Pytania na egzamin-kolokwium z oceny oddziaływania na środowisko

1. Co to jest decyzja środowiskowa/decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach i kiedy jest wymagana:

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia jest kluczową, z punktu widzenia ochrony środowiska, decyzją wymaganą w trakcie procesu inwestycyjnego. Jeżeli przed jej wydaniem wymagane jest sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (z mocy prawa lub postanowienia właściwego organu), to organ wydający decyzję ma obowiązek przeprowadzić procedurę udziału społeczeństwa.

Kiedy wymagana jest decyzja:

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymagane jest dla przedsięwzięć zaliczanych do „mogących znacząco oddziaływać na środowisko” - przedsięwzięcia te wymienione są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko [Dz. U. Nr Nr 257, poz. 2573 ze zm.]; przedsięwzięcia te dzielą się przy tym na:

- przedsięwzięcia, dla których w trakcie procedury OOŚ (a więc i wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe; wymienione w § 2 powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów (jest to tzw. I grupa przedsięwzięć),

- przedsięwzięcia, dla których w trakcie procedury OOŚ sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest fakultatywne - raport jest dla nich wymagany jeśli postanowi tak organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach; wymienione są one w § 3 powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów (jest to tzw. II grupa przedsięwzięć),

- zaliczanych do mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 (jest to tzw. III grupa przedsięwzięć) - w tym wypadku nie ma żadnej listy - za mogące znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 może być uznane każde przedsięwzięcie, również niewymienione w powołanym wyżej rozporządzeniu Rady Ministrów.

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymagane jest także, jeżeli przed realizacją wymagane jest uzyskanie jednej z decyzji administracyjnych wymienionych w art. 46 ust. 4 ustawy POŚ (np. decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej, pozwolenia na budowę drogi innej niż krajowa) albo dokonanie zgłoszenia robót budowlanych (art. 46 ust. 4a ustawy POŚ).

Zgodnie z powołanym wyżej rozporządzeniem Rady Ministrów do I grupy przedsięwzięć zaliczane są:

- wszystkie autostrady i drogi ekspresowe (§ 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia) [odpowiada to przepisowi załącznika I pkt 7 (b) Dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urz. WE L 175 z 5.07.1985 ze zm.)];

- drogi krajowe oraz inne drogi publiczne o nie mniej niż czterech pasach ruchu, o długości nie mniejszej niż 10 km (§ 2 ust. 1 pkt 30 rozporządzenia) [odpowiada to przepisowi załącznika I pkt 7 (c) dyrektywy 85/337/EWG].

Do II grupy przedsięwzięć zaliczane są:

- drogi publiczne o nawierzchni utwardzonej, niewymienione w § 2 ust. 1 pkt 29 i 30, z wyłączeniem przedsięwzięć polegających na budowie zjazdów z dróg publicznych (§ 2 ust. 1 pkt 56 rozporządzenia) [odpowiada to przepisowi załącznika II pkt 10 (e) dyrektywy 85/337/EWG] - do grupy tej należą też drogi krajowe o długości poniżej 10 km lub mniej niż 4 pasach ruchu.

Wynika z tego, że w zasadzie wszystkie drogi publiczne zaliczane są albo do I, albo do II grupy przedsięwzięć, w związku z czym na ich budowę lub remont zawsze wymagana będzie decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (z obowiązkowym albo fakultatywnym raportem).

Jednocześnie drogi te mogą należeć do III grupy przedsięwzięć - jeśli mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 (zob. rozdz. III.3).

Treść decyzji:

Zasadniczym zadaniem i treścią decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest określenie takich warunków realizacji przedsięwzięcia, aby zabezpieczyć w możliwie szerokim zakresie interesy ochrony środowiska godząc je z interesami przemawiającymi za realizacją przedsięwzięcia.

W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach właściwy organ określa, zgodnie z art. 56 ust. 2:

- rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia,

- warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich,

- wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym,

- wymogi w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych, w odniesieniu do przedsięwzięć zaliczanych do zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii,

- wymogi w zakresie ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedsięwzięć, dla których przeprowadzono postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko,

- w przypadku, o którym mowa w art. 135 ust. 1 - stwierdzenie konieczności utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania.

Ponadto, zgodnie z art. 75 ust. 5 ustawy POŚ, w decyzji tej określić należy wymagany zakres kompensacji przyrodniczej. Do obowiązku określenia kompensacji odnoszą się także art. 35 i 35a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody [Dz. U. Nr 92, poz. 880 ze zm.]

Skutki prawne decyzji:

Zgodnie z art. 56 ust. 9 ustawy POŚ, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wiąże organy wydające decyzje, o których mowa w art. 46 ust. 4 pkt 2-9 tej ustawy - np. decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej lub pozwolenia na budowę drogi innej niż krajowa (do wniosku o te decyzje inwestor musi dołączyć decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach).

Oznacza to, iż organy wydające wymienione wyżej decyzje muszą sprawdzić, czy rozwiązania projektowe zgodne są z decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach i nie mogą określić takich parametrów tego przedsięwzięcia, które nie pozwoliłyby na dotrzymanie tych warunków środowiskowych.

2. Metody prognozowania:

Opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio-i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:

1. istnienia przedsięwzięcia,

2. wykorzystywania zasobów środowiska,

3. emisji;

Opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę - opisać zasadę oceny oddziaływań poprzez matrycę Leopolda

Wypełnić matrycę Leopolda dla wariantu proponowanego przez wnioskodawcę

Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko (zgodnie z wynikami otrzymanymi w macierzy Leopolda), obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:

- realizacji (budowy) przedsięwzięcia,

- istnienia (eksploatacji) przedsięwzięcia,

- wykorzystywania zasobów środowiska,

- emisji.

1. Etap budowy

1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi łącznie z glebą

• zmiany w ukształtowaniu terenu

• zanieczyszczenia gleb

• zagrożenia związane z wytwarzaniem odpadów (podaj rodzaje odpadów i odpadów niebezpiecznych wraz z symbolami wg rozporządzenia katalog odpadów), zaproponuj sposób gospodarowania, postępowania z odpadami

• przedstawić rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływania

1. Oddziaływanie na wody podziemne

• zmiana poziomu wód gruntowych

• zmiana jakości wód podziemnych i gruntowych

• zagrożenia przenikaniem zanieczyszczeń do wód gruntowych i podziemnych

• przedstawić rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływania

1. Oddziaływanie na wody powierzchniowe

• zmiana reżimu hydrologicznego - stanów wód (poprzez piętrzenie), przepływów (pobory, zrzuty ścieków i/lub wód opadowych) - odnieść się do wartości liczbowych - przepływów i stanów obecnie i w przyszłości

• ew. zmiany stosunków wodno-gruntowych

• przedstawić rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływania

1. Oddziaływanie na jakość powietrza

• emisja pyłów, gazów, odorów

• ew. zmiany klimatyczne (przy piętrzeniu, stawach)

1. Oddziaływanie na klimat akustyczny

2. Oddziaływanie na przyrodę żywą i krajobraz

• zmiana zagospodarowania - zmiana roślinności - zmiana fauny

• zmiany krajobrazowe

1. Oddziaływanie na dobra materialne i dziedzictwo kultury

2. Oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi

• najbliżsi mieszkańcy i korzystający z inwestycji

• oddziaływanie na zdrowie

• oddziaływanie na społeczność - zaspokajanie potrzeb (np. ujęcia, oczyszczalnie, miejsca do rekreacji), uporządkowanie gospodarki ściekowej (np. oczyszczalnie, zbieranie wód opadowych, kanalizacja), utworzenie miejsc pracy, zagospodarowanie nieużytków

1. Podsumowanie

2. Etap eksploatacji

1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi łącznie z glebą

• zanieczyszczenia gleb

• zagrożenia związane z wytwarzaniem odpadów (podaj rodzaje odpadów i odpadów niebezpiecznych wraz z symbolami wg rozporządzenia katalog odpadów), zaproponuj sposób gospodarowania odpadami

• ew. erozja poniżej piętrzenia

• przedstawić rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływania

1. Oddziaływanie na wody podziemne

• zmiana poziomu wód gruntowych

• zmiana jakości wód podziemnych i gruntowych

• zagrożenia przenikaniem zanieczyszczeń do wód gruntowych i podziemnych

• przedstawić rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływania

1. Oddziaływanie na wody powierzchniowe

• zmiana reżimu hydrologicznego - stanów wód (poprzez piętrzenie), przepływów (pobory, zrzuty ścieków i/lub wód opadowych) - odnieść się do wartości liczbowych - przepływów i stanów obecnie i w przyszłości

• ew. zmiany stosunków wodno-gruntowych

• zmiana jakości - poprzez zrzuty ścieków i/lub wód opadowych - odnieść się do wartości liczbowych - stężeń zanieczyszczeń obecnie i w przyszłości

• przedstawić rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływania

1. Oddziaływanie na jakość powietrza

• emisja pyłów, gazów, odorów

• ew. zmiany klimatyczne (przy piętrzeniu, stawach)

1. Oddziaływanie na klimat akustyczny

2. Oddziaływanie na przyrodę żywą i krajobraz

• zmiana zagospodarowania - zmiana roślinności - zmiana fauny

• zmiany krajobrazowe

1. Oddziaływanie na dobra materialne i dziedzictwo kultury

2. Oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi

• najbliżsi mieszkańcy i korzystający z inwestycji

• oddziaływanie na zdrowie

• oddziaływanie na społeczność - zaspokajanie potrzeb (np. ujęcia, oczyszczalnie, miejsca do rekreacji), uporządkowanie gospodarki ściekowej (np. oczyszczalnie, zbieranie wód opadowych, kanalizacja), utworzenie miejsc pracy, zagospodarowanie nieużytków

1. Podsumowanie

3. Awaria

1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi łącznie z glebą

2. Oddziaływanie na wody podziemne

3. Oddziaływanie na wody powierzchniowe

4. Oddziaływanie na jakość powietrza

5. Oddziaływanie na klimat akustyczny

6. Oddziaływanie na przyrodę żywą i krajobraz

7. Oddziaływanie na dobra materialne i dziedzictwo kultury

8. Oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi

9. Podsumowanie

3. Zakres raportu o oddziaływaniu na środowisko planowanego przedsięwzięcia

Raport o oddziaływaniu na środowisko w myśl art. 52 ustawy prawo ochrony środowiska powinien obejmować następujące zagadnienia:

1. Opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:

a)     charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji,

b)     główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych

c)     przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia,                          

2. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia,

3. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,

4. Opis analizowanych wariantów, w tym wariantu:
   a) polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia,
   b) najkorzystniejszego dla środowiska
wraz z uzasadnieniem ich wyboru.

5. Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w wypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko,

6. Analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych w obrębie terenu, na którym ma być realizowane przedsięwzięcie,

7. Uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na:                            

      - ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze,

      - powierzchnię ziemi z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, krajobraz, klimat,

      - dobra materialne,

      - zabytki i krajobraz kulturowy objęte istniejąca dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków,

      - wzajemne oddziaływanie między tymi elementami,

8. Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia  na środowisko obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko, średnio i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływanie na środowisko wynikające z:

a)      istnienia przedsięwzięcia,

b)      wykorzystywania zasobów środowiska,

c)      emisji    

oraz opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę,

9. Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacje przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko,

10.Dla dróg będących przedsięwzięciami, dla których sporządzenie raportu jest  obligatoryjne, określenie założeń do:

a)      ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie prac budowlanych,

b)      programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego

11. W przypadku, jeżeli planowane przedsięwzięcie związane jest z użyciem instalacji, porównanie proponowanych rozwiązań technologicznych z technologią spełniającą  następujące wymagania:

-         stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń,

-         efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii, zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw,

-         stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów,

-         rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji,

-         wykorzystanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej, postęp naukowo-techniczny

12.  Wskazanie, czy dla przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich,

13.  Przedstawienie zagadnień w formie graficznej,

14.  Mapy dla przedsięwzięć, dla których sporządzenie raportu jest obligatoryjne:

a)      dróg oraz linii kolejowych:

-         w skali 1:10 000 lub większej - dla przedsięwzięć lokalizowanych na obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy  z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody oraz terenie ich otulin

-         w skali 1:25 000 lub większej - dla przedsięwzięć na pozostałych obszarach,

b)      napowietrznych linii energetycznych

c)      instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu

15. Analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem,

16. Przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji,                   

17. Wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy jakie napotkano opracowując raport,

18.  Streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie,

19.  Nazwisko osoby lub osób sporządzających raport,

20.  Źródła informacji stanowiące podstawę sporządzenia raportu,

21.  Informacje obejmujące punkty 4-7 powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów w odniesieniu do siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i  zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000,

22.  Jeżeli dla planowanego przedsięwzięcia  konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, do raportu powinna być dołączona poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru,  na którym konieczne jest utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania. Nie dotyczy  to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej,

23.  Jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, raport  powinien zawierać porównanie proponowanej techniki z najlepszymi dostępnymi technikami,

24.  Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na etapach jego realizacji, eksploatacji oraz likwidacji.

4. Elementy środowiska

Opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia:

• Charakterystyka fizjograficzna obszaru:

• Położenie administracyjne

• Regionalizacja geograficzna

• Rzeźba terenu

• Użytkowanie terenu (wraz z uwarunkowaniami wynikającymi z zagospodarowania przestrzennego), sąsiedztwo, najbliższe zabudowania, powiązania komunikacyjne

• Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne

• Budowa geologiczna

• Gleby

• Wody podziemne (zbiorniki wód podziemnych, ujęcia wód podziemnych)

• Jakość wód podziemnych

• Hydrografia i hydrologia

• Opis zlewni :

• Opis zlewni i rzeki

• Dane ilościowe (przepływy charakterystyczne)

• Dane jakościowe

• Istniejące użytkowanie wód w zlewni

Ocena stanu istniejącego jakości wód powierzchniowych w oparciu o:

1. przepisy prawne dot. stanu wód (jakościowego) - Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych z dnia 20 sierpnia 2008 r. (Dz.U. Nr 162, poz. 1008)

2. przepisy prawne dot. jakości wód ze względu na sposób ich wykorzystania

1. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia z dnia 2002-11-27 (Dz.U.2002 Nr 204, poz. 1728)

2. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych z 4-10-2002 Dz.U.2002.176.1455

3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach z 16-10-2002 Dz.U.2002.183.1530

• Warunki klimatyczne i akustyczne, jakość powietrza

• Klimat, opady, wiatry

• Jakość powietrza

• Warunki akustyczne

Przynależność do strefy w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza z dnia 6 marca 2008 r. (Dz.U. Nr 52, poz. 310)

Programy ochrony powietrza - sprawdzić czy istnieją dla analizowanego obszaru (na poziomie województwa)

Mapy akustyczne - sprawdzić czy istnieją dla analizowanego obszaru (na poziomie województwa)

Ocena istniejącego stanu w oparciu o:

• Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu z dnia 3 marca 2008 r. (Dz.U. Nr 47, poz. 281)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku z dnia 2007-06-14 (Dz.U. 2007 Nr 120, poz. 826)

• Otoczenie przyrodnicze planowanej inwestycji

• Szata roślinna i świat zwierzęcy w obszarze oddziaływania planowanej inwestycji

• Formy ochrony przyrody - obszary i obiekty podlegające ochronie przyrody i krajobrazu (parki narodowe i ich otuliny, rezerwaty przyrody; parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody, obszary NATURA 2000 (z listy rządowej i z SHADOW LIST), użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne; zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; chronione gatunki roślin, zwierząt i grzybów występujące na obszarze oddziaływania planowanej inwestycji).

!!!!! uwzględnić obiekty zabytkowe!!!!!! Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

- Rejestr (urzędowy) zabytków

- Wojewódzki Konserwator Zabytków

5. Znacznie procesu oceny oddziaływania na środowisko

Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ) (ang. environmental impact assessment) jest jednym z podstawowych instrumentów prawnych ochrony środowiska. Wywodzi się z amerykańskiej ustawy o państwowej polityce wobec środowiska (NEPA - National Environmental Policy Act).

W Polskim prawie ocena ma umocowanie w ustawie Prawo ochrony środowiska (poś), która wprowadza procedurę admistracyjną: postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (postępowanie OOŚ). Postępowanie to wszczyna się dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub obszar Natura 2000 (art. 51 poś).

Listę przedsięwzięć „mogących znacząco oddziaływać na środowisko” zawiera "Rozporządzenie (...) w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko". Nie ma ustalonej listy przedsięwzieć mogących oddziaływać na obszar Natura 2000 - w tym przypadku procedurę OOŚ wszczyna się zawsze, gdy zachodzi podejrzenie, że przedsięwzięcie może na obszar Natura 2000 oddziaływać.

W ramach postępowania może być wymagane sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko: dla części "dużych" przedsięwzięć obligatoryjnie, dla innych - w drodze decyzji administracyjnej. Postępowanie OOŚ kończy wydane przez prowadzący je organ decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsiewzięcia.

Przeprowadzenie postępowania OOŚ wymagają także przedsięwzięcia mogące mieć oddziaływanie transgraniczne (art. 58 i 59 poś).

Postępowanie OOŚ prowadzi się także - wg odmiennej procedury niż dla przedsięwzięć - w stosunku do koncepcji zagospodarowania kraju, projektów zagospodarowania przestrzennego, strategii rozwoju regionalnego, szeregu projektów innych strategii, planów, programów i polityk (art. 40 poś).

Tylko do przeczytania i zanalizowania!!!!!!!!!! wybrać z tekstu

PODSTAWY OCENY ODDZIAŁYWAŃ ŚRODOWISKOWYCH

Potrzeba kompleksowego podejścia do oceniania skutków środowiskowych jest jednoznacznie zapisana w przepisach, zaleceniach oraz dobrej praktyce procedury OOŚ, zarówno w przypadkach oddzielnych instalacji, jak i przy tzw. ocenach strategicznych. Dlatego metodycznych podstaw opracowywania systemu SKOS na potrzeby pozwolenia zintegrowanego należy przede wszystkim szukać w doświadczeniach OOŚ. Proces OOŚ powinien obejmować wielokierunkową i kompleksową analizę stanu i możliwych zmian środowiska. Ma oceniać, w jakim stopniu projekt przedsięwzięcia ma się do zapisów prawa oraz do innych uwarunkowań związanych z ochroną środowiska. Powinny być oceniane rodzaje i rozmiary strat środowiskowych, a także możliwości ich uniknięcia, minimalizacji i kompensacji. Proces OOŚ ma więc wyjaśniać współzależność komponentów środowiska, w tym rolę składników biotycznych. Wymaga się uwzględnienia naturalnych procesów ewolucji przyrody i ich możliwego zakłócenia. Szczególna uwaga ma być zwracana na obszary chronione oraz przewidziane do ochrony. Są to fundamentalne podstawy SKOS - współzależność procesów środowiskowych, w tym antropogennych, na tle ewolucji środowiska jako całości. System ocen oddziaływania na środowisko stał się, zarówno w Europie, jak i w Polsce, zasadniczym narzędziem zarządzania środowiskiem. Wszystko wskazuje na to, że takim pozostanie. Dzisiaj obejmuje on bardzo szeroki zakres analiz możliwych następstw głównych oddziaływań cywilizacyjnych, włącznie z wpływami na tak specjalne sfery jak różnorodność biologiczna, zdrowie psychiczne i ład przestrzenny. Te i inne sfery wymagają podejścia kompleksowego. Nie ma takiej materialnej działalności człowieka, która nie wywierałaby wpływu na przyrodę. Każda taka działalność zubaża środowisko, jeśli jest prowadzona na obszarach chronionych lub mało zmienionych. Jedynie na terenach zdewastowanych i długo użytkowanych można, działając świadomie, uzyskać restytucję niektórych cech środowiska i ewentualnie poprawę środowiska w całości. Należy już na wstępie zwrócić uwagę, że nowe instalacje i rozbudowa istniejących, często i coraz częściej następują na terenach Europy o obniżonej wartości przyrodniczej do dewastacji włącznie - więc coraz częściej będzie można mówić o rodzaju premii dla tych działań, które relatywnie poprawiają stan środowiska, a przynajmniej stan niektórych jego komponentów. Taką sytuację w systemie oceniania środowiskowego na potrzeby IPPC będziemy nazywać kategorią promującą, gdyż już nie mieści się ona w hierarchii waloryzacyjnej generalnie przyjętej dla SKOS. Czytelne relacje, działalność gospodarcza a środowisko, występują w wielu branżach. Silne wpływy na środowisko biotyczne wywierają zwłaszcza: górnictwo, przemysł ciężki, intensyfikacja rolnictwa, melioracje, infrastruktura techniczna i zabudowa mieszkalna. Także każda przebudowa gatunkowa roślin i zwierząt (introdukcje, modyfikacje genetyczne, rozwój upraw plantacyjnych i masowej hodowli) prowadzi do istotnych zagrożeń różnorodności. Na parametry fizykochemiczne otoczenia oraz bezpośrednio lub pośrednio na ludzkie zdrowie ma wpływ praktycznie każda działalność materialna. Można zatem przyjąć, że w zdecydowanej większości przypadków oceniany wpływ instalacji mierzony metodami SKOS będzie negatywny. Wśród przedsięwzięć objętych dyrektywą IPPC trudno dziś wskazać takie, które wiązałyby się z instalacjami o pozytywnej kompleksowej ocenie środowiskowej. Poza PZ łatwiej wyobrazić sobie takie sytuacje; a więc w procesie uzgadniania pozwolenia zintegrowanego należy wyodrębniać te części lub elementy zakładu lub instalacji, które wykazują cechy pozytywnego łącznego oddziaływania na środowisko. Nie należy przez to rozumieć tradycyjnego eksponowania działań na rzecz zieleni i biernej ochrony fauny. Zazwyczaj każda przebudowa gatunkowa roślin i zwierząt (introdukcje, modyfikacje genetyczne, rozwój upraw plantacyjnych i masowej hodowli) prowadzi do istotnych zagrożeń różnorodności. Na parametry fizykochemiczne otoczenia oraz bezpośrednio lub pośrednio na ludzkie zdrowie ma wpływ praktycznie każda działalność materialna. Chcąc stworzyć uniwersalny wielokryterialny system oceny tego wpływu należy zadbać o obiektywne wyróżnienie istotnych oddziaływań i stałe weryfikowanie tego rankingu z zalecanym stosowaniem prostych kryteriów zdrowotnych i jakości życia. Zatem pierwszym problemem SKOS jest wypracowanie naukowo uzasadnionych kryteriów oceny antropogennych zmian w środowisku. Przy czym zestaw różnych kryteriów branżowych i kompleksowych musi zawierać sposoby wyznaczania oddziaływań granicznych, poniżej poziomu, których można uznać oddziaływanie za pomijalne. Trudności wiążą się przede wszystkim ze złożonością przestrzennego i czasowego zmniejszania się natężenia zagrożenia w oddalającym się otoczeniu źródła Związana funkcyjnie lub korelacyjnie z oddziaływaniem antropogennym (emisją) jakość środowiska bardzo różnie zależy od natężenia czynnika antropogennego. Możliwe są także przebiegi proporcjonalne, zarówno pozytywne jak i odwrócone. Zależność jakości środowiska determinowanego antropogennie od gęstości przestrzennej może wykazywać cechy zbieżności z określoną wartością tej gęstości, nie koniecznie maksymalną. Może też występować proporcjonalna zależność jakości środowiska od gęstości przestrzennej czynników antropogennych. Z powyższego wynika nieunikniona umowność wszelkich systemów mających na celu wartościowanie środowiska, w tym także wartościowanie spodziewanych lub obserwowanych oddziaływań wywołanych np. powstaniem lub funkcjonowaniem instalacji. Jeśli przyjmiemy, a tak jest w rzeczywistości, że przestrzenno-czasowy obraz fizycznych, geochemicznych, a także społecznych oddziaływań jest dla każdych konkretnych warunków swoisty, niepowtarzalny i wciąż ulegający zmianom wraz ze zmianami presji oraz środowiska, to oczywistym jest, że najlepszą drogą do wartościowania oddziaływań jest ich w miarę reprezentatywne próbkowanie. Okazuje się także, że stosowane modele, algorytmy oraz normy wyprowadzane z analogii są zbyt często mniej wiarygodne od oceny eksperckiej. Jednocześnie brakuje ekspertów w szeregu wąskich dziedzinach związanych z interakcją człowiek- środowisko. Mamy dwa paradoksy u samego teoretycznego fundamentu ocen środowiskowych: obiektywna analiza z elementami kwantyfikacji jest gorsza od zbioru opinii fachowców, zaś złożoność oddziaływań cywilizacyjnych na środowisko wykracza poza możliwości rozpoznania ich przez współczesną naukę. Ten swoisty agnostycyzm potęgowany jest w jakże częstych sytuacjach braku czasu i pieniędzy na badania oraz przy potrzebie analizowania łącznego efektu różnorakich oddziaływań. Wszystko to upoważnia do podejmowania prac nad systemami uproszczonymi, takimi jak wykorzystywane w procedurach OOŚ, w tym w wysoce zaawansowanej jej odmianie - pozwoleniu zintegrowanym. Zasadniczą częścią ocen jest określenie oddziaływania instalacji (obiektu) na wszystkie elementy środowiska. Obecnie zestaw tych elementów rozumie się szerzej niż dotychczas. Obejmują one komponenty abiotyczne (powierzchnia ziemi, gleba, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze i klimat, warunki akustyczne, złoża kopalin), biotyczne (świat zwierzęcy, roślinność i człowiek) ale też wszystkie elementy łącznie (krajobraz) i wreszcie dobra materialne i dziedzictwo kultury. Istotnym zapisem jest zobowiązanie wykonawcy oceny, a także przygotowującego wniosek PZ, do przeanalizowania wzajemnych powiązań tych elementów. Wymóg ten dotyczy wszystkich kategorii ocen z koniecznymi modyfikacjami związanymi z konkretnym etapem opracowania. Oznacza to np., że w fazie oceniania wariantów (opcji) należy zbudować odrębny schemat funkcjonowania środowiska i dopiero na jego tle wskazywać na odrębności SKOS. Tak realizować należy istotną w polityce środowiskowej UE zasadę regionalnego podejścia. Więcej, w podobny sposób mogą być rozpatrywane i wzmacniane decyzyjnie odrębności lokalne. Wskazywanie różnic regionalnych i lokalnych nie może utrudniać potrzeby uwzględniania jednocześnie występujących przy wariantowaniu różnic wynikających z odmienności przedkładanych dokumentacji technicznych (projektu budowlanego, opisów technologicznych itd.). Z natury rzeczy procedury obejmujące wszystkie sfery systemu człowiek- środowisko muszą być złożone i jednocześnie wyważone, powinny naśladować spójność systemu, ale też muszą spełniać kryteria postępu w procesie decyzyjnym. Decyzyjna procedura OOŚ/PZ winna wpisywać się w znany schemat zarządzania środowiskiem P-S-R (Załącznik 1), co oznacza dyscyplinę interaktywności oraz bieżącą niezależną kontrolę funkcjonowania. To jedno z ważnych kryteriów zasadności przyjętego SKOS. Proces PZ, podobnie do procesu OOS, staje się zatem złożonym, wielokierunkowym zabiegiem. Jego struktura i związki z szeroko rozumianym otoczeniem przyrodniczym i społecznym wymaga stałych usprawnień i dyskusji z udziałem wszystkich stron zaangażowanych w ten proces. Dalszy rozwój tych systemów spodziewany jest po wprowadzeniu nowych narzędzi oceniania wpływów środowiskowych, jak złożone wskaźniki emisyjne, biologiczne kryteria oceny jakości komponentów środowiska, upowszechnienie zintegrowanych pozwoleń ekologicznych wraz z zasadami i pełnymi listami najlepszych dostępnych technik i technologii oraz stopniowo rozwijającą się sferą dobrowolnej kontroli środowiskowej. W ten sposób procesy OOŚ i PZ będą się uzupełniały, a z czasem możliwe jest ich złączenie w integralny system oceniania skutków środowiskowych działalności cywilizacyjnej. Jednym z formalnych warunków przechodzenia do takiego systemu jest utrwalenie metodyki SKOS.

UWAGA: 15 XI 2008 ZMIENIŁO SIĘ PRAWO I PROCEDURA OOŚ (ARTYKUŁ CZĘŚCIOWO NIEAKTUALNY)

W dniu 15 listopada weszła w życie ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227) Zgodnie z art. 174 tej ustawy wchodzi ona w życie z dniem 15 listopada z wyjątkiem art. 121 i 123 ust. 1, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.

Ustawa nowelizuje m. in.:

• Ustawę z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287),

• Ustawę z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435),

• Ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947).

• Ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118),

• Ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002),

• Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150),

• Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251),

• Ustawę z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019),

• Ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) (Dz. U. z 2004 r. Nr 70, poz. 631),

• Ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880),

• Ustawę z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2004 r. Nr 281, poz. 2784),

• Ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r. Nr 75, poz. 493).

dodatkowo!!!!

Oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedsięwzięć (art.25 - 37)

Ustawa podejmuje próbę ujednolicenia systemu OOS w Polsce w odniesieniu do konkretnych projektów inwestycyjnych (nazywanych przedsięwzięciami). Podkreślić należy, iż w Polsce, odmiennie niż w Unii Europejskiej, mianem oceny oddziaływania na środowisko określało się dotąd jedynie raport (dokumentację) OOS nie zaś, tak jak w Unii - całą procedurę oceny. W ustawie mówi się o postępowaniu w sprawie oceny, którego elementem jest wykonanie raportu OOS. Ustawa idzie śladem praktyki w Unii Europejskiej i likwiduje wymóg wykonywania OOS przez biegłych - nie ma żadnych ograniczeń podmiotowych kto może wykonywać raport oddziaływania na środowisko. Rozwiązanie to wzbudzało początkowo pewne wątpliwości, ale w toku prac sejmowych zostało dość powszechnie zaakceptowane. Kluczowe znaczenie dla zakresu OOS ma lista przedsięwzięć wymagających OOS określona w Dyrektywie 335/85/EWG. Wykracza ona poza zakres pojęcia "inwestycji" w Polsce, stąd też zamiast "inwestycji" w myśl ustawy używamy terminu "przedsięwzięcie" co umożliwia objęcie rodzajów działalności wymienionych w Aneksach do Dyrektywy 85/337/EWG i 97/11/WE (jak np. scalania gruntów) nie będących inwestycjami w rozumieniu polskiego prawa. W ustawie zachowano zaproponowaną w projekcie dość mylącą terminologię. Określając przedsięwzięcia, dla których wymagane jest wykonanie raportu OOS ustawa rozróżnia "planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko" wymagające sporządzenia raportu (odpowiednik Aneksu I i kontynuator "inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi") oraz "planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu może być ustalony na podstawie ust.2" (odpowiednik przedsięwzięć z Aneksu II i kontynuator "inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska"). Na szczególną uwagę zasługuje zastosowanie procedury selekcji w odniesieniu do przedsięwzięć określonych w Aneksie II Dyrektywy 85/337/EWG. O ile dotąd w Polsce wszystkie inwestycje "mogące pogorszyć stan środowiska" (wzorowane na tych z Aneksu II) wymagały wykonania raportu OOS, to w myśl ustawy i w ślad za wymaganiami dyrektywy teraz jest przeprowadzana selekcja zgodnie z takimi kryteriami jak: charakterystyka, usytuowanie oraz skala potencjalnego oddziaływania, określonymi zgodnie z Aneksem III do dyrektywy. Do czasu ukazania się rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz kryteriów kwalifikujących przedsięwzięcie do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko (Załącznik 1) w dalszym ciągu obowiązują listy przedsięwzięć z Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 14 lipca 1998 roku (Dz.U.nr93, poz. 589). W art.31 ustawa określa wymagania co do raportu OOS. Nie odbiegają one zbytnio od obecnie obowiązujących, z tym tylko, iż większy nacisk położono na zgodność z wymaganiami w tym zakresie określonymi w dyrektywie. 

---