MIKROEKONOMIA - EGZAMIN

1. Czym zajmuje się ekonomia? Jakie są podstawowe problemy ekonomii?

Ekonomia jest analizą tego w jaki sposób społeczeństwo zarządza swoimi rzadkimi zasobami. W większości społeczeństw zasoby zostają rozdzielone między różne zastosowania w wyniku wspólnych działań milionów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, anie na mocy decyzji pojedynczego, centralnego planisty. Ekonomiści badają w jaki sposób ludzie podejmują te wszystkie decyzje.

Podstawowe problemy ekonomiczne sprowadzają się do sformułowania pytań:

CO? (wytwarzać, co konsumować, co produkować) dotyczy towaru, jaki będzie wytwarzany i dostarczany na rynek. Określa nam alokacje zasobów (rozmieszczenie zasobów, skierowanie dóbr i usług np. w gospodarstwie domowym).

JAK? W jaki sposób? Jakie metody i techniki stosujemy w procesie produkcji?

Odpowiedz na pytanie jak? - oznacza określone proporcje pomiędzy wykorzystaniem poszczególnych zasobów. Zasoby są bowiem względem siebie komplementarne jak i substytucyjne.

Komplementarność - uzupełnianie się (dopełnianie) zasobów, nie może, bowiem istnieć żaden system produkcyjny w którym zabrakłoby któregoś z zasobów.

Substytucyjność - substytucja oznacza wzajemne zastępowanie (wymianę jednego na drugie) Oznacza to, ze w pewnych granicach są produkty wymienialne. Mamy na myśli substytucje zachodzącą miedzy dwoma czynnikami np. praca i kapitałem. Dotyczą naszych procesów konsumpcyjnych.

Dla kogo? Ile? Dotyczy rozmiarów produkcji i ile bieżącej produkcji przeznaczymy na produkcje przyszłości

Szukanie właściwych proporcji miedzy wolnością od a wolnością do.

Dla kogo? - odnosi się do gospodarki jako całości

Zasada według potrzeb - wszyscy jesteśmy równi. Produkty dzielone wg środków, jakie poszczególne jednostki posiadają ekonomicznie.

2. Co jest przedmiotem zainteresowania mikro i makroekonomii?

Mikroekonomia - badanie sposobu, w jaki gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa podejmują decyzje i w jaki współdziałają ze sobą na konkretnych rynkach

Makroekonomia - zajmuje się badaniem zjawisk, które dotyczą całej gospodarki, w tym bezrobocia, inflacji i wzrostu gospodarczego.

3. Omów znane Ci czynniki produkcji?

Zasoby - czynniki produkcji.

Praca - określa nam zasób związany z ludźmi wraz z ich umiejętnościami i doświadczeniami, ilość ludzi zdolnych do pracy: (wiedza, kwalifikacje, praktyczne umiejętności, podstawy psychofizyczne, nauka-specjalny rodzaj pracy, która przybiera formę innowacji np. badawcze lub naukowe mające zastosowanie w procesie produkcji lub dystrybucji.)

Ziemia - dobra dane przez naturę nie wytworzone przez człowieka (klimat, powietrze, ciepło słoneczne, rzeki, lasy)

Kapitał-rzeczowy - maszyny, budynki, półprodukty, drogi terytorialne, itp. jako rezultat pracy wykonanej wcześniej. Wszystkie dobra używane do wytwarzania dóbr, np. środki produkcji.

Finansowy - są to środki przeznaczone na cele związane ze świadczeniem określonych usług (gotówka, kredyt, papiery wartościowe), bądź przeznaczone na cele produkcji. Związane z wytwarzaniem produkcji. Pieniądz staje się wówczas kapitałem, kiedy przynosi zyski.

4. Omów koszt alternatywny?

Koszt alternatywny (opportunity cost) - wszystko to, z czego trzeba zrezygnować, aby zdobyć coś innego.

5. Przedstaw prawo popytu?

Przedstaw prawo popytu. Wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt wzrasta. Popyt to ilość nabytych dóbr i usług przy danej cenie, w określonej jednostce czasu.

6. Obraz graficzny krzywej popytu.

7. Czym różni się od siebie zmiana popytu i zmiana wielkości popytu?

Popyt to cała funkcja, natomiast wielkość popytu to ilość dobra, jaką konsumenci chcą nabyć przy danej cenie. "Wielkość popytu przy cenie p" jest więc konkretnym elementem funkcji, któremu na krzywej popytu odpowiada jeden punkt.

8. Omów czynniki wpływające na wysokość popytu?

Czynniki wpływające na rozmiary popytu

Cena - danego dobra, suma pieniędzy jaką należy zapłacić za jego jednostkę. Czym większa cena danego dobra tym go niechętnie kupujemy a czym mniejsza i rozsądna która jesteśmy w stanie zapłacić to dobro kupujemy.

Realny dochód - kwota jaką dysponujemy i możemy przeznaczyć na zakup danego dobra bądź usługi

Preferencje i gusta konsumentów - oznacza to że nie każdy konsument jest zainteresowany produktem tym który podoba się innemu konsumentowi i odwrotnie, oraz moda na którą jesteśmy podatni.

Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych - (dobro substytucyjne dobro którym możemy zastąpić inne dobra) (dobra komplementarne - to dobre które konsumujemy razem np. szczoteczka do zębów z pastą do zębów). Jeśli cena dobra wzrasta możemy go zastąpić substytutem czyli dobrem o tym samym znaczeniu ale o mniejszej wartości.

Liczba i struktura ludności i kupujących.

Oczekiwania dotyczące zmian cen i dochodów

Pozostałe (np. rekomendacja przyjaciela, lekarza, obejrzenie reklamy w tv danego produktu)

9. Przedstaw krzywą podaży i czynniki określające jej przebieg?

Wzrost podaży zmniejszenie kosztów produkcji ulepszenie technologii lub zmian jakiegokolwiek innego czynnika zachęcająca do wzrostu produkcji powoduje, że wielkość podaży danego dobra rośnie przy każdej cenie. Wzrost przedstawiamy jako przesunięcie krzywej podaży na prawo.

Spadek podaży wzrost kosztów produkcji pogorszenie ich warunków lub zmiana innego czynnika mającego negatywny wpływ na ofertę producentów że wielkość podaży dobra maleje przy każdej cenie. Spadek podaży przedstawiamy jako przesunięcie krzywej podaży na lewo.

10. Obraz graficzny krzywej podaży.

11. Wyjaśnij sens ekonomiczny ceny równowagi?

Cena, przy której rozmiary podaży ( ilości oferowane produktu) zrównają się z rozmiarami popytu

(ilości produktu, które konsumenci chcą kupić) nosi nazwę ceny równowagi rynkowej. Cena równowagi "oczyszcza" rynek z jakiejkolwiek nadwyżki popytu bądź podaży - dlatego nosi ona nazwę ceny oczyszczającej rynek.

12. Graficzny obraz równowagi rynkowej.

13. Wyjaśnij jakie procesy występują na rynku w sytuacji, gdy na rynku ukształtuje się cena niższa niż cena równowagi.

Gdy cena jest niższa od ceny równowagi C2<Ce na rynku ma miejsce nadwyżka popytu nad podażą (niedobór rynkowy). Jeśli na rynku występuje niedobór rynkowy lub nadwyżka rynkowa istnieje często potrzeba ingerencji rządu. W sytuacji niedoboru rynkowego rynek dąży do osiągnięcia równowagi poprzez wzrost cen. Rząd może ograniczyć ten wzrost wprowadzając ceny maksymalne na dane dobro.

14. Wyjaśnij jakie procesy występują na rynku w sytuacji, gdy na rynku ukształtuje się cena wyższa niż cena równowagi.

Przy cenach rynkowych C1>Ce wyższych od ceny równowagi pojawia się nadwyżka podaży nad popytem (nadwyżka rynkowa).

15. Przedstaw cztery sytuacje zmian relacji na rynku pomiędzy popytem i podażą?

• Popyt rośnie, podaż const.

• 
  
  Popyt maleje, podaż const. P, Q

• 
  Popyt const., podaż maleje. P, Q

• Popyt const., podaż wzrasta. P, Q

16. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał wzrost, a jakie spadek popytu?

Wzrost popytu : powoduje tendencję wzrostu ceny i ilości równowagi

Spadek popytu : powoduje tendencję spadku ceny i ilości równowagi

17. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał wzrost, a jakie spadek podaży?

Wzrost podaży: następuje spadek ceny równowagi na rynku przy równoczesnym wzroście wielkości równowagi

Spadek podaży: następuje wzrost ceny równowagi oraz równoczesny spadek ilości równowagi

18. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał jednoczesny wzrost popytu i podaży?

• Wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży)

• Wzrost ilości równowagi

19. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał jednoczesny spadek popytu i podaży?

• Wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży)

• Spadek ilości równowagi

20. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał jednoczesny wzrost popytu i spadek podaży?

• Wzrost ceny równowagi

• Wzrost lub spadek ilości równowagi (zależy od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży)

21. Jakie czynniki wpływają na podaż?

Cena danego dobra czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki danego dobra

Produkcja (od czego zależy wielkość produkcji: wyposażenie techniczne, liczba zatrudnionych, posiadane surowce i materiały i za jaką cenę były zakupywane, technologie

Wielkość zapasów

Ubytki (produkcja nie trafiona)

Handel zagraniczny (export zmniejsza, import zwiększa rozmiary podaży)

Liczba producentów na danym rynku

22. Przestaw cztery podstawowe struktury rynku?

Doskonała konkurencja - nieograniczona ilość producentów, brak barier, identyczne produkty, producent jest cenobiorcą, udział w rynku dąży do zera

Konkurencja monopolistyczna - wielu producentów, bariery są, ale niskie, produkty podobne, ale rozróżnialne, producent jest cenodawcą, konkurencja cenowa i pozacenowa, mały udział w rynku

Oligopol - więcej niż 1 producent, silne bariery, podobne, identyczne produkty, producent jest cenodawcą, konkurencja cenowa i pozacenowa, duży udział w rynku

Monopol - 1 producent, bardzo silne bariery, brak bliskich substytutów, producent jest cenodawcą, PR, 100% udział w rynku

23. Wyjaśnij pojęcie elastyczności? Przedstaw elastyczność cenową popytu?

Cenowa elastyczność popytu mierzona jest stosunkiem względnej zmiany popytu do względnej zmiany ceny.

Współczynnik cenowej elastyczności popytu oblicza się na podstawie:

ΔQ ΔP e_pd - współczynnik cenowej elast. popytu

e_pd = -- ------ : ------ ΔQ - przyrost (spadek) popytu na skutek zmiany ceny

Q P Q - dotychczasowy popyt przy cenie P

ΔP - przyrost (spadek) ceny towaru

P - dotychczasowa cena

Wyróżnia się 3 podstawowe kategorie cenowej elastyczności popytu:

• e_pd > 1 - popyt elastyczny

• e_pd = 1 - popyt elastyczny jednostkowo

• e_pd < 1 - popyt nieelastyczny

Współczynnik cenowej elastyczności popytu informuje nas o reakcji konsumenta na zmieniające się ceny towarów.

Najważniejszym czynnikiem decydującym o elastyczności popytu jest łatwość zastąpienia danego dobra innym dobrem o podobnym przeznaczeniu. Dlatego towary, które mają liczne substytuty charakteryzują się wysoką elastycznością i odwrotnie - brak substytutów powoduje niską elastyczność.

24. Co to jest popyt sztywny i popyt doskonale elastyczny i w jakich sytuacjach występuje?

Popyt sztywny - dotyczy dóbr z których konsument w przypadku jakiejkolwiek zmiany cen nie może zrezygnować (np. woda, leki itp.)

Popyt doskonale elastyczny - mała zmiana ceny spowoduje dużą zmianę wielkości

popytu.

25. O czym informuje nas współczynnik elastyczności cenowej popytu?

Współczynnik elastyczności cenowej popytu informuje o reakcji konsumenta na zmiany cen.

26. Do czego można wykorzystać współczynnik elastyczności cenowej popytu?

-nadwyżki lub niedoboru popytu lub podaży

-wielkości popytu

-rodzaju dobra

-wyznaczenie maksimum wydatków konsumenta

-wyznaczenie maksimum przychodów producenta

27. Jakie rodzaje popytu wyróżniamy ze względu na zmiany współczynnika elastyczności cenowej popytu?

-popyt doskonale nieelastyczny (sztywny)

-popyt nieelastyczny

-popyt proporcjonalny

-popyt elastyczny

-popyt doskonale elastyczny

28. Przedstaw zależność pomiędzy współczynnikiem elastyczności cenowej popytu a maksymalizacją przychodu przez przedsiębiorstwa.

???

29. Omów elastyczność dochodową i mieszaną popytu?

Elastyczność mieszana - mierzy reakcje popytu na zmianę ceny na określone dobro

-ΔQ_DX ΔP_Y

e_D = -- ------ : ------

Q_DX P_Y

* Gdy dobra są względem siebie komplementarne, to mieszana elastyczność cenowa będzie ujemna

* Gdy dobra są substytutami, to mieszana elastyczność cenowa będzie dodatnia

Elastyczność dochodowa - mierzy reakcję popytu na określone dobra na zmianę poziomu dochodów konsumentów; dobra zwykłe charakteryzują się dodatnią elastycznością dochodową popytu, a dobra niższego rzędu - ujemną elastycznością dochodową. Dobro o elastyczności dochodowej popytu większej od jedności to dobro luksusowe, natomiast dobro o elastyczności dochodowej popytu mniejszej od jedności to dobro podstawowe (niezbędne)

30. O czym informuje współczynnik mieszanej elastyczności popytu?

Informuje jakie są reakcje nabywców pod wpływem zmiany cen dóbr pokrewnych. Mierzy reakcję wielkości popytu na dane dobro wywołaną zmianami ceny jakiegoś innego dobra. Elastyczność mieszana jest dodatnia dla substytutów (cena węgla rośnie, to popyt na ropę naftową też rośnie). Elastyczność mieszana jest ujemna dla dóbr komplementarnych (cena samochodów rośnie, to popyt na benzynę maleje).

31. O czym informuje współczynnik elastyczności dochodowej popytu?

Elastyczność dochodowa popytu jest stosunkową zmianą popytu na dane dobro podzieloną przez stosunkową zmianę dochodu. Dzięki tej elastyczności możemy obserwować jak zmieniają się ilości nabywanych dóbr pod wpływem zmiany ich dochodów. Jeżeli dochodu rosną (maleją), rośnie (maleje) ilość nabywanych dóbr poślednich. Wraz ze wzrostem dochodów rośnie ilość nabywanych dóbr luksusowych.

32. Jakie rodzaje dóbr wyróżniamy ze względu na zmiany współczynnika elastyczności dochodowej popytu?

Em<0 dobro podstawowe niższego rzędu (dobro podrzędne)

0<Em<1 dobro podstawowe normalne

Em>1 dobro normalne wyższego rzędu (dobro luksusowe)

33. Jakie rodzaje dóbr wyróżniamy ze względu na zmiany współczynnika elastyczności mieszanej popytu?

Exy<0 dobra x, y są komplementarne

Exy>0 dobra x, y są substytucyjne

Exy=0 dobra x, y są dobrami neutralnymi (obojętnymi)

34. Przedstaw związek pomiędzy wysokością współczynnika elastyczności a wydatkami konsumentów a zatem i przychodami przedsiębiorstwa?

Jeżeli elastyczność popytu jest większa od 1 to jest to wrażliwe na cenę. Jest to sytuacja kiedy popyt jest elastyczny i w momencie kiedy cena rośnie, to przychód całkowity maleje (ludzie będą mniej kupowali), gdy cena spadnie to przychód całkowity wzrośnie (ludzie będą więcej kupować).Jeżeli E<1 to jest to popyt nieelastyczny (nie zależy od ceny). Jeżeli cena wzrośnie to przychód całkowity wzrośnie (ludzie kupują tyle samo mimo wzrostu cen), gdy cena zmaleje to przychód całkowity zmaleje (ludzie kupują tyle samo mimo spadku cen). Jeżeli E=1 to nie zmienia się nic.

35. Przedstaw problem celu działalności przedsiębiorstwa?

W teorii ekonomii dość powszechnie zakłada się, że przedsiębiorstwa w swoim działaniu kierują się zasadą maksymalizacji zysków. Przyjmuje się, że przedsiębiorstwo ustala wielkość produkcji na takim poziomie, aby osiągnąć jak największy zysk, rozumiany jako różnica dochodów ze sprzedaży i kosztów zmieniających się w zależności od wielkości produkcji. Jednakże w wielkich przedsiębiorstwach maksymalizacja zysku nie jest głównym celem branym pod uwagę. Menadżerowie kierujący spółkami akcyjnymi są zainteresowani przede wszystkim utrzymaniem swych stanowisk; często bywa też tak, że zarobki kadry kierowniczej zależą od wielkości obrotów firmy a nie od jej zysków. Dlatego też założenie, iż celem działalności przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku jest stwierdzeniem problemowym.

36. Czy firmy które przynoszą straty powinny być jak najszybciej zlikwidowane?

W długim okresie rozmiary produkcji przedsiębiorstwa odpowiadają punktowi, w którym długookresowe koszty krańcowe są równe utargowi krańcowemu, pod warunkiem, że cena nie jest wyższa od długookresowych kosztów przeciętnych przy tych rozmiarach produkcji. P >= k_C - warto produkować dalej. Jeżeli cena jest niższa os długookresowych kosztów przeciętnych P < k_C, przedsiębiorstwo powinno ulec likwidacji

37. Przedstaw koszty stałe i zmienne?

Koszty całkowite = koszty stałe (K_S) + koszty zmienne (K_Z)

Nakład wielu czynników produkcji w krótkim okresie nie zależy od wielkości produkcji. W efekcie nawet zaprzestawszy produkcji, firma ponosi koszty stałe np.: czynsz za wynajęcie hali, jest taki sam niezależnie od wielkości produkcji. Reszta kosztów w krótkim okresie to koszty zmienne. Wielkość kosztów w krótkim okresie to koszty zmienne. Wielkość kosztów zmiennych zależy od wielkości produkcji, a więc przedsiębiorstwo ma wpływ na ich rozmiary np.: wstrzymując produkcję może je zmniejszyć do zera. Koszty stałe i koszty zmienne stanowią łącznie koszty całkowite produkcji w krótkim okresie. Natomiast w okresie długim przedsiębiorstwo jest w stanie zmienić nakłady wszystkich czynników produkcji. Wtedy rozróżnienie kosztów stałych i zmiennych traci wtedy sens.

Koszty stałe - ta część kosztów, która nie zmienia się przy zmianach wielkości produkcji

Koszty zmienne - ta część kosztów, która zmienia się przy zmianach wielkości produkcji

38. Wyznacz próg rentowności?

Gdzie:

R - przychody; R = Q * P (cena)

K_C - koszty całkowite

K_Z - koszty zmienne; K_Z = Q * k_Z

K_S - koszty stałe

Próg rentowności - taki poziom produkcji, przy którym przychody równają się kosztom całkowitym

R = K_C

Q * P = K_S + K_Z

Q * P = K_S + k_Z * Q

Q * P - k_Z * Q = K_S

Q = K_S/(P-k_Z); ilościowy próg rentowności

39. Zdefiniuj i zobrazuj graficznie dolny i górny próg rentowności

Górny próg rentowności - poziom produkcji, po przekroczeniu którego zysk zamienia się w stratę.

Dolny próg rentowności - minimalna wielkość produkcji, przy której przedsiębiorstwo zaczyna osiągać zysk ekonomiczny.

40. Zdefiniuj i zobrazuj graficznie próg zamknięcia przedsiębiorstwa i graniczną cenę rentowności

PUNKTY GRANICZNE RENTOWNOŚCI:

• PRÓG RENTOWNOŚCI - przychód całkowity zrównuje się z kosztem całkowitym, a zysk przedsiębiorstwa osiąga wartość zero

• PUNKT ZAMKNIĘCIA PRZEDSIĘBIORSTWA - jeśli cena rynkowa jest niższa od ceny nieopłacalności, to nie opłaca się wytwarzać ani jednej jednostki produkcji - przedsiębiorstwo należy zamknąć

Graniczny poziom ceny jednostkowej - oznacza taki jej poziom, przy którym sprzedając zakładaną ilość produktów nie osiągniemy żadnego zysku.

Oczywiście obniżenie ceny poniżej granicznego poziomu ceny sprzedaży oznacza, że zaczniemy ponosić straty.

41. W jaki sposób można obniżyć próg rentowności.

• Podniesienie cen zbytu

• Obniżenie kosztów zmiennych

• Obniżenie kosztów stałych

42. Przedstaw jednostkowe (przeciętne): koszty stałe, zmienne i całkowite?

43. Wyjaśnij pojęcie przychodu marginalnego i kosztu marginalnego?

Koszt marginalny jest to wzrost kosztów całkowitych wywołany wzrostem produkcji o jednostkę

Przychód marginalny jest to wzrost utargu całkowitego wywołany zwiększeniem produkcji o jednostkę (utarg marginalny). Kształt krzywej utargu krańcowego zależy wyłącznie od kształtu popytu na produkty przedsiębiorstwa.

44. Przedstaw związki pomiędzy przeciętnym kosztem zmiennym i przeciętnym kosztem całkowitym a kosztem marginalnym?

Wykresy ilustrujące zmiany kosztów przeciętnego i krańcowego mają najczęściej kształt litery „U”. Koszt krańcowy zawsze zrównuje się z kosztem przeciętnym w minimum wykresu kosztu przeciętnego

Koszty przeciętne zmienne (kz) spadają, gdy koszty krańcowe są mniejsze od kosztów przeciętnych oraz rosną, gdy koszty krańcowe są większe od kosztów przeciętnych zmiennych.

45. Jak działa prawo malejących przychodów całkowitych

Prawo malejących przychodów - prawo ekonomiczne, zgodnie z którym zwiększając nakłady jednego czynnika o kolejne jednostki i utrzymując nakłady pozostałych czynników bez zmian, osiągamy punkt, począwszy od którego dalsze zwiększanie ilości tego czynnika powoduje zmniejszanie krańcowych przyrostów całkowitej produkcji.

46. Omów założenia i warunki występowania doskonałej konkurencji

Aby na danym rynku zaistniała konkurencja doskonała, muszą zostać spełnione cztery założenia:

 Duża liczba sprzedających i kupujących - dzięki temu każdy podmiot ma bardzo mały udział w globalnym popycie lub globalnej podaży i tym samym pojedyncze decyzje nie mają wpływu na cenę rynkową; także ewentualne zmowy producentów są na tyle utrudnione, że nieopłacalne;

 Jednorodność produktu - produkty poszczególnych producentów są identyczne, w związku z czym nabywcom jest wszystko jedno od kogo kupią produkt;

 Doskonała informacja rynkowa - zarówno kupujący jak i sprzedający posiadają pełną informację o samym produkcie, jak i jego cenie - tak obecnej jak i w przyszłości;

 Swoboda wejścia i wyjścia z branży - nie istnieją żadne bariery wejścia ani wyjścia z branży; dzięki temu przy większym zapotrzebowaniu ze strony kupujących producenci będą mogli swobodnie rozpocząć dodatkową produkcję, zwiększając tym samym podaż, a przy zmniejszonym zapotrzebowaniu wycofać się nie ponosząc dodatkowych strat.

Wśród dodatkowych założeń, jakie się wymienia, znajdują się:

 Brak interwencji państwa - oznacza, że wyłącznie mechanizm rynkowy ma wpływ na relacje między kupującymi a sprzedającymi, w tym na cenę;

 Zerowe koszty transakcji - podmioty nie ponoszą dodatkowych kosztów związanych z zawarciem umowy kupna sprzedaży, jak np. uprzednie rozeznanie rynku.

 Produkt posiada bliskie substytuty - dzięki temu nabywcy mogą łatwo zastąpić produkt innym, gdyby jego podaż była niewystarczająca.

47. Omów założenia i warunki występowania monopolu

- Na rynku jest wielu kupujących i jeden sprzedający

• Produkty są jednorodne lun zróżnicowane, nie istnieją ich bliskie substytuty

• Istnieje doskonała informacja o rynku. Oznacza to, że monopolista podaży zna popyt na produkowane przez siebie dobro, zaś monopolista popytu zna podaż dobra na które jest zapotrzebowanie

• Występują bariery wejścia

• Cenodawczość - monopolista ustala cenę

48. Omów założenia i warunki występowania konkurencji monopolistycznej

- Produkty zróżnicowane i posiadają bliskie substytuty

- Swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania rynku

- Wielu sprzedających i kupujących

- Doskonała informacja o rynku

49. Omów założenia i warunki występowania oligopolu

• Produkty jednorodne lub zróżnicowane

• Niewielka liczba sprzedawców i wielu kupujących

• Ograniczony dostęp do rynku

• Pełna informacja o rynku

50. Przedstaw zasady decyzji ekonomicznych producenta w warunkach oligopolu.

Oligopol jest to rynek na którym działa niewiele (kilka, kilkanaście) firm. Bariery wejścia na rynek są dość wysokie, a o zachowaniach przedsiębiorstw decyduje ich współzależność. Oligopol to forma rynku pośrednia między konkurencją monopolistyczną a monopolem. Krzywa popytu na produkty oligopolisty opada. Przedsiębiorstwa oligopolistyczne mają znaczny wpływ na podaż gałęzi a zatem i na cenę rynkową. Dominującą cechą takiego rynku jest współzależność. Zachowania poszczególnych firm zależą od zachowań ich konkurentów i od oczekiwań dotyczących tych zachowań. W Polsce rynek taki tworzą dealerzy znanych firm samochodowych. Kiedy Renault zaoferuje nabywcom poduszkę powietrzną jako element standardowego wyposażenia sprzedawanych samochodów, Fiat odpowiada kampanią reklamową, a Opel zaczyna rozważać wprowadzenie preferencyjnego systemu kredytowania klientów.

51. Przedstaw decyzje ekonomiczne producenta w warunkach monopolu?

Monopol to rynek na którym występuje jedno przedsiębiorstwo mające wyłączność produkcji i zbytu jakiegoś towaru. Jest dawcą ceny. Producent może stosować dyskryminację cenową, czyli stosować różne ceny na ten sam produkt na różnych rynkach. Ustalając wielkość podaży wybiera taką wielkość produkcji przy której koszt marginalny równa się utargowi marginalnemu. Następnie musi sprawdzić czy cena pokrywa koszt przeciętny w długim okresie czasu. Stosunek ceny i utargu marginalnego zależy od położenia krzywej popytu. Krzywa popytu monopolu jest taka sama jak krzywa popytu rynkowego. Przychód marginalny monopolu spada wraz ze wzrostem wielkości produkcji. Monopol osiąga równowagę w punkcie optymalnej kombinacji ceny i wielkości produkcji. W tym punkcie zysk monopolu w krótkim okresie czasu jest maksymalny. Monopolista nie boi się konkurencji ponieważ chronią go bariery wejścia. Producent w warunkach monopolu kontroluje w pełni sytuację rynkową, ma możliwość ustalania rozmiarów podaży i cen. Monopol opiera się na czterech założeniach: produkty jednorodne lub zróżnicowane; brak możliwości wejścia do działalności opanowanej przez monopol; jeden sprzedający, wielu kupujących; założenie doskonałej informacji o rynku.

52. Porównaj doskonałą konkurencję i monopol.

W długim okresie zarówno w konkurencji doskonałej jak i konkurencji monopolistycznej zysk przedsiębiorstw jest równy zero. Jednak istnieją dwie istotne różnice pomiędzy równowagami w tych dwóch formach konkurencji

MARŻA PONAD KOSZT KRAŃCOWY

Dla firm w konkurencji doskonałej w równowadze cena jest równa kosztowi krańcowemu. W przeciwieństwie, dla konkurencji monopolistycznej w równowadze cena przewyższa koszt krańcowy. Oznacza to, że konkurencja monopolistyczna charakteryzuje się dodatnią marżą, mimo że zyski firm są równe zero.

SKALA PRODUKCJI

W konkurencji doskonałej w równowadze każda z firm wytwarza ilość produktu, która minimalizuje przeciętny koszt całkowity. Innymi słowy w konkurencji doskonałej firmy maksymalizują korzyści skali. Z drugiej strony, w konkurencji monopolistycznej firmy produkują ilość dóbr, która jest mniejsza niż optymalna ilość wynikająca z korzyści skali. Oznacza to, że każda z firm mogłaby zwiększyć swoją produkcję i w ten sposób zmniejszyć średni koszt produkcji.

53. Na czym polega różnicowanie cen przez monopol.

Różnicowanie cen przez monopolistę:
Występuje ono, gdy monopolista sprzedaje to samo, jednorodne dobro po różnych cenach, różnym grupom odbiorców. Możliwość taka wynika z ujemnie nachylonej krzywej popytu monopolu, która wskazuje, że niektórzy odbiorcy są skłonni zapłacić wyższą cenę, aby otrzymać dany wyrób.
• Różnicowanie cen I stopnia ( doskonałe różnicowanie cen ) polega na sprzedawaniu kolejnej jednostki danego dobra czy usługi po możliwej do osiągnięcia cenie maksymalnej. Monopolista zna maksymalną sumę, którą każdy nabywca zapłaci za każdą ilość dobra. Dążąc do maksymalizacji zysku, ustala dla każdego najwyższą cenę, jaką jest on skłonny zapłacić.
• Różnicowanie cen II stopnia polega na stosowaniu różnych cen dla nabywców w zależności od spełnienia przez nich pewnych kryteriów, np. obniżki cen za ilości przekraczające pewne przedziały, użycie produktów czy korzystanie z usług w różnym czasie ( taryfy dzienne i nocne ) itd.
• Różnicowanie cen III stopnia polega na wyodrębnianiu pewnych grup nabywców. Dla każdej grupy ustalana jest odrębna cena. Każda z nich ma swoją krzywą popytu o różnej elastyczności. Problemem monopolisty jest ustalenie, ile produktów powinien przeznaczyć dla każdej z grup oraz jakie powinny być ceny. Krzywa popytu rynkowego DD jest zarazem krzywą popytu indywidualnego dd, gdyż monopolista jest jedynym dostawcą rozpatrywanego dobra na rynek. Ma ona normalnie ujemne nachylenie oraz dla każdego poziomu ceny określoną elastyczność.

54. Bariery wejścia na rynek w monopolu.

Bariery wejscia:

• technologiczne

• legislacyjne

• ekonomiczne

• monopol naturalny

P2

P1

0 50 D2 D1 popyt D

Cena P

Krzywa popytu

Jeżeli cena danego produktu maleje to jego popyt rośnie, a jeżeli cena dobra rośnie to popyt na jego maleje

P2

P1

0 50 S2 S1 podaż S

Cena P

Spadek podaży

P2

P1

0 50 S2 S1 podaż S

Cena P

Wzrost podaży

Wzrost podaży następuje zawsze wtedy, gdy produkcja dobra staje się bardziej opłacalna, czyli łatwiejsza lub tańsza niż poprzednio

Spadek podaży następuje zawsze wtedy gdy produkcja dobra staje się mniej opłacalna niż poprzednio wskutek zmiany jaka nastąpiła producenci są gotowi wytwarzać po każdej cenie mniej danego dobra

P2

P1

0 50 S2 S1 podaż S

Cena P

Krzywa podaży

Cena P

P2

Pe

P1

D2 Qe S2 podaż (S) popyt (D)

S

D

S

D

E

E^I

P

Q

P

Q

S

E^I

E

D^I

D

E

E

E^I

E^I

D

D

P

P

Q

Q

S

S

S^I

S^I

Q

Q

Q

K_S

K_Z

K_C

R

K_c = K_z + K_s

K_z

K_z

R

K_c

Q

k_S

kz

k_c

Q

P

E

Krzywa kosztów krańcowych

Linia utargu krańcowego

---