Biogeografia wyk 1
Zaliczenie: wykłady +ćwiczenia- test wyboru
Badania nad rozmieszczeniem organizmów. w świecie posługujemy się kategoriami systematycznymi(głównie gatunkowa), nazewnictwo dwuczłonowe, 1 człon-rodzaj(rzeczownik), 2 człon- gatunek(rzeczownik lub przymiotnik)
Gatunek- pojęcie wprowadzone w 1693 przez Johna Reya. Lineusz dał nazwę biodominant
1)gatunek- typologiczna, najstarsza koncepcja gatunku. Wywodzi się żeby podzielić wszystkie osobniki na grupy, kilka grup organizmów ma wiele cech wspólnych- można zbudować określony typ np. psa. Kota itp.
typ - odpowiada forma
2) definicja morfologiczna (morfogatunek) wywodzi się z pojęcia morfologicznego. Gatunek opisany na podstawie cech zewnętrznych. Najczęściej stosowana w systematyce. Jest oparta na oszacowaniu cech
3) def. biologiczne pojęcie gatunku- gatunek to grupa osobników które mają zdolność krzyżowania i nie mogą się krzyżować z osobnikami innych gatunków. Ta koncepcja polega na tym , aby między nimi przechodził strumień genetyczny.
4)ewolucyjne pojęcie gatunku lub gatunek chronologiczny. Gatunek jest linią czyli sekwencją od przodków do potomków. Ma własną funkcję w przyrodzie i ma własne tendencje. Gatunek chronologiczny- czyli występuje w określonym czasie(np. tur)
wszystkie taksony ponadgatunkowe pochodzą od innych gatunków.
5)genowa koncepcja gatunku (2001)
gatunek to zróżnicowane przystosowanie grup organizmów. Grupy te mogą być lub są zróżnicowane w pozostałych częściach genów, definicja funkcjonuje w dwóch nurtach- filozoficzny i biologiczny.
Kategoria wyższa od gatunku jest rodzaj-rodzaje tworzą rodziny(jednoczłonowa nazwa). Podgatunek (trójczłonowy)
Rodzina ma końcówkę -ide.
Organizmy są rozmieszczone nie równomiernie. Badania Talesa w latach '70 miały znaczenie.
Wykład 2
Wszystkie organizmy zaliczane są do 6 krain geograficznych świata:
Pole Arktyki dzielimy na dzielnice: kanadyjska, Sonarska z fauny, śródziemnomorskie i polarktyczne.
1.dzielnica arktyczna wspólna część dla palearktyki i neoarktyki obejmujący głównie tundrę i tajgę.
-tundra- występujące gatunki to flemingi, zając bielak, renifery, pardwy zwyczajne i górskie, piżmowół, niedźwiedź polarny, lis polarny i niebieski. Gronostaj, sowa śnieżna, trzmiel arktyczny, meszki,
-tajga- łosie, wilki, rosomak, ryś, puszczyk
W wodach Arktyki występują gat. z rodziny łososiowate, szczupak.
Na górskich stepach: szczepuszki, świstak
KRAINA NEARKTYCZNA(wyż Meksyku i Pn Ameryka)
kanadyjska dzielnica, lądowy obszar zoogeogr. obejmujący pas umiarkowanego klimatu Ameryki Północnej pomiędzy dzielnicą arktyczną i dzielnicą sonorską.
Gatunki występujące: niedźwiedź gryźli i czarny), owca kanadyjska, mysza, Ursoń( przypomina jeżozwierza starego świata Asapan), bernikla kanadyjska(gęś kanadyjska).Endemiczne ambystony(płazy ogoniaste), salamandry bezpłucne)
-dzielnica kanadyjska- granica południowe centrum kontynentu amerykańskiego
występują tam: kozioł górski( występuje od pd Alaski do stanu Motana, gat zbliżony do kozicy górskiej), biała owca alaskańska, puszczyk szary, sowa błotna
dzielnica sonorska-(nazwa od meksykańskiego stanu Sonora, granice wyznaczają lasy i prerie. zwierzęta występujące:
zwierzęta-jaguar, ocelot, puma
-Szopowate: ostronos(koaki), szop pracz
-Pancernik peda -rząd szczerbaki
-Oposy(dydelfy) należy do grupy ssaków żyworodnych torbaczy; wszechstronnie przystosowany mięso-, roślino-, padlinożerny
-Sęp: urubu czarny, urubu różowy
-Kojot
-Skunks czarno-biały(rodzina łasicowatych)
-Jeleń mulat
-pręgowiec (wyglądem przypomina wiewiórki)
-Indyk dziki często występuje w lasach
Gady:
-grzechotnik : 2 gat.
-aligator amerykański, może przebywać w zamarzającej wodzie
Endemiczne płazy:
-syreny(przypominające węgorze) larwy osiągają dojrzałość płciową, oddychają krzaczastymi skrzelami lub słabo rozwiniętymi płucami
Neoteniczne płazy
-amfiumy(szczątkowe kończyny, oddychają skrzelami wewnętrznymi)
-salamandry: salamandra olbrzymia(płaz do 70 cm dł., jest gat. Całkowicie wodnym
Ryby:
-endeniczne rzędy: rząd amia kalba( słodkowodna podobna do pstrąga, charakteryzuje starą linię ryb, jest żywą skamieniałością)
-niszczaki? - ryby drapieżne podobne do szczupaka, ma inną budowę szczęki, gdzie zęby są bardziej wydłużone, pokryta łuskami, wykorzystywany do produkcji strzał przez Indian
Zwierzęta prerii:
-Bizon
-widłoróg(antylopa, jego rogi są pokryte powłoką która zrzucana jest co roku)
-piesek preriowy(podobny do świstaka)
-borsuk amerykański
-cietrzew ostrosterny
Pustynia amerykańska przylega do dzielnicy sonorskiej, z której przenikają zwierzęta:
-jadowite jaszczurki: heloderma arizońska(do 50cm. dł. o bardzo jadowitym jadzie)
Zwierzęta zachodniego wybrzeża Kalifornia, Meksyk, przenikają tam zwierzęta z dzielnicy neotropikalnej:
-kondor kalifornijski(jeden z największych ptaków świata, rozpiętość skrzydeł do 3m jest on padlinożerny)
-na południu kondor królewski
-13 gatunków kolibrów
-przepiórka kalifornijska
-aksolot(nektoniczny płaz ogoniasty)
wykład
POLARKTYKA
-kozica
-pomurnik- penetruje szczeliny skalne
-świstak
-motyl Apollo
-koziorożec alpejski, pirenejski, kaukaski
-maskur- charakteryzuje się rogami skręconymi w kształt korkociągu
-dzika koza
-owce: Argali i Urial
-ptaki:
kurak kaukaski- kuraki, przedstawiciele rodziny bażantów, przypominają przepiórki
dzielnica środkowo azjatyckich pustyń i stepów- Węgry, Ukraina
Występują tam połacie suche i pustynie. Symbolem tego obszaru jest wielbłąd dwugarbny
-półosły
-onagery
-antylopy: na suchych stepach-Suchap i Jejrand
-gryzonie: bobak(podobny do świstaka); na stepach występują szczekuszki(seleriuki, tchórz stepowy, perewiastka)
-ptaki: pustynnik z rodziny stepówek
-w zachodniej i centralnej części żyją: dropie(długonogie ptaki, dawniej występował w Polsce) i myszołowy(orzeł stepowy, bielik wschodni)
dzielnica Mandżurska
Mandżuria, Korea, Chiny do gór oddzielających Tybet
jeleń wschodni sika
jeleń milu
-puchacz rybołów(sowa japońska) rozpiętość skrzydeł 2m, jedna z największych sów, żywi się rybami ma nieopierzone palce
sroka błękitna- Portugalia
gady i płazy: w dolnym biegu rzeki Jangcy występują aligatory, salamandra olbrzymia(występuje tylko w wodach czystych)
ryby:
-amur biały- odżywia się źdźbłami trzciny oczyszcza zbiorniki, jest roślinożercą
-pygi biała i pstra (żywią się fitoplanktonem)
ssaki
-chiński jelonek błotny- bezrogi mający duże kły, podobny do sarny lecz mniejszy, środkowe Chiny i Korea
-jenot(dotarły do Wisły, należy do psowatych jednak przesypia zimę)
-tygrys syberyjski i chiński
-kot bengalski- występuje w całej Mandżurii, futro jest jasnorude z czarnymi łatami
-niedźwiedź himalajski
-bażant uszaty królewski
-mandarynka(kaczka)
Dzielnica Tybetańsko - chińska
obszar górski łącznie z Himalajami
-takin- pustorogie zwierzę występujące na wysokościach 4000m npm bawół
-goral(przypomina kozę jednak spokrewniony jest z kozicami i kozłem śnieżnym)
-irbis(pantera śnieżna i lampart śnieżny)
-panda mała- gat żywiący się bambusem jak i innymi trawami, waga 3-6kg,należy do szopów
-panda wielka- o wadze średniego niedźwiedzia (zwykle czarno-biała), żywi się goryczkami, irysami, bambusami, należy do niedźwiedzi
-ptaki:
-bażant diamentowy- pędy bambusa
- biały bażant uszaty
-tragopony(przypominają bażanta lecz nie mają długich ogonów)
-w Tybecie żyją JAKI- są one udomowione i szeroko wykorzystywane
-osioł kiank
-antylopa tybetańska(cziru, rongo)- zwierzę odbywające wędrówki z cyklem rozmnożeniowym
-lis tybetański
-sęp himalajski(największy sęp świata)
Dzielnica śródziemnomorska
-daniel
-dzikie króliki (przodek domowego)
-muflon
-magoty- małpy średniej wielkości
-jeżozwierz- gryzonie wielkości bobra obgryzają korę drzew, wykorzystywane na mięso i igły
-żeneta
-orłosęp brodaty(żywi się padliną i żółwiami)
kuropatwa skalna- ma niebieskie upierzenie
-żółw turecki
-cytrynek Kleopatry
-skarabeusz
Fauna Sahary
-symbolem fauny jest wielbłąd jednogarbny (dromader)
-antylopy:
-algazel
-adoks (może długo przetrwac bez picia wody)
-gazela dorkaz
wykład 3
KRAINA ETIOPSKA
Na południe od Sahary fauna bardzo różnorodna
-hipopotamy
-żyrafy
-złotokret i wodnice - owadożerne
-wodnica kameruńska(podobne do wydry)
strefa klimatów podzwrotnikowych i zwrotnikowych-występują tam:
1.strusie- rząd ptaki, 1 rodzina, 1gatunek struś nielot; zamieszkuje pustynie; gat poliganiczny, jaja wysiaduje zarazem samica jak i samiec
2.sekretarze- drapieżne(przypomina bociany),1,5m długości, 4 kg wagi, ma duży czub na głowie, zamieszkuje sawanny i stepy; buduje gniazda w formie platform; odżywia się jaszczurkami, owadami, małymi ssakami
3.trzewikodzioby- rodzina brodzące;120cm z dużym dziobem; upierzenie popielate; występuje nad brzegami wód; odżywia się dwudysznymi, występuje w środkowej Afryce
4.czepigi- szaro-brązowe upierzenie; czub na głowie; zawisa na drzewach głową w dół w koronach drzew; wykorzystuje również dziób, gniazda zakładają w ciernistych krzewach
5.bananojady-czub na głowie; 75dł, 1kg wagi; nadziemny tryb życia; monogamiczne;
składają 2-3 jaja, pisklakami opiekują się oboje
ssaki:
endemicznym rzędem są:
-rurkozębne(słupozębne, mrównik) synonim prosie ziemne, Nazwę słupozębne,zawdzięczają szczególnemu uzębieniu, na które składa się 20 słupowatych zębów, a nazwa mrówniki związana jest z ich preferencjami pokarmowymi - mrówniki żywią się mrówkami i termitami.; zwierzętami spokrewnione z kopytnymi
-owadożerne:
-kretojeże- przypominają jeża; aktywne są nocą; występują w różnych środowiskach; zapadają w sen w niesprzyjających warunkach; najbardziej płodne w jednym miocie-32osobniki
-ryjoskoczki- tryb dzienny na, w nocy ukrywają się na skałach
-gryzonie:
-wiewiórolotki- Wyglądem przypominają wiewiórki, mają mniej puszysty ogon z szeregiem łusek na spodniej stronie u jego nasady. życie prowadzą parami; żywią się nasionami i owocami;25cm ogon, 40cm dł. Ciała, błony lotne pomiędzy kończynami przednimi a ciałem, a także między kończynami tylnymi a ogonem
-kretoszczury-12 gatunków ssaków,, podziemny tryb życia, małe oczy, zredukowane
małżowiny uszne, krótkie kończyny, żywią się bulwami
lemurowate:
-palczaki- madagaskarski; ma wyjątkowo długi palec ręki; grupa małpiatek 50cm dł., 2kg wagi, długi ogon; nocny tryb życia; puszysty ogon; prowadzą samotny tryb zycia lub parami; rodzi się 1 młode raz na 2-3 lata, żywi się bambusami; pod ścisła ochroną!
-indrysy
*parzystokopytne: głównie antylopy i kameleony
*postrzałki-(długonogi) porusza się skacząc; przednie kończyny mają duże pazury; żywi się nadziemnymi częściami roślin; ciało rude, brzuch biały, ogon czarny z kitą
*mrównik- 1,5 m dł., 70kg wagi; skóra ciemno różowa pokryta szczeciniastą sierścią, pysk wydłużony w ryj, uszy długie rurkowate, ma długi język przystosowany do łapania owadów, długie pazury; 1-2 młode rocznie
KRAINA MADAGASKAR
najmniejsza kraina zoogeograficzna świata, obejmująca wyłącznie wyspę Madagaskar. Często jest opisywana jako podregion krainy etiopskiej, charakteryzuje się jednak tak odmienną fauną, wykształciły się tam formy endemiczne:
-indrysy
-palczaki
-żółwie promieniste
-kameleony
-wiwery-drapieżne
Wykład
KRAINA ORIENTALNA
(kraina indomalajska) - kraina zoogeograficzna obejmująca południową część kontynentu azjatyckiego (tę, która nie jest zaliczana do krainy palearktycznej i etiopskiej) oraz Archipelag Malajski aż do Filipin i Małych Wysp Sundajskich. Należy do państwa zwierzęcego Arktogea.
Leży w strefie klimatów równikowych i zwrotnikowych, a główną jej formacją roślinną jest las równikowy oraz częściowo sawanna.
Fauna tego obszaru jest bardzo bogata i wykazuje duże podobieństwo do występującej w krainie palearktycznej i etiopskiej. Wynika to z faktu, że w toku ewolucji właśnie w Azji Południowej formowało się wiele grup zwierząt, które następnie zasiedlały sąsiednie krainy. Dlatego też mało jest tu endemitów.
Najbardziej charakterystyczne gatunki zwierząt:
- ptaki - ok. 1900 gatunków, wśród nich bażanty (np. paw indyjski) i przedstawiciele rzędu wróblowych - kurtaczki, tymaliowate i kwiatówki oraz endemiczne turkuśniki i filipińczyki
-filipińczyki- monotypowa rodzina ptaków występujących endemicznie na Filipinach, wyglądem przypominają pełzacze; są owadożerne -wydziobują owady z kory drzew; odżywiają się nektarem owocowym; ptaki osiadłe nie podejmujących dalekich wędrówek
Ssaki:
-parzystokopytne: a.jeleniowate b.krętorogi
-nosorożce: 3gatunki(pokazują związek z krainą etiopską)
Płazy
-żaba latająca(nogolotkowate)- 12cm długości, kolorowa barwa ciała; porusza się lotem ślizgowym z drzewa na drzewo; maja błony pomiędzy palcami; jaja składają do gniazd zbudowanych ze spienionego śluzu; żaba nadrzewna i naziemna
-jawajska żaba latająca- występuje na Sumatrze i Jawie; 8cm dł.; żywi się owadami, drobnymi kręgowcami; żaba nadrzewna; wyglądem przypomina rzekotkę
Drapieżniki:
-tygrys
-węże (pyton ,grzechotnik)
-lotokot- zwierzęta wielkości kota (30-40 cm długości), nadrzewne i roślinożerne. Osiągają 1-2 kg masy ciała. Cechą charakterystyczną jest obszerny fałd skórny rozpięty między kończynami i stanowiący powierzchnię nośną, którą wykorzystują przy przeskakiwaniu z drzewa na drzewo. Ten fałd skórny tworzą dwie warstwy owłosionej skóry. lotokoty są zdolne do wykonywania lotów ślizgowych na odległość kilkudziesięciu metrów przy niewielkiej utracie wysokości. Lotokotowate prowadzą nocny tryb życia.. Samica rodzi 1młode.
-tupaje-19 gatunków w rodzinie; odżywiają się owocami, aktywne w dzień; kończyny 5-palczaste z pazurami
-wyraki(małpiatki) 3 gat: wyrak upiór, wyrak zachodni, wyrak
Są spokrewnione z małpami właściwymi:
wielkość 40cm, ogon częściowo owłosiony, duże wyłupiaste oczy, wykonują obrót głową 180stopni, najszybciej poruszają się spośród małpiatek, nie jedzą pokarmu roślinnego, oznaczają teren(moczem, substancjami zapachowymi), 1 młode choć ma parę sutek, Młode jest owłosione i ma otwarte oczy
Dzielnice:
1. Hinduska
2. Indomalajska
3. Indochińska
Dzielnica hinduska:
Słoń indyjski
Nosorożec indyjski
Tygrys
Lew
Hiena
Łuskowce
zebu
Dzielnica Indomalajska:
Gibony(gibbony)
-małpy średniej wielkości, człekokształtne o długich odnóżach -wyst. na półwyspie indyjskim -ogon niewielki - kończyny długie i smukłe -barwa czarna, szara, brązowa z białym obramowaniem twarzy -najbardziej z człekokształtnych przystosowane do nadrzewnego trybu życia -do 50km/h - poruszanie się po drzewach -w postawie dwunożnej poruszają się po ziemi -swoją obecność oznaczają wyciem -monogamiczne 2-6 osób osobniki spokrewnione -dzienny tryb życia -dzień spędzają głównie na drzewach poza poszukiwaniem wody lub żywności
Orangutany
Tapiry
-ssaki nieparzystokopytne -mają krótką trąbę połączoną z nosa i górnej wargi
-krótki ogon -Przednia łapa 4 palce, tylnia łapa 3 palce -ciało pokryte sierścią
-występują w lasach tropikalnych -doskonale pływają -spokrewnione z końmi i nosorożcami
Latawiec kobego
Drako, Smok latający(jaszczurka z rodziny agam (Agamidae) -wyst. Azja pł.-wsch
-dł. 30cm -ma błony lotne utworzone z fałdów skórnych umieszczonych na wydłużonych żebrach -czas opadania może być zmienny
Nosorożec indyjski(pancerny)- skóra gruba przypominająca pancerz, tereny podmokłe(leśne), obecnie w Nepalu i PN Indiach; ma jeden róg, który jest starty; samiec ma róg ok. 57cm
Łuskowce- ssaki występują w płn-wsch Azji i Kraina etiopska; -są to łuskowce, mają łuski na całym ciele -przestrzenie między łuskami pokryte jest sierścią -żywią się mrówkami i termitami, dlatego mają długi język pokryty lepką śliną (podobne do mrówkojadów)
-liczba łusek na ciele jest niezmienna -nie ma zębów
Zebu- domowe bydło garbate, są one otaczane kultem (święte krowy) -odporne na gorący klimat i różne choroby -udomowiona forma bydła w starożytności, prawdopodobnie w Mezopotamii i Indiach -mają garb mięsniowo-tłuszczowy -poniżej gardła worek skórny
-wykorzystywane jako zwierzęta pociągowe -wyselekcjonowano wiele raz różniących się wielkością i barwą(najmniejsze zebu karłowate) -w XX wieku przewiezione do Brazylii i skrzyżowane z francuską rasą bydła -jego nazwę zapisuje się w postacie trójczłonowej: Bos taurus indicus- jest to rasa a nie podgatunek!
Bydło watussi- -duże rogi dł. 1,5m -duży worek na podgardlu -rasa bydła mlecznego
-również wykorzystywana na inne cele(mięso, skóry)
Dzielnica indochińska:
Tygrys
Słoń
Legwany
Nosorożec sumatrzański: -ssak nieparzystokopytny -występują na Borneo i Sumatrze
-zagrożony wyginięciem -narażony na antropopresje i kłusownictwo -najmniejszy jedyny owłosiony gat. Nosorożca -ma na pysku 2 rogi -ssak prowadzący samotny tryb życia
-oznacza swoje terytorium (moczem, odchodami) -osobniki tolerują się tylko podczas rui
-żywi się korą i owocami -żyje do 45 lat
Nosorożec jawajski: -gatunek kiedyś posiadał szerokie terytorium występowania
-obecnie występują 2 populacje: 1 na płn. Jawie, 2 w Wietnamie też płn. -żyją do 45 lat
-żyje około 100 osobników -jedne z najbardziej zagrożonych ssaków!! -prowadzi samotny tryb życia z wyjątkiem rozmnażających się par i matek -terytorium samca 20m2, samica 14m2 -zwierzę ciche w porównaniu z nosorożcem sumatrzańskim -jest roślinożerny(kiełki, młode liście, opadłe owoce) -rozmnażanie słabo poznane -samica osiąga dojrzałość płciową w 4 roku życia, samce 6 rok -matka karmi dziecko przez 2 lata
Wykład 14.04
Fauna australijska
-tworzy całość z Nową Gwineą i Tasmanią
-podczas zlodowacenia tworzyły całość i miały jedną faunę
-w holocenie była silna ewolucja ptaków i ssaków
Ssaki-zwierzęta nie latające, różniące się od ssaków innych krajów
-fauna ta jest podobna do fauny Afryki i tropikalnej Azji
-inna jest fauna na Nowej Gwinei która porośnięta jest puszczą tropikalną od fauny na Tasmanii
W Australii występują wysokie góry, dlatego fauna różni się po obu stronach gór.
Zwierzęta leśne leżą głównie na wschodnim wybrzeżu, w centrum kontynentu występują pustynie i półpustynie.
W faunie pierwotnej brak było ssaków łożyskowych poza niektórymi nietoperzami i gryzoniami(bobroszczury).
Symbolem Australii jest pies dingo, który został przywieziony ok. 3 mln lat temu.
Torbacze obejmują formy roślinożerne i drapieżne.
Po dotarciu ludzi wyginęły tam pierwotne gatunki np.:
-nosorożce (diplotodan)
-workowata panda wielka, żywiąca się bambusami
-wielkie kangury do 3 m wysokości o dużej czaszce w formie sześcianu
-wombat- wielkości niedźwiedzia
-kolczatka olbrzymia, 1m dł.
-olbrzymie Emu 2 gat.
-waran- jaszczurka do 1000kg
-diabeł tasmański
Współcześnie występują tam:
1. Stekowce np.:
Dziobak(wschodnie wybrzeże) poluje na ślimaki, małże i skorupiaki
Kolczatka mała do 6kg, ciało z grubymi kolcami, odżywia się mrówkami i termitami
Pro kolczatka do 10 kg kolce są krótsze i rzadsze, występuje w lasach tropikalnych, odżywia się dżdżownicami, ma język na którym są haczyki
Kangury 80kg, 3kg występują w lasach, stepach, są nadrzewne i napowierzchniowe
Miś koala- występuje w lasach eukaliptusowych, którymi sie żywi, występuje we wschodniej części kraju
Wombat- roślinożerca
Kret workowaty- futro barwy białej lub lekko rudy
Lotopałanki- latające workowate wiewiórki( podobne do syberyjskiej palatuchy), lata 100-120m, spokrewnione z kangurami
Pałanka kuzu- wielkości kota kryje się w dziuplach, potrafi drążyć nory, zjada młode łodygi i kwiatki
Niełaz- (kuna workowata), wielkości tchórza
Na obszarach stepowych:
Kangur olbrzymi
Kangur rudy
Emu- drugi co do wielkości żyjący pak do 50kg
Dingo
Ptaki:
Zimorodek kukubara(wielkości gawrona), niezwiązany z wodą, wydaje dźwięk podobny do ludzkiego śmiechu, organizują się w grupy
Lirogon-przedstawiciel wróblowatych, wyglądem przypomina bażanta
Papużki:
-faliste
-nimfa większa
-kakadu-duże czubate np. kakadu żółtoczube
Nogale-rząd kusaki, nie wysiadują jaj
Czarne łabędzie
Rodziny miodojadów(odżywiają się nektarem i pyłkiem kwiatowym
Waran
Węże z rodziny elafiole: kobry i mamby- są one bardzo zróżnicowane, dużo gat. jadowitych
Węże tygrysie z rodziny lotefis, duże węże występują w całej krainie z wyjątkiem pustyni np. Autaktofilus
Agamy- jaszczurki małych rozmiarów
Adelom-żaby południowe, żaby brunatne ma wielobarwny brzuch
Dwudyszne np. Rogozon
Fauna puszczy(najbogatsza fauna świata):
Dzikoświnie- sprowadzane przez ludzi
Nadrzewne kangury- (drzewiaki), przeskakują z drzewa na drzewo na odległość 9 m, skaczą z drzew z wys. 18m
Drokosis- mały naziemny
Kazuar- ptak do wagi 70kg, pióra o wyglądzie szczeciny, wielobarwny
Olbrzymie kakadu
Gołębie-najwięcej na Nowej Gwinei
Koroniec-waga 2 kg, wielkość kury, ma czubek na głowie w kształcie korony, największy gołąb
Ptaki rajskie- barwne upierzenie, głównie samców
Gęś skąpopłetwa (bezpłetwiec) upierzenie czarno-białe
Fauna współczesna:
Gatunki obce sprowadzane do Australii:
Wielbłąd jednogarbny- sprowadzone jako środek transportu w IX w, zamieszkują obszary półpustynne, liczebność na stałym poziomie ok. 29000 okazów
Osioł liczebność ok. 1500000 okazów, jest jednym z głównych szkodników n tym obszarze z powodu liczebności
Dzikie konie
Stada dzikich bawołów domowych
Dzika koza domowa na zachodzie
Dzika świnia domowa na wschodzie
Dziki kot domowy poza pustyniami
Pies dingo- jest to nieliczny gat. tam występujący
Zwierzęta łowne:
-królik- 24 okazy po 3 latach namnożyły się i stały się dużym szkodnikiem, w celu pozbycia się go, zarażono je miksomatozą, po czym zginęła 90% populacji, obecnie populacja ma 40%
-rudy lis europejski, wszędzie poza pustynią i tropikalną częścią północna
-zając europejski
-daniel
-Jeleń europejski
Różne pstrągi:
-potokowy\
-tęczowy
-źródlany
Karp europejski-stał się zagrożeniem dla domowych gat.
najbardziej liczna grupa to torbacze
najlepiej poznany: kangur, kuna workowata, koala, mysz i szczur workowaty, kolczatka, emu, kakadu, sowa ziemna, jaszczurki
Wykład 21.04
Fauna Polski
Fauna trzeciorzędowa Polski, która była fauną ciepłolubną uległa zniszczeniu
Fauna południowej części Polski jest fauną starszą. Najpóźniej kształtowała się fauna Polski północnej, najpóźniej zaszło zlodowacenie.
-obszar położony w rejonie europejskim, podzielony na szereg prowincji np. środkoworosyjska, środkowoeuropejska itp.
-obszar na którym krzyżują się elementy różnych regionów
-granice płn. i pd. stanowią bariery geograficzne zaś na zachodzie i wschodzie jej nie stanowią.
1. Elementy południowe- przechodzą przez bramę morawską. Elementy wschodnie i południowe wnikają poprzez wyżynę lubelska i podlaską w głąb Polski
2. Elementy borealne(północne) związane z lasami iglastymi np. orzechówka, dzięcioł trójpalczasty. Rozmieszczenie di funkcyjne
3. Elementy atlantyckie (zachodnie) uzależnione od zachodniego wilgotnego klimatu np. słowik rdzawy, ryby siejowa te
4. Elementy alpejskie(wysokogórskie) kozica górska
5. Elementy pontyjskie (południowo- wschodnie) suseł perełkowaty
6. Elementy pontyjskie śródziemnomorskie np. modliszka
Regionalizacja Polski na 7 krain:
1. Kraina połdniowo-bałtycka Niejednorodna Na zachodzie pozostaje pod wpływem klimatu atlantyckiego, na wschodzie Klim. Kontynentalnego np. ryby siejowate, łososiowate, jesiotrowate
2. Śląska Zachodnioeuropejskie elementy lub południowo wschodnie, suseł moręgowaty
3. K. Jury Polskiej Podłoża wapienne np. liczne gat. Ślimaków, wilków
4. K. opolska Jest pod wpływem klimatu kontynentalnego(Lubelszczyzna) Suseł perełkowaty, każkowate, chrząszcze np. krawiec, ślimaki np. żółty, wąż eskulapa, salamandra plamista, pawica groszówka, modliszka
5. K. karpacko-sudecka Kraina górska, lesista, występuje regiel dolny- lasy liściaste, regiel górny- lasy iglaste Orzechówka, dzięcioł trójpalczasty, kumak górski, salamandra plamista
6. K. podalpejska, obejmuje piętro halne, surowy klimat, dużo wiatrów kozica górska, świstak, nornik śnieżny, puchacz halny, pomornik, siemielniak, jaszczurka żyworódka, biegaczowate
7. k. kielecka flora i fauna kopalna wymarłe: koralowce kambryjskie fauna przypomina regla dolnego w górach występują nieliczne kręgowce
Klasyfikacja regionalna:
Polska należy do polarktyki
Podział Polski na krainy:
1.Bałtyk
2. wybrzeże bałtyckie
3.pojezierze pomorskie
4. pojezierze mazurskie
5. nizina wielkopolsko-kujawska
6. nizina mazowiecka
7. Podlasie; w sumie 21
Gatunek reliktowy gatunek rośliny lub zwierzęcia będącego pozostałością minionych epok na danym obszarze.(pozostałość)
Refugia-w nich utrzymują się gatunki reliktowe np. skrzelopływka bagienna-Gatunek uznany za relikt polodowcowy. W Polsce stwierdzono jego występowanie jedynie w Dwoistym Stawie Gąsienicowym w Tatrach
Relikt południowy: ślepak
Gatunki endemiczne-występuje w miejscu swojego powstania i nigdy nie miał szerokiego dostępu, utrzymuje się tylko lokalnie
Np. brzoza ojcowska
Jelonek błotny pół. koreański
Świdrzyk- występuje na Malcie
Biegacz- występuje na Olimpie
Gatunkami szeroko rozpowszechnionymi na świecie zwane kosmopolityczne(gat ubikwistyczny) np.: suseł wędrowny, liczne gryzonie, liczne gatunki owadów, liczne nietoperze
Zjawisko Wikariancja- rozczłonkowanie początkowo dużej, geograficznie rozprzestrzenionej populacji na mniejsze podpopulacje, wskutek powstania między nimi geograficznych barier.
Np. żubr(Europa)- bizon(Ameryka); łoś- łoś amerykański; bóbr europejski- bóbr kanadyjski
Pseudowikarianty-( nie są spokrewnione, nie mają wspólnego pochodzenia, są ekologicznym odpowiednikiem np. wombat -duże gryzonie; wilk workowaty- wilk; kangury- łożyskowce trawożerne; kret workowaty- kret
Wykład (film dżungla)
Dżungla to wiecznie zielony, wilgotny las tropikalny, pokrywający rozległe obszary Środkowej i Południowej Ameryki (dorzecze Amazonki), Kotlinę Kongo w Afryce, oraz znaczne terytoria w południowej i południowo-wschodniej Azji wraz z Archipelagiem Malajskim. Dżungla pokrywa Madagaskar, Filipiny, większą część Nowej Gwinei.
Klimat strefy przyrównikowej, gdzie występują te lasy, jest gorący i parny. Temperatura jest prawie stała przez cały rok i wynosi 25 do 280C, a ulewne deszcze padają każdego popołudnia. Drzewa dorastają do ogromnych rozmiarów, osiągając nawet 60 metrów wysokości. Ich korony tworzą wiele warstw, a skórzaste liście nie przepuszczają światła, wskutek czego na dnie lasu panuje mrok. Dlatego, w przeciwieństwie do naszych lasów, bardzo mało jest tu krzewów i runo jest ubogie. Dużo jest natomiast pnączy (lian) i epifitów (roślin rosnących na drzewach)
Rozróżniamy dwa typy lasu tropikalnego - pierwotny i wtórny. Pierwotny las tropikalny jest pomimo swojego bogactwa gatunków roślin bardziej dostępny. Gęste zarośla spotykamy tylko na brzegach rzek, polanach, porębach i pogorzeliskach. W lesie tym można wyróżnić kilka pięter. Najwyższe piętro to pojedyncze stare drzewa - giganty, wysokości do 60 metrów z szeroką koroną i gładkim pniem. Drugie piętro tworzą drzewa o wysokości 20 - 30 m. Trzecie piętro to drzewa 10 - 20 metrowe, najczęściej różne gatunki palm. Ostatnie, czwarte piętro tworzy runo leśne złożone z bambusów, krzewów i roślin zielnych oraz paproci i widłaków Lycopodium. Wskutek pożarów i wyrębów ogromne przestrzenie pierwotnego lasu tropikalnego zostały zastąpione przez las wtórny - chaotyczne, trudne do przejścia nagromadzenie drzew, krzewów, lian, bambusów, paproci i roślin zielnych.
Fauna dżungli nie ustępuje florze pod względem liczby i różnorodności gatunków. W lasach tropikalnych można spotkać niemal wszystkie gatunki dużych ssaków (słonie, hipopotamy, bawoły, nosorożce, tygrysy, jaguary), i gadów (krokodyle), a także węży, wśród których jest wiele jadowitych.
Wykład film wielkie równiny
Gatunki:
Wilkacze czerwonodziobe
Antylopa
arktyczna tundra
Gęsi śnieżne
Lisica polarna
Wilki
Karibu
preria
Bizony
tybetański płaskowyż
Dzikie jaki
Szczekuszki
Sóweczki mongolskie
Lis tybetański
tropikalne trawy
Słoń
Hubarka
Nosorożec
Świnie karłowate
Lwy
Pawiany
Wykład film płytkie morza (tropikalne morza)
Ławice:
Węże- wiosłogony
Ośmiornice
Stwarotka
Żółw zielony
Delfiny butlonose
Kormorany arabskie
Sprzągle
Żebropławy
Kryl
Lwy morskie
Delfiny ciemne
Jeżowiec purpurowy
Rozgwiazda gigantyczna
Wężowidły
Dolarki piaskowe
Foki
Kałamarnice
Ogończa
Rekin żarłacz biały
Pingwin królewski
Słonie morskie
1