Prawo administracyjne

5.10.2010

3 nieprzygotowania- za trzecim razem dyżur- od początku roku

2 nieobecności

Niezapowiedziane kolokwia- ok. 3 w ciągu roku, będą sprawdzać przygotowanie do zajęć

Kolokwium w okolicach świąt wielkanocnych

Żeby móc iść na zerówkę- przygotowanie prezentacji na wybrany temat (z zagadnień podanych w tematach zajęć)

12.10.2010

Administracja

Check and balance: ustawodawstwo, administracja (za Monteskiuszem władza wykonawcza), sądownictwo

W odróżnieniu od ustawodawstwa działalność administracji jest indywidualna i określona, a nie generalna i abstrakcyjna. Administracja wykonuje prawo.

W odróżnieniu od sądownictwa administracja ma swoją inicjatywę w niektórych przypadkach.

Administrare- służyć, zarządzać, organizować

Zadania publiczne administracji:

- świadczenie usług (edukacja, ochrona zdrowia, zapewnienie porządku publicznego)

- reglamentacja (ewidencje, pomoc społeczna)

Organizacja aparatu administracyjnego

- ułożenie hierarchiczne

- wielopodmiotowość

Administracja publiczna

|

Rządowa i samorządowa

| |

Centralne i terenowe terytorialny², zawodowy,

| gospodarczy (koncepcja),

Wojewoda religijny (zw. wyznaniowych)¹

|

Zespolona i niezespolona*

*niezespolona nie podlega wojewodzie

Wojewodzie podlega np. komenda policji czy straży pożarnej

Ale izby skarbowe podlegają Ministrowi Finansów; wojsko podlega MON; leśnictwo podlega MŚ itd.

Za Konstytucją władzę sprawuje prezydent i rada ministrów. Prezydent nie należy do administracji.

Art. 146.

1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.

Prezydent posiada tylko kilka uprawnień administracyjnych, które nie czynią go częścią administracji

¹ Dlaczego oddziela się samorząd od administracji rządowej? Samorząd służy do ochrony interesów określonej i mniejszej niż naród grupy społecznej. Administracja rządowa ma na względzie dobro całego państwa. Państwo zrzeka się niektórych kompetencji na rzecz samorządu. Przynależność do samorządu jest obowiązkowa (terytorialnego, zawodowego).

² podział na gminy, powiaty i województwa.

Gmina- rada gminy, wójt/burmistrz/prezydent

Powiat- zarząd powiatu (tu starosta), rada powiatu

Województwo- sejmik województwa i zarząd województwa (tu marszałek)

Wybieralni: rada powiatu, rada gminy, wójt itd., radni sejmiku wojewódzkiego

Reszta organów jest wybierana w ramach organów wybieralnych.

Nie należą do administracji:

NIK (organ podporządkowany Parlamentowi, kontrolujący działalność administracji publicznej)

Kancelaria Prezydenta (ustawodawcza)

Kancelaria Sejmu i Senatu (ustawodawcza)

KRRiT (podlega Parlamentowi)

Czasem: organy administracji państwowej, w odróżnieniu od rządowej i samorządowej, ale jest to mgliste z powodu nazwy administracja państwowa dla jednolitej administracji PRL; zwrot ten jest najczęściej używany do nazwania całej administracji publicznej

Administracja prywatna

- jest wykonywana przez podmioty prywatne

- nie ma na celu realizacji zadań publicznych (najważniejszym celem jest zysk)

Istnieją też takie organizacje prywatne, które spełniają zadania publiczne i są wtedy zaliczane do administracji publicznej. Są to firmy realizujące zadania publiczne na zlecenie administracji (np. budowa dróg, NZOZ), a także organizacje pożytku publicznego.

1. administracja porządkowo-reglamentacyjna

Minister Finansów - SSE

Wojewoda- koncesja na alkohol i papierosy

Policja , CBŚ, CBA, ABW, Straż Miejska

MŚ

Licencje zawodowe

2. administracja świadcząca

zakład opieki społecznej

PEFRON

ZUS

Sport, kultura

Fundusze powodziowe, zapomogi

Edukacja

Ochrona zdrowia

3. administracja właścicielska (zarząd majątkiem)

spółdzielnia mieszkaniowa

*zarząd finansowy spółek Skarbu Państwa (całość lub w części akcji)

Agencja Mienia Wojskowego

Grunty

Zarząd Budynków Komunalnych

4. administracja zarządzająca rozwojem

Generalna dyr. Dróg krajowych i autostrad

Minister Nauki

Agencja RiR Rolnictwa

Program rozwojowy dla Kresów Wschodnich

Fundusze strukturalne (plany rozwoju województwa)

20.10.2010

Prawo administracyjne

Zajmuje się organizacją działania organów administracyjnych państwa, regulowaniem stosunków między nimi oraz relacji z podmiotami spoza administracji, ale wchodzących w relacje z nią.

Prawo ustrojowe- regulacja związków między organami, ich kompetencji i zakresu działania

Prawo materialne- uprawnienia i obowiązki w stosunkach między podmiotami administracyjnymi i administrowanymi

Prawo proceduralne/ procesowe- wdrażanie prawa materialnego, formy wniosków czy wydawanych upoważnień, procedury wypłaty świadczeń czy wywierania przymusu itd.

Zakres działania organów

kompetencje

norma prawa materialnego musi zawsze iść w parze z normą prawa procesowego.

Zasady prawa administracyjnego:

- legalizmu- wynika z zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 i 7 Konstytucji)- czyli działanie w granicach i na podstawie prawa

Domniemanie kompetencji ma zastosowanie w wymiarze wewnętrznym, czyli na przykład jeśli w obrębie władzy wykonawczej kompetencja nie przysługuje nikomu, to domnimuje się, że przysługuje ona Radzie Ministrów. Ale nadal znajduje się to w granicach prawa.

- zasada ochrony praw słusznie nabytych- jeżeli podmiot nabył prawo na zasadzie słusznego nabycia praw podmiotowych lub przedmiotowych, nie może mu być ono odebrane (chodzi głównie o uzyskane zupełnie legalne pozwolenia administracyjne, których nie można odebrać, jeśli został popełniony błąd administracyjny; promesa administracyjna- obietnica dokonania określonej decyzji, które także podlega już ochronie praw słusznie nabytych)

- zasada subsydiarności (pomocniczości)- w razie nieradzenia sobie z ilością obowiązków, należy je przekazywać niżej

- zasada proporcjonalności- środki podejmowane były adekwatne do sytuacji, reakcja organu administracyjnego musi być dobrze dobrana do trudności sprawy, środki muszą być skuteczne, ale nie za silne i nie zbyt dotkliwe

- zasada szybkości postępowania administracyjnego

- zasada równości wobec prawa- równość podmiotów administrowanych wobec administracji; gwarancja równych praw jednostkom silniejszym i słabszym w obrocie ekonomicznym

- zasada kompetencji- właściwość organu wyznaczona przez prawo, tylko organ wyznaczony przez prawo może zajmować się określonymi sprawami, kompetencje nie mogą być nigdy przenoszone (co najwyżej przenosi się wykonywanie kompetencji; odpowiedzialność za wykonanie ponosi nadal organ kompetencyjny)

- zasada zrównoważonego rozwoju­- rozwój powinien być prowadzony przy uwadze środowiska i gospodarki

- zasada efektywności

- zasada sądownej kontroli administracji publicznej- przed wystąpieniem do sądu musi być wyczerpana cała droga odwoławcza w samej administracji

- zasada jawności- przysługuje prawo do wglądu do działań administracji w swojej sprawie, a organy administracyjne muszą publikować swoje działania, strukturę, kompetencje

Ustawa o dostępie do informacji publicznej, narzuca ona na organy obowiązek prowadzenia stron BIP (informacje na stronie BIP są wiążące zarówno dla administrowanych jak i organów, inaczej ze stronami urzędów)

- zasada bezstronności- organ rozpatruje sprawę w sposób bezstronny (związane z równością wobec prawa)

Stosunek administracyjnoprawmy

Zawsze: podmiot, przedmiot, treść

Organ administracyjny dysponuje władztwem- ma kompetencje do kształtowania sytuacji podmiotu, także przymusem, do którego ma określone środki.

Podmiot: przynajmniej jednym podmiotem takiego stosunku jest organ

Przedmiot: obiekt lub zachowanie się strony

Treść: uprawnienia i obowiązki

Wyjątki: przy postępowaniu sądowo-administracyjnym (trójkąt z równością), w razie umów cywilnoprawnych organu z podmiotami (np. zamówienie mebli do siedziby), ale jest to wtedy stosunek cywilnoprawny, a nie administracyjnoprawny

27.10.2010

Devoir: wyrok TK wraz z uzasadnieniem K25/99

3 strony- argumentacja prez NBP, NIK, prokurator generalny plus glosa prof. Kuleszy

Przeczytać glosę Kuleszy- napisać do p. Jakubek ws tego tekstu, żeby go dostać

Źródła prawa administracyjnego

System prawa- uporządkowany zbiór, elementy ściśle powiązane, oddziałujące na siebie, ich katalog jest zamknięty, ma ustaloną hierarchię; z założenia nie ma niezgodności

Źródła prawa-

- w znaczeniu ogólnym- wszystkie, nawet źródła poznania prawa

- w znaczeniu szczególnym- tylko fakty prawotwórcze

- materialne- czynniki wpływające na kształt prawa, czynniki społeczno-ekonomiczne, ideowe; zjawiska stałe i mało wahające się

- formalne- akty stanowienia prawa

• Kanes i Hayek- koncepcje ekonomiczne

Hierarchia źródeł prawa

1. Konstytucja RP- art. 2 i 7- administracja działa w ramach i na podstawie prawa, wymieniając prawa człowieka i obywatela wyznacza cele i granice działania administracji; opisuje ogólnie konstrukcję administracji i jej najważniejsze instytucje, określa ją jako władzę wykonawczą; określa zamknięty katalog źródeł prawa

2. Ustawy i umowy międzynarodowe- wszelkie zmiany są wprowadzane ustawowo, a ustawy nie mają ograniczenia przedmiotowego, wszelkie ograniczenia dla obywateli są wprowadzane ustawą; jawna i ustalona procedura ich uchwalania, abstrakcyjne i generalne (wyjątki- incydentalne ustaw, jak budżet czy ustawa o założeniu parków narodowych), właśnie ustawy są źródłem kompetencji administracji i jej ram

3. Rozporządzenie

4. Akty prawa miejscowego (np. zarządzenia porządkowe, uchwały rady miasta, rozporządzenia wojewody)

Prawo europejskie

- pierwotne- traktaty konstytuujące UE (założycielskie i zmieniające) i traktaty akcesyjne, od traktatu lizbońskiego także umowy międzynarodowe zawierane przez Unię

- wtórne- rozporządzenia, dyrektywy, decyzje + zalecenia i opinie

Rozporządzenie- kierowane do wszystkich podmiotów, obywateli UE; stosowane bezpośrednio, bez udziału państwa (odpowiednik ustawy krajowej)

Dyrektywa- skierowana do państw, nie do obywateli, określony jest cel, a nie mechanizmy, których określenie jest obowiązkiem państw członkowskich za pomocą ustaw

Decyzje- konkretne i indywidualne

3.10.2010

Rozporządzenie- w ustawie musi się znajdować zaplanowanie wydanie rozporządzenia w celu wprowadzenia ustawy w życie; właśnie temu służy; mogą wydawać: prezydent, ministrowie, RM, KRRiT, prezes RM- katalog zamknięty

Działy administracji:

Sfery działalności państwa, które składają się na rząd. Np. finanse publiczne, skarb państwa czy sprawy wewnętrzne

Różnica pomiędzy ministrami bez kierownictwa działu administracji (np. ministrowie kancelarii premiera) i ci z kierownictwem: nie mają prawa wydawania rozporządzeń, są wyznaczani do wykonania określonego zadania (najczęściej), działają oni zawsze w zakresie określonego działu obowiązkach premiera, który deleguje ich wykonanie (nie może delegować kompetencji); zawsze desygnowani przez premiera do wykonania określonego zakresu swoich kompetencji, odpowiedzialność w sensie całościowym spoczywa zawsze na premierze

Ministrowie kancelarii prezydenta- nie są konstytucyjnie ministrami- urzędy symbolizują odzwierciedlenie rządu, oni wykonują kompetencje prezydenta i działają na jego odpowiedzialność

Komitety- np. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej- powołanie w 1996 w celu przygotowania Polski do członkowstwa w UE poprzez synchronizację prawa i inne działania; od stycznia 2010 nie istnieje, a część jego struktur przeniesiono do MSZ

Wprowadzono dział administracji rządowej „integracja europejska”, który powierzono UKIE, nie utworzono ministerstwa, bo integracja obejmuje za dużo obszarów wchodzących w kompetencje różnych ministerstw; dział „integracja europejska” został przemianowany na „członkowstwo RP w UE”- zajmuje się koordynacją stanowisk prezentowanych na forum UE oraz implementacją prawa europejskiego

Szef UKIE miał prawo do wydawania rozporządzeń ze względu na swoje cele działania, a poza tym kierował określonym działem administracji (w tym widać sens kompetencji wydawania rozporządzeń)

Rozporządzenia prezydenta z mocą ustawy- tylko w kryzysowych sytuacjach

Akty prawa miejscowego:

Akty prawa powszechnie obowiązujący (co nie znaczy, że obowiązują na obszarze całego kraju)- jego istota opiera się na abstrakcyjności i generalności normy; nie są adresowane tylko do mieszkańców danego obszaru, ale dotyczące wszystkich na nim przebywających.

Mogą wydawać: wojewoda, organy administracji zespolonej, zarząd województwa; rada powiatu, zarząd powiatu; rada gminy, wójt lub prezydent (w szczególnych przypadkach)

Podstawowe: uchwały (organy kolegialne), zarządzenia (organy jednoosobowe)

Preferuje się ciała kolegialne w wydawaniu aktów prawa

Akty prawa wewnętrznego (res internae):

Obowiązuje jedynie jednostki podległe organizacyjnie organowi wydającemu akt, katalog jest otwarty- zarówno podmiotowo jak i przedmiotowo, nie ściśle określonych form (regulaminy, wytyczne, okólniki, statuty, akty planowania, instrukcje)

17.11.2010

Jak poznać, że coś jest w państwie zadaniem publicznym? Jest przede wszystkim finansowane ze środków państwowych.

W Polsce są zadaniami publicznymi, a w innych państwach nie:

- ochrona zdrowa

-

Stałe w każdym państwie:

- zapewnienie porządku społecznego

-zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego

Podmioty administracji publicznej w Polsce:

Niemal 3000 podmiotów

Podmioty- państwo, województwa, powiaty, gminy

Każda jednostka samorządu terytorialnego samodzielnie i na własną odpowiedzialność.

Państwo jako podmiot administracji publicznej za pomocą swoich organów. Najważniejszym organem w tym zakresie jest Rada Ministrów.

Dlaczego nie są to podmioty, a organy? Działają w imieniu państwa i nie wszystkie działają na własną odpowiedzialność. Pracują na rachunek państwa.

Skarb państwa i jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Podmiot prawa cywilnego jest reprezentowany przez swoje organy.

Ustawa o zadaniach pożytku publicznego

24.11.2010

Władztwo administracyjne- możność jednostronnego kształtowania sytuacji przedmiotu administrowanego za pomocą przymusu administracyjnego

Stosunek cywilnoprawny różni się od administracyjnoprawnego właśnie dwustronnością.

Imperium (władza kształtuje sytuację obywateli) - dominium (prawo państwa jako właściciela rzeczy; np. Prokuratoria Generalna- reprezentacja państwa w prawie majątkowym, Skarb Państwa)

Władztwo zakładowe

Przymus

Przymus egzekucyjny- jednostka przymuszona do wykonania obowiązku, kiedy jednostka się podporządkuje, przymus ustaje; celem jest doprowadzenie do jakiegoś zachowania

Np. żądanie skorygowania zeznania podatkowego pod groźbą kary; powtórny nakaz zburzenia budynku pod groźbą nałożenia kary; doprowadzenie więźnia do więzienia

Kara administracyjna- nałożenie kary pieniężnej czy odebranie koncesji; forma opłaty za naruszenie prawa, ma funkcję prewencyjną, kara nie ustaje

Np. mandat

Sankcja nieważności- uznanie czynności prawnej za niezaistniałą; taka czynność prawna nie jest uznana przez administrację, co oznacza, że nie ma także ochrony prawnej dla tej czynności prawnej

Musi być zachowana zasada proporcjonalności kary do przewinienia.

Publiczne prawa podmiotowe

Triada Bernatzika

Publiczne prawo podmiotowe- interes prawny- interes faktyczny

Najszerszy tu interes faktyczny- zawiera oba- i interes prawny i publiczne prawa podmiotowe

Interes prawny obejmuje prawa publiczne podmiotowe.

Interes faktyczny nie zawsze ma ochroną prawną. Np. interes braku konkurencji, park wybudowany na nieużytkach spełnia interes faktyczny, choć obywatelowi nie przysługuje żadne żądanie co do wybudowania takiego parku

Publiczne prawo podmiotowe- prawo ochrony dla właściciela, który zgodnie z prawem postawił dom na swojej posesji

Interes prawny- potencjalna korzyść podlegająca ochronie prawnej; gwarancje formalne, ale nie ma gwarancji materialnych; administracja ma obowiązek zająć się naszą sprawą, ale nie ma obowiązku rozstrzygnąć jej na naszą korzyść

Administracja uwzględnia interes prawny w zależności od interesu publicznego. Co do zasady administracja powinna się przychylać do interesów prawnych, chyba że jest to w konflikcie z interesem publicznym. Takich sytuacji jest coraz mnie, gdyż odchodzi się od uznania administracyjnego. Np. zgłoszenie demonstracji i odmowa administracyjna w związku z zachowaniem porządku publicznego

Publiczne prawo podmiotowe

Negatywnie: Możność przeciwstawienia się działaniom w ramach władztwa administracyjnego w celu zapobieżenia wkroczenia w sytuację prawną jednostki. Przysługuje żądanie lub roszczenie, którego spełnienie jest obowiązkiem administracji, co jest zaskarżalne do sądu administracyjnego.

Jest to właściwie realizacja materialnego prawa administracyjnego.

Np. zakaz eksmisji kobiety ciężarnej, zakaz rewizji bez nakazu sądowego, prawo otrzymania dowodu czy prawa jazdy po zdanym egzaminie,

Ciężary publiczne

Szeroko: wszelkie obciążenia nakładane na jednostki w ramach działania administracji

Wąskie: obowiązki świadczenia jednostki o charakterze innym niż pieniężne; np. służba wojskowa (kiedy była obowiązkowa), obowiązek odśnieżania przed posesją i na dachu, zakaz zastawiania drogi dla pogotowia czy straży pożarnej

Ciężary publiczne o charakterze adiacenckim- jak zakaz niszczenia słupa elektrycznego na posesji czy studzienki; nie jest prywatnoprawne, bo nie ma dobrowolności przystąpienia do umowy.

Rzeczy publiczne

-mienie (majątek) państwa np. lasy państwowe, budynki, szpitale

-majątek administracyjny- wyposażenia urzędów i infrastruktura do wykonywania zadań administracji

-dobra publiczne np. jeziora, rzeki, drogi, mosty- to, z czego można nieodpłatnie korzystać

1.12.2010

Prawne formy działania administracji

Umowy cywilnoprawne z administracją różnią się trybem przygotowawczym- przetarg, podleganie ustawy o zamówieniach publicznych.

Czynności administracyjne np. wydanie pozwolenia

Decyzja administracyjna- prawna forma działania; wydanie decyzji jest czynnością

Kryterium sfery skutku prawnego- samo wydawanie decyzji nie kształtuje sytuacji prawnej podmiotu; to akt jest kształtujący (zawiera to w sobie ochronę podmiotu administrowanego)

Kryteria:

Władczość

- władcze np. akt administracyjny

-niewładcze np. umowa sprzedaży (umowy cywilnoprawne)

*ugoda- organ musi zatwierdzić ugodę; musi być stan faktyczny, który polega na obecności dwóch podmiotów w postępowaniu, których interesy są sprzeczne; możliwości działania administracji- a. doprowadzenie do zawarcia ugody (mniejsza ingerencja w życie podmiotów i mniej pracy dla administracji); drugim etapem jest zatwierdzenie ugody przez organ administracji, co ma charakter władczy

Organ ma charakter władczy, bo kształtuje sytuację podmiotów. Jeśli jedna ze stron zmieni zdanie co do ugody, może się odwołać (właśnie dlatego, że zapadła decyzja administracyjna). Jeżeli nie można doprowadzić do ugody, to organ prowadzi postępowanie samodzielnie i on podejmuje samodzielnie decyzję.

Organ może odmówić zatwierdzenia ugody zawartej przez strony- kiedy ugoda uderza w dobro publiczne, osoby trzecie lub jedna ze stron jest wyraźnie poszkodowana w wyniku ugody.

Skutki prawne

-prawne (wywołują bezpośrednie skutki prawne)

-faktyczne (także mogą wywoływać skutki prawne)- kontrola policji jest działaniem faktycznym, ale może mieć skutki prawne, np. jeśli okaże się, że kierowca jest nietrzeźwy

Prawo

-stanowiące- abstrakcyjnie określony adresat, a konkretnie określony stan faktyczny; np. wprowadzenie przepisów powszechnie obowiązujących w razie epidemii

-stosujące prawo- podwójna konkretność- zarówno adresat jak i stan faktyczny są konkretne

adresat

- działania indywidualne

- działania generalne- może być nieoznaczona grupa adresatów np. akty prawa miejscowego

Sfera skutku prawnego

-res externae

-res internae (interna administracyjne)- dotyczy wyłącznie jednostek hierarchicznie podporządkowanych organom administracji; np. statuty, regulaminy, także polecenia służbowe

-wykonawcze

-nie wyłącznie wykonawczy np. akty prawa miejscowego, nadanie statutu- organ wydający ma jakąś swobodę działania przy wydawaniu aktu

Prawne formy działania administracji:

1. Akt normatywny

2. Akt administracyjny

3. Ugoda

4. Porozumienie administracyjne

5. Umowy cywilnoprawne

6. Działania faktyczne

Inny podział (wg prof. Kuleszy)- akty zewnętrzne

1. Akty administracyjny ogólny

2. Akt administracyjny konkretny albo indywidualny

3. Czynności faktyczne

4. Inne - ugoda; porozumienie; umowy cywilnoprawne

Akty wewnętrzne:

1. Akty ogólnego kierownictwa np. uchwały, zarządzenia, regulaminy, statuty

2. Akty indywidualne- podwójnie konkretne np. rozkazy, instrukcje, zalecenia

8.12.2010

Podziały aktów prawa administracyjnego

- lex externae

- lex internae

Eksterna:

- rozporządzenia

- akty prawa miejscowego- uchwały np. rady gminy; przepisy porządkowe

-

Interna:

- zarządzenia

- uchwały

- regulaminy

- instrukcje

- okólniki

- wytyczne

Akty normatywne- minister właściwy w drodze rozporządzenia ble ble- upoważnienie ustawowe musi być bardzo konkretne

Jeśli upoważnienie jest niekompletne- nie można wydać rozporządzenia (może być podważone przez TK), organ może także przekroczyć kompetencje

Akty prawa miejscowego- bardziej ogólne; niepotrzebne jest konkretne upoważnienie

Do wydawania aktów prawa wewnętrznego nie jest potrzebne tak dokładne upoważnienie jak do tych prawa zewnętrznego.

Przykłady uchwał:

Uchwały Rady Ministrów- mogą regulować sposób funkcjonowania RM i organy podległe np. status jednostek podporządkowanych- NIE- byłaby to ingerencja w sferę zewnętrzną, jak jednostka odnosi się do podmiotów zewnętrznych

Regulamin Sejmu

Regulamin RM- definiuje sposób funkcjonowania RM, koniecznie zgodny z ustawą o RM, do rozstrzygania sporów najpierw stosuje się ustawę, a później regulamin; jest szczegółowy

Statut NIK

Działalność normatywna administracji ma zawsze charakter władczy.

Charakter abstrakcyjny- także regulaminy- bo wszyscy pracownicy NIK są adresatem abstrakcyjnym, osoby się zmieniają, a regulamin nadal ich obowiązuje

Sytuacje określane są zazwyczaj abstrakcyjnie, ale czasem pojawia się konkretne określenie- konkretna powódź czy ewakuacja

Podobnie czasem zdarza się w ustawach- ustawa budżetowa, ustawa zakładająca uniwersytet, ustawa zakładająca park narodowy- charakter nie podwójnie abstrakcyjny

Warunki legalności:

- zgodność z konstytucją i ustawami

- musi być wydany tylko na podstawie danej ustawy i wydanego w nim upoważnienia (nie ma charakteru samoistnego)

- tryb wydania aktu- braki formalne nie mogą wystąpić- jak czas wydania (np. w okresie do 60 dni po wydaniu ustawy), brak kworum np. przy uchwale rady gminy, zła większość

- właściwość organu- musi być wyznaczony organ

- właściwa treść i forma- jeśli wg ustawy zarządzenie, to musi być zarządzenie, część materialna musi być spełniona

- ogłoszenie- akty prawa miejscowego- wojewódzki dziennik; rozporządzenia- Dziennik Ustaw, zarządzenia- Monitor Polski; prawo miejscowe- zwyczajowo, przez obwieszczenia czy w środkach masowego przekazu

Akty stanowienia i stosowania prawa

Akty stanowienia prawa- rozporządzenia- są wydawane wyłącznie przez podmioty polityczne

15.12.2010

Decyzja - akt administracyjny zewnętrzny kończący postępowanie administracyjne; władcze rozstrzygnięcia sprawy

Postanowienie- akt administracyjny zewnętrzny, o charakterze incydentalnym, nie kończy postępowania- nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty, ale rozwiązuje element poboczny, ułatwia podjęcie decyzji; wywiera także skutki prawne, ale bardziej w zakresie procesu

Np. decyzja: pozwolenie budowlane, koncesja, licencja

Pozwolenie budowlane- decyzja administracyjna pozwalająca na budowę budynku; kończy sprawę

Decyzja o zmianie nazwiska; licencja kierowcy taksówki; decyzja o wydaleniu cudzoziemca, pozwolenie na broń

Postanowienia- o dopuszczeniu środków dowodowych

* upoważnienia- mają charakter indywidualny, bo są delegacją kompetencji, wyznaczają określonego adresata do określonych działań

Inne podziały aktów administracyjnych

A

-zależne od woli adresata- wszystkie postępowania na wniosek- do momentu wydania decyzji zawsze można się wycofać, zazwyczaj przyznają prawa, a nie nakładają obowiązki; np. przy wniosku o rejestrację pojazdu, wniosku o pozwolenie budowlane

-niezależne od woli adresata- mogą zarówno przyznawać uprawnienia, ale najczęściej nakładają obowiązki; np. nakaz rozbiórki, cofnięcie koncesji, nakaz eksmisji

B

-jednostronne

-dwustronne- wszystkie postanowienia na wniosek; wszystkie decyzje są jednostronne i władcze, ale aby je wydać, musi być wniosek

C

-związane- organ może podjąć tylko ściśle określoną decyzję np. jeżeli spełnione są wszystkie ustawowe warunki do udzielenia koncesji na sprzedaż alkoholu, to nie ma możliwości odmowy

-swobodne- czyli uznaniowe, np. ułaskawienie; organ ma kilka sposobów na rozwiązanie sytuacji, np. działania policji- pouczenie czy mandat (nie ma kłótni o stan faktyczny, ale policjant może wybrać różne wyjścia)

D

- deklaratoryjne- stwierdzają stan prawny, na podstawie samego prawa- ex lege zachodzi jakiś stan faktyczny, skutki prawne są od momentu zaistnienia sytuacji (ex tunc), a nie wydania aktu prawnego np. zaświadczenie, wydanie prawa jazdy, uprawnienie do prowadzenia pojazdów- spełnienie warunków ustawowych, w których także jest zadnie egzaminu

- konstytutywne- skutki prawne postają w momencie wydania aktu, kreuje nowy stan prawny, np. rejestracja osoby prawnej w KRS, koncesje, licencje

E

-wywołujące skutki prawne w innych dziedzinach prawa, np. wywłaszczenie- w prawie cywilnym

- niewywołujące takich skutków

F

-skierowane do osób i ich dotyczące, np. przyznanie obywatelstwa

-skierowane do osób, ale dotyczące rzeczy, np. dotyczące zabytków

G

- pozytywne

- negatywne- nie przyznają lub odbierają uprawnienia

H

- nakazujące

- kształtujące

- ustalające

Prawomocność- nie ma już odwołania

Prawomocność formalna- musi być legalna (właściwość organu, podstawa prawna materialna, formalna, tryb wydania decyzji, odpowiednia forma)- nie może być zaskarżona przez adresata (zmiana decyzji przez organ jest możliwa w wyjątkowych sytuacjach- np. zasadnicza zmiana stanu faktycznego czy decyzja wydana przestępnie)

Prawomocność materialna- nie można się odwołać, ale organ też nie może jej zmienić

5.01.2011

Ugoda administracyjna

Spory w administracji publicznej

- kiedy obywatel nie zgadza się z decyzją administracyjną- zawsze postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne- przysługuje odwołanie; bada się przede wszystkim legalność decyzji

- spory kompetencyjne

-aspekt pozytywny- kiedy oba organy twierdzą, że mają dane uprawnienie

-aspekt negatywny- kiedy żaden z organów nie przyznaje się do obowiązku i trzeba odpowiedzialny organ wyznaczyć

- przy naruszeniu praw podmiotowych poprzez działalność administracji (wchodzi tu także KC)- z kodeksu cywilnego reguły narzucają na administrację odpowiedzialność odszkodowawczą (działalność pracownika administracji); odpowiedzialność administracyjna i cywilna; dochodzić praw można poprzez odwołanie, jeśli odwołanie nie odnosi skutku, zaskarżenie do sądu administracyjnego

- nielegalność decyzji- jej niezgodność z ustawą

- kiedy istnieje poszkodowanie interesu publicznego- można zawrzeć umowę cywilnoprawną, która jakoś zadośćuczyni poszkodowanym

Porozumienie administracyjne- pomiędzy organami administracji, jak choćby skumulowanie środków kilku gmin na budowę basenu

Ugoda administracyjna- dwie strony w sporze, w którym organ administracji nie uczestniczy

Plusy ugody: obie strony czerpią większe korzyści, mniej odwołań, szybsza droga niż sądowa

Dla administracji jest to wygodniejsze, gdyż same podmioty wypracowują akceptowalną formułę; dopiero po zapisaniu ugody organ ją zatwierdza; redukuje to także koszty.

KPA Art. 114. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

W każdej sprawie, która może być załatwiona ugodowo, jest to dopuszczalne.

Wniosek o postępowanie ugodowe musi być złożony przed zapadnięciem decyzji administracyjnej.

Jeżeli została wydana decyzja w pierwszej instancji, przy odwołaniu, w drugiej instancji także można zawrzeć ugodę.

Organ ma obowiązek nakłaniać do zawarcia ugody. Jednak strony nie mają tego obowiązku. Analogicznie do wszelkich rodzajów ugody w sądzie- nie można siłą zmusić do konsensusu.

Jeżeli strony nie chcą zawrzeć umowy- zostaje wydana odgórna decyzja jako akt administracyjny. Powrót do normalnego postępowania administracyjnego- nie bierze się już pod uwagę przepisów o ugodzie. Wtedy postępowanie toczy się z wyłączeniem skonfliktowanych podmiotów.

Postępowanie ugodowe, etapy:

1. Zawarcie ugody

- organ administracyjny nie narzuca swojego zdania, treść ugody powstaje w wyniku ustaleń stron, organ poświadcza ugodę, ale ma rolę podobną do notariusza; elementy: oznaczenie stron, organu, data, przedmiot, ustalenie praw i obowiązków stron, konieczny podpis obu stron i organu;

Niezatwierdzona ugoda nie jest wiążąca- jest jedynie elementem postępowania.

2. Postanowienie zatwierdzające ugodę przez organ administracyjny- zakańcza postępowanie; nie rozstrzyga sprawy, bo zawsze rozstrzyga decyzja administracyjna; jednak postanowienie zatwierdzające ugodę jest wyjątkiem od postanowień incydentalnych- ma moc decyzji administracyjnej

KPA Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

Organ może odmówić podpisania umowy gdy:

-jest niezgodna z prawem

-jest niezgodna z interesem społecznym

-jest niezgodna ze słusznym interesem strony

-jeżeli nie zostało wzięte pod uwagę stanowisko innego organu administracji.

Badanie ugody odbywa się już na 2. etapie postępowania, czyli przed zatwierdzeniem, a po jej podpisaniu.

Możliwość odmowy zatwierdzenia ugody jest potrzebne, bo organ zatwierdzając ugodę, spełnia swoje kompetencje i bierze za nią odpowiedzialność. Broni także interes osób trzecich- jeżeli za pomocą ugody dwóch podmiotów zostaje naruszony interes społeczny. Słuszny interes strony- jeżeli jedna ze stron jest nieświadoma naruszenia swoich interesów.

Jeżeli organ odmawia podpisania ugody:

-zażalenie (zażalenie zawsze na postanowienie)

Odwołanie- zawsze od decyzji administracyjnej.

Skarga do sądu administracyjnego na decyzję organu.

Ugoda staje się wykonalna po zatwierdzeniu przez organ administracyjny i musi upłynąć termin, w którym postanowienie o zatwierdzeniu ugody staje się ostateczne, czyli gdy upłynie okres odwoławczy.

Postanowienie o zatwierdzeniu ma charakter władczy, bo moc ugody wynika z zatwierdzenia. Sama ugoda ma charakter niewładczy, ale nie ma mocy prawnej.

Jeżeli zatwierdzona ugoda wyraźnie krzywdzi jedną ze stron, to zażalenie jest kierowane na postanowienie organu, jako tego, który nie dopilnował warunków ugody.

Za tydzień uznanie administracyjne:

przeczytać wyrok NSA 11.06.1981r. SA820/81

przeczytać Władysław Leopold Jaworski Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, rodział V Swobodne uznanie, Warszawa, 1924

dostępna w Internecie na www.jowanka.pl

dodatkowo:

Eugeniusz Modliński, pojęcie interesu publicznego w prawie administracyjnym, rodział I, Warszawa 1932 też na www.jowanka.pl

Pytania do tego:

-dlaczego mówiono o swobodnym uznaniu administracyjnym, czemu dziś już tego nie ma?

- w 1980 utworzono na powrót sądy administracyjne w PRL

-teza wyroku

-historycznie- stan faktyczny

-dlaczego ten wyrok był tak rewolucyjny? (jest to jeden z pierwszych wyroków reaktywowanego NSA)

-uznanie administracyjne a pojęcia nieostre

HANDOUTY DO PREZENTACJI

12.01.2011

Uznanie administracyjne

Jaworski:

- jednostka kontroluje administrację za pomocą różnych urządzeń, z których najważniejszym jest sądownictwo administracyjne

- sama administracja jest złożona z jednostek

- jednostka administracji jest zrównana z jednostką prawa cywilnego, ponieważ ma podobną swobodę działania w ramach prawa, ale jest także kontrolowana przez inne jednostki za pomocą sądownictwa

- nie da się wszystkiego uregulować i nie zawsze jest to pożądane- urzędnik działa w ramach i granicach prawa, ale nieuregulowane zakresy powinien rozstrzygać według własnego uznania

- uznanie, w odróżnieniu od przepisu prawnego, jest bardziej elastyczne

- uznanie jako zarządzenie, a czym innym jest orzeczenie, które ma być aktem

- uznanie swobodne (nie podaje się nawet kierunku działania) i związane (dość wąski zakres działania urzędnika)

- czemu nie akt administracyjny, a uznanie (terminologia)? Większa swoboda działania urzędników

- kwestia nadużyć- środki zabezpieczające (odpowiedni dobór kadr) i represyjne (kontrola orzeczeń na podstawie tego, czy kwestia w ogóle należała do swobodnego uznania- pytania prejudycjalne- kontrola wewnętrzna organów wyższych oraz obywatelska- możliwość odwołania); nadużycie władzy (lub tzw. eksces administracyjny)

- konflikt wolności z bezpieczeństwem (wtedy stawiono na wolność)

U Jaworskiego (1924) nie ma negatywnego doświadczenia komunizmu, a entuzjazm odzyskanej niepodległości- postrzega swobodę decyzyjną urzędników jako pozytywną, bo wierzy, że urzędnik działa w imię interesu publicznego (nie bierze pod uwagę pokusy korupcji na przykład).

Koncepcja naturalistyczna:

Działalność administracji wynika z instytucji interesu publicznego.

Modliński:

- potrzeba lepszego zdefiniowania interesu publicznego

-postulat określonego swobodnego uznania

-potrzeba katalogu praw podmiotowych

-zróżnicowanie praw- swoboda wyznania nie może być nigdy ograniczone, własność może być naruszona jedynie celowościowo, nigdy pośrednio

-interes ogółu jest utożsamiany z państwem

-swobodne uznanie powinno bronić interesu państwowego

- pytanie materialne- czy działać?, formalne- jak działać?

Modliński jest etatystą- uznaje, że najważniejsza jest siła państwa; dzięki temu może służyć obywatelom. Pisał po przewrocie majowym, a Jaworski przed. Zaszły duże zmiany w

myśleniu o prawie.

Wyrok NSA SA 820/81

Nie było sądów administracyjnych aż do 1980 roku. Podobnie nie było wojskowych sądów po wojnie.

Odwoływanie było możliwe od KPA z roku 1960- odwołanie uznaniowe, nie było już możliwości zaskarżenia decyzji drugiej instancji. Można było wysłać list do ministra. Minister jechał i ochrzaniał administracji. Jednak były to przypadki wyjątkowe.

W państwach demokratycznych kontrola jest sprawowana przez instytucja pozaadministracyjne- niezależne od administracji sądy.

Rewolucyjność wyroku względem art. 7 KPA- słuszny interes jednostki powinien być broniony do momentu, w którym naruszyłby interes publiczny. Wcześniej najważniejszy był interes publiczny. Organ jest zobowiązany do pozytywnego rozwiązania sprawy, wyjątkiem może być naruszenie granicy interesu publicznego.

Organ dodatkowo musi uzasadnić odmowę, wskazać określony interes społeczny- wtedy można polemizować z rozumieniem interesu społecznego, można też inaczej sformułować prośbę.

Do tej pory interes społeczny musi być argumentowany.

Współczesne rozumienie uznania administracyjnego

Nadanie kompetencji organu administracyjnego do uregulowania danej sprawy na różne sposoby, z których każde jest legalne. Brzmienie przepisu: określenie stanu faktycznego, a do tego brak nałożenia obowiązku decyzyjnego organ może…, brak stanu faktycznego w określonych okolicznościach.

W przypadku organ może- znaczenie ma stan prawny. Stan faktyczny jest ustalony i niekwestionowany, natomiast organ uznaje, czy podjąć działanie.

Pojęcia nieostre np. interes społeczny, bezpieczeństwo publiczne, porządek publiczny itd. Potrzebne po to, aby uelastycznić działanie prawa. Ponieważ sytuacja jest dynamiczna, może się zmienić interpretacja pojęcia. Pojawia się swoboda oceny stanu faktycznego, ale nie ma swobody decyzyjnej.

Np. można dyskutować, czy demonstracja zagraża porządkowi publicznemu; po decyzji co do stanu faktycznego, organ musi podjąć określone ustawą działanie, np. nie dopuścić do demonstracji

Np. organ nie dopuszcza do ruchu pojazdu zagrażającego bezpieczeństwu publicznemu. Musi. Ale uznaje, co to znaczy, że zaraża bezpieczeństwu publicznemu.

19.01.2011

W przyszłym semestrze głównie prawo ustrojowe, dużo mniej o prawie materialnym.

Administracja jako strona równoprawna stosunku

-stosunki cywilnoprawne (głównie w umowach); umowy cywilne i roszczenia (wynikłe z zaistniałych wcześniej sytuacji)

Porozumienie administracyjne:

- oba podmioty ze sfery administracji publicznej, a przynajmniej wykonują zadania publiczne

- przedmiot należy do sfery zadań publicznych

- polega na przeniesieniu wykonywania kompetencji na inny organ

Przykłady:

- między gminami np. zjednoczenie kilku gmin do zrealizowania kosztownego projektu jak oczyszczalnia ścieków, obiekty infrastruktury, wysypiska śmieci czy obiekty sportowe

- między powiatami (województwa raczej nie- mają tak wysokie kompetencje, że trudno by było na podstawie takiego porozumienia działać) np. kilka powiatów składa się na specjalistyczny szpital, wspólny plan i inicjatywy przeciwdziałania bezrobociu, zadania w zakresie bezpieczeństwa- np. ochrony przed klęskami żywiołowymi

- komunalne (między gmina a miastem na prawie powiatu)

- między organami administracji rządowej a jednostkami samorządu terytorialnego

- między organami administracji a organizacjami pozarządowymi (np. fundacje)- ponieważ delegowane jest wykonywanie kompetencji

Np. Polski Związek Łowiecki- kompetencje dokarmiania zwierząt zimą, liczenie zwierzyny łownej, wydawanie legitymacji- poniekąd

DROGI- gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe

Na podstawie porozumień nie buduje się dróg gminnych- jeżeli przekraczają granice gmin, to leży to już w kompetencji powiatu

Umowy administracyjne- pochodzi z doktryny francuskiej i niemieckiej; zawsze jednym z podmiotów jest podmiot prywatny, nie musi koniecznie dotyczyć zadań administracyjnych

Doktrynalnie w Polsce jeszcze nie występuje, dopiero powstaje.

Np. próby UKE z TPSA

Zadanie zlecone nie musi mieć formy porozumienia, choć bardzo często ma taką formę.

Porozumienie jest bardziej przejrzyste, bo opisane są wszelkie sprawy, łącznie z konsekwencjami niewykonania zadania.

Partnerstwo publiczno-prywatne

Polega na współpracy pomiędzy administracją a podmiotem prywatnym. Jest swoistym rodzajem umowy- umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym.

- zawsze jest podmiot prywatny i podmiot publiczny

- dotyczy realizacji zadania publicznego przekazywanego przez podmiot publiczny podmiotowi prywatnemu

- podmiot prywatny nie jest bez zysku, administracja ma zrealizowane zadanie

- ma formułę długoterminowej inwestycji, która ma się zwrócić

Sektor prywatny ma doświadczenie, know-how i np. maszyny. Poza tym jest często sprawniejszy. Sektor publiczny musiałby zdobyć doświadczenie, ale to byłby dużo większy nakład niż na zawarcie umowy publiczno-prywatnej.

EURO 2012

Administracja podpisuje poszczególne umowy z poszczególnymi podmiotami wykonującymi. Podmiot prywatny ponosi koszty, ale w umowie określone jest, jak zostaną mu te koszty zwrócone (np. cały przychód z biletów dla podmiotu prywatnego).

Co jest realizowane w PPP?

- drogi

- obiekty sportowe

- lotniska itp.

- obiekty kultury

Zwrot nakładów dla partnera prywatnego:

- sprzedaż biletów

- opłaty za przejazd

Outsourcing- administracja kupuje usługi podmiotu prywatnego

Np. sprzątanie budynków publicznych, usługi IT, usługi komunalne

Co jeśli inwestycja PPP okazuje się dużo mniej dochodowa, niż było zaplanowane?

Zależy to od umowy- często jeśli nie ma spodziewanych zysków, to administracja pokrywa różnicę do określonego poziomu. Wszystko zależy od klauzuli w umowie.

Rozstrzyganie sporów należy do kompetencji sądów powszechnych.

Rodzaje PPP

- OM- opration maintainance- właścicielem obiektu jest cały czas jest podmiot publiczny, ale utrzymuje podmiot prywatny i czerpie zyski

- DB- design and build- przedmiot przechodzi na własność podmiotu publicznego

- DBO- design, build, operate

- BOT- build, operate, transfer- utrzymanie inwestycji oraz przejście własności na podmiot prywatny

- BTO- build, transfer, oprate- najpierw dzierżawa przez podmiot prywatny, potem przejście własności

Istnieją sfery wyłączone z PPP- np. energetyka czy wodociągi (mogą być realizowane tylko lokalnie)

PPP może być realizowane za pomocą umowy jak i spółki. W celu wykonania zadania podmiot publiczny i prywatny razem zawiązują spółkę kapitałową (KSH; nie jest prywatna).

Charakterystyka PPP jest całkowicie cywilnoprawna.

Nie ma nadrzędności, a partnerstwo. Umowa jest swobodna.

Vouchery- np. ulga internetowa- odliczenie kosztów Internetu od podatku

---