Wpływ treningu wytrzymałościowego na funkcjonowanie

układu oddechowego.

Adaptacja wysiłkowa układu oddechowego wynikająca z

treningu o charakterze wytrzymałościowym powoduje

zmianę wentylacji minutowej w zaleŜności od

intensywności wykonywanego wysiłku.

- U osób wytrenowanych podczas wysiłku o intensywności

submaksymalnej wentylacja płuc (VE) jest mniejsza niz u osób

niewytrenowanych w przypadku wysiłku o takim samym koszcie

energetycznym (wyrazonym w ilości pobieranego tlenu, VO2).

- U osób wytrenowanych stosunek wentylacji do ilości pobieranego

tlenu (VE/ VO2) jest mniejszy niz u osób niewytrenowanych.

• Po treningu zmniejsza się u osób wytrenowanych częstotliwość

oddechów w spoczynku, a w czasie wysiłku fizycznego przyrost tej

częstotliwości jest u nich mniejszy niz u osób niewytrenowanych.

• Zwiększa się natomiast głębokość oddechów.

Wzrost wentylacji związany z wysiłkiem u osób

wytrenowanych jest więc przede wszystkim efektem

pogłębienia oddechów, w mniejszym natomiast stopniu

ich przyspieszenia.

- Zjawisko to, jak równiez opisane powyzej zmniejszenie

stosunku (VE/ VO2) u osób wytrenowanych, w

znaczący sposób poprawia ekonomikę pracy mięśni

oddechowych, zuzywających dzięki temu znacznie

mniej tlenu, który moze być kierowany do pracujących

mięśni.

- U osób wytrenowanych zmęczenie mięśni

oddechowych pojawia się później i jest mniej nasilone.

• Opisane zmiany są efektem oddziaływania

treningu o charakterze wytrzymałościowym

na mięśnie oddechowe.

- Po 20 tygodniach treningu o tym charakterze

dochodzi do wzrostu wytrzymałości i siły mięśni

oddechowych.

- Wzrasta ruchomość klatki piersiowej.

- Wzrost aktywności enzymów metabolizmu

tlenowego w mięśniach oddechowych.

Wpływ treningu tlenowego na mięśnie

oddechowe przejawia się w:

- 1) zmniejszeniu wydatku energetycznego na

pracę mięśni oddechowych;

- 2) mniejszym wytwarzaniu mleczanu przez

mięśnie oddechowe podczas długotrwałej

pracy o wysokiej intensywności;

- 3) nasileniu się utylizacji mleczanu jako

substratu energetycznego w mięśniach

oddechowych.

Przyrost siły mięśni oddechowych i nasilenie ruchomości

klatki piersiowej powoduje u osób wytrenowanych, wzrost

maksymalnej wentylacji dowolnej (MVV), natęzonej

objętości wydechowej jednosekundowej (FEV1) oraz

pojemności Zyciowej płuc (VC).

- Nie stwierdza się zmian całkowitej pojemności płuc (TLC),

→ wzrost pojemności Zyciowej odbywa się kosztem

zmniejszenia objętości zalegającej (FRC).

• Po treningu wytrzymałościowym obserwuje się

zwiększenie spoczynkoweji wysiłkowej pojemności

dyfuzyjnej płuc.

- Wynik wzrostu hematokrytu oraz nasilenia perfuzji tkanki

płucnej w wyniku zwiększonej pojemnosci minutowej serca.

- Poprawie ulega takze stosunek wentylacji płuc do perfuzji.

Wpływ wysiłku fizycznego na wydzielanie hormonów

przedniego płata przysadki.

Przysadka

• Wysilek fizyczny ›zwiekszenie

wydzielania hormonów przedniego

plata przysadki, m.in. hormonu

wzrostu (GH), ACTH, hormonu

tyreotropowego (TSH), prolaktyny

(PRL) i ß -endorfiny.

• Reakcje te wyzwalane s za po rednictwem

odpowiednich hormonów podwzgórzowych.

• Ich sekrecja stymulowana jest w wyniku:

1.projekcji impulsów z o rodków ruchowych lub

innych struktur mózgowych do podwzgórza

2.dzia³ania mechanizmu odruchowego inicjowanego

draznieniem receptorów obwodowych, np.

ergoreceptorów w miesniach.

Intensywnego lub dlugotrwaly

wysilek ›wzrost wydzielania

wazopresyny.

-Do jej zwiekszonego wydzielania

przyczynia sie wzrost osmolalnosci

osocza oraz spadek centralnego

cisnienia zylnego - w przypadku

znacznej utraty wody z potem.

Znaczenie zwiększenia stężenia hormonu wzrostu w

czasie wysiłku.

• Wysilek fizyczny jest silnym bodzcem

pobudzajacym wydzielanie GH.

• Stzenie podczas wysilków -przekracza10-

20 x poziom spoczynkowy.

• Reakcja zalezy od intensywnosci i czasu

trwania wysilku.

- Pojawia się po 5 - 10 min pracy.

• Hormon wzrostu pobudza syntez bialek,

zwlaszcza w miesniach, oraz kolagenu w tkankach

łacznej, kostnej i chrzestnej.

• Warunkuje liniowy wzrost ciala.

• Oddzialywanie GH na metabolizm bialkowy - za

po rednictwem somatomedyny, czyli insulino-podobnego

czynnika wzrostu-1 (IGF-1 - insuline-like

growth factor-1).

- Mozliwy jest bezposredni wplyw GH na komórki

mieniowe.

• Hormon wzrostu bierze udzia³ w:

- syntezie bialek organizmu;

- przemianie weglowodanów;

- przemianie tluszczów;

- przemianie mineralnej.

Znaczenie zwiekszenia stezenia GH w

czasie wysilku.

• GH wspóldziala w mobilizacji substratów

energetycznych - nasilenie glikogenolizy i

glukoneogenezy w watrobie oraz lipolizy w

tkance tluszczowej.

• Dzialanie istotne podczas wysilków

dlugotrwalych, pojawia si po uplywie 30 -120

min od momentu zwiekszenia stezenia

hormonu we krwi.

Mechanizm odpowiedzialny za

wysilkowy wzrost wydzielania GH

• Maks. wzrost stezenia GH jest bezposrednio

poprzedzony wzrostem poziomów adrenaliny i

noradrenaliny w surowicy.

• Zwiekszenie uwalniania GH przez przysadk

moze być takze wynikiem hamowania

somatostatyny przez ß -endorfiny.

- Uwalnianie ß -endorfin do krwiobiegu roznie znacz co

w czasie wysilku fizycznego.

wytrzymałościowym na stęzenie

hormonu wzrostu w surowicy

• Wysi³ek fizyczny o typie wytrzyma³o ciowym

nasila wydzielanie hormonu wzrostu przez

przysadk mózgow .

- Zjawisko to wystepuje w czasie wysilku i

bezposrednio po jego zakonczeniu.

- Wzrost stezenia GH w surowicy wykazuje zaleznosc

od czasu trwania i intensywno ci wysilku.

- Pojawia się gdy wysilek fizyczny trwa dluzej ni 10

minut.

• U osób w wieku podeszlym wzrost

steenia GH po wysilku fizycznym jest

okolo 4-6 razy mniejszy, ni u osób

mlodych.

• U osób otylych - mniejsze ni u osób

szczuplych maks. powysilkowe warto ci

GH.

na stężenie hormonu wzrostu w surowicy

• Wysilek fizyczny o typie silowym

zwieksza stezenie GH w surowicy krwi.

- Powysilkowe stezenie GH zalezy od

intensywnosci wysilku.

- Wzrost stezenia GH w surowicy jest tym

wiekszy, im wiekszy jest udzial glikolizy bez

tlenowej w pokrywaniu zapotrzebowania

energetycznego w czasie wysi³ku.

Wpływ wysiłku fizycznego na uwalnianie i działanie

hormonów trzustkowych.

Hormony trzustkowe

Insulina (B)

Glukgon (A)

Somatostatyna (D)

Polipetyd trzustkowy (F

lub PP)

• G³ównymi funkcjami hormonów trzustkowych

s :

- 1) zapewnienie magazynowania przyjmowanego

po ywienia w formie glikogenu i t³uszczu (insulina)

- 2) mobilizacja rezerw energetycznych podczas g³odu

lub w czasie pracy, sytuacji stresowych (glukagon,

te adrenalina)

- 3) utrzymywanie przy tym steenia cukru we krwi

na mozliwie stalym poziomie

- 4) stymulacja wzrostu.

Insulina

• Insulina przyspiesza tempo przenikania glukozy z

krwi do niektórych komórek (przede wszystkim

do komórek mi ni szkieletowych)

przekszta³cania jej w glukozo-6-fosforan

_ ›powoduje obni enie st enia glukozy we krwi,

zwi kszenie zapasu glikogenu w w trobie mi niach

oraz wzmo enie spalania glukozy.

Wplyw wysilku fizycznego na

steenie insuliny w surowicy krwi

• W czasie wysilku fizycznego dochodzi do obnizenia sie

stezenia insuliny w surowicy krwi.

- Jest ono zale ne od czasu trwania i intensywnosci wysilku.

- Obnizenie sie stezenia insuliny ma zwiazek przede wszystkim ze

zmniejszeniem jej wytwarzania w trzustce.

- Wystepujace w czasie wysilku fizycznego pobudzenie ukladu

wspólczulnego prowadzi³oby do zahamowania wytwarzania insuliny

przez receptory . -adrenergicznych.

• Bezpo rednio po zakonczeniu wysilku fizycznego stezenie insuliny

w surowicy podnosi sie , przy czym efekt ten nie wydaje sie zale e

od uk³adu wspó³czulnego.

Wplyw wysilku fizycznego na

stezenie glukagonu w surowicy krwi

• Wysilek fizyczny powoduje wzrost

stezenia glukagonu w surowicy krwi.

- Bezpo redni przyczyn tego zjawiska jest

rozwijaj ca si hipoglikemia, a tak e

stymulacja ß -receptorów adrenergicznych.

• Zmiany wydzielania insuliny i glukagonu maj

wazne znaczenie w zapobieganiu hipoglikemii

wysilkowej w czasie dlugotrwalych wysilków.

• Zmniejszenie sekrecji insuliny przyczynia sie te

do mobilizacji FFA z tkanki tluszczowej.

• Podczas wysi³ku zwieksza si wrazliwosmi ni na

dzia³anie insuliny.

- Stan ten po dlugotrwalym wysilku utrzymuje sie przez

2—3 dni.

• Aktywnosc ruchowa jest wiec waznym czynnikiem

ksztaltujacym tolerancje węglowodanów.

Wpływ wysiłku fizycznego na układ renina-angiotensyna

-aldosteron.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na uk³ad

renina-angiotensyna-aldosteron

• Aktywno reninowa osocza zwi ksza si wprost

proporcjonalnie do intensywno ci wysi³ku

fizycznego i moze osiaga warto ci nawet 5 razy

wieksze od warto ci spoczynkowych.

- Podstawowym czynnikiem nasilajacym aktywnosc reninowa w

surowicy jest pobudzenie uk³adu wspó³czulnego i zwi kszenie

st enia katecholamin we krwi.

- Ponadto, pewn rol odgrywa tak e utrata z potem jonów Na + i

wody oraz zmniejszenie perfuzji nerek w wyniku

przemieszczenia si krwi do pracuj cych mi ni.

Aldosteron

• St enie aldosteronu we krwi zwi ksza si wraz ze

wzrostem intensywno ci i czasem trwania wysi³ku,

ale nie jest to zale no prostoliniowa.

• Czynniki odpowiedzialne za wzrost st enia aldosteronu:

- aktywacja uk³adu R-A-A,

- utrata jonów Na + z potem i wzrostu st enia jonów K+ w wyniku

uwalniania ich z pracuj cych mi ni,

- wzrost st enia ACTH (niewielkie znaczenie)

• St enie hormonów uk³adu R-A-A po

jednorazowym wysi³ku fizycznym

normalizuje si w czasie od 3 do 6

godzin po zako czeniu wysi³ku.

• D³ugotrwa³y trening nie wp³ywa na

zmian st enia aldosteronu we krwi.

• Zmiany w uk³adzie renina-angiotensyna-

aldosteron maj istotne

znaczenie w procesie adaptacji

organizmu do wysi³ku fizycznego.

Wpływ wysiłku fizycznego na wytwarzanie cytokin.

Cytokiny

• Cytokiny to grupa wielu ró norodnych

cz steczek bia³kowych o krótkim okresie

półtrwania, które sa mediatorami reakcji

zapalnych, immunologicznych, i które

reguluj krwiotworzenie oraz biora udzia³

w gojeniu tkanek.

Interleukina - 1 (IL-1)

wytwarzanie IL-1

• Wysi³ek fizyczny powoduje oko³o 2-krotny wzrost

poziomu IL-1 w surowicy, który utrzymuje si od kilku do

24 godzin po zako czeniu wysi³ku fizycznego.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na

wytwarzanie IL-2

• W wiekszo ci bada stwierdzano

zmniejszenie wytwarzania IL-2 przez

stymulowane limfocyty T.

• Istniej doniesienia, S e w wyniku wysi³ku

dochodzi do zwi kszenia ekspresji

receptorów dla IL-2 na powierzchni

limfocytów.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na

wytwarzanie TNF- .

• Dane dotycz ce wp³ywu wysi³ku

fizycznego na poziom TNF-a w surowicy

s niespójne.

• Zaobserwowano tak e zmian st enia

TNF-a w surowicy na skutek wysi³ku

fizycznego przeprowadzonego w niskiej

temperaturze.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na

wytwarzanie interferonów

Nie ma jednoznacznych

danych na temat wp³ywu

wysi³ku fizycznego na

wytwarzania INF

Wp³yw wysi³ku fizycznego na

wytwarzanie IL-6

• Wysi³ek fizyczny zwi ksza poziom IL-6 w surowicy w stopniu znacznie

wi kszym ni inne cytokiny.

- Po biegu marato skim mo e doj nawet do 100-krotnego wzrostu

poziomu tej cytokiny w surowicy.

- W czasie wysi³ków o mniejszej intensywno ci obserwowano oko³o 20-krotny

wzrost poziomu IL-6 w porównaniu z warto ciami spoczynkowymi.

- W wi kszo ci przypadków wzrost poziomu IL-6 po wysi³ku fizycznym

utrzymywa³ si 24 do 48 godzin po zako czeniu wysi³ku fizycznego.

• Wydaje si , S e jest ona wytwarzana miejscowo w mi niach - skurcz

mi nia jest odpowiedzialny za indukowanie wytwarzania IL-6 przez

same komórki mi niowe.

- Nie mo na jednak wykluczy wspó³udzia³u uszkodzenia mi ni w

stymulacji wytwarzania IL-6.

.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na

wytwarzanie IL-4

• Wysi³ek fizyczny nie wywiera wp³ywu na

poziom osoczowy interleukiny-4 ani na

ilo mRNA dla IL-4 w komórkach

jednoj drzastych krwi.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na

wytwarzanie IL-10

• Poziom IL-10 zwi ksza si po wysi³ku

fizycznym typu ekscentrycznego, który

prowadzi do uszkodzenia w³ókien

mi niowych - stwierdzano nawet 27-krotny

wzrost poziomu tej cytokiny po

wysi³ku fizycznym.

• Wyniki bada nad wp³ywem wysi³ku

fizycznego na wytwarzanie cytokin

sta³y si dla niektórych badaczy

podstaw do sformu³owania wniosku,

S e wysi³ek fizyczny mo e by swoistym

modelem reakcji zapalnej, podobnej do

tej, która powstaje pod wp³ywem

infekcji lub urazu.

Omów zmiany temperatury wewnętrznej w zależności od intensywności wysiłku.

W czasie wysi³ku fizycznego ilo ciep³a wytwarzana w organizmie

znacz co si zwi ksza.

- Wspó³czynnik pracy u uztecznej miesni szkieletowych jest bardzo maly i wynosi

maksymalnie oko³o 30-35 %. - jedynie taki procent energii powsta³ej podczas

rozpadu ATP w pracuj cych mi niach zostaje zamieniony na energi mechaniczn .

- Pozosta³a czesc uwalnia sie natomiast w postaci ciepla

• Masa mi niowa stanowi oko³o 40% ca³kowitej masy cia³a ›ilo ciep³a

wytwarzana w czasie wysi³ku fizycznego bardzo du a.

- Temperatura wewn trzmi niowa, która w spoczynku wynosi oko³o 36° C, w czasi e

intensywnych wysi³ków mo e wzrasta nawet do - 42°C.

- Ciep³o wytworzone w pracuj cych mi niach przenoszone jest za po rednictwem krwi

do wn trza cia³a i wp³ywa na podniesienie si temperatury wewn trznej, która mo e

osi ga warto ci nawet powy ej 40° C.

- Przy temperaturze przekraczaj cej 43° C dochodzi do nieodwracalnej denaturacji

bia³ek organizmu.

- Ró nica pomi dzy temperatur wewn trzn w czasie intensywnego wysi³ku i

temperatur krytyczn dla organizmu - niebezpiecznie ma³a.

W czasie wysi³ku, zanim dojdzie do du ego nagromadzenia ciep³a,

naczynia skórne kurcz si , poniewa krew musi zosta przesuni ta

do pracuj cych mi ni.

• Wraz ze wzrostem intensywno ci i czasu trwania wysi³ku, (przy

zwi kszaniu si temperatury wewn trznej) mechanizmy

termoregulacyjne powoduj rozszerzenie naczy skórnych

proporcjonalnie do intensywno ci wysi³ku.

- Proces ten znacznie sprawniej przebiega jednak podczas spoczynku, to

znaczy przyrost przep³ywu skórnego w stosunku do wzrostu temperatury

wewn trznej w czasie wysi³ku jest mniejszy, ni w spoczynku.

- Jest to wynikiem „wspó³zawodnictwa" pomi dzy procesami termoregulacji

a konieczno ci zaopatrzenia pracuj cych mi ni w substraty

energetyczne, co odbywa si dzi ki zwi kszonemu przep³ywowi krwi.

- Usuwanie z organizmu nadmiaru ciep³a jest bardziej efektywne w

czasie spoczynku ni podczas wysi³ku fizycznego.

Rozszerzenie

naczy skórnych

pod wp³ywem

zachodz cych

procesów

termoregulacji

•„przesuni cie" du ej

ilo ci krwi na obwód (w

skrajnych - 30%

obj to ci wyrzutowej

serca).

•Zmniejsza si

powrót S ylny i

obj to

wyrzutowa serca.

Zmiany temperatury wewn trznej w zale no ci

od intensywno ci wysi³ku

• Umiarkowane wysi³ki fizyczne - mimo prawid³owego

funkcjonowania mechanizmów termoregulacyjnych - wzrost

temperatury wewn trznej stabilizuje si na poziomie

intensywno ci wysi³ku po up³ywie oko³o 40 minut.

• W czasie wysi³ków bardzo intensywnych faza stabilizacji nie

wyst puje i temperatura wewn trzna stale wzrasta

• W czasie intensywnych wysi³ków

fizycznych g³ówn drog eliminacji

ciep³a z powierzchni cia³a stanowi

parowanie potu.

- Proces ś ci le powi zany z uk³adem kr enia -krew

przenosi bowiem ciep³o z mi ni do

skóry.

• Pierwsza faza wysi³ku - wydzielanie potu

zwi ksza si na drodze odruchowej,

• Po 5-10 minutach od rozpocz cia pracy -termoregulacyjny

wzrost jego wydzielania -dochodzi

do wzrostu temperatury

wewn trznej.

W czasie wysi³ków fizycznych o sta³ym nasileniu

wytwarzanie potu jest najwi ksze przez oko³o 10 minut

po rozpocz ciu pocenia si , po czym staje si mniej

intensywne ni na pocz tku, nadal jest jednak wi ksze

ni w spoczynku.

- W pierwszej fazie pocenia si wzrost ilo ci potu jest wynikiem

narastaj cej liczby aktywowanych gruczo³ów potowych i

jednoczesnego wzrostu ilo ci potu wytwarzanego przez

poszczególne gruczo³y potowe.

- Po oko³o 8 minutach od rozpocz cia pocenia si ilo

aktywowanych gruczo³ów potowych stabilizuje si , natomiast na

dal ro nie ilo potu wytwarzana przez poszczególne gruczo³y

potowe.

Wysi³ki o wzrastaj cym obci eniu

• W przypadku wysi³ków o intensywno ci od 30 do

50% VO 2max wzrost ilo ci potu zale y od

zwi kszonej ilo ci aktywowanych gruczo³ów

potowych i jednoczesnego wzrostu ilo ci potu

wytwarzanego przez pojedynczy gruczo³ potowy.

• Przy zwi kszaniu intensywno ci wysi³ku do

poziomu 50-65% VO 2max wzrost ilo ci potu zale y

przede wszystkim od zwi kszenia jego

wytwarzania przez pojedyncze gruczo³y potowe.

Wzrost poziomu GH w czasie wysi³ku fizycznego

jest skorelowany ze wzrostem temperatury

wewn trznej i odgrywa istotn rol w

aktywowaniu gruczo³ów potowych.

• Wzrost wytwarzania potu,podczas wysi³ków fizycznych o

szczególnym nasileniu lub zachodz cych w wysokiej

temperaturze otoczenia, wi e si z ryzykiem

odwodnienia i zaburze elektrolitowych.

- Pasa potu przez przewód wyprowadzaj cy gruczo³u potowego

jest szybki, co uniemo liwia odpowiednio du e zwrotne

wch³oni cie wody i sodu.

- Odwodnienie organizmu podczas wysi³ku prowadzi z kolei do

opó nienia aktywacji gruczo³ów potowych i zmniejszenia

wytwarzania potu.

- W efekcie dochodzi do zwi kszonego przyrostu temperatury

wewn trznej.

Po zako czeniu wysi³ku fizycznego

temperatura wewn trzna spada

gwa³townie, ale pozostaje powy ej

warto ci wyj ciowej.

- Podczas wysi³ku o intensywno ci 60% VO 2max

temperatura wewn trzna mierzona w prze³yku

wzrasta o 0,55°C.

- W czasie 60-minutowego okresu wypoczynku

utrzymuje si na poziomie oko³o 0,3° C

wy szym ni przed wysi³kiem.

Wysiłek fizyczny w wysokiej temperaturze i wilgotności

otoczenia.

• Reakcja pozostaj cego w spoczynku organizmu

ludzkiego na zewn trzne obci enie cieplne polega na

rozszerzeniu naczy skórnych i zwi kszeniu skórnego

przep³ywu krwi.

• Je li temperatura zewn trzna przekroczy ś redni

temperatur skóry (28-32° C) ›pobudzenie czynno ci

gruczo³ów potowych i zwi kszenia wydzielania potu.

• Gdy temperatura wewn trzna zwi ksza si dodatkowo z

powodu wytwarzania ciep³a w pracuj cych mi niach,

mo e doj do ewentualnej niewydolno ci mechanizmów

termoregulacyjnych.

Sekwencja zdarze podczas wysi³ku

fizycznego w wysokiej temperaturze

• Wysoka temperatura otoczenia powoduje:

- rozszerzenie naczy skórnych i wzrost przep³ywu skórnego ›

zmniejszenie obj to ci wyrzutowej serca;

- aktywowane s gruczo³y potowe i zwi ksza si wytwarzanie

potu.

• Praca mi niowa ›wytworzenia dodatkowego ciep³a w

organizmie ›wzrost temperatury wewn trznej:

- pogł bienie rozszerzenia naczy skórnych

- dalsze zmniejszenie obj to ci wyrzutowej serca

- nasilenie wytwarzania potu;

- kompensacyjny wzrost cz stotliwo ci t tna w celu utrzymania

pojemno ci minutowej na niezmienionym poziomie;

Uk³ad kr enia funkcjonuje na granicy swojej

wydolno ci;

• silne rozszerzenie naczy skórnych powoduje

spadek oporu obwodowego i obni enie si ci nienia

t tniczego krwi; efekt ten pogł bia post puj ce

odwodnienie, któremu towarzysz zaburzenia

elektrolitowe.

Wysoka temp otoczenia+wysilek fizyczny ->

Rozszerzenie naczyn+pocenie ->

Spadek obj wyrzutowej serca+spadek cisn

Tetn krwi ->wzrost czestosci tetna

Du e zmniejszenie objetosci wyrzutowej serca

oraz cisnienia tetniczego krwi powoduje

kompensacyjny wzrost czestosci tetna.

W efekcie zmian w ukladzie kraenia szybko dochodzi do

wystapienia objawów zmeczenia.

- Duzy udzial w zmeczeniu podczas pracy w wysokiej temperaturze ma

zmeczenie osrodkowe.

- W EEG - zwolnienie rejestrowanych potencja³ów, co wskazuje na

zmniejszenie aktywno ci centralnego ukladu nerwowego, czego

nast pstwem mo e by os³abienie wyladowa w motoneuronach.

- Zmiany w EEG ś ci le koreluj z subiektywnym odczuwaniem

zm czenia.

- Podczas pracy w wysokiej temperaturze obserwuje si zmniejszenie o

oko³o 20% przep³ywu mózgowego.

• Zjawisko to mo na wi za ze wzrostem wentylacji i nast powym

obni eniem si pr no ci CO 2 we krwi.

- W efekcie zmniejszenia przep³ywu mózgowego dochodzi do

os³abienia eliminacji ciep³a z centralnego uk³adu nerwowego i do jego

ewentualnego przegrzania.

Wysi³ek fizyczny w wysokiej temperaturze

mo e powodowa szereg zmian w

organizmie

Odwodnienie

- Nasilone pocenie moze by przyczyn utraty

nawet do 3 litrów wody na godzin .

• Jesli ubytek ten nie zostanie uzupelniony, szybko

dochodzi do odwodnienia organizmu.

• Zmniejsza sie wytwarzanie potu ›nadmierny wzrost

temperatury wewnetrznej.

• Odwodnienie pogłebia zaburzenia w ukladzie

kraenia, poniewa powoduje zmniejszenie objetosci

krwi kracej, czego skutkiem jest spadek objetosci

wyrzutowej i obnizenie się cisnienia tetniczego.

Kurcz miesni

- Nasilone pocenie powoduje zaburzenia

elektrolitowe - znaczna utrata jonów sodu i

potasu ›kurcz mieni.

Wyczerpanie upalem

• Pierwsza faza udaru cieplnego.

• Powy sze zaburzenia uk³adu kr enia i wodno-elektrolitowe

›usuwanie ciep³a z organizmu jest niewystarczaj ce.

• Objawy:

- nasilone pocenie,

- tachykadia,

- spadek ci nienia t tniczego krwi,

- zawroty g³owy,

- dezorientacja.

Udar cieplny

• Dochodzi do zaburzenia funkcjonowania centralnych

o rodków termoregulacji ›niekontrolowany wzrost

temperatury wewn trznej.

• Objawy kliniczne udaru cieplnego:

- sucha, czerwona sucha skóra,

- zaburzenia ś wiadomo ci a do jej ca³kowitej utraty,

- drgawki. ból i zawroty g³owy

- nudno ci, wymioty

- zaburzenia wzroku

- obni one ci nienie krwi

- tachykardia 160-180/min

• Udar cieplny jest stanem zagro enia S ycia.

- Denaturacja bia³ek powoduje wzrost

przepuszczalno ci b³on komórkowych, co

mo e doprowadzi do trwa³ego uszkodzenia

takich narz dów jak nerki lub w troba.

- Je li temperatura wewn trzna przekroczy 42-43°

C, dochodzi do zgonu we wstrz ą sie.

Wysoka wilgotno powietrza

• Zaburzenia zwi zane z prac w wysokiej

temperaturze mo e dodatkowo pogł bi

wysoka wilgotno powietrza;

- w tych warunkach do zmniejszenia parowania

potu i w efekcie znacznie szybciej nast puje

niebezpieczny wzrost temperatury wewn trznej.

Czynność układu trawiennego i nerek w czasie wysiłków fizycznych.

• zmniejszenia diurezy

zwiekszeniem wydzielania

aldosteronu i wazopresyny.

• Wzrost cisnienia filtracyjnego podczas ci kich

wysi³ków mo e spowodowa bia³komocz.

• W moczu mo e pojawia si te mioglobina oraz

hemoglobina w razie wzmo enia hemolizy.

• zmienia sie równie sklad

moczu, poniewa wysilek wplywa na procesy

reabsorpcji kanalikowej.

- Dochodzi do zwiekszenia wchlaniania zwrotnego elektrolitów,

glównie sodu w kanalikach proksymalnych - w efekcie ilo sodu

w moczu ostatecznym maleje.

• W czasie wysi³ków d³ugotrwa³ych dodatkow przyczyn tego zjawiska

jest wzrost poziomu aldosteronu.

- Dochodzi do spadku wydalania z moczem jonów chloru,

siarczanów, fosforanów, a tak e amoniaku i azotu.

- Ro nie natomiast w czasie wysi³ku wydalanie z moczem jonów

potasu.

• Wi e si to z zakwaszeniem krwi oraz dzia³aniem aldosteronu.

• Podczas ci kiej pracy fizycznej diureza mo e zmniejsza si do

0,5 ml/min i utrzymywa si na tak niskim poziomie przez wiele

godzin.

• Podczas krótkotrwa³ych wysi³ków fizycznych

nerkowy przep³yw krwi i osocza zmniejszaj si

proporcjonalnie do wielko ci obci enia

wysi³kowego.

Przesaczanie kł buszkowe

• Zmienia sie w mniejszym stopniu dzi ki dzia³aniu

mechanizmów autoregulacji krazenia nerkowego.

• W wyniku jej dzia³ania, w miar zmniejszania si

przep³ywu krwi przez nerki podczas wysi³ków, coraz

wi ksza cz osocza przes cza si , co zapobiega

drastycznemu zmniejszeniu si filtracji kｳ buszkowej.

• Zwi ksza si frakcja filtracji (cz przep³ywaj cego

przez nerki osocza przes czana w kｳ buszkach) z 15% w

spoczynku do 20-25% podczas wysi³ków.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na uklad

pokarmowy

• Wysi³ek fizyczny ma wp³yw na funkcjonowanie

przewodu pokarmowego, gdy jest bardzo

intensywny, to znaczy, gdy aktualne zu ycie

tlenu przekracza 70% warto ci pulapu

tlenowego.

• Zdarza sie to przede wszystkim u

wytrenowanych sportowców, poniewa

wysi³ek rekreacyjny rzadko osiaga tak

intensywno .

• Pomimo zmniejszenia przep³ywu krwi przez

narz dy jamy brzusznej w czasie

umiarkowanych wysi³ków tempo

opró niania S oł dka, wydzielanie soku

S oł dkowego, motoryka jelit oraz resorpcja

wody, sk³adników pokarmowch i

elektrolitów s prawid³owe.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na

funkcjonowanie przewodu pokarmowego

• Intensywny wysi³ek fizyczny mo e powodowa uczucie

pe³no ci w nadbrzuszu, odbijanie, zgag , a nawet ból w klatce

piersiowej.

• Objawy te zwi zane s z zarzucaniem tre ci pokarmowej z S oł dka

do prze³yku - refluks S oł dkowo-prze³ykowy.

- Cz sto wyst powania powysi³kowego refluksu zale y od rodzaju

uprawianego sportu.

• Najcz ciej wyst puje on u biegaczy, nieco rzadziej u kolarzy, a jedynie

okazjonalnie u sportowców uprawiaj cych dyscypliny si³owe.

- Cz sto refluksu zwi ksza si tak e w wyniku spo ywania obfitych

posi³ków bezpo rednio przed wysi³kiem.

• Przyczyn refluksu jest zmniejszenie si pod wp³ywem wysi³ku

fizycznego napi cia mi nia zwieracza dolnego prze³yku.

• Wysi³ek fizyczny o intensywno ci poni ej

70% VO 2max nie powoduje zmian w

dynamice opró niania si S oł dka z tre ci

pokarmowej.

- Nie stwierdza si tak e zmian ani w czynnym,

ani w biernym procesie wch³aniania w

przewodzie pokarmowym.

• W czasie wysi³ków fizycznych o

intensywno ci powy ej 70% VO 2max

obserwuje si opó nienie w opró nianiu

si S oł dka z tre ci pokarmowej.

Wpływ jednorazowego wysiłku fizycznego na elementy morfotyczne krwi.

Wp³yw wysi³ku fizycznego na elementy

morfotyczne krwi

• Jednorazowy, intensywny wysi³ek fizyczny

mo e powodowa uszkodzenie i rozpad

erytrocytów - hemoliza powysi³kowa.

• Przyczyny:

- mechaniczne uszkodzenie erytrocytów podczas

wysi³ku fizycznego,

- zwi kszenie si poziomu mleczanów i nasilenie

kwasicy metabolicznej,

- wzrost temperatury wewn trznej cia³a

- przej ciowa hipoglikemia.

• Wysi³ek fizyczny

zwi kszenie si osmolalno ci osocza ›

zmiany w ś redniej obj to ci erytrocytów

(MCV),

kwasica powysi³kowa zmiany w kszta³cie

erytrocytów, np. anizocytoz .

- Oba zjawiska przyczyniaj si do destrukcji

erytrocytów.

- Efektem ich rozpadu jest wyst puj ca po

intensywnych wysi³kach hemoglobinuria.

Wp³yw jednorazowego wysi³ku fizycznego

na elementy morfotyczne krwi

• Hemoliza powysi³kowa dodatkowo wynika z kwasicy metabolicznej, hipoglikemii i

wzrostu ciep³oty wewn trznej. (MCV - ś rednia obj to erytrocytów).

• Jednorazowy wysi³ek fizyczny

powoduje proporcjonalny do

intensywno ci i czasu trwania wzrost

leukocytozy we krwi obwodowej.

- Zjawisko to uwarunkowane jest przede

wszystkim zwi kszaniem si ilo ci

granulocytów oboj tnoch³onnych, ro nie

jednak tak e liczba limfocytów i monocytów

krwi.

• Jednorazowy wysi³ek fizyczny powoduje tak e

wzrost ilo ci p³ytek we krwi obwodowej

(trombocytoz ).

- W pierwszych 10 minutach obserwuje si gwa³towny

wzrost p³ytek we krwi obwodowej (o oko³o 10%), t

- w fazie drugiej ich ilo wzrasta znacznie wolniej.