Nauka o państwie prof. Silski

15.09.2007

1. Czym jest państwo? ( Państwo jako organizacja) - najstarsze państwa powstały 5000- 6000 lat temu.

• Arystoteles ( 384 - 322r. p.n.e)
  Państwo to wspólnota równych, mająca na celu możliwie doskonałe życie. Wspólnota zdolna do samowystarczalności. Wspólnota równych - dwie grupy obywateli:
  1) obywatele pełniący służbę wojskową
  2) wszyscy ci którzy, wchodzą w skład różnego typu ciał obradujących
  ” To prawda, że te dwie grupy są odrębne ( na zawsze bądź nie na zawsze). W państwie nie zbędni są również chłopi, rzemieślnicy, robotnicy, wszyscy ci którzy mają zapewniać pewien dobrobyt w państwie” (Arystoteles)
  Państwo ma charakter klasowy !!!

• Georg Jellinek (1851 - 1910)- niemiecki prawnik, znawca prawa państwowego
  Trój elementarna definicja państwa
  Państwo jest to:
  1) wyposażona we władzę samorodną jedność związkową osiadłych ludzi
  2) korporacja osiadłego ludu wyposażona w bezpośrednią samorodną władzę zwierzchną
  3) korporacja terytorialna
  
  Elementy państwa:
  - ludność
  - terytorium
  - władza najwyższa
  
  Definicja ta mówi, że państwo to organizacja suwerenna, a jednostki je zamieszkujące są od niej zależne. Jest ona ważna, ponieważ zawiera trzy cechy państwa, pozwala na odróżnienie państwa od innych organizacji.

• Czesław Znamierowski (1888 - 1967)- polski filozof, etyk i prawnik.
  Państwo to grupa terytorialna, to grupa celowa ( celem państwa jest to, że ma utrzymywać porządek w danej zbiorowości i ma ją ochraniać przed niebezpieczeństwami grożącymi ze strony innych zbiorowości.
  
  Grupa w której ważną role odgrywa przymus fizyczny, jest to grupa o strukturze nie jednolitej ( są rządzący i rządzeni)

Celem państwa jest dobro wspólne (zapewnienie pokoju i doczesnego życia)

2. Jakim warunkom powinna podlegać definicja państwa?

1. powinna odnosić się do każdego państwa,

2. powinna pozwolić odróżnić państwo od innych organizacji,

3. powinna zawierać cechy wszystkich państw.

3. Państwo jest organizacją o następujących cechach:

• organizacja polityczna- Co to jest org. polityczna? Czy państwo jest jedyną org. Polit.?

Możemy wyróżnić organizacje polityczne i niepolityczne.

Organizacje polityczne- to te, którą osią zainteresowania jest rządzenie ludźmi, kierowanie całym społeczeństwem lub jego częścią. Jeśli przyjmiemy, że państwo jest w/w organizacją polityczną, to państwo nie jest jedyną organizacją polityczna.(jest jeszcze np. partia polityczna). Państwo jest jednak najbardziej polityczną organizacją. Jest to organizacja, która rządzi CAŁYM społeczeństwem i to wyróżnia państwo.

• organizacja globalna- państwo jest polityczną organizacją globalną (to je wyróżnia spośród innych organizacji), obejmuje całe społeczeństwo danego kraju. Do organizacji politycznej można wstąpić, a do państwa nie.

• organizacja terytorialna-

• organizacja wyposażona w swoisty aparat- * Co to jest aparat państwowy?

Aparat państwowy jest to ogół odpowiednio ze sobą powiązanych organów państwa wraz z oddanymi do ich dyspozycji urzędami, przedsiębiorstwami, zakładami i formacjami zbrojnymi.

* Czym jest organ państwowy?

Organ państwowy- osoba lub grupa osób, która podejmuje działania władcze uznawane za działanie państwa.

Działania władcze państwa:

1. stanowienie ogólnych norm postępowania- stanowienie prawa,

2. ustanowienie norm indywidualnych opartych na normach ogólnych,

3. stosowanie przymusu państwowego,

4. dokonywanie aktów kontrolnych.

16.09.2007 r.

Pojęcie organu państwa jest powiązane pojęciem kompetencji (competentia łac. - zgodność) oznacza wynikającą z przepisów prawa zdolność organu państwowego do stosowania praw nie określonych środków działania, służących realizacji jego zadań.

Kompetencja musi być jasno określona, mieć swoją podstawę w normie konstytucyjnej - nie można jej domniemywać:

• Zasada legalizmu:

• organy państwa mogą działać tylko wtedy, gdy jest do tego podstawa prawna,

• organy państwa mogą działać tylko wtedy, gdy prawo na to pozwala.

• organizacja klasowa- chroni określony system klasowy, określa porządek społeczno - ekonomiczny.

• organizacja spełniająca określone funkcje- Funkcje organu państwowego- najważniejsze zadania organu wypełniane są przez ludzi (piastunów danego organu). Organ państwa może stosować i stosuje różne formy działania.

Organy państwa można podzielić ze względu na:

1. liczbę osób stanowiącą dany organ:

• organy jednoosobowe

• organy kolegialne- taki organ, który składa się z minimum 3 osób.

2. sposób powoływania organów państwowych:

• pochodzące z wyboru

• pochodzące z nominacji- wyznaczanie na dane stanowisko przez ogran wyższy, zarówno jednoosobowy jak i kolegialny.

• pochodzące z kooptacji- na zwolnione miejsce sam organ wybiera inną osobę.

• pochodzące z dziedziczenia- właściwe dla władzy monarszej i niektórych niedemokratycznych republik.

3. punkt widzenia struktury organizacyjnej:

• organy proste - to takie które jako całość wypełniają nałożone na nie zadania np. KRRiT, Zgromadzenie Narodowe

• organy złożone - są to organy złożone z kilku jednostek organizacyjnych, są to organy, które wspólnie działają i realizują założone zadania np. dwu izbowy parlament.

4. terytorialny zasięg:

• organy centralne- organy, których kompetencja rozciąga się na całe terytorium państwa lub reprezentują całe państwo(jako całość) na zewnątrz.

• organy terenowe- kompetencje rozciągają się części terytorium państwa.
  

5. czas trwania pełnomocnictw:

• organy powoływane na czas nieokreślony np. wojewoda

• organy kadencyjne- powoływane w określonym składzie na z góry określony czas zwany kadencją. Te organy tylko podczas trwania kadencji mogą sprawować władzę (kadencję). Kadencja kończy się w wyznaczonym terminie. Np. parlament, prezydent.

6. relacje zachodzące pomiędzy organami państwowymi:

• organy samoistne- organy występujące samodzielnie w stosunkach z innymi organami państwowymi oraz wobec podmiotów znajdujących się na zewnątrz systemu org.

• organy pomocnicze- organy które wypełniają zadanie wewnątrz struktury organów państwowych i nie występują samodzielnie w stosunkach z innymi organami państwowymi, np. komisja sejmowa.

7. tryb pracy:

• organy działające permanentnie, np. prezydent

• organy działające sesyjnie- funkcjonują tylko podczas sesji(kadencji)

8. ???:

• organy konstytucyjne- np. sejm

• organy poza konstytucyjne- np. prezydium sejmu

9. kompetencje rzeczowe:

• organy o kompetencji ogólnej- np. sejm, Rada Ministrów, prezydent

• organy o kompetencji branżowej.

10. rodzaj działalności:

• organy prawodawcze (ustawodawcze), są to organy, które zajmują się głównie stanowieniem norm prawnych. W przeważającej ilości państw jest to parlament.

• organy zarządzające wykonawcze ( organy administracji państwowej )- zajmują się organizowaniem działalności państwa, a także prawnym kształtowaniem sytuacji indywidualnych na podstawie norm prawa (rząd).

• organy sądowe- polega na stosowaniu norm prawnych do indywidualnych przypadków, nie ma jednak charakteru organizatorskiego.

• organy kontroli państwowej- zadanie to ustalanie i ocenianie określonego stanu rzeczy i określonego postępowania pod kątem jego zgodności z obowiązującymi normami prawa, zasadami celowości. ( policja, armia, służba więzienna, wywiad i kontrwywiad, straż graniczna)

Ogół organów państwa jest celowo zorganizowany i tworzy jedność ( jedność nazywa się systemem organów państwowych ). Niekiedy bywa tak, że system organów państwowych jest mylnie utożsamiany z pojęciem aparatu państwa.

* Resort- odnosi się do administracyjnej części aparatu państwowego, ma związek ze specjalizacją organów państwowych i podziałem zadań między nimi. Resort to ogół jednostek organizacyjnych wchodzących w skład aparatu państwowego podporządkowanych jednemu ministrowi.

* Minister resortu- kierownik i członek Rady Ministrów

* Minister bez teki- nie jest kierownikiem resortu, tylko członkiem rządu.

• organizacja suwerenna- Suwerenność(suranus łac. - wyższy, najwyższy ) = najwyższy, nie zawisły, samodzielny

Na czym polega suwerenność państwa?

Państwo jest samodzielne- może ono podejmować decyzje bez ingerencji innych państw. Władza państwowa nie jest podległa żadnej innej władzy. Na terenie państwa inne władze są podległe.

Państwo jest nieograniczone- państwo może podejmować decyzję jakie zechce, ale nie do końca. Wszystko zalezy od potencjału danego państwa.

Jeżeli zachowane są: równość, wzajemność i dobrowolność to nie dochodzi do ograniczenia suwerenności.

Przynależność do organizacji może ograniczać suwerenność. Suwerenność jednego państwa nie może naruszać suwerenności drugiego państwa. Suwerenność przysługuje państwom od momentu jego powstania.

Czy treść suwerenności jest zawsze taka sama? NIE

Treść suwerenności nie jest zawsze taka sama, ulega zmianie w odniesieniu odpowiednio do czasu i położenia. Jest ona stanem niezależności danego państwa. Nie zawsze prawo do suwerenności oznacza, że jest się suwerennym. Suwerenność można stracić (władza państwa przechodzi na inne).

Prof. Labuda i część Deklaracji Zasad Prawa Międzynarodowego:

„Na suwerenność panstwa składają się: zwierzchność terytorialna; niepodległość; swobodny, wolny od ingerencji ustrój polityczny, społeczny, ekonomiczny; możliwość współżycia z innymi narodami na zasadach równości i obopólnych korzyści.”

Suwerenność państwa, a suwerenność ludu i suwerenność narodu.

Suwerenność ludu (lud- ogół ludności zamieszkujący dany kraj)- mamy do czynienia wtedy, gdy państwo wyraża jego wolę i jego rzeczywiste interesy. Kiedy ma realny wpływ na politykę państwa i na działania swojego państwa i powoływania jego najważniejszych organów. Jest to możliwe tylko w państwach demokratycznych.

Fakt powstania państwa wpłynął na rozwój narodu (Najpierw powstały państwa później narody)

Suwerenność Narodu - prawo narodu do samostanowienia = prawo do decydowania przez naród o wyborze państwowości w ramach której ten naród chce funkcjonować.

Optymalna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy w suwerenności państwa występuje suwerenność ludu i narodu.

organizacja przymusowa- przymusowość państwa polega na tym, że obywatelami stajemy się w momencie narodzin, nie mamy na to wpływu.

Obywatelstwo- węzeł prawny łączący jednostkę z państwem. Kwestie obywatelstwa reguluje prawo wewnętrzne danego państwa. Obywatelstwo można zmienić: legalnie (np. przez zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem innego kraju i przyjęcie obywatelstwa męża/żony) i nielegalnie (np. Kuba).

Państwa jest przymusową organizacją, gdyż dysponuje możliwością stosowania przemocy fizycznej wobec swoich obywateli. (od upomnienia po pozbawienie wolności) Ma do tego siłę, środki, ludzi i uregulowania prawne.

Państwo winno zawsze dążyć do tego, aby stosować przymus zgodny z prawem.

Trzy typy przymusu jakie ma państwo do dyspozycji:

1. fizyczny (możliwe naruszenie podczas tymczasowego zatrzymania - aresztowania) w państwie istnieje aparat stosujący przymus fizyczny.

2. ekonomiczny - jednostką bądź inny podmiotą zabrania takich form jak np. zakaz wywożenia pieniędzy za granicę, lub zakładania kont za granicą

3. psychologiczny - swoista sytuacja nacisku organów państwowych naruszające wolę jednostki. Formy są rozległe ( np. cenzura )

Państwo należy do bytów społecznych zwanymi organizacjami, ma ono swoje cechy, które je odróżniają od innych organizacji.

4. Organy państwa nie są jedynymi jednostkami organizacyjnymi aparatu państwowego, są nimi jeszcze: urzędy, przedsiębiorstwa państwowe i zakłady.

• Urząd- organizm pomocniczy dla organu państwa. Jest to zespół ludzi, środków technicznych i matarialnych. Zadania: przygotowuje decyzje organów państwa, zbiera informacje, wykonywanie czynności technicznych związanych z realizacją decyzji oraz utrzymywanie nie zbędnej łączności z innymi organami państwa.

• Przedsiębiorstwo państwowe- jest to utworzona przez państwo jednostka gospodarcza powoływana do produkowania dóbr materialnych lub organizowania ich wymiany, a także prowadzenia usług materialnych, bazującą na przydzielonym jej wyodrębnianym organizacyjnie majątku państwowym.
  1) ma zawsze osobowość prawną - występuje w obrocie prawnym jako samodzielny podmiot prawny
  2) przedsiębiorstwo państwowe opiera swoje stosunki z innymi podmiotami obrotu gospodarczego na zwierzchnictwie państwowym, ale na dobrowolności umowy.
  3) opieranie się na zwierzchnictwie państwowym powinno działać dla osiągnięcia zysku.

• Zakład- to wyodrębniona trwale część mienia państwowego, które ma służyć nie do wytwarzania dóbr materialnych, lecz do doświadczenia usług nie materialnych, mających zaspokoić określone potrzeby w dziedzinie oświaty, nauki, kultury, szpitali. Zakłady czerpią swe środki z budżetu państwa.

*Minister to organ, a ministerstwo to urząd !!!

------------------------------------------------------------

Parlament jako organ prawodawczy, głowa państwa i rząd jako organ władzy wykonawczej.

1. Parlament to kolegialne ciało reprezentujące interesy indywidualnych wyborców i elektoratu jako całość wyłonione w rywalizacyjnych wyborach i wyposażone w szereg funkcji. Podstawowe kierunki działania parlamentu to:

• ustawodastwo

• kreacja rządu

• kontrola rządu

Współczesne parlamenty na świecie różnią się:

• wielkością

• strukturą

• sposobem powoływania

• uprawnieniami

• aktywnością

• zakresem wpływu na politykę państwa.

3. Niezbywalne uprawnienia parlamentu:

• prawo uchwalania budżetu

• prawo ustanawiania podatków

Funkcje parlamentu:

• Funkcja legitymacji- parlament udziela formalnej aprobaty dla pozostałych organów.

• Funkcja zaworu bezpieczeństwa- parlament powinien neutralizować konflikty i napięcia polityczne.

• Funkcja rekrutacji i socjalizacji- parlament to jeden z najważniejszych kanałów rekrutacji państwa. Powinien om propagować odpowiednie wzorce zachowań w społeczeństwie.

• Funkcja edukacyjna.

• Funkcja ustrojodawcza- określenie zasad ustroju politycznego, społecznego, ekonomicznego zawarte, w Konstytucji.

• Funkcja kontrolna- nadzór parlamentu nad administracją państwową (rządem w szczególności).

5. Struktura parlamentów:

• Unikameralne (jednoizbowe)

• Bikameralne (dwuizbowe)

• Symetryczne- obie izby mają podobne kompetencje,

• Asymetryczne- obie i izby mają różne kompetencje (Izba Niższa ma większe)

6. Różnice pomiędzy izbami parlamentu.

• Izba Niższa (Sejm) ma większe kompetencje niż izba wyższa (Senat)

• Izba wyższa jest mniej liczna niż niższa

• Kadencje izby wyższej jest dłuższa niż kadencja izby niższej np. Holandia, Japonia

• Sposób wyboru członków izby wyższej jest zróżnicowany. W wielu państwach obowiązuje zasada rotacji w trakcie kadencji (część senatorów jest wymieniana).

• Kadencja izby wyższej jest na ogół stała stąd są państwa, gdzie decyzja o rozwiązaniu parlamentu odnosi się tylko do izby niższej.

• W przeciwieństwie do izby niższej pochodzącej z bezpośrednich, powszechnych wyborów członkowie izby wyższej zyskują swój mandat różnymi drogami. Mogą pochodzić z wyborów, ale są państwa gdzie jest np. instytucja senatorów dożywotnich np. Włochy lub senatorów powoływanych przez prezydenta.

*Zasada parytetu- w każdym okręgu, w którym jest stan, land itp. wybiera się tą samą liczbę reprezentantów.

7. Rodzaje parlamentów (???):

• Parlamenty- areny- parlamenty te są słabe decyzyjnie, są tylko miejsce, gdzie spotykają się partie polityczne (miejsce debaty politycznej nad inicjatywami).

• Parlamenty transformatywne- posiadają zdolność formowania polityki i przetwarzania inicjatyw politycznych w obowiązujące prawo (miejsce podejmowania decyzji).

8. Władza wykonawcza (głowa państwa i rząd)

Głowa państwa- prezydent, monarcha

Rząd- Rada Ministrów


13.10.2007

Jedną z cech państwa jest to, że spełnia określone funkcje. Każde państwo ma określone cele, które chce zrealizować. Cele państwa są różne i nie są samoistne.

Celem państwa jest określony przez dane osoby stan rzeczy, którego osiągnięcie ma być dziełem państwa.

Czy cele jakie sobie stawia są celami dla rządzących jak i rządzonych?

Władza która stawia cele musi stawiać cele realne, nie utopijne lub nie osiągalne. Funkcje państwa - jest to całokształt jego działalności w określonej sferze życia jego społeczeństwa. Chodzi o sfery życia, które mają znaczenie dla danego społeczeństwa.

Współczesne państwo powinno spełniać funkcję:
- wewnętrzną

- zewnętrzną

- gospodarczo organizatorską

- kulturowo wychowawczą
- socjalną

Kryterium wyodrębnienia funkcji państwa(stosowane naraz)
- zakres aktywności państwa w danej dziedzinie społeczeństwa

- zakres aktywności państwa w danej sferze życia społeczeństwa można mierzyć zakresem aktywności państwa wobec resocjalizacji, skazanych, prawo dawności państwa.

- specyficzne cechy w działalności państwa w danej sferze życia różniące tę działalność od aktywności państwa w innych sferach życia społecznego.

Funkcje spełniane przez państwa nie są tak samo liczebne.

Państwo liberalne

Koncepcja państwa jako „nocnego stróża”.

• funkcja wewnętrzna - państwo miało chronić własność prywatną, chronić zasady porządku publicznego, chronić zasady czystej gry wśród polityków. Powodowało to ograniczenia wolności gospodarczej.
  
  Pierwszy Bismark zauważył, że państwo musi wkraczać w pewne sfery społeczeństwa. Dostrzegł, że państwo to nie tylko organizacja przymusowa, a także dobroczynna.
  W 1880 r. Bismark wprowadził ustawę o ubezpieczeniach oraz dwie kolejne ustawy, które otworzyły drzwi do socjalnego życia emerytów etc.
  
  
  Anglia 1906-1914 - wprowadzono emerytury dla starców powyżej 70 lat, uchwalono ustawy o płacy minimalnej, ubezpieczenia od choroby, inwalidztwu, po raz pierwszy wprowadzono ubezpieczenie od bezrobocia.
  
  
  Stany Zjednoczone F. Roosevelt lata 30-te - nowy ład oznacza rozwiązanie nad produktywności rolniczej, zostały zorganizowane roboty publiczne by zmniejszyć bezrobocie, zakaz pracy dzieci, normowane godziny pracy.
  

Wojny, to wojny między gospodarkami poszczególnych państw.

• zasada wolnej konkurencji

• II wojna światowa

Chciano stworzyć koncepcję która pozwalałaby zapomnieć o faszyzmie.

Koncepcja Państwa dobrobytu. Cayes. Dwa założenia

• trzeba prowadzić w państwie pełne zatrudnienie ( czyli 2 - 5 % bezrobocia)

• trzeba rozbudować zdolność finansową (raty, kredyty)

Największy spór o funkcje państwa to spór o obowiązki w państwie i zakres działań socjalnych w państwie.

1. Model wolnej gospodarki rynkowej zwolennikami tego modelu byli Ronald Reagan i Margaret Thatcher. Podstawę tego modelu stanowi nieufność wobec rynku i nieufność wobec ingerencji państwa.. Modele te zakładają

• kontrole pieniędzy w obiegu,

• prowadzenie polityki równowagi budżetowej,

• pełne otwarcie gospodarki na handel zagraniczny (bez ceł itp.),

• unikanie wysokich podatków od zysków i dochodów

• unikanie ulg podatkowych i subsydiów rządowych dla przedsiębiorstw prywatnych.

• Programowe powstrzymanie polityków od rolnictwa

• ograniczenie zatrudnienia w aparacie państwa,

• forsowną prywatyzację tego co było wcześniej własnością prywatną

• unikanie niejasnych granic między działalnością prywatną i publiczną

• unikanie dużego sektora banków państwowych.

2. Model regularnej gospodarki rynkowej ( odmiany liberalizmu, socjodemokratyczna, chrześcijańsko - demokratyczna) Państwo powinno być odpowiedzialne za:

• ochronę środowiska

• pobudzanie badań naukowych

• subsydiowanie rozwoju techniki i kultury,

• utrzymanie ogólnej równowagi i zdolności gospodarczej do wzrostu,

• stan infrastruktury społecznej,

• warunki i higienę pracy,

• pobudzanie rozwoju i ochrony rolnictwa,

• kształtowanie reguł stosunków gospodarczych za granicą.

Funkcja wewnętrzna ma na celu zabezpieczenie ładu i bezpieczeństwa wewnątrz państwa. Funkcja wewnętrzna- całokształt działalności, utrzymanie porządku gospodarczo- społecznego, realizacją zainteresowani są wszyscy. Ma znaczenie dla rządzących oraz ogólnospołeczne. Między funkcją wewnętrzna a zewnętrzną istnieje pewnego rodzaju sprzężenie.
Funkcja zewnętrzna to zabezpieczenie porządku zewnętrznego. Dotyczy państw oraz innych organizacji.

Funkcja gospodarczo - organizatorska - wynika z różnych modeli, ma różne zadania, które są bardzo różnorodne.

Funkcja socjalna, państwo jest zainteresowane różnicami socjalnymi, majątkowymi, aby nie stały się przyczyną sporów społecznych.

Funkcja kulturalno - wychowawcza - działalność państwa, która zmierza do wykreowania podglądów, idei politycznych, poglądów filozoficznych, system ocen moralnych dotyczący życia społecznego oraz funkcjonowania państwa. Państwo współdziała z innymi organizacjami. Ogromną rolę odgrywa przekonywanie.

Cechą państwa jest to, że jest organizacją terytorialną. Terytorium może być różnorodne. Na terytorium państwa składa się wiele rzeczy. Nie ma jednolitej definicji terytorium państwa. Są różne teorie.
Terytorium państwowe - terytorium jest państwowe, stanowi przedmiot władzy państwowej co wyraża się przede wszystkim w dysponowaniu nim jak i przestrzeni w granicach, której państwo wykonuje władzę w sposób wyłączny i pełny w stosunkach do osobistych rzeczy.

Terytorium lądowe- obejmuje rzeki, jeziora, zbiorniki wodne (wody śródlądowe), ląd stanowi trzon. Terytorium państwowe to przestrzeń powietrzna nad obszarem lądowym i morskim.

Morskie wody wewnętrzne- wody znajdujące się pomiędzy lądem a linią podstawową morza. Podlega władzy państwa nadbrzeżnego.

Morze terytorialne- pas wód morskich pomiędzy wybrzeżem a wodami wewnętrznymi. Pas 12 mil od lini wybrzeża- morze terytorialne.

Szelf kontynentalny- od lini brzegowej do 200 m głębokości, jest bardzo ważny ponieważ znajdują się tam bogactwa naturalne.

Pojęcie terytorium jest wielowymiarowe.

Granica państwowa (międzynarodowa)- pojęcie to pojawiło się na przełomie XIII/XIV wieku, jest różnie definiowana. Granica państwowa to linia, płaszczyzna w obrębie której zawiera się terytorium państwowe. Oddziela terytorium jednego państwa od drugiego. Dzieli się na granice neutralną i sztuczne.

Naturalne to- granica wyznaczona przez góry, morza, stepy i lasy.

Delimitacja- (łacińskie delimitatio - rozgraniczenie), określenie i wytyczenie granicy państwa na podstawie umowy międzynarodowej. Dokonuje jej powołana przez zainteresowane strony wspólna komisja delimitacyjna, do której zadań należy m.in. zatwierdzanie znaków granicznych, sporządzanie przebiegu linii granicznej w terenie oraz odpowiednich map i szkiców.

Demarkacja- (rozgraniczenie) - wyznaczenie w terenie granicy między państwami. Demarkacja jest ostatnim etapem w ustalaniu przebiegu granicy między państwami. Dokonywana jest ona przez mieszane komisje międzypaństwowe i polega na szczegółowym wyznaczeniu granicy w terenie, oznaczeniu jej specjalnymi słupkami lub znakami granicznymi. Podstawą prawną jest delimitacja i umowa państwowa między państwami.

Kwestie granic regulują przepisy prawa wewnętrznego.

Z enklawą mamy do czynienia wtedy gdy terytoria lądowe państwa jest otoczone przez inne państwa.

Linia (płaszczyzna w obrębie której zawiera się terytorium państwa)

Państwo to trwały związek ludzi stale zamieszkujących określone terytorium, podlegający władzy zwierzchniej. Państwo może być traktowane jak pewna część całości w aspekcie etnicznym. Stanowi ono z reguły określony szczebel rozwoju życia społecznego. Jako pewna całość w aspekcie kulturowym.

Nazwa państwa: jest późniejsza niż samo państwo. Państwa miasta nazywano:

Grecja - polis

Rzym - civitas, republica lub imperium (ostatnie zaczęło używać po nagłym rozroście państwa)

Wieki średnie - regnum - odnosi się do państw rządzących przez monarchę lub księcia. Później używano określenia terra (łac. ziemia).

Wprowadzenie nowej nazwy w wieku Nicolo Maciavelliego lo stato (łac. status).

Polskę nazywano: Policja, Republika, Królestwo, Księstwo.

W XIII wieku używano terminu państwo co oznaczało - władzę.

Fakt powstania państwa, uzasadnia się grupą koncepcji:,
Koncepcja teistyczna - zakładaja pochodzenie państwa od Bóstwa. Św. Augustyn twierdził, że państwo pochodzi od Boga jak i wszelka władza.
św. Tomasz kilka wieków później trochę zmodyfikował twierdzenie św. Augustyna. Twierdził, że państwo to twór człowieka, władza jest dobra bo od Boga. Państwa są złe i dobre, ze złymi trzeba walczyć. O tym, które państwa są złe, a które dobre decyduje duchowieństwo.

Koncepcja umowy społecznej - u podstaw rozwoju państwa jest szczególna umowa. Wpierw osoby tworzące pewną społeczność zawierają umowę, że worzą państwo, a później zawierają umowę między członkami a władzą (V-IV w p.n.e.)

Koncepcja rozwoju, podboju - popularny na przełomie XIX/XX wieku. Polski socjolog- L. Gumplowicz- pierwotnie ludzie żyli w hordach. Tym co było wspólne to to, że były jednolite. Zwycięzcy stanowili większość. Państwo powstaje w wyniku podboju jednego państwa przez drugie.

Koncepcja historyczna powstania państwa Morga o Engelsa - (książka „ O pochodzeniu rodziny...”). Powstałe państwo było wynikiem wielu przeobrażeń (np. opartych na więzach krwi) przez wieki.

14.10.07

Państwo powstało na podstawie zwycięzców i zwyciężonych, osiadłego trybu życia i mniejszości, które podporządkowały się większości.

Grupy koncepcji historycznej

Morgan, Eugetro - powstanie państw w wyniku wielu przeobrażeń trwających niekiedy setki lat, między plemienne, stopniowe wyodrębnienie organów państwowych, stanowienie systemów doświadczeń dla społeczeństwa.

Fakt powstania prawa w doktrynie międzynarodowej

Wyróżniamy cztery:

1. zjednoczenie dwóch lub więcej państw do powstania państwa - 1989 Niemcy

2. rozczłonkowanie państwa na dwa lub więcej mniejszych państw - 1993 Czechosłowacja na Czechy i Słowację

3. secesja części terytorium państwa dające początek umownego państwa - USA

4. uzyskanie przez terytorium zależne niepodległości w postaci nowego państwa - 1918 Polska

Wtórne powstanie państwa

Powstanie nowego państwa tam, gdzie poprzednio istniały inne państwa.

Na państwo wpływają dwa rodzaje zmian. Co wpływa na państwo?
- rewolucja - w wyniku rewolucji powstaje nowy typ państwa

- zmiany ewolucyjne - (reforma, powstanie zbrojne, pucz, bunt, zamach stanu) ich wpływ nie zmienia typu państwa, ale może prowadzić do zmiany formy państwa

Typ państwa

Co jest wspólne dla państw zaliczanych do tego samego typu?

• cechy wspólne - materialną podstawą tych państw są stosunki produkcji właściwe dla danej formacji

• w państwach tego samego typu klasą społeczną dominującą (panującą) jest ta sama klasa społeczna.

Jeżeli różnią się tymi dwoma cechami to mamy państwa o różnych typach.

Przyjmuje się, że przejście od jednego typu do drugiego jest to postęp w dziejach ludzkości.

Rewolucja (łac. rewolutio - obrót, przewrót). Terminu rewolucja użyto w Anglii w XVIIIw. W sensie politycznym po raz pierwszy. Termin rewolucja oznacza dzisiaj

1. szczególny historyczny w którym występuje albo obiektywna możliwość zastąpienia władzy społecznej przez drugą efektywniejszą, albo przejście os jednej władzy ekonomicznej do drugiej.

2. każde zbrojne, krwawe przejęcie władzy i zmiany ustroju

3. obalenie rządu przez opozycję wewnątrza państwa

4. transformację systemu polityczego

5. proces polityczny - zespół zmian zachodzących w następujących po sobie stadiach rozwojowych, których wynikiem są określone po sobie przeobrażenia

Rewolucja jako proces polityczny

1. proces w którym polityczna linia urzędującego w danej chwili rządu ulega zdyskredytowaniu w oczach ogółu ludności lub w kluczowym społeczeństwie

2. to dające się precyzyjnie określić w czasie wydarzenie przynoszące w postaci zmiany rządu poprzez uyciee siły zbrojnej

3. ogólny w miarę spójny program zadań politycznych i społecznych mający udostępnić dzięki nowym rewolucjom, przywództwo po odzyskaniu władzy

4. To mit polityczny, który daje nowemu przywództwo, krótko trwały status prawowitego rządu.

Rewolucja jest to nagła i bezprawna zmiana ustroju państwa lub jedynie grupy rządzącej niosąca za sobą szereg modyfikacji o charakterze prawno instytucjonalnym.

Rewolucja nie może się zrobić w dowolnej chwili.

Są dwa wyznaczniki sytuacji rewolucji:

1. sytuacja rewolucyjna - przejaw kryzysu społecznego i politycznego, nędza, wzrost ucisku, beznadziejność. Na skutek tego masy są bierne i kiedy to idzie w parze (kryzys i bierność) - jest to czynnik obiektywny. I tak mamy powód do rewolucji

2. musi istnieć zorganizowana siła społeczna, która dysponuje odpowiednią ideologią, programem, która jest w stanie kierować procesem rewolucyjnym. Jest to czynnik subiektywny.

I tak powstaje rewolucja

Formy rewolucji. Co wpływa na znaczne zaostrzenie nastrojów rewolucyjnych

• słabość państwa i jego organów

• konflikty pośród elit politycznych

• gwałtowny wzrost zaludnienia

• błędna interwencja międzynarodowa

Przyczyny sytuacji rewolucyjnych

• pojawienie się konkurentów mających wyłącznie alternatywne w stosunku do rządy żądania.

• Poparcie tych żądań przez znaczną część ludności

• Musi wystąpić ........................niezgodność lub niechęć do zlikwidowania alternatywnej, opozycyjnej koalicji lub poparciu ich żądań - niezdolność rządzących do represji

Schemat rewolucji

• faza niepokoju społecznego

• niepokój ogarniający intelektualistów, którzy formują ideologie nowego porządku.

• powstanie organizacji celowych przygotowujących rewolucję i program polityczny i ekonomiczny będący podstawą poparcia mas

• faza wybuchu rewolucji

• władza sprawowana przez grupy umiarkowane

• mobilizacja, rozwój grup eksternistycznych obawiających się, że umar.... nie obronią rewolucji

• przejęcie władzy przez ekstremistów

• opadnięcie fazy terroru, stabilizacja nowego porządku

Rewolucję mogą robić ci, którzy nie mają nic do stracenia.

Zmiany o charakterze rewolucyjnym

1. reforma - to każda istotna głęboka zmiana w życiu politycznym , społecznym kraju, reforma nie łamie istniejącego prawa

2. stopniowa zmiana istniejącej rzeczywistości kontrolowana przez grupę będącą ...........instrumentem ustroju społeczno gospodarczego.

3. Rządzący ją przeprowadzą z własnej inicjatywy

4. Mogą być przeprowadzone pod naciskiem innych organizacji międzynarodowych

Cele reform

• umocnienie panowania tych co mają władzę

• rozładować napięcia społeczne

• ulepszenie funkcjonowania państwa

Zamach stanu - nagłe przejęcie pełni władzy w państwie przez osobę lub grupę osób, które mają część władzy państwowej i zajmują w strukturach państwa czołowe pozycje. Zamach stanu może też polegać na znacznym rozszerzeniu dotąd posiadanej władzy. Zawsze zmiana nie legalna, naruszająca istniejący porządek prawny, dokonywany przy pomocy sił zbrojnych.

Pucz - przejęcie władzy w państwie przez osobę lub grupę osób znajdujący się poza....................państwa lub .........................

Bunt - masowy ruch zbrojny przeciwko istniejącej władzy ograniczą do czasu terytoriom państwa, cele usunięcia dolegliwości dotykające pewne grupy społeczne.

Powstanie zbrojne - przejaw dążenia do zmiany typu państwa, ma miejsce wtedy, gdy część ludności z bronią w ręku dąży do obalenia władzy państwowej i przejęcia władzy w państwie. Może oznaczać początek wojny domowej.

Forma państwa - to sposób rządzenia państwem, aby określić tak pojmowaną formę państwa należy zbadać jak w danym państwie dzielą organy naczelne i jak określają się stosunki między nimi. Jak kształtują się stosunki .............. aparatem państwowym, a resztę ludności i na ...........zasadach siły opierają.

Jaka jest struktura danego państwa?

Można wyróżnić fazę rządu, reżim polityczny, strukturę prawną państwa.

Forma rządu - to ogół centralnych naczelnych organów państwa i wzajemnych stosunków między nimi. Można podzielić na:

• monarchia - państwa w którym najważniejsza władza należy do monarchy. Monarcha obejmuje władzę poprzez dziedziczenie lub dożywotnio, nie działa sam. Są monarchie absolutnie i ograniczone (konstytucyjne) oraz stanowe (władcy dążyli do umocnienia swej pozycji wobec 3 stanów duchowieństwa, mieszczaństwa i rycerstwa). Monarcha ulega zmianą - ma duży zakres władzy jednak z niej nie korzysta.

• Republika - forma państwa w którym, głowa państwa wybierana jest przez naród w sposób pośredni. Głowa państwa powoływana jest na pewien okres czasu. Brak władzy nieograniczonej (na ogół). Władza w państwie pochodzi z demokratycznych wyborów. Organy władzy publicznej są wybierane na określony czas. Głowa państwa ponosi polityczna i prawną odpowiedzialność za swoją działalność. Poszczególne akty rządzenia są ..................................................republiki.

WIĘCEJ NOTATEK NIE POSIADAM BO ZREZYGNOWAŁĄM Z ICH PISANIA, MILE WIDZIANE UZUPEŁNIENIE

---