PRAWO KARNE GOSPODARCZE
Zaliczenie pisemne (test) - termin „O” na przedostatnich zajęciach.
07.10.2006 r.
Prawo karne - definiuje co jest przestępstwem i jakie kary grożą za jego popełnienie, określa również zasady odpowiedzialności karnej. Zawiera normy, które nam wyznaczają zakres określonego zacgowania się w postaci zakazu bądź nakazu.
Sankcja karna - dolegliwość
Prawo karne dzieli się na:
Prawo karne materialne - definiuje przestępstwo i jakie kary grożą za jego popełnienie, wskazuje zasady odpowiedzialności karnej,
Prawo karne procesowe - zwany procedurą lub postępowaniem karnym - zawiera przepisy dot. Postępowania przed organami wymiaru sprawiedliwości,
Prawo karne wykonawcze - obejmuje przepisy odnoszące się do wykonywania orzeczonych kar i środków karnych.
W prawie karnym można wyróżnić 3 wyspecjalizowane dziedziny:
Prawo karne skarbowe - to część prawa karnego, która obejmuje przepisy odnoszące się do przestępstw godzących w interes fiskalny państwa, które narażają na straty skarb państwa; obowiązuje kryterium podmiotowe, które je wyróżnia.
Postępowanie z nieletnimi - część prawa karnego, która dotyczy postępowania w sprawach nieletnich, normuje je Ustawa z 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Prawo karne wojskowe - część prawa karnego, która odnosi się do żołnierzy i osób o podobnym statusie zawodowym.
Źródła prawa karnego:
Podstawowym aktem prawnym jest Kodeks karny z czerwca 1997 r. - jest to ustawa, która weszła w życie 1 września 1998 r.
Kodeks karny dzieli się na 3 części:
ogólną
szczególną
wojskową
Część ogólna - zawiera ogólne sformułowania, zasady odnoszące się do całości, zasady odpowiedzialności karnej (dla osób po 17 roku życia lub od 15 jeżeli ..., osoba między 17 a 18 rokiem życia może być karana jako nieletnia).
Konstytucyjne zasady prawa karnego
Wyznaczają zakres powinnego zachowania, mówią nam co wolno robić, wskazują kireunek dopuszczalnej interpretacji norm prawa karnego.
Podstawowym przepisem jest art. 42 ust. 1 Konstytucji, który mówi, że odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźb kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
Art. 42 ust. 3 każdego uważa się za niewinnego, dopuki jego wina nie zostaniestwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu.
Nullum crimen sime actione - nie ma przestępstwa bez czynu
Nullum crimen sime culpa - nie ma przestępstaw bez winy
Prawo karne opiera się na zasadzie winy, co oznacza, że nie można pociągnąć do odpowiedzialności karnej osoby, której nie da się przypisać winy.
Wina - zarzucalność
wadliwość procesu decyzyjnego w warunkach możliwości podjęcia decyzji zgodnej z wymaganiami prawa ... definicja doktrynalna winy - nie ma definicji kodeksowej, w § 3 kk jest wyrażona zasada winy.
Zasada indywidualności odpowiedzialności - zgodnie z nią odpowiada się za własne czyny. To samo dot. odpowiedzialności karnej, sankcji karnej - nie można odbyć kary za kogoś i odwrotnie. Wyjątkiem jest Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych obowiązująca od października 2003 r.
Odpowiedzialność zbiorowa jest również przy bójce, pobiciu i zbiorowisku.
Nullum crimen sime lege scripta - nie ma przestępstwa bez prawa pisanego
Norma prawa karnego, żeby obowiązywała musi być wprowadzona porzez ustawę.
W prawie karnym zwyczaj nie jest źródłem prawa, również precedensy.
Nullum crimen sime lege ferta - nie ma przestępstwa bez pewności
Zasada dostatecznej określoności prawa karnego - ustawowego opisu przestępstwa.
Opisując dany typ przestępstwa ustawodawca powinien posługiwać się jasnym, precyzyjnym językiem, żeby określał typy czynów zabronionych w sposób klarowny, żeby adresat normy ją zrozumiał, żeby opis nie dawał możliwości wielu interpretacji.
Nullum crimen sime perriculo socjali - nie można wprowadzać odpowiedzialności karnej za czyny, które nie są społecznie szkodliwe
Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnej wolności i praw mogą być ustanowione tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie prawnym.
§ 31 ust. 3
Lex satro non againt - prawo nie działa wstecz
niedopuszczalne jest stosowanie ustawy karnej z mocą wsteczną.
W sensie obowiązywania kodeksów karnych prawo jest retroaktywne. Jeżeli przestępstwo było popełnione pod rządami kodeksu starego a są one korzystniejsze dla sprawcy niż obowiązujące obecnie to stosuje się przepisy kodeksu starego.
Wyjątki - dekret z 1944 r. o odpowiedzialności karnej za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego, dekret o odpowiedzialności za zbrodnie hitlerowskie. Dekret o stanie wojennym przewidywał kary za przestępstwa, czyny wcześniej podjęte, popełnione.
Zakaz analogii - nie można pociągnąć do odpowiedzialności karnej kogoś, kto popełnia jakiś czyn, tylko podobny do jakiegoś przestępstwa. Czyn podobny do opisanego w danym artykule.
Zasada humanitaryzmu - odnosi się do wykonywania kar i środków karnych, które nie powinny być okrutne, nie powinny poniżać, nie powinny wyrządzać ukaranemu zbędnych Ddolegliwości - art. 3 kk - kary oraz środki karne przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.
Art. 40 Konstytucji zakazuje stosowania kar cielesnych (tortur).
Część szczególna kk - zawiera przestępstwa, opis typów czynu zabronionego
Część wojskowa kk - dzieli się na część ogólną i szczegółową i dot. żołnierzy.
Kodeks karny w części szczególnej w rozdziałach grupuje typy przestępstw (np. Rodzaje kradzieży, przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu).
PRAWO KARNE GOSPODARCZE
21.10.2006 r.
Prawo intertemporalne - zbiór reguł rozstrzygających o tym jaka ustawa ma mieć zastosowanie do konkretnego czynu jeżeli po jego popełnieniu nastąpiła zmiana stanu prawnego.
Czasem popełnienia przestępstwa, zgodnie z kodeksem, jest czas, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był zobowiązany.
Ustawa karna może się zmieniać, może dojść do:
penalizacji,
depenalizacji,
modyfikacji penalizacji,
stabilizacji penalizacji.
Penalizacja polega na tym, że z obszaru pełnej legalności dane zachowanie zostaje przesunięte w obszar zachowań karalnych (ustanowienie sankcji karnej za czyn dotychczas bezkarny).
Depenalizacja polega na tym, że ustawodawca rezygnuje z karania określonej sfery zachowań. Mówimy wtedy o depenalizacji całkowitej. Depenalizacja częściowa polega na tym, że przestępstwo staje się wykroczeniem.
Modyfikacja penalizacji polega na tym, że dany typ zachowań zarówno przed jak i po dokonanej zmianie ma charakter czynu karalnego, a zmienia się jedynie intensywność odpowiedzialności karnej czyli modyfikuje się zagrożenie karne. Modyfikacja może polegać na:
- złagodzeniu odpowiedzialności karnej,
- zaostrzeniu odpowiedzialności karnej.
Stabilizacja penalizacji - dany typ zachowania zarówno w starej jak i w nowej ustawie zagrożony jest identyczną sankcją.
Gdy zmiana ustawy następuje po popełnieniu przestępstwa ale przed wydaniem orzeczenia - Kk - Art. 1. [Odpowiedzialność karna] § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
Penalizacja - stosujemy ustawę starą
Depenalizacja - stosujemy ustawę nową
Modyfikacja penalizacji:
- złagodzenie - stosujemy ustawę nową
- zaostrzenie - stosujemy ustawę starą
Kk - Art. 4. [Właściwość przepisów] § 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
Ustawa względniejsza - to taka, które pozwala w danym konkretnym przypadku wymierzyć sprawcy łagodniejszą karę.
Dokonując porównania, która z ustaw jest ustawą względniejszą bierzemy pod uwagę nie tylko ustawowe zagrożenie sankcją karną, ale również całość przepisów karnych np. przepisy o przedawnieniu, recydywie, nadzwyczajnym złagodzeniu kary.
Ustawy epizodyczne - ustawy, które obowiązują przez jakiś okres czasu. I to co je różni od innych ustaw prawnokarnych to to, że z góry określają czas swego obowiązywania np. na czas klęski żywiołowej.
Gdy zmiana następuje po wydaniu orzeczenia
Podstawową zasadą jest zasada stabilności prawomocnych wyroków sądowych. Istnieją jednak 3 wyjątki:
Depenalizacja - jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
Modyfikacja penalizacji gdy
polega na tym, że nowa ustawa przewiduje łagodniejszą sankcję - Kk art. 4 § 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie.
Polegająca na tym, że nowa ustawa za czyn objęty wyrokiem nie przewiduje już kary pozbawienia wolności - Kk art. 4 § 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyjmując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności.
W tym przypadku nie następuje zatarcie skazania z mocy prawa lecz stosuje się przepisy dot. modyfikacji penalizacji.
TYPY PRZESTĘPSTW
Typy - stanowią wzorce zachowań sprzecznych z tą samą normą sankcyjną, występują 3 rodzaje typów:
Zasadniczy (podstawowy) - stanowi charakterystykę zachowań najbardziej typowych dla naruszenia normy sankcjonowanej bez cech szczególnych w istotny sposób wpływających na ocenę zachowania. Typ zasadniczy jest punktem wyjścia dla pozostałych typów.
Kwalifikowany - (modyfikacja typu zasadniczego) charakteryzuje się cechą, która wpływa na zwiększenie stopnia bezprawia i ze względu na nią przewidziana jest surowsza kara.
Uprzywilejowany - (modyfikacja typu zasadniczego) charakteryzuje się cechą, która w taki sposób wpływa na zmniejszenie stopnia bezprawia, że przewidziana jest łagodniejsza sankcja karna w stosunku do typu zasadniczego.
Przestępstwo to:
Czyn człowieka,
Karalny (zabroniony przez ustawę karną tzn. musi odpowiadać ustawowemu opisowi typu czynu zabronionego, aby móc przypisać sprawcy odpowiedzialność karną za dane przestępstwo konieczne jest stwierdzenie, że jego czyn realizuje znamiona danego typu czynu zabronionego),
Bezprawnt,
Zawiniony,
Karygodny.
Znamiona - to te elementy, z których składa się opis typu czynu zabronionego.
PRAWO KARNE GOSPODARCZE
03.11.2006
Przestępstwo:
Bezprawny to taki który jest sprzeczny z całym obowiązującym porządkiem prawnym ( czyn niezgodny z norma )
Zawiniony czyn taki z którego my możemy sprawcy czynić zarzut ( ten czyn jest zarzucalny )
Karygodny = społecznie szkodliwy przy czym ważny jest stopień owej społecznej szkodliwości w stopniu większym niż znikomy
Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną:
I gr. Okoliczności wyłączające bezprawność inaczej kontratypy zaprzeczenie typu dzielą się na kodeksowe : jest ich 6 : obrona konieczna, stan wyższej konieczności, eksperyment, kolizja obowiązków ( część ogólna KK) , dozwolona krytyka ( szczególna KK) , działanie w ostatecznej potrzebie ( wojskowa KK)
Pozakodeksowe: przerwanie ciąży, czynności lecznicze , ryzyko sportowe, zgoda pokrzywdzonego, karcenie małoletnich , dozwolona samopomoc , zwyczaj, działanie w ramach uprawnień i obowiązków
II gr okoliczności wyłączające wine
III gr okoliczności wyłączające karygodność ( czynny żal)
Obrona konieczna art. 25 KK najstarszym z kontratypów
8 warunków , wszystkie muszą być spełnione łącznie :
zamach
bezpośredniość zamachu
bezprawność zamachu
skierowanie zamachu na jakiekolwiek dobro chronione prawem
odpieranie zamachu
działanie motywowane odparciem zamachu
konieczność obrony
współmierność obrony do niebezpieczeństwa zamachu
Ad 1) zachowanie które godzi w dobro chronione prawem Nie ma znaczenia od kogo pochodzi zamach
Ad 2) dotyczy kwestii ustalenia relacji czasowej miedzy zamachem a działaniami obronnymi.
Bezpośredni : aktualnie, tu i teraz , jest bezpośredni wówczas gdy z zachowania napastnika w konkretnej sytuacji można wywnioskować że przystępuje on do ataku na określone zindywidualizowane dobro oraz że istnieje wysokości stopień prawdopodobieństwa natychmiastowego ataku na dobro. Jest bezpośredni tak długo jak długo trwa niebezpieczeństwo.
Istota bezpośredniości zachodzi tkwi w niebezpieczeństwie które już istnieje i realnie zagraża.
Ad 3) czyn który jest sprzeczny z całym obowiązującym porządkiem prawnym
DZIAŁANIE FUNKCJONARIUSZY PUBLICZNYCH
Co do zasady nie można powołać się na obronę konieczna wobec funkcjonariuszy publicznych pod warunkiem jednakże że są to czynności podjęte w ramach wykorzystania przez nich swoich uprawnień i obowiązków , czyli mieści się w granicach przewidzianych prawem.
Bójka - uczestnicy bójki czy przysługuje obrona konieczna . Z zasady nie przysługuje. Nie może powołać się na obronę konieczna .
Ad 4) jakiekolwiek dobro zostanie zagrożone zamachem to nas uprawnia do obrony
Ad 5) działanie obronne ma polegać na odpieraniu zamachu . Ucieczka nie będzie odpieraniem zamachu . Odpieranie zamachu ma być realizacją znamion typu czynu zabronionego. Ucieczka nie jest obrona
Ad 6) Dotyczy świadomości obrony. Odpieranie zamachu Am być świadome.
Ad 7 ) W ramach konieczności obrony mówi się w 2 kwestiach :
samoistności / substidolności obrony koniecznej
Samoistność obrony koniecznej - wolno nam się bronić nawet jeżeli istnieje inny sposób obrony niż atakowanie napastnika , zawsze możemy się bronić , zawsze możemy poświecić dobro napastnika nawet gdy istniał inny sposób uniknięcia niebezpieczeństwa zamachu
substidolności - uprawnienie do działań obronnych kosztem dobra napastnika jest możliwe tylko wówczas jest możliwe gdy nie było żadnego innego sposobu uniknięcia zamachu
Proporcja dóbr:
Porównywać wartości dóbr, z jednej strony to które jest zagrożone zamachem ( pozostających dóbr w kolizji)
Ad 8) wymóg umiarkowanego sposobu obrony , tak się bronić aby wywrzeć wyrządzić napastnikowi jak najmniejszą krzywdę ( szkodę)
Przekroczenie granic obrony koniecznej.
Występuje w 2 postaciach :
eksces ekstentywne : naruszenie korelacji czasowej pomiędzy zamachem a obrona , gdy naruszony został warunek bezpośredniości zamachu
eksces intensywny : występuje wówczas gdy zastosowany został sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu
Gdy sposób obrony jest nadmierny.
Znamiona stanu wyższej konieczności 2 postaci art. 26 KK par 2
wyłączając bezpośredniość (kontratyp)
okoliczności wyłączające wine
Wystąpienie niebezpieczeństwa dla jakiegokolwiek dobra prawnego bezpośredni charakter niebezpieczeństwa
Uchylenie niebezpieczeństwa przez poświecenie jednego z dóbr występuje w ………. Realizująca znamiona typu czynu zabronionego
Pełna zasada substidolności : działanie motywowane celem uchylenia niebezpieczeństwa
Pełna zasada proporcjonalności : dobro ratowane ma mieć wartość wyższą od dobra poświeconego
Dobro poświęcone : Dobro ratowane:
Małe kółeczko duże kółeczko
Jest to klasyczny kontratyp (wyłączyć bezprawność)
Małe kółeczko takie samo małe kółeczko
Okoliczności wyłączające winę
Duże bardzo duże kółeczko małe kółeczko
Rażąca proporcja nie ma stanu wyższej konieczności
Kolizja obowiązków:
Istotowo związany ze stanem wyższej konieczności , na sprawcy ciążą co najmniej 2 obowiązki i tylko jeden z nich może być spełniony
PRAWO KARNE GOSPODARCZE 25.11.2006
Okoliczności wyłączające winę to:
1. Błędy w prawie karnym
a) błąd, co do bezprawności
b) błąd, co do kontratypu lub okoliczności
c) błąd, co do faktu
2.Nieletność
3.Niepoczytalność
4.Rozkaz
5. Stan wyższej konieczności wyłączającej winę
Błąd - to niezgodności między obiektywną rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości.
Błąd występuje w dwóch postaciach:
- urojeniu
- nieświadomości
Błąd, co do bezprawności - Istota tego błędu polega na tym, że sprawca ma mylny obraz wartościowania swojego zachowania tzn. nie wie, że jego zachowanie jest bezprawne, zabronione przez prawo.
Konsekwencje:
Jeżeli błąd jest usprawiedliwiony wyłącza winę w przypadku, gdy błąd jest nieusprawiedliwiony sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Błąd, co do kontratypu - Może wystąpić w postaci urojenia jak i w postaci nieświadomości. Polega na tym, że sprawca pozostaje w mylnym przekonaniu, co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego.
Konsekwencje:
Wyłącza winę za przestępstwo umyślne natomiast nadal aktualna pozostaje za przestępstwo nieumyślne pod warunkiem, że dany typ przestępstwa można popełnić nieumyślnie.
Przestępstwo gospodarcze.
Stanowi część prawa karnego wogóle i obejmuje przepisy określające czyny karalne przeciwdziałające przestępstwom gospodarczym.
Przestępstwo gospodarcze- to czyn zabroniony, którego głównym przedmiotem zamachu jest obrót gospodarczy, a ściślej rzecz ujmując postawy prawidłowego obrotu gospodarczego, którymi są uczciwa konkurencja, poszanowanie dobrych obyczajów, oraz słusznych interesów konsumentów.
Kryterium : - Wyróżnienie przestępstw gospodarczych od innych przestępstw stanowi główny przedmiot ochrony przepisu prawa karnego gospodarczego.
Obrót gospodarczy: - Przez pojęcie obrotu gospodarczego należy rozumieć faktyczne i prawne stosunki występujące między uczestnikami obrotu przy podejmowaniu, prowadzeniu i zakończeniu działalności gospodarczej.
Pojęcie prawa karnego gospodarczego: - Oznaczać natomiast będzie przepisy karne określające typy czynów zabronionych stanowiących postawę karania z uwagi na odmienny przedmiot ochrony, którym jest obrót gospodarczy.
Systematyka przestępstw gospodarczych
Kryterium ze względu na rodzaj chronionego dobra:
- przestępstwa zawarte w Kodeksie karnym art. 296 - 306, 310 - 315,
- przestępstwa zawarte w Kodeksie Spółek Handlowych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie Prawo czekowe,
- przestępstwa zawarte w Ustawie Prawo bankowe,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o działalności ubezpieczeniowej,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o funduszach emerytalnych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o bankowym funduszu gwarancyjnym,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o giełdach towarowych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o domach składowych oraz zmianie kodeksu cywilnego, kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o obligacjach,
- przestępstwa zawarte w Ustawie Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o ostatecznym rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o elektronicznych instrumentach płatniczych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o podpisie elektronicznym,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o rachunkowości,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych,
- przestępstwa zawarte w Ustawie Prawo upadłościowe i naprawcze.
Kryterium przedmiotowe rodzaju chronionego dobra i działalności gospodarczej wyróżnić można przestępstwa przeciwko:
- działalnościbankowej,
- działalności ubezpieczeniowej,
- obrotowi funduszowemu,
- obrotowi giełdowemu,
- obrotowi handlowemu.
Kryterium podmiotowe rodzaju uczestników obrotu pokrztwdzonych przestępstwem. Wyróżnić można przestępstwa przeciwko:
- przedsiębiorcom,
- wierzycielom.
Kryterium podmiotowe sprawcy przestępstwa gospodarczego wyróżniamy przestępstwa popełnione przez:
- przedsiębiorców,
- powierników,
- innych uczestników.
4 funkcje prawa karnego gospodarczego:
ochronna, - wspólna z całym prawem karnym
gwarantowana, - wspólna z całym prawem karnym
regulacyjna,
kompensacyjna.
Funkcja ochronna - ochrona pewnych dóbr i wartości, któe uznawane są za cenne, w prawie karnym gospodarczym chodzi o ochronę obrotu gospodarczego.
Funkcja gwarancyjna - ogólnie - ochrona sprawców przestępstw przed społeczeństwem - ma chronić przestępcę przed arbitralnym przestępstwem organów władzy publicznej.
Funkcja regulacyjna - wyraża się w kształtowaniu prawidłowych postaw uczestników obrotu gospodarczego.
Funkcja kompensacyjna - wyraża się w zapewnieniu pokrzywdzonemu przestępstwem gospodarczym możliwości odzyskania utraconych korzyśc
PRAWO KARNE GOSPODARCZE 09.12.2006 r.
Egzamin 6 stycznia 2007 roku
15 pytań: 11 pytań testowych jednokrotnego wyboru np.:
Nullum crimen sime actione oznacza ......(wszystkie zdania łacińskie)
Modyfikacja penalizacji polega na ...
Obrona konieczna to ....
i 4 pytania otwarte np.:
Wymień co najmniej 2 ustawy prawa karnego gospodarczego
Czy zwyczaj może być źródłem prawa karnego gosp.
7 kryteriów podziału przestępstw:
1. ze względu na stopień ciężkości:
zbrodnie
występki
czyny karalne:
wykroczenia
przestępstwa:
a) zbrodnia - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata
b) występek
2. ze względu na sposób atakowania dobra prawnego:
naruszające - dochodzi do naruszenia dobra (dobro prawne zostaje naruszone) np. zabójstwo, ciężkie uszkodzenie ciała.
narażające - jeszcze nie dochodzi do naruszenia dobra ale sprawca swoim zachowaniem naraził dane dobro na niebezpieczeństwo:
a) konkretne - takie, w których musi istnieć jakaś konkretna sytuacja, z rozwojem której łączy się wysokie prawdopodobieństwo, że dojdzie do naruszenia dobra np. Art. 163 § 1. Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać:
1) pożaru,
2) zawalenia się budowli, zalewu albo obsunięcia się ziemi, skał lub śniegu,
3) eksplozji materiałów wybuchowych lub łatwo palnych albo innego gwałtownego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania się substancji trujących, duszących lub parzących,
4) gwałtownego wyzwolenia energii jądrowej lub wyzwolenia promieniowania jonizującego,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
b) abstrakcyjne - takie, w których sama czynność podejmowana przez sprawcę jest już niebezpieczna i ona sama realizuje znamiona typu czynu zabronionego np. Art. 180 Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, pełni czynności związane bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych.(...)
3. ze względu na stronę podmiotową:
a) umyślne (art. 9 §1 kk)
b) nieumyślne ( art. 9 §2 kk)
c) umyślno-nieumyślne (art. 9 §3 kk)
d)nieumyślno-nieumyślne (nieumyślne przestępstwo ze skutkiem nieumyślnym).
W przypadku milczenia ustawy uznajemy, że przestępstwo jest popełnione umyślnie.
Istnieją 3 klauzule (sposoby) nieumyślności, o których ustawodawca nas informuje:
wprost w przepisie zawarte jest słowo „nieumyślnie”
może zawrzeć klauzulę w odrębnym, że przestępstwo może być popełnione nieumyślnie
dot. następstw danego zachowania
Art. 163. [Zdarzenia zagrażające życiu] § 1. Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać:
1) pożaru,
2) zawalenia się budowli, zalewu albo obsunięcia się ziemi, skał lub śniegu,
3) eksplozji materiałów wybuchowych lub łatwo palnych albo innego gwałtownego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania się substancji trujących, duszących lub parzących,
4) gwałtownego wyzwolenia energii jądrowej lub wyzwolenia promieniowania jonizującego,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 4. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§1 - umyślny
§2 - nieumyślnym
§3 - umyślno-nieumyślny
§4 - nieumyślno-nieumyślny
4. ze względu na zakres podmiotu:
a) powszechne - takie, które mogą być popełnione przez każdego,
b) indywidualne - takie, które mogą być popełnione przez ściśle określony krąg podmiotów:
- właściwe - takie, które mogą być popełnione określony krąg podmiotów zarówno w typie zasadniczym jak i uprzywilejowanym oraz kwalifikowanym,
- niewłaściwe - w typie zasadniczym mogą być popełnione przez każdego natomiast w typie uprzywilejowanym i kwalifikowanym przez ściśle określony krąg podmiotów.
5. ze względu na formę czynu:
a) przest. wyłącznie z działania np. bigamia
b) przest. wyłącznie z zaniechania np. nieudzielenie pomocy
c) przest. Zarówno z działania jak i z zaniechania.
6. ze względu na skutkowy bądź bezskutkowy charakter typu czynu zabronionego:
a) materialne (skutkowe) - takie, dla których dla bytu przestępstwa konieczne jest wywołanie jakiegoś skutku,
b) formalne (bezskutkowe) - takie, w których sama czynność sprawcy realizuje znamiona typu czynu zabronionego.
skutkiem jest jakaś zmiana w świecie zewnętrznym wywołania zachowaniem sprawcy.
7. ze względu na tryb ścigania:
a) publiczno-skargowe - ścigane z oskarżenia publicznego tzw. ścigane z urzędu,
b) prywatno-skargowe - ścigane z oskarżenia prywatnego,
c) przest. ścigane na wniosek.
Zasadą jest tryb ścigania publiczno-skargowy.
ad. a) pokrzywdzony przestępstwem sam występuje w roli oskarżyciela. Nie pojawia się w tym postępowaniu prokurator.
ad. c) do zainicjowania postępowania konieczny jest wniosek ofiary (pokrzywdzonego) - patrz poszkodowany w prawie cywilnym.
Klauzula niepodlegania karze - należy spełnić określone warunki.