Czynniki niebezpieczne (urazowe), które działając na człowieka w sposób najczęściej nagły mogą spowodować u niego uraz (wypadek przy pracy). Do grupy tej zaliczamy kilka podstawowych typów zagrożeń:

- zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,

- zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi,

- zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,

- zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym,

- zagrożenia poparzeniem,

- zagrożenia pożarem lub/i wybuchem.

Czynniki uciążliwe w środowisku pracy - to czynniki, których oddziaływanie na pracownika może być przyczyną złego samopoczucie lub nadmiernego zmęczenia, które nie prowadzi jednak do trwałego pogorszenia stanu zdrowia. Mogą one jednak prowadzić do dłuższej nieobecności pracownika z powodu choroby i obniżenia wydajności. Do głównych czynników o charakterze uciążliwym zaliczyć można następujące kategorie:

- Mikroklimat

- Monotonia

- Obciążenie psychiczne

- Obciążenie statyczne

- Oświetlenie

- Wysiłek fizyczny

Czynniki szkodliwe w środowisku pracy - to czynniki, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą.

Czynniki szkodliwe w środowisku pracy można podzielić na następujące kategorie:

- czynniki fizyczne np. hałas,

- czynniki chemiczne np. benzen,

- pyły np. pył drzewa twardego.

Czynniki fizyczne, do których zaliczamy:

- hałas (słyszalny, ultradźwiękowy, infradźwiękowy),

- drgania mechaniczne (wibracja),

- mikroklimat (temperatura, wilgotność, ruch powietrza)

- promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone i nadfioletowe)

- promieniowanie jonizujące,

- promieniowanie laserowe,

- promieniowanie elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości)

- pole elektrostatyczne,

- pyły przemysłowe (aerozole stałe /dymy/ i ciekłe /mgły)

Czynniki chemiczne, do których zaliczamy:

- substancje toksyczne

- substancje drażniące,

- substancje uczulające,

- substancje rakotwórcze,

- substancje mutagenne,

- substancje upośledzające funkcje rozrodcze

Czynniki biologiczne, do których zaliczamy :

- mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki),

- makroorganizmy roślinne i zwierzęce (rośliny, pajęczaki, owady, zwierzęta kręgowe)

Czynniki psychofizyczne, :

- obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne),

- obciążenie psychonerwowe (obciążenie umysłu, niedociążenie i przeciążenie percepcyjne, obciążenie emocjonalne)

Zagrożenie w środowisku pracy - rozumie się przez to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę.

Środowisko pracy - rozumie się prze to warunki środowiska materialnego (określonego czynnikami fizycznymi, chemicznymi, biologicznymi, w których odbywa się proces pracy)

PROFILAKTYCZNA OCHRONA ZDROWIA

Likwidacja lub ograniczenie oddziaływania czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych dla pracownika powinno być podstawową zasadą służby BHP. Każdy z tych czynników powinien być analizowany pod kątem oddziaływania na człowieka i możliwości jego eliminacji lub ograniczenia.

Pracodawca jest obowiązany:

- zapewnić organizację pracy i stanowiska w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływanie szkodliwych czynników dla zdrowia i uciążliwości

- zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez stosowanie technologii urządzeń materiałów i substancji nie powodujących takich zagrożeń.

W przypadku braku możliwości likwidacji zagrożeń należy stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i techniczne w tym odpowiednie środki ochrony zbiorowej ograniczające wpływ zagrożeń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników

W sytuacji gdy ograniczenia zagrożeń w wyniku zastosowania rozwiązań organizacyjnych i technicznych nie jest wystarczające, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej.

Podstawowe zasady likwidacji lub ograniczenia wpływu tych czynników na pracownika:

1. Eliminacja źródeł niebezpiecznych i szkodliwych

- dobór nieszkodliwych surowców lub zastępowanie bardziej mniej szkodliwymi

- dobór procesów technologicznych oraz maszyn i urządzeń nie stwarzających zagrożeń czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi

- stosowanie bezpiecznych rozwiązań technicznych, eliminujących nieprawidłowe

zachowania pracowników.

2. Ograniczanie oddziaływania czynników przez odsunięcie człowieka z obszaru ich

oddziaływania

- zastąpienie człowieka przez roboty,

- mechanizacja, automatyzacja, zdalne sterowanie i obserwowanie procesu,

- praca zmianowa

- przerwy w pracy

- optymalne rozmieszczenie lub wydzielenie uciążliwych urządzeń,

- zapewnienie właściwego transportu surowców, półfabrykatów, wyrobów oraz odpadów eliminujących zagrożenie fizyczne, chemiczne i biologicznymi

- stosowanie sygnalizatorów stanów niebezpiecznych lub uniemożliwienie wejście

człowieka w strefę zagrożenia.

3. Ograniczanie oddziaływanie na człowieka czynników niebezpiecznych i szkodliwych

przez osłonięcie strefy narażenia

- stosowanie środków ochrony przed przenikaniem czynników np.: zabezpieczenie przed przenikaniem różnych postaci promieniowania, stosowanie materiałów dźwiękoizolacyjnych itp.,

- hermetyzacja procesów produkcyjnych przed wydostawaniem się w otoczenie człowieka: gazów, par cieczy, ciał stałych, pyłów i cieczy,

- stosowanie zbiorowych środków ochronnych w pomieszczeniach oraz na stanowiskach pracy osłony, ekrany, obudowy, izolacje, wentylacja, klimatyzacja

- stosowanie urządzeń ochronnych

- stosowanie odpowiednich kubatur budynków i pomieszczeń.

4. Ograniczenie wpływu czynników przez zastosowanie ochron osobistych

- dobór i właściwe stosowanie ochron osobistych, w zależności od istniejących zagrożeń,

- odpowiednie przechowywanie i konserwacja ochron osobistych,

- egzekwowanie od pracowników stosowania środków ochrony indywidualnej,

- przeszkolenie pracowników z zasad prawidłowego stosowania środków ochrony indywidualnej

- stosowanie znaków nakazu stosowania ochron

5. Dobór pracowników

- przestrzeganie przeciwwskazań zdrowotnych do zatrudnienia na danym stanowisku,

- zatrudnianie pracowników o właściwych kwalifikacjach zawodowych,

- dobór psychologiczny,

- działanie organizacyjne w procesie pracy

- ostrzeganie o zagrożeniach zakazie wykonywania pewnych czynników

Hałas jest to niekorzystne oddziaływanie dźwięków złożonych o różnej częstotliwości.

Ochrona przeciwhałasowa może być:

a). czynna - polega na zmianie technologii produkcji lub wprowadzenie zmian konstrukcyjnych w maszynach

b) biegła:

- przed hałasem zewnętrznym chronią elementy urbanistyczne, oddzielenia budynku od źródła hałasu, neutralizacja źródła hałasu

- przed hałasem wewnętrznym chronią wydzielenia z konstrukcji budynku pomieszczeń cichych i hałaśliwych, wydzielenie fundamentów maszyn i urządzeń drgających i izolowanie ich, stosowanie przegród o dobrej izolacji akustycznej, stosowanie obudów dźwiękoszczelnych hałaśliwych maszyn i tłumików.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić ochronę pracowników przed hałasem o nadmiernym natężeniu.

W zależności od częstotliwości drgań akustycznych rozróżniamy hałas:

- Słyszalny: 16 Hz - 16000 Hz,

- Niesłyszalny: 2 Hz - 50 Hz - hałas infradźwiękowy,

- 10000 Hz - 100000 Hz - hałas ultradźwiękowy.

Hałas w środowisku pracy charakteryzowany jest przez:

- poziom ekspozycji odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy 85dB

- maksymalny poziom dźwięku A 115dB

- szczytowy poziom dźwięku C 135dB

Metody ochrony przed hałasem:

Skuteczne metody:

- zmianie technologii,

- wymianie maszyny na cichszą,

- wyciszeniu maszyny u źródła np. w przestrzeni roboczej maszyny,

- zastosowaniu tłumików na wylotach mediów,

- zastosowaniu w konstrukcji maszyny materiałów tłumiących drgania i hałas.

Gdy brak możliwości redukcji hałasu jak wyżej:

- odizolowaniu maszyny od podłoża,

- zastosowaniu obudowy dźwiękoizolacyjnej maszyny,

- zastosowaniu ekranu akustycznego osłaniającego maszynę lub stanowisko pracy,

- umieszczeniu na powierzchniach ścian, stropu, podłogi materiałów dźwiękochłonnych,

- zastosowaniu kabin dźwiękoizolacyjnych dla obsługi,

- stosowaniu ochronników słuchu.

Wyróżniamy następujące źródła hałasu:

*mechaniczne (hałas wywoływany przez maszyny i urządzenia o napędzie mechanicznym, elektrycznym, pneumatycznym),

*aerodynamiczne i hydrodynamiczne (ruchy gazów i cieczy w rurociągach, wentylatorach),

*technologiczne (hałas wywoływany zmianą spójności materiału, jak kruszenie łamanie).

Szkodliwe lub uciążliwe skutki hałasu zależą od:

- natężenia hałasu

- rodzaju źródeł hałasu

- poziomu ekspozycji

- relacji między człowiekiem a źródłem hałasu

Rodzaje hałasu:

- hałas ustalony - poziom dźwięku mierzony w określonym miejscu zmienia się podczas obserwacji nie więcej niż 5dB,

- hałas nie ustalony - poziom dźwięku mierzony w określonym miejscu zmienia się podczas obserwacji więcej niż 5dB,

- hałas impulsywny - składa się z jednego lub więcej impulsów dźwiękowych, z których każdy trwa krócej niż 1 s.

80 dB - zaleca się ochronniki słuchu

85 dB - zobowiązany pracodawca jest do wyposażenia pracownika w ochronniki słuchu

Wibracja - oddziałuje na organizm pracownika w miejscu statycznym tkanek ze źródłem drgań ( czyli na drodze bezpośredniego działania mechanicznego) oraz wpływa przez układ nerwowy na organizm jako całość.

Główne przyczyny powstawania drgań mechanicznych w maszynach i urządzeniach:

a) konstrukcyjne gdy maszyna posiada mechanizmy krzywkowe, zapadkowe, wibratory

b) technologiczne gdy maszyny mają niedokładności montażowe, niewyważenie elementów obrotowych, luzy łożyskowe

c) eksploatacyjne gdy maszyny zużywają się powstają luzy niewłaściwe smarowanie, zniekształcenie powierzchni

Rozróżnia się wibracje:

a) ogólne -drgania o ogólnym działaniu na organizmu człowieka, przenoszone przez kończyny dolne np. nogi, miednicę, plecy lub boki

b) miejscowe -drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne np. wiertarki, pilarki

O tym czy pracownik jest narażony na działania drgań decydują wyniki pomiarów wykonane na jego stanowisku pracy.

Objawy chorobowe drgań:

a) schorzenia naczyń krwionośnych

b) uszkodzenia kostno - stawowe

c) zaburzenia czynności mięśni i ścięgien

d) zmiany w obwodowym i odśrodkowym układzie nerwowym

e) głuchota zawodowa

f) zaburzenia ogólne stanu zdrowia

Uwzględniając czas narażenia na drgania rozróżniamy narażenia:

a) ciągłe - występuje bez przerw w czasie zmiany roboczej z pominięciem przerw regulaminowych

b) przerwane - występuje wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej z przerwami w czasie których brak jest oddziaływania drgań.

c) sporadyczne - występujące nieregularnie, związane z czynnikami wykonywanymi dorywczo na danym stanowisku pracy np. raz w tygodniu, raz w czasie zmiany roboczej.

Oddziaływanie wibracji na organizm

Zespół wibracyjny - powstające w wyniku wibracji zmiany chorobowe

Objawy chorobowe dotyczą przede wszystkim:

- układu krążenia krwi zwłaszcza naczyń obwodowych

-układ kostno - stawowy

- układ nerwowy

- zaburzenia czynności przewodu pokarmowego

- zaburzenia ogólne

Sposoby zapobiegania wibracją:

a) techniczne:

- eliminowanie drgań u źródła przez zmianę technologii lub amortyzowanie podłoża, na którym przebywa pracownik

- stosowanie indywidualnych ochron przeciw wibracyjnych

- materiały wibroizolacyjne, które wpływają na osłabienie energii drgań akustycznych i mechanicznych na drodze rozpostrze niania się ( wibratory gumowe, sprężyny i wyroby wibroizolacyjne z korka lub tworzywa sztucznego)

- powłoki tłumiące i tłumiki drgań

b) organizacyjne:

- odpowiednia organizacja pracy, zmianowość, regularna weryfikacja i konserwacja ręcznych narzędzi zmechanizowanych, stwarzanie zatrudnionym optymalnych warunków mikroklimatycznych w pracy i w miejscu odpoczynku podczas pracy

- profilaktyka lekarska (regularna kontrola stanu zdrowia).

Mikroklimat -to zespół elementów meteorologicznych, typowych pod względem wartości i charakteru zmian dla określonego pomieszczenia(mikroklimat sztuczny) lub obszaru (mikroklimat naturalny).

Mikroklimat charakteryzuje się:

a) temperaturę powietrza

b) wilgotność i względna powietrza

c) prędkość ruchu powietrza

Na określenie w jakim mikroklimacie pracuje dany pracownik wskazuje wynik pomiarów wykonanych w środowisku pracy.

Głównie ze względu na temperaturę w pomieszczeniach pracy może występować środowisko:

zimne - umiarkowane —gorące

Mikroklimat gorący - charakteryzowany jest przez wskaźnik obciążenia termicznego WBGT. Wskaźnik ten uwzględnia wpływ temperatury, prędkości ruchu powietrza, wilgotności bezwzględnej powietrza oraz średnią temperaturę promieniowania otoczenia.

Mikroklimat zimny - na stanowiskach pracy, gdy temp. powietrza nie przekracza

+10°C

Ze względu na sposób oddziaływania mikroklimatu na organizm człowieka wyróżnia się:

-chłodzenie miejscowe, przy którym działanie środowiska na organizm człowieka oceniany jest za pomocą wskaźnika siły chłodzącej

- chłodzenie ogólne, przy którym działanie mikroklimatu zimnego oceniany jest za pomocą wskaźnika wymaganej ciepłochronności odzieży IREQ

Mikroklimat umiarkowany - obejmuje warunki cieplne środowisk termicznych umiarkowanych, a przede wszystkim odczucie termiczne odnoszące się głównie do równowagi cieplnej całego ciała. Wpływ na nią ma aktywność fizyczna człowieka, odzież jaką ma na sobie. Charakteryzowany jest przez wskaźnik PMV i PPD

Oddziaływanie mikroklimatu na organizm:

mikroklimat gorący utrata ciepła przy wysokiej temperaturze odbywa sie w sposób bierny (promieniowanie, przewodzenie, konwekcja) i czynny (parowanie potu).

mikroklimat zimny zagrożenie zależne jest od stopnia utraty ciepła droga przewodnictwa (wilgotna odzież, kontakt z zimnym metalem), konwekcji (oziębienie przez wiatr) i promieniowania (zależnie od

różnicy ciepłoty ciała i otoczenia).

Ogólne zmiany pod wpływem niskich temperatur to hipotermia: obniżenie temperatury ciała

prowadzące do utraty świadomości, zwolnieniem lub zatrzymaniem oddychania,

zatrzymaniem krążenia.

Zagrożenia czynnikami termicznymi.

Człowiek jako organizm stałocieplny utrzymuje stałą temperaturę wewnętrzną ciała w wąskim zakresie bliskim 37⁰C. jeżeli zostanie zakłócona równowaga między zyskami i stratami ciepła, ciało magazynuje ciepło lub ma jego niedobór efektem jest zmiana temperatury ciała.

Komfort cieplny - stan, w którym człowiek nie czuje ani chłodu ani ciepła.

Praca w mikroklimacie gorącym może spowodować:

- udar cieplny,

- wyczerpanie cieplne,

- kurcze cieplne mięśni,

- omdlenie cieplne

- zmiany na skórze.

Środowisko zimne powoduje chłodzenie całego ciała czyli hipotermię. Do ochrony przed nim należy stosować odzież oraz rękawice ciepłochronne.

Zastosowanie wymaganej ciepłochronności odzieży ma zapobiec hipotermii i obniżenie wewnętrznej temperatury ciała pracownika nie więcej niż o 1 ⁰C czyli do 36⁰C

Zapobieganie negatywnemu wpływowi mikroklimatu

Do podstawowych sposobów zapobiegania negatywnemu wpływowi mikroklimatu na pracownika należą:

a) metody techniczne:

· zapewnieniu pracownikowi odpowiedniej odzieży,

· stosowanie środków ochrony osobistej,

· zapewnienie odpowiedniej wentylacji,

· zapewnienie odpowiedniej temperatury w zależności od rodzaju pracy,

· zmniejszenie wydatku energetycznego pracownika w przypadku nadmiernego obciążenia środowiskiem termicznym

b) metody organizacyjne:

· zapewnienie odpowiednich napoi pod względem zawartości soli mineralnych,

· wprowadzenie skróconego czasu ekspozycji na działanie środowiska termicznego.

Konsekwencją zatrudnienia przez pracodawcę pracowników w warunkach szczególnie uciążliwych jest obowiązek zapewnienia im nieodpłatnie odpowiednich posiłków i napojów jeżeli jest to niezbędne ze względu profilaktycznych.

Pyły przemysłowe

Zbiór cząstek stałych, które wyrzucane są do powietrza atmosferycznego pozostają w nim pewien czas.

Najbardziej pyłotwórcze procesy technologiczne:

− kruszenie

− mielenie

− przesiewanie surowców

− mieszanie ciała sypkich

− szlifowanie

− polerowanie

− czynności oczyszczania

Oddziaływanie pyłów na ludzki organizm zależy od:

− rodzaju pyłu

− stężenia pyłu w powietrzu

− czasu ekspozycji

− kształtu cząstek (włókna, kształty ostre, obłe)

Szkodliwe działanie pyłów:

− pylicotwórcze - o przedostaniu się pyłu do płuc decyduje wielkość pyłu. Pyły o średnicy 5 μm prawie w całości zatrzymywane są w górnych drogach oddechowych. Do pęcherzyków płucnych docierają pyły o średnicy 1-3 μm powodując określone działanie biologiczne.

− drażniące - większość pyłów podrażnia zewnętrzne części ciała, spojówki oczu,

błony śluzowe górnych dróg oddechowych

− alergiczne - pyły pochodzenia organicznego (wełny, bawełny, drewna) o działaniu

uczulającym

− toksyczne - pyły związków chemicznych, które mogą być rozpuszczalne w płynach

ustrojowych i powodować zatrucia

− rakotwórcze - pyły powodujące powstanie chorób nowotworowych (azbest, pyły

drewna twardego - buku i dębu).

Podstawą oceny narażenia na pył są wartości NDS pyłów (najwyższe Dopuszczalne Stężenia) podane w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopad 2002r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i narażeń czynników szkodliwych dla zdrowia i środowiska pracy ( Dz.U. z 2002r. Nr. 217 poz. 1833).

Niektóre rodzaje pyłów (pył mączny, drzewny, węglowy) są pyłami wybuchowymi- należy dbać o to by ich zawartość w powietrzu nie osiągnęła stężenia wybuchowego oraz eliminowanie wszelkie źródła zapłonu.

Ochrona przed nadmiernym pyleniem:

− dążenie do ograniczenia lub likwidacji emisji pyłów:

− zmiana procesu technologicznego

− zmiana surowca na mniej pylący

− hermetyzacja procesu technologicznego

− automatyzacja

− urządzenia odpylające

− wentylacja

− ochrona osobista(maski przeciwpyłowe)

Promieniowanie optyczne

1) widzialne - jest to promieniowanie optyczne zdolne do bezpośredniego wywoływania wrażeń wzrokowych. Niewłaściwe warunki oświetleniowe wywołują wiele niekorzystnych zmian i reakcji organizmu ludzkiego m.in. zmęczenie oczu i zmęczenie nerwowe.

Zmęczenie oczu objawia się: bólami głowy, łzawienie i zaczerwienienie powiek i spojówek, zmniejszenie ostrości widzenia i szybkości spostrzegania.

Powyższe objawy powoduje przede wszystkim niewystarczające oświetlenie i wady wzorku.

Zmęczenie nerwowe objawia się: uczuciem niechęci i ogólną ociężałość, tendencje do bólu głowy i nudności, bezsenność i utratą apetytu.

Obydwa rodzaje zmęczenia wpływają na zmniejszenie wydajności, jakość pracy, zwiększenia częstości wypadków przy pracy itp.

2) podczerwone (cieplne)

źródłami promieniowania podczerwonego są:

- gorące stanowiska pracy w hutach, odlewniach, kuźniach, hutach szkła (1600⁰ C)

- odlewanie żeliwa, metali kolorowych (1000-1200⁰C)

- odlewanie stopów metali lekkich (600-700⁰C)

- powierzchnie pieców i inne duże powierzchnie grzejne (do 500⁰C)

Promieniowanie podczerwone może powodować:

- udar cieplny, zapaść serca z powodu stresu cieplnego, oparzenie termiczne skóry

- zaćmę hutniczą, chroniczne i ostre zapalnie spojówek, występowanie pigmentacje skóry - po wielu latach owrzodzenia a nawet rak skóry

- występowanie uciążliwych warunków pracy w wyniku zmęczenia

3) nadfioletowe

Źródła promieniowania nadfioletowego:

- najczęstszym źródłem SA prace spawalnicze z użyciem łuku elektrycznego

- naświetlenie lampami bakteriobójczymi

- zabiegi lecznicze w gabinetach fizykoterapii - lampy kwarcowe

Promieniowanie nadfioletowe może powodować:

- rumień skóry

- przyśpieszone starzenie się skóry

- zapalenie spojówek i równoczesne zapalenie rogówek

4) promieniowanie jonizujące - to np. promieniowanie rentgenowskie lub gamma

Źródła promieniowania jonizującego:

- naturalne - występuje w przyrodzie w warunkach naturalnych

- sztuczne - izotopy promieniotwórcze niewystępujące w przyrodzie w warunkach naturalnych, urządzenia jądrowe i aparaty rentgenowskie

Promieniowanie jonizujące może powodować:

- uszkodzenie i zaburzenie łańcuchów DNA

- zaburzenie gospodarki elektrolitami

- zaburzenie syntezy białka

- zmiana aktywności enzymów katalizujących

Do najbardziej promienioczułych zalicza się tkankę limfatyczną, tkankę krwiotwórczą, komórki rozrodcze, soczewka oka.

Narażenie zawodowe występuje:

- przy eksploatacji złóż uranowych i wyodrębnianiu pierwiastków radioaktywnych

- przy produkcji i stosowaniu izotopów

- w elektrowniach i okrętach o napięciu atomowym

- w przemyśle chemicznym, w niektórych procesach technologicznych

- w radiologii klinicznej zarówno przy badaniach diagnostycznych jak i w radioterapii

Zabezpieczenia pracowników przed promieniowaniem:

a) środki techniczne:

- odpowiednia lokalizacja źródła w pomieszczeniu (ściany i stropy takiego pomieszczenia nie mogą przylegać do pomieszczeń mieszkalnych)

- odpowiednia powierzchnia pomieszczenia, w którym, zainstalowano źródło promieniowania

- stosowanie osłon, fartuchów ochronnych, parawanów

- stosowanie wentylacji (np. 6-krotna wymiana na godzinę w pracowni rentgenowskiej)

b) środki organizacyjne:

- wyznaczanie i oznakowanie strefy niebezpiecznej źródła

- sygnalizacja włączenia źródła

- skrócenie czasu ekspozycji

- szkolenie pracowników odpowiedzialnych z a stan ochrony przed promieniowaniem

4).Promieniowanie laserowe - promieniowanie monochromatyczne o określonej długości fali, specyficznej dla danego lasera i substancji emitującej, charakteryzuje się dużą gęstością mocy oraz spójnością

Urządzenia laserowe stosowane są najczęściej:

- do obróbki materiału (cięcie i spawanie)

- do przechowywania i odczytu danych

- w lecznictwie ( mikrochirurgia laserowa)

Ochrona przed promieniowaniem laserowym polega na stosowaniu laserowych ochronnych osłon oczu i odzieży ochronnej, prowadzenie szkoleń osób sprawujących nadzór nad aparaturą laserową i nadzorze medycznym nad pracownikami.

Pole elektrostatyczne

Pole elektrostatyczne - tworzy się na skutek kontaktu bezpośredniej przemiany energii mechanicznej w energię elektryczną lub indukcji. Podczas pojawienia się elektryczności statycznej występuje zagrożenie wybuchem i pożarem.

Gromadzenie się ładunków elektrycznych zapobiega się przez:

- wentylację pomieszczeń

- hermetyzacje aparatury i urządzeń

- zwiększenie wilgotności powietrza do poziomu około 60-80% jest skuteczne tylko dla materiałów wykazujących właściwości powierzchniowego absorbowaniu wody

- stosowanie eliminatorów radioizotopowych

- nadmuchiwanie do miejsc elektryzacji powietrza zjonizowanego

- uziemienie i stosowanie połączeń wyrównawczych tych miejsc, gdzie ładunki mogą być gromadzone

- antystatyzacja - zmiana właściwości materiałów i substancji przez wprowadzenie domieszki czy też naniesienie antystatyka na powierzchnię materiału

- ekranowanie elektrostatyczne

- zmiany procesów technologicznych

Pole elektromagnetyczne

Pole elektromagnetyczne - o dużej częstotliwości emituje m.in. zgrzewarki, urządzenia telekomunikacyjne o małej częstotliwości występują przy instalacjach energetycznych

Pole elektromagnetyczne oddziałuje na organizm człowieka w sposób:

- ukryty (działając stopniowo na poszczególne narządy organizmu)

- jawne ( polegają na przepływie przez ciało człowieka prądu elektrycznego , indywidualnego przez pole elektryczne w momencie kontaktu z przedmiotami metalowymi)

Pracownik chroni się przed polami elektromagnetycznymi wysokiej częstotliwości przez:

- tworzenie stref ochronnych

- stosowanie środków organizacyjnych, odsunięcie pracownika od nadmiernych natężeń pól, skrócenie czasu przebywania wprowadzenie rotacji pracownika

- zastosowanie środków technicznych , ekranowanie źródeł pola, ekranowanie stanowisk pracy.

Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm ludzki.

Pole magnetyczne działając na człowieka mogą wywołać zarówno dolegliwości obiektywne jak i subiektywne:

a). subiektywne

- osłabienie ogólne

-osłabieni pamięci

- łatwość męczenia się pracą umysłową

- drażliwość nerwowa

- bóle i zawroty głowy

- nadmierna potliwość lub suchość dłoni i stóp

- dolegliwość sercowe np. uczucie ucisku, kłucia

- osłabienie potencji płciowej

- zaburzenia miesiączkowania

b) obiektywne:

* objawy ze strony układu nerwowego:

- nerwice wegetatywne

- drżenie rąk

- zmiany czynności bioelektrycznej serca

* zmiany w narządzie wzroku (drobne zmiany zmętnieniowe w soczewce)

* objawy ze strony układu sercowego - naczyniowego:

- obniżenie ciśnienia krwi

- zwolnienie akcji serca

* objawy ze strony układu hormonalnego (zaburzenia miesiączkowania)

Charakterystyka wybranych czynników szkodliwych i uciążliwych - czynniki chemiczne

Substancje chemiczne są to pierwiastki chemiczne i ich związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego ze wszystkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości lub rozpuszczalnikami, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji i wszystkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu produkcyjnego.

Preparaty chemiczne są to mieszaniny lub roztwory składające się co najmniej z 2 substancji.

Klasyfikacja substancji i preparatów chemicznych.

Kryteria i sposób klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych ustalono w sposób następujący:

1.Klasyfikacja na podstawie właściwości fizykochemicznej:

-substancje i preparaty wybuchowe ( symbol zagrożenia E)

- substancje i preparaty o właściwościach utleniających (O)

-substancje i preparaty skrajne łatwopalne (F+), wysoce łatwopalne (F) i łatwopalne

- inne właściwości fizykochemiczne

2.Klasyfikacja na podstawie toksyczności:

- substancje i preparaty bardzo toksyczne (T+) i toksyczne (T)

- substancje i preparaty szkodliwe (Xn)

- substancje i preparaty żrące (C)

- substancje i preparaty drażniące (Xi)

- substancje i preparaty uciążliwe (Xn lub XI)

- inne właściwości toksyczne

3. Klasyfikacja na podstawie analizy skutków specyficznych dla zdrowia człowieka:

- substancje mutagenne

-substancje działające szkodliwie na rozrodczość

- substancje rakotwórcze

4. Klasyfikacja na podstawie analizy skutków działania na środowisko - substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska (N)

5.Przypadki specjalne: preparaty gazowe, stopy metali, preparaty zawierające polimeny, preparaty zawierające elestromeny, nadtlenki organiczne.

Substancje toksyczne:

-występujące w środowisku pracy związki chemiczne mogą mieć różną toksyczność zależną od stopnia powinowactwa danego związku do tkanek i narządów ustroju, jak i od sposobu dziaania na organizm

Mogą działać na człowieka w sposób :

- niezależny (rożne substancje o różnym działaniu)

- sumujący (sumowanie skutków biologicznego oddziaływania substancji)

Substancje drażniące (I)

-związki chemiczne przeważnie w postaci gazowej wywołujące działanie drażniące błon śluzowych i skóry. Należą do nich amoniak, chlorowodór, chlor, tlenki azotowe, fluor, kleje i rozpuszczalniki.

Substancje uczulające (A)

- związki chemiczne wywołujące uczulenie (alergię) jako swoistą na nie rekacje organizmu. Należą do nich związki np. chromu, niklu, kobaltu, fenol, formalina. Największe znaczenie w praktyce przemysłowej mają alergeny kontaktowe, które po zetknięciu z powierzchnią skóry powoduja stany zapalne, rumień, wypryski.

Substancje rakotwórcze:

- związki chemiczne o udowodnionym działaniu rakotwórczym u ludzi

Substancje mutagenne:

- związki chemiczne powodujące zmiany w genach przekazywanych na następne pokolenia. Do czynników mutagennych zalicza się formalinę, benzen, barwniki azotowe, pochodne puryny i piryny, pirymidyny, kwas azotowy. Zaliczyć tu można także leki wprowadzone do organizmu matki i działające szkodliwie na płód.

Substancje żrące (C)

- substancje, które w zetknięciu z żywymi tkankami mogą powodować ich zniszczenie

Podział szkodliwych związków chemicznych w zależności od dróg wchłaniania:

a) przez drogi oddechowe - w postaci par, gazów, dymów, aerozoli i pyłów

b) przenikanie przez skórę - substancji chemicznych szkodliwych do krwi może spowodować zatrucie ogólne, niekiedy ciężkie i śmiertelne. Przez skórę będą przechodzić przede wszystkim substancje rozpuszczalne w tłuszczach. Pocenie i wilgotność skóry wzmagają wchłanianie

c) przez przewód pokarmowy - stosunkowo niewielkie substancje te dostają się do żołądka (prze usta, najczęściej drogą pośrednią, przeniesione rękami lub wraz z pożywieniem, w czasie picia lub paleniem papierosów

Ochrona przed czynnikami chemicznymi.

Ochrona przed narażeniem na nadmierne stężenie czynników chemicznych polega na zastosowaniu działań zmierzających do poprawy warunków pracy poprzez:

- wprowadzenie zmian w procesie technologicznym oraz automatyzacji i hermetyzacji procesów

- stosowanie odpowiednich systemów wentylacyjnych

- stosowanie właściwych środków ochrony osobistej

- podjęcie działań organizacyjnych

- prowadzenie badań profilaktycznych i respektowanie zaleceń służby zdrowia

Charakterystyka wybranych czynników szkodliwych i uciążliwych biologiczne.

Czynniki biologiczne, które mogą stosować zagrożenie dla człowieka to żywe organizmy, substancje wytwarzane przez te organizmy lub części organizmów żywych np. alergeny pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, z którymi człowiek może zetknąć się w procesie pracy.

Czynniki biologiczne mogą wywoływać:

a).zawodowe choroby zakaźne i inwazyjne:

-bruceloza - odzwierzęca choroba zakaźna, na którą są narażeni pracownicy zajmujący się hodowlą zwierząt, lecznictwem medycznym i weterynaryjnym.

- leptospiroza - odzwierzęca choroba zakaźna obejmująca zachorowanie przede wszystkim pracowników przemysłu mięsnego, rolno-spożywczego, rolnictwa, melioracji, kanalizacji, robót ziemnych, hodowców zwierząt futerkowych i drobiu, myśliwych

-wirusowe zapalenie wątroby (wzw) - zróżnicowane w zależności od typu zachorowań - A czy B. Choruje na to schorzenie głównie personel medyczny, ze szczególnym zagrożeniem grup zawodowych tzw. specjalnego ryzyka odnośnie zakażenia wirusem typu B (pracownicy oddziałów zakaźnych, stacji krwiodawstwa, oddziałów zabiegowych laboratoriów)

b).schorzenia układu oddechowego

- drobnoustroje, które np. w trakcie procesów magazynowania, przetwarzania i użytkowania różnych surowców roślinnych uwalniają się wraz z pyłem i stanowią zagrożenie dla rolników, pracowników spichrzów, młynarzy, pracowników zatrudnionych w słodowniach , wytwórniach pasz, tartakach.

c). choroby uczuleniowe

-alergeny roślinne:

Mąka, otręby, pył zbożowy, pyłki kwiatów.

- alergeny zwierzęce: futra, sierść zwierząt hodowlanych, pióra ptasie.

d).choroby pasożytnicze - wywołane przez pierwotniaki i robaki.

W celu zmniejszenia narażenia na czynniki biologiczne występujące w środowisku pracy powinny być równocześnie stosowane działania:

-medyczne: szczepienia ochronne grup zagrożenia, stała opieka lekarska i badania profilaktyczne

-organizacyjne : stosowanie indywidualnych środków ochronnych, zapobieganie rozwojowi drobnoustrojów i roztoczy w składowanych surowcach, niszczenie drobnoustrojów i rozkruszków metodami chemicznymi i fizycznymi i zwalczanie i profilaktyka chorób, odzwierzęcych, oświata zdrowotna.

- technologiczne

Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy:

a).obciążenie fizyczne:

-statyczne

- dynamiczne

b). obciążenie nerwowo-psychiczne:

- obciążenie umysłu

- niedociążenie lub przeciążenie percepcyjne

- obciążenie emocjonalne

Stres jest to reakcja na zdarzenie ocenione przez jednostke jako stanowiące zagrożenie lub przyjemne.

Pierwsze objawy stresu to m.in.:

- stałe rozdrażnienie, problemy ze snem

-nagłe przyśpieszenie bicia serca

-niepokój i uczucie wyobcowania

-przeświadczenie o porażce w wypełnianiu kolejnych zadań

- nagłe ataki bólu głowy i problemy z trawieniem

-odczuwanie silnej potrzeby zjedzenia czekolady, wypicie alkoholu albo zapalenia papierosa.

Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy - zapobieganie nadmiernemu obciążeniu .

Aby zapobiegać nadmiernemu obciążeniu psychicznemu pracowników, powinny być spełnione wymagania dotyczące:

-sposobu i warunków odbierania informacji m.in.:

*liczba sygnałów odbieranych jednocześnie nie może przekraczać indywidualnych możliwości człowieka

-warunków podejmowania decyzji m.in.:

*łatwość rozróżniania i identyfikacji elementów obsługi

*logika grupowania elementów sterowniczych (ważność, kolejność, częstość, powiązanie ze źródełem informacji)

-sposobu i warunków wykonywania czynności m.in.:

*tępo obsługi nie powinno przekraczać normalnego rytmu czynności ruchowych

*wykonywanie czynności nie powinno utrudniać odbierania informacji

*powinien być zapewniony czas na kontrolę własnych czynności

Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych

Elementy ruchome i luźne, ostre i wystające.

Bezpośredni kontakt człowieka z ruchomymi elementami maszyn, oprzyrządowania i wyposażenia technologicznego może doprowadzić do urazu na skutek uderzenia, wciągnięcia między ruchom elementy lub zgniecenia.

Zagrożenia mogą również wystąpić w procesach technologicznych, w których odpryskują elementy obracającego materiału i stosowanych czynników, np. cieczy chłodzące, a także odlatujące obluzowane lub zużyte części maszyn, narzędzi, oprzyrządowania i obrabiane przedmioty.

Spadające z wysokości elementy np. na skutek wibracji, naruszenia równowagi ułożonych elementów, wykonywanych operacji również przyczyn a urazów.

Osłonięcia wymagają szczególnie następujące części maszyn:

- obracające się wały sprzęgła, wrzeciona, głowicy

- koła zębate, koła cierne, walce zgniatające

- części wchodzące w skład napędów i przekładni (koła, pasy płaskie lub klinowe, kliny, łańcuchy, ślimaki)

- miejsca zbiegania się zębów koła i zębatki

-miejsca zetknięcia się korbowodu lub drążka z kołem\

-obracanie się narzędzia tnące

- miejsca stykania się części wykonujących ruch prostoliniowy z częściami stałymi (stoły przesuwne, podajniki)

-miejsca między stałymi częściami maszyn, a poruszającymi się dźwigniami

Przemieszczanie się ludzi:

- poziome lub pionowe przemieszczanie się ludzi stwarza zagrożenie upadkiem lub poślizgnięciem co może spowodować takie urazy jak: stłuczenia, złamania, zwichnięcia.

Przemieszczanie się ,ludzi podczas pracy związane jest z dojściem i opuszczeniem stanowiska pracy oraz z wykonywanie czynności roboczych, konserwacyjnych i naprawczych. Do tych celów służą wewnątrzzakładowe drogi komunikacyjne i transportowe, przejścia technologiczne, wejścia i dojścia do maszyn lub stanowisk pracy.

Teren zakładu pracy:

Miejsca w zakładzie pracy, w który występują zagrożenia dla pracowników powinny być:

- oznaczone widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa

- wyłączenia z użytkowania poprzez ich odpowiedni ogrodzenie

- zamknięcie odpowiednimi pokrywami ( w przypadku otworów i zgłębień)

- pomalowanie barwami bezpieczeństwa, jeżeli występują na przejściach zagrażających potknięciem się, upadkiem lub uderzeniem ( np. stopnie)

- zagrodzone lub zabezpieczone w inny sposób, jeśli występuje możliwość niespodziewanego wtargnięcia na drogę pieszych.

Drogi w zakładzie pracy:

Pracodawca jest obowiązany zapewnić:

- drogi komunikacyjne, transportowe dla pieszych i dojazdy pożarowe, które będą wykonane i oznakowane zgodnie z PN

- utrzymanie ich w stanie niestwarzającym zagrożeń dla użytkowników

- równą, twardą lub utwardzoną nawierzchnię dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów pożarowych i przejść o odpowiedniej nośności dostosowanej do obciążenia stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowych materiałów

- urządzenia lub inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzenie wód gradowych z drogi, przejść oraz placów manewrowych, postojowych i składowych.

Zagrożenia prądem elektrycznym

Porażenie prądem elektrycznym następuje na skutek przepływu przez ciało człowieka prądu elektrycznego

Działanie prądu elekt. na człowieka może być:

-bezpośrednie, gdy następuje włączenie ciała lub jego części w obwód elektryczny

- pośredni, który polega na powstaniu uszkodzenia bez przepływu prądu przez ciało człowieka ( np. pod wpływem reakcji człowieka na porażenie łukiem elektrycznym)

Wpływ rodzaju prądu na człowieka:

- prąd stały - powodujący skutki elektrolityczne (zaburzenie czynności komórek)

- prąd przemienny - powodujący ujemne skutki poprzez:

*działanie na krążenie krwi i oddychanie

* działanie na układ nerwowy

* działanie cieplne

* uszkodzenie mięśni i kości

Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym przez zastosowanie odpowiednich środków:

- dla równoczesnej ochrony przed dotykiem bezpośrednim (ochrona podstawowa) i przed dotykiem pośrednim (ochrona dodatkowa).

Techniczne środki ochrony przed porażeniem prądem:

- ochrona przez zastosowanie bardzo niskiego napięcia bezpiecznego : SELV (bardzo niskie napięcie bezpieczne) , PELV (bardzo niskie napięcie ochronne)

- ochrona przez ograniczenie energii rozładowywania

- ochrona przez zastosowanie obwodów FELV (bardzo niskie napięcie funkcjonalne)

- ochrona przez zastosowanie izolowania części czynnych

- ochrona przy użyciu ogrodzenia (przegrody) lub obudowy (osłony)

Organizacyjne środki ochrony przed porażeniem prądem:

- wymagane kwalifikacji

- prawidłowa eksploatacja urządzeń i instrukcji ( odbiory urządzeń i instrukcji przed dopuszczeniem do eksploatacji, dokumentacja eksploatacyjna, pomiary)

Zagrożenie poparzeniem

Poparzenie- trwałe uszkodzenie części miękkich organizmu człowieka na skutek bezpośredniego działania skrajnych temperatur.

Zagrożenia:

-gorące powierzchnie o temp. ponad 45⁰C

- gorące przedmioty znajdujące się w otoczeniu człowieka

- zimne powierzchnie, a także powierzchnie o temp. około 0⁰C i poniżej

- źródła promieniowania jonizującego

- niezabezpieczone źródła promieniowania ultrafioletowego, podczerwonego, laserowego, elektromagnetycznego

- przechowywanie substancji żrących i parzących w nieodpowiednich opakowaniach

-niewłaściwy transport substancji żrących i parzących

Sposoby ochrony przed poparzeniem:

- odpowiednia konstrukcja maszyn i urządzeń

- dobór odpowiedniego procesu technologicznego

- usunięcie człowieka ze strefy wpływów tych zagrożeń (zdalne sterowanie, automatyzacja)

- odizolowanie człowieka (stałe lub czasowe) przez zastosowanie technicznych środków ochrony np. osłony, hermetyzacji

- stosowanie środków ochrony osobistej

Zagrożenia pożarowe i wybuchowe:

Zagrożeniem pożarowym - nazywamy zespół czynników wpływających na powstanie i rozprzestrzenianie się pożaru - a przez to na bezpieczeństwo życia ludzi.

Zagrożeniem wybuchowym - nazywamy możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych w różnych warunkach.

Ogólne metody zapobiegania pożarom i wybuchom:

Ponieważ powstanie pożaru warunkujące obecność materiału palnego, czynnika utleniającego i źródła zapłonu - usunięcie jednego z nich wyklucza jego powstanie.

Usunięcie materiałów palnych ze strefy zagrożenia to ważny element prewencji:

- odpylenie pomieszczeń zagrożonych wybuchem pyłów (zawirowanie osiadłego pyłu o grubości 1mm może wypełnić pomieszczenie mieszaniną wybuchową)

- usuwanie odpadków szczególnie mających zdolności do samonagrzewania się (np. zaolejone czyściwo)

- usuwanie trawy, liści itp. Z najbliższego otoczenia zbiorników z gazami palnymi i cieczami palnymi.

- wentylowanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem (obniżenie stężenia substancji palnych gazowych poniżej Dolnej Granicy Wybuchowości)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833)

1. Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2. Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia.

3. Dawki graniczne promieniowania jonizującego i wskaźniki pochodne określające zagrożenie promieniowaniem jonizującym określają odrębne przepisy.

1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) - wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;

2) najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) - wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;

3) najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) - wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

4) najwyższe dopuszczalne natężenie (NDN)- dopuszczalne wartości wielkości charakteryzujących hałas lub drgania mechaniczne określone w przepisach w sprawie NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a dla kobiet w ciąży oraz młodocianych odpowiednio w przepisach w sprawie prac szczególnie uciążliwych lud szkodliwych dla zdrowia kobiet oraz w przepisach w sprawie prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudnienia przy niektórych z tych prac.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz. U. Nr. 157, poz. 1318)

Normalizacja, w rozumieniu ustawy, to działalność zmierzająca do uzyskania optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić' problemów. Nas najbardziej będzie interesowała normalizacja krajowa prowadzona na szczeblu krajowym, kt6ra nie będzie obejmowała działań prowadzonych w poszczególnych branżach lub sektorach gospodarki, na szczeblu lokalnym, na szczeblu stowarzyszeń lub przedsiębiorców i urzędów. Podstawowym dokumentem normalizacyjnym jest norma, czyli dokument niebędący aktem prawnym, przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę. organizacyjną, ustalający - do powszechnego i wielokrotnego stoso­wania - zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie,

Normalizacja krajowa prowadzona jest w celu:

- racjonalizacji produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych;

- usuwania barier technicznych w handlu i zapobiegania ich powstawaniu;

- zapewnienia ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy;

- poprawy funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, proces6w i usług oraz regulowania ich różnorodności;

- zapewnienia jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług;

- działania na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej i międzynarodowej;

- ułatwiania porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania.

Polskie Normy i inne dokumenty normalizacyjne

Polska Norma jest norma. krajowa., przyjęta, w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę. normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną na zasadzie wyłączności - symbolem PN.

Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału.

WAZN E: Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

Polskie Normy mogą. być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim. Korzystają one z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej.

Powyższe odnosi siej również do innych niż Polskie Normy dokumentów normalizacyjnych zatwierdzonych przez krajową jednostkę normalizacyjną, przy czym dokumenty takie mogą zostać zachowane w języku oryginału.

Certyfikat i znak zgodności z Polską Normą

System stosowania znaku zgodności z Polską Normą ma na celu promowanie wyrobów o jakości wyznaczonej poziomem wymagań Polskich Norm.

Wyroby spełniające wymagania Polskich Norm oznaczane są na zasadzie dobrowolności znakiem zgodności z Polską Normą [Q 626] pod warunkiem uzyskania certyfikatu zgodności upoważniającego do takiego oznaczenia.

Znakiem zgodności z Polska. Norma. oznacza się wyrób spełniający wszystkie wy­magania Polskiej Normy lub więcej niż jednej Polskiej Normy. Jeżeli Polska Nor­ma przewiduje podział na klasy i gatunki, znakiem zgodności z Polską Normą oznacza się wyrób wytworzony w najwyższej klasie i gatunku.

Certyfikat zgodności z Polską Normą może wydawać jednostka upoważniona przez Prezesa PKN.

Zapewnienie skutecznego ograniczania lub eliminowania ryzyka zawodowego, wynikającego

z narażenia na pyły, wymaga: - określenia rodzaju, stężenia i innych podstawowych parametrów pyłów emitowanych do środowiska pracy,

- dokonania oceny narażenia pracowników na szkodliwe działanie pyłów występujących w środowisku pracy,

- przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego pracowników narażonych na szkodliwe działanie pyłów występujących w środowisku pracy,

- zastosowania odpowiednich środków ochrony zbiorowej przed zapyleniem, umożliwiających eliminację zanieczyszczeń powietrza za środowiska pracy, a jeżeli nie jest to możliwe zastosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej.

Profilaktyka techniczna - środki ochrony zbiorowej i indywidualnej przed zapyleniem to środków ochrony zbiorowej przed zapyleniem, których stosowanie, zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej, jest priorytetowe w stosunku do stosowania środków ochrony indywidualnej. Środki ochrony zbiorowej przed zapyleniem obejmują systemy wentylacji mechanicznej ogólnej oraz instalacje i urządzenia wentylacji mechanicznej miejscowej wyposażone w filtry powietrza.

Celem wentylacji, polegającej na ciągłej lub okresowej wymianie powietrza w pomieszczeniach, jest:

- poprawa stanu i składu powietrza na stanowiskach pracy zgodnie z wymaganiami higienicznymi (ochrona zdrowia człowieka) i technologicznymi (konieczność  uzyskiwania produktów o określonych własnościach),

- regulacja takich parametrów środowiska powietrznego w pomieszczeniach, jak: stężenie zanieczyszczeń, temperatura, wilgotność oraz prędkość i kierunek ruchu powietrza.

Ochrona przed zatruciem zawodowym spowodowane substancjami chemicznymi.
Substancje chemiczne w powietrzu na stanowiskach pracy występują w postaci gazów, par, cieczy lub ciał stałych. W warunkach narażenia zawodowego wchłanianie substancji zachodzi przede wszystkim przez drogi oddechowe, ale również przez skórę i z przewodu pokarmowego.

Wymianę powietrza wymuszaną przez różnicę ciśnienia wywoływaną pracą wentylatorów nazywamy wentylacją mechaniczną. Można wyróżnić trzy rozwiązania:

- układ wentylacji wywiewnej powodujący powstawanie podciśnienia w pomieszczeniu, z dogrzewaniem w pomieszczeniu dopływającego w sposób naturalny powietrza zewnętrznego, - układ wentylacji nawiewnej powodujący powstawanie nadciśnienia w pomieszczeniu, z podgrzewaniem powietrza nawiewanego i naturalnym wywiewem powietrza (praktycznie jednak nie stosowany w budownictwie) - zrównoważony układ nawiewno-wywiewny, z podgrzewaniem powietrza nawiewanego (często w formie odzyskiwania ciepła z powietrza usuwanego na zewnątrz).

Mikroklimat

W celu zapewnienia warunków komfortu cieplnego zaleca się stosowanie następujących rozwiązań:

- optymalna orientacja przegród budowlanych względem stron świata (lokalizowanie przegród przeszklonych od strony północnej lub wschodniej)

- zwiększanie bezwładności termicznej przegród

- szklenie wielowarstwowe otworów, zwiększanie oporności termicznej przegród (okładanie materiałem izolacyjnym)

- stosowanie szkła termoizolacyjnego, absorpcyjnego, rozpraszającego promieniowanie

- samoczynnie zamykające się otwory komunikacyjne oraz konstrukcje umożliwiające częściowe ich otwieranie

Hałas

Program powinien uwzględniać w szczególności:

- unikanie procesów lub metod pracy powodujących narażenie na hałas i zastępowanie ich innymi, stwarzającymi mniejsze narażenie

- dobieranie środków pracy o możliwie najmniejszym poziomie emisji hałasu

- ograniczanie narażenia na hałas takimi środkami technicznymi, jak: obudowy dźwiękoizolacyjne maszyn, kabiny dźwiękoszczelne dla personelu, tłumiki, ekrany i materiały dźwiękochłonne

- projektowanie miejsc pracy i rozmieszczanie stanowisk pracy w sposób umożliwiający izolację od źródeł hałasu oraz ograniczających jednoczesne oddziaływanie wielu źródeł na pracownika

- ograniczanie czasu i poziomu narażenia oraz liczby osób narażonych na hałas przez właściwą organizację pracy, w szczególności stosowanie skróconego czasu pracy lub przerw w pracy i rotacji na stanowiskach pracy.

Metody techniczne można rozróżnić:

- minimalizowanie drgań u źródła ich powstawania

- wprowadzenie dodatkowych układów redukujących drgania

- minimalizowanie drgań na drodze ich propagacji

- automatyzację procesów technologicznych i zdalne sterowanie źródłami drgań

- aktywną redukcję drgań

Metody organizacyjno-administracyjne ograniczania zagrożeń drganiami mechanicznymi to głównie:

- skracanie czasu narażenia na drgania w ciągu zmiany roboczej

- wydzielanie specjalnych pomieszczeń do odpoczynku

- przesuwanie do pracy na innych stanowiskach osób szczególnie wrażliwych na działanie drgań

- szkolenia pracowników w celu uświadomienia ich o występujących zagrożeniach powodowanych ekspozycją na drgania oraz w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn i narzędzi.

- profilaktyczne badania lekarskie

---