Gatunek: Chrząszcz majowy - Melontha melontha

Rodzina: Żukowate - Scarabeidae

Rząd: Chrząszcze - Coleoptera

Gromada: Owady - Inseckta

Profilaktyka i zwalczanie. Zwalczanie chrząszczy -na początku rójki zanim zdążą zniszczyć liście drzew i złożyć jajo,

Mechanicznie -otrząsać i niszczyć,

Chemicznie -opryskiwać preparatami kontaktowymi lub wgłębnymi (pyretroidy)

Pędraki -stosować preparaty doglebowe oparte na dianizonie.

Choroba -polega na długotrwałym zakłócaniu funkcji fizjologicznych, ujawniających się zmianami w wyglądzie roślin i uniemożliwiającym ich normalny rozwój. Zakłócenie tych funkcji może być powodowane przez czynniki abiotyczna (nieożywione) np. klimat, biotyczne (ożywione) np. wirusy.

-więdnięcia,

-plamistość (np. czarna -liście klonu, parch jabłoni),

-nekrozy (np. zaraza ziemniaczana),

-zniekształcenia:

*skarłowacenie (np. parch jabłoni),

*wybujałość (np. guzowatość korzeni),

*pędzenie narządów Świerzych (np. kędzierzawka brzoskwiniowa, Holenderska choroba wiązu),

-dziwotwory:

*staśmienia łodygi,

*przerosty,

*czarcie miotły,

*zazielenienie,

-rany:

*złamania,

*otwarcia,

-wydzieliny:

*sporysz,

*rosa miodowa,

-oznaki etiologiczne:

*huby,

*sklerotnia,

*gruzełek,

*głownie.

Objawy uszkodzeń powodowanych przez szkodniki o aparacie gębowym gryzącym.

Uszkodzenia podziemnych części roślin:

1. ogryzanie korzeni z zewnątrz i ich odcinanie:

-larwy śmietki kapuścianej,

-turkuć podjadek,

-klug czarny,

-podrzut myszaty.

2. wygryzanie szyjki korzeniowej i tworzenie golasów:

-chowacz galasówek,

Uszkodzenia nadziemnych części roślin:

-pędów,

-gałęzi,

-pni,

1. podgryzanie pędów u podstawy:

-gąsienice rolnic,

2. wygryzanie pędów i gałęzi od wewnątrz:

-larwy przeziernika porzeczkowego,

-larwy trzepa szparagówki,

3. tworzenie wyrośli na pędach:

-paciornica krzyżowianka,

-larwy pryszczarkowatych,

-szypszyniec różany,

4. wygryzanie chodników pod korą:

-larwy i chrząszcze kornikowatych.

Uszkodzenia liści:

1. całkowite objadanie liści z pozostawieniem grubszych nerwów -Gołożery (zostają nerwy),

-gąsienice bielnika kapustnika,

2. wygryzanie liści z tworzeniem oprzędów, zwijaniem jednego lub kilku liści,

-gąsienice namiotnika jabłoniowego,

3. dziurawienie liści:

-larwy piętnówki kapustnicy,

-chrząszcze,

4. wyjadanie miękiszu z jednej lub obu stron liścia z pozostawieniem cienkich nerwów liści. Szkieletowanie,

-larwy śluzownicy lipowej,

5. wygryzanie małych jamek z pozostawieniem dolnego lub górnego nabłonka liścia żer okienkowy,

-larwy tantnisia krzyżowiaczka,

6. wygryzanie miękiszu między dolnym a górnym nabłonkiem liścia żer minujący,

-larwy miniarek,

-szrotówek kasztanów -kasztanowiaczek,

7. wygryzanie regularnych, półokrągłych zatok na brzegu liścia, żer zatokowy,

-chrząszcze oprzędzików,

8. tworzenie wyrośli,

-larwy galasówkowatych,

9. zeskrobywanie tkanek z dolnej powierzchni liścia, powodujące zwijanie się liścia ku środkowi,

-larwy niemułki różanej.

Uszkodzenia narządów generatywnych:

1. wygryzanie pąków kwiatowych od wewnątrz,

-larwy kwieciaka jabłkowca,

2. objadanie kwiatów od zewnątrz,

-gąsienice piędzika przedzimka,

3. wygryzanie nasion z zewnątrz i od wewnątrz,

-larwy pachówki strąkóweczki,

4. wygryzanie owoców od zewnątrz,

-dorosłe osy i szerszenie.

Uszkodzenia nasion w magazynach:

1. wygryzanie nasion od wewnątrz,

-larwy strąkowca fasolowego,

2. wygryzanie nasion od zewnątrz,

-chrząszcze wołka zbożowego.

Objawy uszkodzeń powodowane przez szkodniki o aparacie gębowym kłująco - ssącym.

Uszkodzenia części podziemnych:

1. więdnięcie i zamieranie korzeni oraz powstawanie wyrośli,

-larwy Guzaka północnego (nicienie-robaki).

Uszkodzenia nadziemnych części rośliny:

-pędy,

-gałęzie,

-pnie.

1. powstawanie rakowatych wyrośli,

-Bawełnica korówka,

2. przebarwienia tkanek pędów i ich skręcenie,

-mszyca jabłoniowa.

Uszkodzenia liści:

1. przebarwienia w postaci punktowych plamek,

-skoczek różany,

2. powstawanie nekroz i rozrywanie się blaszki liścia,

-zmieniki,

3. tworzenie się małych srebrzystych plamek,

-wciornastki,

4. powstawanie deformacji w postaci marszczenia, skręcania i fałdowania,

-mszyca burakowa,

-mszyca wiśniowa,

5. tworzenie nieforemnych i barwnych wzdęć,

-mszyca porzeczkowo -czyściecowa,

6. powstawanie wyrośli,

-pilśniowiec orzechowy.

28.02.2008r.

Cele ochrony roślin:

1. obniżenie strat powodowanych przez choroby, szkodniki i chwasty.

2. podniesienie jakości uzyskanych płodów.

Metody ochrony roślin.

1. metody o działaniu profilaktycznym:

-kwarantanna,

-metoda agrotechniczna - higieniczna,

-metoda hodowlana.

2. metoda bezpośredniego zwalczania:

-metoda fizyczna,

-metoda mechaniczna,

-metoda biologiczna,

-metoda chemiczna.

3. integracja metod.

Redukcja możliwego plonu aż do zużycia (schematycznie).

1. potencjalny plon 100%

2. do zbioru 70%

Strata 30%

3. magazynowanie 50%

Stra. 20%

4. przerób 30%

Stra. 20%

Kwarantanna - ma na celu niedopuszczenie lub przynajmniej ograniczenie przenikania określonych gatunków chorób, szkodników czy też chwastów na nowe, nie zajęte przez nie obszary, gdzie gatunki mogłyby znaleźć dla swojego rozwoju dogodne warunki ekologiczne a przy zadomawianiu się, powodować permanentne straty gospodarcze do produkcji roślinnej.

Na metodę kwarantanny składają się określone przepisy prawne i normatywne oraz oficjalne czynności kontrolne umożliwiające zablokowanie aktualnego stanu fitosanitarnego wożonych lub wywożonego roślin i innych towarów pochodzenia roślinnego i przedmiotów (opakowania, środki transportu).

Podstawa prawna: ustawa nr. 4462 dnia 12 lipca 1995r. O ochronie roślin uprawnych.

Terminologia użyta w ustawie.

Organizmy szkodliwe -zwierzęta, rośliny, grzyby, bakterie, wirusy, wiroidy oraz inne mikroorganizmy, które mogą spowodować szkody w roślinach uprawnych, w tym leśnych i produktach roślinnych.

Środki fitosanitarne -wszelkie akty i przepisy prawne albo inne oficjalne postępowanie urzędowe, mające na celu zapobieganie wprowadzeniu i/lub rozprzestrzenieniu się agrofagów, które podlegają obowiązkowi zwalczania.

Przepisy fitosanitarne -zbiór aktów prawnych, będących podstawą do podejmowania oficjalnych działań, zapobiegających wprowadzeniu i/lub rozprzestrzenianiu się agrofagów podlegających obowiązkowi zwalczania, a które polegają na kontroli produkcji, transportu, miejsc składowania towarów i innych artykułów, jak również normalnej działalności ludzkiej, a także na wprowadzaniu systemu świadectw fitosanitarnych.

Agrofag -jakikolwiek gatunek, szczep, biotop rośliny, względnie zwierzęcia, szkodliwy dla roślin albo produktów roślinnych.

Świadectwo fitosanitarne -dokument dotyczący stanu zdrowotności roślin, produktów roślinnych i przedmiotów wystawionych przez urzędową organizacje ochrony roślin państwa, z którego są one wywożone.

13.03. 2008r.

Ekologia zwierząt -zajmuje się wzajemnymi powiązaniami między organizmami a otaczającym je środowiskiem oraz o współdziałaniu i współzależności organizmów między sobą.

Czynniki ekologiczne:

1. abiotyczne (nieożywione):

-klimat (temp., wilgotność, światło, prądy powietrzna),

-gleba,

-krajobraz.

2. biotyczne (przyroda ożywiona):

-konkurencja,

-wrogowie naturalni.

Temperatura -ważna dla zwierząt zmiennocieplnych (owady, roztocze, nicienie, ślimaki). Rozwój odbywa się w granicach +2 do +38⁰C.

Próg życia -skrajne wartości w granicach -54 do +64⁰C:

-zero fizjologiczne (próg życia) hamuje aktywność życiową -jest to cecha utrwalana genetycznie.

-temperatura efektywna -powyżej zera fizjologicznego.

-suma temperatur efektywnych -suma ciepła potrzebna do rozwoju danego gatunku.

S=(T-to)d

S- suma temperatur efektywnych,

T- średnia temperatura dobowa,

to- zero fizjologiczne gruntu,

d- liczba dni rozwoju stadium lub pokolenia.

Woda i wilgotność powietrza -podstawowy składnik żywych organizmów,

-proces przemiany materii,

-środowisko do przemieszczania się.

Światło -długość dnia reguluje cykle rozwojowe niektórych gatunków.

Prądy powietrza -nanoszą bakterie, wirusy, szkodniki i choroby.

Gleba:

-miejsce zimowania,

-miejsce żerowania.

Czynniki biotyczne.

Pokarm:

-Saprofity -żywiące się martwymi szczątkami (storczyk),

-Fitofagi -zjadające rośliny,

-Zoofagi -zjadające inne zwierzęta:

*pasożyty,

*parazytoidy (pasożytuje jako larwa niszcząc swojego gospodarza. Potem jest osobnikiem odrębnym),

*drapieżniki,

-Nekrofagi -zjadające trupy innych zwierząt,

-Koprofagi -zjadające kał,

-Monofagi -żyjące kosztem jednego gatunku,

-Oligofagi (Olifagi) -żyjące kosztem kilku gatunków,

-Polifagi -wielożerne,

-Pantofagi -wszystkożerne.

TYP: Robaki obłe (Obleńce) -Nemathelmithes

Gromada: Nicienie -Nematoda

TYP: Mięczaki -Mollusca

Gromada: Ślimaki -Gastropoda

TYP: Stawonogi -Arthropoda

Podtyp: Skorupiakokształtne -Crustaceaomorph

Gromada: Skorupiaki -Crustacea

Podtyp: Szczękoczułkowce -Chelicerata

Gromada: Pajęczaki -Arachnida

Podtyp: Tchawkodyszne -Eutracheata

Gromada: Dwuparce -Diplopoda

Gromada: Owady -Insecta

TYP: Strunowce -Chordata

Podtyp: Kręgowce -Vertebrata

Gromada: Ptaki -Aves

Gromada: Ssaki -Mammalia

Systematyka szkodników roślin.

TYP: Robaki obłe (Obleńce) - Nemathelmithes

Gromada: Nicienie -Nematoda

Rodzina: Anguinidae

-Niszczyk zjadliwy -Ditylenchus dipsaci

Rodzina: Pratylenchidae

-Korzeniak szkodliwy -Pratylenchus penetrans

Rodzina: Mątwikowate -Heteroderidae

-Guzak Północny -Meloidogyne hapla

Rodzina: Węgorkowate -Aphelenchoidae

-Węgorek chryzantemowiec -Aphelenchoides

-Węgorek truskawkowiec -Aphelenchoides fragena…

Węgorki

Guzaki nicienie -szkodniki korzeni

Korzeniaki

Czynniki KFUN (czynniki chorobotwórcze)

Korkowatość

Fuzarioza nie ma nowych korzeni i roślina pada

Nicienie

Gromada: Nicienie -Nematoda

- Ciało wydłużone, w przekroju koliste,

- długość ok. 1mm, grubość 0,2mm,

- ciało -wór skórno-mięśniowy,

- otwór gębowy z przodu,

- nie mają nóg.

Rozmnażanie:

-dymorfizm płciowy (inaczej wygląda samiec i samica)

-jajorodne, larwa jest podobna do osobnika dorosłego, ale mniejsza,

-zapadają w stan życia utajonego -ANABIOZA- nawet na kilka lat,

-długość życia 1 rok,

-pasożyty wewnętrzne i zewnętrzne,

-mogą wytwarzać masy biologiczne.

Guzak północny -Meloidogyne hapla

-samice mają kształt workowaty, nie tworzą cyst,

*jaja składane są do galaretowatego woreczka przymocowanego do ciała,

*samica składa 2800jaj,

-samce -robakowate z krótkimi ogonkiem,

-zimują jaja w naroślach na korzeniach lub w galaretowatych woreczkach,

-wiosną larwy L2 wchodzą do gleby -dostają się do korzeni i tam odbywa się ich rozwój,

-w wyniku żerowania powstają narośla,

-jest wytrzymały na niskie temperatury,

-polifag,

TYP: Mięczaki -Mollusca

Gromada: Ślimaki -Gastropoda

Rząd: Trzonkooczne -Stylommatoplwm

Rodzina: Pomrowikowate -Limacidae

-Pomrowik polny -Deroceras agreste

-Pomrowik mały -Deroceras laeve (okres rozwojowy 30dni) nie mają nóg, bezdobne,

-Pomrów walencjański -Lehmanma valentiana (nieoskan…pione)

Gromada: Pajęczaki -Arachanoidea

Rząd: Roztocze -Acarina

Rodzina -Dobroczynkowate -Phytoseiidae

-Dobroczynek szklarniowy -Phytoseiulus persimilis

(atakuje Chmielowca)

Rodzina -Przędziorkowate -Tetranychidae

-Prządziorek chmielowiec -Tetranychus writicae

-Przędziorek owocowiec -Panonychus ulmi (są bardzo groźne)

Rodzina -Szpecielowate -Enophyidae

-Wielkopąkowiec porzeczkowy -Cecidophyopsis ribis

-Szpeciel winoroślowiec -Eriophyes vitis

Rodzina -Różnopazurkowiec -Tersonamidae

-Roztocz truskawkowy -Steneotarsonemus fragariae

-Roztocz cyklamenowy -Tarsonemus pallidus

03.04.2008r.

Kryteria porównawcze	Roztocza	Owady
Część ciała	Gnatosoma i idiosoma	Głowa, tułów i odwłok
Liczba segmentów	13	Max 6÷3÷12
Głowa	Bez czułków bez oczek lub 1-2 pary oczu	1 para czułków, 1 para oczu złożonych i 3 oczy proste
Narządy gębowe	3 pary chelicery i pedipalpy	3 pary: 1 para żuwaczek, 1 para żuchw warga dolna
Nogi kroczne	4 pary u dorosłych, 3 pary u larw	3 pary nóg na tułowiu
Skrzydła	Brak	1 lub dwie pary (oprócz iprterygora)
Oddychanie	Brak lub tchawki przetchlinki	Tchawki przetchlinki
Żerowanie	Pasożyty, drapieżne lub roślinoże.	Wszystkie możliwe sposoby

Gromada: Owady -Insecta

Odnóża ze względu na pełnione funkcje i rodzaj środowiska:

-skoczne,

-do mycia,

-pływne,

-chwytne.

Rodzaje czułków:

-szczecinkowate,

-nitkowate,

-piłkowane,

-grzebykowate,

-pierzaste,

-kolankowate.

Aparat gryzący:

-gryząco-liżący,

-kłująco-ssący,

-ssący,

-liżąco-ssący.

-zredukowane skrzydło, nie służące do latania.???

Trzy metamorfozy owadów:

1. bez metamorfozy

Jajo -larwa (podobna do dorosłego ale mała)-owad dorosły

2. metamorfoza częściowa

Jajo -larwa -nimfa (zaczyna być widoczne podobieństwo do owadów dorosłych) -owad dorosły

3. metamorfoza całkowita

Jajo -larwa -poczwarka -owad dorosły

Budowa jaja owadów: ???

-mikropyle,

-chorion,

-jądro,

-żółtko.

Larwy chrabąszcza -pędraki

Larwy motyla -gąsienice

Larwy sprężyków -drutowce

Poczwarki:

-wolne,

-okryte,

-bobówki (u muchówki)

Podgromada -Owady uskrzydlone -Pterygota

RZĄD: Prostoskrzydłe -Orthoptera

Rodzina: Turkuciowate -Gryllotalpidae

-Turkuć podjadek -Gryllotalpa gryllotalpa

RZĄD: Przylźeńce -Thysanoptera

Rodzina: Wciornastkowate -Thripida

-Wciornastek tytoniowiec -Thrips tabaci

-Wciornastek kalifornijski - Frankliniella accidentalis

-Wciornastek mieczykowiec -Taeniothrips simplex

-Przewężyk modrzewiowiec -Taeniothrips laricivorus

RZĄD: Pluskwiaki równoskrzydłe -Homoptera

Rodzina: Skoczkowate -Jassidae

-Skoczek różany -Edwardsiana rosae

RZĄD: Pluskwiaki równoskrzydłe -Homoptera

-Miodówka jabłoniowa -Psylla mali

-Golanica zielonka -Trioza apicalis

Rodzina: Mączlikowate -Aleurodidae

-Mączlik szklarniowy -Trialeurodes vaporariorum

-Mączlik ostroskrzydły -Bemisia tabaci

Rodzina: Miodownicowate -Lachmiadcie exsicator ???

-Mszyca bukowo-rakowa -Lachnus exsicator

-Miodownica jałowcowa -Cinara juniperi

Rodzina: Ochojnikowate -Adelgidae

-Ochojnik świerkowy zielony -Sacchiphantes viridis

-Ochojnik świerkowo-modrzewiowy -Adelgcis laricis

-Przybyszka daglezjowa -Gilteltella sodeyi ???

Rodzina: Mszycowate -Aphididae

-Mszyca brzoskwiniowa -Myzus persicae

-Mszyca różano-szszczeciowa -Macrosiphum rosae

-Mszyca jabłoniowa -Aphis pomi

-Mszyca śliwowo-trzcinowa -Hyalopterus pruni

-Mszyca porzeczkowo-czyśćcowa -Cryptomyzus nibis

-Mszyca chryzantemowa -Macrosyphoniella sanborru

-Mszyca ziemniaczana średnia -Aulacortum solari

Mechaniczna metoda ochrony roślin -polega na ręcznym zbieraniu i niszczeniu szkodników, stosowaniu urządzeń do mechanicznego wyłapywania szkodników, zakładanie różnego rodzaju pułapek, zapór i przynęt. Jest to najstarsza metoda w ochronie roślin.

Sposoby.

1. Przeszkody:

-płotki, pierścienie, osłony, chochoły,

-opaski lepowe,

-opaski chwytne,

-siatki w drzwiach i oknach,

2. Odstraszanie:

-wzrokowe,

-węchowe (na mole odzieżowe -Bagno zwyczajne),

-dotykowe,

3. Zbieranie i niszczenie organizmów szkodliwych -usuwanie porażonych roślin lub ich części.

4. Wyłapywanie na przynętę i pułapki:

-dołki chwytne,

-rośliny pułapkowe,

-pułapki mechaniczne,

-pułapki świetlne,

-barwne tablice lepowe:

*pomarańczowe -między innymi na Nasionnicę trześniówkę,

*białe -między innymi na Owocnicę jabłkową,

*żółte -mszyce, mączliki, Słodyszkę,

*niebieskie -na Wciornastki, Brzegówki, Ziemiówki,

-pułapki feromonowi.

Feromony są to drobnocząsteczkowe związki chemiczne wydzielane przez zwierzęta do środowiska w celu oddziaływania na osobniki własnego gatunku.

17.04.2008r.

TYP: Stawonogi -Arthopoda

Gromada: Owady -Insecta

Rząd: Chrabąszcze -Coleoptera

Rodzina: Chrabąszczowate -Melolonthidae

Rodzaj: Chrabąszcz -Melolontha ???

-Chrząszcz majowy -Melolontha melolontha

Rząd: Pluskwiaki równoskrzydłe -Homoptera

Rodzina: Tasznikowate -Miridae

-Zmiennik lucernowiec -Nygus regulipennis

Rząd: Dwuskrzydłe (Muchówki) -Diptera

Rodzina: Pryszczarkowate -Cocidanyildae

-Pryszczarek szyszynek -Wachtiella rosarum

Rodzina: Nasionnicowate -Trypetidae

-Nasionnica trześniówka -Rhagoletis cerami

-Trzep szparagówka -Platypaera poeciloptera

-Połyśnica marchwianka -Psylla rosae

Rodzina: Śmietkowate

-Śmietka cebulana -Hylemyia antigua

-Śmietka kapuścianka -Hylemyia brassicae

-Śmietka kiełkówka -Hylemyia florilega

Metoda hodowlana -polega na stosowaniu odmian odpornych na choroby, szkodniki, herbicydy.

Odporność -jest to odporność organizmu do nie ulegania porażeniu przez danego patogena czy szkodnika lub nie uszkodzenia przez herbicydy.

Podatność -wrażliwość roślin.

Odporność wrodzona:

-odporność bierna (aksena + rezystancja) -przed zagrożeniem,

-odporność czynna -po zakończeniu.

A). Odporne:

1. bezwzględnie odporne

2. względnie odporne:

-bardzo odporne,

-słabo odporne,

B). Podatne:

1. słabo podatne,

2. silnie podatne.

Uzyskiwanie odmian odpornych:

1. selekcja o dużej populacji,

2. kryzowanie,

3. inżynieria genetyczna.

Czynniki warunkujące odporność:

1. Brak preferencji -unikanie roślin przez owada,

2. Antybioza -roślina wywiera niekorzystny wpływ na procesy fizjologiczne, a w konsekwencji na przerywanie populacji owada (niepełna wartość pokarmowa),

3. Tolerancja -zdolność rośliny do niwelowania skutków ataku normalnej populacji szkodnika bez utraty żywotności i zmniejszania plonu.

Grupa związków roślinnych wpływających na zachowanie się rozwój owadów:

-allomony -działanie na owady ???

-kaironiony -pozytywne działanie na owady ???

TM -wirus mozaiki tytoniowej

V -verbulioza

F -fuzarioza

FR -fuzarium pxysporum

PH -phytoptera infestams

P lub K -tolerancja na porażenie

Wi -odporność na srebrzystość liści

N -nicienie

Obecnie w uprawie tradycyjnej i bezglebowej dużą popularność odgrywają odmiany o dobrej jakości. Owoc o przedłużonym przechowywaniu genanci ??? długotrwałej trwałości owocu.

15.05.2008r.

- Ekologia zwierząt - zajmuje się wzajemnymi powiązaniami między organizmami a otaczającym je środowiskiem oraz współczynnikami działających między sobą.

RZĄD: Pluskwiaki równoskrzydłe -Homoptera

Rodzina: Bawełnicowate -Eriosomatidae

-Bawełnica korówka

-Bawełnica wiązowo-porzeczkowa

MSZYCE

Jednodomne

amfigieniczne ♂

♀ jaja zimowe

sexuparae

założycielka rodu bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki

Dwudomowe

Pokolenie pierworodne

Jabłoń

Jaja zimowe

sexuales założycielka rodu

amfigeniczne

nigrantki założycielki rodu

trawy

exules

Pokolenie wtórnodomne

Rodzina: -Wełnowcowate -Pseudococcidae

-Wełnowiec jałowcolubny -Pseudococcus calceda

-Wełnowiec cytrynowiec -Pseudococcus citri

Rodzina: -Misecznikowate

-Misecznik śliwowy -Parthenolelarium corni

-Misecznik nirtowiec -Coccus hesperidum

RZĄD: Pluskwiaki różnoskrzydłe -Heteroptera

Rodzina: -Tasznikowate -Miridae

-Zmienik lucernowiec -Lygus rugulipennis

Rodzina: -Tarczówkowate -Pentatonidae

-Warzywnica kapustnica -Eurydenia deraceum

RZĄD: Dwuskrzydłe (Muchówki) -Diptera

Rodzina: Pryszczarkowate -Cecidomyiidae

-Pryszczarek szczypszynek -Wachtiella rosanim

Rodzina: Bzygowate -Syrphidae

-Udnica cebulówa -Eumenis strigatus

-Pobzyga cebularz -Merodon aguestris

Rodzina: Miniarkowate -Agromyzidae

-Miniarka różowianka -Agromyza potentillae

-Miniarka ciepłolubna -Liriomyza frifolii

Rodzina: Nasionnicowate -Trypetidae

-Nasionnica trześniówka -Rhegoletis cerasi

-Trzep szparagówka -Platypaera poeciloptera

Rodzina: Połyśnicowate -Psylidae

-Połyśnica marchwianka -Psilla rosae

Rodzina: Śmietkowate -Anthonyidae

-Śmietka cebulana -Delia antigua

-Śmietka kapuściana -Delia brassicae

-Śmietka kiełkówka -Delia florilega

RZĄD: Błonkoskrzydłe -Hymenoptera

Rodzina: Osnujowate -Pamphiliidae

-Osnuja sadzonkowa -Acantholyda hieroglypha

Rodzina: Obnażaczowate -Argidae

-Obnażacz różówka -Argea rosea

Rodzina: Pilarzowate -Tenthredinidae

-Śluzownica lipowa -Caliroa annulipes

-…

-Owocnica jabłkowa -Hoplocampa flava

-Bruzdownica pędówka -Ardis brunivertis

-Nimułka różana

-Brzęczak porzeczkowy -Pteronidea ribesii

RZĄD: Motyle -Lepidoptera

Rodzina: Namiotnikowate -Hyponomeutidae

-Namiotnik jabłoniowy -Hyponomeuta malinellus

-Namiotnik czeremszaczek -Hyponomeuta evonymellus

Rodzina: Tantnisiowate -Plutellidae

-Wgryzka szczypiorka -Acrolepia assectella

Rodzina: Kibitnikowate -Gracillariidae

-Szrotówek kasztanowiaczek -Cameraria ohridella

Rodzina: Przeziernikowate -Sesicdae

-Przeziernik porzeczkowiec -Synanthrdon tipuliformis

Rodzina: Trociniarkowate -Cossidae

-Trociniarka czerwica -Cossus cossus

Rodzina: Zwójkowate -Tortrkidae

-Zwójka różóweczka -Archips posana

-Zwójka kwasigroneczka -Clysia ambginella

-Zwójka krzyżóweczka -Polychrosis botrana

-Owocówka jabłkóweczka -Cydia pomonella

-Pachówka strąkóweczka -Laspeyresia nigricane

Rodzina: Bielnikowate -Pieridae

-Bielinek kapustnik -Pieris brassicae

-Niestrzęp głogowiec -Aponaria crataegi

Rodzina: Miernikowcowate -Geometridae

-Piędzik podziemny -Operophtera brumata

-Plamiec agreściak -Abraxus grossulariata

Rodzina: Barczatkowate -Lasiocampidae

-Pireścienica nadrzewka -Malacosoma neustria

Rodzina: Brudnicowate -Lymantriidae

-Brudnica nieparka -Lymantria dispar

-Kuprówka rudnica -Euproctis chrysorchoea

Rodzina: Sówkowate -Noctnidae

-Piętnówka kapustnica -Mamestra brassicae

-Rolnica zbożowa -Agrotis segetum

-Strzygonia choinówka -Panolis flammea

Rodzina: Krzywikowate -Incurvariidae

-Krzywik porzeczkowiec -Lncurvaria capitella

Rodzina: Chrząszcze -Coleoptera

Rodzina: Sprężykowate -Elateridae

-Csiewnik nolowiec -Agriotes lineautus

Rodzina: Żukowate -Scarabeidae

-Chrabąszcz majowy -Melolontha melolontha

larwa = pędrak

Rodzina: Stonkowate -Chrysomelidae

-Stonka ziemniaczana -Leptinotarsa decemlineata

-Hurmak olchowiec -Agelastica alui

Rodzina: Ryjkowcowate -Curculioridae

-Kwieciak jabłkowiec -Anthomonus pomorum

-Chowacz czterozębny -Ceutorchynchus guatrideus

-Opuchlak truskawkowiec -Otiorhynchus sulcatus

Rodzina: Strąkowcowate -Bruchidae

-Strąkowiec grochowy -Bruchus pisorum

-Strąkowiec fasolowy -Acanthoscelides obtectus

Rodzina: Kornikowate -Scolytidae

-Ogłodek owocowiec -Scolythus mali

-Kornik drukarz -Ips hypographus

GROMADA: Ssaki -Mammalia

Rząd: Gryzonie -Rodentia

Rodzina: Myszowate -Muridae

-Mysz leśna -Apodemus flavicllis

-Mysz polna -Apodemus agrarius

-Mysz badylarka -Micromys minutus

-Szczur śniady -Rattus rattus

Rodzina: Nornikowate -Andcolidae

-Nornik polny -Nicrotus arvalis

-Karczownik ziemnorodny -Arvicola ternestnis

TYP: Strunowce -Chordata

Podtyp: Kręgowce -Vertebrata

Gromada: Ptaki -Aves

Rząd: Wróblowate -Passeriformes

Rodzina: Krukowate -Corridae

-Wrona siwa -Corvus corone cornix

-Gawron -Corvus frugilegus

-Kawka -Corvus monedula

Rodzina: Szpakowate -Sturnidae

-Szpak -Sturnus vulgaris

Rodzina: Wiklacze -Ploceidae

-Wróbel domowy -Passer domesticus

Metoda chemiczna

Wstęp do metody chemicznej

Metoda chemiczna obejmuje zabiegi profilaktyczne i terapeutyczne, których skuteczność zależy od działania chemicznego albo chemicznych właściwości użytych substancji.

Substancje te mogą działać zabójczo lub odstraszająco na szkodniki (GOOS 1956)

Metoda chemiczna to również zastosowanie sposobów biotechnicznych, substancji pochodzenia roślinnego, chemicznych inhibitorów.

Zużycie

Herbicydy 54%

Fungicydy 32%

Wady metach chemicznych

- toksyczność preparatów dla :

ludzi, organizmów pożytecznych, innych organizmów (środowisko)

- tworzenie biotypów odpornych

1951r - 16 gat., 68r. - 224, 80r. - ponad 400 gatunków

- fitotoksyczność

- spadek opłacalności stosowania środków ochrony roślin

- wzrost cen surowców i energii oraz kosztów wprowadzenia na rynek

- wzrost kosztów wykonania zabiegu

Ewolucja ochrony roślin

1. chemiczne zwalczanie w odpowiedzi na pojawienie się agrofaga (lub z obawy)

2. chemiczne zwalczanie oparte na doradztwie

3. selektywne zwalczanie - jaja itp.

4. integrowana ochrona roślin

5. integrowana produkcja rolnicza

cechy idealnego środka ochrony roślin

- ekonomiczny, łatwy w użyciu, niezawodny

- bezpieczny dla użytkownika, konsumenta, uprawy i środowiska

- stosowany w niskich dawkach - minimalizacja pozostałości

- selektywny, łatwy do włączenia do programów integrowanych

- nie powodujący wykształcenia odporności

Nowe kierunki

- wprowadzanie związków o małej toksyczności, persystencji, ulegające rozkładowi na substancje obojętne

- zwiększenie asortymentu substancji selektywnych

Środki ochrony roślin

- substancje aktywne lub preparaty zawierające 1 lub więcej substancji aktywnych w postaci dostarczonej użytkownikowi, przeznaczone do:

a) ochronie roślin, pod. roślin lub przedmiot przed organizmami szkodliwymi lub zapobiegania występowaniu tych organizmów

b) wpływania na procesy życiowe roślin w inny sposób niż składnik pokarmowy, w tym reg. wzrostu

c) zabezpieczenia produktów roślinnych, jeżeli te substancje lub preparaty nie są objęte odrębnymi przepisami

d) niszczenia niepożądanych roślin

e) niszczenia części roślin lub hamowania lub zapobiegania niepożądanemu wzrostowi

Substancje aktywne:

- substancje lub mikroorganizmy łącznie z wirusami o działaniu ogólnym lub specyficznym na organizmy szkodliwe (lub przeciw nim), lub rośliny lub części roślin lub produkty roślinne

Preparaty

- mieszaniny lub roztwory, składające się z dwóch lub więcej liczby substancji, z których co najmniej jeden to substancja aktywna przeznaczony do stosowania jako środek ochrony roślin

Nośnik

- obojętna ciecz, ciało stałe lub gaz dodawane do substancji aktywnej w celu wyprodukowania formy użytkowej środka ochrony roślin (też substancja wodna lub olej)

Substancje pomocnicze - emulgatory, stabilizatory, dopełniacze

Formy użytkowe środków ochrony roślin

Forma użytkowa - wspólna dla wielu preparatów postać, w której dostarczany jest środek ochrony roślin do użytkownika determinująca jego przeznaczenie i podstawowe właściwości

Tradycyjny podział środków ochrony roślin wg zastosowania

Pestycydy - łac. - pestis - zaraza

Dzielimy na:

- zoocydy

- owicydy, larwicydy

- insektycydy - owad

- akarycydy - przędziorki

- nematocydy - nicienie

- moluskocydy - mięczaki

- rodentycydy - gryzonie

- talpicydy - kret

- fungicydy - grzybobójcze

- bakteriocydy

- wirocydy

- herbicydy - na chwasty lub hamuja ich rozwój

- defolianty - wywołuje przedwczesne opadanie liści

- desykanty - szybkie usychanie liści

- algicydy

- regulatory wzrostu

Charakterystyka toksyczności

„Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną; tylko dawka decyduje o tym”

Określenia toksyczności

- b. toksyczne, - toksyczne, - szkodliwe, - pozostałe

Podstawowe klasyfikacje toksyczności na etykietach:

Toksyczność ostra - to zdolność substancji do wywoływania efektu toksycznego po jego podaniu do organizmu w dawce jednorazowej lub po jednorazowym narażeniu

Toksyczność chroniczna

DM - dosis minima - dawka graniczna lub progowa, ilość substancji, która wywołuje pierwsze spostrzegalne odczyny biologiczne tkanek; pewnej dawki gr. nie obserwuje żadnego wpływu farmakologicznego na organizm

DC - dosis terap - lecznicza

DT - dosis toxica - toksyczna lub trująca (wyraźne objawy zatrucia)

DL - dosis letalis - dawka śmiertelna, powoduje trwałe uszkodzenie

Najczęściej stosowane rodzaje dawek

LD₅₀ - dawka śmiertelna, wywołująca 50% (w μ) śmierci osobników badanego gatunku; ile μg/kg m ciała

Określenia toksyczności występujące na etykietach środków ochrony roślin dotyczą: ludzi, pszczół, ryb, glonów

Toksyczność dla ludzi

Określenie toksyczności <D toksyczność

Toksyczność ostra doustna

B toksyczne T+ ≤25 ≤50

Toksyczne T 25<LD₅₀≤200 50<LD₅₀≤400

Szkodliwe 200<LD₅₀<2000 400<LD₅₀<2000

Pozostałe >2000 >2000

Ochrona życia i zdrowia człowieka i innych organizmów

Okres prewencji - czas, po zastosowaniu środka ochrony roślin, w którym człowiek i zwierzęta nie powinny stykać się ani przebywać w pobliżu miejsca, także w obiektach, w których zastosowano środek ochrony roślin

Okres prewencji dla ludzi

- śr. b. toksyczne 48h

- śr. toksyczne 24h

ADI - dopuszczalne dzienne pobranie

Karencyjna - czas, który musi upłynąć od dnia zastosowania śr. ochr. rośl. Do dnia zbioru roślin lub produktów roślinnych przeznaczonych do konsumpcji

Miejsce stosowania środka ochrony roślin jest oddalone o co najmniej 5m od krawędzi jezdni dróg publicznych, z wyłączeniem dróg publicznych zaliczanych do kategorii dróg gminnych i co najmniej o 20m od budynków mieszkalnych i zabudowań inwentarskich, pasiek, plantacji roślin zielarskich, ogrodów działkowych, rezerwatów przyrody, parków narodowych, stanowisk roślinnych objętych ochroną gatunku, wód powierzchniowych oraz od granicy wewnętrznego ternu ochrony strefy pośredniej

Etykieta - podstawą skutecznego i bezpiecznego dla ludzi i środowiska zabiegiem chemicznym

NOGOS 500 FC

Nazwa ml bo 3 cyfry forma (ciecz do sporządzania emulsji)

zawartość substancji

czynnej

PIRIMOR 50 WP WG - granulat

w % jak 2 cyfry proszek do sporządzania zawiesiny

DIAZINON 10 G - granulat

%

NOGOS 500 EL - 0,1%/200g/ha (jak 1% to do 1szego ściekania kropli z liści)

Metoda biologiczna

Cel - nie jest całkowite zniszczenie szkodników, ale ograniczenie ich populacji do poziomu nie zagrażającego plonom.

Metoda ta polega na czynnym wykorzystaniu naturalnych sił przyrody ożywionej do zwalczania szkodników roślin, czynników chorobotwórczych i chwastów.

W tym celu wykorzystuje się: pasożyty, parazytoidy, drapieżniki.

Pasożyt - organizm antagonistyczny w stosunku do osobnika innego gatunku

Parazytoid - organizm którego owad dorosły prowadzi wolny tryb życia żywiąc się nektarem lub pyłkiem kwiatowym, a jego larwa prowadzi pasożytniczy tryb życia

Drapieżniki - zwierze dla którego pokarmem są inne zwierzęta. Jest z reguły większy niż jego ofiara

Entomofagi - organizmy odżywiające się owadami

Metoda biologiczna

Introdukcja (wprowadzenie) ochrona organizmów pożytecznych

organizmów pożytecznych

wirusy protekcja kompensacja

ochrona ptaków, (selektywizacja)

bakterie ssaków (ochrona

przyrody)

grzyby

owady

kręgowce

Introdukcja - wprowadzenie gatunków pożytecznych (wrogów naturalnych) na teren, gdzie ich przedtem nie było lub występowały w bardzo małych ilościach.

Ochrona organizmów pożytecznych - czyli stworzenie istniejącym na danym terenie organizmom dobrych warunków.

Organizmy

Wirusy - choroby wywoływane przez wirusy. Najczęściej są to poliedrozy jądrowe, zabarwienie wirusa następuje na skutek spożycia przez owadów poliedrona.

Preparaty zawierające wirusy do zwalczania gąsienic

Carpovirusine SC, - Baculovirus GV (subst. czynna) , gąsienice motyli z gr. łuskoskrzydłych

Bakterie wnikają do ciała owada przez otwór gębowy

Preparaty bakteryjne są:

- bardzo selektywne

- całkowicie bezpieczne dla pszczół i innych owadów pożytecznych

- nieszkodliwe dla człowieka i innych zwierząt

- można stosować na roślinach od dnia ich zbioru

Grzyby - na trzonku konidalnym wykształca się zarodnik, który zostaje odrzucony na pewna odległość od macierzystej plechy

Grzyby najlepiej rozmnażają się na

Preparat substancja czynna zastosowanie

Preferol Paechlmyces do zwalczania mączlika szklarniowego

fumosoroseus

Nicienie - po wniknięciu do jamy ciała nicień uwalnia bakterie, które się tam namnażają i zabijają organizm. Phasmarhabditis hermaphrodita

Preparaty oparte na nicieniach

- Nemasys - ziemiórki, wciornastki

- Nemasy L - opuchlaki

- Nemasy G - przędziorki

Preparaty nicieniobójcze

- nie mają ani prewencji

- nie wywołują odporności u zwalczanych organizmów

- są bezpieczne dla wykonujących zabieg, środowiska i konsumentów

Drapieżniki

- Szczypiąca złocista - pożera chrząszcza majowego

- biedronki

- larwy złotooków - mszyce lub inne owady nie mające osłony chitynowej

- mszyczniki - dorosły podobny do osy - larwy zżerają mszyce (ich środek wysysają)

Paracytoidy

- duża płodność

- specjalizacja w zakresie wyszukiwania ofiary

- możliwość składania jaj do ciała ofiary

Encarsia formosa do zwalczania mączlika szklarniowego

20

---