Biologia z genetyka 17.05.2009

Ćwiczenia :

Temat : Układ Mięśniowy

Podział tkanki mięśniowej :

1. Tkanka m. poprzecznie prążkowana :

- m. szkieletowe

- m. sercowy

2. Tkanka m. gładka

MIĘŚNIE SZKIELETOWE :

To równolegle ułożone włókna poprzedzielane tkn. Łączną zbitą :

• Namiętna - otacza m. szkieletowy .

• Od namiętnej odchodzą przegrody łącznotkankowe otaczające pęczki włókien - omięsna , tu naczynia krwionośne , włókna nerwowe

• Pomiędzy włókna mięśniowe wnika tkn. Łączna śródmięsna otacza ona pojedyncze włókna mięśniowe.

• BUDOWA MIĘŚNIA SZKIELETOWEGO :

• Lokalizacja - m. ukł ruchowego

• Charakter skurczu - szybki względnie krótkotrwały ,zależny od naszej woli

• Jednostka budowy- włókna mięśniowe syncytium ( zespolenia) powstałe przez zespolenie wielu komórek macierzystych

• Włókno mięśniowe- kształt walca (dł od kilku mm do ok. 30cm) pod błoną komórkową (sarkolemma)

• W cytoplazmie - liczne jądra kom. I typowe organelle

• Cz.środkowa - aparat kurczliwy miofibryle otoczone przez kanały siateczki śródplazmatycznej ( siateczka sarkoplazmatyczna) i pomiędzy miofibrylami liczne mitochondria (sarkosomy)

• Aparat kurczliwy: podjednostką budowy - sarkom er , fi lamenty cienkie : aktyna , tropomiozyna , troponiny : C ( wiąże Ca⁺⁺ ) , T ( wiąże tropiomiozynę ) i I ( wiąże aktynę i hamuje kontakt aktyny z miozyną )

• Fi lamenty grube : ciężka i lekka mero miozyna .

TRIADA MIĘŚNIOWA ! ( 3 elementy) <zal>!

• Kanaliki T - wypuklenia błony komórkowej

• Cysterny brzeżne ( 2) - zbudowane z błon siateczki sarkoplazmatycznej

FUNKCJA: bierze udział w przekazywaniu impulsu z płytki motorycznej ( synapsa nerwowo - mięśniowa ) poprzez uwalnianie Ca⁺ z cystern brzeżnych.

SKURCZ MIĘŚNIA - TEORIA ŚLIZGOWA:

BODZIEC:

1. Dochodzi na pow. Włókna mięśniowego z zakończeń włókna nerwowego ( płytka motoryczna)

2. Zostaje wprowadzony wzdłuż błon kanalika T

3. Powoduje otwarcie kanałów wapniowych w cysternach brzeżnych i wzrost poziomu Ca⁺⁺ w cytoplazmie

4. Jony Ca⁺⁺ wiążą się z troponiną co umożliwia połączenie aktyny z miozyną

5. Miozyna powoduje przesuwanie miofilamentów względem siebie ( skrócenie sarkameru ) i mikro skurcz , suma mikro skurczy daje nam skurcz całego mięśnia.

PODZIAŁ WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH :

• TYP I (czerwone) - wolno kurczące się zawierają dużo mitochondriów i wysokie stężenie mioglobiny , skurcz narasta powoli , duża wytrzymałość na zmęczenie przygotowane do dłuższej pracy.

• TYP II (białe) szybko kurczące się zawierają mniej mitochondriów i mniej mioglobiny , kurczą się szybko i efektywnie , są mniej wytrzymałe na zmęczenie.

MIĘSIEŃ SERCOWY :

• Wyst. - przedsionki i komory serca

• Charakter skurczu - rytmiczny , krótkotrwały niezależny od naszej woli

• Budowa- 1 lub 2 jądrzaste , boczne wypustki tworzące przestrzenną sieć , organella w centrum komórki jądra , aparat kurczliwy podobny jak w m. szkieletowym

• Obecna siateczka sarkoplazmatyczna i kanaliki T - diady

• Komórki połączone za pomocą wstawek ( połączenia mechaniczne i komunikacyjne)

MIĘSIEŃ GŁADKI :

• Wyst. - Ściany naczyń krwionośnych , wewnętrzne przewody organizmu , macica

• Charakter skurczu - wolny długotrwały , niezależny od naszej woli

• Budowa- kom. Mięśniowe 9 miocyty) długie wrzecionowate jądro położone centralnie organella zgrupowane wokół jądra ,

• Sarkolemma (błona kom) wytwarza wgłębienia zwane jamkami 9 odpowiedniki kanalików T) , nie ma triad.

• APARAT KURCZLIWY -

1. Filamenty cienkie - aktyna , tropomiozyna , funkcje tropiny pełni kalmodulina

2. Fi lamenty grube - lekka i ciężka mero miozyna , skurcz podobny jak w m. szkieletowym

CECHA CHARAKTERYSTYCZNA KOMÓREK M.GŁADKICH - obecność ciałek gęstych lub płytek mocujących - miejsce przyczepu fi lamentów cienkich.

TEMAT : KREW

Komórki - składniki morfotyczne krwi

Osocze- odpowiednik substancji międzykomórkowej , kolor żółtawy , woda 90% , białka 9% , subst. Nieorganiczne ok. 1%

Osocze - fibrynogen = surowica krwi

Objętość krwi - 7% masy ciała , ok. 5-5,5l ,ph 7,35

HEMATOKRYT

V krwinek / V osocza ok. 45% ( zmiany w krwotoku , ciąży , nowotworach i nad krwistości na dużych wysokościach).

Sedymentacja- odczyn Biernackiego - OB. 3-5 ( 10) mm godz.

• - stany zapalne , infekcje bakteryjne (np. 50) zapalenie typu reumatoidalnego , przeżuty nowotworowe , wstrząs ( OB. Trzy cyfrowe)

• - niewydolność serca ,czerwienica , choroby alergiczne .

SKŁADNIKI MORFOTYCZNE KRWI -

Krwinki czerwone - erytrocyty

Krwinki białe - leukocyty

Płytki krwi - trombocyty

WYKLAD 17.05.2009

TEMAT - KREW

KREW :

* jest swoistą plynną tkanką ,

* składa się z osocza - czyli plazmy krwi i elementów postaciowych - morfotycznych - czyli krwinek

*Pośredniczy w wymianie gazowej

*Rozprowadza substancje odżywcze i hormony , ciala odpornościowe , produkty przemiany materii i komórek

* znajduje się w ciągu ruchu i krąży w układzie zamkniętym

KREW ZAWIERA -

*45% elementów komórkowych

*55% osocza

* komórki - składniki morfotyczne

* Osocze- odpowiednik subst. Międzykomórkowych , kolor żółtawy

*Objętość - 7% masy ciała ok. 5-5,5l ph - 7,35

*Hematokryty - V krwinek : V osocz = około 45%

• - zmiany w krwotoku , ciąży , nowotworach

• - nad krwistość na dużych wysokościach.

OB.-sedymentacja ( spadanie ) odczyn Biernackiego , jest to odległość ( w mm) na jaką opadają erytrocyty w ciągu godziny , pod wpływem grawitacji = 10 mm / godz.

• - stany zapalne , infekcje bakteryjne i wirusowe , zapalenie typu reumatoidalnego , przerzuty nowotworowe , wstrząś - OB. Trzy-cyfrowe

• - niewydolność serca , czerwienica prawdziwa , choroby alergiczne.

OSOCZE KRWI :

SKŁAD :

* woda 75-80%

*subst. Organiczne 17-24% ( białka , cukry , subst. Mineralne , witaminy)

* subst. Nieorganiczne 1% ( chlor , potas, sód , wapń)

BIAŁKA OSOCZA :

*Albuminy - białka syntetyzowane utrzymywane przez kom. wątroby , ciśnienie osmotyczne krwi regulują objętość krwi , jest nośnikiem niektórych jonów.

*Globulina- wyst. w kilku frakcjach , najważniejsze to y-globuliny

y-globuliny : są produkowane przez limfocyty B oraz komórki plazmatyczne

*Fibrynogen- białko włókniste , bierze udzial w krzepnięciu krwi , tworzy nierozpuszczalny włóknik - fibrynę

ROLA OSOCZA :

• Utrzymuje stałe parametry środowiska wewnętrznego ( pH , temp . skł chemiczny , ciśnienie osmotyczne , lepkość , napięcie powierzchni)

• Utrzymuje krew w stanie plynnym

• Dzięki zawartości immunoglobuliny chroni ustrój przed inwazją drobnoustrojów

SUROWICA - osocze pozbawione fibrynogenu

HEMATOKRYT- stosunek obj. Krwi do obj. Osocza

ELEMENTY MORFOTYCZNE KRWI :

Erytrocyt - krwinki czerwone

Leukocyty- krwinki białe

Trombocyty - płytki krwi

1.ERYTROCYTY:

• Powstają w szpiku kostnym czerwonym

• Żyją ok. 120 dni

• Uszkodzone są eliminowane w śledzionie

• Mają kształt dwuwklęsłej elastycznej soczewki

• Średnica 7,7 um -normocyty

• Zmieniają kształt przy przechodzeniu przez kapilary

• Dzięki zawartej w nich hemoglobiny maja zdolność do odwracalnego wiązania tlenu

• Dojrzałe erytrocyty nie posiadają jądra i organelli komórkowych

• Spektryna - BIAŁKO TWORZĄCE SZKIELET BŁONOWY ERYTROCYTÓW

• u osoby dorosłej liczba erytrocytów wynosi w 1 mm³ 4,5 5 mln

• u noworodka wynosi 7-8 mln w 1 mm³

• błona ko. Erytrocytu jest pokryta glikokaliks

• glikokaliks jest to warstwa łańcuchów cukrowych związana z białkiem i lipidami budującymi błonę komorkową ( jest tylko na powierzchni!

• Glikokaliks erytrocytów posiada ugrupowanie antygenowe decydujące o grupach krwi

• Erytrocyt posiada charakteryzujący szkielet błonowy utrzymujący kształt Komorek

• RETIKULOCYTY -niedojrzałe postacie erytrocytów stanowia 1-2 % erytrocytów

• RETIKULOCYTY- Charakteryzują się obecnością subst. Ziarnisto-siateczkowo-włóknistej (pozostałości RER) , po 2-3 dniach retykulocyty przekształcają się w krwiobiegu w dojrzałe krwinki czerwone.

Hematopoeza - proces trawienia krwinek.

2.LEUKOCYTY :

• 5-6 tys. w 1mm³

• Różnią się od erytrocytów obecnością jąder i brakiem barwnika

• Wykazują zdolność do ruchu pełzakowatego

• Stanowią niejednorodną populację Komorek o odrębnych morfologicznych

• Wyodrębnia się rodzaje leukocytów :

1. Krwinki białe ziarniste - granulocyty

- granulocyty objętochłonne - neutrofile ( 50-70%)

-granulocyty kwasochłonne - eozyno file (2-4%)

-granulocyty zasadochłonne -bazofile (0,5-1%)

b) Krwinki białe nieziarniste - agranulocyty

- limfocyty 25-35%

- monocyty 4-8%

Ad - a - NEUTROFILE!

*60-70 % krwinek białych , jądro komórkowe od 2-5 płatów , okres przebywania we krwi - kilka godzin w tkankach kilka dni

*Wzór ARENTHA - daje informację „ o wieku neutrofili”

Płaty I II III IV V

% 12 25 46 15 2

Przesunięcie w PRAWO - hypersegmentacja - wolniejsza- odnowa

Przesunięcie w LEWO - odnowa

*Cytoplazma NEUTROFILI zawiera -

ziarna pierwotne ( hydrolazy - enzymy , subst. Antybakteryjne).

ziarna wtórne ( subst. Biorące udział w mobilizacji mediatorów stanu zapalnego i układu dopełniacza.

Ziarna III rzędowe(enzymy wydzielane poza komórkowo , czynniki nasilające sathezję -przyleganie adhezję komórkową.

*FUNKCJA NEUTROFILI :udział w procesach zapalnych , fagocytoza drobnoustrojów

* Martwe Neutrofile - wraz z płynem tkankowym i produktami proteoizy ( rozkład) tworzą ropę ( w stanach zapalnych)

EOZYNOFILE :

*powstają w szpiku kostnym , 2-4% leukocytów,jądra zbudowane z 2-ch płatów połączonych wąskim pasmem chromatyny i tworzą tzw. Jądra okularowe

* żyją 12 dni

* w cytoplazmie zawierają ziarnistości zawierające gęsty materiał o strukturze paraklistalicznej - klistaloid : Białko zasadowe (MBP)i enzym (skł struktury) , Bialko MBP bierze udział w reakcjach alergicznych i niszczeniu drobnoustrojów

BAZOFILE :

*0-1% leukocytów

*jądro zbudowane z 2 lub 3 segmentów

* ba powierzchni bazofilu znajdują się receptory dla przeciwciał klasy E biorących udzial w reakcjach alergicznych

* w cytoplazmie Bazofili znajdują się ziarna zawierające histaminę

AGRANULOCYTY

LEUKOCYTY:

Ze względu na :

• Miejsce dojrzewania

• Skład antygenów powierzchniowych

• Rolę w odpowiedzi immunologicznej

• Limfocyty dzieli się na : limfocyty B , limfocyty T i limfocyty NK

Limfocyty B -

*powstaja i dojrzewają w szpiku kostnym

*są odpowiedzialne za odporność typu humoralnego

*posiadają receptory dla przeciwciał dzięki którym rozpoznają antygeny

*po pobudzeniu przez antygeny różnicują się do Komorek plazmatycznych produkujących przeciwciała

Limfocyty T -

*Powstają w szpiku kostnym , dojrzewają w grasicy

*Uczestniczą w odpowiedzi typu komorkowego bez udzialu przeciwciał

*Mamy 3 grupy Limfocytów T :

- cytotoksyczne- toksyczne oddziaływanie danej substancji

- pomocnicze- pobudzaja odpowiedź odpornościową

-sypresorowe - hamujące i modelujące odpowiedź immunologiczną

Komórki NK -

*zdolne do spontanicznego niszczenia kom. głównie nowotworowych

*Mają silne wł. Cytotoksyczne

MONOCYTY-

*Największe z krwinek białych , powstają w szpiku kostnym

*Są prekursorami makrofagów , maja charakterystyczne nerkowate jądra

*Aparat Goldiego zawiera peroksydazę ( enzym) pełniącą ważną rolę w procesie fagocytozy

*Wykazują dużą ruchliwość i chemotaksję do obumarłych tkanek i drobnoustrojów

*Chemotaksja - przyciąganie

*Na terenie cytoplazmy wyst. duża liczba lizosomów zawierających enzymy hydrolityczne

*Oprócz enzymów Monocyty uwalniają białka biorące udział w koagulacji krwi i będące *składnikami układu dopełniacza oraz czynniki regulujące śródbłonkami i fibroblastów

*Są głównym źródłem czynnika wzrostu dla komórek hemopoetycznych

*Pełnią ważną rolę w reakcjach immunologicznych współpracują z limfocytami

TROMBOCYTY - PŁYTKI KRWI :

*Powstają w wyniku odszczepienia fragmentów cytoplazmy megakariocytów czyli kom. macierzystych szpiku kostnego

*W 1mm³ - 200 do 400 000

*Bez jądrzaste

*Odpowiedzialne za krzepliwość i uszczelnianie naczyń krwionośnych

*W cytoplazmie wyróżnia się 2 obszary

1. Obwodowy - hialamer ( bez ziaren)

2. Centralny - glanulomer ( z ziarnami)

Wyodrębniamy 4 rodzaje ziaren :

1. Ziarna alfa - płytkowy czynnik krzepnięcia III , białko von Willebranda i inne białka biorące udział w procesie krzepnięcia krwi.

2. Ziarna gęste - histamina , jony Ca , ADP , serotonina

3. Lizosomy - zawierają enzymy hydrolityczne

4. Peroksysomy - przewijające aktywność peroksydazy

PROCES HEMOPOEZA - proces w wyniku którego powstają wyspecjalizowane komórki krążące we krwi. W Procesie Endrionalnym ( płodowym) narządami hemopoetycznymi są:

- pęcherzyk żółtkowy

-wątroba

-śledziona

-szpik kostny ( tylko w ostatnim trymestrze).

TKANKA NERWOWA :

Podział anatomiczny -

• Ośrodkowy ( CUN- centralny ukł nerwowy - mózg i rdzeń kręgowy)

• Obwodowy ukł. Nerwowy - nerwy i zwoje nerwowe

Podział czynnościowy -

• Włókna czuciowe

• Włókna ruchowe

• Włókna autonomiczne

*TKANKA NERWOWA-

*Buduje centralny i obwodowy ukl nerwowy , specjalizuje się w odbieraniu bodźców które są przekształcone na impulsy i są przekazywane do odpowiednich ośrodków w org.

*Zbudowane z :

-komórek nerwowych ( neurocytów)

-wypustek komórek dendrytów , aksonów

-wyspecjalizowanych zakończeń

-komórki glejowe

*Jednostką morfologiczną , funkcjonalną jest neuron czyli neurocyt + wypustki + zakończenia nerwowe

*W tkn. Nerwowej zawsze towarzyszy tkanka glejowa

NEUROCYT - KOMÓRKA NERWOWA:

*Zbudowana z ciala kom. tzw. Perikarion i wypustek

*Wyróżnia się obecnością substancji zwanej tigroidem ( ma dużo siateczek szorstkich)obecnym w perikarionie i dendrytach oraz obecnością srebrno chłonnych włókienek nerwowych neurofibrylnych obecne w perikarionie i wszystkich komórkach

KLASYFIKACJA NEURONÓW:

*Na podstawie kształtu perikarionów

*Na podstawie ilości wypustek:

a)jednobiegunowe - w zyciu płodowym

b)rzekomo jednobiegunowe - zwoje czuciowe

c)dwubiegunowe - gdzie jedna wypustka to dendryt a 2-ga to akson ( w siatkówce oka)

d)wielobiegunowe - najliczniejsze

* Na podstawie długości wypustek

*W klasyfikacji czynnościowej:

a) ruchome - eferentne - nadzorują działanie mięśni , narządów

b)czuciowe- aferentne - odbierają bodźce z środowiska zwenętrznego lub wewnętrznego

c) wstawkowe - łączą różne rodzaje kom. nerwowych

Powiązanie kom. nerwowych w czynnościową całość nosi nazwę sieci neuronalnej.

W neurocytach : występuje charakterystyczny cytoszkielet zbudowany z :

1.Neurofilamentów ( perikarion i wyspustki - występują)nadają kształt i wzmacniają mechanicznie.

2.Neurotubule - wiążą ze sobą elementy cytoszkieletu zbudowane z tu buliny ( białka)

3.Włókno Nerwowe- wypustka kom. nerwowej , jest to akson lub dendryt otoczony osłonkami 1lub2 :

- rdzenna - mielinowa

-glejowa - neurolemma

Nieliczne włókna są bez osłonkowe (nagie), a osłonki wytwarzają komórki glejowe

4.Dendryty -Do ich powierzchni dochodzą zakończenia aksonów innych komórek tworząc synapsę.Obrębie tej synapsy powierzchni aksonu - pnia tworzy część pre - synaptyczną a pow. Dendrytu post -synaptyczna

5.Akson- 1,5m dł. , na końcu akson rozgałęzia się w telodendron a zakończenia wchodzą w skład synapsy , zawiera neurotubule i neurofilamenty odpowiedzialne są za :

- transport subs. Wytwarzanych w perikarionie

-transport związków jest 2-u kierunkowy , nazywa się transportem aksonowym

6.Tkanka glejowa- pełni funkcję podporową i ochronną dla tkn. Nerwowej

W CENTRALNYM UKŁ. NERWOWYM WYSTĘPUJĄ :

1. Astrocyty- udział w mechanizmach barierowych , odżywianie kom. nerwowych, funkcja podporowa.

2. Oligodendrocyty- wytwarzanie osłony mielinowych w aksonie

3. Ependymocyty - wyścielają wnętrze kanału rdzenia kręgowego. Wchodzą w skład bariery płynu mózgowo- rdzeniowego /mózg.

4. Komórka mikrogleju - tzw makrofagi mózgowe.

OBWODOWY UKŁ. NERWOWY:

- komórki glejowe zwojów nerwowych ( satelitarne) tworzą torebki wokół kom. nerwowych w zwojach

- komórki Schwanna - wytwarzają osłonki mielinową i neuroleną we włóknach obwodowych

Klasyfikacja włókien nerwowych:

*Centralny ukł nerwowy - włókna rdzenne - osłonka mielinowa , bezrdzenne ( nagie)

*Obwodowy ukł n- rdzenne osłonka mielinowa Szwan i bezrdzenne ( osłonka tylko z kom. Szwanna)

TRANSPORT AKSONALNY -

1. Ostro gradowy

• Szybki - dotyczy syntetyzowanych neuroprzenośników

• Wolny -dotyczy przepływu organelli

• Retro grodowy - dotyczy wirusów

MECHANIZM PRZEWODZENIA IMPULSÓW:

-błona neuronu jest spolaryzowana ( na zewnętrzne jony Na , wewnątrz jony K )

I)Za przewodzenie są odpowiedzialne kanały sodowe które pod wpływem bodźca otwierają się , następuje przepływ jonów Na do ansollemy.

Wywołana lokalna depolaryzacja przenosi się w postać fali na sąsiednie obszary . Jest to tzw. Przewodnictwo ciągłe

Charakterystyczne dla włókien bez mielinowych ( nagich ) w ukł obwodowym. Pierwotną polaryzacją błony przywraca pompa sodowo - potasowa

II) W CUN we włóknach mielinowych osłonka jest izolatorem a kanały dla jonów Na znajdują się w przewężeniach RANVIERA.

Pole elektryczne powstaje w przewężeniach , przenosi się skokowo do następnego przewężenia z dużą prędkością jest zwane przewodnictwem skokowym.

1

---