Prawo administracyjne - ćwiczenia
1..Budowa administracji rządowej ( państwowej) w Polsce
a)org. Naczelne
Prezydent te które stoją na czele adm. rządowej,
to organy zwierzchnie wobec pozostałych org. w strukturze admi. rządowej
- RM w tym:
- Prezes RM
- Ministrowie poszczególnych resortów
b) org. Centralne
- obejmują terytorium całego kraju, powoływane sa przez org. naczelne w drodze aktów rangi państwowej.
Org. zwierzchnimi nad centr. org. są: Sejm, RM, Prezes RM, poszczególni ministrowie .- im też przysługują uprawnienia nadzorcze.
Sejmowi podlega:
- Głów. Insp Pracy
- Głów. Insp. Ochr. Danych Osob.
- Pezes IPN, RPO
- Radzie Min. polegają:
- Komitet Obrony Kraju ( cześciowo)
- Prezesowi RM podlegają:
- Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Miar
- Prezes Głównego Urzędu Miar
- Polski Kom .Normalizacji
- Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- Prezes Wyższego Urzędu Górniczego
- Komisja Papierów Wartościowych
- Szef Słuzby Cywilnej
- Prezes Panstwowej Agencji Atomistyki itd.
- Podlegli poszczególnym ministr.
- Minst Edukacji Narodowej, Zdrowia , Pracy i Polityki Społ., Gospodarki Rozwoju --- Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Srodowiska, FinansówKultury iDziedzictwa Narodowego, - Transportu i Gospodarki Morskiej
c)org. terytorialne
1.org. zespolone wojewódzkie
-Inspekcja Handlowa,
-Służba Ochrony Zabytków
-Inspekcja Sanitarna
-Policja
-Inspekcja Jakości Handlowej Art. Rolno - Spożywczych,
-Inspekcja Ochrony Środowiska ,
-Państwowa Straż Pożarna
-Insp. Farmaceutyczna ,
-Inspek. Budowlana. , Insp. Nasienna,
- Insp. Weterynaryjna, Insp. Ohr. Roślin
2. org. nie zespolone
-dowódca okręgów wojskowych
-dyrektorzy izb skarbowych
-dyr okręgów. urzed. górnicz. i specjalist. urzadz. górnicz.
-dyr urzed. celnych
-dyr. Urz. Morskich
dyr. Urzed. Statystycznych
dyr. Urzed. Żeglugi śródlądowej
komen. Oddz. Stra ży Grancznej, komendanci strażnic
regin. instekorzy ryboóstwa morskiego
org. adminstrujace Sadu Najwyższego, Naczelnego Sadu Adinistr. , sadów powszechnych, sadów wojsk.
-org. prkurtat., org. zakład. Administr., org. baków państwowych, org ZUS, org NIK , org. admin. Dróg
2. Cechy administracji rządowej
1.adm.działa w imieniu państwa i na rachunek państwa.
2. adm. ma zawsze charakter polityczny.
3. adm. działa na podstawie prawa i w granicach dla niej wyznaczonych.
4. adm winna działać w interesie publicznym.
5. adm. działa w ramach przyznanej prawem kompetencji.
6. adm. ma charakter bezosobowy.
7. adm. ma charakter władczy.
8. adm. działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania.
9.adm. jest zespołem osób działających w administracji, którzy pracują zawodowo i stanowią fachowy personel.
10.adm. musi działać w sposób ciągły i stabilny.
3. Uprawnienia Prezydenta RP
Prezydent RP stanowi władze naczelny org. adm. rządowej sprawuje władze wykonawcza, .zgodnie z Konstytucją, najwyższy przedstawiciel polskich władz, gwarant ciągłości władzy państwowej, najwyższy organ państwa w zakresie władzy wykonawczej, czuwa nad przestrzeganiem postanowień i zapisów Konstytucji, zwierzchnik Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Kompetencje głowy państwa można podzielić na: uprawnienia wobec parlamentu, rządu, władzy sądowniczej, uprawnienia w zakresie bezpieczeństwa państwa i polityki zagranicznej oraz uprawnienia tradycyjne.
1.Do głównych uprawnień Prezydenta wobec parlamentu zaliczymy: inicjatywę ustawodawczą, weto ustawodawcze, kierowanie ustaw do Trybunału Konstytucyjnego- skracanie kadencji Sejmu, zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu, występowanie z orędziem do Sejmu. Senatu i Zgromadzenia Narodowego.
(2)Jeżeli chodzi o kompetencje Prezydenta wobec Rady Ministrów, to należałoby przede wszystkim zaznaczyć rolę Prezydenta w procesie powoływania rządu. Do Prezydenta należy wyznaczenie oficjalnego kandydata premiera i jego powoływanie, a na wniosek premiera - powoływanie ministrów. ;inne uprawnienia Prezydenta w stosunku do rządu to: zwoływanie Rady Gabinetowej dokonywania zmian w składzie funkcjonującej Rady Ministrów (na wniosek
premiera) czy kierowanie do Sejmu wniosków o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej Prezesa Rady Ministrów lub danego ministra.
(3) W zakresie stosunków głowy państwa z władzą sądowniczą wymienimy: powoływanie przez Prezydenta Prezesa Trybunału Konstytucyjnego i Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (oraz prezesów Sądu Najwyższego) oraz Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego; Prezydent - na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa -powołuje sędziów; należy do niego również stosowanie prawa laski.
(4) W zakresie stosunków zewnętrznych, do Prezydenta należy ratyfikacja umów międzynarodowych oraz prawo do wysyłania oraz przyjmowania przedstawicieli dyplomatycznych. Jako najwyższy reprezentant państwa w stosunkach międzynarodowych, Prezydent składa wizyty zagraniczne i przyjmuje w kraju gości zagranicznych - głównie najwyższego szczebla. Wśród najważniejszych uprawnień głowy państwa w zakresie bezpieczeństwa państwa, należy najwyższe zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi (posiada ono cechy symboliczne, rzeczywistym ośrodkiem kierowania Siłami Zbrojnymi jest rząd) oraz możliwość wprowadzenia stanu wojennego lub stanu wyjątkowego. Organem doradczym Prezydenta w zakresie problemów bezpieczeństwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
(5) Do tzw. tradycyjnych uprawnień głowy państwa zaliczymy: nadawanie obywatelstwa polskiego i wyrażanie zgody na jego zrzeczenie się, nadawanie orderów i odznaczeń, nadawanie tytułów naukowych profesora zwyczajnego. Prezydent Rzeczypospolitej za naruszenie Konstytucji, ustaw lub za popełnienie przestępstwa, może być pociągnięty do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu.
4.Kompetencje Prezesa RM
art. .148 Prezes Rady Ministrów:
- reprezentuje Radę Ministrów,
- kieruje pracami Rady Ministrów,
- wydaje rozporządzenia,
- zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej w wykonywania,
- koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
- sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,
- jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.
5. Rada Ministrów jako organ naczelny adm. rządowej
art.146.
1.Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.
2Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
3.Rada Ministrów kieruje administracją rządową.
4.W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności: 1) zapewnia wykonanie ustaw, 2) wydaje rozporządzenia, 3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej, 4) chroni interesy Skarbu Państwa, 5) uchwala projekt budżetu państwa, 6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu, 7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny, 8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa, 9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, 10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe, 11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej, 12)określa organizację i tryb swojej pracy.
Art. 147. 1.Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów. 2W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów. 3.Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra. 4.W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów. - Członkowie RM( premi) ponosza odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konst. lub ust. w zwiazku z zajmowanym stanowiskiem, a także popełnienia przestepstwa aw zwiazku zajmow. Stanow.
6. Centralne organy administracji rządowej.
- obejmują terytorium całego kraju,
- powoływane są przez org. naczelne w drodze aktów rangi państwowej , najczęściej przez Prezesa RM,
- hierarchicznie podporządkowanie zależności służbowych, zależności osobowych, możliwość ustanowienia organów niższych( mianowanie na stanowiska),nie wchodzą w skład rządu, poza wyjątkami określonymi w ust. np. z mocy prawa wchodzi w skład Rządu członek Kom. Obron. Kraju- Min. Obr. Narod.
-jeśli mamy do czynienia z org. jednoosobowym to np. Wyższy Urząd Górniczy,
-jeżeli org. nosi nazwę komitetu to mamy org. kolegialny. Układ kompetencji tych org. podobny jest do kompetencji org. naczelnych z tym że w sferze normotwórczej wydaja jedynie zarządzenia, akty prawne ukazują się w Dz. Urzędowym, np. Mon. Polski,
- sa organami zwierzchnimi terytorialnych org. admin. wraz z którymi tworzą guasi-resorty .
Org. zwierzchnimi nad centr. org. sa: Sejm, RM, Prezes RM, poszczególni ministr.- im też przysługują uprawnienia nadzorcze.
Org. w ternie to zazwyczaj org. rządowej adm. specjalnej, ( urzędy celne), administr. zespolonej lub też (wyjątkowo) terenowe org. urzędowej admin. ogólnej , niektóre nie maja odpowiedników wśród org. terenowych
Sejmowi podlega:
- Głów. Insp Pracy
- Głów. Insp. Ochr. Danych Osob.
- Pezes IPN, RPO
- Radzie Min. polegają:
- Komitet Obrony Kraju ( częściowo)
- Prezesowi RM podlegają:
- Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Miar
- Prezes Głównego Urzędu Miar
- Polski Kom .Normalizacji
- Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- Prezes Wyższego Urzędu Górniczego
- Komisja Papierów Wartościowych
- Szef Służby Cywilnej
- Prezes Państwowej Agencji Atomistyki itd.
- Podlegli poszczególnym ministr.
Minister Edukacji Narodowej, M. Zdrowia , M. Pracy i Polityki Społ., M. Gospodarki Rozwoju Rolnictwa i Rozwoju Wsi, M. Środowiska, M. Finansów Kultury i Dziedzictwa Narodowego, M. Transportu i Gospodarki Morskiej
7. Kompetencje wojewody
Na szczeblu wojewódzkim administracją kieruje wojewoda, na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej Prezes RM powołuje i odwołuje wojewodę . Do wojewody należy powoływanie i odwoływanie kierowników zespolonych służb , inspekcji i straży wojewódzkiej 1. jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie ( kontrolowanie wykonania przez org. zespolonej adm. rządowej zadań wynikających z ust., żądań wykonanych przez org. samorz. teryt. i inne samorządy , zadań z zakresu adm. rząd., zapewnienie współdziałania wszystkich podmiotów administrujących.) 2. jest zwierzchnikiem zespolonej adm. rządowej ( tzn. kieruje nią i koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania i ponosi odpowiedzialność za jej rezultaty) 3. jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego( na zasadach określonych w ust.) 4.jest reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie na zasadach określonych w odrębnych ustawach 5.jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym
- kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,
- kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej,
- dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki Rządu oraz - w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
- zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach,
- dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy,
- reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych,
- wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw,
- współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,
-przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
-wydaje polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej a w sytuacjach nadzwyczajnych obowiązujące również organy samorządu terytorialnego,
-kieruje pracą służb i inspekcji wojewódzkich oraz innych wojewódzkich jednostek i koordynuje ich działalność oraz zapewnia warunki do ich skutecznego działania,
- sprawuje nadzór nad działalnością organów gminy, powiatu i samorządu województwa, na zasadach określonych w ustawach,
- reprezentuje Skarb Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu wykonywania jego zadań oraz wykonuje inne uprawnienia wynikające z reprezentowania Skarbu Państwa,
- wykonuje uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych do czasu przekazania tej funkcji ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa lub do czasu wygaśnięcia tych uprawnień i obowiązków z innych tytułów,
- w szczególnie uzasadnionych przypadkach wstrzymuje, na czas określony, czynności każdego organu prowadzącego egzekucję administracyjną,
- tworzy delegatury urzędu wojewódzkiego, a także delegatury komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
- zatwierdza regulaminy komend, inspektoratów i innych wojewódzkich jednostek organizacyjnych, będących aparatem pomocniczym kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, chyba że ustawy stanowią inaczej,
- powołuje i odwołuje kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, z wyjątkiem komendantów wojewódzkich Policji i Państwowej Straży Pożarnej, którzy są powoływani po zasięgnięciu opinii Wojewody lub za Jego zgodą,
- powołuje i odwołuje powiatowych oraz granicznych lekarzy weterynarii,
- wnioskuje o powołanie i odwołanie organów administracji niezespolonej względnie wyraża zgodę na ich powołanie czy odwołanie z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przepisami prawa,
- stanowi akty prawa miejscowego oraz uzgadnia projekty prawa miejscowego stanowione przez organy administracji niezespolonej działającej na obszarze województwa na podstawie odrębnych ustaw,
- wydaje zarządzenia w sprawach należących do jego właściwości,
- wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji rządowej należących do jego właściwości, oraz prowadzi sprawy związane z zaskarżaniem decyzji do NSA oraz stosowaniem przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- wydaje wojewódzki dziennik urzędowy
8. Administracja zespolona w województwie
To zespolona administracja rządowa w województwie , zwierzchnikiem jest wojewoda, który zadania wykonu. głównie przy pomocy kierowników zespolonych, służb, inspekcji i straży wojewódzkich .Wyróżniamy zwierzchnictwo osobowe i służbowe. Całość określa statut urzędu wojewódzkiego nadany przez wojewodę. Do wojewody należy powoływanie i odwoływanie kierowników zespolonych służb , inspekcji i strazy wojewódzkiej. Działają oni z ust. upoważ. w imieniu wojewody.
- Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej;
- Komendant Wojewódzki Policji;
-Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny;
-Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa;
-Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego;
-Wojewódzki Inspektor Geodezji i Kartografii;
-Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska;
-Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej;
-Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; - Wojewódzki Lekarz Weterynarii. Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci wojewódzkich komend, inspektoratów, oddziałów i kuratoriów.
9.Organy administracji niezespolonej
zgodnie z ust. z dnia 5.06.98r o adm. rządowej w wojew. należą: - dowódcy okręgów wojskowych , szefowie wojewódzkich sztabów wojsk. - dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, insp. kontroli skarbowej - dyrektorzy okręgów górniczych i specjalistycznych urzed. Górniczych - dyrektorzy urzędów miar naczelnicy obwodowych urzed. miar - dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych - dyrektorzy regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych w granicach zawartych z wojewod. i starostami - dyrektorzy urzędów celnych, morskich statystycznych , żeglugi śródlądowej, - komend. Oddz. Straży Granicznej, komendanci strażnic, regionalna inspekcja celna, okręgowi inspektorzy rybołustwa
Ponadto pozostają niespolone dotychczas funkcjonujące struktury organizacyjne: org. Sadu Najwyższego, sadów powszechnych, sadów wojskowych, prokuratury, przedsiębiorstw państwowych, org,. zajłd. Administrujących, banków państwowych, ZUS, adm. dróg, adm. archiwów, org. NIK,
Cecha wspólną tych organów jest różnorodny charakter, a obrębie struktur organizacyjnych pełne wykorzystanie podporządkowania hierarchicznego. , wynikające z potrzeb scentralizowanego kierownictwa, zapewnienia jednolitości polityki i działania. Niektóre z nich maja wyłącznie funkcje kontrolne często zadania administracyjno prawne związane są bezpośrednio z prowadzeniem działalności, ponadto część organów ma właściwość zgodną z podstawowym podziałem adm. państwa. łączy się z tym niejednolita struktura pionowa
10.Samorząd terytorialny:
referendum lokalne: Referendum jest formą demokracji bezpośredniej , bezpośredniego sprawowania władzy w sprawach ważnych dla gminy. Jest to rozstrzygnięcie pewnej kwestii publicznej w drodze powszechnego głosowania. Istnieją różne rodzaje referendów) może mieć charakter konstytutywny czyli stanowczy , decydujący, b) konsultacyjny czyli opiniodawczy) obowiązkowy) nieobowiązkowy) ogólnokrajowy) lokalny. Referendum lokalne może być przeprowadzane na terytorium gminy , powiatu bądź województwa w różnych kwestiach . W takim referendum mogą brać udział tylko osoby , "które stale zamieszkują na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego i posiadają czynne prawo wyborcze do organu stanowiącego tej jednostki". Inicjatorami referendum lokalnego na wszystkich szczeblach samorządowych mogą być bądź odpowiednio organy stanowiące i kontrolne , bądź mieszkańcy poprzez struktury partii politycznej działającej na terenie danej jednostki , bądź przez organizacje społeczne - one wówczas są nazwane inicjatorami . Wniosek mieszkańców wymaga poparcia co najmniej 10% uprawnionych do głosowania w powiecie i gminie i co najmniej 5% w województwie. Organy organizacji pozarządowych maja osobowość prawna. Wniosek składa się do org. stanowiącego., opublikowuje się w woj. DZ. Urz., musi się odbyć w ciagu 50 dni od publikacji w dzień wolny od pracy. Referenda są przeprowadzane przez komisje terytorialne. i obwodowe do spraw referen., musi być przegłosowane bezwzg. ilością głosów. Nie wcześniej niż 10 mies. Od daty wyboru i nie później niż 8 mies. Przed końcem kaden. Przedmiotem referendum w zasady zawarte w ust. 15.09.2000r.o ref. lokalnym - wyłączeni na wniosek mieszkańców zbiera się referendum aby odwołać rade gminy - samom opodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne , cele te muszą mieścić się w "zakresie zadań i kompetencji organów gminy" - odwołanie organu stanowiącego jednostki przed upływem kadencji - na wszystkich szczeblach -odwołanie wójta ( burmistrz lub prezydenta miasta ) przed upływem kadencji - tylko w gminie z racji tego, że ten organ występuje tylko tam Żeby referendum było ważne musi wziąć w nim udział co najmniej 30 % uprawnionych do głosowania . Natomiast, jeśli chcemy, żeby jego wynik był rozstrzygający konieczne jest opowiedzenie się za jednym z rozwiązań ponad 50 % ważnych oddanych głosów . Wyjątek stanowi referendum w sprawie samo opodatkowania Sie mieszkańców w gminie gdzie wymagana jest większości kwalifikowana 2/3 ważnie oddanych głosów
zadania gminy: Zgodnie z art. 16 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. ogół mieszkańców zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową. Wspólnota ta uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej, co jest wyrazem konstytucyjnej zasady decentralizacji władzy publicznej, wyrażonej w art. 15 Konstytucji RP, mającej na celu umożliwienie społecznościom lokalnym bezpośredniego wpływu na funkcjonowanie ich wspólnoty, poprzez przejęcie zadań lokalnych nie zastrzeżonych z mocy prawa na rzecz innych podmiotów.
Zadania te samorząd wykonuje we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, a samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej. zadania własne, którymi są zadania mające na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty;
- zadania zlecone - są to zadania z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.
Zarówno zadania własne gminy jak i zadania zlecone mogą mieć charakter obowiązkowy, jeżeli ustawy obligują gminę do ich wykonania, oraz dobrowolny.
zdania własne np. określa art. 7 ust. 1 ustawy o sam. Gmin 1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej,
powyższy katalog nie charakteru zamkniętego.
Do zadań zleconych gminie w drodze normy ustawowej należą:
1. nadzór i wydawanie zezwoleń na uprawę maku i konopi włóknistych na obszarze gminy,
2. pomoc kombatantom i innym osobom uprawnionym znajdującym się w trudnych warunkach materialnych,
3. wybór ławników do sądów okręgowych oraz sądów rejonowych obejmujących swoją właściwością obszar gminy,
4. wykonywanie zadań określonych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1979 r o ewidencji ludności i dowodach osobistych ,
5. prowadzenie Ewidencji działalności gospodarczej według właściwości miejsca zamieszkania przedsiębiorcy,
6. wykonywanie zadań określonych w art. 11 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej ,
7. świadczenie usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
8. prowadzenie postępowań w sprawach dotyczących zgromadzeń,
9. sporządzanie i aktualizacja spisu wyborców
O zasadniczej różnicy pomiędzy rodzajami zadań wykonywanych przez gminę stanowi zatem ich delegacja - zadania własne gmina wykonuje we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, podlegając w tym zakresie wyłącznie kontroli legalności, gospodarności i rzetelności swoich działań, zadania zlecone gmina wykonuje na podstawie delegacji wynikającej z ustawy bądź porozumienia, państwo zaś dalej traktuje je jako zadania państwowe z określonymi tego konsekwencjami (finansowanie wykonania, ściślejszy nadzór i kontrola).
Organ stanowiaco - kontrolny- rada gminy Rada gminy - organ stanowiący i kontrolny gminy. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru. Na czele rady stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący w liczbie od 1 do 3.
Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy. Rada gminy powołuje komisje rewizyjną , która kontroluje wójta, opiniuje budżet gminy - komisja obowiązkowa obligatoryjna. Rada Gminy na sesji wybiera przewodniczącego rady i 1-3 wiceprzewodniczących, radych jest od 15-45 , sesje muszą być 4 w roku może być więcej
1.Do wyłącznej właściwości rady gminy należy:
-uchwalanie statutu gminy, -powoływanie i odwoływanie sekretarza oraz skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu, 2.uchwalanie budżetu gminy oraz przyjmowanie sprawozdań z działalności finansowej gminy i udzielanie absolutorium zarządowi z tego tytułu, 3.uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, 4.uchwalanie programów gospodarczych, 5.ustalanie zakresu działania sołectwa i dzielnicy (osiedla) oraz przekazywanie im składników mienia do korzystania, 6. podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach, - odejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, 7.określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania, 8.podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art.8 ust.2 i 2a 9.podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku, 10. podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i terytorialnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych, 11.podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników, 12.nadawanie honorowego obywatelstwa gminy, 13.podejmowanie uchwał w sprawie zasad dzielenia stypendiów dla uczniów i studentów, 14.stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.
Kompetencje wójta, burmistrz, prezydenta: organ wykonawczy
Kadencja wójta (burmistrza, prezydenta miasta) trwa 4 lata i rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji Rady Gminy, zaś kończy się z dniem upływu tej kadencji. Wcześniejsze zakończenie kadencji może nastąpić w przypadkach wskazanych w ustawie (pisemne zrzeczenie się stanowiska, utrata prawa wybieralności, odwołanie w drodze referendum, odwołanie przez premiera w przypadku uporczywego naruszania prawa).
Uprawnienia wójta, burmistrza i prezydenta miasta są takie same. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym mówi, że ilekroć mowa jest w niej o wójcie, należy przez to rozumieć także burmistrza oraz prezydenta miasta.
Zróżnicowanie nazwy organu wykonawczego gminy wynika z tradycji historycznych.* Wójt jest organem wykonawczym gminy wiejskiej, burmistrz - gminy miejsko - wiejskiej i miejskiej (miasta), prezydent miasta jest organem wykonawczym w mieście liczącym powyżej 100 000 mieszkańców, a także w mieście, w którym prezydent miasta był organem wykonawczym przed wejściem w życie Ustawy o Samorządzie Gminnym z 8 marca 1990 r.
Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest w praktyce najważniejszym urzędnikiem gminy (miasta). Jest kierownikiem urzędu gminy (miasta) i przełożonym jego pracowników, których status określa osobna ustawa o pracownikach samorządowych, decyduje w sprawach bieżących gminy i reprezentuje ją na zewnątrz. Do zadań wójta należy w szczególności:
• Przygotowywanie projektów uchwał Rady Gminy
• Określanie sposobu wykonania uchwał
• Gospodarowanie mieniem komunalnym
• Wykonywanie budżetu gminy
• Ogłaszanie uchwały budżetowej i sprawozdania z jej wykonania w trybie przewidzianym dla aktów prawa miejscowego
• Informowanie mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych
• Zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
• Opracowywanie planu operacyjnego ochrony przed powodzią, ogłaszanie i odwoływanie pogotowia oraz alarmu przeciwpowodziowego, a także zarządzenie ewaluacji z obszarów bezpośrednio zagrożonych przez powódź, jeśli bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia ludzi lub dla mienia nie można inaczej usunąć.
• Wydawanie, w przypadku nie cierpiącym zwłoki przepisów porządkowych w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach i innych przepisach powszechnie obowiązujących, jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
Wykonywanie zadań gminy określonych przez ustawy.
Wójt wykonuje swe zadania przy pomocy urzędu gminy, którego organizację i zasady funkcjonowania określa regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze zarządzenia. Pracownikami urzędu gminy (miasta), ani zatrudnionymi w nim na podstawie umowy cywilno - prawnej nie mogą być radni.
Wójtowi jednak przysługuje wyłączne prawo w zakresie pewnych spraw związanych z gospodarką finansową gminy, za której prawidłowość odpowiada Wójt (burmistrz, prezydent miasta) - podobnie, jak jego zastępca, radny, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną, a także osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta - zobowiązany jest do złożenia oświadczenia majątkowego.