08.03.2011

MASAŻE SPECJALISTYCZNE

1. Masaż izometryczny - wykonywany jest na mięśniach napiętych izometrycznie. Wykorzystywane jest napięcie submaksymalne, czyli 70-80%. Składa się z 3 części:

- cz. przygotowawcza,

- cz. właściwa,

- cz. końcowa.

Metoda wrocławska

1. Część przygotowawcza - wykonanie masażu klasycznego (5-10 minut) na mięśniu rozluźnionym, stosując głaskanie powierzchowne i głębokie, rozcieranie, ugniatanie podłużne. Nie stosuje się oklepywania i wibracji.

Cel: przygotowanie mięśnia poprzez jego ukrwienie, dotlenienie, pobudzenie receptorów czucia głębokiego.

2. Część właściwa - zalecamy napięcie izometryczne, które trwa od 5 do 20 sekund i w tym czasie intensywnie rozcieramy lub wykonujemy wibrację. Po czasie napięcia zalecamy przez 30 sekund rozluźnienie, wykonujemy wstrząsanie i powtarzamy. Takich czynności może być od 6 do 12 razy.

Cel: utrzymanie (odzyskanie, poprawa) siły i masy mięśnia, ten masaż uzupełnia i wspomaga ćwiczenia izometryczne.

3. Część końcowa - wykonuje się masaż klasyczny na mięśniu rozluźnionym - głębokie głaskanie, ugniatanie podłużne i wstrząsanie (5-10 min).

Cel: zmniejszenie powysiłkowego tonusu mięśniowego i odprowadzenie produktów przemiany produktów powysiłkowych.

Masaż ten stosujemy w cyklu 1-miesięcznym codziennie lub 3-miesięcznym 3x w tygodniu. W I fazie następuje przyrost masy i siły.

Wskazania:

- zaniki proste mięśni spowodowane długim unieruchomieniem,

- otyłość (często na pośladki, udo, brzuch).

Przeciwwskazania:

- takie same jak do masażu lub do ćw. izometrycznych,

- zaniki typu neurogennego: SM,

- niepełne zrosty kostne lub świeżo po złamaniu.

Metoda krakowska

Poprzedzamy masażem klasycznym od 5-10 minut. Stosuje się głaskanie, ugniatanie, rozcieranie. Czas od 15-18 minut.

• Masaż izometryczny w sporcie

Cel: przywrócenie masy i siły mięśni osłabionych bez obciążania organizmu ćwiczeniami fizycznymi; wzrost siły mięśni w okresie przygotowawczym cyklu treningowego.

Metodyka:

1. Etap I - przygotowawczy, wywołanie odczynu przekrwienia mięśni i pobudzenia proprioreceptorów. Masaż klasyczny na rozluźnionych mięśniach (5-10 minut), głaskanie, rozcieranie, ugniatanie. JW

2. Etap II - zabieg właściwy wykonujemy na napiętych submaksymalnie mięśniach (8-10 min)

- rozcieranie (okrężne, poprzeczne, podłużne, rolowanie) czas napięcia 10-20 sekund, ilość powtórzeń 6-10,

- ugniatanie (jednorącz, oburącz), czas napięcia 10-20 sekund, ilość powtórzeń 6-10,

- wibracje przerywane (miotełkowanie, siekanie, oklepywanie), czas napięcia 10-15 sekund, ilość powtórzeń 3-6,

- czas przerw między napięciami 10-20 sekund, stosujemy głaskanie, delikatną wibrację, wstrząsanie.

3. Etap III - końcowy, rozluźniający

Masaż klasyczny na rozluźnionych mięśniach (4-5 minut).

- głaskanie, rozcieranie delikatne ugniatanie wstrząsanie,

- seria 10-20 zabiegów codziennie lub co drugi dzień,

- 2 serie po 12 zabiegów, 2x dziennie, dzień przerwy po 6 dniach,

- kontrola obwodów masowanych części ciała,

- kontrola przyrostu siły mięśni.

2. Masaż kontralateralny - wykonuje się na kończynie zdrowej, kiedy pacjent jest w okresie unieruchomienia.

Cel:

- aktywizacja przepływu krwi w kończynie chorej,

- aktywizacja receptorów układu nerwowego w kończynie chorej,

- podtrzymywanie siły i masy mięśnia w kończynie unieruchomionej,

- wspomaganie ćwiczeń kontralateralnych,

- przyspieszenie procesu kostnienia o ok. 2 tygodnie.

Powinien być wykonywany mocno, intensywnie, na granicy bólu, ponieważ tylko wtedy nastąpi przerzut neuroodruchowy.

Stosuje się masaż klasyczny bez przyczepów: rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie, uderzanie i głaskanie głębokie (bez wibracji).

Wykonuje się 2x dziennie przez 6 dni w tygodniu. Czas trwania 6-12 minut.

3. Masaż stawowy (centryfugalny)

Cel:

- wywołanie silnego przekrwienia okolicy stawowej,

- podwyższenie temperatury masowanych tkanek działanie przeciwbólowe.

Zalecany w schorzeniach ortopedycznych i reumatycznych elementów okołostawowych (więzadeł, torebek stawowych, ścięgien).

Metodyka:

1. Etap I (przygotowawczy) - wywołanie przekrwienia samego stawu i najbliższej okolicy.

- głaskanie, rozcieranie w kierunku szpary stawowej przy użyciu wody z mydłem lub oliwki, ruchy rąk zbieżne do szpary stawowej. Czas trwania 4-7 min.

2. Etap drugi (zasadniczy)

- głaskanie, rozcieranie przy użyciu środka wspomagającego: maści, kremu lub żelu o działaniu leczniczym lub rozgrzewającym. Czas trwania 5-8 minut.

Seria 15-20 zabiegów wykonywanych codziennie lub co drugi dzień.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania masażu centryfugalnego są świeże stany pourazowe tkanek miękkich.

MASAŻE PRZYRZĄDOWE

1. Masaż wibracyjny - jest to masaż, w którym wykorzystuje się technikę wibracji. Wykonujemy go aparatem, który ma zdolność wytwarzania drgań o dużej częstotliwości w ciągu 1 minuty, czas powyżej 500 drgań na minutę. Źródłem drgań może być sprzężone powietrze, energia elektryczna lub ciśnienie wody.

Podział wibracji:

- w. ogólna: wykorzystywana i stosowana na duży obszar ciała np. powłoki brzuszne, klatkę piersiową, uda i pośladek,

- w. wybiórcza: stosowana na pojedyncze włókna mięśniowe; dotyczy mięśnia, głowy mięśnia lub poszczególnych włókien,

- w. celowana: w chorobach układu oddechowego na kl. piersiową jak chcemy celować na fragment płuca.

Wibrację ogólną i wybiórczą stosujemy na napięte grupy mięśniowe w celu zmniejszenia tego napięcia.

- w. pośrednia: polega na tym, że aparat wibracyjny działa na rękę masującego, która przyłożona jest do ciała pacjenta,

- w. bezpośrednia: bezpośrednio głowica przyłożona do obnażonego ciała pacjenta

Aparat do masażu wibracyjnego:

- akwawibron,

- rador.

• Akwawibron - źródłem drgań jest ciśnienie wody. Jest ręcznym aparatem wibrującym, w którym źródłem drgań membrany z częstotliwością od 2000-7000-12000 drgań na minutę jest przepływająca woda. W aparacie można zmienić rodzaj membrany odpowiednio do różnych okolic wykonywania masażu,

Siłę bodźca regulujemy w następujący sposób:

- siła strumienia wody regulowana na kranie,

- ucisk głowicy aparatu rękoma masażysty,

- dobór rodzaju membrany do aparatu i zabiegu.

Rodzaje membrany w akwawibronie:

1. płaska z małymi guzkami - ma zastosowanie do małych grup mięśniowych i do tkanki podskórnej,

2. płaska z dużym guzkiem - ma zastosowanie do dużych grup mięśniowych i tkanki tłuszczowej,

3. płaska z kolcami - stosowana w schorzeniach układu krwionośnego do uprawniania tego układu,

4. płaska z czółkami (wąsami) - stosowana w celu pobudzenia układu nerwowego,

5. płaska z gąbką - stosowana do delikatnych okolic ciała, tj. twarz, dekolt,

6. płaska w kształcie kielicha - stosowana do wytwarzania podciśnienia.

Akwawibron stosujemy do masażu mięśni. Należy omijać struktury kostne położone bezpośrednio pod skórą, takie jak: wyrostki kolczyste kręgosłupa, grzebień łopatki, okolice kości krzyżowej, żebra, rzepka, kłykcie kości udowej, nadkłykcie kości ramiennej, brzeg kości piszczelowej.

- ruch prowadzenia głowicy może być: spiralny, poprzeczny lub podłużny,

- czas jednego zabiegu wynosi 5-20 minut,

- zabieg wykonujemy codziennie lub co drugi dzień,

- seria od 10-12 zabiegów.

Przed wykonaniem masażu skórę pacjenta talkujemy.

Można także wykonać masaż wibracyjny aparatem akwawibron w środowisku wodnym. Pacjent leży w wannie w temp 36-37^o najpierw przyzwyczajamy pacjenta przez 5 minut do temperatury wody. Zabieg trwa 8-12 minut, kierunek dosercowy.

• Rador - przekazuje drgania za pomocą specjalistycznych taśm, których stopień napięcia wpływa na siłę bodźca. Masaż tym aparatem można stosować na duże grupy mięśniowe oraz na okolice miednicy.

Wpływ masażu wibracyjnego na organizm:

- obniża patologiczne napięcie mięśni,

- ograniczenie przewodnictwa nerwowego,

- poprawa ukrwienia w okolicy masowanej,

- mikrogimnastyka naczyń krwionośnych,

- zmniejszenie obrzęków tkankowych,

- obniżenie pobudliwości receptorów bólu.

Wskazania do masażu wibracyjnego:

- stany pourazowe narządu ruchu,

- choroby nerwów obwodowych np. rwa kulszowa,

- zwężające zapalenie tętnic,

- choroba Raynaunda,

- samoistna sinica kończyn,

- przewlekłe choroby o etiologii gośćcowej,

- zwężające stwardnienie tętnic.

Przeciwwskazania do masażu wibracyjnego:

- stany ostre i podostre wyżej wymienionych wskazań,

- kamica żółciowa,

- kamica moczowa,

- przeciwwskazania bezwzględnie obowiązujące w masażu.

2. Masaż pneumatyczny (baryczny, nadciśnieniowo-podciśnieniowy) urządzenie: BOA

Cel:

- intensyfikacja krążenia krwi i limfy (szybsze usuwanie produktów przemiany materii z mięśni i przyspieszenie dostępu tlenu i innych substancji energetycznych do tkanek),

- wywołanie „lekkości” w masowanych tkankach (trening biegowy).

Metodyka:

Do masażu pneumatycznego służy specjalna cylindryczna komora (długości 80 cm, szerokości 30 cm) podłączona do kompresora ze specjalnym urządzeniem sterującym. Temperatura powietrza komory wynosi 35-40^oC. Czas zabiegu 10-15 minut.

Wskazanie:

Uzupełnienie rozgrzewki, restytucja (regeneracja) powysiłkowa (lekkoatletyka, podnoszenie ciężarów, inne sporty), zaburzenia krążenia obwodowego.

3. Masaż synkardialny

Cel: wzmocnienie fizjologicznej siły skurczowej tętnic poprzez synchronizację ucisku mankietu pneumatycznego na naczynia obwodowe z systemem pracy serca, zwiększenie ich elastyczności, usprawnienie krążenia obwodowego.

Im wyższe ciśnienie skurczowe pacjenta, tym mniejszą siłę ucisku należy zastosować 50-100 mmHg, czas trwania zależy od tętna (im wolniejsze tętno, tym dłuższy ucisk), czas zabiegu 20-30 minut. Udo bądź ramię.

Wskazania:

- zgorzel cukrzycowa,

- zgorzel pochodzenia cukrzycowego,

- zwężające stwardnienie tętnic,

- pooperacyjny lub pourazowy obrzęk kończyn,

- żylaki kończyn.

4. Masaż podciśnieniowy

Cel: intensywne przekrwienie, odżywienie i regeneracja tkanek.

Aparat wytwarzający ujemne ciśnienie wyposażony w specjalne przyssawki, które umieszczamy na ciele pacjenta (miejscowo).

Terapia próżniowa:

- bańkami lekarskimi,

- bańkami gumowymi.

MASAŻ W ŚRODOWISKU WODNYM

Czynniki działające na organizm człowieka podczas zabiegu w wodzie:

1. Temperatura wody stosowana w zabiegach wodoleczniczych, w masażach w wodzie.

2. bardzo zimne 8-18 ^oC

3. zimne 18-24 ^oC

4. chłodne 24-30 ^oC

5. letnie 30-33 ^oC

6. cieple 33-38 ^oC

7. bardzo cieple 38-42 ^oC

8. gorące 42- 44 ^oC

1. zimne 8-20^oC

2. chłodne 21-27 ^oC

3. letnie 28-33 ^oC

4. ciepłe 34-37 ^oC

5. gorące 38-40 ^oC

Absolutna granica tolerancji organizm dla wody gorącej wynosi ok. 45-46 ^oC. Wody o tak wysokiej temperaturze nie stosuje się.

Granice tolerancji skóry na ciepło różnych ośrodków kąpielowych:

- woda (43-45 ^oC),

- peloidy (borowina - 50-60 ^oC),

- suchy piasek (52-55 ^oC),

- parafina (55-60 ^oC),

- suche powietrze (<100 ^oC).

Należy uwzględnić prawo Dastre-Morata!!!

Bodźce termiczne działające na duże powierzchnie skóry powodują odwrotnie do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i jamy brzusznej. Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują taki sam odczyn jak naczynia skóry. Ukrwienie mięśni zmniejsza się o ok. 30% w kąpieli w ciepłej wodzie, a zwiększa się o 300% w kąpieli w zimnej wodzie.

2. Czynnik chemiczny.

- wymiana jonów między skórą pacjenta, a wodą kąpielową,

- powstawanie zmian chemicznych w skórze,

- powstawanie zmian potencjału elektrycznego skóry,

- wzrost przepuszczalności skóry, co ułatwia przenikanie do organizmu składników gazowych (CO₂, O₂, H₂S), składników mineralnych (I, S, Ca, Na, K),

- zmiana PH wody w zależności od jej temperatury, co zwiększa lub zmniejsza stopień dysocjacji skóry.

3. Czynniki mechaniczne.

• ciśnienie hydrostatyczne - ciśnienie wody działające na zanurzonego w niej człowieka

- nacisk wody na zanudzone w niej ciało, uzależnione jest od ciśnienia słupa wody na powierzchni ciała,

- występuje ono podczas kąpieli w wannie, masażu wirowego i podwodnego,

- wzrasta wraz z głębokością zanurzenia

Działanie biologiczne ciśnienia hydrostatycznego:

- ucisk tkanek miękkich, przede (naczynia żylne),

- przesunięcie krwi żylnej z kończyn dolnych, skóry, brzucha do kl. piersiowej, a z żył obwodowych do prawego przedsionka,

- wzrost objętości serca w prawo - poszerza się prawy przedsionek i prawa komora,

- poszerzenie pnia cienia tętniczego,

- wzrasta ciśnienie wewnątrzsercowe,

- wzrasta ciśnienie skurczowe prawej komory,

- wzrost ciśnienia w tętnicach płucnych, co wyklucza wystąpienie zapaści w kąpieli,

- wzrost objętości wyrzutowej serca wyrzut serca podczas jednego skurczu,

- wzrost pojemności minutowej serca ilość krwi wyrzuconej na obwód podczas 1 minuty,

- zmniejszenie oporu naczyniowego o ¼,

- wzrost hormonu natriuretycznego - wzrasta wazopresyna, która powoduje wzrost filtracji nerek,

- wzrost diurezy kąpielowej,

- utrudniony wdech,

- ułatwiony wydech.

• ciśnienie hydrodynamiczne - jest to ruch wody lub ciała w wodzie podczas kąpieli

W masażu wirowym i podwodnym zastosowanie tego ciśnienia.

• opór wody - przeciwstawia się czynnościom ruchowym ciała w kąpieli wodnej (lepkość, kohezja wody)

Woda stawia opór, jest on tym większy, im szybciej ciało się porusza i im większa jest jego powierzchnia.

Opór ten wykorzystuje się podczas gimnastyki w wodzie do wzmocnienia osłabionych mięśni.

• wypór wody - określony przez prawo Archimedesa

Działanie biologiczne wyporu:

- utrata pozorna masy ciała (ciało o masie 70 kg w wodzie zachowuje się tak jak gdyby ważyło 6,5 kg)

- ułatwienie ruchów, poprzez odciążenie ciała,

- rozluźnienie mięśni,

- zmniejszenie impulsacji nerwowo-mięśniowej.

1. Masaż wirowy

Wykonywany w specjalnych urządzeniach, zbiornikach, gdzie ruch wirowy wody uzyskuje się za pomocą specjalnych pomp ssąco-tłoczących, mających regulację intensywności wirowania wody. Ilość wody taka, aby zakrywała całą kończynę i aby kończyna nie opierała się o dno.

Temperatura wody: 37-38^oC.

Czas zabiegu: 10-20 minut

Ilość zabiegów: 10-15 w serii

Masaż wirowy porównywany jest do techniki rozcierania i oklepywania masażu klasycznego.

Działanie biologiczne:

- zwiększenie przepływu krwi i chłonki,

- likwidacja i zapobieganie obrzękom chłonnym, zastojom żylnym,

- usprawnienie krążenia obwodowego,

- zmniejszenie napięcia mięśniowego,

- mikrogimnastyka mięśni,

- usprawnienie koordynacji nerwowo-mięśniowej,

- wzrost przewodnictwa tkankowego,

- działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe,

- zwiększenie ruchomości w stawach,

- likwidacja przykurczy: mięśniowych, powięziowych, więzadłowych i stawowych,

- likwidacja blizn, bliznowców,

- zmniejszenie dolegliwości przeciążeniowych.

Wskazania do masażu wirowego:

1. Choroby układu krążenia:

- zwężające zapalenie tętnic,

- stan po zakrzepowym zapaleniu żył,

- choroba Raynaunda,

- samoistna sinica kończyn,

- stan po odmrożeniu,

- stan po chirurgicznym leczeniu żylaków.

2. Choroby reumatyczne:

- GPP (gościec przewlekle postępujący),

- RZS,

- stany zwyrodnieniowe stawów,

- gościec tkanek miękkich.

3. Choroby ortopedyczne i urazowe:

- skręcenia,

- zwichnięcia stawów,

- zerwania i naderwania więzadeł, torebek stawowych,

- stan po złamaniu kości,

- przeciążenia stawów,

- stan po chorobie Heinego-Medina,

- stan po chirurgicznym leczeniu narządu ruchu,

- zespół choroby wibracyjnej - trzęsą się ręce itd.

Przeciwwskazania:

- choroby skóry, ropne i alergiczne,

- niewygojone blizny,

- ostre stany zapalne ogólne i miejscowe,

- niepełny zrost kostny,

- osteoporoza i odwapnienie kości.

2. Masaż podwodny

Jest połączeniem kąpieli wodnej w odpowiedniej wannie z podwodnym natryskiem o określonym ciśnieniu.

Ciśnienie wytwarza specjalne urządzenie - tangentom.

Wanna duża o długości: 200 cm, szerokości 90 cm i głębokości 60 cm; prostokątna lub w kształcie motyla, dostępna z każdej strony.

Metodyka zabiegowa:

- pacjent po zanurzeniu wygodnie się kładzie i odpręża, adaptacja do środowiska wodnego przez 5 minut,

- masaż rozpoczyna się od kończyn dolnych i górnych, następnie masuje się tułów,

- czas zabiegu od 5-20 minut,

- temperatura wody 36-40^oC,

- ciśnienie strumienia wody 0,5-3 atm.,

- odległość nasadki węża od skóry od 10 do 30 cm,

- kąt padania strumienia wody od kąta ostrego np. 45^oC do kąta 90^oC,

- rodzaj nasadki dobiera się zgodnie do wskazań lekarskich i głębokości oddziaływania,

Rodzaje nasadek:

- wirująca,

- wtłaczająca,

- deszczowa,

- ”żabi pyszczek”, wachlarzowa,

- szybkość prowadzenia strumienia wody 10 cm/s,

- kierunek masażu dosercowy,

- od części dystalnych kończyn do proksymalnych.

- omijamy struktury kostne, narządy płciowe, blizny,

- najpierw masujemy mięśnie powierzchowne potem głębokiego,

- brzuch masujemy nasadką szeroką zgodnie z ruchem wskazówek zegara,

- w nerwobólach masuje się najpierw kończynę zdrową, następnie chorą wzdłuż przebiegu nerwu oraz splotu, z którego wychodzi nerw,

- w złamaniach masuje się okolicę złamania oraz masaż stawów, które były unieruchomione na skutek złamania, a także mięśnie osłabione na skutek bezczynności.

Działanie terapeutyczne:

- wzrost elastyczności tkanek,

- ograniczenie dolegliwości bólowych,

- zwiększenie ruchomości stawów,

- poprawa krążenia obwodowego,

- zmniejszenie patologicznego odruchowego napięcia mięśniowego,

- wzmożenie napięcia mięśniowego,

- likwidacja zrostów tkankowych.

Wskazania:

1. Choroby układu narządu ruchu:

- przewlekłe zapalenia stawów,

- zwyrodnienia stawów,

- stany po urazach stawów,

- stan po złamaniu kości,

- amputacje,

- wady postawy,

- zaniki mięśni,

- niedowłady mięśni,

- poporodowe zwiotczenie mięśni brzucha,

- stany przeciążeniowe statyczne i dynamiczne mięśni.

2. Choroby skóry:

- zrosty pooperacyjne,

- blizny i bliznowe,

- nadmiar tkanki tłuszczowej,

- wiotkość skóry,

- cellulit.

3. Choroby układu nerwowego:

- przewlekłe nerwobóle,

- neurogenne zaniki mięśni,

- rwa kulszowa,

- uszkodzenia nerwów obwodowych.

4. Choroby układu krążenia:

- obrzęki limfatyczne,

- zakrzepowe zapalenia żył (po upływie 6 miesięcy).

„Mały ptaszek w dużej klacie!!! ;)”

mgr W. Laber

Przeciwwskazania:

- ropne i wypryskowe choroby skóry,

- niewygojone rany,

- ostre stany zapalne,

- krwawienia,

- zatory,

- zakrzepy.

3. Masaż z katedry natryskowej (biczowy)

- wykonywany w pozycji stojącej,

- ciśnienie 0,5-3 atm.,

- czas zabiegu 3-5 min,

- strumień wody skierowany na pacjenta, przez co uzyskuje się uderzenia bicza wodnego - NATRYSK SZKOCKI,

- stosuje się wodę na przemian gorącą 37-42^oC przez 0,5-1 min i wodę zimną 8-20^oC przez kilka do kilkunastu sekund. Powtórzeń 5-6, kończyny zabieg wodą zimną.

Wskazania:

- przewlekły nieżyt dróg oddechowych,

- osłabienie motoryki żołądka i jelit,

- zaburzenia czynności narządów płciowych,

- zmiany zwyrodnieniowe,

- przykurcze stawowe,

- stany pourazowe narządu ruchu,

- nerwobóle,

- zaniki mięśni.

Przeciwwskazania:

- zaawansowana miażdżyca tętnic,

- choroba nadciśnieniowa,

- podeszły wiek,

- niewyrównane wady serca,

- ciąża,

- menstruacja,

- choroby nowotworowe,

- skłonność do krwawień,

- zatory i zakrzepy,

- ostre stany zapalne,

- choroby skóry.

9

MASAŻ - wykład4

---