13, nauka, administracja, Teorie administracji (esence)


R o m a n t y z m

Romantyzm - prąd kulturalny i literacki, który zrodził się w opozycji do trzeźwej literatury narodowościowej. Byt to bunt przeciwko nierówności społecznej, niesprawiedliwości politycznej. Romantyzm propagował szeroko pojęty indywidualizm. Bunt romantyczny był buntem ludzi młodych pełnych zapału, wiary w swoje poczynania. Uwierzyli, że zmienią i przebudują świat. Kierowali się uczuciem. Rewolucja romantyczna wkroczyła we wszystkie dziedziny życia. Narodziny polskiego romantyzmu przypadają na rok 1822.

Adam Mickiewicz - „Oda do młodości” - w „Odzie do młodości” ukazuje autor obraz ludzi starych i młodych. Świat ludzi starych to świat ludzi krótkowzrocznych, egoistów, ludzi stojących po stronie starych przeżytych już poglądów. Zdaniem poety świat ten musi ustąpić światu ludzi młodych, zapaleńców, idealistów, świat ludzi starych to świat ludzi martwych. Ludzie młodzi to ludzie solidarni, romantyczni, zdolni do poświęceń, którzy mają na celu dobro całej ludzkości. Podmiot liryczny pragnie zdecydowanych zmian. Kontrastowany jest tu świat stary, obecny z nowym, z marzeniami. Są tu żądania walki z tym co ogranicza wolność i swobodę. Aby nastał nowy świat należy się jednoczyć. Młodzież powinna patrzeć dalej niż stare pokolenie. Nie wolno się przejmować niepowodzeniami. Jeżeli nie zacznie się działać to pozostanie się w starym świecie. Nowy świat ma być rozpoczęty przez młodość. Oni będą nim władać. Ci którzy walczą nigdy nie zestarzeją się duchem. Wiersz ten ma charakter rewolucyjny. Jest to nawoływanie do walki o wolność. Oda wyraża optymizm wierząc, że świat zostanie zmieniony. Jest to utwór z pogranicza romantyzmu i klasycyzmu. Oda jako forma klasyczna posiadała motywy mitologiczne, formy kontrastowe.

„Romantyczność” - tematem ballady jest wydarzenie dziejące się na wsi, którego bohaterką jest obłąkana z miłości za ukochanym a zmarłym Jaśkiem - Karusia. To co przedstawił poeta posłużyło mu by przedstawić swój program ideowy i artystyczny. Słowa „miej serce i patrz w serce” są wyrazem przekonań o wyższości uczucia nad rozumem. Z wierzeń ludowych zaczerpnął też autor przekonanie o istnieniu świata pozazmysłowego, irracjonalnego, który zdolny jest do kontaktu ze światem ludzi żywych. Poeta solidaryzuje się z poglądami ludzi.

Ballada jest utworem z pogranicza trzech rodzajów literackich: Tematem jest zazwyczaj wydarzenie niezwykłe, a nawet fantastyczne. Nastrój tajemniczy i grozy. Cechą ballady jest nastawienie moralizatorskie.

Typowe motywy romantyczne ballady:

Typowe motywy ludowe:

Dziady - uroczystość zwana Dziadami wywodziła się z kultury pogańskiej, miała na celu umożliwienie zmarłym ludziom drogę do nieba. Obrzędy te odbywały się ok. 1 listopada. Był to zwyczaj typowy dla ziem białoruskich i litewskich.

„Dziady cz. II” - pojawiają się duchy w kaplicy. Guślarz odprawia modły. Najpierw przychodzi duch dzieci, potem duch pana, wreszcie duch dziewczyny.

„Dziady cz. IV” - Gustaw - kochanek romantyczny i indywidualista - IV część „Dziadów” zaczyna się sielankowym nastrojem. Nastrój zmienia się od czasu pojawienia się pustelnika. Nie wiadomo, czy jest on duchem, czy osobą żywą. Gustaw (pustelnik) przybywa do księdza ponieważ był on jego księdza i szuka u niego pomocy, chce się wyspowiadać. Zwraca się do księdza jak do człowieka, który go dobrze zna. To on wprowadzał Gustawa w świat. Przedstawił mu wiedzę o świecie uporządkowanym (klasycystycznym). Gustaw poznał jednak inny świat. Świat uczuć (cierpienia i miłości). Wtedy to zawaliła się cała wiedza, którą przekazał mu ksiądz. Główną treścią spowiedzi Gustawa są dzieje jego miłości . Barierę stanowił inny stan majątkowy wybranki. Oboje byli w sobie zakochani. Rozmawiali ze sobą. Miłość okazywali także czynami (troską o siebie, opieką). Łączyły ich poglądy na temat życia, uczuć. Łączyła ich także literatura (Homer, „Cierpienia młodego Wertera”). Łączyły ich wspólne zainteresowania. Swoje losy przyrównywali do losów bohaterów literackich. Gustaw wyjechał jednak a po powrocie dowiedział się, że jego ukochana wyszła za kogoś innego. To, że wyszła za mąż było decyzją jej rodziców. Nie kochała swojego męża. Prowadzi to do takich cierpień Gustawa, że popełnia samobójstwo. Uczucie miłości zmieniło więc całe jego życie. Miłość jest ogromną siła, którą ma moc sprawczą. Miłość to zgodność ideałów i poglądów. Miłość romantyczna to miłość platoniczna, która stanowi o wartości istnienia, i która, jeśli zaistnieje, jest najważniejsza dla człowieka. Miłość ta polega głównie na związku dusz. Istnieje również po śmierci. Jest więc wieczna i nieśmiertelna. Cała wypowiedź Gustawa jest dokładną analizą psychiki ludzkiej w obliczu nieszczęścia. Wyeksponowane jest wszystko to co dzieje się w duszy Gustawa. Wydaje się, że pustelnik popadł w obłęd , że zachowuje się nienormalnie. Uczucie miłości jest silniejsze od strachu przed śmiercią. Gustaw (poprzez to cierpienie) znienawidził kobiety. Od księdza oczekuje zrozumienia i wytłumaczenia. Ksiądz nie pojmuje (pomimo, że przytakuje) ogromu cierpień Gustawa. Odruchy serca nie przemawiają do niego. Obydwaj mówią jakby innymi językami. Ksiądz stara się racjonalnie wytłumaczyć postępowanie Gustawa. Próbuje pojąć to wszystko za pomocą zmysłów, co jest niemożliwe. Gustaw przebija się sztyletem. Ksiądz samobójstwo próbuje zrozumieć też w sposób racjonalny. Nie może jednak pojąć zmysłami tego, że Gustaw dalej żyje. Rozmowa księdza z Gustawem to polemika na temat świata. Gustaw mówi, że umarł, ale umarł dla świata. Koniec jest dość nieoczekiwany. Kończy się pewną myślą. „Kto za życia choć raz był w niebie, Ten po śmierci nie trafi od razu”. Jeśli za życia człowiek był opętany miłością to opóźnia tym drogę do szczęścia w niebie. Myśl tą powtarza także, niespodziewanie chór. Gustaw chce o wszystkim opowiedzieć ale nikt go nie może zrozumieć. Musi więc pozostać ze swoimi uczuciami sam. Jest indywidualistą. Dla niego samotność jest koniecznością bo nikt nie potrafi odczuwać tak silnie jak on sam.

„Dziady cz. III” - zostały napisane w Dreźnie pod wpływem ogólnych przeżyć podczas powstania listopadowego w Polsce. Akcja nie jest ściśle związana z powstaniem tylko uwidacznia okres pobytu Mickiewicza w więzieniu podczas procesu Filomatów i Filaretów. Dziady zostały napisane w Paryżu w 1832 r.

Charakter przedmowy - Adam Mickiewicz w przedmowie ukazał charakterystykę rządów Cara Aleksandra i jego wiernego sługi Nowosilcowa, którzy chcieli zniszczyć narodowość Polską. Istnieje też drugi cel, dla których poeta napisał III cz. Dziadów. Chciał on ukazać przyszłym Polakom historię narodu polskiego, cierpiącego liczne katusze w walce o przetrwanie i zachowanie narodowości polskiej.

Znaczenie dedykacji - Poeta w dedykacji zawarł podziękowanie swoim współtowarzyszom w więzieniu, którzy walczyli o wolność, niepodległość, potrafili iść do więzienia, znosić najcięższe kary, a nawet ponieść śmierć w słusznej sprawie.

Kim jest Konrad ? - Konrad to poeta obdarzony niezwykłą wyobraźnią, siłę przeżywania, zapowiadający zemstę na wrogu. Konrad jest także metamorfozą Gustawa, podobnie nieszczęśliwy, ale nie z powodu nieszczęść osobistych lecz z powodu nieszczęśliwych losów ojczyzny. Konrad to natchniony poeta ponoszący klęskę w zdobyciu możliwości przewidywania losów świata (mała improwizacja). Konrad jest bohaterem samotnym z wyboru, a to dlatego, iż czuje wyższość nad innymi ludźmi, żaden z nich nie zrozumie ogromu przesłań jakie Konrad chce ukazać. Konrad nazywa siebie mistrzem i uważa, że jest zdolny do rządzenia naturą. Stosunek Konrada do ludzi jest złożony, ambiwalentny, ponieważ chce ich uratować, kocha naród, ojczyznę, z drugiej strony wzbudza pogardę dla poetów, ukazuje ich niedoskonałość. Konrad jest człowiekiem pysznym, dumnym, zdolnym do porównywania siebie z Bogiem. Konrad chce władzy od Boga nad duszami ludzkimi.

Widzenie księdza Piotra - scena ta ma charakter mesjanistyczny Mickiewicz przypisuje Polsce rolę Mesjasza czyli przyszłego odkupiciela. „Polska Chrystusem narodów”. Oznaczało ono, że Polska jak Chrystus musi cierpieć, a gdy wypełni się jej miara cierpienia zmartwychwstanie jak Chrystus przynosząc wolność nie tylko sobie lecz wszystkim uciemiężonym narodom Europy. Poprzez tę scenę poeta chce dodać narodowi polskiemu otuchy i wiary w to, że klęska powstania listopadowego nie jest daremna, ale stanowi etap przybliżający wyzwolenie uciemiężonej i cierpiącej ojczyzny. Scena II i V dramatu mickiewiczowskiego pełnią rolę symboliczną. W scenie III widać pierwiastek prometejski w postępowaniu Konrada, natomiast w scenie V pierwiastek mesjanistyczny.

Salon warszawski - Towarzystwo stolikowe tworzy arystokracja, urzędnicy, literaci, generałowie, damy. Towarzystwo rozmawiało o balach, przyjęciach, rozrywkach. Towarzystwo to w przeważającej części stanowi grupa osób, która chce uzyskać jak największe dobra materialne, w służalczy sposób podporządkowuje się carowi. Część nawet boi słuchać tego co nie zostało objęte cenzurą. Przy drzwiach stoi kilku młodych ludzi, a także dwóch starych Polaków. Zgromadzeni rozmawiają po polsku co świadczy o ich gorącym patriotyzmie. Wśród tej grupy można wymienić Zenona Niemojewskiego i Adolfa Januszkiewicza. Ludzie ci rozmawiają o fali prześladowań, aresztowaniach i zsyłkach. Rozmawiają o aresztowaniu i uwięzieniu Adolfa Cichowskiego, który jest dowodem martyrologii narodu polskiego. „Nasz naród jest jak lawa,| z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa. Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi| Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi” - słowa te wypowiedziane są przez Piotra Wysockiego i wyrażają pogardę arystokracji, która w służalczy sposób podporządkowywuje się carowi. Polska jest narodem „spływającym jak lawa”, która nie wiadomo co przyniesie w każdej chwili ze sobą.

Środowisko wroga

Nowosilcow - senator na ziemiach litewskich

Doktor - Polak, zdrajca Ojczyzny, podwładny senatora. Jego prawdziwe nazwisko brzmi August Becu. Profesor medycyny Uniwersytetu Wileńskiego

Konfrontacja trzech obrazów Rosji - Ustęp III cz. Dziadów

Rosja Carska - despotyczna, tyrańska ludność, nie zauważa nędzy i biedoty, Rosja bogata i arystokratycznego pochodzenia, dbająca o własne interesy, przypodobanie Nowosilcowowi i carowi.

Rosja biedna - biedota, można im zarzucić wszystko. Poeta solidaryzuje się z ludem, współczuje mu doznanych krzywd.

Rosja walcząca - obraz ludzi nie poddających się uciskowi cara. Pragnieniem tych ludzi jest przezwyciężyć przemoc cara i obalić go (chcą tego dekabryści)

Prometeizm - Konrad ma cechy bohatera mitologicznego. Został uwięziony za udział w spisku przeciw carowi. W celi więziennej następuje jego przemiana wewnętrzna. Uważa się za jedynego, który mógłby być przywódcą duchowym Polaków. W Wielkiej Improwizacji wzywa Boga na rozmowę. Żąda od niego „rządu dusz”, który pokaże drogę zbawienia. Dopuszcza się aktu bluźnierstwa wobec Boga. Wytyka Mu brak serca i mówi, że jest „tylko mądrością”, nie obchodzi Go los świata. Bóg nie umie wskazać Polakom drogi do zwycięstwa, za to Konrad jest do tego zdolny. Chce obwołać się nowym przywódcą duchowym ludzi, których „kocha i za milijony cierpi katusze”, gdyż tylko one chce przeciwstawić się władzy ziemskiej i boskiej.

Charakter prometejski: Konrad stylizowany jest na polskiego Prometeusza, chce zbawić ludzkość, sam wybiera sobie walkę z Bogiem i realizowanie swojej idei. Nie boi się skutków swojej działalności. Liczy się z potępieniem wiecznym, ale wyprowadzi ludzi z nacisku carskiego.

Mesjanizm

III cz. Dziadów jako dramat romantyczny - dramat romantyczny odrzucił klasyczne trzy jedności czasu, miejsca i akcji. Kompozycja dramatu jest luźna nie powiązana w ciąg przyczyn i skutków natomiast połaczona motywami literackimi takimi jak:

Dramat romantyczny nie zachowuje czystości gatunku ani rodzaju np. oceny tragiczne występują obok komicznych, a nawet groteskowych. Niektóre sceny dramatu mają charakter liryczny lub epicki. Różnice w konstrukcji bohaterów polegają na: statusie społecznym bohaterów, kierowaniu własnym losem oraz na tragizmie bohaterów. Bohater antyczny zazwyczaj nie kierował się własnym losem, ale był tragiczny. Posiadał wysoki status społeczny. Bohater romantyczny ma zwykły status, kieruje własnym losem, potrafi wypowiedzieć walkę Bogu. Tragizm jego polega na tym, że pragnie szczęścia dla ojczyzny, ale zazwyczaj nie kończy się to zwycięstwem. Brak w dramacie chóru, ale natomiast można zauważyć istnienie świata irracjonalnego.

„Sonety Krymskie” to utwory powstałe pod wpływem wycieczek poety po morzu, górach i zabytkach Krymu. „Stepy akermańskie” - bohaterem lirycznym jest poeta, który przedstawia wrażenia wizualne w formie monologu. Stara się przedstawić swoje uczucia z pobytu na stepach akermańskich. Opisy tego krajobrazu ukazuje na podstawie porównania stepu z morzem. Oprócz uczuć ukazuje także swoje złudzenia słuchowe, które były wynikiem ciszy z jaką spotkał się poeta. Na wrażenia wizualne składają się opisy przyrody (bezkresny ocean). Szuka poeta na niebie gwiazd - przewodniczek łodzi. Wszystko ukazuje w sposób metaforycznego porównania. Złudzenie słuchowe - bezkresna cisza. Refleksja „Jedźmy nikt ni woła” wyraża gorycz z powodu niemożliwości powrotu do Ojczyzny. Nikt go nie woła, ogarnia go smutek. Sonet „Burza” - obraz rozszalałej burzy i walkę ludzi z nim o przetrwanie. Ponadto dokonał poeta animizacji czyli nadania cech zwierzęcych wichurze. Poeta nakazuje się nie załamywać, aby walczyć do ostatniej chwili z żywiołem. W końcowej refleksji, poeta pisze, że szczęśliwy ten, kto ma ojczyznę i rodzinę, do której powraca.

Dziady - uroczystość zwana Dziadami wywodziła się z kultury pogańskiej, miała na celu umożliwienie zmarłym ludziom drogę do nieba. Obrzędy te odbywały się ok. 1 listopada. Był to zwyczaj typowy dla ziem białoruskich i litewskich.

„Dziady cz. II” - pojawiają się duchy w kaplicy. Guślarz odprawia modły. Najpierw przychodzi duch dzieci, potem duch pana, wreszcie duch dziewczyny.

„Dziady cz. IV” - Gustaw - kochanek romantyczny i indywidualista - IV część „Dziadów” zaczyna się sielankowym nastrojem. Nastrój zmienia się od czasu pojawienia się pustelnika. Nie wiadomo, czy jest on duchem, czy osobą żywą. Gustaw (pustelnik) przybywa do księdza ponieważ był on jego księdza i szuka u niego pomocy, chce się wyspowiadać. Zwraca się do księdza jak do człowieka, który go dobrze zna. To on wprowadzał Gustawa w świat. Przedstawił mu wiedzę o świecie uporządkowanym (klasycystycznym). Gustaw poznał jednak inny świat. Świat uczuć (cierpienia i miłości). Wtedy to zawaliła się cała wiedza, którą przekazał mu ksiądz. Główną treścią spowiedzi Gustawa są dzieje jego miłości . Barierę stanowił inny stan majątkowy wybranki. Oboje byli w sobie zakochani. Rozmawiali ze sobą. Miłość okazywali także czynami (troską o siebie, opieką). Łączyły ich poglądy na temat życia, uczuć. Łączyła ich także literatura (Homer, „Cierpienia młodego Wertera”). Łączyły ich wspólne zainteresowania. Swoje losy przyrównywali do losów bohaterów literackich. Gustaw wyjechał jednak a po powrocie dowiedział się, że jego ukochana wyszła za kogoś innego. To, że wyszła za mąż było decyzją jej rodziców. Nie kochała swojego męża. Prowadzi to do takich cierpień Gustawa, że popełnia samobójstwo. Uczucie miłości zmieniło więc całe jego życie. Miłość jest ogromną siła, którą ma moc sprawczą. Miłość to zgodność ideałów i poglądów. Miłość romantyczna to miłość platoniczna, która stanowi o wartości istnienia, i która, jeśli zaistnieje, jest najważniejsza dla człowieka. Miłość ta polega głównie na związku dusz. Istnieje również po śmierci. Jest więc wieczna i nieśmiertelna. Cała wypowiedź Gustawa jest dokładną analizą psychiki ludzkiej w obliczu nieszczęścia. Wyeksponowane jest wszystko to co dzieje się w duszy Gustawa. Wydaje się, że pustelnik popadł w obłęd , że zachowuje się nienormalnie. Uczucie miłości jest silniejsze od strachu przed śmiercią. Gustaw (poprzez to cierpienie) znienawidził kobiety. Od księdza oczekuje zrozumienia i wytłumaczenia. Ksiądz nie pojmuje (pomimo, że przytakuje) ogromu cierpień Gustawa. Odruchy serca nie przemawiają do niego. Obydwaj mówią jakby innymi językami. Ksiądz stara się racjonalnie wytłumaczyć postępowanie Gustawa. Próbuje pojąć to wszystko za pomocą zmysłów, co jest niemożliwe. Gustaw przebija się sztyletem. Ksiądz samobójstwo próbuje zrozumieć też w sposób racjonalny. Nie może jednak pojąć zmysłami tego, że Gustaw dalej żyje. Rozmowa księdza z Gustawem to polemika na temat świata. Gustaw mówi, że umarł, ale umarł dla świata. Koniec jest dość nieoczekiwany. Kończy się pewną myślą. „Kto za życia choć raz był w niebie, Ten po śmierci nie trafi od razu”. Jeśli za życia człowiek był opętany miłością to opóźnia tym drogę do szczęścia w niebie. Myśl tą powtarza także, niespodziewanie chór. Gustaw chce o wszystkim opowiedzieć ale nikt go nie może zrozumieć. Musi więc pozostać ze swoimi uczuciami sam. Jest indywidualistą. Dla niego samotność jest koniecznością bo nikt nie potrafi odczuwać tak silnie jak on sam.

„Dziady cz. III” - zostały napisane w Dreźnie pod wpływem ogólnych przeżyć podczas powstania listopadowego w Polsce. Akcja nie jest ściśle związana z powstaniem tylko uwidacznia okres pobytu Mickiewicza w więzieniu podczas procesu Filomatów i Filaretów. Dziady zostały napisane w Paryżu w 1832 r.

Charakter przedmowy - Adam Mickiewicz w przedmowie ukazał charakterystykę rządów Cara Aleksandra i jego wiernego sługi Nowosilcowa, którzy chcieli zniszczyć narodowość Polską. Istnieje też drugi cel, dla których poeta napisał III cz. Dziadów. Chciał on ukazać przyszłym Polakom historię narodu polskiego, cierpiącego liczne katusze w walce o przetrwanie i zachowanie narodowości polskiej.

Znaczenie dedykacji - Poeta w dedykacji zawarł podziękowanie swoim współtowarzyszom w więzieniu, którzy walczyli o wolność, niepodległość, potrafili iść do więzienia, znosić najcięższe kary, a nawet ponieść śmierć w słusznej sprawie.

Kim jest Konrad ? - Konrad to poeta obdarzony niezwykłą wyobraźnią, siłę przeżywania, zapowiadający zemstę na wrogu. Konrad jest także metamorfozą Gustawa, podobnie nieszczęśliwy, ale nie z powodu nieszczęść osobistych lecz z powodu nieszczęśliwych losów ojczyzny. Konrad to natchniony poeta ponoszący klęskę w zdobyciu możliwości przewidywania losów świata (mała improwizacja). Konrad jest bohaterem samotnym z wyboru, a to dlatego, iż czuje wyższość nad innymi ludźmi, żaden z nich nie zrozumie ogromu przesłań jakie Konrad chce ukazać. Konrad nazywa siebie mistrzem i uważa, że jest zdolny do rządzenia naturą. Stosunek Konrada do ludzi jest złożony, ambiwalentny, ponieważ chce ich uratować, kocha naród, ojczyznę, z drugiej strony wzbudza pogardę dla poetów, ukazuje ich niedoskonałość. Konrad jest człowiekiem pysznym, dumnym, zdolnym do porównywania siebie z Bogiem. Konrad chce władzy od Boga nad duszami ludzkimi.

Widzenie księdza Piotra - scena ta ma charakter mesjanistyczny Mickiewicz przypisuje Polsce rolę Mesjasza czyli przyszłego odkupiciela. „Polska Chrystusem narodów”. Oznaczało ono, że Polska jak Chrystus musi cierpieć, a gdy wypełni się jej miara cierpienia zmartwychwstanie jak Chrystus przynosząc wolność nie tylko sobie lecz wszystkim uciemiężonym narodom Europy. Poprzez tę scenę poeta chce dodać narodowi polskiemu otuchy i wiary w to, że klęska powstania listopadowego nie jest daremna, ale stanowi etap przybliżający wyzwolenie uciemiężonej i cierpiącej ojczyzny. Scena II i V dramatu mickiewiczowskiego pełnią rolę symboliczną. W scenie III widać pierwiastek prometejski w postępowaniu Konrada, natomiast w scenie V pierwiastek mesjanistyczny.

Salon warszawski - Towarzystwo stolikowe tworzy arystokracja, urzędnicy, literaci, generałowie, damy. Towarzystwo rozmawiało o balach, przyjęciach, rozrywkach. Towarzystwo to w przeważającej części stanowi grupa osób, która chce uzyskać jak największe dobra materialne, w służalczy sposób podporządkowuje się carowi. Część nawet boi słuchać tego co nie zostało objęte cenzurą. Przy drzwiach stoi kilku młodych ludzi, a także dwóch starych Polaków. Zgromadzeni rozmawiają po polsku co świadczy o ich gorącym patriotyzmie. Wśród tej grupy można wymienić Zenona Niemojewskiego i Adolfa Januszkiewicza. Ludzie ci rozmawiają o fali prześladowań, aresztowaniach i zsyłkach. Rozmawiają o aresztowaniu i uwięzieniu Adolfa Cichowskiego, który jest dowodem martyrologii narodu polskiego. „Nasz naród jest jak lawa,| z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa. Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi| Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi” - słowa te wypowiedziane są przez Piotra Wysockiego i wyrażają pogardę arystokracji, która w służalczy sposób podporządkowywuje się carowi. Polska jest narodem „spływającym jak lawa”, która nie wiadomo co przyniesie w każdej chwili ze sobą.

Środowisko wroga

Nowosilcow - senator na ziemiach litewskich

Doktor - Polak, zdrajca Ojczyzny, podwładny senatora. Jego prawdziwe nazwisko brzmi August Becu. Profesor medycyny Uniwersytetu Wileńskiego

Konfrontacja trzech obrazów Rosji - Ustęp III cz. Dziadów

Rosja Carska - despotyczna, tyrańska ludność, nie zauważa nędzy i biedoty, Rosja bogata i arystokratycznego pochodzenia, dbająca o własne interesy, przypodobanie Nowosilcowowi i carowi.

Rosja biedna - biedota, można im zarzucić wszystko. Poeta solidaryzuje się z ludem, współczuje mu doznanych krzywd.

Rosja walcząca - obraz ludzi nie poddających się uciskowi cara. Pragnieniem tych ludzi jest przezwyciężyć przemoc cara i obalić go (chcą tego dekabryści)

Prometeizm - Konrad ma cechy bohatera mitologicznego. Został uwięziony za udział w spisku przeciw carowi. W celi więziennej następuje jego przemiana wewnętrzna. Uważa się za jedynego, który mógłby być przywódcą duchowym Polaków. W Wielkiej Improwizacji wzywa Boga na rozmowę. Żąda od niego „rządu dusz”, który pokaże drogę zbawienia. Dopuszcza się aktu bluźnierstwa wobec Boga. Wytyka Mu brak serca i mówi, że jest „tylko mądrością”, nie obchodzi Go los świata. Bóg nie umie wskazać Polakom drogi do zwycięstwa, za to Konrad jest do tego zdolny. Chce obwołać się nowym przywódcą duchowym ludzi, których „kocha i za milijony cierpi katusze”, gdyż tylko one chce przeciwstawić się władzy ziemskiej i boskiej.

Charakter prometejski: Konrad stylizowany jest na polskiego Prometeusza, chce zbawić ludzkość, sam wybiera sobie walkę z Bogiem i realizowanie swojej idei. Nie boi się skutków swojej działalności. Liczy się z potępieniem wiecznym, ale wyprowadzi ludzi z nacisku carskiego.

Mesjanizm

III cz. Dziadów jako dramat romantyczny - dramat romantyczny odrzucił klasyczne trzy jedności czasu, miejsca i akcji. Kompozycja dramatu jest luźna nie powiązana w ciąg przyczyn i skutków natomiast połaczona motywami literackimi takimi jak:

Dramat romantyczny nie zachowuje czystości gatunku ani rodzaju np. oceny tragiczne występują obok komicznych, a nawet groteskowych. Niektóre sceny dramatu mają charakter liryczny lub epicki. Różnice w konstrukcji bohaterów polegają na: statusie społecznym bohaterów, kierowaniu własnym losem oraz na tragizmie bohaterów. Bohater antyczny zazwyczaj nie kierował się własnym losem, ale był tragiczny. Posiadał wysoki status społeczny. Bohater romantyczny ma zwykły status, kieruje własnym losem, potrafi wypowiedzieć walkę Bogu. Tragizm jego polega na tym, że pragnie szczęścia dla ojczyzny, ale zazwyczaj nie kończy się to zwycięstwem. Brak w dramacie chóru, ale natomiast można zauważyć istnienie świata irracjonalnego.

„Sonety Krymskie” to utwory powstałe pod wpływem wycieczek poety po morzu, górach i zabytkach Krymu. „Stepy akermańskie” - bohaterem lirycznym jest poeta, który przedstawia wrażenia wizualne w formie monologu. Stara się przedstawić swoje uczucia z pobytu na stepach akermańskich. Opisy tego krajobrazu ukazuje na podstawie porównania stepu z morzem. Oprócz uczuć ukazuje także swoje złudzenia słuchowe, które były wynikiem ciszy z jaką spotkał się poeta. Na wrażenia wizualne składają się opisy przyrody (bezkresny ocean). Szuka poeta na niebie gwiazd - przewodniczek łodzi. Wszystko ukazuje w sposób metaforycznego porównania. Złudzenie słuchowe - bezkresna cisza. Refleksja „Jedźmy nikt ni woła” wyraża gorycz z powodu niemożliwości powrotu do Ojczyzny. Nikt go nie woła, ogarnia go smutek. Sonet „Burza” - obraz rozszalałej burzy i walkę ludzi z nim o przetrwanie. Ponadto dokonał poeta animizacji czyli nadania cech zwierzęcych wichurze. Poeta nakazuje się nie załamywać, aby walczyć do ostatniej chwili z żywiołem. W końcowej refleksji, poeta pisze, że szczęśliwy ten, kto ma ojczyznę i rodzinę, do której powraca.

Sonety orientalne - „Bakczysaraj” - utwór autentyczny, ukazujący pałace Chana. W sonecie można zauważyć samotność panującą dookoła, pałac jest opuszczony. Jednym z najpiękniejszych elementów znajdujących się w ogrodzie jest fontanna. „Czatyrdach” - mówi o jednej z największych gór. Poeta chce ukazać piękno i wielkość szczytu. Wiadomości na temat góry dostarcza mirza. To on ją opisuje. Jak wiemy ludzie ze wschodu posiadali skłonność wyolbrzymiania cech opisywanego przedmiotu. Poeta zestawia też obraz Czatyrdachu z mirzą i z Bogiem. Mówi, że mirza jest przy Czatyrdachu maleńką istotą, ale Czatyrdach w zestawieniu z Bogiem traci na wielkości i znaczeniu. Jest to refleksja romantyczna. „Ajudach” - w sonecie opisuje piękno przyrody roztaczające się ze szczytu góry. Poeta lubił tam przebywać ponieważ przychodziło do niego wówczas natchnienie, które przelał na papier. Poeta pragnie zostawić coś po sobie, aby jego utwory przypominały go ludziom i by nie poszedł w zapomnienie. Czasowniki ukazują piękno, artyzm i nowatorstwo (forma dialogu, konstruowanie nowej metafory)

„Konrad Wallenrod” - motto: „Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia.... trzeba być lisem i lwem” Bohater jest pochodzenia litewskiego, został porwany przez Krzyżaków, Halban kształtował osobowość Konrada. Dostał się na dwór księcia litewskiego Kiejstuta, pojął za żonę jego córkę Aldonę, chce podstępem zniszczyć potęgę zakonu. Po przybyciu na dwór krzyżacki zostaje mistrzem zakonu, daje Litwie czas by przygotowała się do nieuchronnej wojny. Rozpoczyna wojnę tak by doprowadzić do zagłady Zakonu, spotyka się z Aldoną zamkniętą w wieży, chce uciec z nią na Litwę, odmowa Aldony - odkrycie o podwójnej grze Konrada, samobójstwie bohatera. Wielkość Konrada polega na zdolności do poświęceń, odwadze, heroizmie, na samotności, ponieważ czynów walecznych dokonał sam. Tragizm jego polega na:

Postać Konrada dla współczesnych poecie była natchnieniem do walki z zaborcą, przykładem odwagi i męstwa. Propagowała ponadto hasło „cel uświęca środki”, które miało wyrażać poświęcenie własnego życia dla ojczyzny oraz walkę sposobem (podstępem) nieetycznym, w razie takiej potrzeby. Mickiewicz przypisuje ważną rolę poezji ludowej, która ma na celu przekazywać tradycje narodowe z pokolenia na pokolenie, wskrzeszać ludzi do walki. Poeta natomiast musi stać się narodowym wieszczem, który będzie podniecał wyżej wymienione cele, prowadząc swój naród przez każde przeciwności.

Funkcja poezji i poety w życiu narodu pozbawionego wolności - „Pieśń Wajdeloty”

Poezja ma:

Poeta:

„Pan Tadeusz” - przyczyny napisania:

Wydany 1834 - Paryż. Na tło historyczne składa się akcja właściwa i 1811-12 i akcja retrospektywna (XVIII w.)

Na akcję właściwą składają się wydarzenia historyczne:

Jacek Soplica - powodzenie u kobiet, świetnie posługiwał się bronią i szablą, Stolnik nie dał mu córki Ewy za żonę, bohater rozpił się, poślubił prostą ubogą dziewczynę, matkę Tadeusza, zemścił się na Stolniku, okrzyknięto go zdrajcą, ale zrehabilitował się walcząc w Legionach, będąc emisariuszem, wdziewając habit bernardynów, ratował Sopliców od zajazdu i Moskali, śmierć i pośmiertne oczyszczenie czci Jacka.

Bohater romantyczny a Jacek.

Podobieństwa:

Różnice:

Społeczeństwo szlacheckie: magnateria: Stolnik Horeszko - człowiek pyszny i dumny, znaczący wiele w powieści, bogaty, obłudny w stosunku do swoich braci, wykorzystał szczęście Ewy do własnych interesów (chciał zostać senatorem). Był jednak patriotą i zwolennikiem konstytucji 3 maja. Średnia szlachta: Podkomorzy - tytuł nie daje mu stanowiska ale szacunek wśród szlachty, pedantyczny, wrażliwy na punkcie zajmowanego urzędu. Szacunek ze względu na wiek i stanowisko, zwolennik konserwatyzmu. Sędzia - dobry gospodarz, dobry stosunek do chłopów, zwraca uwagę na grzeczność, nie wdaje się zbytnio w politykę, nie żałuje pieniędzy na Ojczyznę, gorący patriota, ale i pieniacz, np. spór o zamek. Szlachta zaściankowa: Dobrzyńscy - raczej biedni, ale starają się odróżnić od chłopów. Szlachta kłótliwa, szukająca sprzeczki, patriotyzm, gotowa jest stanąć do walki ze wspólnym wrogiem: Moskale. Przedstawicielami modnego świata są: Telimena i Hrabia - kosmopolita, ogromny patriota, wystawia pułk dzięki swym zasobom materialnym. Ze zwykłej sytuacji robi wielkie przedsięwzięcie - romantyk.

„Pan Tadeusz” jest epopeją bo należy do epiki, występuje szeroko rozbudowana fabuła kilkuwątkowa, (spór o zamek, wątek romantyczny, wątek miłosny). Narracje w formie opisu i opowiadania oraz dialog. Poeta pozwala sobie na osobiste wyznania „ja lirycznego”. Utwór jest napisany 13 zgłoskowcem , wierszem typowym dla epiki. Tematem utworu były ważne zgodnie z tradycją epopeiczną wydarzenia historyczne (tu wojny napoleońskie).

Opisy przyrody w „Panu Tadeuszu”. Opis burzy wyraża kształt, barwę, ruch i dźwięk (porównania, epitety - barwa, ruch - czasowniki, onomatopeja - wyrazy dźwiękonaśladowcze). Mają one ca celu opisy: przedstawić piękno ojczystego kraju, tło wydarzeń, opóźnienie akcji (wprowadzenie do niej), stosunek poety do krajobrazu ojczystego.

„Liryki lozańskie” są podsumowaniem twórczości poety, jego życia, tego co osiągnął. Zastanawia się więc, czy gdyby mógł żyć 2 razy, czy to drugie życie byłoby inne, czy takie samo. Liryki mają nastrój zadumy, melancholii. Pisze je pod wpływem własnych doznań i przeżyć w sytuacji załamania wewnętrznego.

Juliusz Słowacki - „Kordian” - Akcja przygotowania dzieje się w chacie czarnoksiężnika Twardowskiego w górach Karpackich w 1799r. Występują Czarownice, diabły Astaroth, Mefistofil. Rozmawiają na temat Chłopickiego, Czrtoryskiego, Skrzyneckiego, Niemcewicza, Lelewela, Krukowieckiego. Chłopickiemu zarzucają politykę ugodową w stosunku do władcy, Skrzyneckiemu - złą strategię, dbanie o własne interesy, Krukowieckiemu dążenie do ugody z Rosją. Jedyny godny to Czartoryski. To jest właśnie klęską powstania listopadowego oraz niedopuszczenie chłopów do walki.

W utworze mickiewiczowskim „Dziady cz. III” pada stwierdzenie „Polska Chrystusem Narodów”. W tych słowach zawarta jest wymowa, która mówi o bierności ludzi w powstaniu. Symbolem tych ludzi stała się liczba „czterdzieści i cztery”, która poprzez poezję ma dodać ludziom otuchy. Polska musi cierpieć jak Chrystus, a gdy wypełni się jej miara cierpień zmartwychwstanie jak Chrystus, niosąc wyzwolenie sobie i wszystkim uciemiężonym narodom Europy. Poeta (Słowacki) używa stwierdzenia „Polska Winkelriedem narodów”, bo Kordian walczy mimo tego czy Polska zwycięży czy nie. Nie chce się poddać, chce walczyć.

Czy Kordian jest typowym bohaterem romantycznym? - Pierwszym wielkim dziełem J. Słowackiego w którym wszystkie problemy walki narodowowyzwoleńczej doszły do głosu jest „Kordian”. Dramat został napisany późną jesienią 1833r. wydany zaś anonimowo w 1834r. w Paryżu. Nosi on podtytuł „Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny”. Słowacki zamierzał napisać jeszcze dwa dramaty powiązane w całość. Akcja „Kordiana” rozgrywa się na kilka lat przed wybuchem powstania w okresie przygotowania do spisku na życie Mikołaja I, kiedy ten przyjechał do Warszawy koronować się zgodnie z konstytucją na króla polskiego. Głównym bohaterem utworu jak wskazuje tytuł jest Kordian. Dramat o nim można rozłożyć na dwie odrębne części. Pierwsza z nich to romantyczna biografia bohatera obejmująca akt I i II, druga to działalność Kordiana spiskowca zawarta w akcie III. Kordian to przedwcześnie dojrzały 15-letni młodzieniec. W jego psychice górowała początkowo niezdolność do czynu i brak wiary w jakiekolwiek ideały. Jest pesymistą, jego podejście do świata ma charakter pasywny, ponieważ nie potrafi wyzwolić w sobie chęci do działania. Tragizm jego wynika z nieszczęśliwej miłości do Laury, która doprowadza go do nieudanej próby samobójstwa, a później do samotnej podróży, podczas której Kordian zbiera doświadczenia, które spowodują, iż zrozumie, że jego miejsce jest tylko w kraju. Momentem przełomowym w doświadczeniach Kordiana za granicą jest audiencja u papieża. Papież Grzegorz XVI zawzięty nieprzyjaciel wszystkich postępowych, patriotycznych ruchów uważał, że cały naród powinien podporządkować się Mikołajowi I. Po audiencji Kordian zrozumiał, że nie znajdzie u nikogo zrozumienia, tym bardziej, że nie znalazł go u papieża, za jedyną dla niego drogą, jest walka. Kordian występuje tu jako zapalony rewolucjonista, poeta i podchorąży. Słowacki przenosi akcję do Warszawy w środek przygotowań poprzedzających nie wykonany jeszcze zamach na cara. Głównie akcja dramatu rozgrywa się wówczas wokół osoby Kordiana w dwóch punktach. Pierwszy z nich to scena w podziemiach katedry Św. Jana. Drugi to scena u drzwi sypialnych cara, kiedy o duszę pełniącego wartę Kordiana walczą Strach i Imaginacja. Zebranie spiskowców w podziemiach katedry ma postanowić, czy zamach na życie cara i jego rodzinę będzie wykonany. Spiskowcy są na to początkowo przygotowani, a umacnia ich w tym gorące przemówienie Kordiana. Odmienne, wrogie stanowisko dla rewolucji zajmuje Prezes. Stara się wytłumaczyć zebranym, że inne narody i rządy nie poprą Polaków, jeśli ci sięgną do metod walki stosowanych przez rewolucję francuską. Z jednej strony słuszność ma Kordian, ponieważ za wszelką cenę pragnie wyzwolić Polskę spod ucisku, jednak z drugiej strony morderstwo cara nie byłoby równoznaczne z uzyskaniem wolności. Ci którzy myśleli początkowo jak Kordian, pod wpływem argumentów Prezesa zmienili zdanie. Kordian decyduje się sam na zabicie cara, ale nie udaje mu się to, bo jego duszą zawładnęły dwie zjawy. Scena ma charakter fantastyczny. Imaginacja przedstawia Kordianowi obraz czynu mającego nastąpić, tak przepełniony grozą i odpowiedzialnością, że pod ciężarem tych wyobraźni Kordian pada zemdlony na progu sypialni cara. Mimo użycia środków fantastycznych znaczenie tego dramatycznego węzła jest realistyczne. Kordian ponosi klęskę, bo działa sam. Jego dramatyzm jest więc dramatem przedstawiciela ruchu narodowowyzwoleńczego. Kordian jest typowym bohaterem romantycznym. Jest bowiem postacią, która poniosła klęskę. Jak już wspomniałem wynika ona z samotnego działania. Kordian jest bohaterem odważnym, dynamicznym, doskonałym patriotą. Poświęca się w imię wolności. Kieruje się uczuciem a nie rozwagą i rozsądkiem. Kordian nie dba o własne wygody. Kosztem życia, pragnie zwyciężyć. Kordian dojrzał i chociaż nie osiągnął zwycięstwa na arenie społeczno-politycznej to osiągnął zwycięstwo nad samym sobą. Wiedział o jakie ideały ma walczyć, widział cel w życiu.

Winkelriedyzm - Słowacki wysuwa pewnego rodzaju propozycję, która jest w pewnym stopniu opozycją do mesjanizmu. Jest to koncepcja, która polega na tym, że Polska ma skupić na sobie zainteresowanie zaborcy, ma być aktywna, zaangażować wroga, w tym czasie inne narody zwyciężą zaborcę. Słowacki dostosowuje swoją ideologię do warunków historycznych i politycznych. Winkelriedyzm rodzi się na szczycie góry Monte Blanc. Walcząc pod tym hasłem Kordian też ponosi klęskę, więc zaproponowana przez Słowackiego koncepcja nie wytrzymuje, ponieważ zakłada ona czyn nielicznych.

Polemika z Mickiewiczem w utworze - Mickiewicz już za życia uznany został klasykiem, rola Słowackiego zaś została pomniejszona. Pojawiła się zazdrość poczucie niedocenienia. Różnice światopoglądowe sprawiły, że Słowacki niejednokrotnie polemizował z Mickiewiczem.

Rozbieżność co do zadań poezji i poety (prolog)

I osoba (Mickiewicz) - poezja ma uśmierzyć ból, ma dać sen, letarg, aby zapomnieć o cierpieniach. Zaleca ona bierność, chce być osobą, na której skupi się cały ból. Koncepcja takiej poezji związana jest z mesjanizmem - poeta jako prorok, wieszcz.

II osoba (Lelewel) - przeciwnik mesjanizmu, nie popiera bierności. Poezja ma być bronią, aktywność, walka orężna, zbrojna, poezja ma ranić głupich i wrogów. Model poezji walczącej, tyrtejskiej, wezwanie do walki.

III osoba (Słowacki) - połączenie sił, jednoczenie narodu, poezja odwołująca się do ludowych tradycji, wzbudzająca ducha walki, zachowanie narodowych wartości, pielęgnowanie ich, poezja zbiornicą historii, tradycji, zachowywanie ducha narodu.

„Grób Agamemnona” - Wiersz możemy podzielić na dwie części. Pierwsza z nich odnosi się do przeżyć osobistych poety wywołanych widokiem grobu wielkiego wojownika greckiego. Podmiot liryczny prosi o natchnienie. Lutnia, która jest symbolem weny twórczej, jest mu potrzebna do opisania uczuć i przeżyć. Nastrój jest przygnębiający - poczucie małości wobec Homera i walczących bohaterów. Poeta-pielgrzym czuję się bardzo mały w porównaniu z wielkością pogrzebanych. Czuje wobec nich pokorę.

W drugiej części utworu Słowacki scharakteryzował społeczeństwo polskie. Poddał ostrej ocenie szlachtę polską, którą obarczył winą za upadek powstania listopadowego. Skrytykował ów „czerep rubaszny”, którym przykryta jest „anielska dusza narodu”. Zdaniem podmiotu lirycznego konserwatyzm szlachecki hamował działalność sił politycznych o charakterze demokratycznym i postępowym. Według niego:

Słowacki proponuje:

Chce obudzić emocje, zjednoczyć, poruszyć sumienie. Poeta-romantyk nie może opisać drugich - tym razem polskich - Termopil (dzieło starożytnych, dowód odwagi i wielkości), może jedynie opowiedzieć o klęsce narodu. Brak mu nadziei na zwycięstwo, wstydzi się za Polaków. Jednocześnie kieruje do nich ostrzeżenie. Dopóki szlachta będzie uważała się za jedyną warstwę narodu i nie da wolności całemu społeczeństwu, dopóty nic się nie zmieni. Polacy muszą zacząć walczyć z zaborcą,.

Liryki osobiste - „Hymn”, „Testament mój”

„Testament mój” - napisany na emigracji pod wpływem przeczucia śmierci. Liryka bezpośrednia, charakter poetyckiego testamentu, podmiot liryczny skarży się na los, który na sławę kazał mu długo czekać. Wiersz oddziałuje na naród, by wzbudzić w nim honor i ambicję

„Hymn” - o zachodzie słońca w drodze do Aleksandrii. Napisał go bo przypomniały mu się ojczyste strony. Wiersz jest wybuchem uczuć poety, jego wspomnień. Opisuje samotną tułaczkę po świecie. Liryka bezpośrednia. Słowacki nie jest pewien, czy ktoś będzie o nim po śmierci pamiętał. Jest zrezygnowany z niemożności powrotu do kraju. Wiersz ma charakter modlitewny.

Zygmunt Krasiński - „Nie-boska komedia”. Dramat pisany był pod wpływem przeżyć związanych z powstaniem listopadowym, rozmyślań o losach narodu polskiego w 1835r. w Paryżu. Został on napisany anonimowo a dedykowany Joannie Bobrowej. Charakterystyką utworu jest złożenie go z 4 części co nadaje charakter powieści a nie dramatu. Obecnie rozróżniamy dwie części tradycyjne:

Dramat rodzinny Hrabiego polegał na tym, że składa przysięgę wierności żonie, ale je nie dotrzymuje. Jako poeta znudzony jest życiem rodzinnym, daje się omamić Dziewicy, która jest symbolem poezji odrywającej go od obowiązków. Skutkiem postępowania Męża są: obłęd Żony, jej śmierć, choroba Orcia (Jerzego Stanisława). Hrabia Henryk a Pankracy

„Nie-boska komedia” to dramat Zygmunta Krasińskiego, pisany anonimowo pod wpływem przeżyć związanych z powstaniem listopadowym. Tragizm „Nie-boskiej..” przedstawiony został za pomocą dwu przeciwstawnych reguł wrogo nastawionych do siebie obozów. Przedstawicielami tychże grup społecznych są: Hrabia Henryk i Pankracy. Hrabia Henryk jest arystokratą, który stojąc na czele swojej klasy orientuje się w małej wartości swoich podwładnych, którzy jako klasa przemijająca skazani buli na zniszczenie z rąk liczniejszej postępowej grupy ludzi. Pankracy zaś to przywódca rewolucjonistów. Utwór ukazuje go jako człowieka żądnego władzy, który pragnie siłami rąk ludu zmienić dotychczasowy porządek świata, poprzez wprowadzenie nowej religii. Chcąc poprawy własnej doli rewolucjoniści chcą zniszczyć arystokrację i przejąć ich bogactwo. Hrabia Henryk jest romantycznym poetą pełnym sprzeczności i niechęci do życia. Zawierając małżeństwo składa przysięgę żonie, której jednak nie dotrzymuje. Jako poeta jest znudzony życiem codziennym, pragnie zmiany własnego otoczenia, dlatego daje się omamić Dziewicy, która jako symbol poezji oderwała go od normalnych obowiązków. Brak silnej woli niszczy mu życie osobiste i doprowadza do rodzinnej tragedii. Pankracy jest zupełnie innym człowiekiem. Jego zainteresowania wzbudza świat ludzi wśród których żyje. Pragnie przewidzieć następstwa rewolucji, to czy po jej zwycięstwie zdoła zbudować nowy świat. Jest on człowiekiem zdecydowanym, wierzącym w zwycięstwo własnych racji. Jego pewność siebie dobrze oddziałuje na wzburzony lud i pobudza go do skutecznej obrony powziętych postanowień. Obóz Hrabiego to obóz ludzi zdegenerowanych, nie wierzących w powodzenie akcji. Stając na czele obrońców Św. Trójcy, pobudza go do walki chęć odegrania roli przywódcy. Jego poczucie pychy wzrasta, gdy tylko pomyśli o zadaniu jakie może spełni/ broniąc losów „starego świata”. Jego honor, a przede wszystkim duma zabraniają Hrabiemu na skorzystanie z propozycji Pankracego. Wizja śmierci zupełnie go nie przeraża. Widząc zwycięstwo rewolucjonistów popełnia samobójstwo, ze względu na niechęć do tworzenia nowego świata. Pankracy to człowiek mocno stojący na ziemi i potrafiący doskonale ocenić sytuację. Trzeźwość umysłu i opanowanie pomagają bohaterowi na przeprowadzenie skutecznych działań. Mimo tych zalet Pankracy jest jednak samotnym człowiekiem. Pewnego rodzaju oparcie znajduje tylko w Leonardzie, z którym nie zawsze potrafi dojść do porozumienia. Właśnie dlatego w życiu Pankracego największą rolę odgrywa Hrabia, ze względu na nadzieje jakie pokłada w nim Pankracy. Chce on ocalić życie Hrabiemu, ponieważ uważa go za jedynego wartościowego człowieka. Pogarda jaką wzbudzają w nim arystokraci, jest mniejsza od pogardy dla ludzi z własnego obozu. Jego ogromny autorytet decyduje o sprawności i szybkości wykonywanych poleceń. Dramat zdaje się kończyć całkowitym zwycięstwem ludu. W ostatniej jednak scenie Pankracy ma wizję, od której ginie. Widzi postać Chrystusa i jako zaprzeczenie wszystkiego co czynił dotychczas umiera z okrzykiem „Zwyciężyłeś Galilejczyku”. Fragment ten ma świadczyć o zbytniej pewności siebie bohatera, który swoje wszystkie założenia uważał za nieomylne. Brakowało im jednak miłości, która jest podstawą istnienia życia i dobroci na świecie.

Krasicki choć sam pochodził ze szlachty uznał ją za klasę przemijającą.

Ideowy sens „Nie-boskiej komedii”. Głównym tematem jest starcie się dwóch racji ideowych z których żadna nie jest racją pełną. Obydwa obozy nawzajem się zwalczając mogą krytykować najwyżej własne zbrodnie. Podkreśla to w utworze dyskusja ideowa między Hrabią Henrykiem a Pankracym. Pankracy wyznaje wiarę w postęp i przed nim schyla czoło. Hrabia Henryk przekreśla to rozumowanie, utrzymując, że w obozie rewolucji widział tylko stare zbrodnie świata, rozpustę, krew. Krasiński stwierdza więc, że obydwaj przywódcy reprezentują te same zbrodnie, nie mogą dokonać więc odrodzenia. Świat arystokracji i rewolucji to obydwa „nieboskie” światy. Dlatego w zakończeniu utworu Zygmunt Krasiński wprowadza nową siłę, która na gruncie starego zbuduje nowy świat. Potrzebna jest więc bezpośrednia ingerencja Boga, bo Bóg nie traci kontroli nad światem oddanym ludziom we władanie, nie wypuszcza z rąk cugli. Pozorne jest tylko zwycięstwo obozu rewolucji. Pankracy ginie wobec wizji Chrystusa, który karze świat rewolucji. Zdaniem poety, każdemu z obozów zabrakło wielkiej idei wszechmiłości, która jest twórcza. Tę reprezentuje zaś Chrystus, Mesjasz, Odkupiciel, który zbuduje świat oparty na idei wszechmiłości chrześcijańskiej.

Cyprian Kamil Norwid - wiersz „Klaskaniem mając.....” pochodzi z tomiku „Vade-mecum”. Był to tomik zredagowany przez Norwida, posiadał starannie dobrane wiersze. Ten pierwszy liryk jest bardzo zwięzłym obrazem epoki, na którą przypadały młodzieńcze lata Norwida. Bardzo wymownie i w sposób niezwykle skrótowy poeta napisał „Było w Ojczyźnie laurowo i ciemno”, oba te przysłówki nawzajem się wykluczają, bo laur jest dodatkiem zwycięzców, a ciemnia to ciemnota, zabobony, zacofanie. O tym właśnie zacofaniu pisze autor podczas rządów Paskiewicza, który od 10 lat po upadku powstania listopadowego utrzymywał społeczeństwo w grozie terroru. Symbolem tego była cytadela - więzienie. Wśród wyższych sfer panowała martwota, obojętność dla ideałów powstańczych. Ale mimo terroru działają konspiracyjnie młodzi ludzie, którzy swą działalnością protestowali przeciwko obojętności salonowej

Kult wielkich ludzi w poezji Norwida - „Coś ty Atenom zrobił Sokratesie” - utwór powstał w 1656 r. po śmierci Mickiewicza, pod wpływem obserwacji ostatnich lat jego życia. Utwór podzielony jest został na 3 części 2 i 3 ma charakter refleksyjny. W części 1 przedstawia 7 postaci, o których śmierci i losów pośmiertnych pisze. Wszyscy z opisywanych ludzi zostali niedocenieni za życia, zaś po śmierci urządzono im wspaniały pogrzeb. Dla Norwida świat jest źle urządzony, ponieważ żaden twórca za życia nie jest doceniony. Dopiero po śmierci postać jego wzbudza uwagę, chociaż jest mu to już niepotrzebne. „Bema pamięci żałobny rapsod” - Józef Bem urodzony w Tarnowie w 1794r. odbył studia wojskowe w szkole artylerii, był uczestnikiem wojen napoleońskich, potem awansował do stopnia generała. Sławę zdobył w bitwie pod Ostrołęką, kiedy uratował wojska polskie od rozbicia. Po klęsce powstania listopadowego przebywał w Paryżu. Odznaczał się brawurową odwagą i doskonałą strategią. Z jego inicjatywy Węgrzy, Słowianie, Rumuni porzucili bratobójcze walki. Po upadku rewolucji został wysłany do Syrii, gdzie ciężki klimat spowodował jego zgon. Rapsod poeta rozpoczyna słowami, które wyrażają smutek po stracie wspaniałego człowieka, który nie będzie już uczestniczył w żadnej bitwie. Jest to pochód przy blaskach pochodni i gromnic żałobnych, pogrzeb jakiego domagał się Norwid dla uczczenia wielkich ludzi. Nastrój zbiorowego żalu potęgują głosy trąb, które „aż się zanoszą we łkaniu”. W pierwszych trzech strofach poeta przedstawia żałobny pochód na wzór pradawnych słowiańskich obchodów pogrzebowych, kiedy to rozpacz powszechną wyrażały płaczki i gdy do obrzędu należało tłuczenie naczyń glinianych, używanych za życia przez zmarłego. Piąta strofa podkreśla podniosłą symbolikę nieustającego w trudzie pochodu, powoli zmieniającego się w korowód.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Egz. z teorii adm, nauka, administracja, Teorie administracji (esence)
Zagadnienia teoria administracji, nauka, administracja, Teorie administracji (esence)
Teoria polityki biurokratycznej, nauka, administracja, Teorie administracji (esence)
11, nauka, administracja, Teorie administracji (esence)
4, nauka, administracja, Teorie administracji (esence)
zagadnienie 12, nauka, administracja, Teorie administracji (esence)
Administracja publiczna w Szwecji, nauka administracji
CZY TYLKO ZLA REFORMA, Nauka, Administracja
Nauka adm, studia, Administracja I stopnia, I rok Administracji, Nauka administracji
nauka administracji sylabus, Nauka Administracji
nauka administracji, Administracja, Semestr I, Nauka administracji
Nauka administracji z elementami teorii zarządzania Wykłady 14 11 2013
Nauka o Administracji-Narodowy Bank Polski, Nauka o administracji
Rozwój Samorządu Terytorialnego w Niemczech, Nauka, Administracja
Ćwieczenia1-nauka administracji, Nauka Administracji
KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ praca, Nauka, Administracja
Postępowanie administracyjne 1, Nauka, Administracja

więcej podobnych podstron