1

PRAWO BUDŻETOWE

1. Jaka jest definicja pojęcia prawo finansowe?

Prawo finansowe, to ogół norm prawnych regulujących działalność finansową w danym państwie.

Akty prawne : Konstytucja RP, ustawy, rozporządzenia Ministra Finansów, Prezes NBP

-podmioty prawa publicznego (ZUS)

-podmioty prywatno-prawne (banki, domy maklerskie )

2. Omówienie systematyki prawa finansowego wraz ze wskazaniem przykładowych aktów prawnych

Systematyka wskazuje na pewne grupy podmiotów:

- Prawo budżetowe (ustawa o finansach publicznych i ustawa budżetowa, Rozporządzenia Ministra Finansów

- Prawo podatkowe ustawa o podatku VAT, ustawa o podatku akcyzowym, ustawa o podatku od osób fizycznych, akty prawa wspólnotowego dyrektywa nr 6 112/2006 dotycząca podatku od towarów i usług)

ustawa o podatku akcyzowym

- Prawo celne wspólnotowy kodeks celny, ustawa prawo celne

- Prawo finansowe ubezpieczeń gospodarczych i społecznych ubezpieczenia majątkowe i na życie, ustawa o działalności ubezpieczeniowej ,wybrane regulacje kodeksu cywilnego dotyczące umowy ubezpieczeń

- Prawo finansowe jednostek samorządu terytorialnego ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie gminnymi wojewódzkim, ustawa o podatkach i opłatach lokalnych

- Prawo walutowe i dewizowe ustawa prawo dewizowe

- Prawo bankowe ustawa prawo bankowe, ustawa o NBP

- Prawo finansowe podmiotów gospodarczych ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

(spółki kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, spółki prawa handlowego nie mające osobowości prawnej czyli partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, jawne oddziały i przedsiębiorstwa podmiotów zagranicznych, podmioty spółek cywilnych osoby fizyczne prowadzące zorganizowaną jednoosobową działalność gospodarczą.

3. Analiza budowy normy prawno-finansowej

a)Hipoteza

-powołanie się na akt normatywny (źródło prawa z którego wynika jej obowiązywanie

-powołanie się na stan faktyczny, który uzasadnia dyspozycję normy

b)Dyspozycja - to przedmiot normy czyli określone zachowanie stanowiące uprawnienie jednego podmiotu a zobowiązanie drugiego, może być ono szczegółowo określone co do miejsca i sposobu jego wykonania

oraz podmioty normy czyli czynny, który jest uprawnionym i bierny - zobowiązany

-podmioty uprawnione -(czynne) beneficjenci ( podmioty II instancji)

-podmioty zobowiązane-(bierne) prywatno prawne

c)Sankcja - czyli kara, z reguły są to dolegliwości karne lub materialne (kodeks karno-skarbowy, wpis do rejestru skazanych) W prawie karno-skarbowym musi wystąpić badanie czy jest to wina umyślna czy nieumyślna (naruszenie prawa podatkowego VAT, ustawa o podatku dochodowym, nie ujawnienie dochodów 75%, osoby prawne 50%,podatek od spadków i darowizn 20% )

4. Jakie są źródła prawa finansowego wraz ze wskazaniem przykładowych aktów prawnych

Są dwie grupy źródeł:

I. Źródła ustrojowe -prawa finansowego (Konstytucja RP, przepisy związane z prawem budżetowym

II Źródła prawa lokalnego

Prawo materialne (ustawa VAT, ustawa prawo bankowe, ustawa o działalności

Ubezpieczeniowej)

Prawo formalne (procedury związane z postępowaniem ustawa ordynacja podatkowa,

postępowanie podatkowe)

Prawo państwowe- ustawa o podatku akcyzowym, ustawa prawo dewizowe.

Prawo lokalne-ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, ustawa o samorządzie

gminnym, powiatowym, wojewódzkim

5. Finanse publiczne a finanse prywatne - podobieństwa i różnice.

1. Fundusze publiczne gromadzone są na zasadzie i państwo tworzy pewien system norm prawnych (organy kontroli skarbowej, podatkowej, nadzór bankowy. Przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb publicznych

2. Szeroki zakres znaczeniowy

3. Operacje finansowe dokonywane w zakresie finansów publicznych rzutują na ogólną równowagę finansową państwa

6. Co to są środki publiczne

Środki publiczne to:

1. dochody publiczne-daniny publiczne podatki, opłaty , cła, i inne dochody wynikające z umów cywilno-prawnych

2. przychody budżetów jednostek samorządu terytorialnego pochądzące ze sprzedaży papierów wartościowych , prywatyzacji majątku, z otrzymanych kredytów i pożyczek.

Całość dochodów i wydatków jest przedstawione jako ustawa budżetowa

c) bezzwrotne środki ze źródeł zagranicznych oraz przychody jednostek organizacyjnych pochodzące z ich działalności, środki pochodzące z Unii Europejskiej

7)Jakie procesy obejmują finanse publiczne?

1. pobieranie i gromadzenie dochodów

2. wydatkowanie środków publicznych

3. finansowanie deficytu

4. zaciągnięcie zobowiązania

5. zarządzanie środkami publicznymi

f. zarządzanie długiem publicznym

8)Jak realizowana jest w praktyce zasada jawności finansów publicznych

Jawność finansów publicznych jest realizowana w szczególności przez:

1. jawność sejmowej debaty budżetowej i debat budżetowych jednostek samorządu terytorialnego

2. jawność sejmowej debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa i debat nad wykonaniem sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego

3. podawanie do publicznej wiadomości

-kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego

-zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych w zakresie poboru poszczególnych rodzajów podatków( przez Ministra Finansów)

d) udostępnienie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek należących do sektora finansów publicznych

9) Co to jest budżet państwa i jakie podmioty są z niego finansowane

definicja budżetu państwa: budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów

1. organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa

2. sądów i trybunałów,

3. administracji rządowej.

Budżet uchwalany jest w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego czyli roku budżetowego. Dla budżetu państwa włączone są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych , które nie podlegają zwrotowi i finansowane są z nich wydatki.

• )Jaka jest zawartość treściowa ustawy budżetowej? Co określa w swojej treści ustawa budżetowa

Ustawa budżetowa ustala:

-a) dochody budżetu państwa wg źródeł, części i działów klasyfikacji budżetowej(sejm, senat, prezydent, władza państwowa, rzecznik praw obywatelskich , główny inspektor ochrony danych osobowych, organy przestrzegania prawa , organy kontroli prawa)

b)wydatki budżetu państwa, (sądy cywilne, karne, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, sądy administracyjne, wojewódzkie sądy administracyjne, naczelny sąd administracyjny)Trybunały: Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu

c)deficyt budżetu państwa oraz źródła jego pokrycia (ministrowie, wojewodowie)

d)limity zatrudnienia w administracji rządowej

e)przychody i rozchody budżetu państwa

f)plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych

g)zestawienie dotacji dla państwowych agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa

• zakres i kwoty dotacji przedmiotowych (przyporządkowanie środków poszczególnym ministrom)

• wykaz jednostek otrzymujących dotacje podmiotowe i ich wysokość.

11. Definicja pojęcia systemu budżetowego ?

System budżetowy- zespół norm prawnych organizacje finansowych organów państwa i instytucji objętych gospodarką budżetową oraz zasoby pobierania dochodów pieniężnych na rzecz budżetu państwa a także zasady ich wydatkowania

12) Na czym polega gospodarka budżetowa w jakim czasookresie ona występuje

Proces planowania budżetowego zajmuje się Minister Finansów, który przedstawia projekt ustawy budżetowej. Projekt wysyłany jest do poszczególnych ministrów. Projekt zatwierdzony jest przez Radę Ministrów i przekazywany do sejmu. Bez podpisu prezydenta ustawa jest nieważna i nie obowiązuje.

1. planowaniu budżetowym

2. gromadzeniu dochodów budżetowych

3. dokonywaniu wydatków budżetowych (między styczniem a grudniem)

4. kontroli przestrzegania dyscypliny finansowej (budżetowej)

Występuje w roku budżetowym.

9. Jakie elementy zawiera uzasadnienie do projektu ustawy budżetowej?

Projekt ustawy budżetowej zawiera uzasadnienie składające się z:

- głównych celów polityki społecznej i gospodarczej

- założeń makroekonomicznych na planowany rok budżetowy i dwa kolejne lata dotyczące kształtowania się PKB, państwowego długu publicznego oraz długu Skarbu Państwa oraz poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych.

13Jakie są funkcje budżetu państwa i na czym one polegają?

1. Rozdzielcza (Redystrybucyjna) - gromadzenie, podział i wydatkowanie zasobów pieniężnych na sfinansowanie wydatków ponoszonych przez państwo (sferę budżetową, fundusze ubezpieczeń społecznych, przedsiębiorstwa, gminy).

Obok wydatków obligatoryjnych wyróżniamy szereg form wspierania procesów gospodarczych:

a. dotacje inwestycyjne

b. dopłaty do kredytów na wybrane cele,

c. wydatki związane z poręczeniami państwowymi,

4. wydatki na promocję eksportu,

5. wydatki na prywatyzację,

W wyniku redystrybucji dochodów budżetu państwa następuje przeniesienie części dochodów pomiędzy:

• różnymi działami gospodarki narodowej,

• różnymi regionami kraju,

• różnymi grupami ludności,

• różnymi państwami (pożyczki zagraniczne).

2. Kontrolna - ściśle związana z funkcją rozdzielczą , gdyż proces gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych jest kontrolowany pod kątem oceny celowości, legalności i efektywności gospodarki budżetowej

14 )Jakie są znane rodzaje kontroli budżetowej i na czym polegają?

- ex ante - wstępna -odnosząca się do planu budżetowego

- bieżąca - w toku wykonywania planu budżetowego

- ex post - odnosi się do prawidłowości wykonania planu budżetowego.

15 Charakterystyka klasyfikacji budżetowej i jej kryteria: Jakie są kryteria klasyfikacji budżetowej

Kryteria:

a) podmiotowe - podział resortowy, każda część odpowiada poszczególnym organom administracji rządowej (np. budżet Ministerstwa Kultur i sztuki, lub sportu)

b) przedmiotowe - funkcjonalne - podział wg źródła pochodzenia np. podział dochodów na dochody od osób prawnych lub fizycznych a wydatków wg celów przeznaczenia środków. Dochody i wydatki podlegają podziałowi na działy i rozdziały a te z kolei na np. dział-szkolnictwo zawodowe, rozdział-szkoły zasadnicze, technika, licea zawodowe

c) rodzajowe - paragrafy - określają rodzaj dochodów np. VAT a także rodzaje wydatków np. (wynagrodzenia osobowe, usługi).W obrębie paragrafów można dokonać szczegółowego podziału na tzw .pozycje.

16)Jaka jest definicja i rodzaje dochodów budżetu państwa?

Definicja: Dochody- wszelkie wpłaty dokonywane na rzecz budżetu pochodzące od przedsiębiorstw państwowych, sektora prywatnego, ludności czy z zagranicy.

Dochody rzeczywiste: pochodzą od jednostek spoza systemu budżetowego m.in. od podmiotów gospodarczych i osób fizycznych i kształtują wielkość budżetu.

Dochody rozliczeniowe: zwane przelewami wewnątrz budżetowymi polegają na przesuwaniu dochodów budżetowych między budżetem państwa, a budżetami lokalnymi gmin, powiatów, województw

17) Jakie są Kryteria klasyfikacyjne dochodów budżetu państwa wraz z przykładami:

1. Ekonomiczne - grupowanie wg źródła pochodzenia np. od podmiotów gospodarczych czy osób fizycznych.

2. Prawne:

- Bezzwrotne: podatki - Zwrotne: obligacje

- Odpłatne: świadczenia od państwa (opłata skarbowa) - Nieodpłatne: podatki

- Przymusowe: podatki -Dobrowolne : podatki

- Zasadnicze: podatki - Uboczne :cła

3. Organizacyjne: budżetu państwa i gmin.

18) Charakterystyka podatkowych i nie podatkowych dochodów budżetu państwa: Charakterystyka katalogów dochodu budżetu państwa z podziałem na dochody podatkowe i poza podatkowe

Podatkowe

1. Podatki i opłaty, które na mocy odrębnych ustaw nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego funduszów celowych oraz innych podmiotów sektora finansów publicznych.

Poza podatkowe

2. Cła.

3. Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

4. Dywidendy.

5. Wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego.

6. Wpłaty nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych.

7. Dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

8. Dochody z najmu i dzierżawy oraz innych mów o podobnym charakterze składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

9. Opłaty od poręczeń i gwarancji udzielanych przez Skarb Państwa.

10. Odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

11. Odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa.

12. Odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych.

13. Grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile na mocy odrębnych przepisów nie stanowią dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych.

14. Spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa.

15. Inne dochody publiczne: obligacje, bony skarbowe, pożyczki.

19) Jaka jest definicja i na co mogą być przeznaczone wydatki budżetowe?

Wydatki - wydatkowanie środków pieniężnych przez państwo w celu zaspokojenia potrzeb publicznych.

Wydatki budżetu państwa przeznaczone są na:

1. Realizacji zadań wykonywanych przez organ władzy państwowej kontroli i ochrony prawa oraz administracja rządowa, sądy i trybunały.

2. Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego.

3. Dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego ustawami.

4. Dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządy terytorialnego.

5. Dotacje na zadania określone ustawami.

6. Współfinansowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi.

Z budżetu państwa w zakresie ustalonym w ustawie budżetowej mogą być udzielane pożyczki:

1. Dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach postępowania naprawczego.

2. Wynikające z umów międzynarodowych.

3. Wynikające z ustaw innych niż ustawa budżetowa.

Pożyczki udzielane z budżetu państwa są oprocentowane; wysokość oprocentowania określa umowa.

20) Jakie są kryteria Klasyfikacji wydatków budżetu państwa:

A. Wydatki bieżące:

- Subwencje ogólne dla jednostek samorządów (u) terytorialnych(ego)

- Dotacje

- Wynagrodzenia i uposażenia oraz składki od nich należne (naliczane)

- Inne świadczenia na rzecz osób fizycznych.

- Zakupy towarów i usług.

- Inne wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych lub realizację ich statutowych zadań.

Dotacjami są: podlegające szczególnym zasadom rozliczenia, i wydatki budżetu państwa przeznaczone na:

1. Finansowanie lub dofinansowanie:

- Zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami

- Ustawowo określonych zadań realizowanych przez jednostki inne niż jednostki samorządu terytorialnego.

- Bieżących zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego.

- Zadań zleconych do realizacji jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych, w tym fundacjom i stowarzyszeniom.

- Kosztów realizacji inwestycji, zwane dalej „dotacjami celowymi”

2. Dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu, zwane dalej „dotacjami podmiotowymi”.

3. Dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług, kalkulowanych według stawek

jednostkowych, zwane dalej „dotacjami przedmiotowymi”

4. Dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnej

ustawie.

5. Pierwsze wyposażenie w środki obrotowe nowo tworzonych zakładów budżetowych i

gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, zwane dalej „dotacjami na

pierwsze wyposażenie w środki obrotowe”

B. Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa:

- Wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych

- Oprocentowanie zaciągniętych kredytów i pożyczek

- Wpłat związanych z udzielanymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami

C. Wydatki majątkowe:

- Wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wzniesienie wkładów spółek prawa handlowego.

- Wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji

D. Wydatki inwestycyjne

Z budżetu państwa są inwestycje państwowych jednostek budżetowych, w tym ich

gospodarstw pomocniczych

kapitałowych czy też spółdzielni, bądź też siedzibę jednostek nie posiadających osobowości prawnej.

PRAWO BANKOWE

21) Co określa swoimi przepisami ustawa prawo bankowe?

Ustawa określa zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia i organizacji banków, oddziałów i przedsiębiorstw banków zagranicznych oraz zasoby sprawowania nadzoru bankowego , postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków.

.

22) Jaka jest definicja pojęcia „bank”?

Bank jest osobą prawną , utworzone z godnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

23)W jakich przypadkach podmioty nie będące bankami mają prawo do używania w swej nazwie „bank i kasa”?

1_nie dotyczy to jednostek organizacyjnych używających wyrazów „bank” lub „kasa” z których działalności jednoznacznie wynika, że jednostki te nie wykonują czynności bankowych bank krwi, kasa chorych)

2_Wyraz „kasa” może być także używana w nazwie oraz do określenia działalności lub reklamy jednostki organizacyjnej, która na podstawie odrębnej ustawy gromadzi oszczędności oraz udziela pożyczek pieniężnych osobom fizycznym zrzeszonym w tej jednostce (kasy zapomogowo-pożyczkowe)

24) Jakie są rodzaje banków i wg jakich kryteriów następuje ich wyodrębnienie?

1.Kryterium siedziby:

- jeżeli siedziba znajduje się na terenie PL to jest to bank krajowy

- jeżeli siedziba znajduje się poza granicą, to jest to bank zagraniczny

2. kryterium wg działalności specjalizacji

1. banki kredytowe

2. banki ziemskie (związane z gospodarką nieruchomościami)

3. banki przemysłowe (związane z działalnością różnych gałęzi przemysłu)

4. banki inwestycyjne (związane z działaniami na rynku finansowym)

5. banki rolnicze.

25)Charakterystyka czynności bankowych:

1. Mający charakter obligatoryjny

1) przyjmowanie wkładów płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu, oraz prowadzenie rachunków tych wkładów i

2) prowadzenie innych rachunków bankowych

3)udzielanie kredytów bankowych ,

4) udzielanie gwarancji bankowych

5)emitowanie bankowych papierów wartościowych,

6)przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych

7)wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banków w

odrębnych ustawach

B. Mający charakter fakultatywny

1.udzielania pożyczek pieniężnych

2.operacje czekowe i wekslowe

3. wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu

4. terminowe operacje finansowe

5. nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych

6. przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych

7. wykonywanie czynności obrotu dewizowego

8. udzielanie poręczeń jako forma zabezpieczenia długu zbliża się w swojej konstrukcji do gwarancji

9. wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją papierów wartościowych.

26)Jaką działalnością mogą zajmować się banki poza wykonywaniem czynności bankowych?

1. banki mogą obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej nie będącej bankiem lub jednostki uczestnictwa w funduszach

2. zaciąganie zobowiązań związane z emisją papierów wartościowych

3. banki mogą dokonywać obrotu papierami wartościowymi

4. dokonywać na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem zmiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika ,z tym że bank jest obowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż 3 lata od daty nabycia

5. nabywanie i zbywanie nieruchomości

6. świadczenie usług konsultacyjno - doradczych w sprawach finansowych

7. świadczenie innych usług finansowych (leasing)

27)W jakich formach prawnych mogą działać banki w Polsce?

Trzy podstawowe formy osoby prawnej:

bank państwowy,

bank spółdzielczy

i bank w formie spółki akcyjnej.

28)Charakterystyka procedury tworzenia banku państwowego:

Bank państwowy może być utworzony :

- przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia

- na wniosek Ministra Skarbu Państwa

-zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego (Finansowego)

Rozporządzenie Rady Ministrów w utworzeniu banku państwowego określa:

1. nazwę i siedzibę

2. przedmiot i zakres działania banku

3. jego fundusze statutowe, w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które staje się majątkiem banku

.

29) Jakie organy występują w banku państwowym i jakie wykonują zadania

a) organami banku państwowego są: Rada Nadzorcza i zarząd

b) członkowie zarządów lub rad nadzorczych nie mogą zajmować się działalnością konkurencyjną - nie mogą być członkami zarządu lub rady nadzorczej innego banku, chyba, że bank państwowy jest akcjonariuszem tego banku

c) radę nadzorczą powołuje się na okres 3 lat spośród osób posiadających odpowiednie kwalifikacje z zakresu finansów. Przewodniczącego Rady nadzorczej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Skarbu Państwa

d)członkowie rady są powoływani przez Ministra Skarbu Państwa spośród osób nie będących członkami zarządu tego banku. Odwołanie członków rady następuje w takim samym trybie, w jakim zostali powołani

e) prezesa zarządu banku państwowego powołuje i odwołuje, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego, rada nadzorcza banku. Wiceprezesów i pozostałych członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza banku, na wniosek prezesa zarządu

f)rada nadzorcza:

• sprawuje nadzór nad działalnością banku państwowego;

• zatwierdza przedstawione przez zarząd sprawozdanie finansowe oraz podział zysku i sposób pokrycia strat, a także przyjmuje sprawozdania z działalności banku, udziela zarządowi banku zaleceń oraz ;

*może zawieszać w czynnościach członków zarządu banku;

*uchyla uchwałę zarządu banku w razie stwierdzenia jej niezgodności z przepisami prawa lub statutem banku

g)zarząd banku rozpatruje sprawy dotyczące działalności banku oraz podejmuje uchwały w tych sprawach, których wykonanie zapewnia prezes zarządu banku

h)prezes zarządu banku państwowego reprezentuje bank, przewodniczy zarządowi banku oraz organizuje działalność banku

i) szczegółowy zakres działania rady nadzorczej i zarządu oraz osoby do reprezentowania banku określa statut banku państwowego nadamy mu w drodze rozporządzenia przez Ministra Skarbu Państwa w porozumieniu z Ministrem Finansów po zaciągnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego

30 Na podstawie jakich przepisów polskiego prawa mogą być tworzone banki spółdzielcze?

Bank spółdzielczy może być utworzony z zachowaniem trybu określonego przepisami ustawy - prawo spółdzielcze - na podstawie:

• zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego

• wydanego w uzgodnieniu z Ministrem Finansów, na wniosek założycieli, z uwzględnieniem zasad określonych ustawą z24.06. 1994 r o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banków Gospodarki Żywnościowej oraz zmianie niektórych ustaw(Dz.u nr 80 poz.369 z 1995, nr 112 poz.74 z 1996, nr 106 poz. 496 i nr 118 poz. 561 oraz 1997 nr 121 poz770) 7.12.2000 ustawa o funkcji banków spółdzielczych

31). Charakterystyka akcji banku

a. akcje banku są akcjami imiennymi wyjątkiem akcji dopuszczonych do obrotu publicznego. W okresie roku licząc od daty wpisania banku do rejestru handlowego, zbycie akcji imiennych przez akcjonariuszy wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego.

b. w razie uchylenia decyzji wyrażającej zgodę na wprowadzenie akcji banku do obrotu publicznego, akcje banku na okaziciela podlegają zmianie na akcję imienne.

c. zamianie na akcje imienne podlegają również akcje banku na okaziciela, które są przedmiotem publicznego obrotu papierami wartościowymi.

32.Jakie warunki należy spełnić aby utworzyć bank w formie spółki akcyjnej

1. zostało zapewnione wyposażeni banku w :

a. fundusze własne, których wielość powinna być dostosowana do rodzaju czynności bankowych przewidzianych do wykonywania i rozmiaru zamierzonej działalności, z tym że jeden założyciel może wnieść wkład pieniężny w kwocie nie przekraczającej połowy kapitału założycielskiego

b. pomieszczenie posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej.

2. założyciele oraz osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu daje rękojmie prowadzenia działalności w sposób należycie zabezpieczający interes klientów banku

3.co najmie dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem.

4.przedstawiony przez założycieli plan działalności banku na okres co najmniej 3 lat

wskazuje, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w banku.

Wniosek do KNB o wydanie zezwolenia powinien zawierać:

1. określenie nazwy i siedziby banku

2. określenie czynności bankowych do których wykonywania bank ma być upoważniony oraz dane o przedmiocie i zakresie zamierzonej działalności

3. dane dotyczące:

a. założycieli i osób przewidzianych do objęcia w banku stanowisk członków zarządu

b. kapitału założycielskiego

Do wniosku załącza się:

1. Projekt statutu banku

2. Program działalności i plan finansowy banku na okres co najmie 3-letni

3. dokumenty dotyczące założycieli i ich sytuacji finansowej wymagane przez Komisji Nadzoru Bankowego

4. opinie właściwych władz nadzorczych, kraju siedziby wnioskodawcy jeżeli założycielem jest bank zagraniczny.

33) Jaka jest minimalna zawartość treściowa statutu banku w formie spółki akcyjnej?

Projekt statutu banku określa w szczególności :

* jego nazwę, która powinna zawierać wyraz „bank” i odróżniać się od nazwy innych banków oraz wykazywać czy jest to bank państwowy , bank w formie spółki akcyjnej czy bank spółdzielczy

* siedzibę banku, przedmiot działalności i zakres jego działalności w zakresie praw i obowiązków majątkowych

* organy i organizacje banku oraz zasady składnia oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych

* zasady prowadzenia kontroli wewnętrznej

* fundusze własne oraz zasoby gospodarki finansowej

Statut banku powinien być zgodny z zezwoleniem na utworzenie banku wydanym przez Ministra Finansów w porozumieniu z nadzorem finansowym, nadzorem bankowym . Zmiana statutu banku wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego.

34) Jakie wymogi kapitałowe stawia prawo założycielom banku w formie spółki akcyjnej od czego zależy jego wysokość ?

Wnoszony przez założycieli banku kapitał założycielski nie może być niższy od równowartości w zł 5 mln euro przeliczonej wg kursu średniego ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu wydania zezwolenia na tworzenie banku. Kapitał założycielski banku wnoszony w formie pieniężnej musi być wpłacony przez założycieli w walucie polskiej na rachunek bankowy w banku krajowym, otwarty w celu dokonania wpłat na kapitał założycielski banku. Pokrycie pełnej kwoty kapitału założycielskiego banku powinno być dokonane przed wpisaniem banku do właściwego rejestru

35) Jakie są zasady tworzenia banku zagranicą przez bank polski?

Utworzenie za granicą banku przez bank krajowy wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego (Finansowego )

Wniosek o utworzenie za granicą banku powinien zawierać:

● określenie nazwy, siedziby i formy organizacyjnej banku;

● dane dotyczące założycieli i kapitału założycielskiego.

Do wniosku załącza się:

● projekt statutu oraz uzasadnienie utworzenia banku za granicą;

● program działalności i plan finansowy banku na okres co najmniej 3 lat ,

● informacje o przepisach prawnych obowiązujących w państwie przyjmującym w zakresie:

▪ zezwoleń na podjęcie działalności przez bank,

▪ przepisów podatkowych dotyczących działalności banków,

▪ przepisów dotyczących transferu dewiz i nadzoru bankowego.

36). Jakie są oczekiwania prawa bankowego w stosunku do kandydatów do zarządu banku

Komisja Nadzoru Bankowego odmawia wyrażenia zgody na powołanie osób w skład zarządu jeżeli:

1. były karane za przestępstwa z winy umyślnej

2. prowadzone jest przeciwko nim postępowanie karne lub karno -skarbowe przez osoby zagraniczne albo z udziałem osób zagranicznych

3. nie mają wykształcenia i doświadczenia zawodowego

37)Charakterystyka procedury tworzenia oddziału banku zagranicznego w Polsce ?

Utworzenie oddziału banku zagranicznego w kraju następuje na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, wydanego po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych, na wniosek zainteresowanego banku .

Wniosek powinien zawierać:

▪ nazwę i siedzibę banku występującego z wnioskiem oraz charakterystykę jego działalności;

▪ rodzaje czynności bankowych, do których wykonywania ma być upoważniony oddział banku, oraz siedzibę banku oddziału;

▪ wielkość funduszy przydzielonych do dyspozycji oddziału;

▪ dane dotyczące co najmniej 2 osób przewidzianych do objęcia w oddziale stanowisk dyrektora lub jego zastępcy.

Do wniosku załącza się zobowiązanie występującego z wnioskiem banku zagranicznego o zaspokajaniu wszelkich roszczeń, jakie mogą powstać w stosunkach między oddziałem i innymi podmiotami.

W zezwoleniu na utworzeniu oddziału banku zagranicznego w kraju Komisja Nadzoru Bankowego ustala w szczególności siedzibę oddziału, rodzaj czynności bankowych do których wykonywania oddział jest upoważniony oraz minimalna wysokość funduszy niezbędnych do działalności oddziału.

Oddziały banków zagranicznych podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorstw . Do postępowania przy tworzeniu oddziału banku zagranicznego w kraju stosuje się takie same wymogi jak przy tworzeniu banku krajowego w Polsce .

Oddział banku zagranicznego jest obowiązany:

▪ używanie nazwy banku zagranicznego w języku państwa jego siedziby wraz z przetłumaczonym na język polski określeniem formy prawnej banku oraz dodaniem wyrazów ”oddział w Polsce”

▪ prowadzić oddzielnie rachunkowość w język polskim , zgodnie z przepisami obowiązującymi banki krajowe.

Powołanie dyrektora i jednego z zastępców dyrektora oddziału banku zagranicznego następuje za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego z wnioskiem o wyrażenie zgody występuje bank zagraniczny.

Do oddziałów banków zagranicznych działających na terenie RP stosuje się przepisy prawa polskiego.

38) Zasady dokonywania przekształceń banków: Charakterystyka procesu przekształcania banku.

a.

W ramach jakich form prawnych dochodzi do przekształcenia?

Bank państwowy może być przekształcony w bank w formie spółki akcyjnej ( S.A.)

Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego, w drodze rozporządzenia:

1. przekształca bank państwowy w spółkę akcyjną ( S.A. )z udziałem Skarbu Państwa

2. określa w jakim zakresie majątek banku państwowego zostanie wniesiony do S.A. na pokrycie kapitału akcyjnego, w jakim zaś nastąpi zbycie tego majątku tworzonej spółce z udziałem Skarbu Państwa.

W zakresie nieuregulowanych w ustawie, przy przekształceniu banku państwowego w

bank w formie spółki akcyjnej stosuje się określony w przepisach kodeksu spółek

handlowych tryb postępowania przy zawiązywaniu spółki akcyjnej z wyłączeniem

art.312 i art.336

Przekształcenie banku państwowego w spółkę akcyjną nie powoduje zmian zawartych przez bank umów i uprawnień z tytułu decyzji administracyjnych.

Przekształcenie banku następuje na podstawie bilansu sporządzonego na dzień przekształcenia. Z tym dniem bank w formie S.A. wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki przekształcanego banku państwowego.

W dniu uzyskania osobowości prawnej przez bank w formie S.A. bank państwowy ulega likwidacji, a jego organy ulegają rozwiązaniu. W zakresie nieuregulowanym w ustawie, przy przekształceniu banku państwowego w bank w formie spółki akcyjnej stosuje się określony w przepisach Kodeksu spółek handlowych tryb postępowania przy zachowaniu S.A.

Przy zbywaniu osobom trzecim należących do Skarbu państwa akcji banku powstałego w wyniku przekształcenia banku państwowego stosuje się odpowiednie przepisy działów IV i V ustawy z dnia 30.08.1996r o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych art.43-48 ustawy)

b.

Przekształcenie banku państwowego w spółkę akcyjną nie powoduje zmian zawartych przez bank umów i uprawnień z tytułu decyzji administracyjnych.

Przekształcenie banku następuje na podstawie bilansu sporządzonego na dzień przekształcenia. Z tym dniem bank w formie S.A. wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki przekształcanego banku państwowego.

W dniu uzyskania osobowości prawnej przez bank w formie S.A. bank państwowy ulega likwidacji, a jego organy ulegają rozwiązaniu.

39. Jaką działalnością mogą zajmować się przedstawicielstwa banków

zagranicznych działających w Polsce?

Przedstawicielstwo jest zakładane tylko i wyłącznie do celów marketingowych i

reklamowych na rzecz banku zagranicznego , nie do czynności bankowych , nie ma

osobowości prawnej.

40. Jaki jest prawny status NBP i jakie on wykonuje zadania

1.Zasady ogólne

a. NBP jest bankiem centralnym RP

b. NBP posiada osobowość prawną i prawo używania pieczęci z godłem państwowym

c. NBP nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych

d. działalność NBP jest prowadzona na obszarze RP

e. siedzibą NBP jest Warszawa

f. podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen,

przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rzędu o ile nie ogranicza to

podstawowego celu NBP

g. NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych RP

h. NBP może być członkiem międzynarodowych instytucji finansowych i bankowych

i. NBP nie może być udziałowcem bądź akcjonariuszem innych osób prawnych, z

wyjątkiem prowadzących działalność usługową wyłącznie na rzecz instytucji

finansowych i skarbu państwa

2. Do zadań NBP należy

1. organizowanie rozliczeń pieniężnych

2. prowadzenie gospodarki rezerwami dewizami

3. prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami

4. prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa

5. regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie

6. kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego

7. opracowanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa

8. wykonywania innych zadań określonych ustawami

41. Charakterystyka organów NBP

a. jakie organy występują w strukturze NBP

-prezes NBP

-rada polityki pieniężnej

-zarząd NBP

b. jakie zadania wykonują poszczególne organy NBP

Zarząd

-powołuje, przekształca i likwiduje komórki organizacyjne NBP, inne jednostki

organizacyjne

-określa zakres działalności oraz organizacje wewnętrzne centrali NBP i pozostałych

jednostek organizacyjnych NBP

Prezes NBP

• jest przełożonym wszystkich pracowników NBP

• przewodniczy radzie polityki pieniężnej, zarządowi NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje NBP na zewnątrz

• reprezentuje interesy RP w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz o ile rada ministrów nie stanowi inaczej w międzynarodowych instytucjach finansowych.

• Przy wydawaniu zarządzeń podlegających ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych na prawo używania pieczęci z godłem państwowym

• Ustala w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych i administracji zasady przechowywania wartości pieniężnych w bankach i przedsiębiorstwach produkcyjnych znaki pieniężne oraz transportowania tych wartości przez banki i te przedsiębiorstwa

Rada polityki pieniężnej

-ustala coroczne założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości sejmowej

równocześnie z przedłożeniem przez radę ministrów projektu ustawy budżetowej

• składa sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5

miesięcy od zakończenia roku budżetowego

-ustala wysokość stóp procentowych NB

• ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków

• określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych

• zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdania z działalności NBP

• przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP

• ustala zasady operacji otwartego rynku

• dokonuje ocen działalności zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej

• uchwala zasady rachunkowości NBP przedłożone przez prezesa NBP

C. Jakie warunki muszą spełnić członkowie kandydujący do tych oraganów?

-co najmniej letnie doświadczenie zawodowe

-wykształcenie z zakresu finansów

-nie toczy się do jego osoby postępowanie karne ani karno skarbowe.

-niema zakazu zajmowani kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych

---