sklepienie krzyżowo żebrowe

okna gotyckie

Rozeta

Styl gotycki (1250-1500)

Gotyk objął swoim zasięgiem dojrzałe i późne średniowiecze. Jego zasady zostały sformułowane i zastosowane po raz pierwszy pod Paryżem w kościele w St. Denis, w połowie XII wieku. Stąd szybko upowszechnił się we wszystkich okręgach Francji, a w połowie XIII wieku w prawie całej łacińskiej Europie. Przejawiał się najpełniej w architekturze, której początkowo były podporządkowane rzeźba i malarstwo. Sztuka gotycka tworzona przede wszystkim na potrzeby kościoła i wiary chrześcijańskiej w architekturze i malarstwie stworzyła wiele wspaniałych świeckich dzieł.

Cechy architektury gotyckiej

 budowle: kościoły, zamki obronne, ratusze, kamienice mieszkalne, ratusze, szpitale, sukiennice, hale targowe,

 wykorzystanie cegły czerwonej różnego kształtu jako budulca (czasami jeszcze stosowano kamień ciosany),

 zamiłowanie do wysokich, strzelistych budowli; przeważają linie pionowe, we Francji - gotyk wertykalny,

 w Anglii - gotyk horyzontalny - raczej niskie budowle, jedynie wieża była elementem wertykalnym,

 wznoszenie wież: dwie po bokach fasady lub jedna z boku albo na środku, albo dwie różnej wysokości,

 wykorzystanie sklepienia krzyżowo-żebrowego,

 wykończenie drzwi i okien w kształcie ostrołuku,

 upodobanie do wąskich, wysokich okien, pokrytych witrażami, u góry zakończonych maswerkiem,

 stosowanie portali uskokowo zwężających się do środka, pokrytych rzeźbami,

 wykorzystanie we wnętrzu kościołów wysokich, smukłych filarów złożonych z pęków półkolumn,

 stosowanie dla wzmocnienia ścian wysokich podpór tzw. skarp, znajdujących się na zewnątrz,

 umiejscowienie nad portalem - rozety - okrągłego okna wypełnione maswerkiem i witrażami.

Maswerk

---- (polska nazwa laskowanie używana jest rzadko, na ogół dotyczy pionowych podziałów pod rozetą lub pionowych podziałów pól elewacji) geometryczny wzór architektoniczny odkuty z kamienia, używany do wypełnienia górnej części gotyckiego okna, przeźrocza, rozety, itp. Występuje także jako dekoracja ścian, murów, wimperg, blend. Taki element jest nazywany ślepym maswerkiem.

Pierwsze maswerki pojawiły się w oknach katedry w Chartres (koniec XII wieku). Z czasem stawały się coraz bardziej ażurowe, a elementy geometryczne w nich zastosowane coraz bardziej skomplikowane. Początkowo była to kombinacja kół, sześcioliści, łuków ostrych. W gotyku dojrzałym i późnym zaczęto stosować motyw rybiego pęcherza oraz cztero- i trójliścia.

Różne postacie maswerków (od lewej: trójliść, trójliść zaostrzony, czworoliść, pięcioliść)

Rybi pęcherz

---