Rachunkowość: jeden z głównych instrumentów zarządzania przedsiębiorstwem; powinna gwarantować,że dane przez nią prezentowane są wiarygodne, prawidłowe i godne zaufania; pełni w gospodarce równocześnie 3 funkcje:

• informacyjną- dostarczanie informacji do podejmowania decyzji w procesie zarządzania, które powinny być dostosowane pod względem treści, czasu i stopnia szczegółowości do zarządzania jednostką przez jej wewnętrzne organy;

• kontrolną- polega na obronie mienia poprzez: zabezpieczenie majątku przed przywłaszczeniem i zniszczeniem, oddziaływanie na racjonalne wykorzystanie majątku i zapobieganiu jego niecelowego wykorzystania; umożliwia ujawnienie wszelkich strat spowodowanych przestępczością gospodarczą, niedbalstwem i niegospodarnością;

• analityczną- interpretacja przez dodatkowe czynności obrachunkowe i analityczne danych liczbowych dostarczonych przez rachunkowość [zawartych w urządzeniach ewidencyjnych i zbiorczo prezentowanych w postaci sprawozdań]; funkcja ta jest ściśle powiązana z funkcją kontrolną i informacyjną;

Przedmiot rachunkowości: zdarzenia gospodarcze zachodzące w jednostce gospodarczej [zjawiska i procesy gospodarcze] spełniające 2 warunki: 1) są wyrażone w mierniku pieniężnym; 2) wywierają wpływ na stan majątkowy i sytuację finansową jednostki gospodarczej [jest to układ bilansowy]

Proces przetwarzania danych w systemie rachunkowości:

1. identyfikacja zdarzeń gospodarczych,

2. rejestracja zdarzeń gospodarczych [dziennik]

3. klasyfikacja zdarzeń gospodarczych [dekretacja]

4. inwentaryzacja [stwierdzenie zajścia zdarzenia gospodarczego, jego wycena, ewidencja]

5. agregacja zapisów księgowych [zapis/ewidencja na koncie]

6. sprawozdawczość finansowa.

Badaniu i ogłaszaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe- kontynuujących działalność:

• banków, zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji;

• jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;

• spółek akcyjnych [z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji];

• pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, spełniły co najmniej 2 z następujących warunków: średnioroczne zatrudnienie co najmniej 50 osób, suma aktywów bilansu na koniec roku równowartość 2.500.000 euro, przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych równowartość 5.000.000 euro.

Badaniu podlegają sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, a także roczne sprawozdanie finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR, połączone sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych.

Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami [polityką] rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki.

Elementy sprawozdania finansowego:

bilans, rachunek zysków i strat informacja dodatkowa [słabe i mocne strony, wprowadzenie do sprawozdania, dodatkowe informacje i objaśnienia]	Uproszczone sprawozdanie
rachunek przepływów pieniężnych zestawienie zmian w kapitale własnym.

Współzależność zasad rachunkowości:

1. zasada wiernego i rzetelnego obrazu

2. nadrzędne zasady rachunkowości

3. szczególne zasady pomiaru wyniku i wyceny bilansowej;

Zasady rachunkowości:

1. wiernego i rzetelnego obrazu- jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady [politykę] rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy; zdarzenia [w tym operacje gospodarcze] ujmuje się w księgach i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną;

2. kontynuacji działania- przyjmuje się założenie [przy stosowaniu przyjętych zasad/polityki rachunkowości], że jednostka będzie kontynuowała w dającej sie przewidzieć przyszłości działalność w niezmienionym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości [chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym]; ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok do dnia bilansowego;

3. memoriałowa [fiskalna]- w księgach należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty

4. współmierności [kosztów i przychodów]- dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów i pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione;

5. ostrożności [np. Przy wycenie składników majątkowych]- poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie [wytworzenie] ceny [koszty] z zachowaniem zasady ostrożności; w szczególności należy w tym celu w wyniku finansowym [bez względu na jego wysokość] uwzględnić [także wtedy, gdy zostaną ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych]:

• zmniejszenie wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów [również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych]

• wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne

• wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne

• rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń;

6. ciągłości [rachunkowość prowadzona ciągle i chronologicznie]- przyjęte zasady należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne; wykazane w księgach na dzień ich zamknięcia stany aktywów i pasywów należy ująć w tej samej wysokości, w otwartych na następny rok obrotowy księgach; w celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji jednostka może [ze skutkiem od 1 dnia roku obrotowego, bez względu na datę podjęcia decyzji] zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ustawą; zmiana dotychczas stosowanych rozwiązań wymaga określenia w informacji dodatkowej wpływu tych zmian na sprawozdania finansowe wymagane innymi przepisami prawa, jeżeli zostały one sporządzone za okres, w którym powyższe rozwiązania uległy zmianie- należy wówczas w sprawozdaniu za rok obrotowy, w którym zmiany te nastąpiły, podać przyczyny tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian;

7. periodyzacji

8. podmiotowości

9. porównywalności

10. istotności [wycena w sposób indywidualny i odmienny dla każdego składnika majątku, brak kompensat]- jednostka w ramach przyjętych zasad [polityki] rachunkowości może stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku prezentacji rzetelnie i jasno sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego; określając zasady rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności;

11. wyższości treści nad formą [nie występuje w rachunkowości budżetowej]

Konsekwencje braku kontynuacji działalności:

• założenie kontynuacji działalności nie jest zasadne- wycena aktywów jednostki po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości; jednostka jest obowiązana utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności [różnica między wyceną a utworzoną rezerwą wpływa na kapitał/fundusz z aktualizacji wyceny]

• wycena po cenach sprzedaży netto i utworzenie rezerwy - w szczególności przeddzień postawienia jednostki w stan likwidacji [jeżeli nie jest następstwem prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego] lub w stan upadłości, na koniec roku obrotowego, jeżeli na dzień zatwierdzenia sprawozdania za dany rok obrotowy jednostka nie będzie kontynuowała działalności; na koniec roku obrotowego przypadającego w czasie trwania postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego; w przeddzień przekazania, podziału lub sprzedaży jednostki [jeżeli odpowiednia umowa nie przewiduje przyjęcia za podstawę rozliczeń wartości majątku ustalonej przy założeniu, że działalność gospodarcza będzie przez jednostkę kontynuowana];

• wszczęcie postępowania naprawczego lub zmiana formy prawnej- nie stanowi przeszkody do uznania, że działalność będzie kontynuowana, jeżeli odpowiednia umowa nie przewiduje obniżenia wartości wykazanych w bilansie aktywów i pasywów;

Zasada indywidualnej wyceny: wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnych ustala sie oddzielnie; nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych;

Wycena: proces zmierzający do ustalenia kwot pieniężnych, w jakich składniki sprawozdania finansowego mają zostać ujęte i wykazane z bilansie oraz rachunku zysków i strat;

• środki trwałe w budowie: w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości- do momentu przyjęcia go do użytkowania;

• środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne: wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej [po aktualizacji wyceny środków trwałych], pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości;

• udziały w innych jednostkach oraz inne inwestycje zaliczone do aktywów trwałych- wg ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wg wartości godziwej;

• inwestycje krótkoterminowe wg ceny [wartości] rynkowej albo wg ceny nabycia lub ceny [wartości] rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest niższa, a krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje aktywny rynek- wg w inny sposób określonej wartości godziwej;

• rzeczowe składniki aktywów obrotowych wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy;

• należności i udzielone pożyczki w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności, a zobowiązania w kwocie wymagającej zapłaty, przy czym zobowiązania finansowe, których uregulowanie zgodnie z umową następuje drogą wydania aktywów finansowych innych niż środki pieniężne lub wymiany na instrumenty finansowe- wg wartości godziwej;

• rezerwy w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości

• kapitał [fundusze własne oraz pozostałe aktywa i pasywa w wartości nominalnej

Zasady wyceny inwestycji:

1. długoterminowych- wg ceny nabycia z uwzględnieniem trwałej utraty wartości, wg wartości godziwej, metodą praw własności [w jednostkach podporządkowanych]

2. krótkoterminowe- wg ceny nabycia lub niższej wartości rynkowej, wg wartości godziwej;

Wycena należności na dzień powstania:

1. według wartości nominalnej

2. po średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez NBP na ten dzień, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został inny kurs;

Wycena należności nie rzadziej niż na dzień bilansowy:

1. w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności;

2. po średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez NBP na dzień bilansowy;

Cena zakupu- za sam towar [aktywa]

Cena nabycia- to cena zakupu + koszty przystosowania aktywa do użytkowania

koszt wytworzenia- suma poniesionych kosztów na wytworzenie aktywa

1. Czy wartość początkową środka trwałego zwiększa remont? [jeżeli zakupiony środek jest niekompletny -> na środki trwałe w budowie + koszty remontu -> wówczas zwiększają wartość początkową]	TAK
2. Czy wartość użytkową środka trwałego [netto] zwiększa remont? [środek trwały jest już na stanie i w użyciu]	NIE

Wartość godziwa- kwota za jaką na warunkach rynkowych składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi, niepowiązanymi i dobrze poinformowanymi stronami transakcji [wartość hipotetyczna, nie powodująca przychodów]. Wartość godziwą instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie na aktywnym rynku stanowi cena rynkowa pomniejszona o koszty związane z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wysokość była znacząca.; wg wartości godziwej wycenia się: nieodpłatne [aportem, darowizną] przekazanie środka trwałego

Wartość firmy:

a) dodatnia: cena nabycia > aktywa netto [poz.bilanu: Aktywa- Aktywa trwałe- wartości niematerialne i prawne- wartość firmy]

b) ujemna: cena nabycia < aktywa netto [poz.bilansu: Pasywa- Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania- rozliczenia międzyokresowe- ujemna wartość firmy]

Wartość początkowa środka trwałego- ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do użytkowania, w tym również:

• nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy

• koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu;

Amortyzacja [koszt rodzajowy]:

• rozpoczęcie- nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania

• zakończenie- nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego

Odpisu aktualizującego wartość środka trwałego dokonuje się w przypadku:

• zmiany technologii produkcji

• przeznaczenia do likwidacji

• wycofania z używania

• innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego;

Odpis aktualizujący wartość środka trwałego dokonuje się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

Ulepszenie środka trwałego- zwiększenie wartości użytkowej środka trwałego mierzonej: okresem używania, zdolnością wytwórczą, kosztem eksploatacji, innymi miarami, jakością produktów.

Aktywa pieniężne [przy inwestycjach krótkoterminowych] obejmują aktywa w formie:

• krajowych środków płatniczych [banknoty i monety] oraz zagranicznych pieniężnych jednostek rozrachunkowych, waluty obce i dewizy przechowywane w kasach jednostki;

• pieniędzy zgromadzonych na rachunkach bankowych, w tym także lokaty pieniężne;

• środków pieniężnych w drodze;

• czeków i weksli i innych aktywów finansowych, w tym odsetki naliczone od aktywów finansowych, jeżeli są one płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia lokaty;

Należności- to kwoty należne od innych podmiotów, wynikające z realizacji umów cywilnoprawnych, ze stosunku pracy, z rozliczeń publicznoprawnych itp. Aby należność mogła być zaprezentowana w bilansie muszą zostać spełnione następujące warunki:

• wystąpienie w przeszłości zdarzenia, które spowodowało powstanie należności;

• sprawowanie kontroli nad zasobem majątkowym, jakim są należności;

Należności krótkoterminowe- obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów nie zaliczanych do aktywów finansowych, a które staja się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego;

Należności handlowe są zawsze krótkoterminowe

Należności nie spełniające tych kryteriów są zaliczane do aktywów trwałych.

Wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, w odniesieniu do:

- należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości- do wysokości należności nie objętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym;

- należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego- w pełnej wysokości należności.

Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych- zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizacji. Odpisy aktualizujące należności można dokonywać:

• tylko w odniesieniu do tej części należności, na którą wierzyciel nie ma zabezpieczenia, czyli może ponieść stratę;

• do wysokości tej kwoty uwzględniając stopień ryzyka, jaki się z tą należnością wiąże.

Zobowiązania - wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki;

Warunkiem ujęcia w bilansie zobowiązania jest spełnienie następujących warunków:

• wystąpienie w przeszłości obligującego zdarzenia, które stworzyło istniejący prawny lub zwyczajowy obowiązek,

• prawdopodobieństwo, że wypełnienie obowiązku spowoduje konieczność rozchodu zasobów stanowiących korzyści ekonomiczne

• możliwość wiarygodnego określenia kwoty zobowiązania;

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów [odpowiadają definicji zobowiązań]- stanowią przypadające na bieżący okres sprawozdawczy prawdopodobne zobowiązania wynikające w szczególności:

• ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny;

• z obowiązku wykonania [zw.z bieżącą działalnością] przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować mimo, że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku;

Rozliczenia międzyokresowe przychodów- zobowiązania będące konsekwencją otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych.

Rezerwa na zobowiązania- zobowiązania których termin wymagalności lub kwota nie są pewne; do zobowiązań określonych jako rezerwy zalicza się:

• pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania;

• przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją;

Zobowiązania finansowe- zobowiązania jednostki do wydania aktywów finansowych albo do wymiany instrumentu finansowego z inna jednostką, na niekorzystnych warunkach;

Zobowiązania warunkowe- obowiązek wykonania świadczeń, których powstanie jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń;

Wycena zobowiązań na dzień powstania	Wycena zobowiązań nie rzadziej niż na dzień bilansowy
Wg wartości nominalnej po średnim ustalonym dla danej waluty przez NBP na ten dzień, chyba ze w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został inny kurs;	W kwocie wymaganej zapłaty [zobowiązanie finansowe- w wartości godziwej] po średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez NBP na dzień bilansowy;

Szacowanie kwoty rezerwy: za podstawę szacunku można przyjąć sumę, którą jednostka zapłaciłaby gdyby niezwłocznie wywiązała się z obowiązku lub tzw. „wartość oczekiwaną” przyszłego św3iadczenia, uwzględniając: zasadę ostrożności, zmianę wartości pieniądza w czasie; przyszłe zdarzenia wpływające na wysokość kwoty potrzebnej do wywiązania się przez jednostkę z obowiązku; oczekiwane wpływy od osób trzecich pokrywające część lub całość wydatku, na którego poniesienie tworzono rezerwę;

Koszty własne- wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków trwałych, materiałów, paliwa, energii, usług, czasu pracy pracowników oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia czynników produkcji, poniesione w związku z normalną działalnością przedsiębiorstwa w pewnym okresie, których rezultatem są użyteczne produkty i [lub] usługi;

	Wynik finansowy
Koszty działalności statutowej			Przychody ze sprzedaży wyrobów
Wartość sprzedanych materiałów			Sprzedaż towarów/materiałów
	Wynik na sprzedaży
Koszty operacyjne			Przychody operacyjne
	Wynik na działalności operacyjnej
Koszty finansowe			Przychody finansowe
	Wynik działalności gospodarczej
Straty nadzwyczajne			Zyski nadzwyczajne
	Wynik brutto
- podatek dochodowy i obowiązkowe obciążenia
	Wynik finansowy netto

Koszty wyodrębnionych działalności:

• działalność eksploatacyjna: produkcyjna, handlowa, zarządu

• działalność inwestycyjno-remontowa

• działalność finansowo wyodrębniona

Koszty według rodzaju [„4”]:

• amortyzacja [nie jest wydatkiem, jest związana z wydatkiem przy zakupie środka trwałego umorzonego jednorazowo]

• zużycie materiałów,

• zużycie energii

• usługi obce

• wynagrodzenia

• świadczenia na rzecz pracowników

• podatki i opłaty

• podróże krajowe

• inne koszty

Koszty bezpośrednie	Koszty pośrednie
Materiały bezpośrednie robocizna bezpośrednia inne koszty bezpośrednie	Koszty wydziałowe koszty ogólnozakładowe straty na brakach koszty sprzedaży

W skład ksiąg rachunkowych wchodzą:

• dziennik- przeznaczony do chronologicznego ujmowania zdarzeń gospodarczych w poszczególnych okresach sprawozdawczych; zapis powinien zawierać: nr pozycji w dzienniku, datę, określenie dowodu księgowego, treść i kwotę operacji;

• konta księgi głównej [syntetyczne]

• konta ksiąg pomocniczych [analityczne]- zasada indywidualnej wyceny

• zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych i analitycznych [sporządzone w sposób zapewniający ich trwałość]- suma stanów początkowych kont analitycznych prowadzonych do konta syntetycznego, musi być równa stanowi początkowemu tego konta; suma sald końcowych kont analitycznych musi być równa saldom końcowym konta syntetycznego;

• inwentarz

Prawidłowość prowadzenia ksiąg rachunkowych rozumie się jako:

• dokumentowanie każdej operacji gospodarczej i powiązanie zapisu z dokumentem w sposób umożliwiający określenie jakich kont i jakiego okresu ona dotyczy;

• ujmowanie operacji w układzie chronologicznym i systematycznym

• stosowanie podwójnego zapisu i sprawdzanie poprawności jego stosowania za pomocą odpowiednich zestawień [zestawienie obrotów i sald]

• weryfikacja poprawności danych liczbowych, wynikających z ksiąg, za pomocą inwentaryzacji;

Księgi rachunkowe otwiera się:

• na dzień rozpoczęcia działalności,

• na początek każdego roku obrotowego

• na dzień zmiany formy prawnej

• na dzień połączenia lub podziału jednostek, powodującego powstanie nowej jednostki;

Konto to podstawowe urządzenie księgowe służące do rejestracji jednorodnych operacji gospodarczych; elementy: nazwa i symbol konta, data zapisu operacji gospodarczej, numer i data dowodu księgowego, treść operacji, dwie strony konta [dotyczy konta dwustronnego]

• obroty konta- suma zapisów po jednej stronie konta, ustalany na koniec każdego miesiąca w celu zamknięcia konta; obrót może wystąpić po obu stronach konta lub tylko po jednej stronie; zamknięcie konta wymaga również obliczenia salda końcowego [sald końcowych]

• saldo konta- różnica między obrotami konta; przyjmuje nazwę strony, której obroty są wyższe lub jeżeli obroty są równe saldo wynosi zero;

Konta bilansowe- służą rejestracji stanu i zmian poszczególnych składników aktywów i pasywów

Konta aktywne- odzwierciedlają stany i zmiany w stanie aktywów;

Konta niebilansowe [wynikowe]- odzwierciedlają przebieg procesów gospodarczych w danym podmiocie, czyli operacje kształtujące wynik finansowy;

Konta korygujące- stosowane w celu korekty wartości kont bilansowych

konta rozliczeniowe- stosowane do rozliczenia lub ujęcia wstępnych procesów gospodarczych w różnych układach klasyfikacyjnych

konta pozabilansowe- stosowane w celu uzupełnienia informacji czerpanych z kont bilansowych lub ewidencji obcych zapasów majątkowych;

Koszty uzyskania przychodów			Wynik finansowy			Przychody
Koszty ponoszone w ciągu roku w związku z osiągniętymi przychodami +	Przeksięgowanie poniesionych w ciągu roku kosztów uzyskania przychodów			Przeksięgowanie osiągniętych w ciągu roku przychodów			Przychody zaksięgowane w ciągu roku +

Konta wynikowe [niebilansowe] nie mają stanów początkowych ani sald końcowych; zamyka się je poprzez jednorazowe wyksięgowanie kwoty kosztów lub przychodów i przeksięgowanie tej kwoty na konto wynik finansowy zgodnie z zasadą podwójnego zapisu; wykorzystywane do odzwierciedlenia realizowanych w przedsiębiorstwie procesów gospodarczych; są to konta: kosztów, przychodów, strat i zysków nadzwyczajnych;

Operacje wynikowe:- związane z kosztem lub przychodem, operacje te wpływają na kwotę kapitału własnego poprzez wynik finansowy

• apotem wniesiono samochód ciężarowy: ma wpływ na kapitał własny- nie jest operacją wynikową;

• operacje wynikowe: naliczenie amortyzacji środka trwałego, sprzedaż wyrobów gotowych [wystawiono FV]

Zasada podwójnego zapisu:

• polega na tym, że każda operacja gospodarcza księgowana jest: na co najmniej 2 kontach, po przeciwnych stronach, w tej samej kwocie;

• jest konsekwencją zasady bilansowej, która wyraża się w tym, że aktywa równają się pasywom;

• suma sald początkowych/obrotów/sald końcowych Wn wszystkich kont jest równa sumie sald początkowych/obrotów/sald końcowych Ma wszystkich kont;

Zestawienie obrotów i sald wymaga:

• ustalenia obrotów Wn i Ma wszystkich kont, wpisania ich do zestawienia a następnie ustalenia sumy ich obrotów, przy czym: suma obrotów Wn wszystkich kont musi się równać sumie obrotów Ma wszystkich kont

• ustalenia sald końcowych wszystkich kont, wpisania ich do zestawienia, a następnie ustalenia ich sum: suma sald końcowych Wn wszystkich kont musi się równać sumie sald końcowych Ma wszystkich kont

Konta korygujące- powstają w wyniku podziału pionowego konta; spełniają swoja funkcję, kiedy ewidencję danego składnika prowadzi się wg wartości umownych, czyli wartości innych niż wykazywane w bilansie

Aktywa = pasywa -> zasada równowagi bilansowej: majątek jednostki, wykazywany w bilansie po stronie aktywów ma pokrycie w źródłach finansowania, które są wykazywane w bilansie po stronie pasywów;

pasywa = kapitał własny + zobowiązania czyli Aktywa = kapitał własny + zobowiązania czyli

Kapitał własny = aktywa - zobowiązania wynika z tego więc:

Aktywa netto = aktywa - zobowiązania

Aktywa netto- ta część majątku, która ma pokrycie w kapitale własnym; aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania, odpowiadające wartościowo kapitałowi własnemu;

Kapitał: w szerokim znaczeniu- środki pieniężne i niepieniężne zaangażowane w działalność gospodarczą; w dosłownym znaczeniu- niematerialne źródło pochodzenia majątku

Kapitał powierzony/założycielski/podstawowy: kapitał przekazany jednostce przez właścicieli na czas nieokreślony, bezterminowo; stanowi główne źródło finansowania zasobów majątkowych jednostki, zwłaszcza w początkowym okresie jej funkcjonowania; umożliwia wykonanie działalności poprzez wykorzystanie wkładów wniesionych przez właścicieli- mogą mieć charakter wkładów pieniężnych lub niepieniężnych [aport]; odzwierciedla prawa właścicieli do majątku jednostki; ma charakter obligatoryjny [jednostka nie może funkcjonować bez jego wyodrębnienia- stanowi oznaczoną kwotę pieniężną, odpowiadającą sumie objętych przez właścicieli udziałów [akcji]; w zależności od formy organizacyjnej;

• s.a., sp.z o.o., sp.jawna, sp.partnerska, sp.komandytowa, sp.komandytowo-partnerska- kapitał zakładowy

• sp.cywilna, osoba fizyczna- kapitał właściciela

• spółdzielnia- fundusz udziałowy

• przedsiębiorstwo państwowe- fundusz założycielski

Kapitał samofinansowania: kapitał powstały z gromadzenia zysków zatrzymanych- zysków wypracowanych przez jednostkę i pozostawionych przez właścicieli do jej dyspozycji; może mieć charakter obligatoryjny- tworzony co do rodzaju i wysokości, zgodnie z obowiązującym prawem, lub ma charakter dobrowolny- tworzony zgodnie z wolą właścicieli, w sytuacjach przewidzianych w umowie lub statucie; w zależności od formy organizacyjnej:

• s.a., sp.z o.o., sp.jawna, sp.partnerska, sp.komandytowa, sp.komandytowo-partnerska- kapitał zapasowy / kapitały rezerwowe

• sp.cywilna, osoba fizyczna- kapitał właściciela

• spółdzielnia- fundusz zasobowy

• przedsiębiorstwo państwowe- fundusz przedsiębiorstwa

Kapitały obce- to obce [zewnętrzne] źródła finansowania zasobów majątkowych; to środki pozostawione do dyspozycji jednostki na ściśle określony czas; cecha charakterystyczna- udostępnianie jednostce środków na finansowanie działalności przez jednostki zewnętrzne które staja się tym samym jej wierzycielami; kapitałami obcymi są zobowiązania jednostki wobec jej wierzycieli, które wymagają spłaty w określonym terminie;

• Kredyt bankowy: zobowiązania jednostki wobec banku z tytułu pożyczonych środków pieniężnych; udzielany przez bank, na gospodarczo uzasadnione cele; warunek uzyskania- posiadanie zdolności kredytowej tj. Zdolności do wywiązania się z zaciągniętych zobowiązań, na jej ocenę wpływ ma sytuacja finansowa jednostki, wysokość jej kapitału własnego, stopień zadłużenia;

• pożyczka- zobowiązanie jednostki z tytułu pożyczonych kwot pieniężnych, wobec innych podmiotów niż bank;

• zobowiązania wobec dostawców/kredyt kupiecki/odroczony termin zapłaty: zobowiązania z tytułu dostaw i usług, powstają, kiedy moment realizacji świadczenia nie pokrywa się z momentem zapłaty;

Inne zobowiązania- przede wszystkim zobowiązania wobec budżetu, z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń, zobowiązań wobec pracowników [np.z tytułu wynagrodzeń]

Bilans- usystematyzowany wykaz składników zasobów majątkowych- aktywów oraz źródeł ich finansowania- pasywów; to dwustronne, tabelaryczne zestawienie aktywów i pasywów; aktywa i pasywa ujmują ten sam majątek z dwóch punktów widzenia:

1. rzeczowej struktury majątku

2. finansowania majątku ze środków własnych jednostki lub kapitału pozyskanego z zewnątrz;

sporządzany jest na konkretny dzień [dzień bilansowy- taki, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe]; składniki aktywów wykazuje się zgodnie z kryterium wzrastającej płynności- od składników najtrudniej zamienialnych na gotówkę do najszybciej zbywalnych; a pasywa zgodnie z kryterium wzrastającej wymagalności- od najpóźniej wymagalnych do wymagających spłaty w coraz krótszym terminie;

Aktywa trwałe, jako zasoby majątkowe o długotrwałym użytkowaniu, powinny być finansowane kapitałem własnym, a aktywa obrotowe są zazwyczaj w znacznej części bądź w całości, finansowane kapitałami obcymi [zobowiązaniami].

Zasada ciągłości bilansowej- bilans zamknięcia jednego okresu sprawozdawczego jest bilansem otwarcia okresu następnego; sporządzając bilans, należy przestrzegać w szczególności następujących zasad: równowagi bilansowej, ciągłości bilansowej, wykazywania aktywów zgodnie z kryterium płynności; wykazywania pasywów zgodnie z kryterium wymagalności;

Integralną częścią sprawozdania finansowego jest informacja dodatkowa, która obejmuje: wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia; jej celem jest dostarczenie użytkownikom sprawozdania finansowego dodatkowych informacji, które nie zostały zawarte w bilansie;

RACHUNKOWOŚĆ

7

---