27.04.2009 r.

1. Ewolucja rynków finansowych.

• przepływy finansowe pomiędzy przedsiębiorstwami, gospodarstwami domowymi, państwem i zagranicą,

• rozwój pieniądza, który stał się pewnego rodzaju towarem,

• czasowe przekazanie środków na rzecz pożyczkobiorcy, pod warunkiem zwrotu kwoty powiększonej o odpowiedni procent.

2. Instrumenty rynku finansowego.

• papier wartościowy- to podstawowy instrument rynku finansowego, który .................................................................................................................................................................................................................................................................................. .

Prawa właściciela papieru wartościowego:

• prawo do współwłasności majątku (udziały, akcje)- instrumenty o charakterze udziałowym,

• prawo do określonego procentu lub innych pożytków (np. obligacje lub inne instrumenty długu)- instrumenty o charakterze wierzytelnościowym,

• prawo do otrzymania w przyszłości określonych aktywów lub do rozliczenia pieniężnego- instrumenty pochodne.

• Instrumenty pochodne.

.......................

...........................

5. Podział instrumentów finansowych ze względu na sposób generowania dochodu.

• instrumenty o stałym dochodzie- obligacje, depozyty bankowe o stałym oprocentowaniu, weksle, bony skarbowe,

• instrumenty o zmiennym dochodzie- akcje (dywidenda), obligacje o zmiennym oprocentowaniu (stopa inflacji).

• Podział instrumentów finansowych ze względu na przynależność sektorową emitenta:

• bezpośredni- emitowany przez niefinansowy podmiot gospodarczy (przedsiębiorstwo, organ władzy lokalnej lub centralnej),

• pośredni- emitowany przez instytucję finansową.

• Podział instrumentów finansowych ze względu na okres zapadalności (od ich emisji do wykupu):

• krótkoterminowe- od 1 roku czasu - instrumenty rynku pieniężnego,

• średnioterminowe- od 1 roku do 3 lat (5lat)- instrumenty rynku kapitałowego,

• długoterminowe- powyżej 3 lat (5lat)- instrumenty rynku kapitałowego,

• bezterminowe- np. akcje.

4.05.2009 r.

Temat: Ogólna charakterystyka rynków finansowych.

1. Pojęcie rynku finansowego.

• miejsce gdzie zawiera się różnego rodzaju umowy pożyczkowe bądź kredytowe czy inne będące w ogólnym zrozumieniu źródłem finansowania działalności gospodarczej,

• miejsce zawierania transakcji mających za przedmiot szeroko rozumiany kapitał finansowy,

• jest to ogół transakcji .................................................................................................

2. Podział rynku finansowego:

• rynek pieniężny,

• rynek kapitałowy,

• rynek walutowy,

• rynek depozytowo-kredytowy,

• rynek instrumentów pochodnych.

3. Podział rynku finansowego z punktu widzenia rodzaju instrumentów:

• Rynek pieniężny- segment rynku finansowego przez który podmioty gospodarcze finansują swoją bieżąca działalność oraz okres finansowania wynosi od 1 roku czasu:

- lokaty międzybankowe,

- bony skarbowe,

- bony komercyjne,

- certyfikaty depozytowe,

- weksle.

• Rynek kapitałowy- instrumenty finansowe o terminie wykupu powyżej roku czasu z przeznaczeniem na cele rozwojowe:

- akcje,

- obligacje: skarbowe, komunalne, przedsiębiorstw,

- certyfikaty inwestycyjne,

- kwity depozytowe.

• Rynek instrumentów pochodnych- najnowszy segment rynku finansowego:

- forwards,

- futures,

- opcje,

- swapy.

• Rynek depozytowo-kredytowy- lokowanie w bankach zasobów pieniężnych przez podmioty nie bankowe oraz udostępnienie im kapitału przeznaczonego w sektorze bankowym na działalność kredytową:

- lokaty bankowe,

- kredyty bankowe,

- pożyczki.

• Rynek walutowy- całokształt transakcji wymiany walut wraz z instrumentami pomagającymi je przeprowadzać:

- waluty.

4. Podział rynku finansowego z punktu widzenia rodzaju kontrahenta dokonującego obrotu instrumentami finansowymi:

• Rynek pierwotny- zawieranie transakcji miedzy emitentami instrumentów a ich pierwszymi nabywcami,

• Rynek wtórny- obrót instrumentami finansowymi między inwestorami bez udziału emitenta, chyba że wykupuje je w celu umorzenia. Kredyty nie są przedmiotem udziału tego rynku.

5. Podział rynku finansowego z punktu widzenia zasięgu terytorialnego:

• regionalny,

• krajowy,

• ogólnoświatowy.

6. Podział rynku finansowego z punktu widzenia momentu rozliczenia transakcji:

• rynek transakcji natychmiastowych (spot),

• rynek transakcji terminowych (kontrakty forwards, futures oraz opcyjne).

7. Podział rynku finansowego z punktu widzenia formy organizacyjnej rynku:

• Rynek giełdowy- prowadzony na giełdzie z określonymi gwarancjami dla inwestorów,

• Rynek pozagiełdowy- prowadzony między instytucjami finansowymi (..............................

8. Instytucje finansowe- ...................................

.................................

.................................

9. Pośrednicy finansowi- to podmioty.....................................................

.........................

.........................

RYNEK PIENIĘŻNY

1. Podział rynku pieniężnego:

• Rynek centralny (hurtowy) obejmuje duże transakcje, na ogól między bankami, innymi instytucjami finansowymi oraz dużymi przedsiębiorstwami. Pożyczkobiorcami są duże banki, .....

• Rynek detaliczny- tworzą baki udzielające kredytów krótkoterminowych swoim klientom, a także drobne transakcje papierami wartościowymi, np. wekslami.

2. Istota rynku lokat międzybankowych.

Rynek lokat międzybankowych- kształtuje się głównie w zależności od wysokości nadwyżek rezerw gotówkowych banków komercyjnych i polega na lokowaniu ich w emitowanych przez bank centralny lub skarb państwa walorach bądź też pożyczać je innym bankom ...........

3. Stopa oprocentowania lokat międzybankowych:

• LIBOR- jest średnią arytmetyczną stóp procentowych, po jakich najważniejsze banki Wielkiej Brytanii są skłonne pożyczyć swoje środki innym bankom.

• LIBID- stopa, która oznacza, ile bank jest skłonny zapłacić za przyjęcie środków do zagospodarowania ( bid price to cena, po której uczestnik rynku chce kupić środki).

4. Stopy oprocentowania lokat międzybankowych w Polsce:

• WIBOR-

• WIBID-

5. ........

WIBID- .....

WIBOR- .....

Podawanie tych cen do publicznej wiadomości nazywa się kwotowaniem kursu kupna i kursu sprzedaży. Są to ceny banku kwotującego .........

6. Różnica pomiędzy kursem sprzedaży a kursem kupna jest nazywana marżą albo spreadem. Jest ona dochodem banku uczestniczącego w transakcjach rynku lokat międzybankowych.

Kurs kupna- oznacza cenę .......................

Kurs sprzedaży- oznacza cenę, jaką dany bank chce uzyskać ze przekazanie depozytu innemu bankowi na określony termin.

7. Stopy oprocentowania lokat międzybankowych.

Agencja Rentersa- ..........................

8. Czynniki kształtujące .........

9. Depozyty międzybankowe:

• krótkoterminowe- od 1 dnia do 1 miesiąca,

• długoterminowe- powyżej 1 miesiąca do 1 roku.

Rodzaje depozytu jednodniowego:

• overnight- ...

• tomnext- ...

• spotnext- ...

(na srtonie www.papreuters.pl )

11.05.2009 r.

Temat: Instrumenty rynku pieniężnego.

1. Bony skarbowe.

Bony skarbowe (weksle skarbowe, dłużne papiery wartościowe skarbu państwa)- krótkoterminowy papier wartościowy emitowany przez rząd w celu sfinansowania potrzeb budżetu państwa.

Stanowią dogodny instrument krótkoterminowego kredytu do finansowania narastającego w czasie deficytu budżetowego.

2. Cechy bonów skarbowych:

• zerowy stopień ryzyka, co czyni je atrakcyjnym papierem lokacyjnym, w szczególności dla banków oraz instytucji finansowych,

• niskie oprocentowanie, świadczy o niewielkim koszcie uzyskiwanego przez skarz państwa kredytu,

• wysoka płynność, osiągana dzięki funkcjonowaniu rozwiniętego rynku wtórnego,

• wykorzystywane przez banki centralne do regulowania obiegu pieniądza w gospodarce,

• jest to papier wartościowy na okaziciela,

• emitowane są w nominałach po 10 000 zł na okres od 1 do 90 dni lub od 1 tygodnia do 52 tygodni,

• obrót bonami odbywa się na rynku pierwotnym i wtórnym,

• bony skarbowe są sprzedawane z dyskontem, czyli cena takiego instrumentu zawsze jest niższa od jego wartości nominalnej,

• cenę bonów skarbowych określają ich nabywcy (jest to cena przetargowa),

Dyskonto bonu skarbowego- .................

3. Podmioty emisji bonów skarbowych.

W Polsce reprezentantem skarbu państwa przy emisji bonów skarbowych jest Ministerstwo Finansów, a agentem emisji Narodowy Bank Polski.

4. Rynek wtórny bonów skarbowych.

Rynek wtórny- jest tworzony na podstawie ofert kupna i sprzedaży przez podmioty, które pragną nabyć lub sprzedać bony skarbowe pomiędzy przetargami.

Ponadto:

• bank centralny pod zastaw bonów skarbowych udziela kredytu lombardowego,

• hurtowy rynek wtórny bonów skarbowych funkcjonuje przy Centralnej Tabeli Ofert (CTO) na regularnym rynku pozagiełdowym.

5. Rynek pieniężny.

6. Bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego- są papierami wartościowymi na okaziciela o wartości nominalnej 10 000 zł. termin ich wykupu może wynosić od 1 do 7 dni lub na okres 2, 4, 13, 26, 39 i 52 tygodnie. Wykup bonów w terminie następuje według wartości nominalnej.

7. Krótkoterminowe papiery dłużne firm.

Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw (comercial papers, skrypty dłużne albo papiery komercyjne)- instrument rynku pieniężnego zobowiązujący emitenta do wykupu papieru w określonym terminie według podanej na nim wartości nominalnej.

• W istocie dla emitenta jest to krótkoterminowa pożyczka udzielona bez zabezpieczenia przez nabywcę tego papieru.

• Stanowią one jedno ze źródeł finansowania działalności przedsiębiorstw przez rynek pieniężny.

8. Emisja KPD.

• Wysokość pozyskanych środków poprzez emisję,

• Wpływy netto emitenta = nominalna wartość papierów dłużnych - dyskonto- koszty obsługi i prowizja.

• Rodzaje krótkoterminowych papierów dłużnych przedsiębiorstw w Polsce.

- obligacje (ustawa o obligacjach ),

- weksel (prawa wekslowe),

- dług zaciągnięty na zasadach określanych w kodeksie cywilnym.

9. Sekurytyzacja.

Sekurytyzacja- metoda pozyskiwania środków finansowych przez emisję papierów wartościowych pod istniejące lub przyszłe wierzytelności. Jest to wiec forma zamiany wierzytelności na gotówkę.

Stosują ją zazwyczaj przedsiębiorstwa i banki, by pozyskać kapitał niezbędny do zrealizowania celów bieżących i inwestycyjnych.

10. Sekurytyzacja - okres inwestycji.

• okres krótkoterminowy- np. bony komercyjne z okresem wykupu do 1 roku,

• okres długoterminowy- np. obligacje z okresem zapadalności powyżej 1 roku.

11. Podstawowe elementy programu sekurytyzacji:

• utworzenie spółki specjalnego przeznaczenia (SPV),

• wybór banku-agenta emisji,

• opracowanie programu emisji papierów wartościowych,

• określenie zasad doboru aktywów,

• uzyskanie pozytywnej oceny agencji ratingowej,

• opracowanie i zawarcie umów pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w programie,

12. Certyfikaty depozytowe.

Certyfikaty depozytowe- są to papiery wartościowe emitowanie przez banki komercyjne w celu pozyskania środków pieniężnych.

• są zbywalne w okresie od wykupu wraz z należnymi odsetkami,

• stopa oprocentowania certyfikatów depozytowych jest wyższa od stopy oprocentowania bonów skarbowych,

• występują głównie na rynku hurtowym, emituje się w postaci zdematerializowanej, zazwyczaj w dużych okrągłych kwotach, np. 100 tys. dolarów, euro, złotych itd.,

• rynek pierwotny certyfikatów depozytowych tworzą: emitent, czyli bank i nabywcy.

13. Rodzaje certyfikatów depozytowych:

• Krótkoterminowe certyfikaty o stałym oprocentowaniu- emitowane na okres od 1 miesiąca do 1 roku. Ich oprocentowanie od momentu emisji do dnia wykupu jest stałe; jego wysokość najczęściej jest negocjowana między stronami w dniu emisji. Zazwyczaj są to papiery na okaziciela, co zapewnia ich łatwy zbyt na rynku wtórnym.

• Długoterminowe certyfikaty o stałym oprocentowaniu- emitowane na okres od 1 roku do 5 lat. Wypłata odsetek następuje zwykle co 6 lub 12 miesięcy.

• Dyskontowe certyfikaty depozytowe- są emitowane po cenie niższej od ich wartości nominalnej. Wartość nominalną certyfikat ten uzyskuje w dniu zapadalności.

• Certyfikaty depozytowe ze zmienną stopą procentową- emitowane na okres od 3 miesięcy do 5 lat. Ich oprocentowanie jest zrealizowane do innej stopy rynku pieniężnego i zmienia się wraz z nią. Odsetki są naliczane z częstotliwością 3, 6 lub 12 miesięcy.

18.05.2009 r.

Temat: Rynek kapitałowy.

1. Miejsce rynku kapitałowego.

Rynek kapitałowy >1 (ozn., że okres zapadalności jest powyżej jednego roku).

- Rynek pieniężny,

- Rynek instrumentów pochodnych,

- Rynek walutowy,

- Rynek depozytowo-kredytowy.

2. Istota rynku kapitałowego.

Rynek kapitałowy - ogół transakcji kupna -sprzedaży, których przedmiotem są instrumenty finansowe o okresie wykupu dłuższym od roku, a środki uzyskane z emisji mogą być przeznaczone na działalność rozwojową.

3. Podstawowe instrumenty rynku kapitałowego - akcja.

Akcja - papier wartościowy świadczący o udziale jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej, uprawniający go do otrzymywania dywidend i uczestnictwa w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy.

4. Pozyskiwanie kapitału:

• poprzez emisję akcji:

- na emitencie nie ciąży obowiązek odkupu akcji (rodzaj pożyczki bezzwrotnej),

- pociąga za sobą prawo akcjonariusza do współudziału w zysku, decydowaniu o losach spółki, kierowaniu spółką.

• poprzez emisję obligacji:

- potwierdza zaciągnięcie przez emitenta określonej kwoty pożyczki,

- zobowiązuje emitenta do zwrotu określonej kwoty oraz wypłaty okresowych odsetek obligatariuszowi w określonym terminie,

- emitent nie traci kontroli nad spółką.

5. Rodzaje obligacji ze względu na rodzaj emitenta:

• Skarbowe - emitowane przez Skarb Państwa,

• Przedsiębiorstw - emitowane przez przedsiębiorstwa,

• Komunalne (municypalne) - emitowane przez jednostki samorządowe.

6. Rodzaje obligacji ze względu na okres wykupu:

• obligacje krótkoterminowe - od 1-5 lat,

• obligacje średnioterminowe - od 5-12 lat,

• obligacje długoterminowe - powyżej 12 lat.

7. Rodzaje obligacji ze względu na wartość nominalną:

• Obligacje zerokuponowe - są emitowane z dyskontem i nie przysługują obligatariuszowi odsetki z tytułu ich posiadania,

• Obligacje kuponowe - wiążą się z okresową płatnością kuponu (odsetek), którego wysokość jest zwykle zależna od ratingu emitenta.

8. Rodzaje obligacji ze względu na oprocentowanie obligacji:

• stałe

- nie zmienna wysokość kuponu obligacji,

• zmienne

- wysokość kuponu obligacji o zmiennym oprocentowaniu przedstawiana jest w formie "stopa bazowa + x%", np. WIBOR + 0,5%,

- zależne od stopy inflacji.

9. Rodzaje obligacji ze względu na opcje dodatkowe:

• Obligacje zamienne (convertible bond) - rodzaj obligacji dające jej posiadaczowi możliwość do zamiany ich na akcje firmy emitującej lub akcje rodzimego przedsiębiorstwa emitenta. Te obligacje dają możliwość kupna akcji określonych przedsiębiorstw prywatyzowanych drogą kapitałową.

• Obligacja wymienna (axchangable bonds) - papier wartościowy umożliwiający posiadaczowi obligacji ich wymianę na określoną liczbę akcji zwykłych przedsiębiorstwa innego niż emitent.

10. Rodzaje obligacji ze względu na poziom ryzyka:

• sektor instrumentów wolnych od ryzyka,

• sektor instrumentów o ocenie ratingowej, np.:

- obligacje śmieciowe (wysokodochodowe, z angielskiego: junk bonds) - żargonowa nazwa obligacji emitowanych przez firmy o słabej kondycji finansowej, o ratingu spekulacyjnym (od BB do D - wg agencji ratingowej Fitch Rating).

11. Obligacje hipoteczne.

Obligacje hipoteczne - (collateralized mortgage obligation - CMO) - rodzaj obligacji, które są emitowane pod dany zastaw hipoteczny. Ich zaletą jest to, że mają one pełne pokrycie w określonych nieruchomościach, gdyż w przypadku bankructwa danej firmy wartość takich obligacji może wykazywać nawet dość znaczący ich wzrost cenowy.

12. Rodzaje akcji:

• imienne - z których uprawnienia przysługują osobie (fizycznej, prawnej) wskazanej w dokumencie akcji,

• na okaziciela - z których uprawnienia do wykonywania wynikających z nich praw przysługują każdemu posiadaczowi akcji,

• aportowe - akcje pokryte wkładem niepieniężnym,

• gotówkowe - akcje pokryte w formie pieniężnej,

• uprzywilejowane - akcje imienne uprzywilejowane do:

- praw majątkowych wynikających z akcji (dywidendy, udziału w podziale masy likwidacyjnej),

- praw niemajątkowych (korporacyjnych - prawo głosu),

• nieme - to akcje, z których akcjonariuszowi nie przysługuje prawo głosu, w zamian za to posiadacz takiej akcji jest uprzywilejowany co do wysokości dywidendy oraz prawa pierwszeństwa wypłaty dywidendy,

• założycielskie (imienne świadectwa założycielskie) - mogą być wydawane w celu wynagrodzenia usług świadczonych przez założycieli spółki.

13. Cechy rynku kapitałowego:

• Większa liczba podmiotów niż na rynku pieniężnym,

• Wyższy stopień ryzyka niż na rynku pieniężnym (długie terminy zwrotu zainwestowanego kapitału),

• Przeciętnie niższa wartość transakcji niż na rynku pieniężnym,

• Pośredni sposób oddziaływania przez bank centralny,

• Relatywnie wysoka stopa zwrotu zainwestowanego kapitału.

Temat: Rynek teerminowy.

1. Rodzaje transakcji terminowych

 transakcje bezwarunkowe - kontrahenci w dniu realizacji muszą bezwarunkowo wykonać zobowiązania wynikające z umowy

 transakcje warunkowe - nabywca może odstąpić od umowy, jeżeli uzna iż jest to niekorzystne z punktu widzenia osiągnięcia zysku

2. Struktura rynku terminowego

 Rynek terminowy

 Transakcje terminowe bezwarunkowe

 TRANSAKCJE FORWARDS

 TRANSAKCJE FUTURES

 Transakcje terminowe warunkowe

 TRANSAKCYE OPCYJNE (OPCJE)

 Rynek kasowy

3. Kontrakty forwards

 Kontrakt terminowy forwards - jest umową zobowiązującą jedną ze stron do dostawy, a drugą do przyjęcia określonego dobra w określonym terminie, ilości, jakości oraz cenie.

4. Cechy charakterystyczne kontraktów forwards

 Przedmiotem kontraktów są najczęściej: produkty rolne, metale szlachetne, ropa naftowa, waluty, akcje, obligacje skarbowe.

 W transakcji może występować pośrednik (dealer)

 Warunki transakcji ustalane są w procesie negocjacji (kontrakt niestandaryzowany)

 Forwards nie występują w obrocie giełdowym

 Forwards są emitowane zazwyczaj przez instytucje finansowe, np. banki komercyjne

 Płatność następuje po dostawie dobra i nie wymaga wniesienia depozytu

 Zobowiązanie się stron do realizacji niezależnie od skutków finansowych (brak płynności tego instrumentu)

5. Kontrakty futures

 Kontrakt futures - umowa zawarta pomiędzy stronami zobowiązującą jedną z nich do zakupu, a drugą do sprzedaży określonej ilości przedmiotu transakcji, po wyznaczonej cenie, w ustalonym dniu przyszłym lub do dokonania rozliczenia pieniężnego mającego na celu wyrównanie różnic.

6. Cechy charakterystyczne kontraktów futures

 Standaryzacja - wszystkie warunki poza ceną są ustalane przez giełdę

 Występowanie izby rozrachunkowej - określa wysokość depozytów zabezpieczających oraz dokonuje codziennych rozliczeń kontraktów. Każdy kontrakt musi być do niej zgłoszony.

 Depozyty zabezpieczające - jest kaucją, którą musi wpłacić każdy inwestor chcący dokonać transakcji futures (otworzyć pozycję)

 Rozliczenia dzienne - uzupełnianie depozytów zabezpieczających w razie znacznych wahań kontraktów

7. Rodzaje finansowych kontraktów futures

 Walutowe transakcje futures - przedmiotem są waluty

 Procentowe transakcje futures - przedmiotem są oprocentowane instrumenty finansowe (papiery wartościowe, depozyty bankowe).

 Indeksowane transakcje futures - przedmiotem są indeksy ekonomiczne, w tym szczególnie indeksy akcji; rozliczenia gotówkowe - nierzeczywisty charakter

8. Różnice pomiędzy forward i futures

	FORWARD	FUTURES
EMITENT	pozagiełdowy (np. banki handlowe)	rynki giełdowe
RODZAJ ZOBOWIĄZANIA	wzajemne stron	strony wobec izby rozrachunkowej
REALIZACJA	dostarczenie lub odebranie przedmiotu transakcji	wyrównanie pozycji(rozliczenie różnicy kursowej)
STANDARYZACJA	niska	wysoka
ROZMIAR KONTRAKTU	dowolny, dostosowany do potrzeb eksportera, importera, inwestora	z góry określony
DATA DOSTAWY	do negocjacji	tylko w terminie wyznaczonym

9. Opcje

 Opcje (derywaty) - pochodne papierów wartościowych, czyli instrumenty finansowe, których wartość zależy od ceny instrumentu bazowego (akcja, obligacja, waluta, indeks giełdowy, stopa procentowa, itp.)

 Kontrakt opcyjny - umowa zawarta między nabywcą kontraktu a jego sprzedawcą, dającą prawo nabywcy, lecz nie stwarzającą zarazem zobowiązania, zakupu od wystawcy określonej ilości instrumentu finansowego po określonej cenie i w ustalonym terminie.

10. Cechy charakterystyczne opcji

 opcje są standaryzowane

 nabywca (przedsiębiorstwo, spekulant) nabywa prawo (nie obowiązek) realizacji kontraktu opcyjnego z wystawcą opcji

 określa się warunki i sposób realizacji opcji (data, kurs)

 sprzedawca zobowiązuje się (za opłatą - premium) dostarczyć/odebrać instrument finansowy po ustalonym kursie jeśli zażąda tego nabywca opcji

11. Rodzaje opcji

 Opcja "kupna" ("call") - dający nabywcy prawo odpowiednio do kupna aktywu bazowego po cenie umownej lub świadczenia pieniężnego, gdy cena bieżąca tego aktywu jest wyższa od umownej,

 Opcja "sprzedaży"("put") - dający nabywcy

prawo odpowiednio do sprzedaŜy aktywu

bazowego po cenie umownej lub świadczenia

pienięŜnego, gdy cena bieŜąca tego aktywu

jest niŜsza od umownej.

12. Kontrakty terminowe na GPW w Polsce

 Na indeks WIG20

 Na indeks TechWIG

 Na akcje spółek

 Na kurs USD

 Na kurs Euro

 Na obligacje

9

---