KPF w Endokrynologii

W 1 24.02.2009

Hormon - u kręgowców zw chem który jest wydzielany przez gruczoły lub tk ukł hormonalnego.

Funkcją hormonu jest regulacja czynności i modyfikacja cech strukturalnych tkanek leżących w pobliżu jego miejsca wydzielania lub oddalonych do których dociera przez krew. Istnieją tagrze takie hormony ...

Typy przekazywania inf za pośrednictwem hormonów

Endokrynna

Parakrynna

Autokrynna

Hormony klasyczne - wytwarzane przez gruczoły dokrewne i uwalniane do naczyń krwionośnych (endokrynia)

Hormony Tkankowe - wytwarzane poza ukł dokrewnym (parakrynia, autokrynia)

Hormon może wywierać swój efekt dopiero po związaniu się z odpowiednim receptorem.

Najważniejsze elementy ukł dokrewnego

Gruczoł	Hormon	Funkcja
Tarczyca	Tyroksyna, trijodotropina	Regulacja tempa metabolizmu
		Kalcytonina	↓ stężenia Ca
Przytarczyce	Parathormon	↑ stężenia Ca
Nadnercza (kora)	Aldosteron	Gospodarka Na-K
		Kortyzol	Efekty metaboliczne, hormon stresu
		Androgeny (DHEA)	Działanie anaboliczne
Nadnercza (rdzeń)	Aminy katecholowe (adrenalina)	Hormon stresu (↑ ciśnienia, tętna, stężenia glukozy)
Gonady	Estriadol, progesteron	Regulacja f. rozrodczych, f. metaboliczna
			Testosteron
Trzustka	Insulina, glukagon	Regulacja glicerydów
Przysadka (cz. gruczołowa)	H. tropowe	Regulacja czynności gruczołów dokrewnych
		H. wzrostu	Efekty anaboliczne, wzrost
		Prolaktyna	Laktacja
Przysadka (płat tylny)	Wazopresyna oksytocyna	Skurcz naczyń efekt antydiuretyczny, pragnienie, skurcz macicy

Hormony tropowe - grupa hormonów wydzielanych przez komórki przedniego płata przysadki których zadaniem jest regulacja wydzielania innych hormonów. Z kolei hormony tropowe regulowane są przez podwzgórze które wydziela liberyny (pobudzają przysadkę) oraz statyny (hamują przysadkę) a takrze wrotnie przez przez hormony produkowane przez gruczoły dokrewne które same reagują. Działa tu zasada ujemnego sprzężenia zwrotnego.

Podstawowe cechy reakcji wiązań hormonu przez receptory.

H + R ⇔HR

Wiązanie to jest:

• Swoiste

• Odwracalne

• Wysycalność

• Odpowiedź biologiczna

Hormony są ligandami (wiążą się z białkiem) ale nie wsztstkie ligandy są hormonami

Zjawisko „Down-regulation” - w odpowiedzi na ↑ stężenia hormonu w osoczu następuje ↓ liczby bądź dostępności receptorów i tym samym obniżenie wrażliwości kom docelowych na hormon.

Zjawisko „Up-regulation” - ↑ stężenia hormonu towarzyszy ↑ liczy receptorów. (zjawisko bardzo rzadkie)

Podział hormonów ze względu na budowę chemiczną

Peptydy i białka		Steroidy	Aminy
Glikoproteiny	Polipeptydy
FSH FH TSH	H. wzrostu Prolaktyna Glukagon Erytropoetyna Somatostatyna	Aldosteron Kortyzol Estriadol Testosteron Wit D	Adrenalina Noradrenalina Tyroksyna Trijodotronina

Tempo uwalniana hormonów

• Konstytucyjne - zależnie od tempa syntezy (steroidowe, HPL, HCG)

• Regulowane - w odpowiedzi na konkretny bodziec przez ↑ wewnątrzkomórkowego stęrzenia Ca²⁺

Rodzaje receptorów

• Błonowy (błona kom)

• Cytozolowy ( cytoplazma) rodzina receptorów h. Steroidowych (GR, MR, AR, PR)

• Jądrowy (nukleoplazma) - rodzina receptorów h. Tarczycy (TR, ER, RAR, RXR, UDR)

Klasa I - receptory jonotropowe

Połączenie hormonu z tego typu receptorem otwiera lub zamyka kanał jonowy i przepływ jonów do komórki wywołując związany z tym efekt biologiczny.

Klasa II - receptory z rozbudowanymi ..... przezbłonową.

Połączenie hormonu powoduje aktywację wewnątrzbiałkowego białka G oraz enzymów (efektorów) i prowadzi do wytworzenia wtórnych przekaźników.

Większością efektorów działania hormonów na tkanki docelowe jest wywierana przez:

1. zmiany transportu blonowego konkretnych jonów lub metabolitów

2. zmiany aktywności enzymów

3. zmiany ilości specyficznego mRNA w komórce

Rola białek wiążących w osoczu

• stabilizacja stężenia hormonów poprzez wydłużrnie ich okresów półtrwania w krążeniu

• równomierny dostęp kt obwodowych do hormonu.

2

---