Skala Norton
Stan fizyczny |
Stan psychiczny |
Aktywność fizyczna |
Zdolność poruszania się |
Nietrzymanie stolca/moczu |
dobry (4) |
czujny (4) |
chodzi sam (4) |
pełna (4) |
nie (4) |
dość dobry (3) |
apatyczny (3) |
z pomocą (3) |
lekko ograniczona (3) |
sporadycznie (3) |
zły (2) |
splątany (2) |
siedzi (2) |
bardzo ograniczona (2) |
nietrzymanie moczu (2) |
bardzo zły (1) |
zamroczony (1) |
brak (1) |
brak (1) |
nietrzymanie stolca (1) |
Liczba poniżej 14 punktów świadczy o ryzyku odleżyn.
Skala Glasgow (Glasgow Coma Scale - GSC) jest najbardziej popularną skalą pomagającą określić jak głęboko poszkodowany jest nieprzytomny.
GSC składa się z trzech etapów i ocenia u badanego:
- otwieranie oczu,
- reakcję słowną,
- odpowiedź ruchową (najlepszą)
W trakcie badania przyznawane są następujące punkty:
otwieranie oczu |
reakcja słowna |
odpowiedź ruchowa |
spontaniczne |
pełna orientacja |
odpowiednia do poleceń |
na głos, zawołanie |
mowa chaotyczna |
celowa |
na ból |
mowa niewłaściwa |
ruch ucieczki na ból |
gdy nie otwiera oczu |
niezrozumiałe dźwięki |
zgięciowa |
|
brak |
wyprostna |
|
|
brak |
Po zsumowaniu punktów, można ocenić jak głęboko jest nieprzytomny. Maksymalna ilość punktów to 15 oznacza pełną świadomość, zaś minimalna wynosi 3 punkty i oznacza, że poszkodowany jest głęboko nieprzytomny. Ilość 8 lub mniej punktów oznacza śpiączkę.
Na podstawie przyznanych punktów ocenić można ciężkość uszkodzenia mózgu (urazu głowy):
- niewielkie uszkodzenie 13-15 punktów
- średnie uszkodzenie 9-12 punktów
- ciężkie uszkodzenie 8 lub mniej punktów
Skala Lovetta
Subiektywna, niestety, skala oceny siły mięśniowej wykorzystywana w rehabilitacji w celu postawienia diagnozy i zarejestrowania postępów działań. Określonym możliwościom mięśni przypisuje się następujące wartości:
0 - porażenie mięśnia, brak napięcia w odpowiedzi na impuls;
1 - widoczny jest tylko skurcz mięśnia bez efektu ruchowego;
2 - wyraźny skurcz, jednak manifestujący się tylko wtedy ruchem, gdy mięsień działa w odciążeniu (odpowiednia pozycja lub pomoc drugiej osoby);
3 - widoczny, pełen skurcz mięśnia (ruch), ale tylko możliwy wówczas, gdy mięsień nie pokonuje zewnętrznych oporów (np. dodatkowych ciężarków);
4 - pełen skurcz mięśnia możliwy także z pewnym niemaksymalnym oporem;
5 - pełen skurcz mięśnia możliwy z dużym (maksymalnym) oporem dla danego mięśnia.
Jak można zauważyć subiektywizm tej metody pomiaru siły przejawia się zwłaszcza w wartości 4 i 5. Wszystko zależy tutaj od możliwości siłowych nie tylko pacjenta, ale i terapeuty.
Ocena nasilenia choroby SM (skala Kurtzkego):
0 - stan prawidłowy
1 - drobne objawy neurologiczne, nieupośledzające sprawności
2 - niewielkie upośledzenie sprawności (zaburzenia chodu, widzenia, osłabienie lub wzmo-
żone napięcie kończyn)
3 - wyraźne upośledzenie czynności (niedowład jednej kończyny, niewielki niedowład
połowiczy, lekka niezborność, zaburzenia pęcherzowe)
4 - znaczne upośledzenie czynności, umożliwiające jednak w miarę normalne życie i pracę
zawodową
5 - niemożność wykonywania pracy zawodowej, samodzielne poruszanie się na dystansie
do 500 m
6 - chód możliwy na krótkich odcinkach za pomocą kul lub lasek
7 - przemieszczanie się tylko na wózku inwalidzkim
8 - całkowite unieruchomienie w łóżku z możliwością posługiwania się kończynami górnymi
9 - całkowite unieruchomienie w łóżku bez możliwości wykonywania jakichkolwiek
czynności
10 - śmierć na skutek stwardnienia rozsianego
Skala Ashworth
Skala Ashworth ocenia sie stan napiecia miesni.Jest to skala nasilenia spastycznosci.
0-napiecie prawidłowe lub obniżone
1-nieznaczny wzrost napiecia wystepujacy przy chwytaniu i uwalnianiu lub objawiajacy sie
minimalnym wzrostem napiecia miesni w koncowej fazie ruchu zginania lub prostowania
1+ -nieznaczny wzrost w stanie napiecia miesnia przy chwytaniu i uwalnianiu oraz wyst. w
drugiej połowie zakresu ruchu w stawie
2-bardziej zaznaczony wzrost napiecia miesnia przez wieksza czesc zakresu ruchu w stawie
ale dotknieta czesc konczyny daje sie łatwo poruszac
3-wyrazny wzrost napiecia miesnia , ruch bierny trudny do wykonania
4-dotknieta czesc (czesci) sztywne w zgieciu i wyproscie
ADL - Skala oceny podstawowych czynności życia codziennego Katz'a
Za każdą twierdzącą odpowiedź badany otrzymuje 1 punkt.
Za odpowiedź przeczącą - 0 punktów.
Czynności życia codziennego |
Pacjent |
TAK/NIE |
Kąpanie się nie wymaga pomocy lub pomoc potrzebna tylko przy myciu jednej części ciała |
nie wymaga pomocy lub pomoc potrzebna tylko przy myciu jednej części ciała |
. |
Ubieranie się ubiera się bez żadnej pomocy lub pomoc potrzeba tylko przy wiązaniu sznurówek |
ubiera się bez żadnej pomocy lub pomoc potrzeba tylko przy wiązaniu sznurówek |
. |
Korzystanie z toalety idzie do toalety, korzysta z niej, poprawia ubranie i wraca z toalety bez pomocy (może używać laski, chodzika, w nocy basenu lub nocnika) |
idzie do toalety, korzysta z niej, poprawia ubranie i wraca z toalety bez pomocy (może używać laski, chodzika, w nocy basenu lub nocnika) |
. |
Poruszanie się przemieszcza się z/do łóżka lub na krzesło bez pomocy (może używać laski lub chodzika) |
przemieszcza się z/do łóżka lub na krzesło bez pomocy (może używać laski lub chodzika) |
. |
Kontrolowane wydalanie moczu i stolca całkowicie panuje nad zwieraczami |
całkowicie panuje nad zwieraczami |
. |
Jedzenie spożywa posiłek bez pomocy (ewentualnie wymaga pomocy w krojeniu mięsa lub smarowaniu pieczywa masłem) |
spożywa posiłek bez pomocy (ewentualnie wymaga pomocy w krojeniu mięsa lub smarowaniu pieczywa masłem) |
. |
RAZEM: |
. |
. |
Wynik:
0-2 punkty - znaczne upośledzenie sprawności w zakresie ADL
3-4 punkty - umiarkowane upośledzenie sprawności w zakresie ADL
5-6 punktów - osoby sprawne w zakresie czynności życia codziennego
AMTS - Skrócony Test Sprawności Umysłowej (Abbreviated Mental Test Score, Hodkinson 1972)
Zadaj kolejno poniższe pytania. Badany otrzymuje 1 punkt za każdą prawidłową odpowiedź lub 0 punktów za brak lub złą odpowiedź . Na koniec testu podlicz punkty.
Ile ma Pan / Pani lat?
Która jest godzina ? (podać z dokładnością do 1 godziny)
Proszę powtórzyć podany adres: ulica Gruszkowa 42 XXXX
Który mamy rok?
Jaki jest Pana / Pani adres?
Kto to jest Jan Paweł II?
Kiedy się Pan / Pani urodził/a? (proszę podać pełną datę)
W którym roku rozpoczęła się Druga Wojna Światowa?
Jak nazywa się Prezydent?
Policz wspak od 20 odejmując 1.
Proszę przypomnieć adres, który wcześniej podałam/em.
RAZEM:
Wynik:
0-3 - ciężkie upośledzenie pamięci,
4-6 - umiarkowane upośledzenie pamięci,
7-8 - łagodne upośledzenie pamięci,
9-10 - stan prawidłowy.
SKALA OCENY ZŁOŻONYCH CZYNNOŚCI ŻYCIA CODZIENNEGO ( SKALA
LAWTONA ) - IADL
1. Czy potrafisz korzystać z telefonu ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = zupełnie nie jesteś w stania korzystać
2. Czy jesteś w stanie dotrzeć do miejsc poza odległością spaceru ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = zupełnie nie jesteś w stanie podróżować, dopóki nie poczyni się
specjalnych przygotowań
3. Czy wychodzisz na zakupy po artykuły spożywcze ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = zupełnie nie jesteś w stanie robić jakichkolwiek zakupów
4. Czy możesz samodzielnie przygotować sobie posiłki ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = nie jesteś w stanie
5. Czy możesz samodzielnie wykonywać prace domowe (np. sprzątanie) ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = zupełnie nie jesteś w stanie
6. Czy możesz samodzielnie majsterkować / wyprać swoje rzeczy ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = nie jesteś w stanie
7. Czy samodzielnie przygotowujesz i przyjmujesz leki ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = nie jesteś w stanie
8. Czy samodzielnie gospodarujesz pieniędzmi ?
3 = bez pomocy
2 = z niewielką pomocą
1 = nie jesteś w stanie
Wynik końcowy…………/24
Max. 24 punkty. Ogólna liczba punktów ma znaczenie tylko w odniesieniu do konkretnego
pacjenta, spadek tej liczby w czasie świadczy o pogarszaniu się stanu ogólnego.
SKALA OCENY RÓWNOWAGI I CHODU
( Tinetti M. i wsp. 1986 )
RÓWNOWAGA ( Badany siedzi na twardym krześle bez poręczy )
1. Równowaga podczas siedzenia :
0 = pochyla się lub ześlizguje z krzesła
1 = zachowuje równowagę, zabezpieczony
2. Wstawanie z miejsca :
0 = niezdolny do samodzielnego wstania
1 = wstaje, ale sam pomaga sobie rękoma
2 = wstaje bez pomocy rąk
3. Próby wstawania z miejsca :
0 = niezdolny do wstania bez pomocy
1 = wstaje, ale potrzebuje kilku prób
2 = wstaje przy pierwszej próbie
4. Równowaga bezpośrednio po wstaniu z miejsca ( pierwsze 5 s. ):
0 = stoi niepewnie ( zatacza się, przesuwa stopy, wyraźnie kołysze tułowiem )
1 = stoi pewnie, ale podpiera się, używając chodzika, laski lub chwyta inne
przedmioty
2 = stoi pewnie bez żadnego podparcia
5. Równowaga podczas stania :
0 = stoi niepewnie
1 = stoi pewnie, ale na szerokiej podstawie (obie pięty w odległości > 10 cm
od siebie ) lub podpierając się laską, chodzikiem itp.
2 = stoi ze stopami złączonymi, bez podparcia
6. Próba trącania : (badany stoi ze stopami jak najbliżej siebie, badający lekko popycha
go, trzykrotnie trącając dłonią w klatkę piersiową na wysokości mostka)
0 = zaczyna się przewracać
1 = zatacza się, chwyta się przedmiotów, ale samodzielnie utrzymuje pozycję
2 = stoi pewnie
7. Próba trącania przy zamkniętych oczach badanego :
0 = stoi niepewnie
1 = stoi pewnie
8. Obracanie się o 360 º :
0 = ruch przerywany
1 = ruch ciągły
2 = niepewne ( zataczanie się chwytanie przedmiotów )
9. Siadanie :
0 = niepewne ( źle ocenia odległość, opada na krzesło )
1 = pomaga sobie rękoma lub ruch nie jest płynny
2 = pewny, płynny ruch
RÓWNOWAGA - Wynik końcowy…………../ 16
CHÓD ( Badany stoi obok badającego; idzie wzdłuż korytarza lub przez pokój -
najpierw zwykłym krokiem, a z powrotem krokiem szybkim, ale w sposób
bezpieczny, korzystając zlaski lub chodzika, jeśli posługuje się nimi zwykle )
10. Zapoczątkowanie chodu : ( bezpośrednio po wydaniu polecenia )
0 = jakiekolwiek niezdecydowanie ( wahanie ) lub kilkakrotne próby
ruszenia z miejsca
1 = start bez wahania
11. Długość i wysokość kroku :
A. Zasięg ruchu prawej stopy przy wykroku :
0 = nie przekracza miejsca stania lewej stopy
1 = przekracza położenie lewej stopy
0 = prawa stopa nie odrywa się całkowicie od podłogi
1 = prawa stopa całkowicie unosi się nad podłogą
B. Zasięg ruchu lewej stopy przy wykroku :
0 = nie przekracza miejsca stania prawej stopy
1 = przekracza położenie prawej stopy
0 = lewa stopa nie odrywa się całkowicie od podłoża
1 = lewa stopa unosi się całkowicie nad podłogą
12. Symetria kroku :
0 = długość kroku prawej i lewej stopy nie jest jednakowa
1 = długość kroku obu stóp wydaje się równa
13. Ciągłość chodu :
0 = zatrzymywanie się między poszczególnymi krokami lub inny brak
ciągłości chodu
1 = chód wydaje się ciągły
14. Ścieżka chodu :(oceniać na odcinku ok.3 metrów, odnotować odchylenie rzędu 30cm)
0 = wyraźne odchylenie od toru
1 = niewielkie lub średniego stopnia odchylenie lub pacjent korzysta
z przyrządów pomocniczych ( laska itp.)
2 = prosta ścieżka bez korzystania z pomocy
15. Tułów :
0 = wyraźne kołysanie lub pacjent korzysta z przyrządów pomocniczych
1 = nie ma kołysania, ale pacjent podczas chodu zgina kolana, plecy lub
rozkłada ramiona
2 = pacjent nie kołysze tułowiem, nie zgina kolan, pleców, nie angażuje
kończyn górnych ani nie korzysta z przyrządów pomocniczych
16. Pozycja podczas chodzenia :
0 = pięty rozstawione
1 = pięty prawie stykają się podczas chodzenia
CHÓD - Wynik końcowy…………./ 12
ŁĄCZNA LICZBA PUNKTÓW……………/ 28
Wynik poniżej 26 pkt. wskazuje na problem, poniżej 19 pkt ryzyko upadku wzrasta 5 x
SKALA NIEDOKRWIENIA HACHINSKIEGO
(wersja skrócona)
1 NAGŁY POCZĄTEK OBJAWÓW 0 lub 2
2 STOPNIOWE POGORSZENIE 0 lub 1
3 WZGLĘDNIE DOBRZE ZACHOWANA OSOBOWOŚĆ 0 lub 1
4 SKARGI SOMATYCZNE 0 lub 1
5 NIEOPANOWANIE EMOCJI 0 lub 1
6 NADCIŚNIENIE TĘTNICZE W WYWIADZIE 0 lub 1
7 UDAR MÓZGU W WYWIADZIE 0 lub 2
8 OGNISKOWE PODMIOTOWE OBJAWY NEUROLOGICZNE 0 lub 2
9 OGNISKOWE PRZEDMIOTOWE OBJAWY NEUROLOGICZNE 0 lub 2
WYNIK - 4 LUB WIĘCEJ PUNKTÓW WSKAZUJĄ NA OTĘPIENIE NACZYNIOWE
LUB OTĘPIENIE TYPU MIESZANEGO
Ocena pacjenta wg skali Barthel
Lp. |
Czynność */ |
**/ Wynik |
1. |
Spożywanie posiłków: 0-nie jest w stanie /samodzielnie jeść/ 5-potrzebuje pomoc w krojeniu. smarowaniu masłem, itp. lub wymaga zmodyfikowanej diety 10-samodzielna,niezależna |
|
2. |
Przemieszczanie się /z łóżka na krzesło i z powrotem, siadanie/: 0-nie jest w stanie. Nie zachowuje równowagi przy siedzeniu 5-większa pomoc /fizyczna, jedna lub dwie osoby/ 10-mniejsza pomoc /słowna lub fizyczna/ 15-samodzielny |
|
3. |
Utrzymywanie higieny osobistej: 0-potrzebuje pomocy przy czynnościach osobistych 5-niezależny przy myciu twarzy. Czesaniu się, myciu zębów/ z zapewnionymi pomocami/ |
|
4. |
Korzystanie z toalety /WC/ 0-zależny 5-potrzebuje trochę pomocy, ale może coś zrobić sam 10-niezależny, zdejmowanie, zakładanie, ubieranie się, podcieranie się |
|
5. |
Mycie, kąpiel całego ciała: 0-zależny 5-niezależny /lub pod prysznicem/ |
|
6. |
Poruszanie się /po powierzchni płaskich/: 0-nie porusza się lub < 50 m 5-niezależny na wózku. Wliczając zakręty> 50 m 10-spacery z pomocą /słowną lub fizyczną / jednej osoby>50 m 15-niezależny/ale może potrzebować pewnej pomocy np.laski/>50m |
|
7. |
Wchodzenie i schodzenie po schodach: 0-nie jest w stanie 5-potrzebuje pomocy /słownej, fizycznej. przenoszenie/ 10-samodzielny |
|
8. |
Ubieranie się i rozbieranie: 0-zależny 5-potrzebuje pomocy ale może wykonywać połowę bez pomocy 10-niezleżny / zapinaniu guzików, zamka,. sznurowadeł itp./ |
|
9. |
Kontrolowanie stolce /zwieracza odbytu: 0-nie panuje nad oddawaniem stolca /lub potrzebuje lewatyw/ 5-czasami popuszcza /zdarzenia przypadkowe/ 10-panuje /utrzymuje stolec |
|
10. |
Kontrolowanie moczu /zwieracza pęcherza moczowego: 0-nie panuje nad oddawaniem moczu lub cewnikowany i przez to niesamodzielny 5-czasami popuszcza /zdarzenia przypadkowe/ 10-panuje /utrzymuje mocz |
|
|
Wynik kwalifikacji ***/ |
|
Skala:
86-100 pkt. - stan pacjenta `'lekki''
21- 85 pkt. - stan pacjenta `'średnio ciężki''
0 - 20 pkt. - stan pacjenta `'bardzo ciężki''
* w punktach od 1-10 należy wybrać jedna z możliwości najlepiej opisującą stan pacjenta i podkreślić
** / wpisać wartość punktową przypisana wybranej możliwości
***/ w ramce wpisać uzyskaną sumę punktów