włącza łagodną muzykę. W rytmie muzyki pierwsza osoba z pary wykonuje powolny ruch ręką. Druga osoba stara się jak najdokładniej podążać swoją ręką za tym ruchem; jak w lustrze.
Po jakimś czasie prowadzący wyłącza muzykę i wtedy pierwsza osoba wydaje z siebie jakiś dźwięk. Jej partner stara się w miarę wiernie ten dźwięk powtórzyć. Ruch i dźwięk mogą być połączone ze sobą i zharmonizowane. Po jednej lub dwóch minutach partnerzy zamieniają się rolami.
„SKŁADANIE PIOSENKI”
PRZEBIEG ZABAWY:
Grupa siedzi w kółku. Ktoś zaczyna śpiewać pierwszy wers dobrze znanej piosenki, następne dziecko drugi wers, następne trzeci itd. Aż do momentu, w którym ktoś nie będzie znał tekstu, lub skończy się piosenka. To dziecko musi rozpocząć nową piosenkę, która jest śpiewana w taki sam sposób. Gra trwa dopóty, dopóki dzieci znajdują w niej przyjemność.
„ŻYWY POMNIK”
REKWIZYTY: magnetofon lub odtwarzacz CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Każde dziecko otrzymuje swój numer, potem wszystkie tańczą lub spacerują w kółku w rytm muzyki. Na znak prowadzącego dziecko z numerem 1 przechodzi do środka i tam zastyga w dowolnej pozie. Może stać, siedzieć, lub leżeć. Reszta grupy cały czas spaceruje. Na kolejny znak dziecko z numerem 2 przechodzi do środka i łączy się zastygając z „numerem 1”. Na następne znaki pozostałe dzieci kolejno przechodzą do środka i zastygają dołączając do środka i zastygają dołączając do swojego poprzednika. Trwa to dopóki wszyscy nie utworzą mniej lub bardziej skomplikowanego żywego pomnika.
„IDŹ ZA MNĄ”
REKWIZYTY: magnetofon lub odtwarzacz CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Grupa podzielona jest na pary, które znajdują się w różnych miejscach pomieszczenia. Jedna osoba w parze prowadzi, a druga postępuje za nią. Prowadzący wyciąga prawą dłoń, a prowadzony przykłada swoją prawą dłoń, ale tak, aby nie dotknąć ręki partnera. Gdy włączy się muzyka, zaczyna wolno chodzić po pomieszczeniu a jego partner stara się iść za nim, tak by odległość między ich dłońmi nie zmieniła się. Osoba prowadząca może kucać, wstawać, kręcić się w kółko; najważniejsze jest, aby kontakt nie został zerwany. Po paru minutach następuje zamiana ról.
„TAŃCZĄC NA ŚLEPO”
REKWIZYTY: magnetofon lub odtwarzacz CD
PRZEBIEG ZABAWY
Grupa podzielona jest na pary; jedna osoba prowadzi, a druga jest prowadzona. Prowadzący trzyma ręce partnera, który ma zamknięte oczy i prowadzi go po pokoju, tańcząc w rytm spokojnej muzyki. Po minucie osoby w parach zmieniają się rolami.
„NARYSUJ PIOSENKĘ”
REKWIZYTY: tablica, kreda
PRZEBIEG ZABAWY:
Grupa dzieli się na dwie podgrupy. Po krótkim przygotowaniu przedstawiciel jednej grupy podchodzi do tablicy i rysuje coś, co występuje w jakiejś znanej piosence, np. płot we „Wlazł kotek”. Druga grupa stara się jak najszybciej, nie czekając nawet na ukończenie rysunku, odgadnąć o jaką piosenkę chodzi i zaśpiewać ją.
************ ZABAWY Z PIŁKĄ ***********
„TANIEC PIŁEK”
REKWIZYTY: piłki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci siedzą „po turecku” i słuchając muzyki w dowolnym metrum zaznaczają początki taktów przetaczaniem piłki lewą ręką do prawej ręki i prawą do lewej lub przechylaniem korpusu na przemian w lewo i w prawo - piłka jest wtedy trzymana wysoko oburącz nad głową.
„SKACZĄCE PIŁECZKI”
REKWIZYTY: piłki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci leżą na materacach brzuchem do podłogi, z głową skierowaną do ściany a nogami do środka sali.
Policzek układają na „poduszce” zrobionej z dłoni ułożonych jedna na drugiej.
Terapeuta-nauczyciel rzuca w górę piłkę, która spadając odbija się wielokrotnie o podłogę w coraz szybszym tempie, aż do zatrzymania się. Czynność tę nauczyciel powtarza kilkakrotnie polecając dzieciom, by uderzały w podłogę na przemian lewą i prawą nogą tak szybko, jak to robi piłka.
************ ZABAWY Z PIŁKĄ ***********
„ZABAWA DOWOLNA Z PIŁKAMI”
REKWIZYTY: piłki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Przy muzyce o skontrastowanych częściach (kołyszącej, delikatnej i skocznej, powolnej i zarazem ciężkiej, z mocnym akcentowaniem miar) dzieci bawią się piłkami, dowolnie wykorzystując poznane techniki lub poszukując własnych, służących ekspresji ich stanu psychicznego.
„ORKIESTRA PIŁKOWA”
REKWIZYTY: piłki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci słuchając muzyki realizują rytm miarowy, miary akcentowane lub dowolne rytmy wybranymi przez siebie technikami:
uderzając piłką o podłogę
uderzając rękami o piłkę trzymana na kolanach lub leżącą na podłodze
uderzając piłką o krzesło, ścianę itp.
************ ZABAWY Z PIŁKĄ ***********
„KLEPANKI - POWTARZANKI”
REKWIZYTY: piłki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci siedzą w szeregu lub półkole naprzeciwko nauczyciela. Każde ma piłkę. Terapeuta rytmicznie uderza o piłkę dłońmi, dotyka nią ramion, i mostka uzyskując różne, kontrastujące dynamicznie efekty. Dzieci obserwują czynności nauczyciela i powtarzają je.
Sygnałem do rozpoczęcia przez dzieci naśladowania może być słowo „hop” lub polecenie „teraz dzieci'.
Prezentowane motywy powinny być na początku krótkie i proste, a w miarę usprawniania się funkcji dzieci, wydłużane i nieco bardziej skomplikowane.
UWAGA:
Terapeuta siedzący naprzeciwko dzieci, wykonując ruchy prawa ręką mówi-lewa, a wykonując ruchy lewą ręką mówi0prawa, bowiem prawa strona nauczyciela zwróconego przodem do dzieci postrzegana jest przez nie jako lewa, a lewa jako prawa.
********* ZABAWY Z BALONAMI *********
„ODBIJANIE BALONÓW W PARACH”
REKWIZYTY: nadmuchane baloniki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci stoją w parach naprzeciwko siebie i najpierw przy muzyce płynnej, powolnej, a potem przy skocznej, nieci szybszej, odbijają do siebie balony.
W grupie kilku osobowej ruch wielu balonów jest pięknym widokiem, które może być dodatkowo ubarwione przez zaciemnienie pomieszczenia lub oświetleniem kilkoma lampami z dołu. Przeżycie chwili zachwytu może wiele znaczyć w terapii dziecka upośledzonego umysłowo.
„INDYWIDUALNE ODBIJANIE BALONÓW”
REKWIZYTY: nadmuchane baloniki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Każde dziecko ma jeden balon. Wraz z rozpoczęciem muzyki dzieci wyrzucają balony w górę i następnie odbijają je, by nie spadły na podłogę.
Muzyka grana jest spokojna, bez wyraźnego rytmu, lecz ze zmianami dynamicznymi regulującymi siłę wybijania i wysokość lotów balonów.
********* ZABAWY Z BALONAMI *********
„ODBIJANIE BALONÓW W GRUPIE”
REKWIZYTY: nadmuchane baloniki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci stoją w kole lub rozproszeniu. Każde dziecko ma balon. Kiedy zaczyna brzmieć muzyka, dzieci wyrzucają balony w górę, a następnie odbijają ten, który jest najbliżej. W czasie pauz w muzyce, każde dziecko chwyta jeden balon i bawi się nim dowolnie ( odbijając, tocząc rękami lub przesuwając po podłodze dmuchaniem, prowadząc balon wokół własnego ciała przez przekładanie z jednej ręki do drugiej)
„BALONY NA SPADOCHRONIE”
REKWIZYTY: nadmuchane baloniki, spadochron, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Na trzymany przez dzieci spadochron terapeuta wrzuca kilkanaście balonów. Przy muzyce o zmiennej dynamice i zmiennym tempie, dzieci poruszają spadochronem lekko lub energicznie wywołując efektowny ruch-taniec balonów.
********* ZABAWY Z BALONAMI *********
„CZARODZIEJSKIE BALONY”
REKWIZYTY: nadmuchane baloniki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci przy akompaniamencie muzyki rysują na balonach (bądź z pomocą nauczyciela) elementy twarzy. Wymyślają imię swego „czarodziejskiego balonu”.
Następnie siadają w kole i kolejno opowiadają o właściwościach swoich „zaczarowanych balonów”, np. „mój balon jest tancerką lekką jak piórko…mój jest siłaczem i może pokonać wszystkich…”
Zamiast „balon” dzieci mogą mówić imię którym nazwały balon.
Następnie dzieci kolejno mówią balonom, o swoich marzeniach i proszą je o pomoc w ich realizacji.
********* ZABAWY Z CHUSTAMI **********
„ ZABAWY Z CHUSTKAMI W PARACH”
REKWIZYTY: chustki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci w parach stają naprzeciw siebie na obwodzie koła. Każda para ma jedną chustę. Kolejne pary wychodzą na środek sali i prezentują swój pomysł zabawy chustką we dwoje. Pozostałe pary wykonują te same czynności. Zachętą do prezentacji pomysłu może być recytacja par stojących wokół Sali, bądź nauczyciela:
Już za chwilę się okaże
Co ta para nam pokaże,
My to wszyscy zobaczymy
I to samo uczynimy.
Para na środku może nazwać swoją zabawę, np. pokażemy wam burzę, spadochron, wiatr, latawiec, huśtawkę, zaprzęg. itp…
Jeżeli dzieci nie będą miały pomysłów, nauczyciel może je podpowiedzieć:
każde dziecko ujmuje jeden z sąsiadujących rogów chusty i razem machają chustą w lewo i w prawo; kręcą koła przed sobą; potrząsają rękami;
każde z dzieci ujmuje jeden z rogów chustki po przekątnej i kolejno lub równocześnie obracając się nawijają chustę na biodra i odwijają;
trzymając wszystkie rogi poruszają rękami pionowo wywołując falowanie chustki; unoszą energicznie ręce i nieco wolniej je opuszczając tworzą „spadochron”; trzepią jak prześcieradło;
ujmując dwa sąsiednie rogi chustki biegną wokół sali
********* ZABAWY Z CHUSTAMI **********
„ TANIEC Z CHUSTKĄ”
REKWIZYTY: chustki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Każde dziecko otrzymuje chustkę, którą może trzymać ujmując w dowolnym miejscu jedną ręką lub obydwiema.
Słuchając muzyki o zmiennych nastrojowo częściach, dzieci tańczą z chustkami wykorzystując różne ewolucje ruchowe, które potrafią.
Terapeuta może dyskretnie podpowiadać interpretację muzyki dzieciom, wykonującym ruchy monotonne lub nieśmiałe.
Sposób prowadzenia chustki odzwierciedla stan psychiczny i możliwości fizyczne dziecka.
Dziecko zamknięte, sfrustrowane wykonuje ruchy nieśmiałe w małej przestrzeni, dziecko radosne, otwarte wykonuje ruchy szerokie, dynamiczne.
Jeśli dzieci dobrze radzą sobie z chustką, może otrzymać dwie - po jednej do lewej i prawej ręki ii interpretować muzykę poruszając obiema.
********* ZABAWY Z CHUSTAMI **********
„ W DÓŁ I W GÓRĘ”
REKWIZYTY: chustki, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci stoją indywidualnie, wszystkie zwrócone przodem w jednym kierunku. Dwiema rękami ujmują dwa sąsiadujące rogi chustki.
Ręce unoszą na wysokość czubka głowy.
Słuchając muzyki powolnej, ze stopniowo nasilającą się i wyciszającą dynamiką, unoszą powoli ręce w górę i opuszczają do pozycji wyjściowej, tak, by nie odsłaniać głowy. Przy muzyce cichej ruchy w górę i w dół są niewielkie, w miarę nasilania się dynamiki ruchy rąk powinny być zwiększane. Każde dziecko samo decyduje o tempie unoszenia i opuszczania chustki.
Powstaje ciekawa, ruchoma kompozycja przestrzenna oglądana przez dzieci przez przezroczyste chustki.
„ CHUSTKI I BALONY”
REKWIZYTY: chustki, nadmuchane baloniki,
nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Zabawa może być realizowana w parach lub w czwórkach. Dzieci napinają chustki trzymając je za rogi. Na każdą chustkę kładziemy balon.
Słuchając muzyki, granej na przemian cicho i głośno, dzieci lekkimi bądź silnymi ruchami rąk odbijają balony napiętymi chustkami.
********* ZABAWY Z CHUSTAMI **********
„ SPADOCHRON”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci i terapeuta chwytają brzegi płótna tak, by było ono niezbyt napięte. Słuchając muzyki inspirującej ruch w górę i w dół, energicznym ruchem rąk podnoszą płótno jak najwyżej, a następnie opuszczając ręce ściągają je w dół. Czynność tę powtarzają wielokrotnie. Pod płótnem może siedzieć kilkoro dzieci.
„ MORSKIE FALE”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Przy muzyce relaksacyjnej dzieci trzymają płótno za brzegi obiema rękami. Kilkoro dzieci może siedzieć lub leżeć pod płótnem. Dzieci trzymające płótno wykonują ruchy przemienne - prawa ręka w górę, lewa w dół i odwrotnie-poruszając płótnem na początku leciutko - muzyka spokojna - potem coraz mocniej i zgodnie z narastaniem napięcia w muzyce jeszcze mocniej. Po kulminacji może nastąpić pauza lub stopniowe wyciszanie muzyki i zmniejszanie energii ruchu aż do całkowitego zatrzymania rąk i położenia płótna na podłodze lub znajdujących się pod nim dzieciach.
********* ZABAWY Z CHUSTAMI **********
„ KARUZELA”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci chwytają brzegi płótna obydwiema rękami i mocno je napinają. Przy muzyce w dwumiarze galopują po linii koła. Po ośmiu lub szesnastu taktach następuje zmiana kierunku.
„ PIŁKA NA SPADOCHRONIE”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, piłka lub piłki,
nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Na rozciągniętym płótnie, trzymanym przez dzieci za brzegi, umieszczamy piłkę. Przy akompaniamencie muzyki o zmieniającym się metrum i rytmie, dzieci poruszają płótnem mniej lub bardziej energicznie przetaczając piłkę w różne strony i równocześnie chroniąc ją, by nie spadła. Jeśli dzieci będą zainteresowane grą sportową, można do zabawy dodać liczenie punktów karnych dla „boków”, którymi piłka przeleci i spadnie na podłogę.
********* ZABAWY Z CHUSTAMI **********
„ KOLOR, KTÓRY ZNIKŁ”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Nauczyciel umieszcza na tablicy jednakowe obrazki w różnych kolorach. Dzieci zamykają oczy i opuszczają głowy, a nauczyciel chowa jeden obrazek. Zadaniem dzieci jest odgadnąć, którego koloru brakuje.
„ZNAJDŹ SWOJĄ PARĘ”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci ustawiają się w dwóch kołach jednakowo licznych. Mają różnokolorowe chusteczki. Po dwie chusteczki są w tym samym kolorze, ale każda w innym kole. Chodząc dookoła, dzieci śpiewają rytmiczną piosenkę. Po jej zakończeniu nauczyciel woła: Znajdź swoją parę. Każde dziecko dobiera parę zgodnie z kolorem chusteczki.
********* ZABAWY Z CHUSTAMI **********
„ŚLIMAKI”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
PRZEBIEG ZABAWY:
Dzieci stoją tyłem do rozłożonego płótna i zarzucają ją sobie na plecy. Następnie kładą się na brzuch, głowy wystają na zewnątrz.
Przy muzyce „ślimaczej" przesuwają się w prawo lub w lewo pomagając
sobie łokciami i kolanami; płótno cały czas trzymając na ramionach. Głośny akord to znak - „ ślimaki" chowają się do „muszelek"( dzieci cofają ciało zakrywając również płótnem głowy.)
„CHODZENIE I BALANSOWANIE”
REKWIZYTY: chusta animacyjna, nagrania muzyki relaksacyjnej na CD
( powolna muzyka instrumentalna).
PRZEBIEG ZABAWY:
Kładziemy chustkę na zewnętrznej części dłoni i chodzimy z nią w różnych kierunkach, siadamy, wstajemy .(Chodzimy tak, jak zaprasza nas muzyka). Chustę możemy umieszczać na różnych częściach ciała: na łokciu, ramieniu, głowie, na otwartej dłoni, itp.
,,Pedagogika zabawy - Klanza"
Pedagogika zabawy rozwinęła się w latach siedemdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Austrii jako metodyka pracy z grupą, będąca wynikiem poszukiwań dróg wspierania rozwoju człowieka, polepszenia komunikacji interpersonalnej oraz integracji grupy. Zadaniem pedagogiki zabawy jest dostarczenie osobom pracującym z różnymi grupami repertuaru metod oddziałujących na sferę emocjonalną człowieka, sprzyjających ujawnianiu pozytywnych uczuć, wspomagających samodzielną aktywność, wzmacniających poczucie bezpieczeństwa, poprawiających komunikację i rozwijających współpracę w grupie, a także wywołujących refleksje nad własnymi doświadczeniami i przeżyciami. W praktyce oznacza to:
· wspólne odkrywanie i przeżywanie zabawy;
· gry i zabawy, które pobudzają do wspólnego, wartościowego przeżywania, zamiast zwalczania się i tworzenia zależności: zwycięscy - zwyciężeni;
· angażowanie w gry wielorakości naszego umysłu, możliwości wyrażania i kontaktowania się uczestników poprzez odczucia cielesne, ruch, taniec, odgrywanie ról, maski, śpiew, rozmowy;
· bezpośrednie kontakty według własnego uznania, zyskiwanie członków innych grup zamiast wzajemnej obserwacji;
· kształtowanie postawy nauczyciela świadomego, twórczego, pobudzającego pracę, obecnego w klasie;
· sprzyjanie bogatym wzajemnym kontaktom, zamiast sztywnym wzorcom porozumiewania się i obyczajów;
KLANZA jest to Polskie Stowarzyszenie Animatorów Zabawy. Organizacja ta powstała w 1990 roku i początkowo nosiła nazwę Klub animatorów Zabawy, stąd narodziła się nazwa Klanzy. Do historii KLANZY należą już pierwsze kursy prezentujące metody pedagogiki zabawy i animacji. Stowarzyszenie zajmuje się organizacją imprez z wykorzystaniem metod pedagogiki zabawy, organizuje kursy, szkolenia, warsztaty, prowadzi studia podyplomowe, działalność wydawniczą, a także zajmuje się produkcją środków służących do realizacji tych celów.
Zasady pedagogiki zabawy
Pojęcie „zabawa ”nasuwa celne skojarzenia: „coś, co jest przyjemne” i „coś, co wyzwala spontaniczne zachowania”, „coś, co daje radość”. Pedagogika zabawy wybiera z repertuaru zabaw tradycyjnych czy terapeutycznych tylko te, które spełniają określone zasady, a zwłaszcza:
- zapewniają dobrowolność uczestnictwa
- uwzględniają wszystkie poziomy komunikowania
- rozwijają pozytywne przeżycie jako wartość i unikają rywalizacji
- posługują się różnymi środkami wyrazu
Dobrowolność uczestnictwa
Dobrowolność polega tu na tym, że sam uczestnik decyduje, czy chce wziąć udział w zajęciach. Nie jest do niczego zmuszany, a rola wychowawcy przekształca się w rolę animatora, który zachęca, zaprasza, stara się zainteresować.
Wszystkie poziomy komunikowania się
Pedagogika zabawy zwraca uwagę na wszystkie poziomy komunikacji tj. na poziom rzeczowy i emocjonalny. Pierwszy dotyczy obiektywnych, logicznych, prawdziwych informacji, które są wymieniane pomiędzy ludźmi. Drugi wskazuje, że treści kształcenia przyjmowane są zawsze w zależności od emocji towarzyszących procesowi uczenia się., a zwłaszcza od dotychczasowego doświadczenia i kontaktów w grupie. Każdy z uczestników ma bowiem inne doświadczenia, inne skojarzenia, inne nastawienie do tego co grupa podejmuje, inaczej też odczuwa swoje miejsce w grupie, ma większe lub mniejsze poczucie pewności siebie, inne towarzyszą mu lęki i obawy.
Pozytywne przeżycie jako wartość
Pedagogika zabawy uznaje przeżycie jako wartość i preferuje zdobycie pozytywnego doświadczenia lub doznania w trakcie pracy w grupie i z grupą. Zabawa jest także pełną emocji sytuacją, która pobudza do refleksji. Zdecydowanie unika bezsensownej rywalizacji, przypadkowych zwycięstw, konkurencji, w której jeden zwycięża, a reszta przegrywa. Zabawy uczą współdziałania współpracy, dostrzegania różnych mocnych stron wśród uczestników grupy.
Różnorodność środków wyrazu
Zasada ta oznacza przekazywanie treści oraz wywoływanie emocji poprzez oddziaływanie na różne zmysły. Ruch, gest, dotyk, taniec, dźwięk, malowanie, gra ról, pantomima - to cała gama środków wyrazu, jakie mają do dyspozycji prowadzący i uczestnicy zabawy. Wykorzystanie tak dużej gamy środków jest czymś naturalnym w okresie dzieciństwa, lecz z trudem przekonują się do niej dorośli, uwikłani już w swoje przyzwyczajenia i niepewności. Okazuje się jednak, że metody zabawowe, umiejętnie zaproponowane, mogą przełamać tę niechęć i u nich (np. podczas imprez przedszkolnych z udziałem rodziców lub dziadków). Prędko bowiem dostrzegają, że takie sposoby wyrazu ułatwiają komunikację w grupie.
Pedagogika zabawy wykorzystuje urozmaicony zestaw propozycji, które mogą ożywić tradycyjne nauczanie.
Pedagogika zabawy to tańce i zabawy integracyjne, które pomagają przezwyciężyć dziecięce lęki i obawy, osiągnąć poziom swobodnego komunikowania się. Przeżycie zadowolenia, radości pomaga osiągnąć harmonię i zwiększa poczucie przynależności do grupy. Tańce dają możliwość uwolnienia się od wewnętrznych napięć i niepokojów, dają ujście nagromadzonym emocjom. Wyzwalają aktywność ruchową, pozwalają dzieciom na budowanie poczucia własnej wartości, a animacja przy pomocy ruchu ukazuje klimat w innym świetle.
Rodzaje zabaw w pedagogice zabawy
Zabawy ułatwiające wejście w grupę, poznanie nowego otoczenia, poznanie imion i powierzchownych cech osób , z którymi rozpoczynamy naukę.
Zabawy rozluźniające, odprężające, wykorzystujące ruch, taniec, gest, likwidujące napięcie mięśni i napięcie psychiczne.
Zabawy ułatwiające wprowadzenie tematu, pozwalające poznać odczucie, potrzeby i oczekiwania poszczególnych osób w grupie.
Metody określane jako gry dydaktyczne, a polegające na przedstawieniu danych treści w fermie zagadkowego problemu i poszukiwania rozwiązań według proponowanych reguł.
Metody wymiany myśli, gry dyskusyjne, analizowanie danego problemu z różnych stron, z włączeniem dotychczasowego doświadczenia i dotychczasowej wiedzy uczestników.
Metody ułatwiające przekaz informacji zwrotnej, sygnalizujące indywidualne reakcje i odczucia poszczególnych uczestników.
Drama - polegająca na wykorzystaniu gry z podziałem na role jako wstęp do omówienia problemu.
Zabawy umożliwiające samoocenę, poznanie własnej hierarchii wartości, własnych spontanicznych zachowań.
Zabawy integrujące dużą grupę, umożliwiające wszystkim wspólną aktywną zabawę, bez podziału na bawiących się i obserwatorów, bez ośmieszającej rywalizacji, przypadkowych wygranych i kilku zwycięzców.
Zalety pedagogiki zabawy , wdrożone do praktyki dnia codziennego , oddziałują nie tylko na jakość wykonywanej pracy , w wielu przypadkach przynoszą dużą satysfakcję nie tylko nauczycielom , ale również wychowankom .
• zastosowanie pedagogiki zabawy w przedszkolu kształtuje w dzieciach poczucie odpowiedzialności nie tylko za siebie , ale także za grupę , do której dana jednostka uczęszcza,
• przestrzeganie zasad uwzględniających indywidualne cechy jednostki nadaje inny wymiar stosunkom w relacjach dziecko - nauczyciel i dziecko - inne dzieci ,
• konkretne zabawy , jak np. zabawy na poznanie i utrwalenie imion , znajdują zastosowanie w sytuacjach , kiedy nauczyciel obejmuje nową grupę , pozwala to także na lepsze poznanie się dzieci nawzajem ,
• wspólne sprzątanie po każdej skończonej zabawie , kształtuje odpowiednie nawyki, przydatne w codziennej pracy z dzieckiem ,
• tworzenie warunków do twórczej działalności dziecka budzi szacunek zarówno dla autora , jak również dla stworzonego dzieła ,
• zadania wychowawczo - dydaktyczne stawiane przed nauczycielami przedszkola , zakładają także dobrą współpracę z rodzicami . Organizacja uroczystości przedszkolnych , w których rodzice nie są tylko biernymi widzami , lecz angażują się razem z dziećmi we wspólną zabawę , sprzyja integracji dzieci , rodziców i nauczycieli .
Wykorzystanie metod pedagogiki zabawy w wielu środowiskach świadczy o jej uniwersalności . Środowisko przedszkolne jest podatne na zmiany i chętniej wprowadza do praktyki wszelkie innowacje . Wynika to z większej swobody programowej , umożliwiającej nauczycielowi większą autonomię w działaniu .
Nauczyciele przedszkola bardzo dobrze znają możliwości swoich wychowanków i skupiają się raczej na pomocy niż na ocenianiu . Ambicją każdego wychowawcy powinno być okazanie jak największej pomocy podopiecznym w znalezieniu ich własnej drogi , na miarę możliwości rozwojowych i zdolności . Każde dziecko jest bowiem predysponowane do odegrania pewnej roli społecznej . Pedagogika zabawy - nowy kierunek w edukacji i wychowaniu jest skuteczną metodą we wszechstronnym rozwoju osobowości dziecka .
Myślę, że warto zainteresować się propozycjami KLANZY, gdyż jest to bogate źródło nowych pomysłów, nowego spojrzenia na metody wychowawcze. A różnych gier, zabaw zajęć KLANZA proponuje naprawdę wiele.
Oto niektóre aktualne propozycje wydawnicze KLANZY:
• „100 gier ruchowych” Poradnik dla wychowawcy pracującego z dziećmi i młodzieżą. Autor: Huberta Wiertsema
• „100 nowych gier muzycznych” Poradnik dla wychowawcy pracującego z dziećmi i młodzieżą. Autor: Ger Stroms
• „Dodać życia do lat” Materiały metodyczne ułatwiające organizację różnych form aktywności. Autor: Zofia Zaorska
• „Zabawy z chustą” pod red. Anny Wasilak
• „Jak Dawid tańczyć chce” Tańce integracyjne oparte na fabule biblijnej. Autor: Izabela Wójcik, Justyna Wójcik
• „Muzyka i ruch dla każdego” Materiały pomocnicze do muzycznych działań animacyjnych. Autor: U. Bissinger- Ćwierz
• „Quizy muzyczne“ autor: U. Bissinger- Ćwierz
• „Muzyczna pedagogika zabawy w pracy z grupą + CD + gra planszowa”
autor: U. Bissinger- Ćwierz
• „Folkowa Zabawa cz 1 i cz 2 + CD- integracyjne formy polskich tańców ludowych”
autor: L.M. Bzowscy
• „Tańce i zabawy dla grupy” autor: E. Heiligenbrunner, R. Rabenstein, B. Weiser,
• „Tańce integracyjne w pracy z grupą cz 1 i cz 2“ autor L. Gęca
• „Tańczymy razem- formy integracyjne i sceniczne wybranych tańców narodowych i regionalnych” autor: J. Szpunar, L. Gęca
• „ Mamo, tato bawmy się- gry i zabawy dla rodziców i dzieci od 3 do 7 lat”
autor I. Kalinowska, A. Sorsa
• Czasopisma: „Klanza w zabawie i edukacji dzieci”
„ Grupa i zabawa”
„ Klanza w czasie wolny
Przykłady zabaw do wykorzystania:
Dłoń i imię:
Na arkuszu każdy odrysowuje swoją dłoń i wpisuje w nią swoje imię, młodszym dzieciom pomagają dorośli. Potem ten arkusz zawieszamy w widocznym miejscu.
Papierowe kule
Przygotowujemy kule z gazet. Można nimi rzucać jak piłką, podawać między sobą rzucać do celu.
Widokówka
Na kartonie malujemy widokówkę ze swoim ulubionym zwierzęciem lub ze zwierzęciem, które chcielibyśmy mieć. Piszemy na niej swoje imię i imię swojego ulubieńca. Widokówkę można zawiesić lub podarować komuś.
Kwiaty
Na ścianie przyklejamy przy pomocy obustronnie klejącej taśmy symbol przedstawiający nierozwinięty pąk kwiatu. Każdemu dajemy kolorowe płatki, na których piszą oni swoje imiona i przyklejają do ściany, aż powstanie wielki kwiat. Prowadzący może następnie rozpocząć zabawy, wychodząc od symboliki tego kwiatu, który tak szybko rozkwitł. Tak może rozwinąć się atmosfera w naszej grupie.
Pszczele koszyczki
Uczestnicy zostają na krótki okres czasu podzieleni na małe grupy. Każda z nich otrzymuje ściśle określone, ograniczone w czasie zadanie do wykonania.
Kąty (stanowiska tematyczne)
W sali, w różnych miejscach rozmieszcza się rysunki, plakaty, przedmioty wyrażające zróżnicowane poglądy na określony temat. Każdy uczestnik wybiera to, co mu odpowiada.
Karuzela
W pomieszczeniu lub na terenie otwartym przygotowanych jest wiele stacji. Znajdują się na nich różne rekwizyty. Uczestnicy, podzieleni są na grupy, wędrują w uporządkowanym ciągu od stacji do stacji. W każdym takim punkcie grupa ma do zrealizowania określone działanie. Wędrówkę można zakończyć jakąś prezentacją efektów pracy każdej z grup.
Cebula
Uczestnicy tworzą dwa równoliczne kręgi. Partnerzy z kręgu zewnętrznego i wewnętrznego zwracają się do siebie twarzami. Następnie uczestnicy przechodzą od jednego partnera do drugiego według ściśle określonej reguły. Przy każdej zmianie partnera następuje powitanie (można witać się po polsku, po eskimosko, japońsko, urzędowo), wykonanie polecenia prowadzącego (porozmawiać na określony temat, o tym, co się lubi, znaleźć trzy cechy wspólne lub trzy różniące, utworzyć pomnik, zrobić masaż) oraz pożegnanie.
Pojedynczo i jednocześnie
Każdy uczestnik wykonuje jednocześnie (indywidualnie) to samo zadanie, co inni na przykład: malowanie, praca indywidualna, krótkie działania w ruchu. Model ten nie może trwać zbyt długo, bowiem grozi izolacją.
Powitanie
Wykorzystujemy metody:
· Witamy tych, którzy…
· Każdy swoje imię. Prosimy, by każdy wykrzyknął swe imię, gdyż chcemy je poznać. Wszyscy krzyczą jednocześnie i jak najgłośniej.
Kostka
Prowadzący ma kostkę do gry i pokazuje na niej pewną liczbę oczek. Poruszający się swobodnie po sali uczestnicy zabawy na ten sygnał uczestnicy łączą się w grupy po tyle osób, ile oczek zostało pokazanych. Wtedy prowadzący wydaje polecenie, np.:
1 - Boimy się deszczu.
2 - Jedna osoba chodzi, pokazując coś, a druga jest jej cieniem i naśladuje jej ruchy.
3 - Jedna osoba jest zepsutym samochodem, pozostałe więc ją pchają.
4 - Chodzimy pod jednym parasolem.
5 - Jedna osoba ma imieniny, więc składamy jej życzenia.
6 - Robimy pociąg.
Ludzie do ludzi
Dobieramy się parami. Prowadzący daje polecenia, które wszyscy wykonują, np.: „ucho do ucha”, „stopa do kolana”, „prawa dłoń do pleców”, „policzek do policzka”… Na hasło: „ludzie do ludzi”, trzeba szybko zmienić parę. Kto zostanie bez pary, prowadzi zabawę dalej.
Taneczna loteryjka
Prowadzący ma „zaczarowane” pudełko, w którym znajdują się losy z poleceniami, np.:
· tańczymy jak baletnice
· tańczymy, trzymając się za kolana,
· tańczymy w kółkach w kółeczko,
· robimy węża.
Wszyscy tańczą. W momencie, gdy prowadzący przerwie muzykę, ktoś z uczestników losuje jedno polecenie, które następnie wszyscy wykonują aż do następnej przerwy w muzyce i nowego polecenia.
Szpieg
Wszyscy chodzą i śledzą upatrzoną osobę. Na hasło: „jest”, łapiemy ją. Potem to samo, ale dwójkami.
Taniec z balonami
Dzieci i dorośli bawią się razem balonami. Odbijają je, tańczą z nimi, na przykład trzymając je między kolanami, brzuchami, odbijając je jednym palcem.
Odlot na balonach
Na znak prowadzącego wszyscy jednocześnie siadają na swoich balonach. To wcale nie jest takie proste i balon, szczególnie dzieciom, nie zawsze pęka.
Powitanie
Wszyscy krzyczą głośno swoje imię.
Owocowe imiona
Każdy uczestnik przedstawia się, używając jako „pseudonimu” nazw owoców zaczynających się na tę samą literę, co nasze imię, np. Joanna - jabłka, Beata - brzoskwinia. Każda kolejna przedstawiająca się osoba musi powtórzyć imiona i „pseudonimy” wszystkich osób przed nią.
Odgadywanie imion
Każdy pisze na kartce pierwszą literę swojego imienia i przypina ją do ubrania. Następnie podchodzi do innej osoby i próbuje odgadnąć pełne brzmienie jej imienia. Przy trudnych, rzadko spotykanych imionach można zgadywać, łącząc się w większe grupy.
To jest krokodyl
Pierwsza osoba trzyma jakiś przedmiot (kulę z papieru, piłkę, długopis itp.) i mówi: „Nazywam się np. Monika, a to tutaj to krokodyl” i podaje go następnej osobie. Osoba, do której się zwróci, bierze od prowadzącego ten przedmiot podając następnej, mówi: „Nazywam się Bartek. Ja i Małgosia uważamy, że to tutaj to krokodyl”. Następne osoby, biorąc przedmiot, muszą powtórzyć imiona wszystkich poprzednich uczestników zabawy. Jeżeli graczy jest wielu, to możemy wymienić imiona tylko pięciu lub czterech przed nami.
Rzucanie imionami
Rzucamy w kręgu jakimś przedmiotem (piłka, kostka) i mówimy swoje imię oraz imię odbiorcy, na przykład: „Kasia do Moniki”, „Monika do Ani”.
Kłębek (pajęcza sieć)
Osoba prowadząca przedstawia się i rzuca do jakiejś osoby siedzącej w kręgu kłębek wełny, trzymając jednak jego koniec. Osoba ta przedstawia się i odrzuca kłębek do kogoś innego, trzymając jednocześnie nitkę przy sobie. Między osobami powstaje „pajęcza sieć”. Ostatni z uczestników zabawy zaczyna zwijanie kłębka i kiedy dojdzie do osoby trzymającej nitkę, oddaje jej kłębek, mówiąc np. „Zwijaj dalej, Kasiu! ”
Przywiązani
Wszyscy gracze są przywiązani do niewidzialnej gumy, która jest przybita do podłogi na środku pomieszczenia. Chociaż wszyscy chcą wybiec na zewnątrz, jest to niemożliwe, bo kiedy tylko trochę się oddalą, guma przyciąga ich do środka(i muszą na dodatek skakać).
Rodzina
Przygotowujemy tyle małych karteczek z obrazkami różnych zwierząt, ilu jest uczestników w grupie. Na karteczkach mamy tyle rodzajów zwierząt, ile chcemy grup dzieci. Na dany znak wszyscy wyruszają na poszukiwanie swojej rodziny przywołując się głosami tych zwierząt.
Smok
Kilku uczestników tworzy rządek przez podanie sobie rąk. Należy ustalić, gdzie smok ma głowę, a gdzie ogon. Na dany znak głowa ma za zadanie złapać ogon. W tej grze sygnałem do rozpoczęcia i zakończenia zabawy może być rytmiczna muzyka, włączana i wyłączana w odpowiednim momencie.
Węzeł gordyjski (supeł)
Wszyscy uczestnicy stoją w kole. Na dany znak zamykają oczy, wyciągają przed siebie ręce i idą powoli do przodu, aż poczują, że mogą dosięgnąć osoby z naprzeciwka. Kiedy wszyscy są już na środku, starają się poszukać wolnej dłoni. Jeżeli dwie dłonie się spotkają, zaciskają się. Kiedy uczestnik ma już dwie dłonie zajęte, może otworzyć oczy. Teraz trzeba się wyplątać z kłębowiska ciasno połączonych rąk i ciał, nie rozłączając rąk. Za każdym razem udaje się znowu utworzyć koło. Efektem zabawy jest pełna integracja, gdyż trzeba się z innymi komunikować i pomagać im w „trudnych sytuacjach”.
Szybka zmiana miejsc
Jest to gra, która wnosi wiele ruchu i radości. Ważne jest dla każdego z nich tylko to, na jaką literę zaczyna się jego imię. Jeżeli ta litera znajduje się w słowie , które wypowiada prowadzący, to gracz muszą zmienić swoje miejsce. Prowadzący mówi np. mak, a gracze których imiona zaczynają się na:
M - Monika, Marta, Magda, Michał,
A - Ania, Agnieszka, Adrian,
K - Kasia, Karolina, Kacper,
zmieniają miejsca. Osoba, która jako ostatnia znajduje miejsce dla siebie, prowadzi grę dalej.
Zabawy z chustą animacyjną- pedagogika zabawy
Chusta, zwłaszcza przy pierwszym z nią spotkaniu stanowi dla grupy dużą atrakcję (sprawia to jej wygląd). Wskazane jest, aby uczestnicy mieli możliwość zapoznania się z nią (mogli nią pomachać, wejść pod nią), a dopiero potem mogli bawić się według określonych zasad.
Do przeprowadzenia zabaw z chustą potrzebne jest duże, wysokie pomieszczenie. Jeśli warunki atmosferyczne są sprzyjające, dobrze jest organizować zabawy w plenerze. Należy pamiętać o sprawdzeniu podłoża, oraz o tym, że chusta nie jest przeznaczona do podnoszenia i podrzucania ludzi. Mając określony cel i znając swoją grupę (wiek uczestników, liczbę), prowadzący wybiera odpowiednie przykłady zabaw lub modyfikuje je w zależności od potrzeb.
Wyszczególniono następujące grupy zabaw:
1.Zabawy ułatwiające wzajemne poznanie i integrujące grupę - umożliwiają zapamiętanie imion
i wymianę podstawowych informacji o sobie.
2.Zabawy ćwiczące współdziałanie - integrują grupę poprzez dążenie do osiągnięcia wspólnego
celu, zachęcają do nawiązania kontaktów i współpracy.
3.Zabawy ćwiczące refleks i spostrzegawczość - wymagają skupienia uwagi, ćwiczą szybkie
reakcje na określony sygnał lub znak.
4.Zabawy ćwiczące zwinność i zręczność - rozwijają takie cechy charakteru jak: pewność siebie,
wiara we własne siły i odwaga.
5.Zabawy oparte na zaufaniu do grupy - pozwalają doświadczyć bycia grupie.
6.Zabawy wprowadzające odprężenie i relaks - wywołują dobry nastrój i psychiczne odprężenie.
7.Zabawy ćwiczące sprawność manualną - rozwijają precyzję ruchów.
8.Zabawy ćwiczące umiejętność rozpoznawania kolorów.
9.Zabawy w ganianego - wpływają na ogólną motorykę organizmu, ćwiczą szybkość oraz
wytrzymałość.
10.Zabawy oparte na zgadywaniu - ćwiczą percepcję wzrokową, pamięć i spostrzegawczość.
11.Gry - uczą zasad i ich przestrzegania.
12.Zabawy wymagające dodatkowych rekwizytów - rozwijają wyobraźnię, modyfikują zabawy
już istniejące.
13.Zabawy przy muzyce.
Przykłady zabaw
1. Zabawy ułatwiające wzajemne poznanie i integrujące grupę:
,,Kogo brakuje?”- uczestnicy stoją w kręgu z zamkniętymi oczami trzymając chustę na wysokości pasa. Prowadzący wybiera osobę (może być ich więcej), która wchodzi pod chustę. Następnie wszyscy otwierają oczy i odgadują kto jest pod chustą.
,,Kolorowe wycieczki”- wszyscy siedzą na podłodze trzymając chustę na wysokości pasa. Prowadzący podaje nazwę koloru, a osoby trzymające ten kolor zmieniają się miejscami.
,,Przebieganie pod chustą”- uczestnicy podnoszą i opuszczają chustę trzymając ją za uchwyty. Prowadzący mówi, kto ma zmienić miejsce np. przebiegają ci, którzy mają niebieskie oczy; przebiegają osoby, które mają siostrę itp. Gdy chusta jest maksymalnie w górze osoby te przebiegają pod nią.
2. Zabawy ćwiczące współdziałanie:
,,Bilard”- grupa wachluje chustą na której jest piłeczka. Ma ona wpaść do otworu znajdującego się na środku chusty.
,,Sztorm”- na chustę wrzucamy lekkie przedmioty (piłeczki, zabawki). Podczas wachlowania nie mogą one spaść z chusty.
,,Kwiat lotosu”- jedna osoba siedzi na środku chusty z nogami pod brodą. Pozostali uczestnicy trzymają chustę za brzeg. Zwracają się w prawą stronę, idąc powoli zawijają siedzącego. Gdy jest on zawinięty do wysokości ramion zatrzymują się i na słowa ,,trzy, cztery” równocześnie i szybko wycofują się.
,,Składanie”- zadanie grupy polega na złożeniu chusty w określony kształt (np. w kostkę, trójkąt, prostokąt) lub w inny wymyślony sposób, np. tak, by był widoczny tylko jeden klin materiału, by widoczne były dwa, trzy a nawet cztery kliny w danym kolorze.
3. Zabawy ćwiczące refleks i spostrzegawczość:
,,Rybak i rybka”- uczestnicy stoją w kręgu trzymając brzeg chusty. Wybieramy dwie osoby, które przyjmują rolę ,,rybaka” i ,,rybki”. Rybak wchodzi na chustę i stara się złapać pływającą w wodzie rybkę. Bawiący się falują chustą, utrudniając w ten sposób zadanie rybakowi. Gdy ten złapie rybkę, następuje zmiana par.
,,Sałatka owocowa”- uczestnicy trzymają chustę za uchwyty. Podzieleni są na cztery, pięć rodzajów owoców np. gruszki, banany, cytryny, truskawki, kiwi itp. Grupa wachluje chustą. Gdy jest ona wysoko prowadzący wymienia nazwy owoców, a osoby należące do tych rodzajów przebiegają pod nią zmieniając się miejscami i łapią inne uchwyty. Na hasło ,,sałatka owocowa” - wszyscy zmieniają miejsce. Zamiast owoców mogą być kolory.
4.Zabawy ćwiczące zwinność i zręczność:
,,Pająk”- uczestnicy stają wokół chusty. Jedna osoba dwukrotnie rzuca kostkę z kolorami. Pierwszy rzut - wskazuje kolor pola na którym staje, drugi rzut - pole, na którym kładzie ręce.
,,Naleśnik”- osobę leżącą na brzegu chusty zawijamy (głowa musi pozostać poza chustą).
Ta próbuje sama się rozwinąć.
,,Skoki naleśnika”- uczestnicy tworzą rząd. Pierwsza osoba w rzędzie jest zawinięta w chustę tak, że może jedynie skakać obunóż. Na sygnał prowadzącego skacze do linii mety (20 kroków od linii startu), a następnie uwalnia się i biegiem wraca na start, przynosząc chustę ze sobą. Grupa zawija w nią kolejną osobę.
5. Zabawy oparte na zaufaniu do grupy:
,,Na karuzeli”- chętna osoba siada na środku chusty, a reszta kręci nią, idąc coraz szybciej w jedną stronę. Osoba na środku stara się utrzymać równowagę.
,,Potwór z Loch Ness” - uczestnicy siedzą dookoła chusty trzymając ją na wysokości brody. Pod nią znajduje się jedna osoba - potwór. Gdy wszyscy zamkną oczy potwór wciąga kogoś pod chustę. Grupa otwiera oczy i zgaduje, kto zniknął. Kto zgadnie wchodzi w rolę potwora.
6. Zabawy wprowadzające odprężenie i relaks:
,,Muzyczna chusta”- uczestnicy trzymają rozciągniętą chustę. Grupa porusza się w takt melodii falując nią. Prowadzący przygotowuje różne fragmenty muzyczne.
7. Zabawy ćwiczące sprawność manualną:
,,Karuzela”- uczestnicy trzymają za uchwyty naprężoną chustę na wysokości pasa. Śpiewając: ,,Hej, ho, hej, ho, do pracy by się szło…”- rytmicznie przekazują sobie chustę w prawą stronę. Zaczynają od bardzo powolnego śpiewania, stopniowo zwiększając tempo. Po pewnym czasie następuje zmiana i chusta wędruje w lewą stronę.
8. Zabawy ćwiczące umiejętność rozpoznawania kolorów:
,,Stań na kolorze”- uczestnicy tańczą w rytm muzyki wokół chusty. Gdy muzyka umilknie, stają na kolorze podanym przez prowadzącego.
,,Złap przesyłkę”- grupa tworzy koło, trzymając chustę na której położona jest piłka. Wyznaczona osoba zajmuje miejsce pod chustą, wyciągając ręce przez otwór. Zadaniem bawiących jest tak prowadzić piłkę, by trafiła ona do osoby pod chustą. Zabawa może być prowadzona na czas ( kto więcej razy w czasie jednej minuty chwyci i odrzuci piłkę na chustę).
9. Zabawy w ganianego:
,,Deszczowa chmura”- w oznaczonym rogu sali stoi 6 osób trzymających chustę - ,,deszczową chmurę”. Reszta grupy zajmuje miejsca po przeciwnej stronie. Na sygnał prowadzącego osoby z ,,deszczową chmurą” biegną w kierunku uciekających kolegów, próbując ich nakryć. Osoby schwytane powiększą ,,deszczową chmurę'.
,,Zabawa z numerami”- uczestnicy zabawy trzymają chustę za uchwyty. Odliczają do czterech ( każdy zapamiętuje swój numer). Na sygnał prowadzącego grupa porusza się krokiem dostawnym w lewo. Następnie prowadzący wywołuje numerki: od 1 do 4. Osoby nim oznaczone puszczają chustę i obiegają krążących w kierunku przeciwnym w prawo, próbując jak najszybciej stanąć na swoje miejsce. Wygrywa ten, kto zrobi to pierwszy.
10. Zabawy oparte na zgadywaniu:
,,Kto gdzie jest?”- kilka leżących osób przykrywamy chustą. Zmieniają się one miejscami. Grupa dotykając ich przez chustę odgaduje, gdzie kto leży.
,,Pomnik”- trzyosobowa grupa chętnych wchodzi pod chustę i tworzy ,,pomnik”. W tym czasie pozostali odwracają się. Na znak prowadzącego kilka osób -,,rzeźbiarzy” bada pomnik dotykiem, a następnie stara się w trzyosobowej grupie odtworzyć go. Prowadzący odsłania pomnik, wszyscy sprawdzają podobieństwo kopii do oryginału.
11. Gry:
,,Tarcza strzelecka”- rozłożoną chustę kładziemy na podłodze. Jest ona tarczą strzelecką, na której określone kolory oznaczają daną liczbę punktów: np. czerwony - 10, zielony - 8, niebieski - 6, pomarańczowy - 4, żółty - 2. Uczestnicy stoją w odległości 10 m od chusty i rzucają w jej kierunku (można rzucać tyłem do chusty w odległości 5 m).
12. Zabawy wymagające dodatkowych rekwizytów:
,,Zanieś miskę na drugą stronę”- uczestnicy trzymają naprężoną chustę, na niej stoi miska z wodą. Zadaniem grupy jest przeniesienie chusty na wcześniej wyznaczone miejsce.
,,Przerzuć piłkę”- uczestnicy trzymają chustę. Na niej znajduje się piłka. Zadaniem bawiących się jest przerzucenie jej na stronę przeciwną, aby spadła poza chustę.
13. Zabawy przy muzyce:
,,Worek ze skarbami”- uczestnicy siedzą wokół chusty lub na niej. W worku znajdują się rekwizyty w kolorach odpowiadających kolorom chusty. Uczestnicy podają go sobie w rytm muzyki. Gdy muzyka milknie, zadaniem osoby która trzyma worek jest wyciągnięcie rekwizytu, podanie jego nazwy, koloru, zastosowania i położenie go na polu chusty w tym kolorze.
Inne możliwości wykorzystania chusty
1. Zabawy z chustą uatrakcyjniają zajęcia i pozwalają realizować różne cele edukacyjne.
2. Chusta zawieszona na ścianie może być wykorzystana jako rekwizyt (np. kula ziemska).
3. Przy pomocy chusty można wywołać podczas zajęć odpowiedni nastrój np.zimą dzieci mogą
przeżyć zamieć śnieżną (duża ilość gazet podartych na kawałeczki). Dzieci rzucają kawałki
gazet na chustę i ruszają nią.
4. Chusta może się stać dowolnym środkiem lokomocji np. balonem.
5. Wykorzystując chustę, możemy po zajęciach uzyskać od grupy informację zwrotną. Chustę
rozkładamy na podłodze. Uczestnicy tyłem rzucają woreczek, by upadł na chustę. Następnie
odpowiadają na pytanie umieszczone na polu ( tym, na które upadł worek).
6. Na balu można wykorzystać ją do ,,tęczowego deszczu” ( w chuście podwieszonej do sufitu
umieszczone są balony. Na sygnał, sznurki podtrzymujące chustę zostają odcięte - na dzieci
spada ,,tęczowy deszcz).
7. Chusta - element scenografii ( obrus, scena do występów itp.)
8. Wykorzystanie chusty do zabaw fabularyzowanych np.,,Na morzu”, ,,Kopciuszek”.
Zabawy z tunelem
Tunel to wykonany z miękkiego materiału długi kolorowy rękaw. Może być wejściem np. do ,,krainy wróżb i czarów”, może być elementem scenografii. Wejście do tunelu i wyjście zeń nie jest usztywnione, dlatego osoba, która jest w środku nie wie, gdzie jest jego koniec. Tunel jest wąski, dlatego dobrze jest przechodzić pojedynczo.
,,Przechodzenie”- uczestnicy zabawy przechodzą przez tunel w określony sposób, np. na czworaka, czołgając się, przodem lub tyłem, jak krab, opierając się na rękach itp. Prowadzący trzyma koniec tunelu, co umożliwia jego manewrowanie.
,,Turlanie piłki”- uczestnik zabawy wchodzi do tunelu. Przechodzi przezeń turlając przed sobą piłkę - popychając przed sobą piłkę rękami lub głową. I znów bawią się wszyscy, ale do tunelu wchodzą pojedynczo.
Gry ruchowe
Gry ruchowe - rozluźniające zostały pomyślane jako ważna część programu dla każdego rodzaju grupy. Muzyka stanowi tło i zachęca do ruchu. Wypełnia przestrzeń, koncentruje uwagę i przełamuje początkowe zahamowania.
Gry podzielono w następujący sposób:
A. Ruch świadomy:
1. ,,Gumoludki i roboty” ( Muzyka ,,Impulsy) - uczestnicy poruszają się po pomieszczeniu swobodnie i reagują na muzykę wykonując określone ruchy przypominające sposób poruszania się człowieka z gumą - swobodny i sprężysty, albo robota - sztywny i urywany.
B. Ruch mocny - szybki - taktyczny:
1. ,,Słup soli”- osoba ,,łapacz” goni innych. Po dotknięciu osoba złapana zamienia się w ,,słup soli, stojąc w bezruchu z szeroko rozstawionymi nogami, czekając na uwolnienie. Następuje ono, gdy inny uczestnik gry przejdzie mu pod nogami.
C. Ruch rozluźniający:
1. ,,Od dziadka do dziecka”- dziecko naśladuje ruchy osoby: 85-letniej, 50-letniej, 30-letniej (pewni siebie), 16-latka (bardzo pewni siebie), 8-latka (rozrabiaki), 2-latka (ciekawscy), 3-miesiące (niemowlaki).
D. Poruszanie - dotykanie - spotykanie:
1. ,,Naśladowanie mimiki”- partnerzy naprzeciwko siebie, jeden robi miny, a drugi stara się je naśladować.
2. ,,Idący cień”- jedna osoba idzie do przodu. ,,Cień podąża za nim naśladując jego ruchy.
E. Rozluźnienie - odczuwanie:
1. ,,Niewidomy rzeźbiarz”- w zabawie uczestniczy albo dwóch partnerów albo dwie pary. Jedna osoba zamyka oczy - w tym czasie druga osoba tworzy z siebie figurę. Następnie ,,niewidomy” partner próbuje dotykiem ustalić kształt figury i ustawić się w tej samej pozycji co jego partner.
F. Przedstawienie - wyrażenie:
1. ,,Garncarze”- grupa dzieli się na dwie podgrupy: glinę i garncarzy. Kawałki gliny leżą na ziemi, a garncarze formują ją. Po zakończeniu gry uczestnicy zmieniają się rolami. Kawałki gliny stają się garncarzami.2. ,,Wystawa”- kilka osób albo pojedyncze osoby tworzą z małych podgrup wystawy poświęcone różnym tematom.
ZABAWY RELAKSACYJNE