1. Podaj definicje: ochrona, zabytek

OCHRONA

Cel: utrzymanie dorobku kulturalnego, przekazanie go następnym pokoleniom.

Jak? Przedsięwzięcia organów administracyjnych (finansowe, prawne i organizacyjne) Zabezpieczenie przed niszczeniem

ZABYTEK

Słownik Staropolski `zabyć'- zapomnieć; zabytek- przedmiot, obiekt zapomniany, pozostawiony. Obecnie konserwacja zabytków- ochrona środowiska kulturowego, czyli przekształcone otoczenie i dzieła rąk i umysłów ludzkich. Elementy materialne i nie materialne (zachowane obiekty, odkopane relikty, zrekonstruowane kamienice, plan, forma i krajobraz miasta, skala zabudowy, materiały użyte, relacje społ., wielofunkcyjność obszaru.

*Nieruchomość lub rzecz ruchomą, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową

2. definicje wg prof. A.Kadłuczki: rezerwat , renowacja, restauracja, rewaloryzacja, zabezpieczenie, umocnienie, odsłonięcie, rekonstrukcja, reintegracja, rekompozycja, integracja, rozbudowa, rozbudowa, translokacja

REZERWAT - jako metoda postępowania została ukierunkowana na zachowanie zabytków w stanie zastanym, tzn ''in situ''. Podejmowane działania mają na celu utrzymać oryginalną substancję obiektów, przy założeniu tylko koniecznych i niezbędnych interwencji zabezpieczających. W ramach tych zadań uwzględnia się również zabiegi konserwatorskie i ekspozycyjno organizacyjne.

RENOWACJA - jest również metodą obejmującą bieżącą interwencję konserwatorską. Zakres prac konserwatorskich mający zachować strukturę i stan zabytku najczęściej dotyczy obiektów pochodzących i wykonanych w jednym czasie, które nie uległy późniejszym przekształceniom. Metoda ta jest stosowana także przy obiektach, które były już odnawiane, ale ich postać została ostatecznie ukształtowana.

RESTAURACJA - to metoda działań konserwatorskich, której zakres jest zdeterminowany stanem badań naukowych, może bowiem obejmować zabieg rekonstrukcji lub odbudowy i rozbudowy. Prace rekonstrukcyjne ugruntowały się w XIX wieku, zarówno w Europie, jak i Ameryce. Opierając sie na prowadzonych badaniach naukowych i inwentaryzacyjnych obiektów zabytkowych, projektowano i realizowano budowle na wzór istniejących. Starano się odczytać i uchwycić proporcje, skalę, detale i ornamentykę zabytku tak aby parametryzację tego typu zastosować w nowej budowli. Natomiast dobudowa i rozbudowa może być akceptowana w przypadku, gdy dodatkowe elementy bądź ustroje umożliwiają zabezpieczenie oryginalnej wartości zabytku. W metodzie tej A. Kadłuczia w zależności od przyjętej koncepcji architektoniczno - konserwatorskiej dopuszcza stosowanie reintegracji, rekompozycji, i integracji nowych części z historycznym obiektem i jego układem przestrzennym.

REWALORYZACJA - to metoda obejmująca najróżnorodniejszy zakres prac w obiekcie i przy obiekcie. Dopuszcza się wykonywanie dobudowy, rozbudowy i przebudowy struktur obiektów zabytkowych z myślą o wprowadzeniu współczesnych programów architektoniczno - funkcjonalnych ratujących egzystencję dzieła architektonicznego. Jak słusznie podkreśla sie w wielu opracowaniach, zakres tak szeroko pojętych działań ma przede wszystkim przywrócić wartości pierwotne oraz stworzyć ciągłość rozwinięcia bądź uzupełnienia zdefiniowanych wartości zabytku.

ZABEZPIECZENIE - ma zadanie powstrzymać dalszą destrukcję obiektu. Wyróżniono zabezpieczenia o charakterze ''odwracalnym i nieodwracalnym''. W pierwszym przypadku przyjęta konstrukcja zabezpieczenia nie narusza struktur zabytku, natomiast drugie rozwiązanie trwale zmienia pierwotną konstrukcję obiektu.

UMOCNIENIE - należy traktować jako początkowe działania poprzedzające opracowaną metodę konserwatorska.

ODSŁONIĘCIE - stosuje sie w bardzo nielicznych przypadkach tj. tylko wtedy, gdy wyniki badań naukowych potwierdzają nieistotne wartości późniejszych nawarstwień występujących w obiekcie budowlanym, pod którym zachowały się cenne warstwy zabytku. Dopuszcza sie do usunięcia struktur obiektu, które zakwalifikowano jako mało wartościowe lub wręcz bezwartościowe. Należy jednak zaznaczyć, żę zabieg odsłonięcia jest w wielu rozwiązaniach bardzo kontrowersyjny, a w wielu rozstrzygnięciach konserwatorskich merytorycznie błędny.

REKONSTRUKCJA - pozwala na odtworzenie określonej części obiektu (ewentualnie całego) za pomocą zachowanych oryginalnych elementów i detali.

REINTEGRACJA - polega na rekonstrukcji określonej fazy obiektu przeprowadzonej według zachowanej dokumentacji historycznej.

REKOMPOZYCJA - jest utożsamiana z pojęciem odtworzenia zabytkowej formy budowli z wykorzystaniem oryginalnych elementów, części rekonstruowanych lub nowych.

INTEGRACJA - jest rozumiana jako zabieg dokomponowania nowej formy i struktury do oryginału z zachowaniem harmonijnego zespolenia obu zespołów.

ROZBUDOWA - jest zaliczana do zabiegów o wyjątkowo dużym stopniu trudności, gdyż umożliwia dobudowę do zabytku nowej kompozycji architektonicznej, która powinna odróżniać sie od architektury zabytkowej.

TRANSKOLACJA - jest zabiegiem pozwalającym na przemieszczenie obiektu zabytkowego w inne miejsce. Zabieg ten można przeprowadzić, przenosząc zabytek w całości lub poprzez jego rozebranie i powrotne złożenie.

3. definicje wg prof. E.Małachowicza: konserwacja, restauracja, zabezpieczenie, odsłonięcie, rekompozycja, konserwacja, restauracja, przemieszczenie, reintegracja, integracja, odbudowa, restytucja, rozbudowa

KONSERWACJA - obejmuje prace polegające na wzmocnieniu, naprawie, scaleniu, regeneracji, zachowanej oryginalnej struktury zabytku bez ingerencji w estetykę oryginału. do tego rodzaju prac należy zaliczyć: zabezpieczenie, odsłonięcie, rekompozycję (anastylozę) i konserwację.

RESTAURACJA - obejmuje prace o znacznie poszerzonym zakresie, umożliwiające odtworzenie nieistniejących lub przekształconych form obiektu zabytkowego. Restauracja zezwala więc na dodanie nowych elementów (form) przez zastosowanie rekompozycju (anastylozy), naukowej rekonstrukcji czy tez rozwiązań twórczych uwzględniających formy historyczne (kreacja retrospektywna) lub współczesne. Do tego rodzaju prac można włączyć reintegracje, odbudowę, przemieszczenie obiektu oraz prace specjalne: integracje i restytucje, które ze względu na swój zakres prac wychodzą poza zdefiniowany obszar procesów prac restauratorskich.

ZABEZPIECZENIE - to prace mające najczęściej charakter prowizoryczny, chociaż występują również rozwiązania docelowe, zaznaczone w sposób widoczny, jak i ukryty. Projektuje sie je jako m.in. podpory, ściągi, przypory, rozpory, przekrycia, osłony oraz opaski. Zasadniczą rolą zabezpieczeń jest stworzenie poprawnych warunków statycznych i osłonowych obiektu chronionego. W wyborze rozwiązań należy kierować się zasadą jak najmniejszej ingerencji w substancje zabytkową. Do zabezpieczeń zaliczamy takze konstrukcje chroniące zabytki przed oddziaływaniem szkodliwych czynników, np: ekrany osłonowe, izolacyjne przegrody podziemne, powłoki, przekrycia, zadaszenia.

ODSŁONIĘCIE - może mieć charakter prac przygotowawczych, do których zalicza się oczyszczenie obiektu, posortowanie elementów i materiałów, usunięcie nawarstwień przykrywających wysoko oceniane walory obiektu, a nie przedstawiających wartości zabytkowych. Usuwanie późniejszych nawarstwień, a więc tynków, a więc tynków, detali artystycznych, ozdób czy też dobudówek, nadbudówek zawsze wymaga przeprowadzenia dokładnych badań, które mogą dopiero dać odpowiedź o ewentualnym ich usunięciu lub pozostawieniu.

REKOMPOZYCJA - (anastyloza) oznacza ponowne złożenie, ustawienie, a z greckiego anastilosis - wzmocnienie, podnoszenie. Ten rodzaj prac polega na ponownym ustawieniu rozebranego, zawalonego obiektu zabytkowego. W przypadku zachowania kompletnego materiału z budowli rekompozycja nie będzie przysparzać większych trudności. Jednak gdy wystąpią braki w zinwentaryzowanym materiale, zajdzie konieczność uzupełnienia ich nowymi materiałami. Ponowne złożenie obiektu przy występujących brakach elementów składowych może skutkować wieloma trudnościami. Powszechnie przyjmowana jest zasada uzupełnienia materiałem nawiązującym do struktur zabytkowych z zaznaczeniem ingerencji konserwatorskiej. Uczytelnienie ingerencji może być zaakcentowane odcięciem nową spoiną, wprowadzeniem odmiennego wiązania elementów kamiennych czy ceglanych, uproszczeniem rekomponowanych form.

KONSERWACJA - z łacińskiego słowa conservare oznacza zachować, utrzymać, ocalić. Konserwacja jest zasadniczym rodzajem prac polegającym na wzmocnieniu struktur obiektu zabytkowego i utrzymaniu substancji zabytkowej w dobrym stanie. Prawidłowo przeprowadzona konserwacja utrwala obiekt oraz przedłuża jego funkcje i czas istnienia. W obiektach architektury tzw. czysta konserwacja bywa najczęściej łączona z pracami restauratorskimi. Jeżeli w użytkowanych budynkach lub budowlach występują skorodowane elementy drewniane, spękane i zabrudzone elewacje, zawilgocone mury, to chcąc zachować funkcję obiektu, konieczna staje się wymiana niektórych elementów, tynków, zastosowanie nowych powłok malarskich.

RESTAURACJA - w języku łacińskim restaurare oznacza naprawiać, odnawiać, odbudowywać, przywracać do dawnego stanu. Restauracja obejmuje prace konserwatorskie, odsłanianie oraz ewentualną wymianę zdegradowanych elementów, uzupełnienia formy w celu nadania obiektowi pierwotnego wyglądu, dopuszcza się więc rekompozycje i reintegracje. Procesy restauratorskie nie powinny obejmować prac zaliczanych do adaptacyjnych i modernizacyjnych, a w związku z tym sam zakres nie prowadzi do zmian funkcji obiektu zabytkowego.

PRZEMIESZCZENIE - (translokacja), ten złożony zakres prac podejmuje sie w przypadku zaistniałych mian urbanistycznych oraz niemożliwości zapewnienia funkcjonowania obiektu zabytkowego w historycznym krajobrazie. Przemieszczenie moze być przeprowadzone poprzez:

- dokładne zinwentaryzowanie obiektu , rozebranie, przeniesienie i ponowne złożenie na zakomponowanym miejscu.

- podcięcia i przemieszczenia na nowy fundament e zaprojektowanym miejscu - jakkolwiek samo przedsięwzięcie translokacji jest operacją o dużym stopniu trudności to najistotniejszym zagadnieniem pozostaje wybór miejsca nowej lokalizacji.

REINTEGRACJA - w potocznym znaczeniu określa więź, wspólnotę, w konserwacji zaś zabiegi mające na celu uzupełnienie, odtworzenie historycznej formy. Może opierać się na takim samym materiale, z jakiego jest wykonany oryginał, bądź materiale podobnym. Należy jednak zaznaczyć ingerencje konserwatorską, wprowadzając widoczna linię podziału. Stosuje sie inne rodzaje spoin, odmienne faktury materiału bądź wątki wiązań.

INTEGRACJA - dokończenie obiektu budowlanego, którego budowa została przerwana

ODBUDOWA - dotyczy zakresu prac, które maja nadać i przywrócić zwarta formę architektoniczna budowli zabytkowej. Odtwarzanie części i zespołów obiektu przebiega zgodnie z zachowanymi murami ścian pierwotnych, murami wyższych kondygnacji oraz detalami i ornamentami architektonicznymi. Wybudowanymi oraz dobudowanymi ustrojami mogą być ściany, stropy, dachy, schody oraz wystrój wnętrz.

RESYSTYTACJA - polega na odtworzeniu obiektu zabytkowego, opierając sie na zachowanej dokumentacji historycznej. W procesie restytucji odtwarza sie wnętrza i architekturę. Restytucja oznacza odtworzenie, przywrócenie oraz naprawienie szkody.

ROZBUDOWA - nie jest działaniem konserwatorskim, ma ona za zadanie powiększyć obiekt. Działalność ta powinna być stosowana raczej przy współczesnych obiektach z zachowaniem praw autorskich.

4. Rozbudowa obejmująca formę architektoniczną została podzielona na dwie metody:

Rozbudowa obejmująca formę architektoniczną została podzielona na dwie metody:

A) w tej samej formie stylowej (1. powtarzanie form obiektu- zachowanie harmonii, zaburzenie proporcji; 2. rozwijanie form- brak dążenia do spójnej koncepcji

B) w późniejszym okresie stylowym (1. realizacja w minionym stylu- fałszowanie okresów historycznych; 2. dobudowa w innym stylu- zależy od przygotowania i koncepcji projektanta)

5. terminologia wg ICOMOS

conservation, preservation, restoration, renovation

conservation - przedłużanie życia dziedzictwa kulturalnego; wyakcentowanie artystycznego i historycznego przesłania obiektów bez utraty ich oryginalności i pierwotnego znaczenia. K. to przedsięwzięcie oparte na systematycznych badaniach humanistycznych i naukowych. Wymaga rozwagi i przestrzegania kontekstu kulturalnego. Działania konser. są prowadzone na oryginałach, których nie można zastąpić. Wymogiem są dokładne badania wstępne, prowadzenie dokumentacji i nadzór.

preservation - (oiger95') to samo co K. jednak akcentując zagadnienie ochrony.

restoration - Cel: przywrócenie pierwotnego stanu obiektu. De Naeyer95' „są dwa rodzaje restauracji”. Restauracja mocna- postępowa dot. zaadaptowania obiektu do cełów współcz. i przywrócenie dawnego wyglądu; R. słaba- konserwatywno-zachowawcza- koncentruje się głównie na powrocie do stanu pierwotnego.

renovation - gruntowna odnowa zabytkowego obiektu (niekiedy dokonuje się małych zmian lecz nie jest to poprawne)

6. terminologia występująca w programach konserwatorskich:

obiekt architektoniczny, detale architektoniczne, zespół architektoniczny, zespół urbanistyczny, zespół krajobrazowy, zespół przyrodniczy, zespół architektoniczno - krajobrazowy

obiekt architektoniczny - pojedynczy lub tworzący jedną całość zespół brył , budynek lub kontr. bud.

detale architektoniczny - pojedynczy element występujące w wystrojach elew. i wnętrz obiektów bądź obiekty będące fragmentami wyposażenia zespołu arch., urb lub krajobrazu

zespół architektoniczny - zbiór bud. powiązanych ze sobą kompozycyjnie, funkcjonalnie, wydzielających się z przestrzeni, np.: kościół + klasztor, zamek + obiekty gospodarcze i oficyny, zespoły koszarowe

zespół urbanistyczny - zbiór zespół architektoniczny połączonych ze sobą planem przestrzennym (miasta, osiedla, kwartały, dzielnice)

zespół krajobrazowy - część krajobrazu wydzielonego z miejsca obserwacji zmieniającego się w czasie

zespół przyrodniczy - wyodrębniony i wyróżniający się z zespołu kraj. zbiór obiektów przyrodniczych powstałych w procesach naturalnych zjawisk przyr. lub ukształtowanych przez człowieka (drzewa, formy terenowe, parki, ogrody)

zespół architektoniczno - krajobrazowy - zbiór budynków wkomponowanych w zespoły przyr. w procesach naturalnych lub zaprojektowanych przez człowieka ( zespoły pałacowo/dworsko- parkowe, zespoły pałacowe z parkiem oraz ogrodem).

7. zdefiniuj: badania architektoniczne, badania archeologiczne, badania konserwatorskie

prace konserwatorskie - działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań;

prace restauratorskie - działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub

odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań;

roboty budowlane - roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku- na terenie przylegającym do zabytku.

badania konserwatorskie - działania mające na celu rozpoznanie historii i funkcji zabytku, ustalenie użytych do jego wykonania materiałów i zastosowanych technologii, określenie stanu zachowania tego zabytku oraz opracowanie diagnozy, projektu i programu prac konserwatorskich, a jeżeli istnieje taka potrzeba, również programu prac restauratorskich;

badania architektoniczne - działania ingerujące w substancję zabytku, mające na celu rozpoznanie i udokumentowanie pierwotnej formy obiektu budowlanego oraz ustalenie zakresu jego kolejnych przekształceń; Badania te powinno się wykonywać łącznie z badaniami historycznymi obiekt, które sporządzane na podst. wnikliwych poszukiwań źródłowych pozwalają odtworzyć historię budowy i dokonywane zmiany bryły budowli lub budynku. Efekt: Dokumentacja konserwatorska, z postulatami lub zaleceniami konserwatorskimi akceptowanymi przez WKZ

badania archeologiczne - działania mające na celu odkrycie, rozpoznanie, udokumentowanie i zabezpieczenie zabytku archeologicznego.

Dokumentacja konserwatorska= dok. przedprojektowa

8. Ochrona zabytków, przypisana organom administracji publicznej powinna skupiać się na

Ochrona zabytków, przypisana organom administracji publicznej powinna skupiać się na:

A) Monitorowaniu stanu zachowania i użytkowania zabytków;

B) Zapobieganie niszczeniu i niewłaściwego korzystania z zabytku

C) Zabezpieczenie przed kradzieżą, zaginięciem, nielegalnego wywozu za granicę

D) Przeciwdziałanie zagrożeniom powodujących obniżenie wartości obiektów zab.

E) Zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dających rękojmię trwałego zachowania, utrzymania i zagosp. obiektów zabytkowych

F) Wyznaczenie zadań ochronnych w planach zagosp. przestrz. i w przekształceniu środow. kulturowego

9. Opieka, przynależna właścicielom i użytkownikom, zobowiązuje do:

Opieka, przynależna właścicielom i użytkownikom, zobowiązuje do:

A) Zapewnienie warunków do przeprowadzenia badań naukowych i ich dokumentowaniu

B) Prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich o robót bud. przy zabytku

C) Zachowanie i utrzymanie zaby. w jak najlepszym stanie

D) Użytkowanie zbyt. w sposób zapewniający zachowanie jego wartości

E) Upowszechnianie, uprzystępnienie i udostępnienie wiedzy o zabytku.

10. do zabytków nieruchomych zalicza się:

zabytki nieruchome - układy urb, miejskie i wiejskie zespoły arch i budowlane; obiekty arch i budownictwa; budynki obronne; zabytki techniki; nekropolie; parki, ogrody, zespoly zieleni; miejsca pamięci narodowej, upamiętnienie wybitnych postaci o instytucji

11. do zabytków ruchomych zalicza się

zabytki ruchome - dzieła sztuk plastycznych i użytkowych, wyroby rzemiosła artystycz.; kolekcje przedmiotów zabytkowych; pamiątki historyczne; wyroby techniczne i urządz. technologiczne, maszyny, środki transp.; instrumenty muzyczne; produkty sztuki ludowej i rękodzieła; przedmioty upamiętniające wybitne postaci, wydarz. hist.; zabytki archeologiczne.

12. Formy ochrony zabytków (wg ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami)

Formy ochrony zabytków: wpis do rejestru zabytków; uznanie za pomnik historii; ustanowienie parku kulturowego; ustalenie ochrony w miejscowym planie zagosp. przestrz.

13. opisz formę ochrony - wpis do rejestru zabytków

wpis do rejestru zabytków -oznacza ze obiekt jest chroniony z mocy przepisów Ustwy o och. Właściciele zabytków z wpisem są zobowiązani do opieki nad dziełami ale mają za to uprawniania, ulgi i pomoc finansową.

Zabytek wpisuje się do rejestru na mocy decyzji administr. WKZ. Proces administr. wszczyna z urzędu konserwator bądź prowadzi się na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub wieczystego użytkownika gruntu. Można do rejestru wpisać też otoczenie zabytku, układ urb lub zespół arch- kraj. jako osobne „obiekty”.

Wpis kończy proces postępowania administracyjnego od którego można się odwołać do organu wyższego stopnia tj Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zabytek ruchomy wpisuje się do rejestru na wniosek właściciela zabytku (wpis z urzędu następuje gdy istnieje ryzyko: niewłaściwego „rozporządzania zabytkiem ruchomym”)

1. przed wszczęciem postępowania o wpis trzeba opracować kartę ewidencyjną. Karta mówi o: wartości histor.m arch, artyst, niematerialnej budynku; stanie technicznym; lokalizacji; stanie prwano-majątkowym.

14. opisz formę ochrony - uznanie zabytku za ponik historii

uznanie za pomnik historii -Prezydent RP w drodze rozporz. może uznać za pomnik historii zabytek nieruchomy będący w rejestrze zabytków lub park kulturowy. Wniosek do Prezydenta „nadaje” Minister KiDN po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę Ochrony Zabytków.

15. opisz formę ochrony - utworzenie parku kulturowego

ustanowienie parku kulturowego - jest to forma ochrony krajobrazu kulturowego oraz terenów z zachowanymi zbyt. nieruchomymi (z oryginalnymi rozwiązaniami arch. i budowlanymi).

Park ustanawia się z uchwałą Rady Gminy po wydanej opinii WKZ. RG określa nazwę parku, granice, sposób ochrony oraz zakazy i ograniczenia związane z działalnością gosp. Park kulturowy musi być objęty planem ochrony sporządzony przez organ administr. samorządowej w uzgodnieniu z WKZ zatwierdzonym przez RG. Tereny z Parku muszą być objęte MPZP. Park K. może być na terenie kilku gmin (powołuje się wtedy związek gmin).

16. Jakie formy zakazów (obejmujące jakie działania) mogą być ustanowione w parku kulturowym?

zakazY lub ograniczenia w parku kulturowym dotyczą: inwestycji budowlanych i działalności gosp.; użytkowania ob. zabytkowych; umieszczania znaków graficznych z wyjątkiem znaków drogowych i zapewniających ochronę i bezpieczeństwo życia pub.; składowania i przechowywania odpadów

17. jakie zapisy są formułowane w strategiach, studiach i koncepcjach?

zapisy formułowane w planach, strategiach, studiach i koncepcjach uwzględniają ochronę i opiekę nad zabytkami, dotyczących:

A) postanowień płynących z krajowego programu ochrony zab. i opieki nad zab.;

B) działań zapewniających likwidację zagrożeń dla zabytków i konserwację obiektów;

C) planów i zasad zagospodarowywania terenu z wyszczególnieniem opieki nad zabytkami

W studiach uwar. i kier. zagosp. przestrz. gmin oraz w miejscowych planach zagosp. przestrz. wyszczególnia się ochronę: zabytków nieruchomych figurujących w rejestrze zab.; zabytków nieruchomych wpisanych do ewidencji prowadzonej przez gminę; parków kulturowych.

W studiach i planach można ustanawiać strefy ochrony konserwatorskiej.

18. organami ochrony zabytków są:

organy ochrony zabytków:

A) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego- wykonawca: generalny konserwator zab.

B) Wojewoda- w jego imieniu działa- wojewódzki konserwator zab.

19. Kto powołuje Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków?

Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków powołuje/odwołuje Wojewoda na wniosek lub za zgodą generalnego konserwatora zabytków.

20. Organem doradczym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest

Organem doradczym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest Rada Ochrony Zabytków

21. Organem doradczym Generalnego Konserwatora Zabytków jest

Organem doradczym Generalnego Konserwatora Zabytków jest Główna Komisja Konserwatorska

Organem doradczym Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jest Wojewódzka Rada Ochrony Zabytków.

22. Właściciel zabytku (obiektu wpisanego do rejestru) jest zobowiązany do posiadania

Właściciel zabytku MUSI posiadać:

A) dok. konserwator. zawierającej stam techniczny obiektu, uwarunkowania zagosp. z zachowaniem wart. zabytku i jego funkcji historycznej

B) programu prac konserwatorskich z podaniem metod i sposobów ich prowadzenia oraz stosowanych technologii i materiałów

C) programu zagosp. zabytku łącznie z otoczeniem z wyeksponowaniem jego wartości.

23. Właściciel obiektu wpisanego do rejestru jest zobowiązany powiadomić WKZ o:

Właściciel obiektu MUSI powiadomić WKZ O:

A) uszkodzeniu, zaginięcia, kradzieży zab niezwłocznie po zdarzeniu

B) zagrożeniu dla zabytku (natychmiast po ocenie takiego stanu)

C) zmiany miejsca lokalizacji zabytku ruchomego w terminie miesiąca od dnia przemieszczenia

D) zmian stosunków własnościowo0 prawnych zab. w terminie miesiąca od dokonania zmian

24. WKZ wydaje decyzje administracyjne w formie pozwoleń na następujące działania konserwatorskie:

WKZ wydaje decyzje administracyjne w formie pozwoleń na następujące działania konserwatorskie:

A) prowadzenie badań konser. zab wpisanego do rejestru

B) prowadzenie badań arch. zab wpisanego do rejestru

C) prowadzenie badań archeologicznych

D) umieszczanie na zabytku wpisanym do rejestru tablic, reklam, urz. technicznych oraz napisów

E) prowadzenie prac konser., restauratorskich oraz robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru

F) wykonywanie robót budowlanych na terenie sąsiadującym z zabytkiem

G) translokację zab nieruchomego wpisanego do rejestru

H) przeniesienie stałe zabytku ruchomego wpisanego do rejestru

I) ustalenie nowego podziału zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru

J) zmianę sposobu przeznaczenia i użytkowania zab wpis. do rej

K) prowadzenie innych zabiegów i działań które przyczyniłyby się do naruszenia materii oraz zmiany wyglądu zab wpis do rej

L) prowadzenie poszukiwań zab. ruchomych za pomocą aparatury elektrotechnicznej i sprzętu do pracy pod wodą.

25. Do jakich czynności kontrolnych jest upoważniony WKZ (lub osoba przez niego upoważniona)?

czynności kontrolne do których upoważniony jest WKZ (lub osoba przez niego upoważniona)?

A) wstępu na teren nieruchomości, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie zniszczenia lub uszkodzenia zabytku;

B) oceny stanu zachowania, warunków przechowywania i zabezpieczenia zabytków wpisanych do rejestru, a także zab znajdujących się w muzeach, bibliotekach oraz w zbiorach lub zasobach innych państwowych jednostek organizacyjnych i jednostek samorządu terytorialnego, w terminie uzgodnionym z ich właścicielem lub posiadaczem;

C) sprawdzania zgodności wszelkich działań podejmowanych przy zabytkach wpisanych do rejestru oraz prowadzonych badań archeologicznych z zakresem lub warunkami określonymi w pozwoleniu i zatwierdzoną dokumentacją;

D) żądania ustnych lub pisemnych informacji w zakresie niezbędnym dla ustalenia stanu faktycznego dotyczącego zakresu kontroli;

E) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z zakresem kontroli;

F) dokonania wpisu w dzienniku budowy w zakresie określonym przepisami Prawa budowlanego.

26. Na jakie działania może być przyznana dotacja ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego lub WKZ?

Dotacja ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego lub WKZ może być przyznana na działania:

A) sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich;

B) przeprowadzenie badań konserwatorskich lub architektonicznych;

C) wykonanie dokumentacji konserwatorskiej;

D) opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich;

E) wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami Prawa budowlanego;

F) sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz;

G) zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku;

H) stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku;

I) odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki;

J) odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza 50% oryginalnej substancji tej przynależności;

K) odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych;

L) modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i przynależności;

M) wykonanie izolacji przeciwwilgociowej;

N) uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych;

O) działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu;

P) zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru;

R) zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej.

27. Kiedy podpisano Konwencję Haską? 28. Kiedy Polska ratyfikowała Konwencję Haską? 29. Co Konwencja Haska określiła jako dobra kulturalne?

Konwencja haska- w ochronie dóbr podczas konfliktu zbrojnego. Podpisanie: Haga, 14.05.1954, Ratyfikacja w Polsce: 06.08.1956.

Dobra kulturalne:

A) dobra ruchome i nier., które posiadają wielką wagę dla dziedzictwa kulturalnego narodu

B) gmachy przeznaczone pod przechowywanie lub eksponowanie dóbr kulturalnych ruchomych, tj. muzea, wielkie biblioteki, archiwa, schrony służące do przechowywania dóbr ruchomych

C) ośrodki gromadzące znaczną liczbę dóbr kulturalnych

30. Opisz założenia Karty Ateńskiej

KARTA ATEŃSKA- założenia:

A)zabezpieczanie obiektów zabytkowych przez zniszczeniem,

B) określono możliwość kształtowania programów funkcjonalnych obiektów zabytkowych przy zachowaniu ich wartości historycznych i artystycznych,

C) restauracja powinna być dokonywana przy utrwaleniu wartości historycznych, artystycznych i utrzymaniu nawarstwień stylu każdej epoki,

D) na pierwszy plan wysunięto interes społeczny nad prywatny

E) zaleca tworzenie prawodawstwa z zakresu ochrony zab z dostosowaniem do warunków lokalnych z uwzględnieniem opinii pub.

F) ochrona historycznej zabudowy, otoczenia zabytków w projektowaniu nowego bud, zachowując zachowanie perspektyw widokowych

G) pielęgnacja zespołów zieleni i porządkowania infrastruktury, reklam w otoczeniu zab.

H) stosowanie nowych środków do konserwacji zab. nie powinno zmieniać ich formy, wyglądu i charakteru obiektu. Dodatkowo prowadzenie zabiegów ma odbywać się bez konieczności rozbiórki elem. budowli.

I) współpraca konserwatorów, architektów z przedstawicielami nauk fizycznych, chemicznych i przyrodniczych (tak by stosować najnowsze osiągnięcia tych dziedzin w praktyce)

J) dzieła które zostały wkomponowane w krajobraz kulturowy, powinny być zachowane a nie usuwane. W przypadku zniszczenia- poddać je konserwacji lub stworzyć kopie- konserwacja rzeźby monumentalnej

K) Konserwacja reliktów i ruin powinna być skrupulatna do wszystkich elem. budowli z pozostawieniem ich w pierwotnym usytuowaniu. Anastyloza prowadzona przez architekta we współpr. z archeologiem. Gdy brak gwarancji na utrwalenie oryginału relikty należy zasypać.

L) dzieci i młodzież powinny być wychowywane w duchu szacunku i troski o zachowane świadectwa każdej cywilizacji

M) państwo powinno prowadzić ewidencję zabyt. (prowadzenie inwentarzy z opisami i fotografiami a także tworzenie archiwów gdzie ta dokumentacja byłaby przechowywana)

31. Kiedy uchwalono Kartę Wenecką? 32. Opisz założenia Karty Weneckiej

KartA WeneckA- uchwalenie: Wenecja, 25-31.05.1964.

Cel: Konserwacja i restauracja zabytków mają na celu zachowanie zarówno wszelkiego dzieła sztuki, jak też świadectwa historii.

Karta Wenecka wprowadza postanowienia, które obejmują całokształt działań podczas ratowania obiektów zabyt. oraz miejsc zabyt. Sformułowała zalecenia opracowywania dokumentacji konserwatorskiej, zdefiniowała naukowe terminy konserwacji i restauracji, podała propozycje finansowania zadań konserwatorskich.

Założenia:

A) konserwacja nie może wprowadzać zmian układu i wystroju obiektu zabytkowego

B) restauracja- zabiegi zachowujące walory zabytkowe i eksponujące wart. historyczne oraz estetyczne

C) nowoczesne techniki konserwat. i budowlane mogą być wykorzystywane w przypadku gdy tradycyjne metody okażą się nieskuteczne

D) można uzupełniać brakujące części zespołu, zachowując przy tym harmonijną kompozycję całości zabytku, przy różnicowaniu nowych partii by nie dopuścić do fałszowania oryginału

E) należy chronić miejsca zabytkowe poprzez wszechstronne badania

F) szczególna ochrona należy się ruinom budowli i odkrytych obiektów zabytkowych.

G) odrzucenie wszelkich prac rekonstrukcyjnych, dopuszczenie stosowania anastylozy (prace rekompozycyjne), czyli ponownym złożeniu i ułożeniu zniszczonej budowli z użyciem zachowanych oryginalnych materiałów- brak fałszu historycznego

H) badania i dokumentacja powinna być sporządzana na każdym etapie prac konserwatorskich, restauratorskich i wykopalisk.

I) dzięki postulatom Karty powstała w 1965 Międzynarodowa Rada Zabytków i Miejsc Zabytkowych ICOMOS (chyba powstała w Warszawie z siedzibą zarządu w Paryżu)

J) organy zajmujące się opieką nad zabyt. mają obowiązek zgłaszania planowanych robót oraz wszelkich odkryć dokumentujących świadectwa kulturalne

K) podjęcie kwestii finansowania prac zabytków w wymiarze światowym- w ratowanie zabytków powinny się włączać instytucje o międzynarodowym charakterze tj: Międzynarodowy Bank dla Odbudowy i Rozwoju lub Fundusz Specjalny Narodów Zjednoczonych. Dodatkowo właściciele posiadający obiekty zabyt. o nieprzeciętnej wartości prowadzący bieżące konserwacje powinni dostawać ulgi podatkowe (organy administracji państwowej powinny dawać te ulgi).

33. Co postanowiono w Karcie Paryskiej?

KARTA PARYSKA

Postanowiono że ONZ będzie udzielać pomocy i wsparcia państwom w zachowaniu dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Ustalono że zachowane dobra kulturalne i naturalne które dla wszystkich narodów są bezcenne, należy chronić mocą konwencji międzynarodowej. Przyjęto definicje dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Państwa członkowskie zobowiązały się do prowadzenia działań zapewniających identyfikację ochronę, konserwacje i rewaloryzacje dziedzictwa na terenie ich kraju. Zobowiązania te państwa powinny wypełniać korzystając z własnych możliwości finansowych bądź przy pomocy organizacji pozarządowych.

Określono w niej utworzenie Komitetu Dziedzictwa Światowego, Funduszu Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naukowego.

Z Konwencji wynikają kryteria dotyczące wpisu dóbr kulturalnych na listę dziedzictwa światowego:

- stanowią niepowtarzalne - mistrzowskie dzieło geniuszu człowieka

- mogą być uznane za pierwowzór oddziaływania w danej epoce i kręgu kulturalnym, zaznaczyły się w rozwoju architektury lub technologii, sztuki monumentalnej, planowaniu i kształtowaniu miast i krajobrazu

- przedstawiają wybitne przykłady budynków, zespołu architektonicznego, technologicznego, lub krajobrazowego które dokumentują ważne okresy historyczne

- zachowały plan osiedla ludzkiego, zagospodarowana terenu charakterystycznego dla danej kultury

- utożsamiają bezpośrednie i materialne powiazanie z ważnymi tradycjami, wierzeniami i ideami.

34. Opisz zasady konserwacji ujęte w Karcie Krakowskiej

Karta Krakowska- zasady konserwacji:

A) konserwacja może być prowadzona przez interwencje, tj.: kontrola środowiskowa, prace konserwacyjne, naprawa, restauracja, renowacja, rehabilitacja.

B) w procesie konserwacji podstawową częścią są prace konserwacyjne i naprawa

C) każde działania muszą być prowadzone wraz z badaniami naukowymi, kontrolą, monitoringiem i testami.

D) realizacja konserwacji dziedzictwa budowlanego może odbywać się tylko na podst. projektu restauracji

E) przy opracowywaniu dokumentacji należy uwzględnić wszystkie dziedziny nauki, by jak najlepiej zachować zidentyfikowane wartości

F) należy unikać rekonstrukcji całych części w stylu budynku

G) rekonstrukcja może dotyczyć małych form arch., ale tylko wtedy gdy podstawą jest naukowa dokumentacja

H) większe gabaryty przestrzenne mogą być realizowane we współczesny sposób, pod warunkiem ich niezbędnego funkcjonowania w kontekście całego obiektu

I) rekonstrukcja całego obiektu zburzonego podczas konfliktu zbrojnego lub kataklizmu może być przyjęta pod warunkiem wystąpienia przesłanek kulturalnych i społecznych dla zachowania tożsamości wspólnoty.

*Konserwacja dziedzictwa kulturowego ma prawo stanowić istotną część planowania i zarządzania w procesie rozwoju społeczeństw. Ochrona dziedzictwa powinna opierać się na działaniach interdyscyplinarnych, a narzędzia i metody powinny uwzględniać procesy zmian. Działania konserwatorskie i przygotowywane decyzje w procesie restauracji mają być opracowywane na podst. wyników badań naukowych u uwzględniać kryteria techniczne;

** Rodzaje dziedzictwa budowlanego i kulturowego: dz. archeologiczne, budynki historyczne i zabytki, architektoniczne dekoracje, rzeźby i zabytki ruchome, historyczne miasta i wsie, krajobrazy.

---