Wyobraźnia jest procesem poznawczym, w wyniku którego powstają wyobrażenia, czyli OBRAZY psychiczne
Synonimy terminu wyobraźnia: fantazja, imaginacja, myślenie obrazowe, wizualizacje
Przykłady wyobrażeń: przedstawienie, fantomy, fosfeny
Inne pojęcia: konfabulacja, percepcja, powidok, obraz następczy, halucynacje, antycypacja, wrażenie, pojęcie
Wyobraźnia to przekształcenie i tworzenie nowych obrazów psychicznych.
Wyobrażenia odtwórcze: obraz twarzy bliskiej osoby, przyjemna melodia-którą usłyszałem na koncercie, ruchome wydmy nad Bałtykiem-gdzie spędziłem urlop, nowy kapelusz Hanki Bielickiej- w którym oglądałem ją na ostatnim koncercie.
Wyobrażenia wytwórcze: postać filmowa- o której tylko słyszałem od przyjaciół, obraz samochodu przyszłości- na podstawie literatury fantastycznej, obrazy historyczne np. wojowie Bolesława Chrobrego, krajobraz Sahary-mimo, że nigdy tam nie byłem;
Wyobrażenia twórcze: melodia piosenki, nad którą dopiero pracuje kompozytor, nowy model kapelusza, jaki być może będzie stworzony
Jak nazwiemy kojarzenie ze sobą odległych elementów, a więc obrazów, technik, teorii itp. Które dotąd zaliczane były do różnych sfer naszych doświadczeń? - BISOCJACJA
Najlepszy przykład bisocjacji: BIOTECHNOLOGIA
Jak nazwiemy skłonność do trwania, utrzymywania obrazu w niezmienionej postaci mimo zmiany samego bodźca. Albo tworzenie wariantów obrazu z tych samych elementów. Np. zbieraliśmy grzyby, wracamy do domu a obrazy grzybów `stają nam przed oczami” -PERSEWERACJA
Jak nazywamy operację, polegającą na zwielokrotnieniu jakiegoś elementu, w wyniku powstaje nowy obraz - np. wielogłowe bóstwo czy smok? - MULTIPLIKACJA
Jak nazywamy operację, polegającą na nakładaniu na siebie różnych obrazów w celu utworzenia nowego, oryginalnego obrazu? Np. projektant mebli do nowego wzoru krzesła wykorzystuje: kształt tulipana, zapach róży, mruczenie kota itp.-SUPERPOZYCJA lub BISOCJACJA
Jak nazywamy operację, polegającą na wyrażaniu jednych obrazów za pomocą innych. Np. nieszczęśliwą miłość przedstawiamy za pomocą rysunku z przebitym sercem; pokój za pomocą gołąbka itp.? - METAFORYZACJA
Jak nazywamy operację, polegającą na przesadnym zaburzeniu proporcji, wyeksponowaniu jakiegoś elementu obrazu. Operacja ta wykorzystywana jest w karykaturze, np. w rysunkach z przesadnie dużym nosem? - KARYKATURYZACJA bądź HIPERBOLIZACJA
Jak nazywamy operację, polegającą na przypisywaniu pewnym przedmiotom martwym czy rośliną przejawów życia i zdolności odczuwania, właściwych człowiekowi? - ANIMACJA
Wyobraźnia zdolna jest tworzyć nowe obrazy z niczego. Tak czy nie? - NIE
SPOSTRZEŻENIA: względnie stałe, rzutowane na zewnątrz
WYOBRAŻENIA: dynamiczne, zmienne, fragmentaryczne
WSPÓLNE (dotyczące spostrzeżenia i wyobrażenia): są wynikiem procesów poznawczych, mogą być wzrokowe, słuchowe
Co jest istotą wyobrażeń ejdetycznych? - to obrazy bardzo dokładne i trwałe, które przez podmiot są mylone ze spostrzeżeniami, czyli: ejdetyk wyobrazi sobie coś i jest przekonany, że on to percypował.
W. Szewczuk- o jakim wyobrażeniu mówi: „ aktywność wyobrażeniowo-myślowa, której przedmiotem jest zaspokojenie pragnień, dążeń, zamierzeń dotyczących własnego życia ściśle osobistego lub życia społecznego w szerszym słowa znaczeniu”-MARZENIA
Jak nazywa Jerome L. Singer rodzaj marzeń, które w mowie potocznej określone są jako: `zaduma', myślowe błądzenie, `budowanie zamków na lodzie', `myślenie o niebieskich migdałach' itp.? - MARZENIA DZIENNE
Wyodrębniamy marzenia mimowolne i DOWOLNE.
Synonimy terminów:
Mimowolny: reaktywny, odruchowy, impulsywny, niezależny od podmiotu, zewnątrzsterowy
Dowolny: zamierzony, podmiotowy, wewnątrzsterowny, kognitywny, poznawczy
Gdy wyobrażamy gołąbka jako symbol pokoju, to jest to obraz - SYMBOLICZNY
Gdy jakiś przywódca cieszy się charyzmą w danej grupie społecznej, to jest to przykład wyobraźni - SPOŁECZNEJ
Wymień jedną funkcję wyobraźni, która nabiera coraz większego znaczenia w naszym czasach - KREATYWNA
Wymień inne znane, Ci funkcje wyobraźni - KREATYWNA, ANTYCYPACYJNA, MOTYWACYJNA, POZNAWCZA, KOREKCYJNA, LUDYCZNA i in.
Wytwory główne WYOBRAŹNI: Zodiak(zwierzyniec niebieski), Niebo (w znaczeniu religijnym), Wielka Niedźwiedzica
Wytworzy główne MYŚLENIA POJĘCIOWEGO: układ heliocentryczny, kwazary
Trzy osoby posługują się słowem `myślenie'; u której z tych osób naprawdę zachodził proces myślenia w danej sytuacji?
Wstałem rano i wyjrzałem przez okno; ulica, drzewa, dachy domów były mokre. Padał deszcz-pomyślałem
Wyszedłem z domu i poczułem, że deszczyk kapie mi na głowę. Znowu pada - pomyślałem.
Czytałem książkę, gdzie była opisana wielka ulewa. Mimo woli podniosłem kołnierz marynarki, gdyż myślałem, że to na mnie pada deszcz.
- Odpowiedź A. wywnioskował, że padał deszcz, dzięki temu zna zależności (związki) między deszczem i mokrą ulic, drzewami, dachami itp.
Można spotkać twierdzenie, że człowiek zawsze myśli. Tak czy Nie? - NIE.
Mamy zadanie: DONALD, GERALD, ------, ROBERT
-na miejsce liter trzeba podstawić cyfry w taki sposób, aby dodawanie było poprawne; wiemy jedynie, że: każdej literze odpowiada inna cyfra, a D=5. Jaka cyfra może zastąpić L, A, N itd. Bez myślenia nie rozwiążemy tego zadania. Wyobraź sobie istotę pozbawioną myślenia, ale dysponującą dobrze rozwiniętą wyobraźnią i percepcją (potrafi przeczytać i rozumieć sens słów). Jaka może być reakcja na to zadanie takiej istoty?
-ODPOWIEDŹ: Wyobraźnia wytwarza jedynie obrazy psychiczne. Jeśli taki człowiek byłby w stanie zrozumieć treść zadania, to być może pojawiłyby się u niego takie obrazy, jak np.: 1) dwóch chudych panów na wadze jest równoważone przez jednego grubasa. 2) jest przeciąganie liny - po jednej stronie jest dwóch, po drugiej jeden i zachowana równowaga.
Określenia odnoszące się do myślenia, czyli możliwe do przyjęcia elementy definicji myślenia:
myślenie jest wówczas, gdy człowiek rozwiązuje problem
proces poznawczy, w którym odzwierciedlone są strukturalne i funkcjonalne stosunki różnych elementów rzeczywistości
proces poznawczy, polegający na uogólnianiu
proces poznawczy, polegający na abstrahowaniu
proces poznawczy, polegający na operowaniu pojęciami
jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje, czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach
wychodzenie poza dostarczone informacje
czynności zinterioryzowane, czyli uwewnętrznione
istota myślenia polega na dostrzeganiu problemów
złożona aktywność wysokiego rzędu, która wypełnia luki w posiadanych danych
mniej lub bardziej uporządkowana sekwencja operacji poznawczych dokonywanych na przedmiotach, zdarzeniach, procesach bezpośrednio spostrzeganych lub na ich reprezentacjach wyobrażeniowo-pojęciowych
w sposób pośredni i ogólny
Określenia, które nie oddają istoty myślenia:
myślenie jest wówczas, gdy człowiek się wysila
myślenie jest wówczas, gdy człowiek myśli
myślenie jest wówczas, gdy człowiek marzy na jawie
proces poznawczy, polegający na poznawaniu pojedynczych cech przedmiotów i zjawisk, które aktualnie działają na zmysły
proces poznawczy, polegający na przechowaniu obrazów rzeczy i zjawisk, które kiedyś spostrzegaliśmy
człowiek zawsze myśli, stąd wynika że wszystkie procesy poznawcze to myślenie
inaczej ejdetyzm
Pytania dotyczące myślenia:
Co nowego poznajemy?
proces poznawczy, w którym odzwierciedlone są strukturalne i funkcjonalne stosunki różnych elementów rzeczywistości (W. Szewczuk)
Jak poznajemy?
jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje, czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach (J.Kozielecki)
wychodzenie poza dostarczone informacje ( J.Bruner)
w sposób pośredni i ogólny
Na czym polega czynność myślenia?
złożona aktywność wysokiego rzędu, która wypełnia luki w posiadanych danych.(Bartlett)
mniej lub bardziej uporządkowana sekwencja operacji poznawczych dokonywanych na przedmiotach, zdarzeniach, procesach bezpośrednio spostrzeganych lub na ich reprezentacjach wyobrażeniowo-pojęciowych (W.Szewczuk)
Jaka jest geneza myślenia?
czynności zinterioryzowane, czyli uwewnętrznione (np. Piaget)
Jaka jest główna funkcja myślenia?
istota myślenia polega na rozwiązywaniu problemów.
Eksperyment:
-ustawiono w rzędzie kilka jednakowych misek, gdzie umieszczono pokarm tylko w środkowym naczyniu. Najpierw były 3 miski, później 5, 7, 9 itd. Zwierzę A za każdym razem pożądało do środkowego naczynia. Natomiast zwierzę B. Trafiało do różnych misek, można powiedzieć, iż stosowało metodę prób i błędów, ale najczęściej wybierało drugą miskę od brzegu.
Pytanie: u którego z tych zwierząt w większym stopniu występowało myślenie?
A - zwierzę nie reaguje na konkretne naczynie, ale na całą strukturę, co jest istotą myślenia.
31.Materiał myślenia: spostrzeżenia, wyobrażenia, dotychczasowe pojęcia
Operacje i reguły umysłowe: analiza, synteza, systematyzowanie, klasyfikowanie, porównywanie, uogólnianie, abstrahowanie, wnioskowanie, rozumowanie, reguły algorytmiczne, reguły heurystyczne.
Wyniki procesu myślenia: nowa wiedza powstała w wyniku rozumowania, nowe pojęcia, nowe teorie, nowe zasady, nowe reguły, rozwiązanie problemu, dostrzeżenie problemu, rozumienie, sądy, inteligencja.
Jak nazywamy operację umysłową polegającą na rozkładaniu całości na części lub wyodrębnieniu cech przedmiotów i zjawisk, w celu lepszego poznania istoty badanego obiektu (np. struktury, funkcji poszczególnych części itp.)? -ANALIZA
Co jest istotą syntezy? - łączenie w myśli różnych elementów w nowe całości
Przykład abstrahowania - proces poznawczy polegający na pomijaniu jednych cech badanego obiektu, a koncentrowanie się na wybranych - istotnych cechach.
Jak nazywamy dokładne i niezawodne instrukcje postępowania przy rozwiązywaniu zadań? - ALGORYTMY
Z nazwiskiem, którego uczonego starożytnej Grecji związany jest termin heurystyka? - ARCHIMEDESA
Myślenie to czynność operowania pojęciami, tworzeniu nowych pojęć, wykorzystywaniu ich w rozumieniu zjawisk.
Stwierdzenia odnoszące się do istoty pojęć:
pojęcie jest myślą, w której odzwierciedlone są cech wspólne, znaczące dla danej klasy przedmiotów lub zjawisk;
uogólniony model jakiejś klasy obiektów, cech lub relacji podobnych pod pewnym względem;
reprezentacja umysłowa, która zawiera informacje o istotnych właściwościach pewnej klasy obiektów;
jednostka informacji, w której przechowywane są istotne, znaczące cechy i właściwości;
znać pojęcie to znaczy umieć wskazać najważniejsze cechy jakiejś klasy obiektów;
znać definicję obiektu, procesu, zjawiska;
Stwierdzenia, które nie oddają istotnego znaczenia pojęć:
mieć pojęcie o jakimś obiekcie, to odbierać wrażenia od tego obiektu;
pojęcie to dokładne wyobrażenie sobie danego obiektu;
znać pojęcie to znaczy umieć nazwać daną rzecz;
to obraz rzeczy czy zjawiska;
to fantazja;
Które z tych dwóch słów oznacza pojęcie? Ptaki czy ptak? - PTAK
Nasz wiedza o różnych obiektach rzeczywistości może być zakodowana w różnej postaci, np. w formie: wrażeń, spostrzeżeń, wyobrażeń, pojęć. Skoncentrujmy się na takim przedmiocie jak KLUCZ (przyrząd do otwierania zamków). Poznawcza reprezentacja tego obiektu może odzwierciedlać takie treści i przybierać różne formy.
KODOWANIE PERCEPCYJNE:
pojedyncze cech danego obiektu, np. coś twardego, coś zimnego, coś podłużnego itp.
obraz konkretnego klucza, w obrazie tym dominują cechy charakterystyczne dla danego obiektu (np. jest pogięty, mosiężny, płaski itp.)
KODOWANIE WYOBRAŻENIOWE:
obraz dynamiczny (zmieniający się), fragmentaryczny itp. w którym mogą dominować cechy znanego klucza, albo nawet jakiegoś fantastycznego, czyli nigdy niespostrzeganego;
KODOWANIE POJĘCIOWE:
istotne cechy i właściwości, cechy wspólne dla wszystkich kluczy;
reprezentacja nie w formie obrazu, zawierającego dane sensoryczne, a jedynie znaczenie, symbol, jak słowo: KLUCZ.
Mieć precyzyjne pojęcia, to m.in. umieć odróżnić cechy istotne danego obiektu, od cech drugorzędnych. Zegarek może mieć takie cechy, jak: złoty, okrągły, drogi, wiszący, ma cyfry i wskazówki świecące, odmierza i wskazuje czas, może nas budzić rano, z kukułką.
w powyższym przykładzie cecha istotna to: ODMIERZA I WSKAZUJE CZAS.
Najlepsze określenie cech istotnych - są to cechy wspólne dla całej klasy obiektów, np. cechy wspólne dla wszystkich bez wyjątku zegarków.
Czy kura (która po mistrzowsku znosi i wysiaduje jajka) ma pojęcie jajka? -NIE
Kto ma pojęcie pojęcia? - pojęcie pojęcia ma ten student, który potrafi dokładnie określić co jest istotą wszystkich pojęć.
mieć pojęcie pojęcia to znaczy znać istotne właściwości pojęciowej reprezentacji wiedzy, czyli umieć odpowiedzieć na pytanie: czym różni się wiedza pojęciowa od wiedzy percepcyjnej czy wyobrażeniowej.
POJĘCIA KONKRETNE: mebel, owoc, zwierzę, śnieg
POJĘCIA ABSTRAKCYJNE: miłość, sprawiedliwość, pojęcie, myślenie, rozwój
45.Myślenie sensoryczno-motoryczne to inaczej-MYŚLENIE ZMYSŁOWO- RUCHOWE
Jak nazywamy taki rodzaj myślenia?-„ ...zachodzi w toku spostrzegania przedmiotów i manipulowania nimi bez udziału operacji myślowych opartych na mowie (występuje u zwierząt wyższych i dzieci w pierwszych 10-15 miesięcy życia)” - W. Szewczuk
MYŚLENIE SENSORYCZNO-MOTORYCZNE
Wyższy (od sensoryczno-motorycznego) poziom myślenia, zgodnie z tym, co ustaliliśmy na wykładzie, jest myślenie obrazowe, które bazuje na - SPOSTRZEŻENIACH i WYOBRAŻENIACH.
Wyższy (od sensoryczno-motorycznego) poziom myślenia zgodnie z tym, co ustaliliśmy na wykładzie, jest myślenie empiryczne, które bazuje na - DOŚWIADCZENIACH ŻYCIOWYCH LUDZI, na które składają się proste uogólnienia, tzw. pojęcia życiowe (praktyczne), proste operacje umysłowe (np.arytmetyczne).
Najwyższy poziom myślenia, zgodnie z tym, co ustaliliśmy na wykładzie, jest myślenie - TEORETYCZNO-ABSTRAKCYJNE.
Wymień różne, znane Ci, nazwy najwyższego poziomu myślenia.
Myślenie abstrakcyjno-teoretyczne inaczej: ABSTRAKCYJNE, TEORETYCZNE, POJĘCIOWE, LOGICZNE, SFORMALIZOWANE.
Prognozowanie pogody wymaga myślenia; inaczej myśli specjalista, a inaczej przeciętny człowiek. Myślenie specjalisty z reguły nosi charakter - TEORETYCZNY i SFORMALIZOWANY, a przeciętnego człowieka (bez przygotowania, który kieruje się np. takim przekonaniem, że „jak Barbara po wodzie, to Boże Narodzenie po lodzie”) jest to myślenie - POTOCZNE, ZDROWOROZSĄDKOWE, EMPIRYCZNE.
Ile powstanie małych sześcianików w wyniku przecięcia na wylot dwoma cięciami każdej płaszczyzny dużego sześciana. Zadanie to rozwiązały trzy osoby i każda z nich postąpiła inaczej:
-Osoba A pocięła sześcian i przeliczyła po kolei wszystkie powstałe sześcianiki
-Osoba B tylko oglądała narysowany sześcian i w oparciu o wyobrażenia dokonała liczenia.
-Osoba C posłużyła się wzorem (n+1)(do potęgi trzeciej, gdzie n=liczba cięć, czyli w naszym przykładzie 2)
wszystkie trzy osoby uzyskały jednakowy wynik (27), ale posłużyły się różnymi rodzajami myślenia. Nazwij te rodzaje myślenia:
Osoba A to myślenie: SENSORYCZNO-MOTORYCZNE czyli zmysłowo-ruchowe
Osoba B to myślenie: OBRAZOWE BAZUJĄCE NA WYOBRAŻENIACH
Osoba C to myślenie: TEORETYCZNE, SFORMALIZOWANE
Trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy liczba 123 dzieli się na 3? Na pytanie to odpowiadały trzy osoby, które różniły się poziomem rozwoju umysłowego i przygotowania matematycznego. Jaki rodzaj myślenia teoretycznie wystapił?
odpowiedział na to pytanie bardzo szybko, bez żadnych obliczeń - TEORETYCZNE i SFORMALIZOWANE
dokonał najpierw dzielenia pisemnego - POTOCZNE, PRAKTYCZNE
musiał posłużyć się klockami, które układał na trzy kupki, co zajęło mu dużo czasu - ZMYSŁOWO-RUCHOWE
Większość autorów wyróżnia dwa poziomy (i rodzaje) myślenia, a mianowicie: abstrakcyjne i konkretne. Kto myśli bardziej abstrakcyjnie: przedszkolak czy student?
STUDENT
Wskaż synonimy (albo terminy zbliżone):
MYŚLENIE KONKRETNE: konkretno-praktyczne, obrazowe, praktyczne, przedoperacyjne/
MYŚLENIE ABSTRAKCYJNE: pojęciowe, teoretyczne, sformalizowane, operacyjne, logiczne, czynnościowe.
Jak nazywamy myślenie, które trudno odróżnić od swobodnych wyobrażeń?
MYŚLENIE NIEUKIERUNKOWANE NA CEL np. asocjacyjne.
Myślenie produktywne, to inaczej: MYŚLENIE TYPU „R” - w wyniku tego myślenia powstaje nowy sposób reagowania.
Jaki rodzaj myślenia oznacza się symbolem „S”? - REPRODUKTYWNE - dotyczy znanych sytuacji.
Przykład myślenia reproduktywnego: uczeń opanował metodę rozwiązywania zadań matematycznych z zastosowaniem określonej formy (np. twierdzenie Pitagorasa) i stosuje ten schemat do nowych sytuacji.
Przykładem myślenia produktywnego może być:
uczeń samodzielnie dochodzi do odkrycia twierdzenia Pitagorasa.
Czy to twierdzenie jest prawdziwe? Myślenie produktywne to inaczej myślenie twórcze, a myślenie reproduktywne -nietwórcze. - Tak
każde myślenie reproduktywne, jak to wynika z nazwy, nie jest twórcze. Natomiast myślenie produktywne może być twórcze, gdy podmiot odkrywa coś nowego, znaczącego w znaczeniu obiektywnym.
Myślenie KONWERGENCYJNE: zbieżne, jednowynikowe, o strukturze liniowej;
Myślenie DYWERGENCYJNE:rozbieżne, o strukturze rozgałęzionej, wielowynikowe
Jaka kolejna liczba uzupełnia następujący szereg: 1, 5, 9, 13, ...? To zadanie wymagające myślenia ... - KONWERGENCYJNEGO
Mamy słowo ON. Jeśli do tego słowa dopiszemy z lewej strony litery albo sylaby, to możemy utworzyć nowe sensowne słowa.
postaraj się znaleźć przynajmniej 10 takich słów - np. TRON, BON, GLON
odpowiedz na pytanie: jaki rodzaj myślenia- konwergencyjne czy dywergencyjne - był tu zaangażowany? - MYŚLENIE DYWERGENCYJNE
Wymagające myślenia głównie konwergencyjnego:
na egzaminie student miał przed sobą test wyboru, gdzie trzeba było wskazać poprawną odpowiedź spośród czterech podanych
w rowerze urwał się łańcuch i trzeba było założyć nowy
uczeń miał obliczyć sumę: 8+8+8= ...
Wymagające myślenia dywergencyjnego:
trzeba było napisać opowiadanie o treści fantastycznej
wynalazca pracuje nad projektem nowego typu silnika samochodowego
trzeba liczbę 24 przedstawić za pomocą jednej cyfry użytej trzykrotnie i różnych działań matematycznych. Np. 24=8+8+8 =22+2 itp. trzeba było znaleźć możliwie dużo takich rozwiązań
Trzeba znaleźć słowo rozpoczynające się na `s', a kończące się na `o', czyli s...o
( np. słowo, skoro, smutno itp.)
Wymień trzy główne cechy myślenia dywergencyjnego - PŁYNNOŚĆ, GIĘTKOŚĆ, ORYGINALNOŚĆ.
Synonimy:
Dotyczące płynności: wskaźnikiem tej cechy jest liczba wygenerowanych pomysłów, „produktywność”, lotność
Dotyczące giętkości: różnorodność pomysłów, plastyczność, elastyczność, wskaźnikiem tej cechy jest liczba klas na jakie można podzielić wygenerowane pomysły, różnorodność
Dotyczące oryginalności: wynik nieszablonowy, wynik zaskakujący - nietypowy, wyjątkowość.
Podaj antonimy cech myślenia dywergencyjnego:
Płynność: zastój, zahamowanie
Giętkość: sztywność, szablonowość
Oryginalność: typowość
Trzej uczniowie wypełniają test pt. Szkice, gdzie zadaniem jest: do podanych kwadratów dorysować elementy, aby powstały jakieś szkice, np. budynki, koperty itd. W ograniczonym czasie - 2min.
Uczeń A- wykonał szkice 30 budynków; oryginalny szkic -okno.
Uczeń B- wykonał 17 szkiców; były to: budynki, koperty, telewizor, książki, płyty chodnikowe i dyskietki; jako oryginalny szkic uznano budę dla psa.
Uczeń C- wykonał 27 szkiców, każdy z nich stanowił odrębną klasę; jego oryginalny szkic - to motyl.
Dokonaj oceny:
Najwyższy wskaźnik płynności osiągnął uczeń: A
Najwyższy wskaźnik giętkości osiągnął uczeń: C
Najwyższą ocenę oryginalności osiągnął uczeń: C
Rozumowanie typu od ogółu do szczegółu, czyli wyciąganie wniosków szczegółowych z ogólnych przesłanek, to rozumowanie - DEDUKCYJNE
Jakie to rozumowanie?
wszystkie metale są przewodnikami prądu;
złoto jest metalem
złoto jest dobrym przewodnikiem prądu elektrycznego
ODP. WNIOSKOWANIE DEDUKCYJNE
Rozumowanie typu: od szczegółu do ogółu, to: - INDUKCYJNE
W naukowych badaniach psychologicznych preferuje się rozumowanie: INDUKCYJNE
Jaki to typ rozumowania?
Osoba O, o cechach psychicznych C1, zachowała się w sytuacji S1 w sposób B1
Osoba O będzie się znajdowała w sytuacji S, która jest bardzo podobna do sytuacji S1
Wniosek: Osoba O będzie w sytuacji S zachowywała w sposób B, podobny do zachowania się tej osoby w sytuacji S1. Jest to rozumowanie:
PRZEZ ANALOGIĘ ( od szczegółu do ogółu)
Rozwiąż zadanie i odpowiedz na pytanie: jakiego typu rozumowania wymaga rozwiązanie następującego zadania?
369 (594) 963
246 ..........642 -> 396, to zadanie wymagało rozumowania przez ANTOLOGIĘ (aby wpisać odpowiednią liczbę w drugim wierszu, trzeba było pojąć skąd się wzięła liczba w nawiasie w pierwszym wierszu)
Jak nazywamy taki rodzaj myślenia? „... intencjonalne, skierowane na wpływanie poprzez nie samo na zdarzenia w świecie otaczającym (występuje u ludów pierwotnych i małych dzieci)” - MYŚLENIE MAGICZNE (W. Szewczuk)
Jak nazywamy taki rodzaj myślenia? „... nie oparte na świadomym rozumowaniu czy reprodukowaniu treści myślowych ujmowanie poczuciowe stanów rzeczy, związków, zależności, wtórnie odbudowywane w rozwiniętym myśleniu”. - MYŚLENIE INTUICYJNE. (W. Szewczuk)
O ile wynikiem (produktem) myślenia analitycznego jest z reguły wniosek, jednoznacznie rozwiązanie danego problemy, nowa wiedza itp. To produktem myślenia intuicyjnego jest jedynie: DOMYSŁ, HIPOTEZA - jest to wynik nieostateczny.
W jakich sytuacjach myślenie intuicyjne może odegrać pozytywną rolę?
w sytuacjach deficytu niezbędnych informacji do rozwiązania trudnego problemu;
w sytuacjach nadmiaru sprzecznych informacji
w sytuacjach deficytu czasu niezbędnego do pełnej analizy wszystkich `za i przeciw'
Różni autorzy, charakteryzując proces myślenia intuicyjnego, z reguły wyróżniają wiele cech, odróżniających to myślenie od konwencjonalnego, czyli analitycznego, dyskursywnego itp. Wymień znane Ci cechy procesu myślenia intuicyjnego:
NAJCZĘSCIEJ STWIERDZA SIĘ, ŻE PROCES MYŚLENIA INTUICYJNEGO MA CHARAKTER:
nieświadomy ( a. Podświadomy, przedświadomy)
pozalogiczny ( a. alogiczny, przedlogiczny)
niewerbalny ( a. pozawerbalny, przedwerbalny, obrazowy)
dynamiczny ( a. skokowy, natychmiastowy)
emocjonalny i in.
Tu była tabelka. Nie będę jej przepisywała.
Wgląd inaczej to: insight; w najszerszym znaczeniu to, akt zrozumienia lub intuicyjnego wyczucia wewnętrznej natury czegoś. Wgląd należy odróżniać od oglądu.
Zadanie dotyczy heurystyk w podejmowaniu decyzji. Osoby badane miały wybierać najbardziej prawdopodobny wynik sześciokrotnego rzutu monetą. Z trzech wariantów (A-B-C) większość badanych wskazywała C.
OOOOOO
OOORRR
ROOROR
Zachowanie takie może świadczyć o kierowaniu się:
-HEURYSTYKĄ REPREZENTATYWNOŚCI - znana prawidłowość dotyczącą wielkich liczb rzutujemy na liczby małe.
Jakie zdarzenie częściej prowadzi do śmierci- rozedma płuc czy wypadki samochodowe?
Na to pytanie większość osób wskaże na wypadki samochodowe, chociaż w rzeczywistości tak nie jest. Dzieje się tak pod wpływem informacji prasowych, gdzie częściej pisze się o wypadkach samochodowych niż o zejściu z powodu rozedmy płuc.
Przykład ten ilustruje kierowanie się: - HEURYSTYKĄ DOSTĘPNOŚCI - polega na ocenie prawdopodobieństwa zdarzeń.
Jakie pojęcie zaproponował L. Frstinger na oznaczenie sytuacji, gdy podmiot uświadamia sobie rozbieżność albo nawet sprzeczność między posiadanymi informacjami (przekonaniami, postawami), a odbieranymi informacjami dotyczącymi tej samej sprawy? - DYSONANS POZNAWCZY
Najlepsze określenie problemu - stan umysłu, gdy podmiot uświadamia trudności natury teoretycznej lub praktycznej i dąży do przezwyciężenia owych trudności, gdy stawia pytania typu: Dlaczego? Jak? Co by było, gdyby? A jeśli tak, to co itp.
Najgorsze określenie problemu - problem to inaczej zadanie do wykonania
Który z następujących problemów może być zaliczony do grupy problemów statystycznych? - STWIERDZONO U DANEGO PACJENTA NIEPŁODNOŚĆ
problem statystyczny to taki, który nie zmienia się samorzutnie wraz z upływem czasu.
Który z następujących problemów może być zaliczony do grupy problemów dynamicznych? - ZEPSUŁA SIĘ LODÓWKA(mamy tylko jedną) - jeśli szybko nie usuniemy defektu, to trudności będą narastać.
Podane są cztery różne sytuacje - we wszystkich przypadkach trzeba wykryć zabójcę
morderstwo popełniono na statku w czasie rejsu na pełnym morzu;
morderstwo popełniono na statku, który cumował w porcie;
morderstwo popełniono w celi więziennej;
morderstwo popełniono w lesie i nie ma świadków;
Problemy otwarte -> d, b
Problemy zamknięte -> a, c
Oto mamy dwa różne problemy:
Jak obliczyć pole trójkąta?
Jak osiągnąć szczęście w życiu?
Te dwa problemy można zakwalifikować do wielu różnych grup, jak:
Przedmiotowe- 1
Podmiotowe- 2
Statystyczne- 1
Dynamiczne- 2
Dobrze ustrukturalizowane- 1
Źle ustrukturalizowane- 2
Konwergencyjne- 1
Dywergencyjne- 2
Wymień etapy rozwiązywania problemów ( uzgodnione na wykładzie):
dostrzeżenie problemu
sformułowanie problemu
generowanie pomysłów
wybór najlepszego pomysłu
realizacja pomysłu
W dostrzeganiu i formułowaniu problemu przydatna jest analiza SWOT.
SWOT to po polsku: SIŁY, SŁABOŚCI ORAZ OKAZJI I ZAGROŻENIA
93.WJSM, to po polsku: - W JAKI SPOSÓB MOŻNA...
Specjaliści wypracowali szereg zasad, metod i technik rozwiązywania złożonych problemów.
Zasady działań twórczych, to ogólne rady, jak np.:
myśleć na boki
`pójść' w przeciwnym kierunku
maksymalizacja pomysłów
zespołowego rozwiązywania problemów
odroczonego wartościowania itp.
Metody twórczego rozwiązywania problemów zawierają propozycje systemu czynności.
Przykładami metod są:
brainstorming
synektyka
superpozycja
ARZW
Techniki, w odróżnieniu od metod, to czynności pomocnicze, przydatne na różnych etapach rozwiązywania problemów, jak:
-SWOT
-WJSM
-MML
-PMI (ZWI)
Co oznaczają skróty:
MML- to `metoda małych ludzików'; gdy nie jesteśmy w stanie rozwiązać trudnego problemu, wówczas może być pomocne wyobrażenie sobie, iż problem ten rozwiązują domeny, skrzaty itp. Przykładem zastosowania tej techniki (metody) w psychologii może być „Pandemonium”
PMI- to „plus, minus, interesujące”, albo inny skrót oznaczający tą samą technikę: ZWI, to „zalety, wady, interesujące”. W obu przypadkach chodzi o to, aby każdy pomysł nie rozpatrywać jednostronnie.
Jakie zasady są stosowane w metodzie brainstorming?
Głównymi zasadami są tu:
zespołowego rozwiązywania problemów;
maksymalizacji pomysłów;
odroczonego wartościowania pomysłów;
Jakie zasady są stosowane w synektyce?
W synektyce stosowane są zasady analogiczne do tych, jakie występują w burzy mózgów oraz dodatkowo:
dostrzeganie dziwności i oswajanie dziwności;
poszukiwania analogii;
„dopuszczanie do głosu” emocji i in.
Jaka to metoda? W firmie X był trudny problem do rozwiązania. Powołano zespół, w skład którego zasadniczy trzon stanowili specjaliści w zakresie metod rozwiązywania twórczych problemów i części specjalistów z danej branży, której dotyczył problem.
Przewodniczący zespołu przedstawił problem i zaproponował następujące reguły postępowania:
zespół stara się wygenerować jak najwięcej pomysłów;
każdy pomysł jest zapisany na tablicy bez podawania jego autora;
na tym etapie, obowiązuje zasada odroczonego wartościowania, tj. pomysły nie są oceniane;
natomiast zgłoszone pomysły można uzupełniać, tj. modyfikować, zmieniać itp.
Z powyższego wynika, że stosowana metoda, to: - BRAINSTORMING - burza mózgów
Rozwiązując złożony problem techniczny członkowie zespołu starali się wczuwać w mechanizmy funkcjonowania tego urządzenia, czyli wyobrażali sobie na miejscu złożonych wewnętrznych mechanizmów.
Z powyższego wynika, że był to zespół - SYNEKTORÓW, czyli specjalistów w posługiwaniu się synektyką.
100.Wynalazca A. pracując nad ulepszeniem samochodu postępował następująco:
najpierw wyobraził sobie idealny samochód;
następnie identyfikował sprzeczności technicznych, które utrudniają osiągnięcie stanu idealnego;
następnie szukał sposobów przezwyciężenia owych sprzeczności.
Z powyższego wynika, że A. jest zwolennikiem metody: ARZW-u
Wynalazca B pracował nad projektem zupełnie nowego krzesła. Postępował następująco:
w sposób losowy wybrał ze słownika następujące wyrazy: kot, róża, radio, piwo itp.;
następnie zastanawiał się - co można przenieść z każdej rzeczy do krzesła
w taki sposób powstały pomysły: krzesło-kota; krzesło-róży itp.
Jaką metodą (techniką) posłużył się wynalazca B? - SUPERPOZYCJA - to nazwa metody (niektórzy nazywają ją techniką) jaką stosuje wynalazca B.
W rozwiązywaniu problemów intergrupowych najlepszym sposobem są - NEGOCJACJE. Jednak nie każde negocjacje.
Negocjacje mogą być: twarde, miękkie i WOKÓŁ PROBLEMU.
(tego mi się nie chce pisać :P )
Jak nazywamy takie zjawisko: rodzaj nastawienia, w którym obiekty wykorzystywane tylko do jednej funkcji są spostrzegane wyłącznie jako służące tylko tej jednej funkcji, podczas gdy istnieje możliwość wykorzystywania ich do innej funkcji?
FIKSACJA FUNKCJONALNA
Fiksacja funkcjonalna np. -> młotek, jak wiadomo, służy do wbijania gwoździ; są osoby, którym trudno dostrzec możliwość użycia młotka jako wahadła czy przycisku do papieru.
Co w psychologii oznacza termin inhibitor? -BARIERA PSYCHICZNA
Który z poniższych przykładów świadczy o barierze psychicznej; w obu przypadkach osoby te mają trudności w rozwiązywaniu problemów.
jest upośledzony umysłowo
Lęka się niepowodzenia i ośmieszenia.
odp. B
Czy fiksacja funkcjonalna to również bariera psychiczna?
-TAK
Wiele osiągnięć kultury, w tym techniki pełni role ekstensji, czyli „wzmocnienia zmysłów” i „wyniesienia na zewnątrz” czynności psychicznych. W tym znaczeniu, np. wzrok człowieka jest wzmacniany przez takie wynalazki, jak okulary, teleskopy, mikroskopy itp., a pamięć przez wynalezienie druku, elektroniczne nośniki informacji.
Podaj przykład ekstensji w odniesieniu do myślenia - przykładem mogą być wszystkie urządzenia, które ułatwiają człowiekowi wykonywanie czynności umysłowych, albo wręcz zastępują człowieka w wykonywaniu operacji umysłowych. Zaliczymy tu kalkulatory, komputery itp. a najbardziej spektakularne osiągnięcie, to sztuczna inteligencja.
Jaki jest międzynarodowy skrót na oznaczenie sztucznej inteligencji? - AI
Wiadomo, że możliwości poznawcze człowieka znacząco przewyższają możliwości zwierząt, nawet tych najbardziej rozwiniętych. Większość uczonych jest zdania, że różnice te wynikają głównie z tego, że ludzie posługują się - MYŚLENIE ABSTRAKCYJNE
Dwie główne funkcje mowy - funkcja komunikacyjna, funkcja poznawcza.
Funkcja poznawcza języka to - język jako narzędzie innych procesów psychologicznych, w tym głównie myślenia.
Wyróżnia się dwa znaczenia słów, a mianowicie znaczenie denotacyjne i KONOTACYJNE
Znaczenie denotacyjne: to jest stół, to jest róża
Znaczenie konotacyjne: coś miłego, coś lekkiego, coś delikatnego
117.Wskaż inną najlepszą nazwę psychologa procesów poznawczych-
PSYCHOLOGIA KOGNITYWNA.