Wiadomości ogólne:

• Powierzchnia: 110 910 km²

• Ludność: 7 262 675

• Graniczy z: Rumunią, Serbią, Macedonią, Grecją i Turcją

• Największe miasta: Sofia, Płowdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara Zagora, Plewen, Sliwen, Dobricz, Szumen

• Podział administracyjny:

• Od 1999 roku Bułgaria dzieli się na 28 obwodów

• Sofia jest zarówno stolicą obwodu jak i miastem wydzielonym.

• Skład etniczny ludności Węgier to:

• Bułgarzy 84,0%

• Turcy 9,3%

• Romowie 4,7%

• Pomacy poniżej 2,0%

• Religia:

• Prawosławni 82,6%

• Muzułmanie 12,2%

• Katolicy 0,6%

• Protestanci 0,5%

• System - republika parlamentarna

• Prezydent - Georgi Pyrwanow

• Premier - Sergiej Staniszew

Historia:

10 listopada 1989r. - zdymisjonowanie Teodora Żiwkowa z funkcji sekretarza generalnego Bułgarskiej Partii Komunistycznej (BKP)

7 grudnia 1989r. - powstaje opozycyjny Związek Sił Demokratycznych (SDS)

26 grudnia 1989r. - Biuro Polityczne KC BKP ogłasza gotowość do rokowań przy „okrągłym stole” z opozycją

• Zgromadzenie Narodowe usuwa zapis z Konstytucji o kierowniczej roli BKP i braterskiej współpracy komunistów z Bułgarskim Ludowym Związkiem Chłopskim

16 stycznia - 15 maja 1990r. - obrady „okrągłego stołu”:

• 26 ugrupowań politycznych

• Zgromadzenie Narodowe uchwala wiele ustaw umożliwiających gruntowną przebudowę systemową w sferze ekonomicznej i politycznej

3 kwietnia 1990r. - Zgromadzenie Narodowe przyjmuje ustawę o partiach politycznych:

• Warunkiem legalizacji partii jest jej sądowa rejestracja

3 kwietnia 1990r. - ustawa o wyborach do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego

3 maja 1990r. - nowelizacja Konstytucji:

• Zmiana zapisu „Ludowa Republika Bułgarii jest socjalistycznym państwem ludu pracującego miast i wsi z klasą robotniczą na czele” na „Ludowa Republika Bułgarii jest krajem demokratycznym, parlamentarnym i prawnym”

• Zmiana zapisu „Państwo służy ludowi, a mianowicie ochrania jego interesy i zdobycze socjalizmu, kieruje planowym rozwojem społeczno-ekonomicznym kraju” na „Państwo służy narodowi w ten sposób, że broni jego interesów i zdobyczy”

• Art. 4 - usunięto fragment „[…] w dziele budownictwa rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego […]”

• Art. 5 - zmiana zapisu „Zwierzchnictwo ludu, jedność władzy, centralizm demokratyczny, praworządność oraz socjalistyczny internacjonalizm” na „Podstawowymi zasadami, w oparciu o które zbudowany jest i funkcjonuje system polityczny społeczeństwa są:

• Suwerenność narodu

• Jedność i niepodzielność narodu i państwa

• Demokratyzm

• Polityczny pluralizm

• Humanizm

• Praworządność

• trójpodział władzy

• zlikwidowanie Rady Państwa, w miejsce której ustanowiono stanowisko przewodniczącego (prezydenta) Republiki

• Art. 13 - uchylenie zapisu o socjalistycznym charakterze systemu ekonomicznego, którego podstawę stanowiła społeczna własność środków produkcji

• „System ekonomiczny Ludowej Republiki Bułgarii opiera się na wszystkich postaciach własności, na wolności gospodarczej, inicjatywie, konkurencji i powinien służyć wzrostowi dobrobytu obywateli i społeczeństwa”

10 i 17 czerwca 1990r. - wybory do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego - konstytuanty:

• Wyniki:

• Zwycięstwo Bułgarskiej Partii Socjalistycznej (BSP) - dawna BKP 211 mandatów

• SDS 144 mandaty

• Ruch na Rzecz Praw i Wolności (DPS) 23 mandaty

• BZNS 16 mandatów

• Inne 6 mandatów

12 lipca 1991r. - Konstytucja uchwalona przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe:

• najszybciej ze wszystkich państw postkomunistycznych

• Zasady Ustrojowe:

• Bułgaria jest Republiką o systemie parlamentarnym

• Cała władza państwowa pochodzi od narodu

• Żadna część narodu, partia lub inna organizacja, instytucja państwowa lub poszczególna jednostka nie może zawłaszczyć wykonywania zwierzchnictwa narodowego

• Zasada państwa prawa

• Pluralizm polityczny:

• Prezydent, wiceprezydent, parlament - w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych

• Trójpodział władzy

• Państwo unitarne:

• Republika Bułgarii jest państwem jednolitym z lokalnym samorządem

• Integralność terytorialna Bułgarii jest nienaruszalna

• Gwarancja równości wszystkich obywateli wobec prawa bez względu na narodowość, przynależność rasową bądź etniczną, płeć, pochodzenie społeczne, wyznanie, wykształcenie, przekonania polityczne, status społeczny lub majątkowy

• Wolność wyznań

• Nienaruszalność własności prywatnej

• Swoboda inicjatyw gospodarczych

• Wolność i nienaruszalność osobista

• Ochrona prywatności

• Nietykalność mieszkania

• Tajemnica korespondencji

• Wolność sumienia, wyznania, słowa, prasy, zgromadzeń, stowarzyszeń

• Czynne prawo wyborcze 18 lat

• Prawa socjalne:

• Prawo do pracy

• Zakaz pracy przymusowej

• Prawo do zdrowych i bezpiecznych warunków pracy, do minimum wynagrodzenia, do urlopu, wypoczynku

• Konstytucja gwarantuje osobom czasowo bezrobotnym korzystanie z zabezpieczenia socjalnego

• Nauka do 16. roku życia jest obowiązkowa:

• Na szczeblu podstawowym i średnim w szkołach publicznych i gminnych jest bezpłatna

Władza ustawodawcza:

Zgromadzenie Narodowe:

• Jednoizbowy parlament

• 240 przedstawicieli ludowych, podział mandatów metodą d'Hondta, wybory najpóźniej 2 miesiące po wygaśnięciu pełnomocnictw poprzedniego Zgromadzenia

• bierne prawo wyborcze 21 lat, wyłącznie obywatel Bułgarii

• czynne prawo wyborcze 18 lat

• Indemnitet - pełna swoboda działania

• Immunitet parlamentarny

• Mandatu nie można łączyć z pełnieniem innej służby państwowej:

• Prezydent

• Minister (za deputowanego, który zostaje ministrem, wchodzi zastępca)

• Wiceprezydent

• Kadencja 4 lata

• Wygaśnięcie mandatu:

• Gdy deputowany poda się do dymisji (za zgodą parlamentu)

• Gdy uprawomocni się wyrok skazujący deputowanego na karę pozbawienia wolności za przestępstwo z winy umyślnej (za zgodą parlamentu)

• Śmierć

• Ustalenie przez Sąd Konstytucyjny niezgodności wyboru przedstawiciela ludowego lub złamanie zasady niepołączalności

• Organ stale działający, sam decyduje kiedy nie odbywa posiedzeń

• Nowo wybrany Parlament zwołuje Prezydent najpóźniej miesiąc po wyborach, kolejne zwołuje przewodniczący Zgromadzenia Narodowego (wybierany na pierwszym posiedzeniu) z własnej inicjatywy, na wniosek 1/5 deputowanych, prezydenta lub Rady Ministrów

• Rozwiązanie parlamentu:

• Prezydent, gdy parlament 3 razy nie potrafił powołać rządu

Kompetencje:

• Uchwala, zmienia, uzupełnia, uchyla ustawy

• uchwala budżet i przyjmuje sprawozdanie z jego wykonania

• uchwala podatki

• ustala datę wyborów prezydenckich

• decyduje o ogólnokrajowym referendum

• wybiera i odwołuje premiera, na jego wniosek ministrów

• wybiera kierownictwo Bułgarskiego Banku Narodowego oraz Izbę Obrachunkową

• rozstrzyga o wypowiedzeniu wojny i zawarciu pokoju

• na wniosek prezydenta lub Rady Ministrów ogłasza stan wojenny lub wyjątkowy

• ustanawia ordery i odznaczenia

• ratyfikuje i wypowiada w formie ustawy umowy międzynarodowe

• uchwala amnestię

Proces ustawodawczy:

• Inicjatywa ustawodawcza:

• Każdy przedstawiciel ludowy

• Rada Ministrów - tylko rząd ma prawo inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustawy budżetowej

• Ustawy są przegłosowywane zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy deputowanych

• Ustawy podpisuje przewodniczący Zgromadzenia Narodowego

• Prezydent ogłasza ustawy w dzienniku ustaw najpóźniej 15 dni od ich uchwalenia

• Prezydent ma prawo weta:

• może skierować ustawę do ponownego uchwalenia

• parlament odrzuca weto uchwalając ustawę większością ponad połowy wszystkich deputowanych

• prezydent musi ogłosić ustawę do 7 dni od ponownego uchwalenia

Zmiana Konstytucji:

• ZN może zmieniać postanowienia konstytucji, z wyjątkiem tych, które zostały zastrzeżone dla Wielkiego Zgromadzenia Narodowego

• Inicjatywa ustrojodawcza:

• ¼ przedstawicieli ludowych

• Prezydent

• Nowelizacja:

• Uchwała wiźkszoœci¹ ¾ g³osów wszystkich deputowanych w trzech głosowaniach przeprowadzonych w różnych dniach

• jeæeli ustawa o zmianie konstytucji nie uzyska wiźkszoœci ¾, ale uzyska co najmniej 2/3 g³osów - podlega ponownemu rozpatrzeniu

• przy ponownym rozpatrzeniu wymagana jest większość 2/3 głosów wszystkich przedstawicieli ludowych

• ustawę o zmianie konstytucji ogłasza w dzienniku ustaw przewodniczący ZN w ciągu 7 dni od uchwalenia

• ustawy zmieniającej konstytucję nie może zawetować prezydent

Funkcja kontrolna:

• wobec prezydenta:

• Prezydent nie ponosi odpowiedzialności parlamentarnej

• za zdradź stanu lub naruszenie konstytucji moæe byę postawiony w stan oskaræenia przed S¹dem Konstytucyjnym, na wniosek ¼ deputowanych - g³osami 2/3 deputowanych

• wobec rządu:

• wybór i dymisjonowanie premiera i Rady Ministrów

• zapytania i interpelacje

• wotum nieufności:

• wniosek 1/5 deputowanych

• Zgromadzenie uznaje bezwzględną większością głosów, jest wiążące - gabinet musi ustąpić.

• wotum zaufania:

• wniosek rządu

• może być związany z konkretną sprawą lub ogólną polityką, w tym wypadku wystarczy zwykła większość głosów, jeśli projekt nie uzyska poparcia premier zgłasza dymisję rządu.

Funkcja kreacyjna:

• premier

• kierownictwo Bułgarskiego Banku Narodowego

• Izba Obrachunkowa

• 1/3 składu Sądu Konstytucyjnego

• Centralna Komisja Wyborcza

• 11 członków Najwyższej Rady Sądowniczej

Wielkie Zgromadzenie Narodowe:

Wyłączne prawo do:

• uchwalania nowej konstytucji

• zmian w formie ustroju i rządów

• zmian art. 5 ust. 2 i 4 konstytucji:

• bezpośrednie zastosowanie przepisów konstytucji oraz nadrzędności umów międzynarodowych, które zostały ratyfikowane w trybie określonym konstytucyjnie i uzyskały moc wiążącą wobec Republiki Bułgarii nad normami ustawodawstwa wewnętrznego

• zmian art. 57 ust. 1 i 3 konstytucji:

• nienaruszalność praw podstawowych obywateli i przejściowe ograniczenie korzystania z praw obywatelskich na mocy ustawy w wypadku ogłoszenia wojny, stanu wojennego lub wyjątkowego

• zmian trybu nowelizacji Ustawy Zasadniczej do kompetencji Wielkiego Zgromadzenia Narodowego

• decyduje o zmianach terytorialnych Republiki

• ratyfikuje umowy międzynarodowe dotyczące tych zmian

Skład, wybór:

• 400 przedstawicieli ludowych wybieranych na ogólnych zasadach prawa wyborczego

• Decyzję o wyborach do WZN podejmuje ZN większością 2/3 głosów ogólnej liczby deputowanych

• Z chwilą wyboru do konstytuanty wygasają pełnomocnictwa do ZN - potem prezydent ogłasza wybory do ZN

Władza wykonawcza:

Prezydent:

3 kwietnia 1990r. - ustawa ZN o zmianie i uzupełnieniu Konstytucji Ludowej Republiki Bułgarii (nowela kwietniowa):

• Prezydenta wybierało ZN większością 2/3 głosów przedstawicieli ludowych obecnych na głosowaniu na okres do końca mandatu konstytuanty

• Kompetencje:

• Gwarancja przestrzegania ustaw, praw i wolności obywatelskich

• Zgłaszanie do ZN kandydata na premiera

• Powoływanie i odwoływanie na wniosek premiera członków RM w okresie, gdy Parlament nie obraduje - prezydent musiał powiadomić o tym ZN na najbliższym posiedzeniu

• Ogłaszanie ustaw uchwalonych przez parlament

• Głównodowodzący sił zbrojnych

• Ratyfikacja, wypowiadanie umów międzynarodowych

• Wiceprezydent wybierany przez ZN na wniosek prezydenta zwykłą większością głosów

12 lipca 1991r. - Konstytucja:

• Prezydent Republiki:

• jest głową państwa

• uosabia jedność narodu

• reprezentuje Republikę Bułgarii w stosunkach międzynarodowych

• prezydenta wspomaga w jego działaniu wiceprezydent

Wybór:

• kadencja 5 lat

• bierne prawo wyborcze 40 lat, 5-letni domicyl

• wybory powszechne:

• możliwe dwie tury

• II tura z dwoma kandydatami z największym poparciem w I turze

• wymóg 50% frekwencji

• o prawomocności wyborów rozstrzyga Sąd Konstytucyjny

• wiceprezydent wybierany równocześnie z jednej listy z prezydentem na analogicznych zasadach

Wygaśnięcie mandatu prezydenta i wiceprezydenta:

• przyczyny:

• podanie się do dymisji przed Sądem Konstytucyjnym

• trwała niezdolność do sprawowania urzędu spowodowana chorobą

• zdrada stanu

• naruszenie konstytucji

• śmierć

• uprawnienia prezydenta przejmuje wiceprezydent, a gdy ten nie może - przewodniczący ZN do czasu wyboru nowego prezydenta, które muszą się odbyć w ciągu 2 miesięcy

Kompetencje:

• powierzanie kandydatowi na premiera misji sformowania rządu

• decyzja o powołaniu rządu prowizorycznego:

• uprawnienia kreacyjne:

• 1/3 składu Sądu Konstytucyjnego,

• personel Kancelarii Prezydenta

• na wniosek Rady Ministrów:

• szefowie przedstawicielstw dyplomatycznych

• stali przedstawiciele Republiki Bułgarii przy organizacjach międzynarodowych

• mianuje i odwołuje naczelne dowództwo Sił Zbrojnych

• nadaje najwyższe stopnie wojskowe.

• Na wniosek Najwyższej Rady Sądownictwa:

• mianuje przewodniczących Najwyższego Sądu Kasacyjnego i Najwyższego Sądu Administracyjnego

• Kompetencje związane z parlamentem:

• rozwiązanie ZN:

• prezydent nie może rozwiązać ZN w okresie ostatnich 3 miesięcy swojej kadencji, gdy w tym czasie parlament nie jest w stanie utworzyć rządu, to prezydent tworzy rząd prowizoryczny

• gdy próby powołania rządu podjęte kolejno przez kandydatów trzech najliczniejszych grup parlamentarnych nie przynoszą powodzenia

• Prezydent rozwiązuje ZN i zarządza wybory, które musza się odbyć w ciągu 2 miesięcy od rozwiązania parlamentu

• Rząd prowizoryczny może sprawować swe funkcje maksymalnie 3 miesiące - do wyboru nowego ZN

• prawo weta

• zwołanie pierwszego posiedzenia

• zarządzanie wyborów

• Prerogatywy:

• Orędzia

• zawieranie umów międzynarodowych

• ogłaszanie ustaw

• przyjmowanie listów uwierzytelniających przedstawicieli innych państw

• nadawanie orderów i odznaczeń

• nadawanie bułgarskiego obywatelstwa

• udzielanie prawa azylu

• prawo łaski

• zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi

• Na wniosek Rady Ministrów ogłasza całkowitą lub częściową mobilizację oraz jeśli ZN nie obraduje, stan wojny

• Realizując swoje uprawnienia prezydent wydaje dekrety. Wymagają one kontrasygnaty premiera lub odpowiedniego ministra (z wyjątkiem tych dotyczących powołania rządu prowizorycznego, powierzenia misji kształtowania rządu, rozwiązania ZN, weta, wyznaczenia daty wyborów lub referendum)

• Brak inicjatywy ustawodawczej

• Nie może wydawać aktów normatywnych z mocą ustawy

Odpowiedzialność:

• prezydent nie ponosi odpowiedzialności parlamentarnej

• za zdradę stanu lub naruszenie konstytucji:

• wniosek ¼ deputowanych

• uchwała 2/3 wszystkich deputowanych

• postawienie w stan oskarżenia przed Sądem Konstytucyjnym

Rada ministrów:

Skład:

• Premier

• Zastępcy premiera

• Ministrowie

• obywatele Bułgarii mający bierne prawo wyborcze do ZN

Kompetencje:

• Kieruje i realizuje politykę wewnętrzną i zewnętrzną

• zapewnia porządek publiczny i bezpieczeństwo

• kieruje administracją i armią

• wykonaniem budżetu

• zawiera, zatwierdza i wypowiada umowy międzynarodowe

Odpowiedzialność:

• Parlamentarna:

• Wspólna

• Indywidualna:

• Premier za ogólną politykę rządu

• Ministrowie za funkcjonowanie powierzonych im resortów

Powoływanie:

• Konsultacje prezydenta z grupami parlamentarnymi

• Powierzenie misji tworzenia rządu kandydatowi wskazanemu przez największy klub

• Kandydat ma 7 dni na przedstawienie RM

• Jeśli nie zdąży kandydata wskazuje II co do wielkości klub, ewentualnie kolejny

• głosowanie większością bezwzględną obecnych deputowanych

• Jeśli nie uda się w 3 próbach powołać rządu:

• rząd prowizoryczny

• rozwiązanie parlamentu

Władza sądownicza:

System sądownictwa:

• Najwyższy Sąd Kasacyjny:

• zwierzchni nadzór sądowy nad stosowaniem ustaw przez wszystkie sądy

• Przewodniczącego NSK powołuje prezydent na wniosek Najwyższej Rady Sądowniczej

• Najwyższy Sąd Administracyjny:

• stosowanie ustaw w orzecznictwie administracyjnym

• spory między ustawami a aktami RM

• Przewodniczącego NSA powołuje prezydent na wniosek Najwyższej Rady Sądowniczej

• Sądy apelacyjne

• Sądy okręgowe

• Sądy rejonowe

• Sądy wojskowe

• Prokuratura

• Immunitet uchylany przez NSA

• Najwyższa Rada Sądownicza:

• powoływanie, awansowanie, przenoszenie, zwalnianie sędziów i prokuratorów

• 25 członków:

• 11 członków wybieranych przez ZN

• 11 wybieranych przez organy władzy sądowniczej

• Kadencja 5 lat

• 15 letni staż prawniczy

• po 3 letnim stażu - nieusuwalni

• przewodniczący NSK i NSA, prokurator generalny

• Sąd Konstytucyjny:

• 12 sędziów powoływanych przez:

• ZN - 4

• Prezydent - 4

• zgromadzenie ogólne sędziów NSK i NSA - 4

• 9 lat kadencja, nie ma reelekcji

• skład odnawiany co 3 lata

• niepołączalność

• immunitet

• Kompetencje:

• ustala powszechną wykładnię konstytucji

• orzeka o konstytucyjności ustaw i umów międzynarodowych

• rozstrzyga spory kompetencyjne

• orzeka o konstytucyjności partii

• orzeka o prawomocności wyborów

• orzeka o odpowiedzialności prezydenta i wiceprezydenta

• przyjmuje dymisję prezydenta i wiceprezydenta

• orzeka o niezdolności prezydenta do sprawowania władzy

• uchyla immunitet

• nie ma indywidualnej skargi konstytucyjnej

• podejmuje działania na wniosek:

• 1/5 posłów

• Prezydenta

• RM

• NSK

• NSA

• prokuratora generalnego

• rad gminnych

• decyzje SK są ostateczne i obligatoryjne, zapadają większością bezwzględną

Prawo wyborcze:

2 sierpnia 1991r. - ustawa o wyborze przedstawicieli ludowych, rad gminnych i wójtów:

• czynne prawo wyborcze:

• 18 lat

• Obywatele, z wyjątkiem tych, którzy znajdują się pod kuratelą oraz odbywających karę pozbawienia wolności

• Bierne prawo wyborcze:

• 21 lat

• Wyjątek - osoby z podwójnym obywatelstwem, osoby postawione w stan oskarżenia, osoby odbywające karę pozbawienia wolności

• Kandydatów na deputowanych mogą zgłaszać:

• Partie

• Ruchy i organizacje zarejestrowane w trybie przewidzianym dla partii

• System proporcjonalny

• Okręgi wielomandatowe

• Centralne rozdzielanie nieobsadzonych mandatów:

• Zlikwidowane nowelizacją z 22 sierpnia 1991r.

• Próg wyborczy 4%

• Kandydaci niezależni:

• Więcej głosów niż okręgowa kwota wyborcza

Kwiecień 2001r. - wprowadzenie nowej ordynacji:

• Wybory powszechne, równe, tajne, bezpośrednie

• System proporcjonalny

• Głosowanie na listy partii i koalicji lub kandydatów niezależnych

• metoda d'Hondta

• próg wyborczy dla partii i koalicji 4%

• Kandydaci niezależni:

• Więcej głosów niż rejonowa kwota wyborcza

• Zróżnicowanie rozmiarów poparcia przy rejestracji kandydatów w zależności od ilości mandatów w okręgu:

• 4 mandaty - 1,1 tys. wyborców

• 5 mandatów - 1,2 tys. wyborców

• 6 mandatów - 1,3 tys. wyborców

• 7 mandatów - 1,4 tys. wyborców

• 8 mandatów - 1,5 tys. wyborców

• 9 mandatów - 1,6 tys. wyborców

• 10 mandatów - 1,7 tys. wyborców

• 11 mandatów - 1,8 tys. wyborców

• 12 mandatów - 1,9 tys. wyborców

• 13 i więcej mandatów - 2 tys. wyborców

• Okręgi wyborcze:

• Wielomandatowe

• 31 okręgów:

• 3 w mieście Sofii

• 2 w mieście Płowdiw

• Po 1 okręgu w 26 prowincjach (na czele każdej stoi gubernator)

System partyjny i partie polityczne:

1947r. - 1949r. - delegalizacja antykomunistycznych partii politycznych:

• Brak zorganizowanej opozycji niemal do końca lat 80-ych

1949r. - 1990r. - dwie legalne partie polityczne:

• Bułgarska Partia Komunistyczna (BKP)

• Bułgarski Ludowy Związek Chłopski (BZNS)

1988r. - pojawienie się pierwszych ugrupowań występujących w obronie praw i swobód obywatelskich

Grudzień 1989r. - utworzenie Związku Sił Demokratycznych (SDS):

• Organizacja typu forum

• Główna siła centroprawicy

Kwiecień 1990r. - BKP przekształca się w Bułgarską Partię Socjalistyczną (BSP):

• Program socjalizmu demokratycznego

3 kwietnia 1990r. - ustawa o partiach politycznych:

• zakaz tworzenia ugrupowań:

• których działalność narusza suwerenność i integralność państwa, jedność narodu, porządek prawny i wolności obywatelskie oraz ład konstytucyjny

• na bazie religijnej i etnicznej

• faszystowskich

• zachęcających do działań sprzecznych z prawem

• gremium założycielskie - 50 obywateli posiadających prawa wyborcze

• rejestracja partii w Sofijskim Sądzie Miejskim

10 i 17 czerwca 1990r. - pierwsze wolne wybory do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego:

• Słabość opozycji antykomunistycznej

• Wyniki (400 mandatów):

• BSP - 52,7% 211 mandatów

• SDS - 36% 144 mandaty

• Ruch na Rzecz Praw i Wolności (DPS) - 5,75% 23 mandaty

• BZNS - 4% 16 mandatów

• Inne (mniejsze ugrupowania i niezależni) - 6 mandatów

Sierpień 1990r. - wybory prezydenckie:

• Wygrywa Żeliu Żelew (prezydent z SDS) i Atanas Semerdżiew (wiceprezydent do stycznia 1992r. z BSP, potem Błaga Dimitrowna z SDS)

1991r. - wzrost zaufania dla SDS

13 października 1991r. - wybory do Zgromadzenia Narodowego:

• Wyniki (240 mandatów):

• SDS - 34,36% 110 mandatów

• BSP - 33,14% 106 mandatów

• DPS - 7,55% 24 mandaty

Listopad 1991r. - październik 1992r. - rząd F. Dimitrowa (SDS)

• Podziały frakcyjne

• Brak stałej większości w parlamencie

Koniec 1993r. - wzrost liczby zarejestrowanych partii do 146

18 grudnia 1994r. - przedterminowe wybory do Zgromadzenia Narodowego:

• Wyniki (240 mandatów):

• BSP - 43,5% 125 mandatów

• SDS - 24,23% 69 mandatów

• Związek Ludowy (koalicja Partii Demokratycznej i BZNS) - 6,5% 18 mandatów

• DPS - 5,44% 15 mandatów

• Bułgarski Blok Biznesu (BBB) - 4,72% 13 mandatów

1996r. - 1997r. - trudna sytuacja ekonomiczna kraju:

• niemożność wdrożenia reform gospodarczych przez BSP

• masowe protesty społeczne

Styczeń 1997r. - wybory prezydenckie:

• wygrywają Petyr Stojanow (prezydent z SDS) oraz Todor Kawałdżiew (wiceprezydent z SDS)

Marzec 1997r. - powstanie koalicji:

• centroprawicowej Zjednoczenie Sił Demokratycznych (ODS)

• lewicowej Lewicy Demokratycznej (DL)

19 kwietnia 1997r. - przedterminowe wybory do Zgromadzenia Narodowego:

• Wyniki (240 mandatów):

• ODS - 52,23% 136 mandatów

• DL - 22,17% 57 mandatów

• Zjednoczenie dla Narodowego Ocalenia (ONS) - 7,5% 20 mandatów

• Eurolewica - 5,25% 14 mandatów

• BBB - 4,95% 13 mandatów

Październik 1991r. oraz październik i listopad 1995r. - wybory samorządowe:

• Potwierdzenie rozdrobnienia partyjnego

• Słabość politycznego centrum

• Dwubiegunowy układ sił - dominacja SDS i BSP 1989r. - 1998r. :

• SDS - wielkie miasta

• BSP - prowincja

Październik 1999r. - wybory samorządowe:

• W większości dużych miast wygrywa lewica (16 na 28 miast stołecznych obwodów), głównie BSP (14 miast)

• ODS wygrywa w 11 miastach stołecznych obwodów - spadek społecznego zaufania do ODS

• Wzrost roli partii centrum

Kwiecień 2001r. - powstanie Narodowego Ruchu „Symeon II” (ND „Symeon II”):

• Symeon Sachsen-Coburg-Gotha - założyciel, ostatni car Bułgarii, zdetronizowany w 1946r.

• Program:

• Walka z korupcją i partyjniactwem

• Zbudowanie sprawnej gospodarki rynkowej

• Powrót do tradycyjnych wartości

• Program ogólnikowy

• Dystansowali się od SDS i BSP

• Ludzie wcześniej nie związani z polityką

• Ugrupowanie centrowe

• Elektorat niezadowolony z rządów SDS i BSP

18 czerwca 2001r. - wybory do Zgromadzenia Narodowego:

• Wyniki (240 mandatów):

• ND „Symeon II” - 42,74% 120 mandatów

• ODS - 18,18% 51 mandatów

• Koalicja dla Bułgarii (KB - na bazie BSP) - 17,15% 48 mandatów

11 i 18 listopada 2001r. - wybory prezydenckie:

• I tura:

• BSP - Georgi Pyrwanow (kandydat na prezydenta), Angeł Marin (kandydat na wiceprezydenta) - 36,39%

• Komitet Inicjatywny - Petyr Stojanow (urzędujący prezydent), Neli Kuckowa (kandydatka na wiceprezydenta) - 34,95%

• II tura:

• BSP - Georgi Pyrwanow (kandydat na prezydenta), Angeł Marin (kandydat na wiceprezydenta) - 54,13%

• Komitet Inicjatywny - Petyr Stojanow (urzędujący prezydent), Neli Kuckowa (kandydatka na wiceprezydenta) - 45,87%

22 stycznia 2002r. - Pyrwanow i Marin obejmują urząd

Październik 2003r. - wybory samorządowe:

• Wyniki:

• BSP - 33%

• SDS - 20%

• ND „Symeon II” - 11%

• Osłabienie pozycji ND „Symeon II”

• Powrót do dwubiegunowego podziału

• Wyjątkowo niska frekwencja 41%

• Spadek popularności byłego cara (rewindykacje majątkowe premiera i jego rodziny) mimo sukcesów Bułgarii na arenie międzynarodowej (wejście do NATO i podpisanie umowy członkowskiej w UE z perspektywą wejścia w jej struktury w 2007r.) i poprawiającej się sytuacji w kraju (spadek bezrobocia w 2004r. o 3%)

2004r. - powstanie Demokratów na Rzecz Silnej Bułgarii (DSB):

• Secesjoniści z SDS

Kwiecień 2005r. - powstanie koalicji „Ataka”:

• Koalicja powstała z połączenia drobnych ugrupowań nacjonalistycznych

• Głównie wojskowi oraz byli funkcjonariusze służb bezpieczeństwa

• Przewodniczący Wolen Siderow

• Hasło „Przywróćmy Bułgarię Bułgarom”

25 czerwca 2005r. - wybory do Zgromadzenia Narodowego:

• Wyniki (240 mandatów):

• KB - 34,17% 82 mandaty

• ND „Symeon II” - 22,08% 53 mandaty

• DPS - 14,17% 34 mandaty

• Koalicja „Ataka” - 8,75% 21 mandatów

• ODS - 8,33% 20 mandatów

• DSB - 7,08% 17 mandatów

• BZNS - 5,42% 13 mandatów

22 i 29 października 2006r. - wybory prezydenckie:

• I tura:

• Georgi Pyrwanow (BSP) - 64,047%

• Wolen Siderow („Ataka”) - 21,486%

• Frekwencja 42,51%, brak wymaganej frekwencji 50% do zwycięstwa w I turze

• II tura:

• Georgi Pyrwanow (BSP) - 75,948%

• Wolen Siderow („Ataka”) - 24,052%

• Frekwencja 41,21%

1 stycznia 2007r. - Bułgaria wchodzi do Unii Eurpejskiej

20 maja 2007r. - wybory do Europarlamentu:

• Wyniki (18 mandatów):

• Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii - 21,69% 5 mandatów

• Europejska Platforma Socjalistyczna (na bazie BSP) - 21,41% 5 mandatów

• DPS - 20,26% 4 mandaty

• „Ataka” - 14.22% 3 mandaty

• ND „Symeon II” - 6.26% 1 mandat

• Klęska SDS oraz DSB - brak choćby jednego mandatu

Prezydenci Bułgarii:

Petyr Mładenow 3 kwietnia 1990 6 lipca 1990

Stanko Georgijew 6 lipca 1990 17 lipca 1990

Nikołaj Todorow 17 lipca 1990 1 sierpnia 1990

Żeliu Żelew 1 sierpnia 1990 22 stycznia 1997

Petyr Stojanow 22 stycznia 1997 22 stycznia 2002

Georgi Pyrwanow 22 stycznia 2002 nadal

Premierzy Bułgarii:

Georgi Dymitrow 23 listopada 1946 2 lipca 1949

Wasił Kołarow 2 lipca 1949 23 stycznia 1950

Wyłko Czerwenkow 3 lutego 1950 17 kwietnia 1956

Anton Jugow 17 kwietnia 1956 19 listopada 1962

Todor Żiwkow 19 listopada 1962 7 lipca 1971

Stanko Todorow 7 lipca 1971 16 czerwca 1981

Grisza Filipow 16 czerwca 1981 21 marca 1986

Georgi Atanasow 21 marca 1986 3 lutego 1990

Andrej Łukanow 3 lutego 7 grudnia 1990

Dimityr Popow 7 grudnia 1990 8 listopada 1991

Filip Dimitrow 8 listopada 1991 30 grudnia 1992

Ljuben Berow 30 grudnia 1992 17 października 1994

Reneta Indżowa 17 października 1994 25 stycznia 1995

Żan Widenow 25 stycznia 1995 13 lutego 1997

Stefan Sofijanski 13 lutego 21 maja 1997

Iwan Kostow 21 maja 1997 24 lipca 2001

Symeon Sakskoburggotski 24 lipca 2001 27 lipca 2005

Sergiej Staniszew 27 lipca 2005 (odrzucony przez parlament)

Symeon Sakskoburggotski 27 lipca 2005 17 sierpnia 2005 (pełniący obowiązki)

Sergiej Staniszew 17 sierpnia 2005 nadal

BUŁGARIA

1 | Strona

---