1. Głównymi, nadrzędnymi celami edukacji w I typie modelu edukacji (zorientowanym na chorobę) są:
przekazanie wiedzy dotyczącej schorzenia, nauczenie sposobów zapobiegania jej rozwojowi, nauczenie zasad samokontroli zapewniające jak najdłuższe przeżycie z chorobą, przekazanie informacji dotyczących samoopieki
zapoznanie z głównymi czynnikami ryzyka rozwoju choroby, przekazanie wiedzy na temat schorzenia, wskazanie zwiastunów i objawów choroby świadczących o jej zaostrzeniu
wykształcenie w chorym postawy odpowiedzialności za swoje zdrowie, przygotowanie go do życia z chorobą zapewniające jego możliwie najwyższą jakość
wykształcenie u zdrowego człowieka postawy odpowiedzialności za swoje zdrowie i przekazanie wiedzy dotyczącej sposobów unikania poszczególnych schorzeń
2. Plan opieki pielęgniarskiej wg modelu zadaniowego dla pacjenta hospitalizowanego to:
poszerzony o rozpoznanie problemów i potrzeb chorego proces pielęgnowania, zaplanowany dla indywidualnego chorego
plan pracy - niezbędnych do wykonania zadań usystematyzowany wg rodzaju czynności, oparty na indywidualnej holistycznej diagnozie
zakres działania pielęgniarki poszerzony o dodatkowe ujmowanie w planie pracy edukacji chorego i zadań z nią związanych,
usystematyzowany plan postępowania pielęgniarskiego zaplanowany w oparciu o typowy rodzaj stosowanej terapii
3. Opis sylwetki psychofizycznej pacjenta powinien zawierać:
diagnozę bieżącą chorego, opis wyglądu chorego, deficyt samoopieki, plan opieki
ocenę stanu chorego, sposobu funkcjonowania, zakres niezbędnej do realizacji przez pielęgniarkę pomocy i zasady jej stosowania
zakres koniecznych do wykonania zadań, ocenę wiedzy chorego na temat schorzenia, możliwe do realizacji obszary edukacji
opis stanu fizycznego i psychicznego, warunków socjoekonomicznych, trybu życia, rozpoznanych potrzeb i problemów chorego
4. Rozpoznanie sylwetki psychofizycznej konkretnego pacjenta pozwala pielęgniarce na:
zmniejszenie zakresu obowiązków, poprawę realizacji zadań leczniczych, lepszą organizację czasu
poprawne nawiązanie kontaktu z chorym, minimalizowanie nakładu czasu na realizację zadań, całkowite wyeliminowanie wątpliwości i niepewności chorych
indywidualizację opieki, poprawę jakości opieki nad chorym, zwiększenie skuteczności działań własnych
sprawniejsze wykonywanie zabiegów, zmniejszenie liczby wykonywanych zadań leczniczych, wyeliminowanie niepotrzebnych zadań pielęgnacyjno-opiekuńczych
5. Zadania diagnostyczne w pracy pielęgniarki to:
pomiar podstawowych parametrów życiowych, przygotowanie chorego do badań, bieżące instruowanie
przeprowadzanie wywiadu, wybór właściwych środków do pielęgnacji skóry, pobieranie materiału do badań diagnostycznych
interpretacja wyników badań diagnostycznych, informowanie o przygotowaniu do badań diagnostycznych, pomoc w zaspokajaniu potrzeb biologicznych
kontrola tętna, obserwacja skóry chorego, analiza dokumentacji
6. Do zadań leczniczych w pracy pielęgniarki nie należy:
wykonywanie wlewów kroplowych, nadzorowanie dietoterapii
podawanie leków, przygotowanie do badań diagnostycznych, asystowanie podczas nakłuć jam ciała
interpretacja wyników badań lekarskich, udzielanie wsparcia psychicznego, zapobieganie czynnikom ryzyka wystąpienia choroby
udział w reanimacji, stosowanie farmakoterapii, pobieranie krwi do badania
7. Zadania pielęgnacyjno-opiekuńcze to:
wszystkie czynności umożliwiające choremu zaspokojenie potrzeb biologicznych
działania higieniczne i czynności zmniejszające deficyt samoopieki
czynności zapewniające prawidłowe funkcjonowanie sfery psychicznej, udzielanie wsparcia psychicznego
wszystkie te czynności pielęgniarki, które umożliwiają choremu prawidłowe funkcjonowanie w warunkach szpitalnych
8. Pełen zakres działań pielęgniarki składający się na proces edukacji pacjenta to:
przekazanie wiedzy na temat schorzenia, nauczenie właściwej samoopieki, wskazanie zasad odpowiedniej diety, kontrola osiągniętych wyników pracy
przeprowadzenie wywiadu, zaplanowanie i wybór obszarów edukacji, przekazanie wiedzy choremu
diagnoza co do potrzeb edukacji, wybór obszaru edukacji i planu działania, realizacja i ocena działań
opracowanie zasad edukacji, wdrożenie typowych obszarów edukacji, nauka właściwego trybu życia, wskazanie metod porzucenia nałogów, nauczenie sposobów radzenia sobie ze stresem
9. Zaobserwowanie przez pielęgniarkę u pacjenta z rozpoznaną chorobą wrzodową żołądka nagłego, ostrego bólu brzucha z towarzyszącym spadkiem RR, obfitym poceniem, napiętych powłok brzusznych jest wskazaniem do szybkiej interwencji z powodu najprawdopodobniej:
perforacji wrzodu żołądka
ciężkiego zastoju pokarmu w żołądku na skutek zaburzeń w jego opróżnianiu
krytycznego rozdęcia żołądka przez nagromadzone gazy
odpowiedzi b i c są prawidłowe
10. Pielęgniarka, realizując zadania edukacyjne wobec pacjenta z czynną chorobą wrzodową, udziela informacji dotyczących:
sposobów radzenia sobie ze stresem, przeciwwskazań dotyczących spożywania
szczególnie wysokoprocentowego alkoholu, fast-foodów, obfitych posiłków
zalecanego spożywania surowych owoców i warzyw, niewskazanego głębokiego pochylania się do przodu
domowych sposobów łagodzenia dolegliwości, np. spożywania siemienia lnianego oraz przeciwwskazań do stosowania używek: nikotyny, kawy, alkoholu (szczególnie niskoprocentowego)
przeciwwskazań w zażywaniu NLPZ oraz zalecanego wypijania dużych ilości mleka, które łagodzi dolegliwości
11. Przygotowując standardowo pacjenta do gastroskopii pielęgniarka realizuje następujące działania:
przygotowuje i wspiera pacjenta psychicznie, ustala sposób komunikacji, dopilnowuje, by był na czczo, nie palił papierosów, przed badaniem wyjął protezy zębowe, następnie znieczula gardło, układa na lewym boku w pozycji przygięciowej
informuje o przebiegu i celu badania, uspokaja, wykonuje wlew doodbytniczy, ustala sposób komunikacji z chorym, dopilnowuje by był na czczo
informuje o przebiegu, celu badania, podaje środek odgazowujący, dopilnowuje, by był na czczo, przed badaniem wyjął protezy zębowe, następnie znieczula gardło
informuje o celu i przebiegu badania, wspiera, ustala sposób komunikacji, dopilnowuje, by był na czczo, sprawdza obecność protez, układa w pozycji embrionalnej na prawym boku
12. Istotą astmy według aktualnych definicji jest:
zwiększona wrażliwość dróg oddechowych na różne bodźce
kaszel, świszczący oddech, duszność
ograniczenie przepływu powietrza w drogach oddechowych
wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
13. Zalecając wykonywanie ćwiczeń oddechowych w astmie pielęgniarka powinna zaproponować pacjentowi oddychanie torem:
brzusznym
piersiowym
piersiowo-brzusznym
tor oddechu jest bez znaczenia
14. Prowadząc edukację pacjenta z rozpoznaną astmą pielęgniarka powinna przekazać informacje dotyczące:
zaprzestania palenia, spędzania czasu wolnego w górach, unikania ukąszeń owadów
gdzie szukać pomocy medycznej, różnicy między lekami doraźnymi a lekami kontrolującymi, obniżenia masy ciała
ograniczenia ilości chlorku sodu w pokarmach, spędzania czasu wolnego w okolicy łąk,
istoty choroby, używania inhalatorów, objawów sugerujących pogorszenie astmy
15. Obserwując pacjenta z podejrzeniem zawału mięśnia sercowego pielęgniarka powinna oceniać pacjenta pod kątem występowania:
bólu trwającego ponad 20 minut, występowania zlewnych, lepkich potów, lęku
bólu promieniującego do krtani, obniżenia leukocytozy, zaniku rytmu cwałowego serca
szarej skóry, bólu w okolicy podbrzusza, zwiększenia poziomu cukru we krwi
niemiarowej czynności serca, rytmu cwałowego, podwyższonej temperatury ciała
16. Podczas realizowania działań leczniczych z zakresu rehabilitacji pacjentów po przebyciu zawału mięśnia sercowego z uniesieniem odcinka ST leczonych metodą angioplastyki pielęgniarka powinna:
zastosować najpierw model rehabilitacji A, potem B
zastosować model rehabilitacji A
zastosować model rehabilitacji B
żadna odpowiedź nie jest prawidłowa
17. Edukując pacjenta po przebytym zawale mięśnia sercowego pielęgniarka powinna zmobilizować chorego aby wyeliminował z diety:
tłuszcze pochodzenia roślinnego
tłuszcze nasycone
surowe owoce i jarzyny
mięsa tłustych ryb i drobiu
18. Pielęgniarka stawiając diagnozę dla potrzeb edukacji pacjenta z miażdżycą nie zaliczy do czynników ryzyka jej występowania:
typu osobowości A
cukrzycy, otyłości
palenia papierosów, hiperlipidemii
przebytych chorób zakaźnych
19. Jakie czynności może samodzielnie podjąć pielęgniarka do czasu przybycia lekarza podczas wystąpienia u pacjenta z niewydolnością serca obrzęku płuc?
podać płyn do picia
zmienić pozycję na siedzącą ze spuszczonymi nogami
przyspieszyć przetoczenie zleconych infuzji dożylnych
zapewnić bezpieczeństwo w postaci założenia barierek
20. Doświadczona pielęgniarka zna sposoby na zmniejszenie podaży sodu w diecie:
wszystkie poniżej
wykluczenie produktów konserwowanych solą
zastępowanie soli innymi przyprawami
solenie potraw przed podaniem
21. Znając przebieg kliniczny nadciśnienia tętniczego pielęgniarka wie, że powikłaniem nadciśnienia nie może być:
retinopatia
przyspieszenie rozwoju zmian miażdżycowych w tętnicach
nadreaktywność drzewa oskrzelowego
tętniak rozwarstwiający aorty
22. Aby opisać indywidualną rzeczywistą sylwetkę psychofizyczną pacjenta z chorobą nadciśnieniową pielęgniarka ocenia go w kierunku występowania:
bólu głowy, białkomoczu, przejściowego rumienia twarzy
zawrotów głowy, gwiazdkowatych poszerzeń naczyń krwionośnych, łamliwych paznokci
kołatania serca, oddechu Kussmaula, owrzodzeń jamy ustnej
wielomoczu, zmniejszenia ruchomości w stawach, niedokrwistości
23. Edukując pacjenta ze zdiagnozowaną białaczką w obszarze diety pielęgniarka powinna zalecić spożywanie:
pieczywa pakowanego ciśnieniowo, posiłków poddanych obróbce termicznej, z wyłączeniem ostrych przypraw
produktów surowych, bezglutenowych, podgrzanych w mikrofalówce
produktów wyłącznie poddanych obróbce termicznej, bezmlecznych, pieczywa chrupkiego
pieczywa opiekanego w tosterze, doprawionego papryką, podgrzanego w mikrofalówce
24. Do zadań diagnostycznych pielęgniarki wobec pacjenta z białaczką należy rozpoznanie stanu w zakresie:
pogorszenia stanu psychicznego, zadyszki po wysiłku, skazy krwotocznej
trudności w połykaniu, wymiotów, nadpobudliwości
bólu, pieczenia języka, łamliwych paznokci, anurii
bólu pod lewym łukiem żebrowym, palców dobosza, głowy meduzy
25. Przeprowadzając edukację pacjenta z rzutem białaczki pielęgniarka nie powinna:
zachęcać chorego do zwiększenia kontaktów społecznych i wychodzenia do większych skupisk ludzkich
motywować do stawiania i realizacji przyszłościowych celów
włączać w to rodziny pacjenta przygotowując ją do udzielania pomocy choremu
uczyć samokontroli w zakresie rozpoznawania niepokojących objawów
26. Podczas edukacji diabetyka pielęgniarka nazywa cukrzycą każde przewlekłe zaburzenie metabolizmu objawiające się :
hiperglikemią występującą na czczo i glikozurią
hiperglikemią po posiłkach w ciągu dnia i glikozurią
prawidłową glikemią na czczo, a podwyższoną po doustnym teście tolerancji glukozy
wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
27. Pielęgniarka przedstawia diabetykowi główne przyczyny hipoglikemii, do których należy:
zastosowanie zbyt dużych dawek insuliny lub leków doustnych
inne niż cukrzyca choroby przebiegające z utratą łaknienia
błędy dietetyczne, zbyt intensywny wysiłek fizyczny
wszystkie powyżej
28. Do objawów znacznej hiperglikemii pielęgniarka nie zaliczy:
polidypsji
świądu skóry
poliurii
dyzunii
29. Prawidłowo wyedukowany pacjent z cukrzycą wie, że właściwe proporcje spożycia głównych składników pokarmowych są następujące:
węglowodany 40-45% , tłuszcze 30-35% oraz białka 20-25%
węglowodany 50%, tłuszcze 25% oraz białka 25%
węglowodany 25%, tłuszcze 25% oraz białka 50%
węglowodany 45-50%, tłuszcze 30-35% oraz białka 15-20%
30. W przypadku hipoglikemii u pacjenta przytomnego pielęgniarka poda:
napój słodzony oraz rozważy podanie węglowodanów złożonych
dodatkowy obfity posiłek
koniecznie 20 g glukozy dożylnie
10-20 g glukozy lub napoju słodzonego
31. Pielęgniarka zna przyczyny zwiększonego ryzyka rozwoju stopy cukrzycowej, do których należą:
neuropatia i/lub zmiany naczyniowe
owrzodzenie w wywiadzie
staw Charcota w wywiadzie
wszystkie z wymienionych odpowiedzi są prawidłowe
32. Które z podanych poniżej zdań jest najbardziej prawidłowe?
edukacja powinna być skierowana na pacjenta i jego najbliższe otoczenie, rodzinę
edukację diabetologiczną pielęgniarka powinna prowadzić wyłącznie w formie indywidualnej
edukacja powinna być skierowana wyłącznie na pacjenta
edukację diabetologiczną pielęgniarka powinna prowadzić tylko w ramach zajęć grupowych
33. Która z niżej wymienionych czynności realizowanych w modelu zadaniowym u pacjenta z rozpoznaną cukrzycą jest najmniej samodzielna:
planowanie i realizacja programu edukacji
realizacja zaleceń terapeutycznych
realizacja zadań diagnostycznych
czynności opiekuńcze
34. Działania prewencyjne podejmowane samodzielnie przez pielęgniarkę wobec chorego z zespołem stopy cukrzycowej nie obejmują:
regularnego oglądania stopy
badania mikrobiologicznego
diagnostyki niedokrwienia kończyn
edukacji dotyczącej innych czynników ryzyka takich jak: palenie tytoniu, nadwaga
35. Badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy przy użyciu doustnego testu tolerancji glukozy pielęgniarka wykonuje z użyciem:
75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody (pacjent powinien wypić roztwór w ciągu 5 minut)
50 g glukozy rozpuszczonej w 500 ml wody (pacjent powinien wypić roztwór w ciągu 5 minut)
75 g glukozy rozpuszczonej w 50 ml wody
wszystkie odpowiedzi są błędne
36. Zadania opiekuńczo-pielęgnacyjne realizowane przez pielęgniarkę w RZS nie obejmują:
wsparcia psychicznego
pomocy podczas toalety
podania na zlecenie lekarza środków przeciwbólowych
zastosowania udogodnień i fizykalnych metod łagodzenia bólu
37. Do zadań edukacyjnych pielęgniarki należy przekazanie informacji na temat diety zalecanej w RZS, która powinna charakteryzować się:
dużą zawartością białka, witamin, soli wapnia
dużą zawartością witamin oraz białka
dużą zawartością białka
dużą zawartością witamin, soli wapnia, żelaza, białka
38. Pielęgniarka podając lek jest zobowiązana do znajomości działań niepożądanych mogących wystąpić podczas jego stosowania. Podczas stosowania w RZS sterydów działaniem niepożądanym nie jest:
pojawienie się psychozy
wystąpienie choroby wrzodowej
osłabienie odporności
uszkodzenie wzroku
39. W okresie ostrego rzutu RZS pielęgniarka realizuje zadania lecznicze poprzez udział w rehabilitacji stosując wówczas:
ćwiczenia bierne
ćwiczenia czynne
ćwiczenia czynne w odciążeniu
wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
40. W zakresie zadań leczniczych pielęgniarki wobec pacjenta z POChP należy podawanie tlenu. By było ono skuteczne należy stosować tlenoterapię:
minimum 5 godzin dziennie,
10 godzin dziennie
15 godzin dziennie
20 i więcej godzin dziennie
41. Realizując zadania edukacyjne w obszarze walki z nałogiem palenia tytoniu pielęgniarka, udzielając wskazówek co do używania gumy do żucia „Nicorette”, powinna polecić pacjentowi:
żuć gumę szybko, by zaspokoić głód nikotynowy
żuć gumę powoli, by nikotyna mogła stopniowo wchłaniać się w żołądku
żuć gumę powoli trzymając ją między dziąsłami a policzkiem
nie ma to znaczenia
42. Przyjmuje się, że upośledzenie drożności dróg oddechowych w POChP jest odwracalne w mniej niż:
10 %
15%
25%
50%
43. Mała duszność, dobry stan odżywienia, sinica, hipoksemia, cechy serca płucnego to cechy charakterystyczne dla sylwetki pacjenta z rozpoznaną POChP:
w fazie schyłkowej
typu A pink puffer
typu B blue bloater
typu C mieszanego
44. Pielęgniarka edukując chorego przyjmującego leki wziewne powinna pouczyć go, by przed przyjęciem leku:
wykonał kilka spokojnych oddechów, następnie zaaplikował lek
wziął powoli płytki oddech, wstrzymał go następnie zaaplikował lek
wziął szybki, głęboki oddech, wstrzymał go a następnie zaaplikował lek
wstrzymał oddech, zaaplikował lek biorąc szybki jak najgłębszy wdech
45. Pielęgniarka wie, iż do zasadniczych objawów wola nadczynnego nie zaliczamy:
utraty masy ciała
odczucia gorąca
kołatania serca
wytrzeszczu gałek ocznych
46. Monitorowanie przez pielęgniarkę pracy serca chorego z niewydolnością nerek jest szczególnie ważne w:
fazie skąpomoczu przewlekłej n.n.
fazie utajonej przewlekłej n.n.
fazie skąpomoczu oraz wielomoczu w ostrej n.n.
odpowiedzi a i c są prawidłowe
47. Oceniając diurezę pielęgniarka może zdiagnozować występowanie oligurii, gdy chory wydala:
<600 ml moczu na dobę
<400 ml moczu na dobę
<200 ml moczu na dobę
< 100 ml moczu na dobę
48. Dieta pacjenta z niedokrwistością megaloblastyczną, zgodnie ze wskazówkami pielęgniarki, powinna uwzględniać przede wszystkim produkty bogate w:
żelazo, wit. C
wit. B12 i folacynę
wit. C, kobalaminę
kwas foliowy i żelazo
49. Pielęgniarka, analizując wyniki morfologii pacjentki z niedokrwistością powinna odnieść je do przyjętych norm. Normy erytrocytów (RBC), hemoglobin (Hb) i hematokrytu (Ht) wynoszą:
RBC 2,5 - 3,5 x106/μl Hb 12-16 g/dl Ht 37 - 45%
RBC 3 - 5 x106/μl Hb 12-16 g/dl Ht 25 - 30%
RBC 5 - 7 x106/μl Hb 16-18 g/dl Ht 37 - 47%
RBC 4 - 5 x106/μl Hb 12-16 g/dl Ht 37 - 47%
50. Realizując zadania lecznicze wobec chorego z nasilonymi objawami encefalopatii wątrobowej pielęgniarka kontroluje ilość i jakość spożywanych posiłków. Naczelne zasady diety w tym stanie pacjenta to:
zakaz spożywania alkoholu, ciężkostrawnych potraw, zwiększenie spożycia białka zwierzęcego, znaczna redukcja spożycia świeżych warzyw i owoców
zakaz spożywania alkoholu, ciężkostrawnych potraw, zwiększenie spożycia produktów bogatowitaminowych, zmniejszenie zawartości białka w diecie
zakaz spożywania alkoholu, dieta łatwostrawna, znaczne zwiększenie podaży białka roślinnego
zakaz spożywania alkoholu, ciężkostrawnych potraw, całkowita eliminacja białka z diety, zwiększenie kaloryczności do 5000 kcal/dobę.
51. Realizując zadania lecznicze w zakresie dietoterapii oraz edukując pacjenta z przewlekłą zaawansowaną niewydolnością nerek pielęgniarka powinna znać podstawowe zasady żywienia w tym schorzeniu. Zakładają one:
obniżenie zawartości w pożywieniu tłuszczów zwierzęcych na rzecz większego spożycia tłuszczów roślinnych oraz ograniczenie produktów zawierających potas
zwiększenie spożycia białka i ograniczenie w podaży płynów adekwatne do bilansu wodnego
zmniejszenie podaży białka i fosforanów w diecie
prawidłowe odpowiedzi a i c
52. Edukując chorego w zakresie zapobiegania nawrotom infekcji układu moczowego pielęgniarka przekaże następujące wskazówki:
należy zawsze ubierać się jak najcieplej
nie należy czekać z oddaniem moczu, tylko starać się zrobić to jak najszybciej po odczuciu takiej potrzeby
zaleca się długie gorące kąpiele w wannie - drobnoustroje wówczas giną
wszystkie odpowiedzi są poprawne
53. Pielęgniarka zna kolejne etapy przewlekłej niewydolności nerek (PNN), a są to:
faza ostra, faza wielomoczu, azotemia
faza wstępna, faza niewydolności niewyrównanej, schyłkowa mocznica
faza utajona, faza skąpomoczu, faza wielomoczu, mocznica
faza utajona, faza wielomoczu, faza niewydolności niewyrównanej, schyłkowa mocznica
54. Aby przyspieszyć eliminację drobnoustrojów z dróg moczowych pielęgniarka zaleci choremu:
spożywanie produktów zakwaszających mocz
wypijanie dziennie przynajmniej 1,5 - 2 l płynu
picie soków cytrusowych i alkoholu, które dezynfekują drogi moczowe
właściwe odpowiedzi a i b
55. Pielęgniarka opiekująca się pacjentem ze schyłkową niewydolnością nerek wie, że na tym etapie schorzenia leczeniem z wyboru nie jest:
leczenie zachowawcze
transplantacja nerek
dializa otrzewnowa
hemodializa (dializa zewnątrzustrojowa)
56. Przekazując wiedzę pacjentowi pielęgniarka wie, że stałą cechą cukrzycy jest:
A. hipoglikemia
B. hiperglikemia
C. hipoglikemia i hiperglikemia
D. żadna odpowiedź nie jest prawidłowa
57. Pielęgniarka podczas przekazywania pacjentowi z cukrzycą informacji dotyczących spożywania pokarmów wie, że czynnikami wpływającym na zwolnienie wchłaniania glukozy są:
A. solenie potraw
B. spożywanie dużych ilości winogron
C. alkohol
D. picie dużej ilości płynów obojętnych
58. Śpiączka hiperglikemiczna to stan, w którym pielęgniarka powinna zaobserwować:
A. zmniejszenie napięcia gałek ocznych
B. prawidłowa odpowiedź A i D
C. zwolnienie oddechu
D. osłabienie odruchów ścięgnistych
59. Cukrzyca typu II to stan, który dla pielęgniarki oznacza:
cukrzycę insulinoniezależną
cukrzycę insulinozależną
cukrzycę uwarunkowaną genetycznie
odpowiedzi a i c
60. Sprawując opiekę nad pacjentem diabetologicznym powinna wiedzieć, że w przypadku przecukrzenia (hiperglikemii) organizmu jednym z pierwszych symptomów będzie:
światłowstręt i bóle głowy
bóle nerek i wymioty
wielomocz i pragnienie
drżenie rąk
Zalecana literatura:
Ciechaniewicz W. (red.): Pielęgniarstwo. Ćwiczenia. PZWL, W-wa 2004
Daniluk J., Jurkowska G.:(red.). Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa. Czelej, Lublin 2005
Herold G. i wsp.: Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy. Wydaw. Lek. PZWL. Warszawa 2002
Kędziora-Kornatowska K.: (red.). Repetytorim z pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 2010
Paprocka-Borowicz M., , Demczysza I., Kuciel-Lewandowska J.: Fizjoterapia w chorobach układu oddechowego. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2009
Rehabilitacja Pulmonologiczna. Stanowisko American Thoracic Society i European Respiratory Society Medycyna Praktyczna Kraków 2006
Ślusarska B,. Zarzycka D., Zachradniczek K.: (red.) Podstawy pielęgniarstwa. Tom II. Wybrane działania pielęgniarskie. PZWL 2009
Talarska D., Zozulińska Ziułkiewicz D.: Pielęgniarstwo internistyczne. Podręcznik dla studiów medycznych PZWL 2010
Wojnarowska B .: Edukacja Zdrowotna Wydawnictwo Naukowe PZWN 2010
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2010. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Zatoński .: „Jak rzucić palenie” Fundacja promocja zdrowia
Zieliński E., Górecka J., Śliwiński P.: Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc. PZWL 2005