FUNKCJA WĄTROBY

• Metabolizm węglowodanów - produkcja,magazynowanie i uwalnianie zasobów glukozy

• Metabolizm tłuszczów - synteza lipoprotein, fosfolipidów i cholesterolu, hydroliza lipidów oksydacja kwasów tłuszczowych

• Metabolizm białek - synteza 85% wszystkich białek osocza, w tym albuminy, fibrynogenu i

• czynników krzepnięcia

• Magazynowanie witamin A, D i B12 oraz żelaza

• Detoksykacja - sprzęganie i degradacja toksyn i hormonów

• Metabolizm hemu i tworzenie bilirubiny

• Produkcja i wydzielanie żółci

• Funkcja immunologiczna- fagocytoza,produkcja cytokin zapalnych i białek ostrej fazy

PREDYSPOZYCJE DO CHORÓB WĄTROBY

Psy

• choroby układu naczyniowego wątroby

• hepatitis

• nowotwory

Koty

• stłuszczenie

• cholangitis

• FIP

• Chłonniak

PREDYSPOZYCJE RASOWE PRZEWLEKŁE ZAPALENIE WĄTROBY

• Bedlington Terrier

• Cocker Spaniel

• Dalmatyńczyk

• Doberman

• Labrador

• West Higland White Terrier

PREDYSPOZYCJE RASOWE CHOROBY UKŁADU NACZYNIOWEGO

• York

• Maltańczyk

• Sznaucer Miniaturowy

• Golden

• Wilczarz

• Persy

AMYLOIDOZA

• Shar Pei

• Abisyńskie

• Syjamskie

SPICHRZANIE GLIKOGENU

• Maltańczyk

• Bichon

• Rasy Miniaturowe

OBJAWY CHORÓB WĄTROBY GŁÓWNE, NIESPECYFICZNE

• Brak apetytu

• Nudności, wymioty

• Biegunki

• PD/PU

• Odwodnienie

• Ospałość

• Spadek masy ciała

• Karłowatość

• Osłabienie okrywy włosowej

TYPY ŻÓŁTACZEK

1. żółtaczka przedwątrobowa - występująca w stanach wzmożonego wytwarzania bilirubiny,

2. żółtaczka wątrobowa - związana z upośledzeniem wychwytu, sprzęgania oraz wydzielania żółci, która występuje w zaburzeniach funkcjonowania hepatocytów,

3. żółtaczka zawątrobowa - związana z zaburzeniami odpływu żółci z pęcherzyka i/lub dróg żółciowych,

DIAGNOSTYKA CHORÓB WĄTROBY

Badania krwi

Diagnostyka obrazowa

Biopsja wątroby

WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH

uwzględnić błędy przed laboratoryjne i laboratoryjne

interpretować łącznie ze stanem klinicznym pacjenta

porównywać kilka oznaczonych równocześnie parametrów

wykonać inne badania diagnostyczne

TESTY DIAGNOSTYCZNE CHORÓB WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

AST aminotransferaza asparaginianowa

ALT aminotransferaza alaninowa

ALP fosfataza alkaliczna

GGT gammaglutamylotransferaza

GLDH dehydrogenaza glutaminianowa

• AST

Aminotransferaza asparaginianowa (AspAT, AST, GOT, SGOT)

Jest to enzym wewnątrzkomórkowy.

Jego najwyższe stężenia występują w mięśniu sercowym, wątrobie, mięśniach szkieletowych, nerkach i erytrocytach.

Aktywność wzrasta w przypadku obumarcia komórek jak również ich uszkodzeniu komórek spowodowanym niedotlenieniem lub działaniem toksyn, a nie zaburzenia funkcji narządu.

• Wzrost do poziomu 200 U/l -choroby wątroby, zapalenie trzustki.

• Wzrost do poziomu 200 - 400 U/l: choroby serca, zabiegi chirurgiczne, choroby mięśni szkieletowych (miopatie, dystrofie), przewlekłe zapalenie wątroby.

• Wzrost do wartości 400 - 4000 U/l: zapalenie mięśnia sercowego, zabiegi kardiochirurgiczne, toksyczne uszkodzenie wątroby, nowotwory wątroby, zapalenie dróg żółciowych, pozawątrobowa niedrożność kanalików żółciowych, kamica żółciowa, nowotwór trzustki, zwłóknienie przewodów żółciowych.

• ALT

Jego najwyższe stężenia występują w wątrobie, niższe w mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym i nerkach.

Pojawienie się podwyższonych aktywności ALAT w osoczu wskazuje raczej na uszkodzenie komórek, a nie zaburzenia funkcji narządu.

Wzrost ALAT jest zależny od rodzaju i rozległości uszkodzenia.

• Wzrost do poziomu 200 U/l może być spowodowany przez: choroby wątroby, zapalenie trzustki, hemoliza.

• Wzrost do poziomu 200 - 400 U/l: cholestazy wątrobowe, marskość wątroby, przewlekłe leczenie fibratami

• Wzrost do wartości 400 - 4000 U/l: zapalenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby.

• GLDH

dehydrogenaza glutaminianowa,

enzym mitochrondrialy,

katalizujący konwersję glutaminianu do α-ketoglutaranu i jonu amonowego.

Wzrost GLDH jest wywołany przede wszystkim wyciek z uszkodzonych hepatocytów lub martwicą.

GLDH występuje w wielu tkankach organizmu, (w hepatocytach - komórkach wątrobowych, nerkach, jelitach, mięśniach i gruczołach ślinowych).

• FOSFATAZA ALKALICZNA (ALP, AP, FA)

• Wyróżnia się kilka izoform:

• wątrobowa (L-ALP),

• kostna (B-ALP),

• kortykosterydowa (C-ALP).

Zwiększony poziom fosfatazy występuje w:

• chorobach i nowotworach kości (krzywica, osteomalacja)

• w niedoborze witaminy D,

• niedoborem wapnia i fosforanów w diecie,

• zespołem Cushinga,

• chorobami nerek,

• w nowotworach brodawki większej dwunastnicy lub dróg żółciowych,

• w innych nowotworach produkujących fosfatazę zasadową (zespoły paranowotworowe).

• GGTP

• Gamma -glutamylotransferaza (GGT)

• Jest to enzym związany z błonami komórkowymi,

• występuje głównie w wątrobie, nerkach, trzustce i gruczole krokowym.

• Podwyższenie jego wartości może być skutkiem:

• ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki,

• ostrego zapalenia wątroby, infekcji wątroby, choroby wrzodowej,

• leczenia lekami przeciwpadaczkowymi,

• BILIRUBINA

• Bilirubina jest żółtym barwnikiem pochodzącym z rozpadu krwinek czerwonych (przemiany grupy hemowej cząsteczki hemoglobiny) i jest to bilirubina wolna.

• Z osocza krwi bilirubina przedostaje się do wątroby, gdzie zostaje sprzężona estrowo z kwasem glukuronowym i jest ona wtedy określana jako bilirubina bezpośrednia lub sprzężona, a następnie zostaje wydalona do dróg żółciowych, zagęszczona w pęcherzyku żółciowym, nadając żółci jej charakterystyczną barwę.

• Wartość bilirubiny wolnej i sprzężonej określa się jako bilirubina całkowita.

• Wzrost :

• marskość żółciowa wątroby,

• stwardniające zapalenie dróg żółciowych,

• rak dróg żółciowych,

• kamica przewodowa,

• choroby trzustki,

• Stężenie bilirubiny w surowicy krwi podwyższa ponadto wiele leków o działaniu uszkadzającym miąższ wątroby takich jak: erytromycyna

TESTY DIAGNOSTYCZNE CHORÓB WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH STĘŻENIE:

• białka całkowitego

• albumin

• elektroforeza białek

• W przebiegu ostrych zapaleń wątroby dochodzi do wzrostu białek frakcji alfa 2.

• Z kolei w przewlekłych stanach zapalnych wątroby obserwuje się wzrost frakcji gamma.

AAT

Niedobór alfa-1-antytrypsyny (AATD, alpha-1-antitrypsin deficiency), inhibitora proteaz serynowych, jest genetycznie uwarunkowanym defektem u ras predysponowanych do chorób wątroby np. cocker spaniel.

Niski poziom alfa-1-antytrypsyny może sugerować przewlekłe zapalenie wątroby lub marskość wywołane niedoborem alfa-1-antytrypsyny.

CERULOPLAZMINA

Ceruloplazmina jest syntezowania w wątrobie, bierze udział w metabolizmie miedzi.

Niski poziomo ceruloplazminy może sugerować spichrzanie miedzi w tkance wątrobowej, a wysoki żółtaczkę zastoinową, nowotwory, aktywne choroby wątroby.

FERRYTYNA

Ferrytyna jest białkiem wiążącym żelazo i stanowiącym zapas jonów żelaza.

Występuje we wszystkich tkankach, ale największe stężenie osiąga w wątrobie, szpiku kostnym i śledzionie (miejsce syntezy i rozpadu erytrocytów).

Nadmiar żelaza w hepatocytach może prowadzić do nasilenia reakcji wolnorodnikowych, peroksydacji lipidów błon organelli komórkowych (mitochondriów, lizosomów itp.) prowadząc do zniszczenia komórki i uwolnienia czynników bezpośrednio aktywujących komórki gwiaździste.

TESTY DIAGNOSTYCZNE CHORÓB WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

Mocznik

Cholesterol

Trójglicerydy

Glukoza

TESTY CZYNNOŚCIOWECHORÓB WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

Amoniak

Kwasy żółciowe

FIBRYNOGEN

Ca 1 - 5 g/l , Fe 0,5 - 3 g/l

obniżenie:

zespół wykrzepiania śródnaczyniowego, przy uszkodzeniu wątroby

podwyższenie:

nerczyca, po zabiegach operacyjnych, w chorobach nowotworowych, w przebiegu procesów zapalno-martwicowych (białka ostrej fazy)

CZAS PROTROMBINOWY (PT)

Ca 7-10 sek., Fe 7-12 sek.

czas przejścia protrombiny w trombinę

wydłużenie:

niedobór czynników II, V, VII i X (zależnych od wit. K) - ciężkie i przewlekłe uszkodzenia wątroby

BADANIE MOCZU

Urobilinogen

Badanie osadu moczu

USG

ULTRASONOGRAFIA DOPPLEROWSKA

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA

stosowana u pacjentów w celu oceny miąższu wątroby,

Uwidocznienia zmian ogniskowych,

oceny łożyska naczyniowego wątroby oraz przyczyn poząwatrobowych zakrzepicy żył wątrobowych, żył trzewnych (guzy, naciek zapalny).

ANGIOGRAFIA- Portografia

• Pozwala ocenić przepływ przez układ naczyniowy wątroby

• Pozwala ustalić lokalizacje zespolenia

• Pozwala postawić ostateczne rozpoznanie

ELASTOGRAFIA

RÓŻNICE MIEDZY KOTAMI A PSAMI

Anatomiczne:

Koty: przewód żółciowy łączy się z przewodem trzustkowym w brodawce dwunastniczej

Psy: mają 2 przewody trzustkowe, żaden nie łączy się z przewodem żółciowym

• Koty: częściej występują choroby układu żółciowego

• Psy: częściej występują choroby miąższu wątroby

• Koty: lepsze rokowanie w przewlekłych chorobach wątroby niż u psów

• Psy: przewlekłe choroby wątroby - wątroba pomniejszona

• Koty: przewlekłe choroby wątroby- wątroba powiększona

RÓŻNICE MIEDZY KOTAMI A PSAMI

• Koty: Względny niedobór transferazy glukuronylowej- bardziej podatne na toksyczne uszkodzenie wątroby niż psy

• Koty: stale wysoka glukoneogeneza, wysokie wymagania dietetyczne do argnininy (cykl mocznikowy), tauryny (koniugacja soli żółciowych)

• Koty: większe predyspozycje do stłuszczenia wątroby

• Koty: nie produkują izoenzymu ALP indukowanego sterydem

• Psy: dłuższy okres półtrwania ALP

STŁUSZCZENIE WĄTROBY KOTÓW

• Gromadzenie w hepatocytach trójglicerydów

• Zaburzenia acetylacji, estryfikacji i utleniania w hepatocytach

• Upośledzenie wiązania tłuszczów z białkami nośnikowymi w komórkach wątrobowych

BADANIA LABORATORYJNE

• 3-5 krotny wzrostu aktywności ALT

• 10-15 krotny > aktywności fosfatazy zasadowej (ALP)

• aktywność GGT w normie

• > stężenia bilirubiny całkowitej

• > stężenia cholesterolu i glukozy

• hipoalbuminemia

• hiperamonemia

STŁUSZCZENIE WĄTROBY KOTÓW- leczenie

• Wyrównania zaburzeń elektrolitowych i równowagi kwasowo-zasadowej

• Nie należy podawać glukozy!!!

• Glukoza stymuluje syntezę tłuszczów w wątrobie oraz hamuje utlenianie kwasów tłuszczowych, co pogłębia stłuszczenie.

• Nie należy podawać płynów zawierających mleczany !!! (np. płyn Ringera)

• ponieważ ulegają one przemianie w wątrobie.

STYMULATORY APETYTU

• koty które zostały minimalnie dotknięte chorobą i nadal interesują się jedzeniem

• diazepam (0,2 mg/kg dożylnie (IV) co 12-24 h) należy pamiętać, że diazepam może powodować martwicę wątroby

• oksazepam (1/4 15 miligramowej tabletki doustnie (PO) co 12-24 h)

• cyproheptadyna (1-2 mg PO co 8-12 h) (PERITOL)

ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA

Laktuloza

W postaci wlewów doodbytniczych - 0,25-0,5 ml

Doustnie (5ml/10 kg m.c. podzielone na 3 -4 podania)

Metronidazol - 7,5 mg/kg

Zaburzenia krzepnięcia

Witamina K (0,5-1,5 mg/kg)

SAME S-adenozylo-L-metionina (Zentonil)

• antyoksydant

• Stabilizacja błony komórkowej

• Modulacja ekspresji cytokin

• stosowana w licznych chorobach wątroby (przewlekłe zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, żółciowe zapalenie wątroby)

• pełni istotną rolę w leczeniu zatruć (m. in. paracetamolem).

SYLIBINA

• stabilizuje błonę komórkową hepatocytów,

• przeciwdziała wnikaniu toksyn

• hamuje cytotoksyczny i zapalny efekt TNF

• jest inhibitorem peroksydazy i beta-glukouronidazy

• hamuje wątrobową formację kolagenu,

• zwiększa wątrobową zawartość glutationu.

KWAS URSODEOKSYCHOLOWY (UDCA)

• 10-15 mg/kg PO co 24

• zmniejsza absorpcję cholesterolu i hamuje wątrobową syntezę cholesterolu

• obniża zawartość hydrofobowych kwasów żółciowych w hepatocytach i komórkach nabłonka dróg żółciowych

• działa przeciwzapalnie i immunomodulująco

STŁUSZCZENIE WĄTROBY KOTÓW- LECZENIE

• niedobór tiaminy (dobrzuszne zgięcie szyi) suplementacja tiaminy w dawce 100 mg doustnie lub iniekcyjnie dwa razy dziennie przez 3 dni.

• Witaminy B, C (30 mg/kota)

• Witamina E (100-400 mg/kota)

• chroni ona komórki wątrobowe przed toksycznym uszkodzeniem Cu i cholestatyczną koncentracją kwasów żółciowych

• cynk (7-8 mg) prep Zincteral

ZAPALENIE WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH KOTÓW (CHOLANGITIS)

• neutrofilowe zapalenie wątroby i dróg żółciowych (neutrophilic cholangitis)

• limfocytarne zapalenie wątroby i dróg żółciowych (lymphocytic cholangitis)

• inwazje pasożytnicze (liver fluke infection)

NEUTROFILOWE ZAPALENIE WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

Cholangitis + pancreatitis + IBD

• wstępowanie bakterii z dwunastnicy

• wstępowanie enzymów trawiennych z subklinicznego zapalenia trzustki

• + immunosupresja

• 80% kotów z zapaleniem dróg żółciowych ma histologiczne dowody zapalenia jelit

• 50% ma łagodne zapalenia trzustki

NEUTROFILOWE ZAPALENIE WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

2 FORMY

• OSTRA-naciek zapalny składa się głównie z neutrofili

• PRZEWLEKŁA- neutrofile, limfocyty, komórki plazmatyczne

NEUTROFILOWE ZAPALENIE WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

OSTRA

• Infekcja bakteryjna- E.Coli, bakterie jelitowe (Enterococcus, Bacteroides, Clostridium, Staphylococcus, Streptococcus, Helicobacter)

• Zwierzęta młode

• Brak predylekcji płciowych, rasowych (samce?)

• Objawy występują nagle

• Ostre wymioty, biegunka, odwodnienie

• Żółtaczka(cholestaza wewnątrzwątrobowa)

• Utrata masy ciała, jadłowstręt, depresja

• Gorączka, bolesność jamy brzusznej

NEUTROFILOWE ZAPALENIE WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

PRZEWLEKŁA

• Średnia wieku 8-9 lat

• Brak predylekcji płciowych i rasowych

• Choroba rozwija się tygodniami, miesiącami (najczęściej ze stanu ostrego)

• Utrata masy ciała, anoreksja, depresja, wymioty

• Żółtaczka (cholestaza wewnątrzwątrobowa)

• Powiększenie wątroby

• wodobrzusze

Badania laboratoryjne

• Leukocytoza ( głównie w formie ostrej)

• Cholestaza wewnątrzwątrobowa:

• (3-4x) ALT/AST/ALP/GGT/ BA ↑

USG

• Zgrubienie ściany pęcherzyka żółciowego

• Powiększenie wątroby

Rozpoznanie

Cholecystocenteza

• Posiew żółci

• Badanie cytologiczne

LIMFOCYTARNE ZAPALENIE WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

Rzadko spotykana forma cholangitis u kotów

• HP - naciek limfocytów w przestrzeniach wrotnych, różnego stopnia włóknienie, proliferacja przewodów żółciowych

• ETIOLOGIA ???

• tło immunologiczne?

• infekcja bakteryjna?

• Helicobacter?

• występuje u kotów młodych < 4 lat

• Predysponowane - persy

• Powolny rozwój choroby, forma ostra nie występuje

• 30 % wodobrzusze (płyn wysokobiałkowy, ubogokomórkowy)

• żółtaczka

• hipergammaglobulinemia

• powiększenie wątroby

• Zmienny apetyt, wymioty, utrata masy ciała
  

WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH

• Brak leukocytozy ( rzadko leukopenia)

• Czasem anemia nieregeneratywna

• (2-3x) ALT/AST/AP/↑ BA 

• γ globulin, albumin

• Zaburzenia krzepnięcia

ANTYBIOTYKOTERAPIA

AMOKSYCYLINA, AMPICYLINA, CEFAZOLINA, CEFALEKSYNA (22 mg/kg 3x)

+ metronidazol (7,5 mg/kg 2-3 x)

FORMA PRZEWLEKŁA:

ENROFLOKSACYNA (5 mg/kg 2x)

AMIKACYNA (5-10 mg/kg 2x) 1 TYDZIEŃ

Czas leczenia

• Forma ostra : 4-6 tygodni

• Forma przewlekła: 3-4 tygodnie

LEKI PRZECIWZAPALNE

IMMUNOSUPRESYJNE

• Formy przewlekłe mają podłoże immunologiczne

• PREDNIZOLON

• 1 mg/kg 2x 2 tyg,

• 1 mg/kg 1x 2 tyg,

• 0,5 mg/kg 1x 2 tyg,

• 0,5 mg/kg q 48h

• 6-12 tygodni

• Efektywne leczenie ??????

• Nie stosowawać: kolchicyny, azatiopryny

UDCA

• Hepatoprotekcyjne

• Przeciwzapalnie

• Przeciwwłóknieniowo

• Immunomodulująco

• Żólciopędnie

• Zmiejsza ilość toksycznych KŻ w puli KŻ

• 15 mg/kg

• Tygodniami, miesiącami, czasem do końca życia

• WITAMINA K

1 mg/kg 2x sc

• WITAMINA B₁₂

250 µg 1x/tygodniowo przez 6 tygodni

• Silibina

50-200 mg/kg

antyoksydant, przeciwwłoknieniowo

• S-adenozylo-methionina (SAMe)

20 mg/kg

• Dieta

CHOROBY DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
PSÓW I KOTÓW

Zapalenie pęcherzyka żółciowego

Czynniki predysponujące:

• kamienie pęcherzyka żółciowego,

• zastój żółci

Drogi zakażenia:

• wstępująca infekcja dróg żółciowych (E.Coli)

• hematogenna

Objawy:

• Pęcherzyk żółciowy jest powiększony

• Żółć zagęszczona, ciągnąca z licznymi złogami (kamienie, gaz)

• Ściana pęcherzyka nierówna, zgrubiała

Objawy kliniczne

• Apatia, spadek apetytu, wymioty, biegunka, żółtaczka, gorączka, bolesność

Wyniki badań laboratoryjnych

• leukocytoza

• ↑ ALP, GGT, bilirubina, kwasy żółciowe

• ↑ lipazy, diastazy

Rozpoznanie

Biopsja wątroby pod kontrolą USG

Biopsja pęcherzyka żółciowego:

• Badanie cytologiczne

• Badanie mikrobiologiczne

• laparotomia

Leczenie

• Płynoterapia

• Antybiotykoterapia (min. 4 tygodnie)

• Ampicylina, amoksycylina (22 mg/kg s.c., p.o co 8 h)

• Metronidazol (7,5-15 mg/kg p.o co 12 h)

• Leki rozkurczowe

• W przypadku niedrożności należy wykonać zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego

Zapalenie przewodów żółciowych

Czynniki predysponujące:

• Nadwrażliwość na leki (sulfonamidy, haloton)

• Niedrożność przewodów żółciowych

• Zwężenie przewodów żółciowych w wyniku:

• kamicy przewodów żółciowych,

• Ucisku z zewnątrz np. nowotworu,

• jatrogennego zwężenia dróg żółciowych,

• przewlekłego zapalenia trzustki,

Drogi zakażenia:

• Infekcja wstępująca z dwunastnicy

• E. Coli,

• Klebsiella sp.,

• Enterobacter sp.,

• Campylobacter jejuni,

• Pseudomonas aeruginosa.

Objawy

• Spadek apetytu, wymioty, biegunka, gorączka, żółtaczka

Wyniki badań laboratoryjnych

• leukocytoza

• ↑ ALP, GGT, bilirubina, kwasy żółciowe

• Hipoalbuminemia

Leczenie:

Antybiotykoterapia

• Ampicylina

• Amoksycylina

• Gentamycyna

• Metronidazol

Kamica żółciowa

Czynniki predysponujące:

• Zastój żółci

• Zwiększone wytwarzanie śluzu

• Zakażenie E. Coli (wytwarzają betaglukuronidazę wzmagającą dekoniugację bilirubiny)

• Pokarm o małej zawartości białka i tłuszczu

• Niedobór tauryny

• Psy starsze

• Suki

• w przypadków występują objawy kliniczne

• W większości przypadków kamienie złożone z nierozpuszczalnych soli kwasów żółciowych

• Kamienie cholesterolowe - koty

Objawy kliniczne

• Przebieg bezobjawowy

Przy niedrożności

• Spadek apetytu

• Wymioty

• Żółtaczka

• Odwodnienie

• Acholiczny stolec

Wyniki badań krwi

• ↑ GGTP,

• ↑ ALP,

• Kwasy żółciowe,

• Cholesterol,

• Bilirubina.

• Kamica żółciowa

USG

• Najlepsza metoda diagnostyczna

• Umożliwia rozpoznanie kamieni cieniujących i niecieniujących

RTG

• Umożliwia jedynie rozpoznanie kamieni cieniujących

Leczenie

• Zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego

Mukocele

• Torbiele śluzowe pęcherzyka żółciowego

• Wywołane są nadmierną produkcją śluzu przez komórki pęcherzyka żółciowego

• Były opisywane u ludzi, psów, fretek

Etiologia

• wieloczynnikowa

• Zastój żółci

• Zwiększona absorpcja wody

• Czynniki żywieniowe

• Czynniki środowiskowe

• Predysponowane psy ras małych

• Cocker spaniel, Owczarek szetlandzki (uwarunkowane genetycznie?)

Patogeneza

• Dysfunkcja komórek wydzielających śluz (cystowaty przerost)

• Zastój żółci prowadzący do wzrosty wydzielania śluzu

• Martwica pęcherzyka żółciowego (80%)

• Żółciowe zapalenie otrzewnej

Objawy

• Żółtaczka

• Bolesność jamy brzusznej

• Tachykardia

• Tachypnoe

• Gorączka

• Wzrost aktywności enzymów wątrobowych

Diagnostyka - USG

• Zagęszczona żółć przypominająca owoc kiwi

• Poszerzenie wewnątrz i zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych

• Brak pęcherzyka żółciowego

• Płyn w jamie otrzewnej

Leczenie

• Cholecystectomia

Śmiertelność

• jeżeli rozwinie się:

• aseptyczne zapalenie otrzewnej 40%

• septyczne zapalenie otrzewnej 100%

Żółciowe zapalenie otrzewnej

• Niewielka ilość żółci może ulec samoistnemu wchłonięciu lub ograniczeniu poprzez otorbienie wewnątrz jamy otrzewnej.

• Sole kwasów żółciowych powodują drażnienie otrzewnej i przesiąkanie płynów.

Wyniki badań laboratoryjnych

• leukocytoza,

• wzrost aktywności ALP, GGT, AST,ALT

• mocznika,

• hipoglikemia,

• hipoalbuminemia,

• hiponatremia.

USG

• Wolny płyn w jamie otrzewnej

• Wykrzepione skupiska żółci przypominające „gwiazdy”

Badanie płynu z jamy otrzewnej

• Mętny

• Zielono-brązowy, krwisty

• Leukocytoza

• Bogatobiałkowy

• Bilirubina

Leczenie

• Nawodnienie

• Cholecystektomia

• Płukanie otrzewnej

• Drenaż otrzewnej

• Antybiotykoterapia

• Leki przeciwbólowe

CHOROBY WĄTROBY PSÓW

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE WĄTROBY

Grupa chorób wątroby które łączy podobny wywiad, objawy kliniczne i zmiany histopatologiczne

• Schorzenia polietiologiczne

• Choroba trwa miesiącami, latami

• Predyspozycje rasowe

• Zwiększone odkładanie Cu w wątrobie

OBJAWY KLINICZNE
(MAŁO SPECYFICZNE)

• Apatia 60%

• Spadek apetytu 59%

• Wymioty 58 %

• Spadek masy ciała 50%

• Poliuria/polidypsja 45 %

• Biegunka 27 %

• Wodobrzusze 25 %

• Żółtaczka 12 %

Rothuizen and Meyer 2000

WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH

• AlAT↑↑ , AspAT↑ , NH3↑↑ , FA↑

• Bilirubina↑↑

• Albuminy↓

• Anemia hemolityczna

• Hemoglobinuria

BEDLINGTON TERRIER

• Psy młode lub w średnim wieku.

• Objawy: anoreksja, wymioty, biegunki.

• Dziedziczona jako autosomalna cech recesywna.

• Charakteryzuje się masywnym odkładaniem miedzi początkowo w cytoplazmie a następnie w lizosomach hepatocytów w wyniku nie możności wiązania jej z ceruloplazminą.

• Ilość Cu odłożona w hepatocytów koreluje ze stopniem uszkodzenia tkanek.

Na podstawie objawów klinicznych wyróżnia się 3 postacie choroby

Postać bezobjawowa - wykrywana przypadkowo, podczas rutynowych badań krwi lub u zwierząt u których przed rozrodem hodowca przeprowadza badania screeningowe w kierunku zapalenia wątroby.

• ↑ ALT

Postać ostra - objawy kliniczne występują nagle. W większości przypadków stwierdza się wymioty, brak apetytu, osowiałość.

• ostra anemia hemolityczna

• ↑↑↑ ALT, AST, ALP, GGT

• skrócenie PT i APTT

• Przebieg choroby zazwyczaj jest piorunujący i w ciągu 24-72 godzin dochodzi do zgonu zwierzęcia.

Postać przewlekła

• objawy kliniczne występują u psów w średnim wieku.

• wymioty, spadek masy ciała, ospałość.

• żółtaczkę, encefalopatię wątrobową, wodobrzusze, (występują w terminalnej fazie choroby gdy dochodzi do marskości wątroby).

• ↑↑ ALT, ALP, GGT.

DOBERMAN
przewlekłe aktywne idiopatyczne zapalenie wątroby

• Występuje głównie u suk w średnim wieku

• Pierwsze objawy choroby są mało specyficzne:

• PU/PD,

• wymioty,

• biegunka,

• brak apetytu,

• Ospałość

• W zaawansowanej fazie żółtaczka, wodobrzusze

• W pierwszej fazie choroby ↑ ALT

• W fazie terminalnej ↑↑↑ AST, ALT, ALP i GGT, hiperbilirubinemia, hipoalbuminemia, hipoglikemia, hiperamonemia.

• Rokowanie zależy od tego w której fazie została wykryta choroba.

• Jeżeli zostanie wykryta w początkowej fazie i szybko zostanie wprowadzone leczenie zwierze może przeżyć 1-2 lata.

WHWT

• Hepatopatia związana z zatrzymaniem miedzi w komórkach wątrobowych.

• Koncentracja wątrobowej Cu u zwierząt chorych wynosi od 3500 μg/g i nie wzrasta z wiekiem ( u bedlington terierów 5 000-10 000 μg/g)

• Nie wiadomo jak jest dziedziczona

• Początkowo przebieg bezobjawowy

• pierwsze objawy ujawniają się po przebytym stresie

• wymioty, spadek apetytu, biegunka, wodobrzusze i żółtaczka

• W początkowej fazie umiarkowany wzrost ALT

• w miarę rozwoju choroby wzrost aktywności AST, ALP, GGT, hiperbilirubinemia, hipoalbuminemia, hiperamonemia.

SKYE TERRIER

• Rodzinna hepatopatia Skye Terierów jest opisywana jako łagodne lub umiarkowane okołocentralne zapalenie z cholestazą wewnątrzkanalikową i gromadzeniem się Cu.

• ↑↑ AP, ↑↑ GGT

• W przewlekłych przypadkach widoczne są guzki regeneracyjne miąższu otoczone pasem włóknistej tkanki łącznej.

• Stopień zatrzymania Cu wydaje się korelować ze stopniem i czasem cholestazy

DALMATYŃCZYK

• U małej ilości dalmatyńczyków rozpoznano uszkodzenie wątroby związane z Cu.

• Dotknięte psy są w wielu od 1,5 do 10 lat (średnia wieku 5 lat).

• Objawy kliniczne są niespecyficzne ( jadłowstręt, letargia, wymioty, biegunka).

• Przeważającymi zmianami biochemicznymi w surowicy są wysoka aktywność ALT (powyżej 8 x) z umiarkowanym wzrostem AP ( prawidłowy do 5 x).

COCKER SPANIEL
niedobór alfa-1-antytrypsyny

• Wrodzony defekt metaboliczny

• Alfa-1-antytrypsyna:

• Glikoproteina syntetyzowana w wątrobie

• Inhibitor enzymów proteolitycznych

• W skutek nieprawidłowego jej wydzielania dochodzi do proteolitycznej degradacji komórek wątrobowych.

• Choroba występuje głównie u samców w wieku 2-3 lat

• Objawy: spadek apetytu, osowiałość, wielomocz, wzmożone pragnienie, wymioty, biegunka, w wielu przypadkach smolisty kał.

• W wielu przypadkach przebieg choroby jest ostry i dochodzi do śmierci zwierzęcia w ciągu 2 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów klinicznych.

• Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu, badań laboratoryjnych i wyników biopsji.

• Rokowanie jest złe.

LECZENIE CHORÓB WĄTROBY

• Etiologia przewlekłego zapalenia wątroby w wielu przypadkach nieznana

• Leczenie na podstawie wyników badania histopatologicznego

LECZENIE

• Rozpoczęcie terapii tak szybko jak jest to możliwe

• Jeżeli jest możliwe- leczenie przyczynowe

• Zwolnienie postępu choroby

• Umożliwienie regeneracji hepatocytów

• Zmniejszenie objawów klinicznych i możliwości wystąpienia komplikacji

PODJĘCIE DECYZJI O LECZENIU

OCENA:

• Stopnia i typu zapalenia

• Stopni włóknienia

• Architektoniki wątroby

• Stopnia spichrzania Cu w hepatocytach

• Stopnia stłuszczenia

• Stopnia i typu cholestazy

• Występowania objawów nadciśnienia wrotnego

LECZENIE

Zapalenie 1,2 stopnia:

• Rozważyć podawanie glikokortykosterydów

• Włóknienie:

• Nie podawać leków sterydowych (zbyt późno, niebezpieczne)

• Rozważyć podawanie kolchicyny

• Zaburzenia architektoniki wątroby:

• Nie podawać leków sterydowych (zbyt późno, niebezpieczne)

• Rozważyć podawanie kolchicyny

GLIKOKORTYKOSTERYDY

• Początkowo 1-2 mg/kg co 24 h potem 0,5 mg/kg co 24-48 h

• przeciwwłóknieniowo- ↓ PG, produkcji leukotrienów

• Immunomodulująco

• Stymulator apetytu

• Przeciwzapalnie

• NIE STOSOWAĆ W KOŃCOWEJ FAZIE WŁÓKNIENIA LUB MARSKOŚCI

• NIE STOSOWAĆ W NADCIŚNIENIU WROTNYM

• NIE STOSOWAĆ W OSTRYM ZAPALENIU WĄTROBY, CHOROBACH INFEKCYJNYCH

KOLCHICYNA

• kolchicyna (0,02-0,03 mg/kg/dzień P.O.)

• Trujący alkaloid otrzymywany z nasion zimowita jesiennego.

• W dawkach terapeutycznych wykazuje działanie przeciwzapalne, antymitotyczne i zmniejszające wytwarzanie kwasu moczowego.
  

• NIE STOSOWAĆ U KOTÓW !!!!

REDUKCJA MIEDZI W POŻYWIENIU

Obniżenie w diecie Cu nie powoduje usunięcia nadmiaru wątrobowego Cu, ale pozwala zwolnić dalsze gromadzenie.

• Stosowanie diety o obniżonym stężeniu miedzi:

Należy unikać przekąsek bogatych w miedź takich jak:

• podroby,

• skorupiaki,

• zboża,

• czekolada,

• orzechy,

• suszone owoce,

• rośliny strączkowe i grzyby.
  

PREWENCJA I LECZENIE NADMIARU MIEDZI

REDUKCJA JELITOWEGO WCHŁANIANIA MIEDZI

• 100 mg elementarnego cynku w postaci octanów lub siarczanów (p.o. co 12 godzin), po 3 miesiącach dawka może być zredukowana do 50 mg co 12h.

• Utrzymanie stężenia cynku (mierzone co 2-3 miesiące) na poziomie 200 do 300 ale < 600 µg/dl.

• Jeżeli stężenie Zn w surowicy jest <150 µg/dl, dawka powinna być zwiększona z 50 do 100 mg p.o. co 12 h.

PREWENCJA I LECZENIE NADMIARU MIEDZI

CHELATORY MIEDZI

• D-penicylamina (CUPRENIL) (10-15 mg/kg PO co 12 h 30 minut przed posiłkiem). Najczęstszym skutkiem ubocznym są wymioty i jadłowstręt można je zminimalizować zaczynając leczenie od mniejszej dawki, zwiększając ją po tygodniu, lub dzieląc dawkę na mniejsze i podawać je częściej.

• Tientin (10-15 mg/kg PO co 12 h 30 minut przed posiłkiem) jest tak samo efektywnym chelatorem Cu, który może być stosowany u psów które nie tolerują D-penicylaminy.

TERAPIA ZMNIEJSZAJĄCA CHOLESTAZĘ

• Kwas ursodeoksycholowy (UDCA)

• 10-15 mg/kg PO co 24 h

• Zmniejszeniu absorpcji cholesterolu i hamowaniu wątrobowej syntezy cholesterolu.

• Obniża zawartość hydrofobowych kwasów żółciowych w hepatocytach i komórkach nabłonka dróg żółciowych.

• Działanie przeciwzapalne i immunomodulujące.

PRZECIWUTLENIACZE

Uzupełnienie leczenia przeciwzapalnego i przeciwzwłóknieniowego

• Vitamina E (400 do 500 IU/dzień P.O.)

• S-adenozylometionina (20 mg/kg P.O. co 24 h rano na czczo)

• Sylibinum 50-200 mg/psa

ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA

ANTYBIOTYKOTERAPIA

• Metronidazol 7,5 mg/kg

• Neomycyna 5 mg/kg

• Amoksycylina 22 mg/kg

• wyjałowienie przewodu pokarmowego

ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA

LAKTULOZA

• W postaci wlewów doodbytniczych

• (psy 5-20 ml, koty 0,25-0,5 ml)

• Doustnie (5ml/10 kg m.c. podzielone na 3 -4 podania)

• Zakwasza treść pokarmową (efekt przeczyszczający)

• Wiąże amoniak pod postacią jonów amonowych

• Pobudza wzrost Lactobacillus acidophilus

• Hamuje namnażanie flory bakteryjnej wytwarzającej amoniak ( E. coli)

ZABURZENIA ZE STRONY UKŁ. POKARMOWEGO

Wymioty, biegunka, anoreksja, krwawienia

• RANITYDYNA 2-4 mg/kg 2x dziennie

• CYMETYDYNA 6-8 mg/kg co 6-8 h

• FAMOTYDYNA 0,5 mg/kg 1-2 x dz

• OMEPRAZOL 0,7 mg/kg 2x dziennie

• SUKRALFAT 0,5-1 g 3x dziennie

WODOBRZUSZE

• Spironolakton 0,5 →1 →2 →4 mg/kg 2x

• Hydrochlorotiazyd 2 mg/kg 2x

• Furosemid 1-2 mg/kg 2x

---