Kryminologia 04.03.2008

PRZESTEPCZOSC- zbiór czynników zabronionych przez ustawę pod groźbą kary które SA popełnione na obszarze terytorium w okr czasie (Hołyst)

Rozmiar przestępczości- udział Zach przestępczych w całokształcie działalności członków społeczeństwa

Od czego zależą Rozmiary Przestępczości:

-stopnia skuteczności działania instytucji kontroli spol (policja, prokuratura, sady)

-od wytw w społ klimatu potępienia wobec sprawców przestępstw

-od stopnia zaangażowania członków społeczeństwa w ujawnieniu zaobserwowanej działalności przestępczej

FORMY PRZESTĘPCZOŚCI:

1. RZECZYWISTA-ogol czynów jakie zostały popełnione w danej jednostce czasu na okr terenie

2. UJAWNIONA- ogół czynów przestępczych o których uzyskały inf organy ścigania i na podstawie których rozpoczęły postępowanie przygotowawcze.

3. STWIERDZONA-ogół czynów przestępczych których charakter jako przestępstwa został potwierdzony w wyniku postępowania przygotowawczego

4. OSĄDZONA-charakter jako przestępstwa został potwierdzony w wyniku postepowania sądowego(został wydany wyrok)

TYPOLOGIA PRZESTĘPCZOSCI (Clinard, Quinnem, Wildman)

-przestępczość z użyciem przemocy wobec osób(zabójstwo, napad, gwałt)

-przestępstwa okazjonalne przeciw własności(oszustwa kradzieże wandalizm)

- przestępstwa przeciw porządkowi publicznemu(prostytucja inne dewiacje seksualne, nadużywanie środków odurzających)

-przestępstwa polityczne(korupcja, zdrada, krzywoprzysięstwo)

-przestępstwa związane z wykonywaniem pracy (lobbing, sprzeniewierzenia mienia)

-przestępstwa korupcyjne(wyznaczanie cen, przemoc korupcyjna)

-przestępczość zorganizowana(szantaże, przemyt narkotyków, broni, wymuszenia,, pranie pieniędzy)

ŹRÓDŁA INF O PRZESTĘPCZOŚCI:

1) Statystyka policyjna-inf o postępowaniach przygotowawczych, przestępstwach i osobach podejrzanych o dokonanie przestępstwa

POODSTAWOWE JEDNOSTKI KLASYFIKACJI:

*Postępowanie przygotowawcze-dochodzenie, śledztwo w zwiazkuz e zdarzeniem, co do którego zachodzi podejrzenie że jest przestępstwem

*Przestępstwo Stwierdzone

*Podejrzany-os. której postawiono zarzut popełnienia przestępstwa

OSKARŻONY-os wobec której wnioskowano do prokuratury o sporządzenie/ zatwierdzenie aktu oskarżenia lub przeciwko której sąd z urzędu wszczął postępowanie karne

2) Statystyka Prokuratorska

- dane o pracy jednostek sądownictwa (orzecznictwo i jego wykonywanie)

-dane nt. niektórych spraw rodzinnych (orzeczenia rozwodów, alimentów)

- dane prawomocnie osądzonych osobach dorosłych

PODSTAWOWE JEDNOSTKI KLASYFIKACJI:

*sprawa

*osądzenie osoby(w trakcie sprawy sądowej, uczestnik)

*skazanie osoby(gdy zapada wyrok)

5. Statystyka Więzienna(penitencjarna)-dot os aresztowanych, odbywających karę pozbawienia wolności oraz innych danych związanych z funkcjonowaniem jednostek więziennictwa i działalnością służby więziennej

POPULACJA WIĘZIENNA-os osadzone w aresztach śledczych, zakładach karnych (więzieniach)

- os tymczasowo aresztowane (podejrzani lub oskarżeni, wobec których zastosowano środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania)

-os skazane (prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności, karę aresztu)

-os ukarane (prawomocnym orzeczeniem kolegium ds. wykroczeń na zasadniczą lub zastępczą karę arestu)

PODSTAWOWE JEDNOSTKI KLASYFIKACJI:

-os tymczasowo aresztowana

-os skazana

-os ukarana

6. Statystyka Kryminologiczna- wyniki badań naukowych nad zjawiskiem przestępczości (problematyka zw z funkcjonowaniem i efektywnością środków, norm i instytucji prawnokarnych oraz organów powołanych do zwalczania przestępczości)

CIEMNA LICZBA:-stos liczby przestępstw rzeczywiście popełnionych do liczby przestępstw których sprawcy zostali prawomocnie skazani

Obszary występowania:

1. Przestępstwa o których nie wiedziały organu ścigania

2. Przypadki ujawnionych przestępstw, których sprawcy nie zostali wykryci

3. Przypadki w których sprawcy zostali wykryci ale ze względu na negatywne przesłanki procesowe nie dochodzi do wniesienia aktu oskarżenia lub nie zapada wyrok skazujący

4. Przestępstwa za których sprawcy zostali skazani prawomocnym wyrokiem sądu, jednak nie wszystkie czyny były znane organom ścigania i objęte aktem oskarżenia

PRZYCZYNY POWSTAWANIA CIEMNEJ LICZBY:

1. Brak zgłoszeń o przestępstwie ze strony pokrzywdzonych

Przyczyny:

-pokrzywdzony uznaje że przestępstwo jest zbyt błahe by usprawiedliwiło zgłoszenie organom ścigania

-pokrzywdzony obawia się zemsty

- pokrzywdzony wyraża zgodę na przestępcze zachowanie sprawcy (przestępstwa seksualne)

-poniesione straty są minimalne, wszczęcie postępowania naraża pokrzywdzonego na stratę czasu

-pokrzywdzony obawia się kompromitacji

-pokrzywdzony ma antagonistyczny stos do organów ścigania

-pokrzywdzony nie jest przekonany co do skuteczności stos sankcji karnych za okr przestępstwa

- pokrzywdzony nie wierzy w skuteczność działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości

- pokrzywdzony nie chce brać udziały w procesie karnym

-pokrzywdzony poszukuje sprawiedliwości w drodze samosądu

-występowanie tzw negatywnych przesłanek procesowych(przedawnienie, ni podleganie karze)

11.03.2008

2. Skuteczność działań przestępców

3.Neskutecznosć funkcjonowania organów ścigania

4. Bezpodstawne odmowy przyjęcia zgłoszenia o przestępstwie

5. Bezpodstawne odmowy wszczęcia postępowania przygotowawczego

6. Bezpodstawne umorzenia postępowania przygotowawczego (przyjmuje się ze ni Ema przestępstwa, choć przyczyną umorzenia jest wykrycie sprawcy lub brak dostatecznych dowodów)

Podmiot Kryminogenny-wystepowanie z większą częstotliwością niż u innych jednostek zachowań przestępczych zw z okr kombinacją czynników endogennych(wewnętrznych, cechy osobowości) i egzogennych

Cechy sytuacji kryminogennej i podmiotu kryminogennego oraz ich wzajemne zależności iż wiązki SYNDROM PRZESTEPCZOŚCI

Prawdopodobieństwo wystapienia Zach przestępczych w syt wystapienia takiego syndromu to OGÓLNY POTENCJAŁ PRZESTĘPCZOŚCI

POTENCJAŁ PRZESTĘPCZOSCI

Najtrudniejsze zadanie w analizie danych kryminologicznych to ustalenie związków przyczynowo- skutkowych

Zjawiska przestępcze są wynikiem oddziaływania olbrzymiej liczby alternatywnie zbieżnych determinant(czynników) których etiologia, struktura i wzajemne relacje wyraźnie różnicują jednostki

SYT KRYMINOGENNA-występowanie z większą częstością niż u innych jednostek Zach przestępczych w związku z określoną kombinacją czynników egzogennych (zewn -alkoholizm w rodzinie, biedna, brak dostatecznej opieki rodzicielskiej)

METODY BADAŃ KRYMINOLOGICZANYCH

1) Obserwacja-obserwowanie jednostek, grup spol w ich naturalnych środowiskach

* Uczestnicząca-badacz przenika do gr przestępczej, przyjmuje rolę jej członka by poznac mechanizmy jej działania, strukturę, obyczaje, wartości i normy

*Swobodna- A) Poznanie-cech fizycznych (ubiór) B) zachowania np. cech temperamentu (wrażliwość refleksyjność) cech reakcji motorycznych, mowy, przejawów reakcji emocjonalnych

2) Wywiady i kwestionariusze

Wywiad środowiskowy-poznanie cech osobowości i środowiska w którym żyje badana jednostka

Ankieta socjometryczna- okr struktury grupy, pozycji ich członków, stopnia oddziaływania na siebie członków grupy, wzajemnych sympatii, antypatii

3) Dokumenty

• Osobiste-(pamiętniki, życiorysy, listy)

• Podstawowe pytania stawiane przy analizie:

-jak wyglądały zdarzenia, które opisuje autor dokumentu i jak on sam się zachowywał w tych sytuacjach?

- jak autor ocenia opisane zdarzenia?

Takie dokumenty SA pomocne w badaniach proc kształtowania postaw, wartości, dążeń w badaniach nad kształtowaniem się osobowości społ

Dokumenty statystyczne, sprawozdawcze gromadzone przez instytucje- akta, sadowe, policyjne prokuratorskie, prasowe materiały publikacje- dostarczają inf NT zjawiska przestępstwa, osoby sprawcy i ofiary

4) Testy Psychologiczne

- poznanie cech psychicznych człowieka np. dyspozycji psychicznych, cech osobowości, motywacji, mechanizmów obronnych, nastrojów, lęków, samooceny

5) Analiza stanu zdrowia

ZAŁOZENIA KIERUNKU BIOPSYCHOLOGICZNEGO

- decydujący wpływ na Zach czł wywierają cechy pozwalające traktować go jako odrębne indywiduum

-niektóre z tych cech dziedziczone, wrodzone lub nabyte ( w wyniku urazu choroby) tworzą podłoże sprzyjające powstawaniu Zach antyspołecznych

- można ustalić jakie cechy wywołują tendencje do Zach przestępczych czyli jest możliwe wykrycie związku przyczynowego między określoną cechą( zespołem cech) a okr. Zachowaniem

- ustalenie związku jest równoznaczne z ustaleniem przyczyn przestępczości co otwiera możliwości do jej zapobiegania

TEORIE AKCENTUJĄCE CECH SOMATYCZNE

1. Teoria Antropologiczna- poszukiwanie związków miedzy ukształtowaniem twarzy , czaszki, budowy ciała a właściwościami psychiki i Zach

2. Koncepcja dziedziczenia skłonności do Zach antyspołecznych/ przestępczych- mechanizm dziedziczenia obejmuje nie tylko cechy somatyczne, ale również tendencje do okr Zach

3. Teoria Zaburzenia struktury Chromosomów- posiadanie dodatkowego chromosomu płciowego (męskiego) wywołuje tendencje do Zach kryminalnych o podłożu agresywnym

4. Teorie odwołujące się do zaburzenia OUN- analiza związków między mikrouszkodzeniami OUN a Zach przestępczymi

5. Koncepcje akcentujące rolę zaburzeń biochemicznych-procesy biochemiczne mają decydujący wpływ na społ funkcjonowanie czł a zaburzenia tych proc wywołują Zach antyspołeczne albo przynajmniej wyzwalają tendencje do takich Zach

Zaburzenia endokrynologiczne, niedobór witamin, nieprawidłowy poziom cukru we krwi, reakcje alergiczne na niektóre związki

TEORIE AKCENTUJĄCE CECHY PSYCHICZNE:

6. Koncepcje nieprawidłowej osobowości

Osobowość nieprawidłowa A) zaburzenia w obrębie obrazu samego siebie (niezgodność między jaźnią subiektywną a odzwierciedloną)

Jaźń subiektywna- wyobrażenia o samym sobie, urojenia, fantazje które kompensuja na realizacje okr. Grup społecznych, to co o sobie myślimy, kompensuje nam wyobrażenia jakie mają inni o nas, ma charakter społeczny

Jaźń Odzwierciedlona- zespół wyobrażeń jakie wywarza każdy z nas na podstawie otoczenia, na podstawie tego co sobie sami wyobrażamy, o tym co sądzą na nasz temat innych. To obraz naszej osoby jaki spostrzegamy w ,,lustrze” zachowań innych ludzi wobec nas i naszych wniosków o tym jak oni nas oceniają, jest czynnikiem konformizmu społecznego, wpływa na nasz postępowanie wobec innych.

KONSEKWENCJE:

-przekonanie o zmniejszonej wartości- albo przeciwnie-nadmierne wyobrażenia o swoich własnych możliwościach

- skłonność do posługiwania się różnymi mechanizmami obronnymi, zdejmującymi z osoby odpowiedzialność za własne postępowanie

B) nieprawidłowe ukształtow indywidualnego sys (hierarchii) wartości a zwłaszcza nie umieszczenie w nim dobra innych ludzi lub jedynie osób z własnego kręgu rodzinnego, koleżeńskiego

C) Zespół Ogólnego Niepowodzenia-niska odporność na stres niewielka zdolność koncentracji, brak wytrwałosciw realizacji celów Konsekwencje:-niski poziom wykształcenia, nieskie kwalifikacje zawodowe, nadużywanie alkoholu

7. Psychopatia

- niezdolność do tworzenia trwałych związków (upośledzenie sfery uczuc wyższych)

-przewaga sfery popędowo- emocjonalnej nad wyższymi poziomami regulacji ach czyli częste występowanie zach impulsywnych

OCENA ROLI CZYNNIKÓW BIOLOGICZNYCH W POWSTAWANIU ZACH KRYMINALNYCH

- badanie czynników biopsychicznych nie doprowadziły do ustaleń pozwalających na uznanie za udowodnioną tezy ze wystąpienie któregokolwiek z nich jest warunkiem wystarczającym lub koniecznym do pojawienia się Zach przestępczego. Oznacza to ze mogą one powodować wystąpienie Zach przestępczych jeżeli dołączą do nich dodatkowe okoliczności np. czynniki społ

* Należy odrzucić wszelkie koncepcje przyjmujące istnienie wrodzonych skłonności przestępczych i łączenie takich skłonności z określonymi typami konstytucyjnymi.

18.03.2008

Założenia kierunku socjologicznego:

-na Zach czł wpływ maja czynniki społ

-niekorzystne war społeczne generuja Zach przestępcze, mogą u jednoski kształtowac trwala tendencje do takich Zach

- można ustalic jakie czynniki spol wywołują Zach przestępcze

- usuniecie takich czynnikow lub złagodzenie ich sily oddziaływania pozwala skutecznie zapobiegac pzrestepczosci

KLASYFIKACJA TEORII SOCJOLOGICZNYCH

-ekologiczna

-strukturalne

-zroznicowania kulturowego

-uczenia się

-kontroli

A)TEORIA SAMOKONTROLI-gotfredson, Hirsch

-odwoluje się do teorii kontroli spol

-wg których pzrestepczosc i patologia wystepuje czesciej w spol w których więzi łączące jednostke ze spol SA slabe lub zerwane

Przestępstwo-akt przemocy lub oszustwa dokonany z motywow indywidualnych. CHARAKTERYZUJE SIĘ:

-wszystkie pzrestepstwa SA ukierunkowane na zaspokojenie potrzeb indywidualnych

-dokonanie przestępstwa nie wymaga szczególnego treningu, pozostaje w sferze możliwości każdej jednostki

-ludzie nie SA w spos naturalny skłonni do podporządkowania swoich pragnien interesom grupowym

-ludzie Zach się w spos racjonalny gdy popelnia lub nie przestępstwo. Podjecie proby osiągnięcia umiarkowanej, silnej natychmiastowej przyjemności przez ryzykowne ale ekscytujące dzialanie

-ludzie roznia się w zakr skłonności do stos sily, oszukiwac i srodkow uzyskania pozadanych wart zaspakajania potrzeb

*

Prawdopodobieństwo wystapienia Zach przestepczegi pozostaje w zwazku z poziomem samokontroli

*Wpływ takich czynnikow jak: wiek, niskie IQ jest drugorzędne

- czyny pzrestepcz eoferuja natychmiastowa gratyfikacje

-jednoski u których braks maokontroli SA impulsywne, malo wrażliwe, podejmuja ryzyko, żadne przygod , stosuja sile

-przyczyna niskiego poziomu samokontroli jest niewłaściwe wychowanie

TEORIA NIEFORMALNEJ KONTROLI SPOL - Samson, Laub

-nawiazuje do tezw Teorii ,, Biegu Życia” proby zrozumienia jednostkowego Zach powinny się koncentrowac na analicie (dot roznych faz zycia):

*powiązań miedzy zmianami zyciowymji a społecznymi

*w jakis pos wczesne zdarzenia z zycia utrzymuja się iż anikaja w kolejnych fazach zycia w obrebie zmieniających się jego warunkow

- Teorie podkreślają znaczenie ,, Zmiennej wieku” w roznicowaniu biegu zycia , zwracaja uwage na jakw azne role w zyciu pelnia instytucje kontroli (formalnej i nieformalnej) oraz jak ich rola zmieniasie w miare zycia jednostki

- Przyczyna Zach przestępczych to slabe wiezi spol umożliwiające się angazowanie w bezprawne dzialania

ZAŁOŻENIA:

1) nieformalna kontrola spol powstrzymuje Zach pzrestepcze w okr dzieciństwa i młodości

2) ciągłość w zakr Zach antyspołecznych w roznych dziedzinach zycia (rodzinie, praca) wczesniej ujawniające się zach antyspol koreluja z pzrestepczoscia, nadużywaniem narkotykow, bezrobociem

3)Punkty zwrotne w okr doroslegoz ycia, kojarzone z powiazaniem jednostki ze społecznymi instytucjami kontroli nieformalnej, mogą zmienic Zach jednostki (wstapienie w związek małżeński, narodziny dziecka) które powoduja redukcje Zach pzrestepczych

4) Wyjaśnienie Zach przestępczych skoncentrowane na cyklach zycia.

5) W dzieciństwie najważniejsze zjawiska dot kwestii rodzinnych w okr dorastania największe znaczenie ma szkola, gr rowiesniacza w okr dorosłości praca, małżeństwo

6) Związek z rodizna i szkola wywieraja wpływ na wystapienie Zach przestępczych

7) Akt pzrestepczy zwieksza w spos znaczny prawdopodobieństwo popełnienia pzrestepstwa w przyszłości przez dokonanie zmieny w zakr wlasciwowsci indywidualnych sprawcy lub jego mozliwosic życiowych

EKONOMICZNE TORIE PRZESTEPCZOSCI: Becker Ehrlich

-zstos dorobku ekonomii i analizy i wyjaśniania Zach nierynkowych. Pojecia ekonomiczne do analizy rynku(popyt, podaz) Moz ebyc wykorzystana do opisu innych Zach niż Zach rynkowe do Zach pzrestepczych

ZAŁOŻENIE:

-ludzie jako jednostki racjonalne, które w spos racjonalny maksymalizuja przyjemności i zadowolenie

- jednostka reaguje w spos przewidywalny na okr bodzce co nie oznacza swiadomej analizy i wrazenia argumentow ,,za i przeciw”, spodziewanych ksztow i zyskowu sprawcy przed każdym pzrestepstwem

-sam fakt schwytania i ukarania pzrestepcy nie musi mieć wpływu na decyzje o kontynuowaniu/ zaprzestaniu dzialalnosic pzrestepczej

Zach pzrestepczego można oczekiwac gdy sposobności do popełnienia pzrestepstwa dostępne jednostce nie ulegaja zmianie

Zach pzrestepcze, przetsepczosc wielokrotna, należy traktowac jakow bor podyktowany przez istniejące sposobności

Zasada maksymalizacji przyjemności i zadowolenie jest traktowane jako najlepszy z obiektywnego punktu widzenia spos wyjaśniania prawidłowości rządzących dokonywaniem wyborow

Teoria traktuje czynniki psychiczne i społeczne które mogą wpływać na zachowania przestępne jako dane i niezmienne(sprawcy ni eroznia się pod względem tych cech)

Autorzy teorii buduja matematyczne modele pokazujące warunki jakie musza bys spełnione by sprawca popełnił pzrestepstwo

TEORIA EKONOMICZNA W Bonger

Centralne pojecie- zamysl przestępczy; jego powstanie, okoliczności sprzyjające popełnienia pzrestepstwa;jest wynikiem powstawania egoistycznych tendencji tkwiących w czl przez sys spol

Rozwarstwienie spol, konkurencja prywatna własność srodkow produkcji powoduja indywidualizacje dążeń ludzi i wzrost tendencji egoistycznych. Żądza posiadania chciwosc, nieliczenie się z inymi stanowi podloze do powstawania i realizowania zmysłów przestępczych

1.04.2008

NURT NOWEJ KRYMINOLOGII (Schwedigerowie)

1. Głębokie zaangażowanie polityczne,analiza dewiacji jest prowadzona z klasowych, marksistowskich pozycji.

2. Punkt wyjscia rozważań pzresuniety z os. pzrestepcy na normy prawne wg których okresla się dane zachowanie jako pzrestepcze (proces tworzenia i stosowania prawa oraz jego klasowye uwarunkowania) i samo pojecie przestępstwa

3. Zakwestionowano tradycyjne, prawne rozumienie przestępstwa

4. Toc o znajduje odzwierciedlenie w prawie jest podniesiona do godności ustawy wola klasy panującej, narzucającej swoje dazenia i wzory Zach klasom wyzyskiwanym

5. Zakwestionowano mozel społeczeństwa oparty na zalozeniuz e co do podstawowych potrzeb, norm, wartości w ramach całego spol istnieje zgoda której odbiciem jest prawo

6. Czyny przestępcze SA aktem swiadomego wyboru w obliczu alternatyw (kradzież nie jest interpretowana jaki skutek niedostatecznej socjalizacji czy przejawow podświadomych konfliktow lecz jako skutek swiadomego dzialania jednostki, rodzaju buntu i protestu przeciw niesprawiedliwości sys spol)

7. Zwolennicy tej teorii mowia o przestępczym sys społecznym a nie o przestępczych jednostkach

8. Podstawowy postulat-calkowita zmiana kapitalistycznego sys spol jako zasadniczy warunek ograniczenia zjawiska przestępczego

9. Rozszerzenie pojecia Przestępstwo za nie uwaza się np. dzialania grupowe (rasizm, seksizm) czy nawet dzialania panstwa .

CHOROBY I ZABURZENIA PSYCHICZNE

-uposledzenie umysłowe

-zaburzenia osobowości, aspołeczne zaburzenia osobowości (ASP)

-organiczne zaburzenia psychiczne

-zabuzrenia lekowe

-uzaleznienie od alkoholu i innych Sr psychoaktywnych

UWARUNKOWANIA PRZESTEPCZOSCI

Czynniki społeczno-ekonomiczne

1.Środowisko miejskie-2 plaszczyzny analizy

-Szeroko rozumiane reacje międzyludzkie: anonimowość, brakw iezi osobistych przy jednoczesnym wystepowaniu wiezi rzeczowych co powoduje izolacje spol, brak poczucia tożsamości, niski poziom nieformalnej kontroli spol

-Zewnetrzne możliwości popełniania pzrestepstw: skupienie os. o wysokim statusie finansowym, koncentracja towarow, usług mogących stac się lupem działalności przestępczej

CECHY PRZESTEPCZOSCI MIEJSKIEJ:

-przewaga pzrestepstw przeciwko wlasnoscispol i prywatnej

-pzrewaga przestępstw przeciw instytucjom urzedom porządkowi publicznemu

-zroznicowanie obszarow w obrebie miasta pod wzgl nasilenia pzrestepczosci(centra handlowo usługowe, obrzeza dzielnic)

-nasilenie przestępczości w wielkich osiedlach mieszkaniowych ze wzgl na szczegolna syt spol: brak wiezi osobistych, zakłócenie nieformalnej kontroli spol. Wywoluje to u jednostki stan dezorganizacji, braku jednoznaczności, konflikt norm i wartości

Miasto jako środowisko społeczne jest forma kumulujaca a nie generujaca przestępczość.

Przestępczość stwarza warunki anonimowości dla przestępców, przyciąga ludziz marginesu społecznego

2. Urbanizacja, ruchliwość spoleczna (proces rozbudowy i powstawania maist)

-zaleznosc miedzy poziomem urbanizacji a zjawiskiem przestępczości, przede wszystkim Nieletnich- im wyższy poz urbanizacji tym wyższe nasilenie pzrestepczosci

-znaczenie poz ruchliwości spol w etiologii przestępczości nieletnich, konieczność przystosowania się do nowego miejsca, otoczenia, sytuacji, rodzi powazne napiecia psychiczne

-wazne tempo wprowadzania zmien oraz nasilenie procesow urbanizacji, ruchliwości przestrzennej, industrializacji. Zbyt duza nagłość i lawionowasc oraz kumulacja tych procesow utrudnia zmiany w świadomości społecznej i kształtowania nowych konformistycznych wzorow Zach

3. Industrializacja

1. Przestępczość

Rozwoj gospodarczy powoduje:

-zroznicowanie dochodow

-bezrobocie

-wzrost obszarow nedzy

• nasilenie czynnikow kryminologennych, sprzyjających wzrostowi pzrestepczosci

4. Migracja a pzrestepczosc

- wzrost pzrestepczosci granicznej

-powstanie grup przestępczych zajmujących się handlem ludzmi

-wzrost korupcji w służbach celnych

-wzrost żebractwa i włóczęgostwa prowadzace do licznych naruszen przepisow sanitarnych i administracyjnych

-szerzenie się prostytucji

-powstawanie drobnej przestępczości kryminalnej cudzoziemcow

-nielegalny handel w miejscowościach przygranicznych

-rozwoj nielegalnego rynku pracy

8.04.2008

ZMIANY SPOŁECZNE A PRZESTĘPCZOSĆ

PODSTAWOWE PYTANIA

1) Czy sitnieje związek między zmianami społecznymi a zmianami w skali i strukturze przestępczości?

2. Jaki jest kierunek zmian spzrestępczosci, ch intensywności i jakich kategorii przestępstw zmiany dotyczą?

3. Jakie są czynniki kształtujące mziany przestępczości?

RODZAJE ZMIAN SPOŁECZNYCH:

1. Demograficzne-liczebnosć populacji, struktura, wieku, płci, narodowości, proporcje między grupami społ.

2. Dotyczące Funkcjonowania Podstawowych Instytucji Społ-gospodarka, systemy władzy, oświaty, religia, opieka zdrowotna

3. Dotyczące Stratyfikacji w Zakresie dostępu do dóbr społ.

KRYMINOLOGIA 15. 04. 2008

6. bezrobocie a przestępczość

definicje bezrobocia:

• „stan charakteryzujący się brakiem możliwości zarabiania na życie za pomocą społecznie akceptowanych środków” (Garraty, 1979 za: Sobczak)

• „stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy zgłaszających gotowość do jej podjęcia, dla których podstawą egzystencji są dochody z pracy” (Mlonek, 1992, za: Sobczak)

DEFINICJA BEZROBOTNEGO

Osoba niezatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującej w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej

RODZAJE BEZROBOCIA

1. Kryterium prawne:

• bezrobocie rejestrowane - liczba osób bezrobotnych, czyli posiadających cechy określone w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu zarejestrowanych w urzędach pracy

• bezrobocie ukryte - liczba osób, które w myśl ustawy nie mogą zarejestrować się jako bezrobotne lub zostały wykreślone z rejestru bezrobotnych

2. kryterium: przyczyny bezrobocia

• bezrobocie strukturalne - wywołane przeobrażeniami w strukturze gospodarki, (np. następuje ograniczenie produkcji, zanik niektórych działalności gospodarczej)

• bezrobocie technologiczne - spowodowane postępem technologicznym, automatyzacją i mechanizacją produkcji; postęp techniczny prowadzi do wzrostu produkcji i spadku zatrudnienia

• bezrobocie cykliczne (koniunkturalne) - wywołane spadkiem koniunktury gospodarczej, trwa kilka tygodni, miesięcy

• bezrobocie frykcyjne - będące skutkiem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; dotyczy osób zmieniających zawód, zmieniających miejsce pracy o podobnych kwalifikacjach, zmieniających miejsce zamieszkania, ma charakter czasowy, trwa od kilku dni do kilku tygodni

• bezrobocie sezonowe - będące efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych

• bezrobocie agrarne - związane z upadkiem byłych PGR-ów

3. Kryterium: czas poszukiwania pracy

Bezrobocie:

• krótkookresowe - do 3 miesięcy

• średniookresowe - od 4 do 6 miesięcy

• długookresowe - od 7 do 12 miesięcy

• długoterminowe (chroniczne) - powyżej 12 miesięcy

4. Bezrobocie dobrowolne

5. bezrobocie utajone - istnieją stanowiska pracy, które są pozorne (tzn. praca nie jest potrzebna)

=>Relacje między bezrobocia a przestępczością

zależności zależą od rodzaju przestępstwa oraz rodzaju osób angażujących się w przestępczość

1. pewne kategorie przestępstw wymagają pracy zawodowej, aby były możliwe do popełnienia (np. kradzieże pracownicze, przestępstwa „białych kołnierzyków” . wzrost bezrobocia w takich przypadkach będzie raczej wpływał na spadek niż zwiększenie tego rodzaju przestępstw.

2. niektórzy przestępcy łączą pracę zawodową z przestepczością (np. popełniają przestępstwa „pod osłoną nocy”, albo legalna praca jest kamuflażem dla nielegalnej działalności (np. handel narkotykami). W pierwszym przypadku, bezrobocie spowoduje wzrost ich kryminalnej aktywności (brak pracy legalnej nie uniemożliwia prowadzenia dotychczasowej działalności przestępczej)

w przypadku drugim, bezrobocie utrudni prowadzenie kryminalnych interesów (bowiem legalna praca umożliwia prowadzenie bezpiecznej działalności przestępczej) i może raczej doprowadzić do ograniczenia kryminalnej aktywności niż jej wzrostu.

3. niektóre jednostki, np. ludzie młodzi, przed którymi pojawia się alternatywa: praca lub przestępczość w sytuacji bezrobocia czy obniżenie poziomu zatrudnienia, zwracają się w kierunku nielegalnego sposobu zdobywania dochodu. W ich przypadku wzrost bezrobocia łączy się ze wzrostem przestępstw przeciwko mieniu

4. cześć przestępców, stale popełnia przestępstwa dla zdobycia niezbędnych środków do utrzymania się (stanowią oni około 5-10% sprawców przestępstw przeciwko mieniu). Bezrobocie i nie uczestniczenie w legalnym rynku pracy jest ich stylem życia. Rozmiary bezrobocia nie odgrywają żadnej roli w kształtowaniu poziomu ich przestępczości.

W badaniach Tuziak (1996) zrealizowanych w Rzeszowie w latach 1990-1995 zaobserwowano wpływ bezrobocia na wzrost przestępczości:

• systematycznie wzrastał udział bezrobotnych w ogólnej liczbie przestępców

• wśród sprawców bójek i pobić udział bezrobotnych wzrósł z 12% do 19%

• wśród sprawców kradzieży rozbójczej i rozboju udział bezrobotnych wzrósł z 10% do 23%

• wśród sprawców znęcania się nad rodziną udział bezrobotnych wzrósł z 17% do 24%

7. Nadużywanie środków psychoaktywnych a przestępczość

1. ALKOHOL

Nadmierne spożywanie alkoholu doprowadza jednostki do stale postępującej degradacji społecznej, także do zachowań przestępczych

Degradacja społeczna ma często charakter pierwotny (względem alkoholizmu) i ona pociąga za sobą uzależnienie od alkoholu

POJĘCIE „NIEBEZPIECZNY STAN ALKOHOLICZNY” - występuje u osoby spożywającej alkohol konsekwencji w postaci szkody dla niej samej lub jego otoczenia, społeczeństwa, bądź dla niej i otoczenia, społeczeństwa.

NIEBEZPIECZNY STAN ALKOHOLICZNY A PRZESTĘPCZOŚĆ

• stan alkoholiczny jako pogranicze zachowań przestępczych - w drodze ustawy może być zastosowane specjalne postępowanie z alkoholikami stanowiącymi zagrożenie dla otoczenia

• stan alkoholiczny jako cecha konstytutywna przestępstwa

• stan alkoholiczny jako okoliczność świadcząca o osobowości sprawcy (okoliczność łagodząca lub obciążająca przy orzekaniu o stopniu odpowiedzialności i winy)

RODZAJE ZALEZNOSCI POMIĘDZY SPOŻYWANIEM ALKOHOLU A PRZESTĘPCZOŚCIĄ

• tygodniowa okresowość popełnianych przestępstw: współczynniki przestępczości agresywnej i seksualnej zwiększają się w końcu tygodnia, kiedy wzrasta też spożycie alkoholu

• miejsce popełniania przestępstw jest bardzo często miejscem, w którym jest sprzedawany alkohol

• nasilenie przestępczości wzrasta w okresach, w których zwiększa się dostępność alkoholu w handlu, maleje w okresach, gdy sprzedaż alkoholu podlega reglamentacji

• wpływ alkoholu przejawia się szczególnie w niektórych rodzajach przestępczości: zabójstwach, uszkodzeniach ciała, znęcaniu się nad dziećmi, przestępstwach seksualnych, podpaleniach

UDZIAŁ NIETRZEŹWYCH WŚRÓD SPRAWCÓW PRZESTĘPSTW

• zabójstwa (37%), sprawcy nieletni(21,6%)

• wypadki drogowe (56%)

• zgwałcenie, sprawcy nieletni(13,8%)

• przestępstwa przeciwko funkcjonariuszom publicznym, sprawcy nieletni (46,6%)

22.04.2008

2. NARKOTYKI

-dwie płaszczyznyanalizy relacji miedzy narkotykami (srodkami oduzajacymi) a przestępczością

1)- srodek odurzający stanowi ustawowe znamie czynu zabronionego lub przedmiotem kryminalizacji SA pewne czynności dot samych Sr odurzających(produkcja)

2) Rola narkotykow w genezie pzrestepczosci rodzi pytanie- Czy w przypadku os. nadużywających mam do czynienia z większymi niż w przypadku wszystkich innych os. prawdopodobieństwem popełnienia pzrestepcza?

II RODZAJE WPLYWOW ŚRODKOW ODURZAJACYCH

A)Bezpośredni-w czasie popełnionego czynu sprawca jest pod wpływem srodka odurzającego

3. Pośredni-dlugotrwale uzywanie wywierając trwaly wpływ na Zach i jego syt spol może doprowadzic do powstania okoliczności naruszenia prawa

Wpływ na Zach przestępcze jest niejednorodny

PODZIAL SR ODURZAJACYCH

1. Depresanty-sr obniżające pobudliwość OUN, opiaty(opium, morfina, heroina) barbiturany (sr nasenne- relanium)

2. Stymulanty sr pobudzające OUN (kokaina, amfetamina)

3. Halucynogeny-sr wywołujące zmiany w spos postrzegania otoczenia (LSD, maskalina)

Najbardziej kryminogenne jest dlugotrwale i intensywne uzywanie Sr stymulujących Zach (kokaina). Wywołują:

-nadaktywnosc

-nadpobudliwosc

-obnizenie samokrytycyzmu

-nagle wybuchy agresji

Podobnie w przypadku śr halucynogennych (LSD) oraz haszyszu i marihuany

Zachowania te nie SA nieuchronne

TYPY ZALEŻNOŚCI MIEDZY NARKOMANIA A PRZESTEPCZOSCIA

1. Narkomania jako czynnik stymulujący pzrestepczosc (pobudza i wzmacnia motywacje jednostki do dokonywania pzrestepstw)

2. posiadanie narkotykow jest przestępstwem

3. Narkoman dokonuje przestępstw by mieć Sr na zakup narkotykow

4. Zach narkomana będącego pod wpływem narkotyku jak i w stanie glodu narkotykowego

5. osłabienie zdolności do bezpiecznego wykonywania zawodu dzialaniem narkotyku

6. osłabienie hamulcow moralnych cyzli utrata samokontroli pod wpływem dzialania narkotyku w którym to stanie narkoman jest zdolny do popełnienia przestępstwa

WYBRANE ASPEKTY PZRESTEPCZOSCI ZW Z NARKOTYKAMI

1. ujawniona to tzw ,,PROHIBICYJNA”-(posiadanie narkotykow) zjawisko marginalne wśród ogolu przestępstw stwierdzonych (96r- 0,76%)

wysokie rozmiary Ciemnej Liczby

2. Zróżnicowana dynamika i nasilenie pzrestepstw zw z narkotykami w Polsce. W latach 80 po początkowym duzym wzroście (w 86r) przyniosły spadek rozmiarow. Po 89 pojawil się Czarny rynek narkotykow z podzialem rol (konsumenci i os czerpiące korzyści z uzależnienia innych)

3. po 89r Polska stala się istotnym producentem i eksporterem narkotykow, GL amfetaminy. Wykrywalności b. niska

4. Po 89 przez terytorium Polski pzrebiegaja szlaki tranzytowe przemytu narkotykow (heroiny) do europy Zach

5. nasila się zjawisko angazowania obywateli Polski jako kurierow narkotykowych

BEZDOMNOSC A PRZESTEPCZOSC

-syt os lub rodzin które w danym czasie nie maja i wlasnym staraniem nie mogą sobie zapewnic takiego schronienia które mogliby uważać za swoje i które spełniałoby minim war pozwalające uzyskac je za pomieszczenie lokalne

BEZDOMNY-czl który nie posiada wlasnego mieszkania ani srodkow na jego zdobycie nie majacy możliwości powrotu do ostatniego miejsca zamieszkania

-czl który odrzucil normy spol realizując wlansy styl zycia

CZYNNIKI SPRZYJAJACE BEZDOMNOSCI

-nieszczesliwe dzieciństwo(sieroctwo)

-konflikty z rodizna

-trudnosci w zdobyciu srodkow na utrzymanie

-eksmisje, brak zameldowania

-alkoholizm, pobyt w zakładzie karnym

-uchylenie się przed placeniem alimentow

-zly stan zdrowia

-brak pracy

-ubostwo

-prpoblemy adaptacyjne po opuszczeniu np. domu dziecka

-utrata majatku trwałego z powodu kleski żywiołowej

ŚRODOWISKA Z KTORYVCH POCHODZA

- os opuszczające zakłady karne

-wychowankowie domu ziecka

-pacjenci szpitali przetrzymywani ze wzgl socjalnych

-os pzryjezdzajace do dużych miast w poszukiwaniu pracy

-samotne kobiety z rodzin patologicznych

-od wymeldowane, wyeksmitowane z dotychczasowych miejsc zamieszkania

ZROZNICOWANIE ŚR BEZDOMNYCH

1. Os ze Sr przestępczego w większości byliw iezniowie

2. subkultura pijacko-kloszardowska wywodzaca się z kregu bezdomnych pogrążonych w alkoholizmie

GIGANCI-bezdomni tułacze przemieszczający się na duze odległości na ogol w towarzystwie innego giganta. Przyjmuja swoista formule wolności bedaca uzasadnieniem ich wędrówek, utrzymuja się z zebracjtwa lub zbieractwa

• Nury- samotni, prowadza osiadly tryb zycia, większość czasu spędzają w okr dzielnicy miasta traktując ja jako swoje terytorium

• Panerzy-funkcjonuja w kilkuosobowych grupach, utrzymuja się z żebractwa ale iż pzrestepczosci

KRYMINOLOGICZNE ASPEKTY BEZDOMNOSCI

-pobicia, bojki(nury)

-wymuszenie pieniędzy, drobne kradzieże, kieszonkowe, napady, oszustwa,włamania („penerzy”). Są dobrze zorganizowani, kradzieży dokonują w sposób zaplanowany, staranne dobierając ofiary, najczęściej będące pod wpływem alkoholu.

29.04

SEKTA-gr wyznaniowa która oddzielila się od macierzystej organizacji kościelnej dla zaznaczenia swojej odrębności w kwestiach doktryny, liturgii, wspólnoty religijne tworząc nowa wspólnotę religijna

-każdy zbior ludzi pozostających w opozycji do reszty społeczeństwa lub spolecnzosci w której funkcjonuje

CECHY SEKTY

-kierownictwo typu haryzmatycznego odwołujące się do nadprzyrodzonego autorytetu

-dobrowolne uczestnictwo(nie każdy mzoe zostac, uczestnictwo nieobowiązkowe)

-izolacja światopogladowa, ideologiczna do powszechnie obowiązujących norm i wzorow spol

-twozrenie nowych wzorow, norm rytuałów pozostających w sprzeczności z powszechnie obowiązującymi

-bezkompromisowa, radykalna postawa wobec swiata zewn i uznawanych w nim wartości(ślepy fanatyzm)

-tendencja do jednostronnej interpretacji i doktryny raz zwężenie kultu

Co powoduje wstapienie do sekt:

-niedostateczne wypełnianie funkcji przez instytucje spol w zakr. Zaspakajania psychicznych potrzeb(akceptacji, bezpieczeństwa)

-brak stabilności, trwałości w relacja miedzy ludzmi

-odbior przez niektóre jednostki rzeczywistości jako niejasnej, niezrozumialej, wrogiej co powoduje poczucie zagrozenia

-poszukiwanie wlasnej tożsamości , zrozumienia swiata, siebie, roli jaka się pelni w spol

ROLA SEKT W TWORZENIU PZRESTĘPCZOŚCI:

-tworzenie pod pretekstem działalności religijnej, grup które wykorzystuja pewne przywileje, dopuszczaja się przestępstw finansowych

-uchylanie się od służby wojskowej

-dewastacje cmentarzy i obiektow kultu kościoła rzymskokatolickiego

-twozrenie wspólnot grupujących os. Niezrównoważone ,uzależnione od śr. Psychoaktywnych pzrestepcow prowadzi do wzrostu pzrestepczosci

- powstawanie wspólnot apokaliptycznych, propagujących katastroficzna wizje swiata, która wykorzystując trudności dnia codziennego i ułomności psychiczne członków

- mogą nakłaniać do zbiorowych samobójstw lub kierowac agresja przeciw swiatu zewn

DYSFUNKCJONALNOSC SZKOLY A PRZESTEPCZOSC

-Wady strukturalne szkolnictwa- niedostosowanie do wymagan rynkowych istniejących rodzajow szkol

-Preferowanie kontrsocjalizującej ideologii-wykorzystanie sys szkolnictwa do rozpowszechniania tresci ideologicznych

-Zróżnicowany poziom szkolnictwa-szkoly nieelitarne mogą stac się skupiskami młodzieży w której jest wyższy odsetek os. Z zaburzeniami Zach co powoduje pojawienie się niewspółmiernie wiecej wzorow negatywnych Zach

FORMY UJEMNEGO WPLYWU SZKOLY NA ZACH MLODZIEZY

-wymagania wobec uczniow SA niedostosowane do ich możliwości(nadmierne, zaniżone)

-prezentacja kontrsocjalizujacego wzoru Zach przez n-la(zbyt surowa sancja) w skrajnych przypadkach szykanowania uczniow, domaganie się nielegalnych korzyści za swoja prace, faworyzowanie uczniow

-dopuszczenia do agresywnego lub odtrącającego traktowania jednych uczniow przez innych(postac nacechowanego okrucieństwa szykanowania)

-stygmatyzowanie ucznia jako nieudacznika jednostki aspołecznej, zdemoralizowanej

PRZEMOC W SZKOLE- kto stosuje

-uczniowie wobec uczniów

-uczniowie wobec nauczycieli

-nauczyciele wobec nauczycieli

A) Formy przemocy uczniow wobec innych uczniow:

-wyludzanie pieniędzy, cennych przedmiotow, kradzieże

-znecanie się psychiczne (wyzwiska, zastraszanie, groźby)

- znęcanie fizyczne (pobicia, gwałt,fotografowanie, gdy ofiara jest w dyskomfortowej sytuacji, rozpowszechnianie filmow, zdjęć w Internecie)

B) Formy przemocy nauczyciel-uczen

-rzucanie pzrediotami

-szarpanie, bicie, zmuszanie dow wykonywania upokarzających czynności

-osmieszanie, wyzywanie, obrazanie

-zlosliwe komentowanie Zach ucznia, jego sytuacji z uzyciem wiedzy o zyciu prywatnym

-nadmierne porównywanie wynikow poszczególnych uczniow

CZYNNIKI SPRZYJAJACE POWSTAWNAIU PZREMOCY W SZKOLE:

-rozpowszechniony w spol stereotyp-rzacza korzystna dla chłopca jest przejawianie Zach agresywnych np. uczestniczenie w bojce

-rodizna w której obserwuje się skłonności do przemocy, uczuciowej wrogości bądź obojętności rodzicow wobec dzieci

-szkola w której atmosfera sprzyja przemocy (brak zgody wśród n-li)

-niewlasciwe style interakcji miedzy n-lami a uczniami oraz brak demokratycznych zasad rozstrzygania istotnych dla uczniow kwestii klasy,s kzoly

WANDALIZM W SZKOLE

TEORIA KSZTALTOWANIA PZRESTRZENI

-zaniedbana skzola, zły stan budynku, niewygodne pomieszczenia klasowe i monotonna architektura stanowia zachętę do dokonywania czynow wandalizmu

- szkoly szczególnie wtedy staja się obiektem wandalizmu gdy uczniowie nie mogą się z nimi identyfikowac gdy jest ona odbierana przez nich jako obca, przynależność do niej nie budzi uczucia dumy, ani nawet zadowolenia

---