28. Omów zmiany temp. W zależności od intensywności wysiłku.
W czasie wysiłku fizycznego ilość ciepła wytwarzana w organizmie znacząco się zwiększa.
Jedynie niewielki procent(30-35%) energii powstałej podczas rozpadu ATP w pracujących mięśniach zostaje zamieniony na energię mechaniczną. Pozostała część energii uwalnia się w postaci ciepła.
Temperatura wewnątrzmięśniowa, która w spoczynku wynosi ok. 36st. C, w czasie intensywnych wysiłków może wzrastać nawet do 41-42 st. C. Ciepło wytworzone w pracujących mięśniach przenoszone jest za pośrednictwem krwi do wnętrza ciała i w ten sposób wpływa na podniesienie się temp. wewn., która może osiągać wartości nawet powyżej 40st.C. przy temp. przekraczającej 43st. C dochodzi do nieodwracalnej denaturacji białek organizmu. Różnica między temp. wewnętrzną w czasie intensywnego wysiłku a temp. krytyczną dla organizmu staje się niebezpiecznie mała. Wskazuje to jak ważna jest sprawność mechanizmów termoregulacyjnych które odpowiadają za usuwanie nadmiaru ciepła z organizmu podczas wysiłku fizycznego.
W czasie umiarkowanych wysiłków fizycznych(wysiłki, w których osiągana jest równowaga czynnościowa), mimo prawidłowego funkcjonowania mechanizmów termoregulacyjnych, obserwuje się wzrost temp. wewnętrznej, który stabilizuje się na poziomie intensywności wysiłku po upływie ok. 40 minut. W czasie wysiłków bardzo intensywnych faza stabilizacji nie występuje i temp. wewnętrzna stale wzrasta.(rys.)
Po zakończeniu wysiłku fizycznego temperatura wewnętrzna spada dość gwałtownie, ale nie do wartości wyjściowej.
29. wysiłek fizyczny w wysokiej temperaturze i wilgotności otoczenia
Reakcja pozostającego w spoczynku organizmu ludzkiego na zewnętrzne obciążenie cieplne polega na rozszerzeniu naczyń skórnych i zwiększeniu skórnego przepływu krwi. Jeśli temp. Zewnętrzna przekroczy średnią temperaturę skóry (28-32 st.C), dochodzi także do pobudzenia czynności gruczołów potowych i zwiększania wydzielania potu. W sytuacji gdy temp. Wewnętrzna zwiększa się dodatkowo z powodu wytwarzania ciepła w pracujących mięśniach, może dojść do ewentualnej niewydolności mechanizmów termoregulacyjnych.
Kolejność zdarzeń podczas wysiłku fizycznego w wysokiej temperaturze jest następujaca:
Wysoka temperatura otoczenia powoduje rozszerzenie naczyń skórnych i wzrost przepływu skórnego, a w efekcie zmniejszenie się objętości wyrzutowej serca; jednocześnie aktywowane są gruczoły potowe i zwiększa się wytwarzanie potu.
w wyniku pracy mięśniowej dochodzi do wytworzenia dodatkowego ciepła w organizmie i wzrostu temperatury wewnętrznej.
dodatkowy wzrost temperatury wewnętrznej powoduje pogłębienie rozszerzenia naczyń skórnych i dalsze zmniejszenie objętości wyrzutowej serca oraz nasilenie wytwarzania potu;
skutkiem obniżenia się objętości wyrzutowej jest kompensacyjny wzrost częstotliwości tętna w celu utrzymania pojemności minutowej na niezmienionym poziomie; układ krążenia funkcjonuje na granicy swojej wydolności; silne rozszerzenie naczyń skórnych powoduje spadek oporu obwodowego i obniżenie się ciśnienia tętniczego krwi; efekt ten pogłębia postępujące odwodnienie, któremu towarzyszą zaburzenia elektrolitowe.
W efekcie zmian w układzie krążenia szybko dochodzi do wystąpienia objawów zmęczenia.wysiłek fizyczny w wysokiej temp. Może powodować następujące zmiany w organizmie:
1. odwodnienie
2. kurcz mięśni
3. wyczerpanie upałem
4. udar cieplny
Najważniejszą metodą zapobiegania zaburzeniom związanym z wysiłkiem fizycznym w wysokiej temperaturze otoczenia jest właściwe nawodnienie.
Zaburzenia związane z pracą w wysokiej temp. może dodatkowo pogłębić wysoka wilgotność powietrza, ponieważ dochodzi w tych warunkach do zmniejszenia parowania potu a w efekcie znacznie szybciej następuje niebezpieczny wzrost temp. wewnętrznej.
30. wpływ jednorazowego wysiłku na elementy morfotyczne krwi.
Jednorazowy, intensywny wysiłek fizyczny może powodować uszkodzenie i rozpad erytrocytów, czego objawem jest stwierdzana we krwi obwodowej pobranej bezpośrednio po wysiłku hemoliza, zwana hemolizą powysiłkową. Do jej wystąpienia prowadzi mechaniczne uszkodzenie erytrocytów, które może nastąpić podczas wysiłku fizycznego, ale przede wszystkim zwiększenie się poziomu mleczanów i nasilenie kwasicy metabolicznej, wzrost temp. Wewnętrznej ciała oraz przejściowa hipoglikemia. Wzrost osmolarności osocza może powodować zmiany w średniej objętości erytrocytów, a kwasica powysiłkowa zmiany w kształcie erytrocytów, oba zjawiska przyczyniają się do destrukcji erytrocytów.
Rozpad erytrocytów powoduje hemoglobinurię.
Trening fizyczny powoduje wzrost ilości pełnej krwi o ok. 20%.
Może wystąpić niedokrwistość niedobarwliwa (zmniejszenie ilości prawidłowych czerwonych krwinek we krwi w wyniku zaburzenia przemiany żelaza w ustroju).
W wyniku treningu dochodzi do wzrostu ilości 2,3-difosfoglicerynianu (2,3-DPG) w krwinkach czerwonych. (2,3-DPG zmniejsza powinowactwo hemoglobiny do tlenu, podobnie oddziałuje wzrost temperatury wewnętrznej i obniżenie pH ustroju)
Jednorazowy wysiłek fizyczny powoduje proporcjonalny do intensywności i czasu jego trwania wzrost leukocytozy we krwi obwodowej. Zjawisko to uwarunkowane jest przede wszystkim zwiększaniem się ilości granulocytów obojętnochłonnych, rośnie jednak także liczba limfocytów i monocytów krwi.
Jednorazowy wysiłek fizyczny powoduje także wzrost ilości płytek krwi (trombocytozę). Trombocytowa powysiłkowa jest zależna od intensywności wysiłku fizycznego i ma przebieg dwufazowy. W pierwszych 10 minutach obserwuje się dość gwałtowny wzrost płytek we krwi obwodowej, natomiast w fazie drugiej ich ilość wzrasta znacznie wolniej.