miedzynarodowe organizacje, studia, geografia ekonomiczna


Ważnym podmiotem gospodarki światowej są różnego rodzaju międzynarodowe organizacje gospodarcze, które wywołują wpływ na mechanizmy międzynarodowej współpracy gospodarczej, a także na struktury i charakter stosunków ekonomicznych między podmiotami gospodarki..światowej.
Organizacja międzynarodowa definiowana jest najczęściej jako względnie trwały (stały) związek suwerennych państw, powstały w wyniku umowy międzynarodowej, posiadający stałe organy wyposażone w określone w tej umowie uprawnienia działające dla realizacji wspólnych celów.


Do najważniejszych cech każdej organizacji międzynarodowej zalicza się :
a) jej trwały charakter,
b) istnienie specjalnej umowy międzynarodowej powołującej organizację do życia,
c) wyodrębnienie specjalistycznych organów zarządzających organizacją.

Zależnie od rodzaju podmiotów można wyróżnić:

Inny podział wyróżnia:

Międzynarodowe organizacje gospodarcze spełniają w gospodarce światowej przede wszystkim określone funkcje regulacyjne. Funkcje regulacyjne organizacji międzynarodowych polegają na ustanawianiu pewnych wzorców czy norm postępowania. Odbywa się to głównie poprzez formułowanie odpowiednich zaleceń dla uczestników organizacji, tzn. najczęściej państw członkowskich, przez upoważnione do tego statutowe organy danej organizacji. Funkcje regulacji międzynarodowej ulegają zasadniczemu wzmocnieniu, gdy ustanowione przez nią normy postępowania uzyskują moc prawnie obowiązującą i są egzekwowane od państw członkowskich pod groźbą określonych sankcji.

Niektóre organizacje międzynarodowe o charakterze gospodarczym w ramach posiadanych uprawnień i możliwości prowadzą niekiedy również bezpośrednią działalność, polegającą na udzielaniu krajom członkowskim różnego rodzaju pomocy np. pomocy społecznej(ONZ), pomocy w rozwoju handlu (GATT,UNCTAD), pomocy w rozwoju technicznym, gospodarczym, pomocy finansowej kredytowe(Unido, Bank Światowy IBRD).

Organizacja Państw Amerykańskich OPA

Utworzona została w 1948 r. na IX Między Amerykańskiej Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamerykańskiej utworzonej w 1910 r. Członkami OPA są wszystkie państwa Ameryki Łacińskiej (od 1962 r oraz USA i Kanada, łącznie 35 państw. Jest, obok Paktu Rio i Paktu bogotańskiego, jednym z trzech filarów systemu międzyamerykańskiego.. bez Kuby)

0x08 graphic
Stałym organem administracyjnym, pełniącym funkcję sekretariatu generalnego jest wspomniana Unia Panamerykańska, z siedzibą w Waszyngtonie, najwyższym organem jest Konferencja Międzyamerykańska, która zwoływana jest co 5 lat. Ponadto działa stały organ Rada OPA, korzystająca z pomocy 3 organów specjalnych: Rady Społeczno Gospodarczej, Komitetu Prawnego oraz Rady Oświat Nauki i Kultury. W razie potrzeb są zwoływane sesje ministrów spraw zagranicznych, a pomocą służy im Międzyamerykańska Rada Obrony. W strukturze OPA działała także Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka (od 1960 r.) i Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka (od 1978 r.). W ramach OPA działała również Organizacja Państw Ameryki Środkowej, która usamodzielniła się w 1961, a także działały różne międzyamerykańskie organizacje gospodarcze.

Według sformułowań Karty Bogoty, obowiązującej od 1951 r: zadaniem OPA jest umacnianie pokoju i bezpieczeństwa kontynentu amerykańskiego, pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi, wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych. OPA funkcjonuje jako organizacja regionalna ONZ. Do lat 60. XX w. w organizacji politycznie dominowały Stany Zjednoczone, w późniejszym czasie OPA wprowadziło politykę bardziej niezależną, czego dowodem są rezolucje popierające Argentynę podczas kryzysu falklandzkiego (1982 r.) oraz potępiające interwencje USA w Panamie w 1989 r.

Pod auspicjami OPA zawarto w 1967 r. tworzący bezatomową strefę w Ameryce Łacińskiej, czyli obszar na którym obowiązuje zakaz produkcji przetrzymywania i wykorzystania broni jądrowej.

Statutem OPA jest Karta Organiczna podpisana 30. kwietnia 1948 r. w Bogocie przez wysłanników 21 państw. Weszła ona w życie, gdy 13 grudnia roku 1951 Kolumbia, jako czternaste państwo złożyła dokumenty ratyfikacyjne, co sprawiło, że spełniony został warunek ratyfikowania Karty OPA przez 2/3 sygnatariuszy.

Zgodnie ze sformułowaniami Karty Organicznej (zwanej także Kartą OPA lub Kartą z Bogoty) do zadań OPA należy:

W Karcie zostały także zapisane zasady, którymi się ma kierować organizacja. Są to:

Karta była czterokrotnie nowelizowana w latach 1967, 1985, 1992 i 1993, z czego najdonioślejsze zmiany przyniosła pierwsza z tych reform. Zmieniono wtedy strukturę OPA, szczególnie zaś jej organy, nadając im kształt obecny.

Struktura OPA

Zgromadzenie Ogólne jest najwyższym organem OPA. Składa się z przedstawicieli wszystkich państw wchodzących w skład organizacji. Zbiera się ono raz do roku. Każdy kraj posiada jeden głos, decyzje w kwestiach ogólnych zapadają zwykłą większością głosów, natomiast w szczególnych - większością 2/3 głosów. Zgromadzenie określa politykę i główne kierunki działania OPA, nadzoruje jej współpracę z innymi organizacjami, zatwierdza budżet oraz wybiera Sekretarza Generalnego OPA.

Konferencje Konsultacyjne Ministrów Spraw Zagranicznych są kolejnym organem OPA. Zwołuje się je w razie doraźnej potrzeby; ich przedmiotem są kwestie z zakresu stosunków międzynarodowych. Posiadają one organ pomocniczy w postaci Konsultacyjnego Komitetu Obrony, w skład którego wchodzą naczelni dowódcy armii państw członkowskich.

Stała Rada z siedzibą w Waszyngtonie, jest organem kierującym bieżącymi sprawami organizacji, składa się z ambasadorów państw członkowskich.

Sekretarz Generalny wraz z Sekretariatem Generalnym pełnią główne funkcje administracyjno-techniczne.

Członkowie

Jej członkami jest obecnie 35 państw (zgodnie z informacjami na oficjalnej stronie Organizacji Państw Amerykańskich):

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu EFTA

Międzynarodowa organizacja gospodarcza powstała 3 maja 1960 r. na mocy konwencji sztokholmskiej (podpisanej 4 stycznia 1960), mająca na celu utworzenie strefy wolnego handlu między państwami członkowskimi. Siedziba Sekretariatu EFTA mieści się w szwajcarskiej Genewie.

Pierwotnymi członkami EFTA były:

Z czasem większość członków wystąpiła, wybierając członkostwo w konkurencyjnej i o zdecydowanie większej integracji ekonomicznej EWG.

Członkami EFTA są obecnie:

0x01 graphic

Strefa wolnego handlu między państwami EFTA powstała w 1968 roku. Od 1977 państwa EWG i EFTA utworzyły wspólną strefę wolnego handlu towarami przemysłowymi. W 1992 r. EWG i EFTA porozumiały się w sprawie utworzenia wspólnej strefy wolnego handlu na wszystkie towary. Porozumienie w tej sprawie, nie obejmujące jednak Szwajcarii, weszło w życie w 1994 r. tworząc Europejski Obszar Gospodarczy.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD

Państwa członkowskie OECD

Jest to organizacja międzynarodowa skupiająca 30 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw, powstała 30 września 1961. Została założona przez 20 państw, które podpisały Konwencję o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z 14 grudnia 1960. Jest bezpośrednią sukcesorką Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC), powstałej w 1948 r. dla integrowania odbudowujących się ze zniszczeń wojennych gospodarek państw europejskich, korzystających z pomocy w ramach Planu Marshalla.

Celem OECD jest wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. Do dorobku prawnego OECD należą umowy i kodeksy postępowania np. Liberalizacji Przepływów Kapitałowych i Bieżących Operacji Niewidocznych oraz zalecenia, rezolucje i deklaracje - instrumenty nieformalnego nacisku. Oprócz tego OECD wypracowuje “reguły gry” w międzynarodowych stosunkach gospodarczych, tzn. opracowuje i wprowadza w życie wspólne zasady (wytyczne) i normy działania (standardy) w poszczególnych dziedzinach gospodarki. OECD zajmuje się też pomocą dla najbiedniejszych państw.

Siedzibą OECD jest Paryż. Polska jest pełnoprawnym członkiem OECD od 1996r. Pierwszym polskim sekretarzem akredytowanym przy OECD, a zarazem najważniejszym negocjatorem po stronie Polski był Mieczysław Szostak.

W ramach “systemu OECD” funkcjonuje Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA).

Podczas ministerialnej sesji Rady OECD 16 maja 2007 ministrowie podjęli decyzję w sprawie rozszerzenia OECD. Decyzja przyznaje Sekretarzowi Generalnemu OECD mandat upoważniający do podjęcia rozmów przygotowawczych z pięcioma krajami - Chile, Izraelem, Federacją Rosyjską, Estonią i Słowenią.

Tajwan posiada status obserwatora przy dwóch komitetach OECD, jednak ze względu na swój kontrowersyjny status międzynarodowy nie jest formalnym członkiem organizacji.

Organy OECD

Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej ASEAN

0x08 graphic
Jest to organizacja polityczno-gospodarcza utworzona przez Malezję, Filipiny i Tajlandię w 1961 r. Założona 8 sierpnia 1967 w Bangkoku. Jej siedzibą jest Dżakarta. Członkami są (w kolejności przystępowania):

Do 1983 w działalności ASEAN wyróżnia się 3 okresy:

Organy

0x08 graphic
Deklaracja ASEAN stwierdza, że główne cele i zamiary stowarzyszenia to:

"Stowarzyszenie reprezentuje zjednoczoną wolę narodów w związanie się przyjaźnią i współpracą i, przez wspólny wysiłek i poświęcenie, zapewnia ludziom i potomności szczęście pokoju, wolności i dobrodziejstwa" (Deklaracja ASEAN, Bangkok, 8 sierpnia 1967).

Traktat o wzajemnych stosunkach i współpracy (The Treaty of Amity and Cooperation, TAC) w Południowej Azji został podpisany na pierwszej konferencji ASEAN 24 lutego 1976. Stwierdzał on, że we wzajemnych stosunkach członkowie będą się kierować następującymi fundamentalnymi zasadami: wzajemny szacunek dla niezależności, suwerenności, równości, terytorialnej niepodzielności i narodowej tożsamości wszystkich narodów; prawo każdego kraju do prowadzenia niezawisłej polityki, wolnej od zewnętrznej ingerencji, przewrotu lub przymusu; nieingerowanie w wewnętrzne interesy, rozstrzyganie różnic lub sporów w pokojowy sposób; zrzeczenie się gróźb lub siły jako sposobu rozstrzygania sporów, prowadzenie efektywnej współpracy.

TAC stwierdzał, że dialog polityczny i współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa powinna dążyć do promowania regionalnego pokoju I stabilizacji poprzez podnoszenie regionalnej niezależności. Regionalna niezależność ma być osiągnięta przez współpracę na wszystkich polach opartych na zasadach pewności siebie, niezależności, wzajemnego szacunku, współpracy i solidarności, które powinny tworzyć stowarzyszenie jako silną wspólnotę narodów Południowej Azji.

Głównym zadaniem ASEAN jest współpraca gospodarcza, kulturalna, naukowo-techniczna i kulturalna w swoim regionie. ASEAN dąży również do utworzenia strefy pokoju, neutralności i wolności, pozbawionej broni jądrowej. Kraje ASEAN podejmują działania na rzecz pokojowego rozwiązywania sporów, normalizacji na Półwyspie Koreańskim. Do współpracy zapraszane są także państwa trzecie, np. kraje Unii Europejskiej, USA, Rosja, Chiny. ASEAN zadecydował o wprowadzeniu na swoim obszarze do 2005 strefy wolnego handlu (AFTA). Współuczestniczy w konsolidacji działań w całym regionie Pacyfiku, wchodząc w skład APEC. Siłą tej organizacji jest postępujący dynamicznie od przełomu lat 80. i 90. rozwój gospodarczy ("azjatyckie tygrysy"), atrakcyjny rynek, liczący ponad 180 mln ludności i tania siła robocza.

Najważniejszą formą instytucjonalnego nadzoru zamierzeń ASEAN to coroczne spotkanie szefów rządu i ministrów spraw zagranicznych. Spotkania te poruszają tematy takie jak rolnictwo i leśnictwo, ekonomia, energia, środowisko, finanse, informacja, inwestycje, prawo, nauka i technologia, przestępczość międzynarodowa, turystyka. Głównym organem jest Sekretariat (sekretariat generalny o 2-letniej kadencji na zasadzie rotacji alfabetycznej państw). Organami wspierającymi jest 29 komitetów i 122 grupy techniczne. Aby wspierać prowadzenie stosunków zewnętrznych, ASEAN rozwinęło komitety składające się z głów misji dyplomatycznych w następujących miastach: Bruksela, Londyn, Paryż, Waszyngton, Tokio, Canberra, Ottawa, Wellington, Genewa, Seul, Nowe Delhi, Nowy Jork, Pekin, Moskwa i Islamabad.

Jak twierdzi Kofi Annan, były Sekretarz Generalny ONZ: "Dzisiaj ASEAN jest nie tylko dobrze funkcjonująca, niepodzielna rzeczywistość w tym regionie. To rzeczywista siła, z którą trzeba się liczyć daleko poza tym regionem. To ponadto zaufany partner ONZ w dziedzinie rozwoju".

Region ASEAN to około 500 milionów mieszkańców, całkowita powierzchnia 4,5 milionów km², łączny produkt krajowy brutto 737 miliardów dolarów.

Międzynarodowa Organizacja Pracy MOP

To organizacja zajmująca się problemami pracowniczymi - ograniczaniem pracy dzieci (szczególnie w niebezpiecznych branżach), ochroną praw pracowników, polepszaniem warunków do pracy i życia, tworzeniem miejsc pracy i szkoleń. Została utworzona 28 czerwca 1919 r. na paryskiej konferencji pokojowej jako autonomiczna organizacja stowarzyszona z Ligą Narodów. Po drugiej wojnie światowej stała się organizacją afiliowaną przy ONZ. Siedziba tej organizacji znajduje się w Genewie. W 1969 roku otrzymała pokojową Nagrodę Nobla.

0x08 graphic
Pod koniec I wojny światowej na wniosek związków zawodowych w kilku krajach, Konferencja Pokojowa ustanowiła w 1919 r. Komisję Pracy. Wśród jej 15 członków byli związkowi przywódcy tacy jak Amerykanin Samuel Gompers, który został przewodniczącym oraz Leon Jouhaux z Francji, późniejszy laureat Pokojowej Nagrody Nobla. W Komisji byli również liderzy Międzynarodowego Stowarzyszenia Ustawodawstwa Pracy tacy jak Arthur Fontaine z Francji, który został pierwszym przewodniczącym Rady Administracyjnej Międzynarodowej Organizacji Pracy, Ernest Mahaim z Belgii, następca Fontaine'a na tym samym stanowisku; przywódca socjalistyczny Emile Vandervelde, również z Belgii i Harold Butler z Brytanii późniejszy Dyrektor Generalny MOP. Po dziesięciu tygodniach pracy Komisja Pracy przyjęła dokument opracowany na podstawie brytyjskiego projektu, który 11 kwietnia 1919 r. stał się XIII Rozdziałem Traktatu Wersalskiego. Z poprawkami pozostaje on do dnia dzisiejszego dokumentem według którego pracuje MOP.

W swojej preambule Konstytucja MOP stwierdza, że "pokój powszechny i trwały może być zbudowany jedynie na zasadach sprawiedliwości społecznej". W roku 1944 w Filadelfii Międzynarodowa Konferencja Pracy przyjęła Deklarację, obecnie aneks do Konstytucji, która zawiera znacznie dalej idące stwierdzenie. Ogłasza ona, że wszyscy ludzie mają prawo "dążyć do postępu materialnego i rozwoju umysłowego w warunkach wolności i godności, bezpieczeństwa gospodarczego i z równymi szansami". A dalej mówi, że "ubóstwo, gdziekolwiek istnieje, stanowi niebezpieczeństwo dla dobrobytu wszystkich".

Pierwsza Międzynarodowa Konferencja Pracy odbyła się w Waszyngtonie w październiku 1919 r. Wybrany został wówczas pierwszy Dyrektor nowego Międzynarodowego Biura Pracy, Albert Thomas z Francji. Historyk o głębokich zainteresowaniach problemami społecznymi, poprzednio polityk, ambasador i minister z czasu wojny, prowadził MOP podczas lat jej kształtowania się.

Pomiędzy dwoma Wojnami Światowymi MOP była autonomiczną częścią Ligi Narodów. Najbardziej pilnymi problemami owego czasu, których dotyczyły pierwsze decyzje MOP, były ośmiogodzinny dzień pracy, (Polska do dziś nie ratyfikowała tych Konwencji przyp. T.W.) walka przeciwko bezrobociu, ochrona macierzyństwa oraz warunki pracy kobiet i młodzieży.

Podczas II wojny światowej MOP przeniósł czasowo swoją siedzibę do Montrealu w Kanadzie. Międzynarodowa Konferencja Pracy, która odbyła się w Filadelfi w 1944 r. po pięcioletniej przerwie, ponownie zdefiniowała cele i zadania Organizacji przyjmując Deklarację Filadelfijską i pomogła przygotować MOP do czekających ją po wojnie problemów

W 1946 r. MOP stała się pierwszą wyspecjalizowaną agencją związaną z Narodami Zjednoczonymi. Od tego właśnie czasu wyrósł system ścisłego współdziałania międzynarodowych organizacji, które usiłują pokonać poważne nierówności i brak równowagi pomiędzy różnymi regionami świata. W zakresie polityki społecznej MOP odgrywa aktywną rolę w jednej z najbardziej imponujących zmian począwszy od II wojny światowej: w rozwoju na wielką skalę międzynarodowej współpracy technicznej. Ciągle pojawiają się nowe problemy jako rezultat technologicznych, gospodarczych i społecznych zmian. Podczas gdy poprawa warunków życia i pracy oraz promocja pełnego zatrudnienia pozostają nadal głównymi celami MOP, musi ona stawiać czoła również takim problemom jak migrujący pracownicy, przedsiębiorstwa wielonarodowe, środowisko pracy i konsekwencje gospodarczej restrukturyzacji.

MOP pozostaje organizacją ustanawiającą standardy, ale dzisiaj kładzie się nacisk na programy operacyjne i pracę edukacyjną w najszerszym znaczeniu tego słowa. Doprowadziło to do utworzenia Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pracą (w Genewie) w 1960 r. oraz Międzynarodowego Centrum Szkoleniowego MOP w Turynie w 1965 r., a także Światowego Programu na Rzecz Zatrudnienia. Programy operacyjne przyczyniły się ponadto w poważnym stopniu do decentralizacji funkcji genewskiej siedziby Biura między różnymi regionami świata.

Do MOP należy 177 państw Członków, w porównaniu do 42 w 1919 r. i 58 w 1948 r. Jej budżet wzrósł z 4.5 miliona $ w 1948 r. do 434.04 miliona $ w latach 2004-2005.

Podstawowym zadaniem MOP była poprawa warunków życia i pracy poprzez ustanowienie wszechstronnego kodeksu prawa i praktyki. Założyciele Organizacji uznali, że standardy uchwalone wspólnym wysiłkiem rządów, pracodawców i pracowników będą relistyczne, trwałe i szeroko stosowane.

Tak rozumianą funkcję stanowienia standardów MOP spełnia nadal. Liczba międzynarodowych instrumentów pracy Konwencji i Zaleceń - przyjętych przez Międzynarodową Konferencję Pracy począwszy od 1919 r. osiągnęła 382 w 2006 r.(187 Konwencji i 195 Zalecenia). Zarejestrowano 7253 ratyfikacje Konwencji.(Do końca roku 2005)

Każda Konwencja jest instrumentem prawnym regulującym pewne aspekty administracji pracy, dobrobytu społecznego lub praw człowieka. Ich ratyfikacja powoduje podwójne zobowiązanie państwa członkowskiego: jest to zarówno formalna zgoda na stosowanie ustaleń Konwencji, jak i wykazanie chęci akceptacji międzynarodowych środków nadzoru. Niespotykaną gdzie indziej cechą Konwencji MOP jest to, że treść każdej konwencji powstaje w zgodnej współpracy rządów, przedsiębiorców i pracowników. Brak zgody którejś ze stron praktycznie wyklucza powstanie konwencji.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury UNESCO

0x08 graphic
Jest to organizacja międzynarodowa utworzona 16 listopada 1945 roku w Londynie jako organizacja wyspecjalizowana ONZ. Siedzibą UNESCO jest Paryż.

Podstawowym celem organizacji jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię.

Flaga UNESCO

Program działalności UNESCO obejmuje dwa zasadnicze działy:

Od 2007 roku UNESCO zrzesza 193 państwa. Miasta i obiekty w Polsce, znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, w celu przekazywania informacji, współpracy i promocji skupiły się w Ligę Polskich Miast i Miejsc UNESCO. Siedzibą Ligi UNESCO jest miasto Toruń, jedno z wyróżnionych przez UNESCO miast. Prowadzi je Lokalna Organizacja Turystyczna w Toruniu: Liga Polskich Miast i Miejsc UNESCO w Toruniu.

0x08 graphic

Siedziba UNESCO w Paryżu



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Formy monopolizacji rynku ze szczególnym uwzględnieniem karteli miedzynarodowych, studia, ge
miedzynarodowa integracja gospodarcza, studia, geografia ekonomiczna
ORGANIZACE MIDZYNARODOWE, studia, geografia ekonomiczna
geografia ekonomiczna testy, Studia, Geografia ekonomiczna
Procesy globalizacji we współczesnym świecie, studia, Geografia, Ekonomia
Pojęcie i funkcje rynku, studia, Geografia, Ekonomia
Funkcjonowanie euroregionów na obszarze Polski, studia, geografia ekonomiczna
zmiany w światowym przemyśle, Pomoce naukowe, studia, geografia ekonomiczna
Rola handlu zagranicznego w gospodarce ¶wiatowej, studia, geografia ekonomiczna
Klasyfikacja własności, studia, Geografia, Ekonomia
ochrona środowiska w województwie lubuskim, Pomoce naukowe, studia, geografia ekonomiczna
oczyszczalnie ścieków, Pomoce naukowe, studia, geografia ekonomiczna
zanieczyszczenie środowiska, Pomoce naukowe, studia, geografia ekonomiczna
Potrzeby ludzkie, studia, Geografia, Ekonomia
Gospodarka przestrzenna II, studia, geografia ekonomiczna
najważniejsze części środowiska, Pomoce naukowe, studia, geografia ekonomiczna
charakterystyka Iraku, Pomoce naukowe, studia, geografia ekonomiczna
zanieczyszczenie hydrosfery, Pomoce naukowe, studia, geografia ekonomiczna

więcej podobnych podstron