Temat:
Organizacja opieki medycznej - funkcje państwa w tym zakresie czy komercjalizacji?
1. Organizacja opieki medycznej, Budowa systemu opieki zdrowotnej w Polsce.
Na początku należy zadać sobie pytanie czym jest opieka medyczna. Otóż opieka medyczna w Polsce jest systemem składającym się z zespołu instytucji oraz osób mających zadanie zapewnić opiekę zdrowotną ludności. W Polsce system ten opary jest na modelu ubezpieczeniowym. Czyli umownym obowiązku świadczenia ubezpieczyciela na wypadek powstania zdarzeń w życiu, zdrowiu lub mieniu ubezpieczonego. Wykonanie obowiązku ubezpieczyciel realizuje poprzez wypłatę odszkodowań lub świadczeń z funduszu tworzonego ze składek wnoszonych przez jednostki zagrożone tymi zdarzeniami.
Zgodnie z artykułem 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, każdy obywatel Polski ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa. Obecnie system kształtowany jest przez dwie podstawowe ustawy: ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawę o zakładach opieki zdrowotnej.
Uczestników systemu można podzielić na następujące kategorie: 1. Świadczeniobiorców - czyli pacjentów, 2. Instytucję ubezpieczenia zdrowotnego pełniącą funkcję płatnika - czyli Narodowy Fundusz Zdrowia, 3. Świadczeniodawców: zakłady opieki zdrowotnej, które można podzielić ze względu na organ założycielski na publiczne (SPZOZ) oraz niepubliczne (NZOZ), praktyki lekarskie, lekarsko-dentystyczne, pielęgniarskie oraz położnych, apteki, innych świadczeniodawców, 4. Organy kontroli i nadzoru: Państwową Inspekcję Sanitarną ("Sanepid"), Państwową Inspekcję Farmaceutyczną, wojewodów i działające przy nich wojewódzkie centra zdrowia publicznego oraz konsultantów wojewódzkich w poszczególnych specjalnościach medycznych, 5. Ministerstwo Zdrowia, które wytycza kierunki polityki zdrowotnej kraju oraz posiada uprawnienia kontrolne, a także działających przy nim konsultantów krajowych w poszczególnych specjalnościach medycznych.
Głównym źródłem finansowania opieki medycznej jest ubezpieczenie zdrowotne w Narodowym Funduszu Zdrowia. NFZ działa na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Fundusz wypełnia w polskim systemie opieki zdrowotnej funkcję płatnika: ze środków pochodzących z obowiązkowych składek ubezpieczenia zdrowotnego, NFZ finansuje świadczenia zdrowotne udzielane ubezpieczonym i refunduje leki. Struktura organizacyjna NFZ składa się z Centrali i Oddziałów Wojewódzkich. Te ostatnie działają w każdym województwie. Najważniejszym dokumentem Narodowego Fundusz Zdrowia jest roczny plan finansowy. Fundusz ma do dyspozycji rocznie ok. 48 mld. zł
Głównymi zadaniami Narodowego Funduszu Zdrowia jest określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie niezbędnym dla prawidłowego zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Podstawą do uzyskania świadczeń zdrowotnych jest okazanie dokumentu ubezpieczenia zdrowotnego (legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja ubezpieczeniowa dla członków rodziny pracownika, legitymacja emeryta-rencisty). Również NFZ zajmuje się również przeprowadzaniem konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, a także monitorowanie ich realizacji i rozliczanie. Czyli świadczeniodawcy, którzy zaoferowali w konkursie najkorzystniejsze warunki, zawierają z NFZ umowę o udzielanie świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. Poza tym w gestii NFZ leży: finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych świadczeniobiorcom innym niż ubezpieczeni spełniającym kryterium dochodowe, opracowywanie, wdrażanie, realizowanie i finansowanie programów zdrowotnych, wykonywanie zadań zleconych, w tym finansowanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia, w szczególności realizacja programów zdrowotnych, monitorowanie ordynacji lekarskich; promocja zdrowia, prowadzenie Centralnego Wykazu Ubezpieczonych, prowadzenie wydawniczej działalności promocyjnej i informacyjnej w zakresie ochrony zdrowia. Obywatele obciążeni są obowiązkową składką ubezpieczeniową stanowiącą 9% dochodów osobistych (7,75% odliczane jest od podatku dochodowego, zaś 1,25% pokrywa ubezpieczony), która odprowadzana jest do instytucji ubezpieczenia zdrowotnego. Niektóre świadczenia wysokospecjalistyczne finansowane są bezpośrednio z budżetu Ministerstwa Zdrowia a nie ze środków NFZ. Duży udział w kształtowaniu systemu opieki medycznej mają jednostki samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo). Jednostka samorządu terytorialnego jest organem założycielskim SPZOZ. W jej kompetencjach leży: tworzy, przekształca i likwiduje SPZOZ (w drodze uchwały), nadaje statut SPZOZ, nawiązuje z kierownikiem zakładu stosunek pracy, deleguje przedstawiciela do rady społecznej zakładu, udziela zakładowi dotacji na zadania określone w art.55 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, sprawuje nadzór nad prowadzonymi przez siebie zakładami opieki zdrowotnej (zgodnie z rozporządzeniem z dnia 18 listopada 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru nad samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej i nad jednostkami transportu sanitarnego). Pozostałe zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie opieki zdrowotnej: Samorząd województwa: tworzy i utrzymuje wojewódzki ośrodek (lub ośrodki) medycyny pracy, co wynika z art. 15, ust.1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy oraz finansuje działalność profilaktyczną wynikającą z programów prozdrowotnych dotyczących zapobiegania i zwalczania określonych chorób oraz programów promocji zdrowia w zakresie medycyny pracy (art.21, ust.2 ustawy), zgodnie z potrzebami wynikającymi w szczególności z liczby i struktury społecznej ludności województwa tworzy i prowadzi zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz bierze udział w realizacji zadań z zakresu ochrony zdrowia psychicznego, w tym w szczególności dzieci i młodzieży (ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego) realizuje zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w postaci wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych - zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, bierze udział w realizacji zadań z zakresu ochrony przed następstwami używania tytoniu zgodnie z ustawą z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. realizuje zadania z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej w ramach programów polityki zdrowotnej.
Samorząd powiatu: dofinasowuje uczestnictwo osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych oraz zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów, wystawia skierowania do zakładu opiekuńczo-leczniczego i do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach, tworzy powiatowy plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych, co wynika z art.22 ustawy z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 maja 2002 r. w sprawie trybu tworzenia powiatowych, wojewódzkich i krajowych rocznych planów zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych, organizuje i zapewnia usługi w odpowiednim standardzie w domach pomocy społecznej dostosowanych do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznym, co wynika z art.6a ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, bierze udział w realizacji zadań z zakresu ochrony zdrowia psychicznego, w tym w szczególności dzieci i młodzieży, zgodnie z ustawą z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, bierze udział w realizacji zadań z zakresu ochrony przed następstwami używania tytoniu zgodnie z ustawą z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, realizuje zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, realizuje zadania z zakresu inspekcji sanitarnej zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz zadania w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym i zakażeniom - zgodnie z ustawą z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach, ustala rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych, co wynika z ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne, zapewnia kobietom w ciąży opiekę medyczną, socjalną i prawną zgodnie z ustawą z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, realizuje także zadania z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej w ramach programów polityki zdrowotnej. Samorząd gminy: realizuje zadania zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych - zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, realizuje usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi jako zadanie zlecone przez administrację rządową, co wynika z art. 9, ust.1 i 4 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego.
Wpływ na system opieki zdrowotnej mają też powołane odpowiednimi ustawami samorządy zawodowe: lekarzy i lekarzy dentystów (Naczelna Izba Lekarska), pielęgniarek i położnych (Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych), aptekarzy (Naczelna Izba Aptekarska), diagnostó laboratoryjnych (Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych).
2. Funkcja Państwa w organizowaniu opieki medycznej.
Teraz gdy wiemy jak zorganizowany jest system opieki zdrowotnej w Polsce możemy zrozumieć funkcję państwa. Jest ona niezwykle ważna ponieważ właśnie państwo jest głównym organizatorem systemu opieki zdrowotnej. Organizacją opieki medycznej zajęto się tuż po I Wojnie Światowej. 4 kwietnia 1918 r wydano dekret o utworzeniu Ministerstwa Zdrowia Publicznego, Opieki Społecznej i Ochrony Pracy i przekazanie nowo powstałemu ministerstwu spraw publicznej służby zdrowia. Obowiązek Państwa Polskiego w kwestii objęcia opieką zdrowotną obywateli rozpoczął się z chwilą wydania dnia 25 stycznia 1919 roku Dekretu o obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek choroby. Jednak system ubezpieczeń społecznych w II Rzeczypospolitej został uregulowany ustawą z dnia 19 maja 1920 r. „o obowiązkowem ubezpieczeniu na wypadek choroby”. Stała się najważniejszym czynem ustawodawczym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych i pierwszą polską ustawą ubezpieczeniową. Ustawa z 19 maja 1920 roku przewidywała jednolity system Kas Chorych oparty na zasadzie terytorialnej. Kasy Chorych miały powstać w każdym powiecie po jednej. W miastach powyżej 50 000 mieszkańców ustawa dopuszczała tworzenie odrębnych kas miejskich. Kasy Chorych były instytucją państwową, posiadającą osobowość prawną. Jej zadaniem była opieka lekarska nad chorymi, a co za tym idzie zdolność do pracy ubezpieczonych. W celu zapewnienia opieki lekarskiej swoim członkom Kasy zatrudniały pracowników medycznych (lekarzy, dentystów, felczerów, akuszerki, farmaceutów). Mogły i tworzyły własne zakłady lecznicze (szpitale, ambulatoria, sanatoria, apteki).
Działalność Kas Chorych była poddawana szerokiej krytyce. Zarzucano im nie wypełnianie nałożonych na nie zadań ustawowych. Uznano, że najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed kryzysem będzie przekształcenie Kas w silne jednostki organizacyjne. Było to podstawą do scalenia istniejących Kas i utworzenia silnych Kas Okręgowych. Radykalne zmiany nastąpiły w 1933 roku. Ustawą z 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniach społecznych, Kasy Chorych zostały zniesione, a w ich miejsce powołano ubezpieczalnie społeczne. Na kilkadziesiąt lat instytucja ta została wyeliminowana z systemu ochrony zdrowia. Polski system opieki zdrowotnej przed 1989 rokiem był silnie scentralizowany, tak jak cała gospodarka. W latach 1945-1989 stworzono w Polsce rozwinięty system ochrony zdrowia, który odrzucił niektóre aspekty modelu radzieckiego. Przykładem mogą być prywatne praktyki lekarskie, które nigdy nie zostały formalnie zakazane, pozostały również, choć znacznie ograniczone, spółdzielcze i prywatne praktyki medyczne i dentystyczne. W opisywanym czasie finansowanie ochrony zdrowia odbywało się w systemie budżetowym z centralnie zbieranych podatków. Nie istniały mechanizmy ekonomiczne wymuszające lepsze wykorzystanie bazy i kadr. Poziom wynagrodzeń państwowej służby zdrowia był porównywalny do płac robotników niewykwalifikowanych. Następnie na początku lat dziewięćdziesiątych podjęto prace nad reformowaniem systemu opieki zdrowotnej. Jej głównym celem było poprawienie poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego. W dniu 6 lutego 1997 r. przyjęta została ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym przywracająca instytucję kas chorych. Głównym założeniem reformy stało się odejście od finansowania służby zdrowia bezpośrednio z budżetu państwa. Całkowicie niezależne i samorządne Kasy Chorych w liczbie 17 - po jednej w każdym województwie zwane regionalnymi Kasami Chorych oraz siedemnasta Branżowa Kasa Chorych dla Służb Mundurowych, otrzymały za zadanie zarządzanie zgromadzonymi funduszami. Przyjęto mieszany, budżetowo-ubezpieczeniowy system zasilania opieki zdrowotnej. Część niezbywalnych zadań finansowało państwo np. programy polityki zdrowotnej, profilaktyczne programy zdrowotne; zwalczanie alkoholizmu, zapobieganie narkomanii i AIDS. Pozostałe środki finansowe pochodziły ze składek od podatku dochodowego od osób fizycznych, a także z dotacji i darowizn. Kasy Chorych III Rzeczypospolitej, w przeciwieństwie do Kas Chorych z roku 1920, nie mogły działać dla zysku, przez co nie mogły świadczyć usług zdrowotnych oraz być właścicielami zakładów opieki zdrowotnej.
Pare lat później Kasy Chorych zostały zastąpione przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz.U.03.45.391) weszła w życie 1 kwietnia 2003 r. i zastąpiła ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Narodowy Fundusz Zdrowia wstąpił w prawa i obowiązki kas chorych wynikające z umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych zawartych między kasami chorych, a świadczeniodawcami przed dniem wejścia w życie ustawy o NFZ.
3. Funkcja komercjalizacji w organizowaniu opieki medycznej. Wyjaśnienie pojęcia komercjalizacja.
Komercjalizacja - Komercjalizacja jest to ogół zmian mających na celu oparcie czegoś na zasadach komercyjnych (handlowych).W przypadku przedsiębiorstwa oznacza ono przystosowanie go do warunków gospodarki rynkowej. Np. przedsiębiorstwo państwowe zostaje przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa gdzie jedynym właścicielem pakietu akcji lub głównym udziałowcem jest państwo. Komercjalizacja, w myśl Ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa - w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego dokonuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, działający w imieniu Skarbu Państwa. Jeśli cel jest inny niż prywatyzacja, potrzebuje on zgody Rady Ministrów. Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego może nastąpić: z inicjatywy ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa lub na wniosek organu założycielskiego, na wniosek dyrektora i rady pracowniczej przedsiębiorstwa, na uzasadniony wniosek sejmiku właściwego województwa.
Przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę kapitałową, której wyłącznym akcjonariuszem jest Skarb Państwa dokonuje się na podstawie aktu komercjalizacji, który sporządza minister właściwy do spraw Skarbu Państwa
Funkcja komercjalizacji w organizowaniu opieki zdrowotnej ma z każdym rokiem większe znaczenie. Na rynku usług medycznych powstaje coraz więcej placówek niepublicznych, których właścielami są osoby fizyczne lub prawne. Rozpoczęło się to w latach 1989 - 2001. W tym czasie pojawiły się liczne ustawy dotyczące funkcjonowania ochrony zdrowia, pozwalające na rozwój sektora prywatnego. Na tempo rozwoju sektora prywatnego opieki zdrowotnej miała wpływ przede wszystkim ustawa o działalności gospodarczej z 1988 roku. Dawała ona możliwość tworzenia prywatnych instytucji w formie spółek cywilnych i akcyjnych świadczących usługi zdrowotne Istotne znaczenie dla rozwoju prywatnego sektora opieki zdrowotnej, jak również sektora publicznego, miała także ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej. Ustawa ta zezwalała na tworzenie i prowadzenie zakładów opieki zdrowotnej przez osoby fizyczne i prawne (krajowe i zagraniczne), a także przez zakłady pracy, fundacje, związki zawodowe, kościoły, stowarzyszenia, samorządy zawodowe. Uchwalenie w dniu 1 stycznia 1999 roku ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym było istotnym krokiem w usprawnianiu funkcjonowania sektora ochrony zdrowia. Nowe regulacje prawne dotyczyły realizacji świadczeń zdrowotnych, opartej na umowach zawartych przez płatnika -Narodowy Fundusz Zdrowia z publicznymi i prywatnymi świadczeniodawcami usług zdrowotnych.
Transformacja po 1989 roku i zwiększające się różnice pomiędzy potrzebami pacjentów i pracowników służby zdrowia, a możliwościami ich zaspokojenia, przyczyniły się do zmian regulacji prawnych. To z kolei wpłynęło w istotny sposób na rozwój prywatnego sektora ochrony zdrowia, który stał się konkurencyjny dla sektora publicznego. Prywatne placówki opieki zdrowotnej powstawały na dwa sposoby - jako nowo utworzone oraz w wyniku przekształceń instytucji państwowych. Sektor prywatny zaczął pozyskiwać środki na świadczenia zdrowotne również z funduszy publicznych. Możliwość zawierania umów pomiędzy placówkami prywatnymi, a dysponentami środków publicznych stanowiła dla lekarzy oraz pielęgniarek atrakcyjną ofertę pracy, co powodowało ich rezygnację z pracy w sektorze publicznym. Z powodu stale rosnącej liczby podmiotów świadczących usługi medyczne w sektorze prywatnym opieki zdrowotnej, coraz ważniejszą rolę zaczęły odgrywać elementy konkurencji rynkowej. Konkurencja między jednostkami dotyczy przede wszystkim starań o pozyskanie pacjenta i sprostanie jego oczekiwaniom, a także o kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia. Zakłady niepubliczne, tak samo jak publiczne placówki, mogą również oferować świadczenia pacjentom ubezpieczonym w Narodowym Funduszu Zdrowia. Poza tym prywatne placówki medyczne mogą być finansowane zarówno z dochodów indywidualnych ludności lub firm, jak również ze środków publicznych zgromadzonych w budżecie państwa, Narodowym Funduszu Zdrowia i jednostkach samorządu terytorialnego.
Prywatna opieka zdrowotna funkcjonuje lepiej od państwowej w takich aspektach jak: sprawność działania, stosowanie nowoczesnych metod leczenia, dostępność do świadczeń, zatrudnianie fachowego personelu, gwarantowanie szybkiej pomocy, poczucie bezpieczeństwa, sposób traktowania pacjenta. Sektor prywatny oprócz większej dostępności do świadczeń zaspo-
kaja też inne potrzeby pacjentów: poczucie zrozumienia, intymność w kontaktach z personelem medycznym, przyjazny stosunek lekarza do pacjenta, ciągłość leczenia oraz opieki.
Sektor niepubliczny w opiece zdrowotnej rozwija się bardzo dynamicznie. Placówki niepubliczne są lepiej wyposażone i oferują wyższą jakość usług niż placówki publiczne
4. Przedstawienie negatywnych aspektów funkcjonowania państwa i komercjalizacji w organizacji opieki medycznej.
System opieki zdrowotnej w Polsce od wielu lat przeżywa poważne trudności, które obecnie objawiają się:
utrudnionym dostępem do lecznictwa specjalistycznego (w szczególności szpitalnego) i długimi kolejkami oczekujących na świadczenia,
Ograniczony dostęp do lekarza specjalisty wpływa niekorzystnie na stan zdrowia pacjenta i dalsze postępowanie terapeutyczne. Z tego względu, iż czekając od wizyty do wizyty jednostka chorobowa się pogłębia, a stan pacjenta się pogarsza. Na przykład, na wizytę u onkologa pacjenci niekiedy czekają 4 - 5 miesięcy. Gdy w końcu doczekają wizyty okazuje się, że choroba jest już w stadium zaawansowanym, a wyleczenie jej jest bardzo utrudnione i nierzadko prowadzi do przedwczesnej śmierci pacjenta.
niezadowalającą jakością udzielanych świadczeń zdrowotnych,
Wynika z tego z tego faktu, że lekarze specjaliści są zatrudnieni w kilku, kilkunastu, a niektórzy bijąc rekordy, nawet w kilkudziesięciu poradniach, szpitalach i przychodniach. Taki lekarz, mając dużo obowiązków, będąc zabieganym i zmęczonym nie świadczy usług na odpowiednim poziomie. Również brak funduszy na zakup odpowiedniej aparatury w placówkach medycznych.
niskimi płacami w sektorze opieki zdrowotnej i masową emigracją specjalistycznych kadr medycznych do pozostałych krajów Unii Europejskiej,
Ochrona zdrowia w Polsce należy do najgorzej opłacanych w Europie. Według raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) "Health at a Glance 2009" w 2007 r. całkowite wydatki zdrowotne na osobę w Polsce wynosiły 1 035 dolarów i stanowiły zaledwie 6,4% Produktu Krajowego Brutto. Należymy do Unii Europejskiej i chcemy osiągnąć poziom rozwoju ekonomicznego takich państw jak Hiszpania (2 671 USD na zdrowie każdego mieszkańca, tj. 8,5% PKB) czy Irlandia ($3 424 na osobę, czyli 7,6% PKB). Tymczasem "uciekają" nam nasi postkomunistyczni sąsiedzi: Czechy ($1 626, 6,8%), Słowacja ($1 555, 7,7%) czy Węgry ($1 388, 7,4%). Według danych WHO z roku 2006, więcej środków na zdrowie w relacji do PKB przeznaczają nawet takie kraje jak Serbia (8,2%, $773), Bułgaria (7,2%, $744), Czarnogóra (8,3%, $718), Macedonia (8%, $630), Bośnia i Hercegowina (9,5%, $616) czy Ukraina (6,9%, $433).
zadłużaniem się publicznych zakładów opieki zdrowotnej i handlem długami polskich szpitali
Wśród przyczyn generujących problemy najważniejszymi są:
niewystarczający poziom finansowania systemu ze środków publicznych,
Małe wydatki na zdrowie w porównaniu z innymi krajami i nieumiejętne zarządzenie pieniędzmi przez Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia.
monopsoniczna pozycja publicznego płatnika (NFZ),
nieprzejrzysta polityka w zakresie refundacji leków,
Firmy farmaceutyczne bardzo silnie naciskały na urzedników w MZ, którzy układali listy leków refundowanych, na rzecz swoich produktów, Listy ciągle się zmieniały
brak regulacji prawnych pozwalających na wprowadzenie dodatkowych (komercyjnych) ubezpieczeń zdrowotnych,
Państwo nie dopuszcza innych prywatnych ubezpieczycieli ponieważ jest monopolistą w zakresie usług zdrowotnych. Gdyby zostały wprowadzone komercyjne ubezpieczenia zdrowotne obywatel miałby możliwość wyboru ubezpieczyciela, a wolny rynek i konkurencja są wskazane, bo tylko w ten sposób można efektywnie podnieść poziom świadczonych usług
ułomna, nieefektywna forma prawna, w jakiej funkcjonują publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SPZOZ),
niewystarczające kwalifikacje kadr zarządzających publicznymi jednostkami opieki zdrowotnej,
zjawiska korupcyjne
układy towarzysko biznesowe
mocno ograniczona odpowiedzialność organów założycielskich szpitali publicznych za ich zobowiązania finansowe,
brak sprawnego, zintegrowanego systemu informatycznego w opiece zdrowotnej.
Na początku roku 2009 rząd przyjął program „Ratujemy polskie szpitale”. Jego głównym założeniem była pomoc finansowa w spłacie zobowiązań cywilnoprawnych dla samorządów terytorialnych, które zdecydują się na przekształcenie szpitali w spółki prawa handlowego. Warunkiem otrzymania takiej pomocy od państwa, było przygotowanie przez samorząd planu restrukturyzacji, powołanie spółki kapitałowej oraz przedstawienie biznes planu i propozycji spłaty zobowiązań finansowych. Program ten ma obowiązywać do roku 2011. Do tej pory około 100 szpitali wzięło udział w tym przedsięwzięciu. Z zapowiadanych 100 placówek, przekształceniami objęto kilkanaście placówek , z czego do tej pory rozpatrzono pozytywnie jedynie 8 wniosków. Szpital powiatowy w Kluczborku parę lat temu poszedł na pierwszy ogień własnościowych przekształceń. Został przekształcony w spółkę, ale uczynił to niezgodnie z prawem. Po zaskarżeniu przez b. radnego PiS Henryka Fraszka decyzji Rady Powiatu o likwidacji i przekształceniu SPZOZ w szpital niepubliczny o charakterze spółki handlowej, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że decyzja rady była bezprawna. Nadanie statusu niepublicznego szpitala jedynemu w powiecie szpitalowi jest bowiem niezgodne z ustawą o ZOZ, ustawą o samorządzie terytorialnym i orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego.
Wykonując władzę publiczną, jednostki samorządu terytorialnego obowiązane są do zapewnienia opieki zdrowotnej obywatelom na ich terenie. Niepubliczny szpital nie stwarza gwarancji, że będą realizowane cele publiczne związane z ochroną zdrowia, o których mowa w art. 68 konstytucji. Powiat przekazał publiczne zadania likwidowanego zakładu podmiotowi niepublicznemu. Doszło do prywatyzacji zadań publicznych z zakresu ochrony zdrowia przypisanych organom władzy publicznej. Przekształcony w spółkę szpital nie ma już oddziału intensywnej terapii oraz szpitalnego oddziału ratunkowego.
5. Podsumowanie.
Odpowiedź na pytanie czy organizacja opieki medycznej powinna być w gestii państwa czy też powinna być komercjalizowana nie może być jednoznaczne. W państwie powinny istnieć zarówno szpitale państwowe, jak i prywatne. Przede wszystkim państwo powinno pełnić pieczę nad organizacją opieki medycznej. Musi posiadać nadzór nad placówkami niepublicznymi. Tak więc państwo i komercjalizacja muszą spełniać swoją funkcję w organizowaniu opieki zdrowotnej, tak by zdrowie i życie pacjentów na tym nie ucierpiało. Poza tym obywatel powinien mieć wybór gdzie i jak chce się leczyć.
Bibliografia:
1. C. Włodarczyk, Reformy zdrowotne. Uniwersalny kłopot. Kraków 2003
2. Dziubińska-.Michalewicz M., Sektor prywatny w systemie ochrony zdrowia w
Polsce. Warszawa 2004
3. Leowski J., Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne. Ochrona zdrowia w gospo-
darce rynkowej, CeDeWu. Warszawa 2004
4. Por.:R. Michalska-Badziak, Status prawny Kas Chorych. Zagadnienia wybrane, w: Prawo i medycyna Nr 3, ABACUS Biuro Promocji Medycznej SP. Z o.o, Warszawa 1999
Internet:
Dz.U.1997.78.483 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej art. 68
Dz. U. Nr 45, poz. 391 Ustawa o Narodowym Funduszu Zdrowia
Dekret Nr 8 Dziennik Praw Królestwa Polskiego Nr 5 z 15 maja 1918 r.
Dziennik Praw Państwa Polskiego Nr 9 z 29 stycznia 1919 r., poz.122
Dz.U. RP Nr 44, poz.272
Ustawa z dnia 30.08.1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz.U.02.171.1397)