Referat Edukacja alternatywna, Współczesne kierunki pedagogiki


EDUKACJA ALTERNATYWNA

Plan pracy:

  1. Pojęcie Edukacji Alternatywnej

  2. Istota i założenia Edukacji Alternatywne

  3. Założenia ogólne szkolnictwa alternatywnego

  4. Charakterystyka wybranych koncepcji alternatywnych

I Pojęcie Edukacji Alternatywnej

We współczesnej edukacji możemy znaleźć wiele luk i błędów, dlatego coraz większą popularnością cieszą się koncepcje alternatywne.

Aby w pełni zrozumieć zjawisko Edukacji Alternatywnej, na wstępie należałoby wyjaśnić samo jej pojęcie.

Szkoła alternatywna jest placówką oświatową, w której wszystkie lub tylko niektóre składniki planowanego i systematycznego nauczania są realizowane inaczej, niż to się dzieje w szkole tradycyjnej (konwencjonalnej), która hołduje pedagogicznej doktrynie Herbarta i jego uczniów, zwanych herbartystami.

O Edukacji Alternatywnej mówimy wtedy, gdy stwarza ona wybór pomiędzy co najmniej dwiema możliwościami w sferze uczenia się człowieka. Mówiąc prostszym językiem

Edukacja alternatywna to taka, która stoi w opozycji do zwyczajnej edukacji i często wprowadza nowe, innowacyjne rozwiązania problemów, z którymi obecna edukacja zupełnie sobie nie radzi. Jak zauważa L. Klessa, „edukacja alternatywna jest sprzeciwem wobec narzuconych wartości, jedynie słusznych rozwiązań, a także wobec szkolnych lęków i nudy, dzisiejszej roli nauczyciela i metodyki. Szkoła alternatywna to szkoła otwarta na to, co ją otacza, co postępowe i twórcze, co pobudza uczniów do samodzielnej aktywności poznawczej, co kształtuje i rozwija ich zainteresowania, zaspokaja różnorakie potrzeby, uczy samodzielności i wdraża do samokształcenia. W odróżnieniu od tradycyjnej, rozwija ona wyobraźnię i intuicję, twórcze myślenie i przedsiębiorczość, uczy umiejętności organizacji pracy, podejmowania ryzykownych decyzji i poznawania zasad sprawnego działania. Jest to możliwe dzięki zajmowaniu się w tej szkole problemami nie oderwanymi od realnego życia.” Szczególnie to ostatnie zdanie jest niezwykle ważne w popularyzowaniu edukacji alternatywnej, ponieważ w dobie dzisiejszego kształcenia wielką wagą przywiązuje się do rzeczy, z punktu widzenia praktyki mało istotnych. Zawiłe teorie fizyczne i chemiczne tłumaczone są za pomocą wzorów i wykresów, a ich zastosowanie sprowadza się do szeregu myślników napisanych w zeszycie. Praktyczne podejście do wiedzy i nauczania jest nie tylko ciekawsze, ale przede wszystkim łatwiejsze do zapamiętania i odtworzenia. Będąc uczniem na pewno nie raz zastanawialiście się czy przyda się Wam to co nauczyciel tłumaczy (np. na lekcji chemii czy fizyki).

.Współczesne szkoły alternatywne stawiają nacisk na rozwój nie tylko umysłowy, ale również psychiczny i emocjonalny. Ich główne założenia to: nauczanie tolerancji we wszystkich jej aspektach, przygotowanie do życia we wspólnocie i radzenia sobie z trudami podejmowania decyzji, lansowanie szkoły jako „pomostu” pomiędzy rodziną a systemem społecznym, rezygnacja z zakazów i tworzenie człowieka poprzez dawanie mu możliwości wszechstronnego rozwoju.

II Istota i założenia Edukacji Alternatywnej

Do głównych założeń tejże edukacji należą :

Humanizacja edukacji oznacza tez pełne poznanie potrzeb i aspiracji edukacyjnych dzieci, stymulowanie ich rozwoju i ich zaspakajanie.

lekcyjnych form organizacyjnych szkoły na rzecz założenia, że podstawową formą

organizacyjną edukacji jest dzień pracy i aktywność dzieci. Założenie to ma bardzo poważne konsekwencje. Np. w planowaniu pracy zwraca się uwagę nie na tzw. „przydziały godzinowo-przedmiotowe”, ale na całościową koncepcję organizacyjną, umożliwiającą stymulację wielokierunkowej aktywności dzieci w ciągu dnia, tygodnia itp. Jest to, wbrew pozorom, istotna zmiana organizacyjnego funkcjonowania instytucji edukacyjnych.

III Założenia ogólne szkolnictwa alternatywnego.

Szkolnictwo alternatywne w stosunku do szkolnictwa tradycyjnego charakteryzuje się nieco odmiennymi propozycjami w ogólnych założeniach.

A mianowicie; cechą konstruktywną tejże szkoły jest przede wszystkim otwarcie na otaczającą rzeczywistość, nastawienie na rzeczy postępowe i twórcze, czyli takie, które pobudzają uczniów do samodzielnej, wręcz samorzutnej działalności poznawczej.

Szkoła z założenia powinna kształtować i rozwijać zainteresowania uczniów, powinna zaspakajać różnorodne potrzeby intelektualne i emocjonalne wychowanków, oprócz tego powinna stanowić filar stymulujący grupowe formy pracy, który dąży do zaszczepienia w dzieciach chęć samokształcenia.

Szkoła taka z góry powinna sprzyjać wielostronnemu rozwojowi dzieci , młodzieży i dorosłych, którzy to także w coraz to większym stopniu i szerszym zakresie musza się uczyć w sposób zinstytucjonalizowany.

Autorzy tego typu rozważań edukacyjnych nie są przekonani, że szkoła jest „nieunikniona”, lecz wskazują, iż musi to być szkoła wolna od niedostatków czy błędów, charakteryzujących szkołę obecną.

Zaznaczają jednocześnie, że usunięcie tych błędów w szkolnictwie nie jest możliwe poprzez samo „otworzenie szkoły” lecz poprzez wdrążanie zasadniczych zmian dotychczasowego modelu pracy dydaktyczno-wychowawczej.

Według założeń szkolnictwa alternatywnego :

Edukacja Alternatywna sama w sobie jest zjawiskiem ponadnarodowym, występującym prawie we wszystkich krajach o ustroju demokratycznym lub ten ustrój dopiero budujących.

Jej obecność jest możliwa dzięki pluralizmowi i tolerancji panujących w danym kraju oraz otwartość społeczeństwa na „odmienność”, elastyczność i spontaniczność działania. Dzięki temu edukacja ta staje się trwałą, dopełniającą częścią kultury współczesnej. W Polsce możliwość zaistnienia alternatyw edukacyjnych pojawiła się po przełomie formacyjnym 1989 roku.

IV Charakterystyka wybranych koncepcji alternatywnych

We współczesnej pedagogice pojawiło się wiele koncepcji edukacyjnych. Mówi się i pisze o edukacji alternatywnej, edukacji elastycznej, pedagogice humanistycznej, antypedagogice itp. Większość propagowanych koncepcji edukacyjnych opartych jest na tzw. pedagogicznej orientacji na dziecko. Na tej zasadzie swoją koncepcje oparł min Celestyn Freinet.

Celestyn Freinet - żył w latach 1896-1966, francuski nauczyciel, pedagog, praktyk stworzył swoją własną koncepcję alternatywną. W latach 1934-1935 wybudował prywatną szkołę w Vence. Szkoła w Vence stała się twórczym laboratorium pedagogicznym nie tylko dla Freineta i jego najbliższych współpracowników, ale także wielu pedagogów z całego niemal świata. Dominującą cechą koncepcji Celestyna Freineta jest aktywizowanie dziecka, czynienie go samodzielnym, rozwój jego twórczości, samorządności, ekspresji twórczej, temu miały służyć różne techniki które wymyślał i popularyzował Freinet. Miały one zastępować tradycyjne formy pracy z wykorzysta podręczników.

Podstawowymi technikami były:

Praca w tej technice przebiega w 4 etapach:

I pisanie przez uczniów na dowolny temat i w dowolnej formie,

II głośne czytanie tekstów i wybór tego który się najbardziej podoba dzieciom i nad którym będą pracować,

III praca nad tekstem, dzieci w grupie poszerzały, porządkowały treść, poprawiały błędy stylistyczne i ortograficzne, udoskonalały formę językową,

IV ćwiczenia szczegółowe podejmowane z tekstem (przepisywanie go w poszerzonej wersji, ilustrowanie, powielanie na drukarkach),

Tekst gotowy czasami wykorzystywano do korespondencji międzyszkolnej, czasem prezentowano go na gazetce. Na koniec roku wszystkie teksty były zszywane i tworzono swoisty podręcznik od którego się nie wychodziło ale do podręcznika się dochodziło i dokumentował on poczynania dzieci w danym roku.

Należy zaznaczyć, iż koncepcja ta jest otwarta, czyli jest w niej miejsce na nowe pomysły i środki dydaktyczne.

Środki dydaktyczne znajdujące się w klasie:

Sednem koncepcji Freineta było hasło: „Pozwól dziecku się wypowiedzieć-pozwól mu się wyrazić.”

Motyw przewodni koncepcji opiera się na rozwoju dziecka, jego naturalnym sposobie bycia, poznaniu dziecka na tle jego naturalnych warunków.

Kolejne dwie koncepcje odnoszą się bezpośrednio do wychowania dziecka, ucznia,

a które według poniższych uczonych wiąże się ściśle ze szkołą.

Maria Montesorii żyła w latach 1870-1952, włoska lekarka i pedagog. Jedna z największych reformatorek wychowania przedszkolnego. Twórczyni "metody Montessorii", która kładzie nacisk na umożliwienie dziecku swobodnej aktywności, kształcenie jego zmysłów oraz uważa, iż najważniejsze w wychowaniu i nauczaniu dziecka są jego zainteresowania, a oferty płynące ze środowiska stanowią pożywkę dla jego rozwoju.. Maria Montessori krytykowała współczesną sobie szkołę, której symbolem była dla niej „szkolna ławka” - wyrażająca bezruch i tłumienie aktywności dzieci.

W wyniku tych przekonań stworzyła następujący schemat:

  1. Warunki rozwoju dziecka są prawidłowe, gdy: