Prawo- zagadnienia.

1. Państwo

Państwo-podmiot prawa międzynarodowego posiadające następujące elementy: stałą ludność, struktury karne, suwerenną władzę, określone terytorium (wielkość państwa nie wpływa na jego podmiotowość) oddzielone od innych granicą, zdolność wchodzenia w relacje międzynarodowe, określone zasady prawne

Forma państwa-. Forma państwa to całokształt sposobów i metod sprawowania władzy przez rządzących. Składają się na nią cztery elementy: forma rządów, suwereność, ustrój terytorialny oraz reżim polityczny.

Organ państwowy - odpowiednio zorganizowana instytucja utworzona na podstawie przepisów prawa, działająca w imieniu i na rzecz państwa przy zastosowaniu środków właściwych dla władzy państwowej.

Demokracja- rodzaj rządów, w którym władza należy do ogółu obywateli danego państwa Gwarantuje możliwością wyboru władzy przez wolne i uczciwe wybory *możliwością kandydowania do ciał tworzących władzę przez wszystkich obywateli rządami prawa i jawnością stanowienia prawa przestrzeganiem humanistycznej idei praw człowieka takich jak: o wolność głoszenia swoich poglądów - nawet jeśli nie są one w danym momencie popularne o wolność zrzeszania się i tworzenia politycznych grup nacisku o wolność od dyskryminacji (rasowej, religijnej, seksualnej itp.)

Norma prawna- wynikająca z przepisów reguła postępowania wydana lub wysankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym Ma charakter ogólny (każdy ma się zachowywać jak norma nakazuje) dwustronny ( dla 1 osoby wynika obowiązek dla drugiej prawo, będącej koleratem tego obowiązku. Jest zagwarantowana przymusem

Budowa normy prawnej: Hipoteza (zastosowanie normy) Dyspozycja (mówi co można zrobić a czego nie można) Sankcja ( skutki niedostosowania się)

Rodzaj norm

Imperatywne (bezwzględnie obowiązujące)- zawierają niepodważalny nakaz państwa i musi się do niej zastosować.

Dyspozytywne ( względnie obowiązujące)- odnosi się do danej sytuacji, ale jest zastosowana w momencie gdy strony się wcześniej nie uregulowały sytuacji umową

 Normy semiimperatywne - wyznaczają pewne ramy postępowania, dając swobodę stronom stosunku prawnego, ale w pewnych tylko granicach.

Norma jest stworzona na podstawie przepisów prawnych, ustanowiona przez kompetentny organ władzy

Przepis prawny- elementarna część ustawy lub innego aktu normatywnego. Przepis nie musi pokrywać się z normą

Rodzaje przepisów:

• przepisy ogólne-określają przedmiotowy i podmiotowy zakres stosunków społecznych, regulowanych danym aktem prawodawczym, objaśniają podstawowe użyte w akcie nazwy, a często też ustalają ogólne zasady jego stosowania;

• przepisy szczegółowe-normy, określające zachowania podmiotów, których one dotyczą;

• przepisy przejściowe-ich celem jest pełniejsze umiejscowienie danego przepisu w całokształcie innych przepisów, czy też w świetle innych norm postępowania;

• przepisy dostosowujące-określają jak organy stosujące prawo winny realizować nowy akt prawodawczy do konkretnych regulowanych nim sytuacji;

• przepisy końcowe-są to w szczególności przepisy derogacyjne, uchylające poprzednie całe akty prawodawcze, bądź niektóre ich przepisy;

Stanowienie prawa- czynność konwencjonalna dokonywana przez kompetentny organ państwa poprzez, którą to nakazuje on realizację danych norm prawnych. Poprzez akt stanowienia prawa organ w istocie kreuje nowe normy prawne. Szczególnym przypadkiem stanowienia prawa jest współstanowienie. Mamy z nim do czynienia gdy czynność stanowienia prawa wymaga decyzji więcej niż jednego organu państwa.

Stosowanie prawa - posługiwanie się przez organy państwowe przepisami prawnymi jak instrumentami, służącymi do podejmowania decyzji

Etapy stosowania prawa: 1. Ustalenie stanu faktycznego 2.Wyszukanie normy praawnej odnoszącej się do danego stanu 3. Wnioskowanie i wydanie decyzji

Kwalifikacja prawna- ustalenie właściwej normy prawnej

Praworządność, w znaczeniu formalnym - zasada ustrojowa zobowiązująca organy państwa do ścisłego przestrzegania prawa i działania zgodnie z normą prawną, w znaczeniu materialnym - spełnienie warunków praworządności formalnej wraz z uwzględnieniem postulatu „dobrego prawa” -równego dla wszystkich i respektującego podstawowe wolności oraz prawa człowieka i obywatela. Na straży przestrzegania zasady praworządności stoją specjalne instytucje. m.in. Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich, Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny. Instytucje te nadzorują działania organów państwa i nakazują ich zmianę i naprawienie szkód, gdy dostrzegą naruszenie przepisów. Specyficznym instrumentem prawnym zapewniającym praworządność są określone procedury postępowania przed sądami w sprawach cywilnych, karnych, gospodarczych i administracyjnych. Zapewnia to obywatelom poszanowanie ich praw.

Gwarancje państwa prawa [

• ustrojowe

• podział władzy

• legalnie i swobodnie działająca opozycja

• niezbywalność wolności obywatelskich

• niezawisłość sądów

• legislacyjne

• hierarchia aktów prawnych

• nadrzędność konstytucji w systemie aktów prawnych

• rozgraniczanie kompetencji prawotwórczych

• proceduralne

• wieloinstancyjność trybu rozstrzygania spraw

• zasada odpowiedzialności indywidualnej

• domniemanie niewinności oskarżonego

• prawa oskarżonego w procesie karnym

• badanie zgodności decyzji administracyjnych z prawem

Wykładnia ( interpretacja prawa)- zespół czynników zmierzających do ustalenia właściwej treści norm pranych, zawartych w przepisach

Obowiązywanie wykładni: błędy językowe w przepisach, rozbieżność między gramatycznym sformułowaniem a celem, zmiana ustroju polit. Wątpliwość czy norma odnosi się do danej sytuacji

Rodzaje wykładni

Ze względu na podmiot: autentyczna (dokonywana przez organ wydający interpretowany przepis, nie można od niej odstąpić), legalna( dokonywana przez org. Państwowy, któremu to zadanie zostało powierzone ma charakter obowiązujący), praktyczna (dokonywana przez org sprawiedliwości, nie ma charakteru obowiązującego, używana przy rozstrzygania konkretnych spraw), doktrynalna( zawarta w fachowej literaturze prawniczej, nie ma charakteru obowiązującego, ma duże znaczenie

Ze względu na metodę : słowna (polega na analizie norm pr. Poprzez analizę struktur językowych), celowościowa ( określa się cel dla którego normy zostały stworzone) , systematyczna( określa się miejsce, jakie norma zajmuje w ramach aktu normatywnego lub ustawodawstwa), historyczna (ustala się znaczenie za pomocą materiałów historycznych)

Ze względu na wyniki: rozszerzająca ( wykładnia nakazuje interpretować normę szerzej niż wynikało z wykładni słownej), ścieśniająca ( wykładnia nakazuje interpretować normę wężej niż wynikało z wykładni słownej), stwierdzająca ( należy rozumieć dokładnie tak samo jak wykładnia słowna)

Źródła prawa- sformalizowany akt władzy państwowej zawierające przepisy prawne

Hierarchia aktów prawnych; konstytucja, ustawy, ratyfikowane ustawy międzynar, rozporządzenia, akty prawa miejscowego

Ustawę zgłosić mogą: posłowie, senat, prezydent rada ministrów 100000 ob. Z prawem wyboru do sejmu. Są 3 czytania ustawy. Prezydent ma 21 dni na podpisanie ustawy. Ustawy ogłasza się w dzienniku ustaw, wchodzi w życie 14 dni od ogłoszenia jej, chyba , że sama stanowi inaczej

Umowy międzynar. ratyfikuje prezydent, czasami wymagana jets uprzednia zgoda sejmu( wyraża ja w ustawie)

Akt prawny- ujety w odpowiedniej formie wyraz woli państwa zarówno o charakterze ogólnym( ustawa) jak indywidualnej sprawy ( decyzja podatkowa)

Rodzaje aktów prawnych

Akt normatywny ( zawiera normy prawne, ma charakter powszechny, pochodzi od organów mających funkcje ustawodawczą)

Akt nienormatywny ( decyzja org. Państwowego w konkretnej sprawie)

Luka prawna, sytuacja, w której dla danego stanu faktycznego brak jest w ogóle prawnej regulacji, jak i taka, gdy istnieje ogólne uregulowanie, które można odnieść do tego stanu faktycznego, ale które jest całkowicie nieadekwatne do uzasadnionych potrzeb społecznych.

Lukę uzupełnia się przez : wydanie odpowiedniego aktu normatywnego, doraźnie wypełnia się przez analogie ustawy( do jakiegoś faktycznego stanu jest stworzona ustawa i można ja zastosować do innego stanu faktycznego) i analogię prawa ( sąd stwarza normę wyprowadzona z ogólnych zasad ustawodawstwa)

. Obowiązywanie prawa w przestrzeni i czasie. (Ujęcie formalne)

PRZESTRZEŃ:
-prawo obwiązuje na terenie całego (lub jego części) państwa, którego organy je ustanowiły lub sankcjonują; terytorium określane jest za pomocą umów wewnątrzkrajowych lub międzynarodowych
-prawo międzynarodowe ratyfikowane przez uprawniony organ staje się elementem prawa wewnątrz-krajowego
CZAS:
-istnieje moment początkowy i końcowy obowiązywania normy prawnej;
-prawo obowiązuje od momenty gdy wyznaczy go ustawodawca, jednak nie wcześnie od momentu opublikowania; RP - 14 dni od opublikowania w Dzienniku Ustaw;
-vacatio legis - czas pomiędzy opublikowaniem a wejściem aktu normatywnego w życie;
-retroakcja - działanie prawa wstecz - wyjątek od zasady „lex retro non agit” - stosowanie jest dopuszczalne gdy wiąże się ono z nagrodami lub korzyściami;;
-„lex severior non agit” - zakaz stosowania prawa surowszego wstecz

Kolizja przepisów w czasie- sprawa uregulowana przez 2 przepisy wydane w różnym czasie

Kolizja przepisów w przestrzeni np. między przepisami w różnych dzielnicach kraju, przepisach różnych państw

Ten problem rozwiązują przepisy kolizyjne

Funkcje sejmu:1. Ustawodawcza-Podstawowym zadaniem Sejmu jest uchwalanie ustaw, w tym ustawy budżetowej

2. Kreacyjna- uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu
- za zgodą Senatu, powołuje prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich i Generalnego Inspektora Danych Osobowych
- na wniosek prezydenta powołuje Prezesa Narodowego Banku Polskiego
- powołuje członków Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, część składu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Krajowej Rady Sądownictwa i Rady Polityki Pieniężnej
3. Kontrolna-Udziela rządowi absolutorium z wykonania budżetu państwa, stosuje interpelacje, może wyrażać wotum zaufania wobec Rady Ministrów większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, wotum nieufności wobec Rady Ministrów bądź poszczególnych ministrów. Posłowie kierują do premiera lub poszczególnych ministrów interpelacje oraz pytania w sprawach bieżących. Rozpatrują sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, wysłuchują corocznej informacji Rzecznika Praw Obywatelskich. Sejm może powołać komisję śledczą do zbadania jakiejś sprawy

Organy wewnętrzne sejmu:   marszałek Sejmu( kieruje pracami sejmu mianuje i zwalnia pracowników kancelarii Sejmu.) prezydium Sejmu (składa się z marszałka w wicemarszałków. Do zadań należy ustalanie planów prac Sejmu zwoływanie posiedzeń Sejmu i ustalanie porządku obrad ustalanie planów prac Sejmu zwoływanie posiedzeń Sejmu i ustalanie porządku obrad ,dokonywanie wykładni regulaminu Sejmu, utrzymywanie stosunków z Senatem ) konwent seniorów (Konwent seniorów składa się z marszałka i wicemarszałków oraz przewodniczących klubów poselskich, zadanie polega na zapewnieniu współdziałania organizacji zrzeszających posłów na terenie Sejmu, a więc klubów poselskich) komisje sejmowe (stałe- pomocnicze organy sejmu, nadzwyczajne do zbadania określonej sprawy Zadania: rozpatrywanie projektów ustaw wysłuchiwanie sprawozdań i informacji kierowników resortów, urzędów oraz instytucji lub ich zastępców, przeprowadzanie analizy działalności poszczególnych działów administracji państwowej

Immunitet polega na wyłączeniu lub ograniczeniu możliwości pociągania posła do odpowiedzialności prawno-karnej lub w ogóle sądowej oraz legalnego naruszania jego nietykalności osobistej. Rozróżniamy 2 rodzaje immunitetu: immunitet materialny jest to zakaz pociągania posła do odpowiedzialności za wszelkie działania wchodzące w zakres sprawowania mandatu, choćby nawet nosiły one znamiona przestępstwa (dot. kadencji i okresu po niej) immunitet formalny - jest to zakaz pociągania posła do odpowiedzialności karnej, chyba że sam wyrazi na to zgodę lub uczyni to Sejm (dot. okresu kadencji]

Funkcje senatu : * udział w ustawodawstwie,
* opiniowanie / wyrażanie zgody na powołanie niektórych organów państwowych,
* za zgodą Senatu powoływani są członkowie NIK, Rzecznika Praw Obywatelskich,
* powoływanie swoich przedstawicieli do organów państwowych - KRRiTV (3 członków), RPP (3 członków), KRS (2 członków),

Senatorem w Polsce może być obywatel, który ukończył 30 lat. Obowiązkiem senatora jest złożenie ślubowania przed Senatem RP, branie udziału w pracach Senatu na posiedzeniach plenarnych i w komisjach oraz utrzymywanie kontaktu z wyborcami.Senatorowi przysługuje immunitet (nietykalność),. W odróżnieniu od posłów senatorom nie przysługuje prawo interpelacji, ani prawo do inicjatywy; wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej może złożyć grupa 10 senatorów bądź komisja senacka.Senatorowie są zorganizowani w Senacie w kluby i koła senatorskie. Mandat senatora -pełnomocnictwo udzielone osobie sprawującej funkcję pochodzącą z wyboru.

Rada Ministrów

Organizacja [

Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani Wiceprezesi Rady Ministrów oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

Kompetencje

Rada Ministrów:

• prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej (art. 146 ust. 1 Konstytucji),

• kieruje administracją rządową (art. 146 ust. 3 Konstytucji),

Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych oraz samorządu terytorialnego (art. 146 ust. 2 Konstytucji).

Procedura utworzenia

Obowiązująca Konstytucja przewiduje następującą procedurę utworzenia rządu:

• Zasadnicza procedura

• W ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, tj. wskazuje osobę (zwykle wytypowaną wcześniej przez partię polityczną mającą większość w Sejmie lub koalicję partii), która otrzymuje misję sformowania rządu (art. 154 ust. 1 zd. 1 in principio Konstytucji).

• Osoba desygnowana na Prezesa Rady Ministrów w ciągu 14 dni proponuje Prezydentowi skład Rady Ministrów (art. 154 ust. 1 zd. 1 in fine Konstytucji).

• Prezydent powołuje Prezesa Rady Ministrów oraz pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera przysięgę od nowo powołanej Rady Ministrów (art. 154 ust. 1 zd. 2 Konstytucji).

• W ciągu 14 dni od powołania przez Prezydenta Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 1 zd. 2 Konstytucji, Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów (exposé) z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (art. 154 ust. 2 Konstytucji).

• I procedura rezerwowa

• W razie niepowołania Rady Ministrów w przedstawionym wyżej trybie lub nieudzielenia jej wotum zaufania przez Sejm, w ciągu 14 dni od upływu terminów określonych w art. 154 ust. 1 lub 2 Konstytucji, Sejm wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz proponowanych przez niego członków Rady Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera od niej przysięgę (art. 154 ust. 3 Konstytucji).

• II procedura rezerwowa

• W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 3 Konstytucji Prezydent w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę (art. 155 ust. 1 zd. 1 Konstytucji). (W praktyce ustrojowej, 11 czerwca 2004 roku, doszło uprzednio do desygnowania Prezesa Rady Ministrów na podstawie art. 154 ust. 1 zd. 1 Konstytucji.)

• W ciągu 14 dni od powołania przez Prezydenta Rady Ministrów w trybie art. 155 ust. 1 zd. 1 Konstytucji, Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów (exposé) z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (art. 155 ust. 1 zd. 2 Konstytucji).

• W razie nieudzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania w trybie określonym w art. 155 ust. 1 zd. 2 Konstytucji, Prezydent skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory (art. 155 ust. 2 Konstytucji).

Zgodnie z art. 158 ust. 1 in fine Konstytucji, możliwe jest także powołanie nowej Rady Ministrów w trybie tzw. konstruktywnego votum nieufności. Sejm wyraża Radzie Ministrów votum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek złożony przez co najmniej 46 posłów, w którym imiennie powinien być wskazany kandydat na Prezesa Rady Ministrów. W sytuacji przyjęcia takiej uchwały przez Sejm, Prezydent ma obowiązek przyjąć dymisję Rady Ministrów, powierzyć jej dalsze sprawowanie obowiązków do czasu wyboru nowego rządu i powołać wskazanego w uchwale o wotum nieufności kandydata na Prezesa Rady Ministrów, co rozpoczyna zasadniczą procedurę powoływania Rady Ministrów.

Odpowiedzialność konstytucyjna [edytuj]

Członkowie Rady Ministrów (również Premier) ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za:

• naruszenie Konstytucji lub ustawy w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie urzędowania (art. 156 ust. 1 Konstytucji),

• popełnienie przestępstwa w związku z zajmowanym stanowiskiem.

Odpowiedzialność konstytucyjna ma charakter indywidualny, egzekwować ją można tylko od każdego członka rządu z osobna.

Wnioskować w tej sprawie może Prezydent lub grupa 115 posłów. Wniosek kierują oni na ręce Marszałka Sejmu, który przekazuje go Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w celu zbadania zasadności. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej przekazuje sprawozdanie oraz końcowy wniosek na posiedzenie plenarne Sejmu, gdzie odbywa się głosowanie - postawienie członka Rady Ministrów w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu wymaga większości kwalifikowanej 3/5 ustawowej liczby posłów.

Postępowanie przed Trybunałem Stanu jest dwuinstancyjne: w I instancji Trybunał Stanu orzeka w składzie przewodniczący + 4 członków, natomiast jako organ odwoławczy (II instancji) przewodniczący + 6 członków (z wyłączeniem tych, którzy orzekali w I instancji). Przy postępowaniu stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego. Sankcjami są:

• utrata zajmowanego stanowiska,

• a w przypadku popełnienia deliktu konstytucyjnego także:

• utrata praw wyborczych,

• utrata orderów i odznaczeń,

• zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach pańswowych lub organizacjach społecznych.

Rzecz Praw obywatelskich- Rzecznika powołuje w formie uchwały Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat i liczona jest od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem. Stoi na straży wolności, praw człowieka i obywatela. Kontroluje a także podejmuje stosowne czynności jeśli stwierdzi, że z powodu celowego działania lub zaniechania przez organa, organizacje albo instytucje zobowiązane do przestrzegania i realizacji wolności człowieka i obywatela nastąpiło naruszenie prawa oraz zasad współżycia i sprawiedliwości społeczn. Rzecznik wypełnia 4 funkcje: prewencyjną diagnostyczną kontrolną kreującą.

Najwyższa Izba Kontroli - to instytucja państwowa, podlegająca bezpośrednio Sejmowi i prowadząca kontrole w państwie. W zakresie NIK-u jest m.in.: kontrolowanie działalności organów państwa

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT lub KRRiTV) to organ konstytucyjny (art. 213 - 215), który stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji.

Szczeble samorządu terytorialnego: gminę, powiat, województwo

Gmina:

Organy gminy :rada gminy - władza uchwałodawcza i kontrolna, wójt, burmistrz, prezydent miasta - władza wykonawcza

Zadania gminy:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zadania te dzielimy na własne - nadane ustawowo i zlecone - przydzielane przez władze państwowe.

Gmina realizuje wszystkie zadania niezastrzeżone do kompetencji innych jednostek samorządu terytorialnego (powiat, województwo samorządowe).

Mieszkańcy uczestniczą w sprawowaniu władzy na terenie swojej gminy poprzez głosowanie: w wyborach samorządowych oraz referendum lokalnym lub za pośrednictwem organów gminy.

Gmina realizuje dwa rodzaje zadań: własne i zlecone.

I zadania własne- zadania publiczne wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego, które służą zaspokojeniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Mogą one być:

• a) obowiązkowe:- gmina nie może zrezygnować z ich realizacji, musi zapewnić w budżecie środki na ich realizowanie; przyczyna: dążenie do zapewnienia mieszkańcom świadczeń publicznych o charakterze elementarnym

• b) fakultatywne:- gmina realizuje je w takim zakresie, w jakim jest to możliwe ze względu na środki posiadane w budżecie oraz lokalne potrzeby (samodzielnie na własną odpowiedzialność z własnego budżetu).

II zadania zlecone- inne zadania publiczne wynikające z uzasadnionych potrzeb państwa ustawowo zlecone do wykonania jednostkom samorządu terytorialnego. Są:a) przekazywane na mocy regulacji ustawowej b) przekazywane w drodze porozumień między jednostką samorządu terytorialnego a administracją rządową.

Stosunek administracyjnoprawny - stosunek prawny regulowany przez normy prawa administracyjnego. Powstaje wskutek zaistnienia przesłanek faktycznych lub określonych faktów prawnych. Ustaje z chwilą wydania przez organ administracji publicznej, wiążącego rozstrzygnięcia

Akt administracyjny: jednostronne, władcze oświadczenie woli organu administracji publicznej rozstrzygające w sposób prawnie wiążący o sytuacji indywidualnie określonego podmiotu prawa w konkretnej sprawie, wydane przez ten organ w toku postępowania administracyjnego, na podstawie przepisów proceduralnego prawa administracyjnego (i w wykonaniu przepisów materialnego prawa administracyjnego). Aby akt administracyjny był ważny musi mieć zachowaną odpowiednią formę

Postępowanie administracyjne jest to tok czynności organu administracyjnego i stron, zmierzających do wydania aktu administracyjnego

Ogólne postępowanie administracyjne charakteryzują następujące zasady:
- prawdy obiektywnej,
- udziału stron w postępowaniu,
- kontroli społecznej nad postępowaniem,
- uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu stron.
Do podstawowych zasad postępowania administracyjnego należą:
1) zasada prawdy obiektywnej; oznacza ciążący na organie administracyjnym prowadzącym postępowanie obowiązek dążenia do możliwie najwierniejszego odtworzenia rzeczywistego stanu faktycznego, na podstawie którego ma nastąpić wydanie decyzji. Rozstrzygnięcie sprawy może nastąpić wówczas gdy okoliczności sprawy są w pełni wyjaśnione, a więc gdy znana jest cała prawda.
2) zasada udziału stron w postępowaniu; oznacza, że postępowanie administracyjne toczy się przy aktywnym udziale zainteresowanych w treści przyszłej decyzji stron. Jest to niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego, co bez wyjaśnienia stron nie byłoby w pełni możliwe.
3) zasada kontroli społecznej nad postępowaniem administracyjnym; wynika z tego, że społeczeństwo jest zainteresowane w ścisłym przestrzeganiu prawa przy wydawaniu decyzji administracyjnych. Społeczeństwu zależy na wyeliminowaniu wszelkich przejawów naruszenia praworządności ( łapówki ).
4) zasada uwzględnienia interesu społecznego i słusznego interesu stron; zmierza do podkreślenia, iż organ administracyjny powinien mieć na uwadze z jednej strony interes społeczny, z drugiej zaś nie wolno mu dopuścić do naruszenia słusznego interesu uczestnika postępowania.

Decyzja administracyjna - to akt prawny, wydany przez odpowiedni organ z zakresu jego kompetencji. Może dotyczyć: przyznania lub cofnięcia obywatelowi określonych uprawnień np. nakaz, zakaz, licencja.,nałożenia lub cofnięcia obywatelowi określonych uprawnień.Jeśli decyzja organu administracyjnego zmienia sytuację prawną obywatela mówimy wówczas o decyzji konstytutywnej. Jeśli natomiast potwierdza sytuację prawną istniejącą dotychczas mówimy o decyzji deklaratoryjnej.

 

Każda decyzja zawiera ściśle określona strukturę:określenie organu, który ją wydał,

• datę wydania decyzji,

• oznaczenie stron, których postępowanie dotyczy,

• odwołanie się do podstawy prawnej na mocy, której decyzja została podjęta,

• rozstrzygnięcie sprawy,

• uzasadnienie decyzji,

• pouczenie o przysługującym trybie i terminie odwoławczym,

• podpisy osób wydających decyzję oraz zajmowane przez nich stanowiska.

Postanowienie administracyjne - to akt organu administracyjnego, na temat kwestii proceduralnych wynikłych w trakcie postępowania administracyjnego np. zawieszenie postępowania, czy sprostowanie błędów. Postanowienie administracyjne zawiera taką samą strukturę jak decyzja administracyjna, z wyjątkiem uzasadnienia, które występuje jedynie wówczas gdy jest możliwe odwołanie.
decyzja ostateczna - decyzja, od której nie zostało wniesione odwołanie / została wydana przez organ odwoławczy.

Zwyczajne środki odwoławcze prawo administracyjne: odwołanie - obowiązuje ścisły termin złożenia 14 dni od daty otrzymania decyzji. Decyzja zawiera wskazanie organu odwoławczego, który może uchylić całkowicie lub częściowo wydaną wcześniej przez organ administracyjny decyzję. zażalenie - wnosi się 7 dni od daty doręczenia do organu odwoławczego.

Osoba fizyczna= człowiek

Osoba prawna- wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego

Zdolność prawna- możliwość występowania w charakterze podmiotu w stosunkach cywilno- prawnych

Zdolność do czynności prawnych- zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych Można mieć pełną , ograniczoną lub nie mieć zdolności do czynności prawnej

Czynność prawna- czynność osoby fizycznej lub prawnej , która zmierza do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli

Czynność prawna a) jednostronna( do dokonania czynności wystarczy oświadczenie woli 1 osoby) i dwustronna (do dokonania czynności wystarczy oświadczenie woli 2 i wiecej osób)

b) rozporządzające( przeniesienie jakiegoś prawa majątkowego na inną osobę jego zniesienie lub obciążenie) i zobowiązujące ( zobowiązanie strony do wykonania świadczenia w przyszłośći)

c) odpłatne np. sprzedaż i nieodpłatne

d) konsensualne( wymagane tylko oświadczenie woli) i realne ( oś woli + wydanie rzeczy)

Przesłanki ważności czynności prawnej: - osoba dokonująca czynności prawnej musi posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych
- czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawą i zasadami współżycia społecznego
- czynność prawna musi być dokonana w przewidzianej formie, jeżeli przepisy wymagają określonej formy pod rygorem nieważności
- czynnośc prawna powinna być wolna od wad.

Oświadczenie woli - pojęcie z zakresu prawa cywilnego oznaczające przejaw woli ludzkiej zmierzający do wywołania skutku prawnego w postaci powstania, zmiany, ustania stosunku prawnego. Oświadczeniem woli jest każde zachowanie człowieka wyrażające jego wolę w sposób dostateczny. Może być złożone nie tylko na piśmie, ale także ustnie, jak również wyrażone przez gest

Wady oświadczenia woli:
1) brak świadomości lub swobody - osoba składająca oświadczenie woli znajduję się w stanie psychicznym odbiegającym od normalnego, co uniemożliwia podjęcie decyzji i złożenie oświadczenia w sposób świadomy lub swobodny,
2) pozorność - złożenie oświadczenia za zgodą drugiej strony dla pozoru,
3) błąd - polega na mylnym wyobrażeniu u osoby składającej oświadczenie o rzeczywistym stanie albo na mylnym wyobrażeniu o treści złożonego oświadczenia, daje on prawo osobie składającej oświadczenie woli prawo wycofania się z jego skutków,
4) groźba -oznacza przymus psychiczny
i niematerialne, których to zachowanie dotyczy,
c) uprawnienia wynikające ze stosunku,
d) obowiązki wynikające ze stosunku.

Przedstawicielstwo polega na tym, że czynność prawna dokonana zostaję przez osobę zwaną przedstawicielem, w imieniu innej osoby, zwanej reprezentowanym, oraz że pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

.2. Rodzaje przedstawicielstwa
1. Przedstawicielstwo ustawowe - dokonywane przez przedstawiciela czynności prawnych w czyimś imieniu wynikające z obowiązujących ustaw (np. przedstawicielem ustawowym małoletnich dzieci są z mocy ustawy ich rodzice),
2. Pełnomocnictwo - prawo przedstawiciela do dokonywania czynności prawnych w cudzym imieniu opiera się na woli osoby reprezentowanej (mocodawcy) (http://www.bazic.pl).
Pełnomocnictwo to jednostronne oświadczenie osoby (mocodawcy), na mocy którego inna osoba (pełnomocnik) staje się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy. Innymi słowy, każda czynność wykonana przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego pełnomocnictwa wywoła skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy.

Przedawnienie- po upływie wskazanego przez prawo terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia ,świadczenia. Przedawnieni ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Termin wynosi 10 lat Przerwanie przedawnienia powodują; czynności w celu dochodzenia rozszczeń, uznanie roszczenia przez dłużnika

Rzecz-przedmioty materialne na tyle wyodrębnione, że w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne

Rodzaje rzeczy

• Podział na rzeczy ruchome i nieruchome (Nieruchomość- grunt czyli część powierzchni ziemi + to co z nim trwale związane np. drzewo dom Ruchomość to reszta rzeczy)

• P. na podzielne i niepodzielne

• P. na oznaczone gatunkowo (rzecz ma wskazany gatunek , ilość, miarę i ciężar i indywidualnie ( rzecz posiada własne cechy, jej tylko właściwe)

• P na rzeczy znajdujące się w obrocie i wyjęte z obrotu

• P na środki trwałe i obrotowe

• P na rzeczy zużywalne (np. jedzenie zjesz i nie masz) i nie zużywalne (maszyny)

Część składowa- elementy rzeczy, które nie mogą być odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo przedmiotu odłączonego np. części składowe gruntu to budynki

Przynależność- odrębne rzecz potrzebne do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem

Własność- najszersze prawo do rzeczy, pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i nią rozporządzać z wyłączeniem innych osób

Prawo do korzystania z rzeczy- Właściciel może używać, przetwarzać i czerpać korzyści z rzeczy, które będą potem jego własnością

Prawo do rozporządzania rzeczą- Swobodne dokonywanie czynności pranych, skutkiem których jest wyzbycie się własności albo obciążenie rzeczy ograniczonym prawem rzeczowym.

Środki ochrony własności: roszczenia windykacyjne( rosz. O wydanie rzezy) negatoryjne (przestanie naruszania prawa własności)

Sposoby nabycia prawa własności

• Pierwotne sposoby nabycia własności:

1. zawłaszczenie (własność rzeczy ruchomej niczyjej nabywa się przez jej objęcie w posiadanie samoistne - art. 181 kc.)

2. zasiedzenie (nabycie własności wskutek upływu czasu);

3. przemilczenie (nabycie wskutek braku zgłoszenia się właściciela);

4. odłączenie pożytków naturalnych od rzeczy przez uprawnionego do ich pobierania

5. przetworzenie, pomieszanie, połączenie rzeczy ruchomych

6. nacjonalizacja

7. w drodze egzekucji sądowej

• Pochodne sposoby nabycia własności:

1. przez dziedziczenie;

2. w drodze nadania przez władzę;

3. przez umowę przenoszącą własność

współwłasność - dana rzecz należy niepodzielnie do wszystkich współwłaścicieli, zaś każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności Rodzaje współwłasności: współwłasność w częściach ułamkowych (każdemu współwłaścicielowi przysługuje udział w prawie własności określony ułamkiem,) i współwłasność łączną (każdy jej przypadek regulują przepisy szczególne, które ją ustanawiają np. małżeńska współwłasność majątkowa

Ograniczone prawa rzeczowe- Prawa przysługujące osobie fizycznej lub prawnej dla rzeczy będącej własnością innej osoby

Rodzaje: użytkowanie, zastaw, służebność, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej , hipoteka

Zobowiązanie- stosunek prawny, w którym jedna ze stron (wierzyciel) może domagać się od drugiej strony (dłużnik) określonego zachowania czyli świadczenia

Źródła zobowiązań- czynności prawne ( np. umowy), czyny niedozwolone ( powstaje szkoda, treścią zobowiązania jest naprawienie szkody) akty administracyjne (jednostronne decyzje org. Admin. Państw. Stanowiącej źródło zobowiązań) inne zdarzenia ( powstanie zobowiązań o małej ilości i znaczeniu)

Odpowiedzialność deliktowa dotyczy szkody wyrządzonej czynem własnym a nie innej osoby. Udowodnienie winy sprawcy ciąży na poszkodowanym. Oprócz winy poszkodowany musi wykazać szkodę i związek przyczynowy pomiędzy działaniem sprawcy a uczynioną szkodą

Opowiedzialność kontraktowa to odpowiedzialność cywilnoprawna wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku, który powstał na podstawie czynności prawnej i obejmująca obowiązek naprawienia wynikłej z tego szkody

Szkoda- Uszczerbek w obecnym i przyszłym majątku, jakiego poszkodowany dostaje wbrew swojej woli

Rodzaje szkody :Na osobie: na dobrach osobistych: krzywda, na mieniu: szkoda

Na mieniu rzeczywista strata ,utracone korzyści

Sposób naprawienia szkody :przez przywrócenie stanu poprzedniego przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, zwanej odszkodowaniem.

Prawo gospodarcze - zwyczajowe określenie dziedzin prawa regulujących działalność gospodarczą. Zazwyczaj określenie to obejmuje prawo gospodarcze prywatne oraz prawo gospodarcze publiczne, często jednak bywa synonimem publicznego prawa gospodarczego.

Przedmiotem prawa gospodarczego są funkcje państwa w sferze gospodarczej i wszystkie konsekwencje prawne ich sprawowania. Prawo gospodarcze obejmuje sferę stosunków prawnych między organami państwa a podmiotami gospodarczymi, stosunki te są regulowane w trybie administracyjnym

obrót profesjonalny- takie umowy, w których po dwóch stronach czynności prawnej występują osoby zajmujące się prowadzeniem działalności gospodarczej i jednostronnie handlowe

Jest jeszcze obrót konsumencki

Przedsiębiorcą - podmiot prawa, który prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą

Działalność gospodarcza - forma aktywności przedsiębiorców działających na rynku

Firma- imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwa osoby prawnej czy ułomnej osoby prawnej.

Firma składa się z: rdzenia będącego imieniem i nazwiskiem osoby fizycznej lub nazwą osoby prawnej, dodatków (obligatoryjnych i fakultatywnych

Prokura - szczególny rodzaj pełnomocnictwa dla osoby fizycznej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych (prokurenta), którego udzielić może każdy przedsiębiorca podlegający wpisowi do rejestru przedsiębiorców Prokura upoważnia do dokonywania wszelkich czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Spółka cywilna (s.c.), - jeden z rodzajów umów znanych polskiemu prawu cywilnemu.

Nie posiada osobowości prawnej, nie stanowi jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, lecz jest konstrukcją regulowaną przez prawo zobowiązań). Nie stanowi więc samodzielnego podmiotu prawa, podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. Nie ma własnego mienia - nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, stanowiącego ich współwłasność łączną. Także wspólnicy, nie spółka, prowadzą ewentualne przedsiębiorstwo, które podlega rejestracji w Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego. To wspólnicy są przedsiębiorcami i to oni mają firmy (Spółka cywilna nie może mieć firmy.

Zawierając umowę wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, przy czym nie musi to być działalność zarobkowa - dopuszczalne jest np. powołanie spółki w celu wspólnej budowy drogi. Umowa spółki powinna zostać zawarta na piśmie dla celów dowodowych (ad probationem). Istotą spółki cywilnej jest stałość jej składu osobowego, wobec czego wspólnik nie może rozporządzać udziałem w majątku wspólnym ani w jego składnikach, utrudnione jest także wystąpienie ze spółki.Do osiągnięcia celu spółki zazwyczaj niezbędne jest utworzenie majątku wspólnego, który powstaje z praw wniesionych w postaci wkładów oraz z usług wspólników. Za zobowiązania zaciągnięte w związku z działalnością spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie zarówno majątkiem spółki, jak i majątkiem indywidualnym. Prawo do udziału w zyskach i obowiązek pokrywania strat mają wszyscy wspólnicy; może on, choć nie musi, zostać skorelowany z wysokością wkładów. Obowiązek pokrywania strat można wyłączyć w umowie, lecz nie wolno wykluczyć wspólnika od udziału w zyskach (zobacz spółka lwia).

Spółki osobowe opierają swą działalność na osobistej pracy wspólników w przedsiębiorstwie spółki. Spółki osobowe to:

• spółka jawna,

• spółka partnerska,

• spółka komandytowa,

• spółka komandytowo-akcyjna.

Spółki : jawną, komandytową oraz komandytowo - akcyjną można założyć tylko w celu prowadzenia przedsiębiorstwa pod własną firmą. Spółkę zaś partnerską założyć można w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce, prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Spółki osobowe posiadają następujące cechy:

• brak osobowości prawnej (są bowiem tzw. ułomnymi osobami prawnymi),

• wspólnicy reprezentują spółkę (co do zasady, bo np. w spółce partnerskiej może zostać powołany do tego zarząd),

• istnieje stała więź między wspólnikami,

• wspólnicy muszą być ujawnieni (są jednak wyjątki od tej zasady, np. komandytariusze, jeśli nie chcą ponosić pełnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, nie powinni być ujawniani w firmie spółki),

• wspólnicy wnoszą wkłady,

• nieograniczona i solidarna odpowiedzialność osobistym majątkiem wspólników za zobowiązania spółki (są wyjątki od tej zasady, gdyż np. akcjonariusze w spółce komandytowo-akcyjnej nie odpowiadają za zobowiązania spółki),

• wspólnicy pracują na rzecz spółki (nie wszyscy mają taki obowiązek, czasem wystarczy wniesienie wkładów w odpowiedniej wysokości),

• uproszczona księgowość.

Spółka jawna - osobowa spółka prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie będąca inną spółką handlową. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. Może jednak zawierać umowy, może pozywać i być pozywana. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

Powstanie spółki jawnej

Spółka jawna wykształciła się w połowie XII wieku. Pierwsze spółki jawne były spółkami rolniczymi.

Powstanie spółki jawnej obejmuje 3 tryby:

1. w drodze umowy pomiędzy wspólnikami

2. w drodze przekształcenia spółki cywilnej w jawną na podstawie art. 26 par.4 Kodeksu Spółek Handlowych

3. w drodze przekształcenia każdej spółki handlowej w jawną na podstawie art. 551 i następne KSH.

Umowa spółki jawnej powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Umowa spółki powinna zawierać:

• firmę i siedzibę spółki,

• określenie wkładów wnoszonych przez każdego ze wspólników i ich wartość,

• przedmiot działalności spółki,

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Dla powstania spółki jawnej wymagane jest wpisanie spółki do KRS Krajowego Rejestru Sądowego. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłosić spółkę do rejestru. Spółka jawna wpisywana jest do KRS jako przedsiębiorca. Zgłoszenie spółki jawnej do KRS powinno zawierać:

• firmę, siedzibę i adres spółki,

• przedmiot działalności spółki,

• nazwiska i imiona albo firmy (nazwy)wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń,

• nazwiska i imiona osób upoważnionych do reprezentowania spółki,

i sposób reprezentacji,

• złożone wobec sądu lub notarialnie poświadczone wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.

Do sądu rejestrowego należy zgłosić również wszelkie zmiany w wyżej wymienionych danych. Firma spółki powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników z oznaczeniem "spółka jawna". Dopuszcza się stosowanie w obrocie skrótu "sp.j."

Prowadzenie spraw spółki jawnej [edytuj]

Każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki jawnej bez dodatkowego wynagrodzenia. Umową spółki albo późniejszą uchwałą wspólników można powierzyć prowadzenia spraw spółki jednemu lub kilku wspólnikom. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Umowa może też przewidywać wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki. Prowadzenie spraw spółki nie może zostać powierzone osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

Każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały wspólników może prowadzić sprawy spółki nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed dokonaniem tej czynności sprzeciwi się jej przeprowadzeniu choćby jeden z pozostałych wspólników, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. W tym przypadku uchwała podejmowana jest jednomyślnie przez wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki.

W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest jednomyślna uchwała wspólników podejmowana przez wszystkich wspólników, także tych, którzy są wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Wyjątek dotyczy czynności nagłych, których zaniechanie naraziłoby spółkę na poważną szkodę. Wówczas każdy ze wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać taką czynność.

Wspólnik może zostać zwolniony od obowiązku prowadzenia spraw spółki, jak również może zostać pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki. Następuje to tylko z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

Prawa i obowiązki wspólników

W spółce jawnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Obowiązuje jednak zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólników. Oznacza ona, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co nie oznacza jednak, że wierzyciel nie może wcześniej wystąpić z pozwem przeciwko wspólnikom.

Rozwiązanie spółki jawnej

Rozwiązanie spółki następuje w następujących przypadkach:

• zaistnienie okoliczności wskazanych w umowie spółki (jednakże jeśli pomimo zajścia tych okoliczności spółka nadal prowadzi swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników, to spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieokreślony),

• jednomyślnej uchwały wspólników o zakończeniu działalności,

• ogłoszenia upadłości spółki,

• śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości (pomimo jednak zajścia tych okoliczności spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, gdy umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią a uzgodnienie takie powinno nastąpić niezwłocznie; w przeciwnym razie spadkobierca zmarłego lub syndyk upadłości mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji spółki)

• wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika (spółka będzie jednak trwała nadal, jeśli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią, przy czym ich uzgodnienie powinno nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia; w przeciwnym razie wspólnik, który wypowiedział umowę lub jego wierzyciel, domagać się mogą przeprowadzenia likwidacji spółki),

• prawomocnego orzeczenia sądu (każdy bowiem wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd; gdy jednak ważne powody zachodzą tylko po stronie jednego ze wspólników, to pozostali mogą żądać, by sąd orzekł o wyłączeniu tegoż wspólnika ze spółki; umowa nie może w tej gestii stanowić inaczej).

Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) tylko w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Cechy:

• umowa wymaga formy aktu notarialnego,

• powstaje z chwilą wpisu do KRS,

• celem spółki jest wykonywanie wolnego zawodu,

• odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów,

• działa pod własną firmą,

• firma powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.

• pierwotnie musi się składać z co najmniej dwóch wspólników.

Spółka komandytowa - spółka osobowa mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada w sposób nieograniczony co najmniej jeden wspólnik, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).

Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Wpis ma charakter konstytutywny, co oznacza, że wywołuje on określone skutki prawne. Od momentu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym spółka komandytowa staje się tzw. jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, ale posiadającą zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych (ułomna osoba prawna). Może być podmiotem prawa i obowiązków (zdolność prawna) oraz własnym działaniem (konkretnie działaniem osób uprawnionych do reprezentowania spraw spółki) dokonywać czynności prawnych.

Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie, w formie aktu notarialnego.

Firma spółki powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa" (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.

Spółka komandytowo-akcyjna - spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

firma (nazwa) spółki powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz uzupełnienie "spółka komandytowo-akcyjna"w obrocie dopuszczalne jest używanie skrótu "S.K.A.",spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców, minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 50.000 zł,osoby podpisujące statut są założycielami spółki, statut spółki powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego, statut powinien zawierać: firmę, siedzibę spółki, przedmiot działalności, czas trwania spółki jeżeli jest on oznaczony, oznaczenia wkładów i wartość wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza, wysokość kapitału zakładowego oraz sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji, ich liczbę ze wskazaniem czy są akcjami imiennymi, czy na okaziciela, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnego rodzaju liczba akcji poszczególnych rodzajów i związane z nim uprawnienia, nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy wraz z siedzibami, adresami lub adresami do doręczeń. Jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej lub walnego zgromadzenia, statut powinien określać również sposób ich organizacji,walne zgromadzenie spółki komandytowo-akcyjnej obejmuje akcjonariuszy i komplementariuszy. Komplementariusze mają prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, a jeśli posiadają akcje (czyli są zarówno komplementariuszami jak i akcjonariuszami) to mają również prawo głosu,

reprezentacja spółki:

co do zasady reprezentacją zajmują się komplementariusze ( jednakże mogą zostać oni na mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądowego pozbawieni tego prawa, a późniejsze pozbawienie komplementariusza prawa reprezentacji będzie wymagało zmiany statutu i zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy ), akcjonariusz reprezentuje spółkę ewentualnie jako pełnomocnik ( w przypadku jednak, gdy dokona w imieniu spółki czynności prawnej, a nie ujawni swego pełnomocnictwa, przekroczy jego zakres lub będzie działał bez pełnomocnictwa, to za skutki tejże czynności wobec osób trzecich poniesie pełną odpowiedzialność; podobnie pełną odpowiedzialność będzie akcjonariusz ponosił wobec osób trzecich za zobowiązania spółki, gdy jego nazwisko lub firma zostanie umieszczone w firmie spółki ).

Spółka kapitałowa -. Grupuje spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne, a więc posiadające kapitał zakładowy jako najważniejszy element będący podstawą ich utworzenia oraz zwalniające z pewnymi wyjątkami udziałowców/akcjonariuszy z odpowiedzialności osobistej za zobowiązania tych spółek.

Kapitał zakładowy - to kapitał podstawowy spółki, pierwotny wkład właścicieli - wspólników spółki wniesiony przy założeniu . Wartość tego kapitału musi być zgodna z danymi rejestru handlowego, umową spółki lub statutem jednostki gospodarczej.

Spółka jednoosobowa - forma spółki kapitałowej przepisy prawa dopuszczają bowiem utworzenie takiej spółki tylko odnośnie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej niedozwolone jest ponadto tworzenie spółki jednoosobowej z ograniczoną odpowiedzialnością przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością tworzenie jednoosobowych spółek akcyjnych przewidziane jest dla Skarbu Państwa oraz związków samorządu terytorialnego i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa tworzonych w procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i gdy spółka utworzona została z majątku pozostałego po likwidacji przedsiębiorstwa państwowego

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową. Do jej powstania wymagane jest:
1) sporządzenie aktu założycielskiego spółki w formie aktu notarialnego, który powinien określać m.in. firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności, wysokość kapitału zakładowego, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
2) wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w przypadku objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienie nadwyżki;
3) powołanie zarządu;
4) ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub akt założycielski;
5) wpis do rejestru.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową. Do jej powstania wymagane jest:
1) sporządzenie aktu założycielskiego spółki w formie aktu notarialnego, który powinien określać m.in. firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności, wysokość kapitału zakładowego, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
2) wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w przypadku objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienie nadwyżki;
3) powołanie zarządu;
4) ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub akt założycielski;
5) wpis do rejestru.

półka akcyjna jest typową spółką kapitałową. Do jej powstania potrzebne jest:
- zawiązanie spółki, w tym podpisanie statutu przez założycieli. Założycielem może być jedna osoba (z wyjątkiem spółki z o.o.) lub kilka osób. Statut powinien mieć formę aktu notarialnego, a osoby go podpisujące stają się założycielami spółki. Statut musi określać m.in.: firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności, czas trwania - jeśli jest oznaczony, wysokość kapitału zakładowego, wartość nominalną akcji, warunki i sposób ich umorzenia, a także rodzaj i ich liczbę. W statucie mogą znaleźć się również postanowienia odmienne, jeżeli zezwala na to ustawa;
- wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, który dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej;
- ustanowienie zarządu, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia;
- wpis do rejestru sądowego ma charakter obligatoryjny.
Z chwilą wpisu spółka akcyjna w organizacji (jest to spółka powstała z momentem jej zawiązania) staje się spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną.

Cel spółki może mieć zarówno gospodarczy jak i niegospodarczy charakter. Zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji. Wysokość kapitału zakładowego spółki powinna wynosić co najmniej 500 tys. zł. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty.

• Akcje

Akcja - papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej. Także ogół praw i obowiązków akcjonariusza w spółce lub część kapitału akcyjnego.

Kluczową kwestią w spółce akcyjnej są akcje. Akcja jest papierem wartościowym. Określa ułamek kapitału zakładowego przysługujący akcjonariuszowi. Wyróżnia się akcje: imienne, na okaziciela, gotówkowe i aportowe. Akcje imienne wystawione są na wskazanego z imienia i nazwiska akcjonariusza w odróżnieniu od akcji na okaziciela, których właścicielem jest każda osoba nimi się posługująca. Akcje są zbywalne. Najłatwiej jest zbyć akcje na okaziciela. Wystarczy do tego przeniesienie ich posiadania. Z kolei zbycie akcji imiennych wymaga ponadto pisemnego oświadczenia na samej akcji lub osobnym dokumencie oraz wpisu do księgi akcyjnej. Możliwe jest wprowadzenie ograniczeń w zakresie zbywalności akcji. Ograniczenia mogą mieć charakter ustawowy, statutowy lub umowny. Ostatnie z nich są skuteczne tylko między stronami, które zawarły umowę. Jeżeli strony zawarły taką umowę mówi się o tzw. winkulacji akcji. Należy pamiętać także o możliwości umorzenia lub unieważnienia akcji. Skutkiem umorzenia jest wygaśnięcie praw z akcji. Do umorzenia może dojść tylko wtedy, gdy taką sytuację przewiduje statut oraz zostanie obniżony kapitał zakładowy. Z kolei unieważnienie akcji prowadzi do pozbawienia mocy prawnej dokumentu akcyjnego. Przyczyną unieważnienia jest znaczne uszkodzenie dokumentu akcji, świadectwa tymczasowego lub kuponu dywidendowego albo wydanie wadliwego lub nieważnego dokumentu akcji. Spółka pokrywa koszt wydania dokumentu wadliwego lub nieważnego.

• organy

Spółka akcyjna może działać tylko przez swoje organy: walne zgromadzenie, zarząd oraz radę nadzorczą.
Walne zgromadzenie decyduje o najważniejszych sprawach związanych z działalnością spółki. Uchwały walnego zgromadzenia wymagają m.in.:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków;
2) postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru;
3) zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego;
4) nabycie i zbycie nieruchomości lub udziału w nieruchomości, chyba że statut stanowi inaczej;
5) emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa;
6) nabycie własnych akcji.
Są to tylko przykładowe kompetencje walnego zgromadzenia. Generalnie jest ono władne wydawać uchwały we wszystkich sprawach, o ile nie należą one do kompetencji zarządu lub rady nadzorczej.
Walne zgromadzenie może mieć charakter zwyczajny lub nadzwyczajny. Zwyczajne walne zgromadzenie powinno się odbyć w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Zajmuje się m.in. sprawami związanymi z podziałem zysku, pokryciem strat, rozpatrzeniem i zatwierdzeniem sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy. Nadzwyczajne walne zgromadzenie może być zwołane w każdym czasie i w każdej sprawie. Zwołuje się je w przypadkach określonych w kodeksie spółek handlowych lub w statucie, a także gdy organy lub osoby uprawnione do zwoływania walnych zgromadzeń uznają to za wskazane. Kompetencje do zwołania walnego zgromadzenia posiada zarząd, a w razie konieczności rada nadzorcza. W przypadku nadzwyczajnego walnego zgromadzenia także akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/10 kapitału zakładowego mogą żądać jego zwołania, a także umieszczać określone sprawy w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia. Żądanie takie należy złożyć na piśmie do zarządu najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem walnego zgromadzenia. Akcja daje prawo do jednego głosu na walnym zgromadzeniu. Prawo głosu przysługuje od dnia pełnego pokrycia akcji, chyba że statut stanowi inaczej.
Akcjonariusze mogą brać udział w walnym zgromadzeniu osobiście, a także przez pełnomocników. Możliwe jest również głosowanie za pośrednictwem pełnomocników, ale tylko wówczas gdy pełnomocnictwo udzielone jest na piśmie i dołączone do protokołu walnego zgromadzenia. Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że statut lub przepisy kodeksu stanowią inaczej. Przykładowo do powzięcia uchwały o istotnej zmianie przedmiotu działalności spółki wymagana jest większość dwóch trzecich głosów. Głosowanie co do zasady jest jawne, a uchwały powinny być umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza.
Uchwała walnego zgromadzenia, która byłaby sprzeczna ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godziłaby w interes spółki lub miała na celu pokrzywdzenie akcjonariusza może być zaskarżona. Zaskarżenie odbywa się poprzez wytoczenie przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały.
Zarząd jest organem, który reprezentuje spółkę oraz prowadzi jej sprawy. Składa się z jednego lub większej liczby członków, którymi mogą być akcjonariusze lub osoby spoza ich grona. Członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie. Kadencja członka zarządu nie może być dłuższa niż 5 lat. W każdej chwili może być odwołany, ale nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu. W sytuacji, gdy zarząd jest wieloosobowy, wszyscy jego członkowie są obowiązani i uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki. Statut może stanowić inaczej. Zarząd podejmuje uchwały bezwzględną większością głosów, a w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu jeśli statut tak stanowi. Uchwały zarządu są protokołowane. Do członka zarządu odnosi się zakaz konkurencji polegający na tym, iż nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.

Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Nie ma prawa do wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Do zakresu jej kompetencji należy m.in. ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami oraz stanem faktycznym, a także ocena wniosków zarządu odnoszących się do podziału zysku lub pokrycia straty. Rada nadzorcza może również z ważnych powodów zawiesić w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu. W składzie rady nadzorczej musi być co najmniej 3 członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie. Statut może określić inny sposób powoływania lub odwoływania. Kadencja członka rady nie może trwać dłużej niż 5 lat. Osoba, która jest członkiem zarządu, głównym księgowym, radcą prawnym, adwokatem nie może być jednocześnie członkiem rady. Uchwały podejmowane są na posiedzeniu w obecności co najmniej połowy jej członków. Statut może przewidywać surowsze wymagania dotyczące kworum. Rada nadzorcza powinna być zwoływana w miarę potrzeb, nie rzadziej niż 3 razy w roku obrotowym. Zwołania rady nadzorczej może żądać członek rady lub zarząd. W takiej sytuacji przewodniczący rady nadzorczej zwołuje posiedzenie w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania wniosku.

Postępowanie upadłościowe - zespół norm regulujących zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami oraz skutki ogłoszenia upadłości

Skutki ogłoszenia upadłości

1. Upadły traci zarząd nad swoim majątkiem oraz prawo korzystania i rozporządzania nim, zobowiązany jest wskazać i wydać cały majątek i określone dokumenty syndykowi upadłości, który mieniem upadłego zarządza i przeprowadza jego likwidację. Majątek ten (aktywa i pasywa) tworzy masę upadłości, z której wyłączone jest:

1. mienie nie podlegające egzekucji (art. 829 i n. KPC),

2. to co upadły nabędzie osobistym zarobkiem w toku postępowania, jednakże tylko w granicach niezbędnych potrzeb upadłego i osób będących na jego utrzymaniu,

3. mienie przeznaczone na pomoc dla pracowników upadłego i ich rodzin, o ile jest wyodrębnione gospodarczo i rachunkowo,

4. ponadto małżonek upadłego może żądać wyłączenia rzeczy stanowiących jego majątek odrębny oraz takich, w stosunku do których istnieją podstawy do ograniczenia odpowiedzialności z majątku wspólnego,

2. Z dniem ogłoszenia upadłości nadchodzi termin płatności wszelkich zobowiązań pieniężnych upadłego, natomiast zobowiązania niepieniężne zamieniają się na pieniężne i stają się wymagalne choćby nie nadszedł jeszcze termin ich wykonania (Prawo upadłościowe przewiduje szczegółowe rozwiązania w kwestii potrącenia długów (art. 34 i n.), ofert upadłego (art. 38), umów sprzedaży, zlecenia, komisu, agencji, rachunku bankowego, użyczenia, pożyczki, najmu, dzierżawy oraz stosunków majątkowych między małżonkami (art. 39 i n.)

3. Toczące się postępowania cywilne zostają zawieszone z urzędu, o ile spór dotyczy przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości. Podjęcie takiego postępowania możliwe jest po wstąpieniu w miejsce upadłego przez syndyka z tym, że jeżeli upadły był pozwanym, warunkiem podjęcia jest nie uznanie w postępowaniu upadłościowym wierzytelności objętej zawieszonym postępowaniem. Wszczęcie procesu przeciwko upadłemu lub syndykowi po ogłoszeniu upadłości nie jest dopuszczalne. Postępowanie egzekucyjne z dniem ogłoszenia upadłości jest zawieszane, natomiast uprawomocnienie się postanowienia o ogłoszeniu upadłości powoduje umorzenie postępowań egzekucyjnych z mocy samego prawa.

Zdolność upadłościowa- Cecha podmiotu polegająca na tym, że może on być postawiony w stan upadłości

Rodzaje postępowania upadłościowego: postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku, postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia ugody.

Postępowanie naprawcze stosuje się wobec przedsiębiorców, którzy są zagrożeni niewypłacalnością, a jego podstawowym celem jest uchronienie takich przedsiębiorców przed upadłością i doprowadzenie do układu z wierzycielami. Przedsiębiorca jest zagrożony niewypłacalnością, jeżeli pomimo wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny jego sytuacji ekonomicznej jest oczywistym, że w niedługim czasie stanie się niewypłacalny.

• postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku

• postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia ugody.

 

---