MAKIAWELIZM

Syndromy właściwości osób o wysokich i niskich wskaźnikach makiawelizmu

Syndrom chłodu ( the cool syndrom) - WM	Syndrom miękki (the soft touch) - NM
odporność na wpływy społeczne (naciski zewnętrzne, nie liczenie się z celami i życzeniami innych przewaga orientacji poznawczej nad emocjonalną - aemocjonalność funkcjonowania w obliczu napięć, problemów konfliktów nastawienie na kontrolowanie sytuacji zewnętrznych; inicjowanie, aranżowanie, sterowanie sytuacją w której się działa	podatność na wpływy społeczne - uleganie naciskom innych ludzi orientacja na partnera interakcji - liczenie się z jego życzeniami, przestrzeganie norm współdziałania nastawienie na podporządkowanie się wymogom sytuacji - działanie niewykraczające poza przyjęte reguły

Charakterystyka osobowości makiawelistycznej

Struktury osobowościowe	Charakterystyka funkcjonowania
Obraz świata	inni ludzie spostrzegani są z punktu widzenia własnych celów, jako obiekty, którymi można manipulować dla realizacji własnych celów, a także jako nastawieni na manipulowanie ludźmi i łamiący normy moralne
System norm	respektowane są te normy, które sprzyjają realizacji własnych celów, dopuszczalne jest więc działanie w sposób niezgodny z celami innych ludzi i łamanie panujących norm
Ustosunkowanie wobec innych	nieufność względem innych, stosunkowo mała gotowość do angażowania pozytywnych emocji w toku kontaktów związanych z realizacją własnych celów, lekceważący stosunek do potrzeb innych ludzi
Nastawienie motywacyjne	w hierarchii celów ważne miejsce zajmuje potrzeba sukcesu w rozgrywkach z innymi ludźmi, a mniej ważne - cele związane z potrzebami innych ludzi
Odporność emocjonalna	wobec pojawienia się celów konfliktowych nie wykazują przejawów dezorganizacji, są odporni na działanie czynników ubocznych niezwiązanych z głównym celem działania, co pozwala na koncentrację poznawczą, nastawienie na odbiór sygnałów, przetwarzanie informacji i wykorzystanie ich dla realizacji celów

Pomiar makiawelizmu

Skale machiawelizmu w kontaktach międzyludzkich R. Christie i E. L. Geis (1970) - opracowanie

R. Christie i F. L. Geis (1970) opracowali w sumie pięć skal machiawelizmu. Obecnie najczęściej używa się dwie ostatnie wersje - Mach IV i Mach V.

W 1964 r. R. Christie przedstawił na zjeździe Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego po raz pierwszy ideę „machiawelizmu w kontaktach między ludzkich”. Ukazał możliwość badania cech „manipulatorskich” na podstawie pytania o zgodę poszczególnych osób na temat najważniejszych sformułowań zawartych w „Księciu” i „Rozprawach” N. Machiavellego. Tak powstała pierwsza wersja skali Mach (Mach I).

Kolejne wersje skal Mach były opracowane już przez obydwoje autorów czyli R. Christie i F. L. Geis. Wyselekcjonowali oni 71 sformułowań z obu wyżej wspomnianych dzieł Machiavellego i uczynili je itemami sakli Mach II. Itemy te podzielili na trzy rodzaje sądów. Pierwszy dotyczył najskuteczniejszych - zdaniem Machiavellego - metod postępowania z ludźmi, czyli taktyk (32 itemy w skali). Drugi z tych poglądów dotyczył właściwości natury ludzkiej (28 itemów w skali). Trzeci zaś koncentrował się na istocie moralności (11 itemów w skali).

Skalę Mach II poddali autorzy rozległym badaniom standaryzacyjnym, w wyniku których wyłonili z 71 itemów 50, wykazujących wysoką diagnostyczność w trzech różnych grupach badanych osób. Tak powstała trzecia wersja skali Mach (Mach III).

Wśród 50 itemów skali Mach III wiele posiadało podobne znaczenie, co autorzy postanowili wyeliminować. Ponadto chcieli skrócić skalę. Dlatego też wybrali 20 najbardziej diagnostycznych itemów, z których stworzyli skalę Mach IV.

Skala Mach IV pomimo wielu zalet, posiadała jeden zasadniczy mankament - dosyć wysoko korelowała ze Skalą atrakcyjności społecznej Edwardsa w grupie kobiet. Oznacza to, ze większość kobiet wypełnia skale Mach IV w taki sposób, aby zyskać społeczne uznanie.

W celu wyeliminowania owego zjawiska, przygotowano następną wersję skali - Mach V, w której zastosowano strategię polegającą na tzw. wymuszonym wyborze dwóch spośród trzech stwierdzeń wchodzących w skład każdego itemu. Każdy item skali Mach V składa się z dwóch stwierdzeń diagnostycznych i jednego buforowego.

Obydwie skale makiawelizmu poddano krytyce za niską rzetelność (zgodność wewnętrzną). Jednakże w wypadku Mach IV współczynnik alfa dla całej skali jest zadowalający (powyżej 0,70), kłopoty sprawia jedynie jej skrócona, dziesięciopytaniowa wersja. Rzetelność Mach V jest zdecydowanie niższa. W badaniach polskich (Drwal, 1995) Mach V uzyskała bardzo niską rzetelność (zgodność wewnętrzną i stabilność), wykazując mimo to układ korelacji z innymi kwestionariuszami, świadczący o jej trafności. Podobnie Król (1991) określa rzetelność Mach V jako umiarkowanie niską w zakresie zgodności wewnętrznej oraz umiarkowanie przeciętną w zakresie stabilności bezwzględnej, przy wysokiej trafności teoretycznej.

Średnie i odchylenia standardowe dla obu skal uzyskane w badaniach normalizacyjnych na populacji 1744 studentów amerykańskich są następujące (Christie, Geis, 1970):

Mach IV - mężczyźni (764) średnia 93,69, odchylenie standardowe 14,47; kobiety (832) średnia 87,66, odchylenie standardowe 13,45

Mach V - mężczyźni (764) średnia 99,27, odchylenie standardowe 11,17; kobiety średnia 95,60, odchylenie standardowe 10,09.

Badania przeprowadzano oddzielnie dla osób białych i czarnoskórych.

Skala Mach IV

Instrukcja: Przeczytaj uważnie każde z podanych niżej zdań i oceń, w jakim stopniu są one zgodne z twoimi przekonaniami. Ocenę tę wyraź w skali 7-stopniowej tzn.: jeśli całkowicie zgadzasz się, postaw 7 punktów, jeśli w zasadzie się zgadzasz - 6 punktów, jeśli trochę się zgadzasz - 5, jeśli nie jesteś zdecydowany: tak czy nie, wpisz 4 punkty, jeśli chyba się nie zgadzasz - 3 punkty, w zasadzie się nie zgadzasz - 2 punkty, a jeśli całkowicie się nie zgadzasz - 1 punkt.

Nigdy nie mów nikomu o prawdziwych powodach twojego postępowania, chyba ze uznasz to za pożyteczne.	1 2 3 4 5 6 7
Najlepszą metodą postępowania z ludźmi jest mówienie im tego, co chcą usłyszeć	1 2 3 4 5 6 7
Powinno się robić tylko to, o czym jest się przekonanym, ze jest słuszne i moralne.	1 2 3 4 5 6 7
W zasadzie większość ludzi jest dobra i życzliwa.	1 2 3 4 5 6 7
Najbezpieczniej jest przyjąć, ze w każdym człowieku tkwi skłonność do występku, która ujawni się w sprzyjających warunkach.	1 2 3 4 5 6 7
Uczciwość zawsze popłaca.	1 2 3 4 5 6 7
Dla kłamstwa nie ma usprawiedliwienia.	1 2 3 4 5 6 7
Na ogół ludzie nie będą chcieli pracować ciężko, jeśli nie będą do tego zmuszani.	1 2 3 4 5 6 7
Mimo wszystko lepiej być człowiekiem skromnym i uczciwym niż kimś ważnym, ale nieuczciwym.	1 2 3 4 5 6 7
Gdy prosimy kogoś, aby coś dla nas zrobił, lepiej jest podać prawdziwe powody naszej prośby niż takie, które mogłyby wydać się bardziej ważkie.	1 2 3 4 5 6 7
Większość ludzi „na świeczniku” żyje uczciwie i moralnie.	1 2 3 4 5 6 7
Największa różnica między większością przestępców a pozostałymi ludźmi polega na tym, że przestępcy byli na tyle głupi, że dali się złapać.	1 2 3 4 5 6 7
Kiedy ktoś całkowicie ufa drugiemu człowiekowi, naraża się na kłopoty.	1 2 3 4 5 6 7
Większość mężczyzn jest odważna.	1 2 3 4 5 6 7
Schlebianie ważnym osobom jest mądre.	1 2 3 4 5 6 7
Możliwe jest osiąganie dobrych wyników we wszystkich dziedzinach.	1 2 3 4 5 6 7
Mylą się ci, którzy twierdzą, ze dookoła jest pełno naiwniaków.	1 2 3 4 5 6 7
Trudno jest wybić się, nie traktując ulgowo pewnych wydarzeń.	1 2 3 4 5 6 7
Ludzie cierpiący na nieuleczalne choroby powinni mieć możliwość wybrania bezbolesnej śmierci.	1 2 3 4 5 6 7
Większość ludzi łatwiej godzi się ze śmiercią ojca niż utratą swojej własności.	1 2 3 4 5 6 7

Klucz:

„Taktyka” 1+, 2+, 3-, 6-, 7-, 10-, 12-, 15+, 16+

„Poglądy na naturę ludzką” 4-, 5-, 8+, 11-, 13+, 14-, 17-, 18+, 20+

„Moralność” 9-, 19+

Obliczanie wyników polega na sumowaniu wpisanych przez badanego punktów i dodanie do uzyskanej liczby 20. „+” oznacza zliczanie punktów wprost, „-„ oznacza punktację odwrotną tzn. za odpowiedź 1 wpisujemy 7 punktów itd.

Uwaga: Można opuścić maksymalnie trzy odpowiedzi. W takim przypadku brak odpowiedzi uznajemy za wartość środkową (skala Mach IV - 4 punkty, skala Mach V - 3 punkty).

Instrukcja do skali Mach V

Czytaj kolejno każdą z trójek zdań. Zastanów się, z którym ze stwierdzeń w każdej trójce najbardziej się zgadzasz, a z którym najmniej. Zaznacz swoja decyzję w rubryce odpowiedzi, stawiając „+” obok stwierdzenia najbardziej według Ciebie słusznego w danej trójce oraz stawiając „- obok stwierdzenia najmniej słusznego w tej trójce.

Skala Mach V

L.p.	Twierdzenie
	Sprytny przestępca ma na ogół więcej wyobraźni niż przedsiębiorczy człowiek interesu Powiedzenie: „Droga do piekła wybrukowana jest dobrymi chęciami” zawiera wiele prawdy Większość ludzi łatwiej godzi się ze śmiercią ojca niż z utratą swojej własności
	Mężczyźni bardziej interesują się autem, którym jeżdżą, niż strojami, jakie noszą ich żony Rozwijanie wyobraźni i twórczości u dzieci jest rzeczą bardzo ważną Ludzie cierpiący na nieuleczalne choroby powinni mieć możliwość wybrania bezbolesnej śmierci
	Nigdy nie mów nikomu o prawdziwych powodach twojego postępowania, chyba, że uznasz to za pożyteczne Dobro jednostki jest celem, który powinien być realizowany przede wszystkim W związku z tym, że większość ludzi nie wie czego chce, słuszne jest, aby jednostki ambitne mówiły im co mają robić
	Ludzie stają się leniwi i niezdyscyplinowani, co jest groźne dla naszego kraju Najlepszą metodą postępowania z ludźmi jest mówienie im tego co chcą usłyszeć Byłoby dobrze, gdyby ludzie byli życzliwsi dla tych, którzy mają mniej szczęścia od nich
	W zasadzie większość ludzi jest dobra i życzliwa Najważniejszą cechą męża lub żony jest zgodne usposobienie, inne cechy są mniej istotne Tylko po osiągnięciu tego czego się pragnie od życia, można interesować się niesprawiedliwością panującą na świecie
	Większość ludzi „na świeczniku” żyje uczciwie i moralnie Ludzie pożyteczni dla społeczeństwa nie powinni być ganieni za to, że stawiają karierę ponad rodzinę Ludziom powodziłoby się o wiele lepiej, gdyby mniej myśleli o tym, jak wykonywać dane rzeczy, a więcej o tym, co należy robić
	Dobry nauczyciel raczej stawia otwarte pytania niż daje gotowe odpowiedzi Gdy prosimy kogoś, aby coś dla nas zrobił, lepiej jest podać prawdziwe powody naszej prośby niż takie, które mogłyby wydać się bardziej ważkie Aby dowiedzieć się czegoś o osobowości danego człowieka, najprościej zapytać go o jego zawód
	Tak wielkie budowle jak piramidy egipskie warte były niewolniczej pracy ich wykonawców Jeśli już raz zostanie opracowany sposób rozwiązania jakiegoś problemu, to najlepiej się go trzymać Powinno się robić tylko to, o czym jest się przekonanym, że jest moralnie słuszne
	Świat byłby znacznie lepszy, gdyby ludzie pozostawili przyszłość jej własnemu biegowi i zajęli się czerpaniem przyjemności z tego co niesie dzień dzisiejszy Schlebianie ważnym osobom jest mądre Dobrze jest zmieniać podjętą decyzję, gdy nowe okoliczności tego wymagają
	Dobrą taktyką jest dawanie ludziom do zrozumienia, że postępuje się w określony sposób dlatego, że nie miało się innego wyboru Największa różnica między większością przestępców, a pozostałymi ludźmi polega na tym, że przestępcy byli na tyle głupi, że dali się złapać Nawet u najbardziej zatwardziałego i zdeprymowanego przestępcy można doszukać się odrobiny przyzwoitości
	Mimo wszystko lepiej jest być człowiekiem przeciętnym i uczciwym niż kimś ważnym, ale nieuczciwym Człowiek, który jest zdolny i chętny do ciężkiej pracy, ma dużą szansę powodzenia we wszystkim co robi Rzeczy, które nie pomagają nam w codziennym życiu, nie mają większej wartości
	Ludzie nie powinni być karani za łamanie praw, które uważają za nierozważne Zbyt wielu przestępców nie jest karanych za swoje zbrodnie Dla kłamstwa nie ma usprawiedliwienia
	Na ogół ludzie nie będą chcieli pracować zbyt ciężko, o ile nie będą do tego zmuszani Nawet temu, kto popełnił poważny błąd, należy dać szanse Nie warto troszczyć się o ludzi, którzy nie potrafią na nic się zdecydować
	Mężczyzna powinien być przede wszystkim odpowiedzialny za własną żonę, a nie za matkę Większość mężczyzn jest odważna Najlepiej dobierać sobie takich przyjaciół, którzy pobudzają nas intelektualnie, a nie takich przy których jest nam wygodnie
	Tylko niewielu ludzi zasługuje na to, aby się nimi zajmować Trudno jest wybić się, nie traktując ulgowo pewnych wydarzeń Operatywny człowiek kierujący własnym zyskiem jest pożyteczniejszy dla społeczeństwa niż nieefektywny marzyciel
	Najlepiej jest sprawiać na innych wrażenie człowieka, który łatwo zmienia zdanie Dobrą taktyką jest utrzymanie z każdym dobrych stosunków Uczciwość zawsze popłaca
	Bycie dobrym pod każdym względem jest możliwe Dobrze jest pomagać sobie, ale jeszcze lepiej jest pomagać innym Wojna i groźba wojny zawsze towarzyszą człowiekowi
	Mylą się ci, którzy twierdzą że dookoła jest pełno naiwniaków Życie jest dość nudne, jeśli świadomie nie wprowadzi się trochę ożywienia Ludziom powodziłoby się lepiej, gdyby kontrolowali swoje emocje
	Wrażliwość na uczucia innych ludzi jest warta więcej niż opanowanie w sytuacjach społecznych Idealne społeczeństwo to takie w którym każdy zna i akceptuje swoje miejsce Najbezpieczniej jest przyjąć że w każdym człowieku tkwi skłonność do występku, która ujawni się w sprzyjających warunkach
	Ludzie, którzy dyskutują nad abstrakcyjnymi problemami, na ogół nie wiedzą o czym mówią Każdy, kto wierzy bez reszty komukolwiek, prędzej czy później popadnie w kłopoty Wolność słowa jest istotna dla funkcjonowania demokracji

KLUCZ

NR ITEMU	1	3		5		7
	A+C-	B+C-	A+B-	B+A-	C+B-	C+A-
	C-A+	B+C-	A+B-	B+A-	C+B-	C+A-
	C+A-	B+A-	C+B-	B+C-	A+B-	A+C-
	A+B-	C+B-	A+C-	C+A-	B+C-	B+A-
	A+C-	C+B-	A+B-	C+A-	B+C-	B+A-
	A+C-	B+C-	A+B-	B+A-	C+B-	C+A-
	B+A-	C+A-	B+C-	C+B-	A+C-	A+B-
	C+B-	A+B-	C+A-	A+C-	B+A-	B+C-
	C+B-	A+B-	C+A-	A+C-	B+A-	B+C-
	A+B-	C+B-	A+C-	C+A-	B+C-	B+A-
	A+B-	C+B-	A+C-	C+A-	B+C-	B+A-
	C+A-	B+A-	C+B-	B+C-	A+B-	A+C-
	C+A-	B+A-	C+B-	B+C-	A+B-	A+C-
	B+C-	A+C-	B+A-	A+B-	C+A-	C+B-
	C+B-	A+B-	C+A-	A+C-	B+A-	B+C-
	C+B-	A+B-	C+A-	A+C-	B+A-	B+C-
	A+C-	B+C-	A+B-	B+A-	C+B-	C+A-
	C+A-	B+A-	C+B-	B+C-	A+B-	A+C-
	B+C-	A+C-	B+A-	A+B-	C+A-	C+B
	A+B-	C+B-	A+C-	C+A-	B+C-	B+A-

Źródło: Pospiszyl, K. (1992). Psychopatia. Warszawa: PWN.

Zalecana literatura:

Pilch, I. (2008). Osobowość makiawelisty i jego relacje z ludźmi. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Pospiszyl, K. (1992). Psychopatia. Warszawa: PWN.

2

2

TECHNIKI MANIPULACJI

Mgr Renata Korzeń

---