Indywidualny Program Oddziaływań Wychowawczych opracowany dla Doroty K.

1. Imię i nazwisko: Dorota K,

2. Imiona rodziców: Piotr, Aleksandra K.

3. Data i miejsce urodzenia: 15.05.1992.

4. Miejsce zamieszkania: ul. Kościuszki 14, 74-111 Babinek.

5. Wykształcenie: uczeń II klasy Technikum Gastronomicznego.

6. Skierowany przez: Sąd Rejonowy w Gryfinie, Wydział Rodzinny i Nieletnich, ul. Grunwaldzka 2.

7. Przybyły do Ośrodka Wychowawczego: 08.02.2010r.

8. Wychowawcy prowadzący: Olga J.

Informacje wstępne (pomocnicze):

Na podstawie dostępnych informacji (akt sądowych, wywiadów środowiskowych, wywiadów z Dorotą K., badań psychologicznych) zdiagnozowano Dorotę K. jako typ aspołeczny agresywny. Z analizy posiadanych dokumentów wynika, że dotychczasowe zachowania cechujące Dorotę można określić jako silnie egoistyczne. Widoczne są relacje interpersonalne, które uległy zakłóceniu, brak realnej oceny swojego postępowania i swoich zachowań.

Informacje o cechach pozytywnych Doroty K. (pomocnicze):

• Pasjonuje się gotowaniem,

• lubi przyrodę,

• kocha zwierzęta,

• czasami przejawia chęć do pracy nad sobą,

• lubi poznawać nowe rzeczy,

• jest ciekawa świata.

Informacje o rodzinie:

Ojciec: Piotr K. (49 lat) wykształcenie średnie - technik budownictwa, pracuje w Gryfinie - majster na budowie. Nie pijący i nie palący. Stan zdrowia dobry. Nie bierze czynnego udziału w wychowywaniu dzieci.

Matka: Aleksandra K. (47 lat) wykształcenie wyższe - pielęgniarka, pracuje w Gryfinie, zajmuje się gospodarstwem domowym i wychowaniem dzieci.

Siostra: Monika K

. (13 lat) uczennica I klasy gimnazjum.

I. Diagnoza resocjalizacyjna określająca funkcjonowanie podopiecznego w rolach społecznych

1. Opis i wyjaśnienie zachowania się wychowanka w środowisku placówki

Ma trudności z przestrzeganiem zasad które obowiązują wychowanków w placówce. Może być to wynikiem dorastania, ale także chęci uwidocznienia swej niezależności i indywidualności, bądź może to wynikać z chęci przypodobania się koleżankom. Może to być także „wołanie o pomoc” wychowanki, próba zwrócenia uwagi wychowawców na swoją osobę.

2. Diagnoza resocjalizacyjna określająca funkcjonowanie Doroty K. w rolach społecznych

• Rola córki:

Dorota walczy ze swoimi rodzicami przede wszystkim o swoje prawa. Nie liczy się ze zdaniem innych członków rodziny. Nie interesują jej także potrzeby członków rodziny. Lubi mieć kontrolę nad wszystkim. Jej relacje z rodzicami są negatywne - relacje emocjonalne są w znacznym stopniu osłabione - brak zaufania, wrogość. Jej głównym celem jest uzyskanie jak największej korzyści dla siebie bez większych wkładów własnych. Relacje z młodszą siostra też są chłodne, brak więzi emocjonalnej, w chwilach zagrożenia wykazuje zachowanie wrogie (bicie, popychanie). Brak wspólnych działań, nie potrafi się dzielić sprawiedliwe. Uważa, że rodzice jej niedoceniają, że wszystko co robi jest przez nich postrzegane jako złe, uważa się za osobę pokrzywdzoną. Dorota nie potrafi uszanować intymności innych członków rodziny, oraz ich prywatności. Nieustannie łamie obowiązek powrotu do domu przed 22.00. Normy i zasady wprowadzane przez rodziców są przez niego nieustannie łamane i uważane za złe. Uważa się za osobę pokrzywdzoną, nie potrafi odnaleźć się w roli dziecka, oraz ma trudności ze znalezieniem swojego miejsca w rodzinie. Ma silną potrzebę postrzegania siebie jako „indywidualistki” i liczenia się z jej zdaniem.

• Rola uczennicy:

Arogancko odnosi się do kolegów z klasy oraz ma pogardliwy stosunek do nauczycieli. Nagminnie opuszcza zajęcia lekcyjne. Miała problemy ze zdaniem do następnej klasy. Często nie odrabia prac domowych. Przejawia przeciętną aktywność intelektualną. Wyraża niechętny stosunek do grona pedagogicznego - nie lubi swojej klasy i nauczycieli. Koledzy z klasy postrzegają ja jako osobę nieprzyjazną, nonkonformistyczna jest klasowym rozrabiaką. Jest spostrzegana jako osoba średnio towarzyska, natomiast ona sama postrzega swój stosunek do kolegów jako obojętny. Szczególnie nasilone wagary w okresie kiedy wystawiane są oceny na półrocze bądź pod koniec roku. Na pierwsze półrocze otrzymała cztery oceny niedostateczne. Nauczyciele spostrzegali u niej negatywne nastawienie do nich, a w szczególności do osób starszych. Ma już za sobą rozmowę ostrzegawczą z dyrektorem (za palenie papierosów w szkolnej toalecie i wulgarne odnoszenie się do nauczycieli). Przez jakiś okres czasu ujawniała motywację do nauki (wywołana m. in. nagrodą za dobrą średnią wyjazdem na wycieczkę), chciała być jednym z najlepszych uczniów w klasie - co jej się udało. Opryskliwość wobec nauczycieli to dla niej norma. Nie bierze czynnego udziału w życiu szkoły, ani w zajęciach pozalekcyjnych.

• Rola wychowanki:

Nie widoczne są spory związane z płcią. Traktuje sympatie z obiema płciami jako związek oparty na zasadzie korzyści. Dorota nie reaguje wrogością ze względu na płeć, tylko przez niezaspokojenie swoich potrzeb. Jej zachowanie jest unikowe, nakierowane na uzyskanie osobistych korzyści. Dziewczyna często reaguje gwałtownie na zachowania kolegów i uwagi wychowawców. Przejawia nonkonformistyczną postawę wobec norm i obowiązków. Często swoimi słowami rani innych, stoi z boku grupy. Jest nastawiona na korzyści osobiste, specjalnie odgrywa rolę ofiary, by osiągnąć swój cel. Dorota jest podatna na wpływy otoczenia oraz osób od których jest zależna. Odznacza się chwiejnością emocjonalną w stosunku do bliskich oraz niektórych sytuacji życiowych - może być to spowodowane okresem dorastania.

• Rola koleżanki w grupie odniesienia:

Kontakt z kolegami jest ograniczony, obojętny. W okresie dorastania rówieśnicy odgrywają znaczącą rolę w procesie socjalizacji. W swojej grupie nie wyróżnia się, nie pełni także żadnych funkcji, zdarza się, że ulega silnym wpływom grupy. Przejawia zachowania agresywne w chwilach zagrożenia i próby dominacji.

II. Diagnoza dotycząca czynników zwiększających problemy pracy resocjalizacyjnej

• Czynniki rozwojowe typu biopsychicznego:

• labilna emocjonalnie,

• porywcza,

• nie przejawia wrażliwości w stosunku do drugiego człowieka,

• przejawia przesadne kierowanie uwagi swojej i innych na siebie samego.

• Czynniki rozwojowe typu socjokulturowego:

• Przejawia zachowanie nonkonformistyczne

• Często ulega wpływom innych ludzi,

• Ma problemy z opanowaniem emocji,

• Problemy w okazywaniu pozytywnych uczuć,

• Brak krytycyzmu w stosunku do samego siebie,

• przejawia zachowania manipulacyjne → staje się ofiarą,

czasami ma trudności z kontaktami interpersonalnymi.

• Postawa życiowa:

Dorota K. do tej pory nie miała styczności z Wymiarem Sprawiedliwości. W aktach policyjnych także nie była nigdy notowana. Parę razy została przyłapana na spożywaniu alkoholu i paleniu papierosów. Odznacza się negatywnym i wrogim nastawieniem do norm i zasad. Planowała już ucieczkę z domu. W relacjach z rodzicami odznacza się jawną niechęcią werbalną; odrzuca wszystko co wychodzi od rodziców. Ma za sobą pierwszą inicjacje seksualną. Jest zagrożona ryzykiem przyjęcia postawy destrukcyjnej: alkoholizm, palenie papierosów, narkomania, wandalizm. Znacznie lepiej funkcjonuje w sytuacjach nie wywołujących stresu i presji. Często mówi „prosto z mostu” co w wielu przypadkach przysparza jej kłopotów. Źle znosi krytykę. Nie potrafi wyrażać swoich uczuć, oraz nie lubi zwracać się do innych o pomoc.

• Opis podstawowych problemów podopiecznego:

• Problem z panowaniem nad emocjami

• Dominującą rolę odgrywa w jego zachowaniu agresja,

• nadmierna wrażliwość na bodźce zewnętrzne,

• nie potrafi nawiązywać kontaktów emocjonalnych opartych na pozytywnych relacjach,

• brak przejawów w zakresie kontaktów interpersonalnych,

• brak poczucia wsparcia ze strony rodziców,

• niezgodne reakcje na różne sytuacje,

• uważa siebie za najważniejszą osobę na świecie,

• zakłócona komunikacja z rówieśnikami i dorosłymi,

• zaburzona samoocena własnej osoby i swoich zachowań,

• jest emocjonalnie niedostępna,

• odznacza się brakiem zaufania do innych osób,

• konflikty z rodziną,

• konflikty w szkole,

• nie posiada autorytetów,

• izoluje się od grupy rówieśników,

• niepowodzenia szkolne, wagary.

III.  Klasyfikacja poziomów dojrzałości społecznej i typów przystosowania na podstawie
I-Level Classification

1. Poziom dojrzałości społecznej:

Dorota K.. został zakwalifikowana do drugiego poziomu dojrzałości interpersonalnej. Taka osoba cechuje się:

• nie przewidywalnością zachowań wobec innych osób,

• brakiem umiejętności analizy psychiki drugiej osoby,

• traktowaniem innych instrumentalnie,

• możliwością odróżnienia własnej osoby od innych,

• możliwością różnicowania ludzi od siebie samej.

2. Typ przystosowania:

Dorota K. jest typem aspołecznym agresywnym, cechują ją:

• agresywność wywołana niepowodzeniami,

• spostrzeganie otoczenia przez pryzmat korzyści,

• egocentryczność,

• poczucie bycia „pechowcem”,

• poczucie izolacji od świata,

• impulsywność,

• brak samokrytycyzmu,

• sytuacje frustrujące zamienia w agresywne,

• podatna na wpływy zewnętrzne,

• niedorozwój mechanizmów kontroli → bierze, atakuje, nienawidzi,

• zakłócone relacje swoich zachowań w stosunku do uczuć i relacji do innych,

• brak poczucia dystansu względem innych.

IV. Plan oddziaływań resocjalizacyjnych

1. Cele kierunkowe

• Sfera emocjonalno-uczuciowa:

• usuwanie poczucia osamotnienia, izolacji,

• usuwanie poczucia nienawiści,

- nabywanie umiejętności rozumienia i wyrażania uczuć,

• definiowanie własnych sukcesów życiowych,

• zmiana obrazu własnego siebie,,

• uczenie współpracy z innymi ludźmi,

• pomoc w umiejętności uzewnętrzniania swoich uczuć,

• wspomaganie samokontroli,

• pomoc w rozwoju empatii,

- uczenie umiejętności konstruktywnego wyrażania gniewu, agresji

• Sfera wolicjonalno-normatywna:

• Rozwijanie zachowań prospołecznych,

• Odsunięcie od osób mających negatywny wpływ,

• Pomoc w byciu sumiennym,

• Akceptowanie samodzielności,

• praca nad samokontrolą,

• odgrywanie ról które przestrzegają normy społeczne,

• Sfera poznawczo-intelektualna:

• Przygotowanie się do funkcji społecznej,

• Wspomaganie rozwoju zainteresowań,

- praca nad samooceną,

• Pomoc w samorealizacji,

• uczenie samokrytycyzmu.

• Sfera zachowaniowa:

• wdrażanie zachowań asertywnych,

• przygotowanie do współpracy z innymi,

• uczenie szacunku do innej osoby,

• wzrost poziomu samokontroli,

• lansowanie zdrowego trybu życia → bez uzależnień,

• przełamanie niechęci do innych,

• uczenie metod relaksacyjnych,

• umożliwienie wczucia się w sytuacje innych i zrozumienie ich.

2. Metody terapii:

Mogą być stosowane następujące metody grupowe u osoby, którą diagnozuję:

• Metoda inscenizacji - pacjenci inscenizują daną sytuację, a następnie odbywa się dyskusja dotycząca: sposobu przedstawiania sytuacji, sposobu rozwiązania tej sytuacji. Trzeba tu pokonać lęk przed manifestacją siebie.

• Metoda psychodrama - terapeuta świadomie tworzy z obecnych osób grupę lub kilka grup do celów resocjalizacyjnych, następnie wybierany jest „bohater”, później członkom grupy przydzielane są poszczególne role prezentujące wzór akceptowany społecznie, role dla której poszukuje się rozwiązań danego problemu, rola „satelity” jednej ze stron - którą musi odegrać (po której ze stron się opowiadam). W psychodramie wyszczególniamy trzy fazy postępowania. Pierwsza - przygotowawcza - ma na celu przygotowanie, krystalizowanie problemu i wyłonienie bohatera, druga - rozgrzewania się grupy - zawiera konkretne informacje o sytuacji która będzie odgrywana, i trzecia - aktywizująca dyskusja - sterowana przez terapeutę. „Najważniejszymi technikami psychodramay są:

• granie roli samego siebie (pacjent gra samego siebie, odtwarzając konflikty z udziałem aktorów pomocniczych lub rzeczywistych partnerów interakcji),

• monolog (pacjent znajduje się sam na scenie rozważa, ocenia i komentuje myśli, motywy, uczucia i postępowanie własne i innych),

• sobowtór (protagonista jest w tym przypadku widzem, obserwującym jak ktoś inny, niczym sobowtór, gra jego rolę, wyraża jego uczucia i myśli),

• wymiana roli (protagonista zamienia się rolami z partnerem interakcji, co pozwala mu lepiej wczuć się i zrozumieć jak ten myśli i czuje),

• zwierciadło (aktorzy pomocniczy odgrywają rolę pacjenta, jego zachowanie w różnych sytuacjach, on sam natomiast jest widzem, który obserwuje i komentuje swoje zwierciadlane odbicie) (Bartkowicz, 2001, s.77).

1. Metody mające na celu kontrolowanie gniewu- można to osiągnąć za pomocą:

• „a) systematyczny trening relaksacyjny, będący podstawowym sposobem usprawniania samokontroli w zakresie wyrażania gniewu i przejawiania agresji,

• b) techniki oparte na podejściu poznawczym, w tym zwłaszcza poprzez terapię racjonalno-emotywną Eblisa,

• c) trening asertywności” (Bartkowicz, 2001, s.64).

2. Metoda kształtowania uczuć - Osoby niedostosowane wstydzą się okazywać uczucia dlatego trzeba je w nich obudzić, można to uczynić za pomocą filmu, muzyki, sztuki, a później rozmawiamy na ten temat z osobą diagnozowaną. Bardzo dobrym sposobem na wykształcenie się uczuć jest muzykoterapia reaktywna, która wywołuje oczyszczenie, uwolnienie emocji, o których terapeuta następnie z jednostką rozmawia. Jeżeli obecność brata nie będzie Zbigniewowi przeszkadzała, można wspólnie przeprowadzić muzykoterapię regulatywną, która prowadzi do rozluźnienia, neutralizacji napięć, i to właśnie ta technika może być później prowadzona w domu, bez obecności terapeuty.

3. Metoda mobilizacji pośredniej - Metoda ta polega na tym, aby dać jednostce możliwość wykazania się i uzyskania uznania. Myślę, że można spróbować zaangażować w takie działania w takie działanie Dorotę.

4. Metoda wyzwalająca - wyzbycie się złych emocji, eliminacja agresji w stosunku do rodziców i siostry. Może przebiegać w następujący sposób: Dorota i jego siostra wypisują na arkuszu papieru zasady, które od tej pory będą obowiązywały w ich domu, podpisują go i wieszają na ścianie w mieszkaniu.

5. Metoda przeciwstawnego wzoru - Dorota nie wierzy w zmianę swojej sytuacji społecznej, należy pokazać jej przykład, wzór osoby, która była w identycznej sytuacji, ale potrafiła się z tym uporać, i teraz żyje w zupełnie inny sposób, że dobrze jej się w życiu wiedzie.

6. Metoda uświadamiania i przekonywania - terapeuta ukazuje konieczność istnienia norm społecznych i moralnych; wyjaśnić prawa i obowiązki człowieka w stosunku do rodziny, znajomych i społeczeństwa; zachęca, pokazuje korzyści, z wykonywania obowiązków i świadomego korzystania z praw; wskazuje konsekwencje niewłaściwego zachowania.

3. Wskazania resocjalizacyjne

• Internat:

• namawianie do współdziałania z innymi,

• wspieranie samorealizacji,

• wspomaganie tolerancji,

• propagowanie samodzielności,

• propagowanie szacunku do drugiego człowieka,

• korygowanie swojego obrazu we własnych oczach,

• głośne wypowiadanie problemów,

• rozwijanie zainteresowań,

• umożliwienie zaistnienia w różnych rolach społecznych,

• wspieranie zachowań prospołecznych,

• gradacja odpowiedzialności,

.

• Szkoła:

• Wyróżnianie znacznych postępów szkolnych,

• wzmacnianie pozytywnych cech,

• umożliwienie uczestniczenia w „rolach” szkolnych, w „roli” koleżanki,

• uczestniczenie w kołach zainteresowań,

• uczestnictwo w sekcjach sportowych (gry zespołowe),

• zajęcia dodatkowe z przedmiotów sprawiających trudności,

• stopniowanie trudności zadań.

• Warsztaty:

• wyróżnianie zachowań prospołecznych,

• rozwijanie nawyków pozbawionych zachowań negatywnych,

• umożliwienie pełnienia ról ważnych i odpowiedzialnych,

• rozwijanie szacunku do innej osoby,

• doskonalenie poczucia rzetelności,

• doskonalenie poczucia precyzyjności.

• stopniowanie trudności zadań.

• Rodzina:

• Wprowadzenie w role i zakresy odpowiedzialności członków rodziny,

• Motywowanie nagrodami pozytywnych reakcji,

• Wspieranie postaw interpersonalnych,

• Motywowanie nagrodami zachowań prospołecznych,

• Rozwijanie nawyków pozbawionych agresji,

• poznawanie siebie poprzez zajęcia warsztatowe (np. psychodrama),

• gradacja odpowiedzialności,

• stopniowanie trudności zadań.

4. Środowisko wychowawcze:

• Propagowanie zachowań grupowych,

• praca nad samokontrolą,

• aranżowanie zajęć grupowych,

• wspomaganie emocjonalne,

• wspomaganie psychiczne,

• niwelowanie zachowań destrukcyjnych,

• rozwijanie komunikacji interpersonalnej,

• dostarczanie pozytywnych zachowań,

• pobudzanie do współdziałania z innymi,

5. Cechy wychowawcy:

• cierpliwy,

• zaradny,

• wyrozumiały,

• altruistyczny

• nie pobłażający wychowankowi

• utrzymujący kontrolę nad wychowankiem,

• działający metodą „małych kroczków”,

• stopniujący wymagania,

• twórczy

• opanowany emocjonalnie,

• posiadający umiejętności interpersonalne,

• kierujący wychowankami,

• nie stosujący przemocy

6. Typ kontroli wychowawczej

• stopniowanie wymagań w stosunku do podopiecznego,

• jasno określone warunki funkcjonowania podopiecznego,

• wyraźne sprecyzowane oczekiwania,

• działania zachęcające,

• dozowanie tolerancji w realizacji zadań,

• gradacja odpowiedzialności,

• stopniowanie trudności zadań.

V. Zadania wychowawcze do realizacji przez podopiecznego

Zadania	Termin realizacji zadania	Kryterium świadczące o realizacji zadania
Niwelowanie poczucia izolacji	Okres przebywania w placówce	wsławić się w grupie niezależne uczestniczenie w grupie
Usuwanie motywacji antyspołecznych	Okres przebywania w placówce	przejawy zachowań prospołecznych uczestniczenie w życiu grupy bezkonfliktowe funkcjonowanie
Zwiększenie poziomu samokontroli	Okres przebywania w placówce	nieprzejawianie zachowań agresywnych współdziałanie reakcje adekwatne do zachowania
Wyuczenie przestrzegania norm społecznych	Okres przebywania w placówce	przestrzeganie przepisów przestrzeganie ogólnych zasad bezkonfliktowość
Wyuczenie postaw asertywnych	Okres przebywania w placówce	akceptacja innych przestrzeganie zasad bezkonfliktowość
Zaznajomienie się z określonymi rolami społecznymi	Okres przebywania w placówce	umiejętność odnajdywania się w roli poszanowanie dla innych bezkonfliktowość
Usuwanie przejawów agresji	Okres przebywania w placówce	brak reakcji agresywnych opanowanie zasad asertywności bezkonfliktowość
Panowanie nad popędami.	Okres przebywania w placówce	sprawność rozgraniczenia „ja-inni” przemyślane działania sprawność planowania

VI. Opracował przy współpracy podopiecznego

15.06.2010r.					Olga J.
Data					Podpis wychowawcy

VII. Wyrażam zgodę na realizację zadań wynikających z mojego indywidualnego programu
oddziaływania:

15.06.2010r.					Dorota K.
Data					Podpis podopiecznego

VIII. Uwagi:

Program został przygotowany z wzięciem pod uwagę możliwości intelektualnych i emocjonalnych Doroty K. Zaakceptowała ona program z małą dozą niewiary w jego skuteczność. Dziewczynę czeka, duży wysiłek emocjonalny. Praca musi być oparta na zasadzie „małych kroczków”. W pracy z Dorotą wskazane jest wykorzystanie jej pozytywnych cech, jej zainteresowań.

---