Stawy stopy - budowa i możliwości ruchowe

Piotr Iwasyk praca egzaminacyjna z Kinezjologii fizjoterapia zaoczna

"Ludzka stopa jest machiną o mistrzowskiej konstrukcji oraz dziełem sztuki"

(Leonardo da Vinci)

Kształt ludzkiej stopy rozwijał się od zarania wieków, kiedy to pierwotna budowa stopy pojawiła się u płazów, które zaczęły żyć na lądzie.

Stopa to organ występujący tylko u naczelnych. Ma wiele funkcji, z których najważniejszą jest zapewnienie kontaktu z gruntem, po którym się poruszamy, chodzimy, biegamy, skaczemy.

Anatomicznie oznaczamy stopę jako dolną część kończyny, usytuowaną pod kostką.

Podstawą dla ludzkiej stopy są kości łączące się w stawach. Stawy są wzmocnione wiązadłami, a ich ruch obsługują mięśnie.

Powierzchnię stopy pokrywa skóra, w której znajduje się wiele czułych nerwów oraz gruczołów potowych. Paznokcie chronią końcówki palców przed okaleczeniem.

W rozwoju ontogenetycznym stopa przystosowała się do przenoszenia dużych i zmiennych obciążeń.

Kościec stopy tworzy sklepienie podłużne i poprzeczne. Prawidłowo zbudowana stopa dotyka podłoża guzem kości piętowej oraz głowami I i V kości śródstopia.

Opiera się ona również częściowo na bocznym brzegu stopy. Brzeg przyśrodkowy stopy jest uniesiony tworząc sklepienie podłużne.

Sklepienie poprzeczne tworzy odpowiednie ułożenie kości śródstopia.

Taka budowa stopy umożliwia nie tylko przenoszenie dużych obciążeń, ale przyczynia się również do amortyzacji wstrząsów.

Stopę wzmacniają również liczne więzadła.

To ich osłabienie powoduje powstanie zniekształcanie stopy, do których należy przede wszystkim stopa płaska.

KOŚCI STOPY

Dzielimy na

- Kości stępu

- Kości śródstopia

- Kości palców

Do kości stępu zalicza się

-kość skokową,

-kość piętową,

-kość łódkowatą,

-trzy kości klinowate

-kość sześcienną.

Kości śródstopia jest pięć i należą do nich kości długie. W każdej z nich wyróżnia się podstawę, trzon i główkę.

Kość śródstopia I jest najgrubsza. Na podeszwowej stronie głowy leżą dwie małe oddzielne kostki, zwane trzeszczkami.

Podstawa V kości śródstopia jest wydłużona w kierunku bocznym, tworząc guzowatość V kości śródstopia.

Kości palców stopy składają się z paliczków.

Paluch ma 2 paliczki,

pozostałe palce składają się z 3 paliczków.

STAWY STOPY (ich czynności)

W stopie znajduje się 5 stawów. Są to:

Staw skokowo -piętowo -łódkowaty.

Kość skokowa łączy się z kością piętową. Głowa kości skokowej przylega do wklęsłej powierzchni kości łódkowatej.

Torebka stawowa przyczepia się w sąsiedztwie brzegów powierzchni stawowych.

Obie części tego stawu biorą udział w ograniczonych ruchach odwracania i nawracania stopy. Odwracanie polega na unoszeniu przyśrodkowego brzegu stopy.

W czasie nawracania brzeg przyśrodkowy stopy opuszcza się a unosi brzeg boczny.

Staw poprzeczny stępu (zwany dawniej stawem Choparta)

Składa się ze stawów skokowo-łódkowatego i piętowo-sześciennego.

W stawie tym odbywają się złożone ruchy odwracania i przywodzenia oraz nawracania połączonego z odwodzeniem przedniej części stopy.

Stawy stępowo-śródstopne

Ruchy w tych stawach polegają na niewielkich wzajemnych przesunięciach kości.

Stawy śródstopno-paliczkowe

Łączą głowy kości śródstopia z wklęsłymi powierzchniami podstaw paliczków. Torebki stawowe wzmacniają więzadła poboczne.

W stawach zachodzą ruchy zginania i prostowania palców oraz w mniejszym zakresie przywodzenia i odwodzenia.

Stawy międzypaliczkowe stopy
Łączą poszczególne członki palców. Stawy te naleza do stawów jednoosiowych, w których występują ruchy zginania i prostowania.

MIĘŚNIE STOPY

Na grzbiecie stopy znajdują się jedynie dwa cienkie mięśnie. Prostownik krotki palców i prostownik krótki palucha rozpoczynają się na kościach stępu.

Ich ścięgna wplatają swoje włókna w rozcięgna grzbietowe palców i palucha.

Mięśnie podeszwowe stopy dzielą się na trzy grupy:

Przyśrodkowo leżącą grupę mięśni kłębu palucha, boczną mięśni kłębu palca V i grupę środkową.

W skład mięśni kłębu palucha wchodzi mięsień odwodziciel palucha.

Leży on po stronie przyśrodkowej stopy i odwodzi paluch od palca II. Mięsień zginacz krótki palucha przymocowuje się do paliczka podstawowego.

Zgina paluch w stawie śródstopno - palcowym.

Mięsień przywodziciel palucha ma głowę poprzeczną i skośną. Jako całość przywodzi paluch do palca II.

Głowa poprzeczna współdziała w czynnym kształtowaniu poprzecznego sklepienia stopy.

Mięśnie kłębu palca V są znacznie słabsze od mięśni kłębu palucha. Należą do nich odwodziciel, zginacz i przeciwstawiasz palca V.

Do grupy mięśni środkowych należy zginacz krótki palców. Biegnie on od guza piętowego, a kończy czterema rozczepionymi ścięgnami na podstawach środkowych paliczków II-V palców.

Mięsień zgina palce i wzmacnia sklepienie podłużne stopy.

Współdziała z nim mięsień czworoboczny podeszwowy, biegnący od kości piętowej do bocznego brzegu ścięgna długiego zginacza palców.

Pozostałe mięśnie grupy środkowej to mięśnie międzykostne i mięśnie glistowate. Są one słabiej rozwinięte niż w kończynie górnej i spełniają podobna do nich czynność.

---