KATALOG METOD INTEGRACYJNYCH
Opracowanie: Edyta Borowicz-Czuchryta
METODY UŁATWIAJĄCE WZAJEMNE POZNANIE SIĘ
1. „RATATATUM”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: nauka imion, ćwiczenie pamięci, zabawa integracyjna, koncentracja uwagi.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siadają w kręgu. Jedna osoba znajduje się w środku. Uczestnicy zabawy przedstawiają się swoimi imionami i starają się zapamiętać imię sąsiada po prawej i lewej stronie. Osoba ze środka kręgu wskazuje dowolnie wybraną przez siebie osobę mówiąc: „W prawo ratatatum lub w lewo ratatatum”. Osoba wybrana musi powiedzieć imię sąsiada ze wskazanej strony,zanim przebiegną słowa ratatatum. Jeżeli nie zdąży powiedzieć imię przejmuje rolę osoby w środku kręgu i jeżeli zdąży,zabawę kontynuuje pierwsza osoba. Zabawa powinna przebiegać w szybkim tempie.
2. „IMIĘ I NASTRÓJ”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: poznanie imion, integracja grupy.
PRZEBIEG:
Każdy z uczestników mówi swoje imię w określony wcześniej przez prowadzącego sposób, np. wesoło, pytająco, nieśmiało, ze złością itd. Zmiana sposobu mówienia następuje wtedy, kiedy wszyscy uczestnicy wypowiedzą swoje imiona.
3. „IMIĘ I GEST”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: poznanie imion, integracja grupy.
PRZEBIEG:
Każdy z uczestników wypowiada swoje imię dodając do tego dowolnie wybrany przez siebie gest. Reszta grupy powtarza to imię i gest. W następnej rundzie grupa próbuje sama powtórzyć imiona i gesty.
WARIANTY:
Wykonywane gesty mogą mieć ustaloną wcześniej tematykę, np. czynność najczęściej wykonywana w wakacje.
4. „PYTANIA I ODPOWIEDZI”
MATERIAŁY: kości do gry (jeden komplet dla 6 osób).
CEL: stworzenie okazji do lepszego poznania się uczniów.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dzielą się na 6-osobowe grupy. Każda grupa dysponuje kompletem kości do gry. Uczestnicy kolejno rzucają kośćmi. Jeśli ktoś wyrzuci parzystą liczbę oczek, ma prawo zadać jedno pytanie komuś z grupy. Jeśli suma oczek jest nieparzysta, ma udzielić odpowiedzi na pytanie zadane mu przez jakąś osobę z grupy.
5. „ZNAKI ZODIAKU”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: stworzenie okazji do wzajemnego poznania się członków grupy, myślenie twórcze.
PRZEBIEG:
Uczestnicy pantomimicznie przedstawiają swoje znaki zodiaku. Osoby o tych samych znakach dobierają się w grupy i rozmawiają na temat podobieństw i różnic między sobą. Osoby, które nie znalazły swoich „zodiakalnych kolegów”, tworzą grupę. Następnie prezentowane są charakterystyki grupowych Raków, Wodników, Wag, itp.
6. „IMIĘ DO IMIENIA”
MATERIAŁY: maskotka lub inny podobny przedmiot
CEL: poznanie imion, integracja grupy, koncentracja,ćwiczenie pamięci.
PRZEBIEG:
Prowadzący trzymając maskotkę w ręku mówi: „To jest krasnoludek, a ja mam na imię...”. Następnie podaje maskotkę kolejnej osobie która mówi: „To jest krasnoludek, dostałam go od..., a ja mam na imię...”. Każdy z uczestników ma za zadanie powtórzyć imiona wszystkich poprzednich właścicieli krasnoludka. Prowadzący powtarza imiona wszystkich.
7. „KTO PIERWSZY”
MATERIAŁY: prześcieradło lub duża chusta
CEL: poznanie imion, koncentracja, refleks.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dzielą się na dwie grupy. Dwie osoby po bokach trzymają chustę tak, aby zasłonić jedną grupę przed drugą. Członkowie grup wybierają swoich przedstawicieli i wysyłają pod chustę. Prowadzący widząc, że po obu stronach chusty stoją wybrane osoby, opuszcza ją. Przedstawiciele widząc siebie nawzajem twarzą w twarz, szybko muszą wypowiedzieć imię osoby, którą zobaczyły. Osoba, która się pomyliła lub wypowiedziała imię jako druga, będzie teraz trzymała chustę.
8. „RYMOWANKI”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: pomoc w zapamiętaniu imion.
PRZEBIEG:
Uczestnicy stają w kręgu. Kolejno podają swoje imiona, a grupa do każdego imienia podaje jak najwięcej rymujących się wyrazów (np.: Jurek - ogórek, sznurek, murek, kurek, wiórek).
9. „ABECADŁO IMION”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: pomoc w zapamiętaniu imion; rozwijanie spostrzegawczości.
PRZEBIEG:
Uczestnicy tworzą szereg według alfabetycznej kolejności ich imion. Ochotnicy stają przed szeregiem i wymieniają zapamiętane imiona osób z grupy. Pozostali uczestnicy nagradzają brawami osobę, która podała najwięcej imion.
10. „SHERLOOK HOLMES”
MATERIAŁY: papier, ołówek, rzeczy, które uczestnicy noszą przy sobie
CEL: poznawanie się, odgadywanie zwyczajów innych.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dobierają się parami. Każdy uczestnik wyjmuje po 6 przedmiotów z własnej kieszeni, torebki itd. I pokazuje je partnerowi nic przy tym nie mówiąc. Druga osoba z pary zapisuje na kartce wnioski, jakie jej przyszły do głowy na temat partnera po obejrzeniu jego rzeczy. Potem dzielą się swoimi spostrzeżeniami z grupą i uzgadniają z partnerem na ile jego wnioski są słuszne.
WARIANT: wszyscy uczestnicy kładą swoje rzeczy na stole i odgadują potem co należy do kogo i wyjaśniają, dlaczego tak sądzą.
11. „IMIĘ I KRAJ”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: integracja, poznawanie imion.
PRZEBIEG:
Każdy mówi swoje imię i dopowiada nazwę kraju lub miasta, którego nazwa rozpoczyna się na tę samą literę co jego imię oraz podaje nazwę czegoś, co lubi na tę samą literę, np. „Mam na imię Tomek, przyjechałem z Turcji, lubię truskawki”. Prawdziwe musi być tylko imię.
12. „BANK PYTAŃ”
MATERIAŁY: kartki, długopisy.
CEL: wzajemne poznanie się.
PRZEBIEG:
Każdy na małej kartce zapisuje pytanie, które uważa za szczególnie ważne dla lepszego poznania drugiej osoby (np.: czego nie lubisz?, kim chcesz być w przyszłości?). Karteczki z pytaniami wkłada się do pudełka. Uczestnicy losują po jednym pytaniu i udzielają na nie odpowiedzi na forum grupy.
13. „MOJE PRAWE MIEJSCE JEST PUSTE”
MATERIAŁY: krzesła
CEL: poznawanie imion, integracja, zabawa.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siedzą w kręgu, bok przy boku. Tylko w jednym miejscu jest wolne krzesło. Osoba, która ma to miejsce po prawej stronie zaczyna zabawę mówiąc: „Miejsce po mojej prawej stronie jest puste, zapraszam tu...” i wymienia imię osoby, która ma na tym miejscu usiąść.
WARIANT: można prosić osoby:
wymieniając jej cechy charakterystyczne
wymieniając rzeczy, w które jest ubrana itp.
14. „WIERSZYKI Z IMIONAMI”
MATERIAŁY: kartki, długopisy.
CEL: pomoc w zapamiętaniu imion; stworzenie okazji do nawiązania kontaktu; pobudzenie inwencji twórczej.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dzielą się na kilkuosobowe zespoły. Każdy zespół ma napisać krótki wierszyk, w którym znajdą się imiona wszystkich członków ich zespołu. Następnie wierszyki prezentowane są na forum grupy.
15. „POZNAJMY SIĘ”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: poznawanie się, zapamiętywanie imion.
PRZEBIEG:
Uczestnicy stoją w różnych miejscach pokoju. Na dany znak zaczynają chodzić po pokoju i podają rękę jak największej liczbie napotkanych osób. Przy każdym przywitaniu przedstawiają się. Każdy z uczestników powinien zapamiętać jak najwięcej imion. Na koniec uczestnicy siadają w kręgu i wymieniają imiona, które zapamiętali.
16. „GRA Z PIŁKĄ”
MATERIAŁY: piłka
CEL: zapamiętanie imion, koncentracja uwagi, zdobycie informacji o członkach grupy.
PRZEBIEG:
Uczestnicy stoją w kręgu. Prowadzący podaje swoje imię i jakąś informację o sobie, a potem rzuca piłkę do któregoś z uczestników. Zadaniem tej osoby, która otrzymała piłkę jest powtórzenie tego, co usłyszała, np. „To jest Ewa,Ewa lubi spać”. Następnie ta osoba podaje swoje imię i informację o sobie i rzuca piłkę do kogoś innego. Zabawa trwa dotąd, aż wszyscy wezmą w niej udział.
17. „ZGADNIJ O KOGO CHODZI”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: zapoznanie się, rozgrzewka.
PRZEBIEG:
Jedna z osób staje plecami do pozostałych, a ktoś inny opisuje jednego z uczestników grupy. Ważne jest, żeby opis dawał pozytywny opis tej osoby. W ciągu określonego czasu osoba stojąca tyłem musi zgadnąć, o kogo chodzi. Kiedy zgadnie - wybiera następną osobę, która musi się odwrócić tyłem
WARIANT: osoba stojąca tyłem może zamiast słuchać opisu, sama zadawać pytania.
18. „AUTOPORTRET”
MATERIAŁY: kartki formatu A4 lub większe, flamastry, taśma do przyklejania rysunków.
CEL: poznanie się wzajemne, autorefleksja.
PRZEBIEG:
Każdy uczestnik (także prowadzący) rysuje swój autoportret - realistycznie lub symbolicznie. Rysunki wiesza się na ścianach sali i wszyscy podczas zwiedzania „wystawy”, odgadują autorów prac. W czasie oglądania prac uczestnicy komentują rysunki, wymieniają uwagi z autorami: co chciał przedstawić, jakie cechy wyeksponować; wyrażają własne odczucia.
19. „ROZMOWA W CZWÓRKACH”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: stworzenie okazji do nawiązywania najbliższych kontaktów pomiędzy członkami grupy i wzajemnego poznawania się.
PRZEBIEG:
Uczestnicy chodzą swobodnie po sali. Na sygnał prowadzącego łączą się w „czwórki” i rozmawiają na zaproponowany przez prowadzącego temat, np. „co lubisz robić w wolnym czasie?”. Po kolejnym sygnale prowadzącego uczestnicy rozłączają się i chodzą po sali, a na kolejny sygnał znowu łączą się w „czwórki” i rozmawiają.
20. „JESTEM, MAM, LUBIĘ”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: samopoznanie, poznanie się wzajemnie w grupie.
PRZEBIEG:
Każdy z uczestników zaczyna zdania „Jestem... Mam... Lubię...”.
21. "DORYSUJ COŚ"
MATERIAŁY: arkusz papieru, mazaki
CEL: wypełnienie czasu oczekiwania na całą grupę, umożliwienie kontaktu z grupą, odczucie przynależności do grupy i tworzenie jej.
PRZEBIEG: Na arkuszu papieru umieszczamy propozycję, którą każdy czyta indywidualnie i wykonuje według własnego pomysłu. Polecenia mogą być różne, np.
Dorysuj dalej kawałek linii
Narysuj coś, co będzie elementem wspólnego obrazu
Odrysuj własną dłoń i wpisz np. swoje imię, nazwę miasta, w którym się urodziłeś, wyraz który kojarzy się z tematem spotkania
22 . "IMIĘ W RÓŻNEJ INTONACJI"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: wprowadzenie miłej i wesołej atmosfery
PRZEBIEG: Na początku, kiedy siedzimy wszyscy w kręgu każdy wymienia imię swojego sąsiada po prawej stronie z różną intonacją, np.
Ze zdziwieniem
Z radością
Szeptem
23. "TRAGARZ IMION"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: utrwalenie imion osób w grupie
PRZEBIEG: mówiąc czyjeś imię, podchodzimy do danej osoby i zajmujemy jej miejsce, a ona wstaje i wymienia imię innej osoby. W zabawie powinni wziąć wszyscy udział, aby każdy miał okazję ruszyć się z miejsca i jednocześnie utrwalić sobie imiona pozostałych uczestników zabawy. Dla urozmaicenia możemy do imienia dodać gest ofiarowania kwiatu, prezentu.
METODY AKTYWIZUJĄCE
24. „SAŁATKA OWOCOWA”
MATERIAŁY: krzesła (o jedno mniej niż liczba uczestników)
CEL: aktywizacja grupy, rozgrzewka, zabawa,koncentracja uwagi.
PRZEBIEG:
Wszyscy siedzą w kręgu. Prowadzący stoi i dzieli uczestników na równoliczne grupy, które od tej pory są zbiorami owoców, np. jabłek, gruszek i śliwek. Prowadzący wymienia grupy owoców, np.: „jabłka” i „śliwki”, wtedy osoby, które są tymi owocami muszą szybko zamienić się miejscami. Na hasło „sałatka owocowa” wszystkie grupy owoców zmieniają miejsca, wraz z prowadzącym. Osoba, która nie zdążyła zająć miejsca w kręgu stoi i wydaje polecenia.
25.„SPOTKANIE SŁAWNYCH OSOBISTOŚCI”
MATERIAŁY: szpilki, kartki papieru z wypisanymi imionami sławnych ludzi
CEL: rozgrzewka, nawiązywanie kontaktu, przełamywanie lodów.
PRZEBIEG:
Wchodzącym do sali prowadzący przypina na plecach kartki z imionami sławnych osób. Każdy chodzi po pokoju i próbuje zgadnąć kim jest zadając pytanie pozostałym osobom. Kiedy dana osoba odgadnie kim jest, przypina sobie kartkę z przodu i chodzi dalej pomagając innym.
26. „KTO NAJWYŻSZY?”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: podniesienie nastroju, zabawa, ruch.
PRZEBIEG:
Ustawiamy krzesła w ciasnym kręgu. Każdy uczestnik staje na krześle. Osoba prowadząca wskazuje jedno krzesło, które zostaje „początkiem” kręgu. Zadanie uczestników polega na ustawieniu się wg wzrostu, od osoby najwyższej do najniższej na krzesłach, bez schodzenia na podłogę, w jak najszybszym czasie.
27. „OGON SMOKA”
MATERIAŁY: chusteczka lub kawałek materiału
CEL: rozgrzewka, ruch, współpraca w grupie.
PRZEBIEG:
Uczestnicy formują dwa „smoki” chwytając się z tyłu za ramiona. Ostatnia osoba tworząca „smoka” ma przyczepioną chusteczkę - to „ogon smoka”. przechodzi do przeciwnej grupy. Wygrywają ci, którzy będą mieli w swojej grupie najwięcej członków.
Zadanie polega na ochronie swojego „ogona” i urwaniu „ogona” drugiemu „smokowi”.
28. „SMOK 2”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: ćwiczenie refleksu, zabawa.
PRZEBIEG:
Jedna osoba z grupy jest „smokiem” i goni wszystkich pozostałych członków grupy. Osoba złapana przez „smoka” staje się jego ogonem, tzn. chwyta „smoka” z tyłu za ramiona. Od tej pory oboje kontynuują łapanie. Zabawa trwa dotąd, aż „smok” wyłapie wszystkich uczestników, którzy stają się potem jego ogonem.
29.. „PIŁKA”
MATERIAŁY: chusta
CEL: ćwiczenie refleksu, koncentracja, zabawa.
PRZEBIEG:
Na chustę wrzucamy piłkę i falujemy nią tak, aby piłka nie spadła na ziemię.
30. „KTO ZMIENIŁ MIEJSCE?”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: rozgrzewka, ćwiczenie koncentracji, pamięci.
PRZEBIEG:
Uczestnicy przyglądają się dokładnie wszystkim osobom w grupie, jak siedzą i gdzie. Jedna osoba wychodzi z pomieszczenia, w tym czasie jedna osoba zmienia swoje miejsce. Zadaniem osoby, która wyszła jest odgadnięcie, kto zmienił miejsce.
31. „KÓŁKO I KRZYŻYK”
MATERIAŁY: 9 krzeseł + miejsce do biegania
CEL: rozgrzewka, zabawa, przełamywanie lodów.
PRZEBIEG:
Uczestnicy ustawiają w pokoju trzy rzędy po trzy krzesła w odległości około 0,5 m każde. Następnie prowadzący dzieli uczestników na grupę „kółek” i grupę „krzyżyków”. Uczestnicy ustawiają się w dwóch rzędach naprzeciwko siebie. Kiedy prowadzący woła „ kółko”, jedna z osób z tej grupy biegnie i zajmuje któreś krzesło trzymając ręce złożone nad głową, tak by tworzyły koło. Biegnący musi usiąść na krześle zanim prowadzący odliczy powoli do pięciu.
Kiedy prowadzący woła „krzyżyk”- osoba z grupy „krzyżyków” biegnie i siada na krześle z rękami skrzyżowanymi na piersi. Prowadzący po kolei woła „kółka” i „krzyżyki”, dopóki któryś z zespołów nie wygra. Zabawę można powtórzyć kilka razy, zaczynając od przegranego zespołu. Należy zapisywać wyniki.
32. „MUZYCZNA LOTERIA”
MATERIAŁY: muzyka, pudełko z poleceniami
CEL: rozgrzewka, zabawa.
PRZEBIEG:
Uczestnicy tańczą w rytm muzyki. W pewnej chwili muzyka milknie, a ktoś z uczestników wyjmuje los z poleceniem i odczytuje go, np. „Tańczymy jak słonie”. Muzyka rozbrzmiewa ponownie i wszyscy tańczą zgodnie z poleceniem, następnie muzyka cichnie i ktoś następny znowu odczytuje polecenie.
33. „STATEK”
MATERIAŁY: duża sala
CEL: rozgrzewka, zabawa, koncentracja.
PRZEBIEG:
Grupa ustawia się w szeregu na środku pokoju. Kiedy prowadzący krzyczy: „Na prawą burtę” - wszyscy biegną na prawą stronę sali, kiedy krzyczy: „Na lewą burtę” - wszyscy biegną w lewo. Kiedy krzyczy: „Na środek” - wszyscy wracają na środek pokoju. Prowadzący wydaje komendy coraz szybciej. Ostatnia osoba dobiegająca do szeregu wypada z gry. Gra toczy się tak długo, aż pozostanie jedna osoba.
34. „DODAJ SWÓJ RUCH”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: ćwiczenie pamięci, koncentracja, wyobraźnia.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siadają w kręgu. Pierwsza osoba wstaje i wykonuje jakiś prosty ruch, np. kręci palcem. Kolejny uczestnik gry powtarza ten ruch i dodaje następny, np. tupanie nogą. Każda osoba kolejno dodaje następny element. Gra odbywa się bez słów. Jeżeli się ktoś pomyli lub coś powie - odpada z gry.
35. „KLASKANIE”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: zabawa, ćwiczenie refleksu, koncentracja.
PRZEBIEG:
Wszyscy klęczą w kole z dłońmi położonymi na podłodze. Prowadzący zaczyna zabawę stukając jedną dłonią o kolano i zgodnie z ruchem wskazówek zegara kolejno każdy stuka. Kierunek zmienia się przez dwukrotne uderzenie o podłogę (może to zrobić każdy uczestnik). Kto się zagapi, pomyli lub za wcześnie uderzy - wypada z gry.
36. „NAZWIJ PIĘĆ”
MATERIAŁY: mały przedmiot, np. piłka
CEL: zabawa, myślenie twórcze, koncentracja, szybkość kojarzenia.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siedzą w kręgu. Jedna osoba siedzi w środku z zamkniętymi oczami - jest to „ono”. Uczestnicy podają sobie w koło jakiś przedmiot, dopóki „ono” nie powie „stop”. Osoba, u której znajdzie się przedmiot dostaje miano „ono - 2” i dowolną literę „P”. Przedmiot zaczyna krążyć najszybciej jak to możliwe, a „ono - 2” musi w tym czasie, dopóki nie wróci do niego przedmiot, wymienić 5 rzeczy na literę „p”. Jeżeli mu się nie uda wchodzi do środka, jeżeli uda - zabawę kontynuuje osoba w środku.
37. „ŁĄCZENIE SIĘ W GRUPY”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: rozgrzewka, formowanie się grup, mieszanie się osób wewnątrz grupy.
PRZEBIEG:
Uczestnicy rozchodzą się po sali. Prowadzący wypowiada jakąś liczbę (np. „5”), a uczestnicy starają się jak najszybciej utworzyć kręgi złożone z pięciu osób., chwytając się za ręce. Jeśli ilość ludzi w grupie nie dzieli się przez 5 i zostaną jakieś osoby- niech też utworzą ze sobą krąg. Kiedy grupy są gotowe i prowadzący wypowiada następne liczby (np. „2” lub „9”) i uczestnicy łączą się w nowe grupy.
WARIANTY: można się bawić:
-- z zamkniętymi oczami
-- w całkowitej ciszy
-- bardzo powoli
-- tak głośno, jak tylko możliwe.
38. „SZYMON MÓWI”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: rozgrzewka, koncentracja, uwaga.
PRZEBIEG: Każda grupa wybiera prowadzącego zwanego „Szymonem”, którego uczestnicy będą naśladowali. Przed każda czynnością prowadzący rozpoczyna zdanie od słów „Szymon mówi wam...”, np. „połóżcie się na podłodze”. Jeśli Szymon wykona czynność bez słów „Szymon mówi wam...”, uczestnicy nie mogą go naśladować. Gdy ktoś się pomyli, wypada z gry. Co pewien czas zmieniany jest prowadzący.
39. „ATOMY I MOLEKUŁY”
MATERIAŁY: gazety czarno - białe
CEL: rozgrzewka, sprawność, fantazja, zabawa.
PRZEBIEG:
Uczestnicy wykonują sobie buty z gazety bez używania innych materiałów. Każdy uczestnik jest „atomem” mogącym się poruszać do przodu lub do tyłu z określoną odległością (np. +2 do przodu, -- 5 do tyłu). Na hasło „Molekuła” atomy łączą się łapiąc nawzajem za ręce w cząsteczki o podanej liczbie atomów, np. Molekuła 6. Na to hasło trzeba szybko utworzyć cząsteczkę 6 - atomową. Grupa bawi się do czasu, aż straci „obuwie”. Osoba, która zostanie bez pary przeczekuje kolejkę.
40. „ILE NÓG MA MUCHA?”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: rozgrzewka, ćwiczenie rozluźniające.
PRZEBIEG:
Uczestnicy tworzą grupki, których liczebność odpowiada każdorazowo poleceniom prowadzącego, np.: Utwórzcie grupy składające się z tylu osób:
- ile nóg ma mucha;
- ile rogów ma stół;
- ile jest palców u jednej ręki;
- iloma zmysłami posługuje się człowiek.
41. „KRZESŁA”
MATERIAŁY: krzesła (o jedno mniej niż uczestników).
CEL: rozgrzewka, zabawa, rozluźnienie.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siadają na krzesłach ustawionych w kształcie koła. Prowadzący staje w środku i wydaje polecenia: Wszyscy, którzy mają czarne włosy. Osoby, do których odnosi się podana przez prowadzącego określenie wstają i zamieniają się miejscami. Osoba, której nie uda się zająć krzesła staje w środku i podaje kategorię zaczynając od słów: Wszyscy, którzy....
Zabawa trwa do momentu, gdy wyczerpią się wszystkie możliwe kategorie. Kategoria wymieniona przez osobę w środku nie musi ją obejmować.
42. „DO WODY - NA LĄD”
MATERIAŁY: kreda, chusty w dwóch kolorach.
CEL: rozgrzewka, koncentracja, zabawa.
PRZEBIEG:
Na obrzeżu nakreślonego kredą koła ustawiają się uczestnicy podzieleni na dwa zespoły (każdy ma na ramieniu chustę w określonym kolorze). Na hasło prowadzącego: „do wody” przeskakują linię, by znaleźć się wewnątrz koła; na hasło: „na ląd” - wyskakują. Jeśli rozkaz: „do wody” pada, gdy wszyscy są właśnie „w wodzie”, nikt się nie porusza i przeciwnie.
Osoba, która się pomyli jest wykluczana z gry. Po pewnym czasie gra zostaje przerwana i sprawdzany jest stan każdego zespołu. Wygrywa ten, w którym zostało najwięcej osób.
43. „ZGADNIJ, CO TO JEST”
MATERIAŁY: kartki z nazwami przedmiotów.
CEL: rozgrzewka, przełamanie onieśmielenia, pobudzenie inwencji twórczej i ekspresji ruchowej.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siadają w kręgu. Chętni przedstawiają pantomimicznie różne przedmioty (np. żelazko; krzesło; odkurzacz), a pozostali zgadują, co to jest.
44. "CHODZIMY -_ STOP"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: zmniejszenie napięcia w grupie
PRZEBIEG: zapraszamy wszystkich na środek sali, na miejsce, gdzie można swobodnie się poruszać. Prowadzący zaczyna zabawę, podając polecenie: "chodzimy" i wszyscy chodzą swobodnie po sali. Na hasło " stop" wszyscy zatrzymują się w pozycji, w jakiej usłyszeli sygnał. Po kilku poleceniach prowadzący prosi, aby ktoś z grupy podawał sygnał " chodzimy" lub "stop". Po pewnym czasie zmieniamy propozycję - osoba, która mówi " stop " zatrzymuje się w jakiejś pozie, którą wszyscy naśladują. Ktoś inny mówi: " chodzimy" i zabawa toczy się dalej.
45. "CHODZIMY JAK..."
MATERIAŁY: magnetofon, kaseta z muzyką
CEL: zmniejszenie napięcia w grupie, rozluźnienie, zaktywizowanie
PRZEBIEG: Kiedy słychać muzykę, wszyscy chodzą w rytm muzyki. Gdy następuje przerwa, prowadzący mówi, jak mamy się poruszać, na przykład:
Idziemy, jakbyśmy wracali z targu z dużymi zakupami
Idziemy, jakby był ulewny deszcz, a my mamy jeden parasol na dwie osoby
Idziemy tak, jakby na ulicy były wielkie kałuże
Idziemy, jakby pod stopami był gorący piasek
Idziemy tak, jakby bardzo nam się spieszyło
Ruch wynikający z polecenia powinien być krótki, a następny fragment muzyczny to znów powrót do luźnego, swobodnego chodzenia po sali.
46. "KRÓTKIE DZIAŁANIA W RUCHU"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: metoda rozluźniająca i ożywiająca uczestników
PRZEBIEG: Uczestnicy chodzą w rytm muzyki po sali. Gdy nastąpi przerwa, prowadzący proponuje polecenia do wykonania, na przykład:
Uścisnąć jak najwięcej rąk
Uśmiechnąć się do pięciu osób
Ukłonić się trzem osobom
Stanąć na środku sali
Pogłaskać trzy osoby po plecach
Po wypełnieniu polecenia ponownie włączona muzyka pozwala odpocząć przed kolejnym zadaniem. Również przy tej zabawie należy dokładnie przemyśleć wszystkie propozycje i dostosować je do możliwości grupy.
47. " FOTOGRAF"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: aktywizacja i budowanie więzi między uczestnikami
PRZEBIEG: ustawiamy się w pary tak, że jedna osoba trzyma drugą z tyłu za ramiona. Ta osoba, która stoi z tyłu, jest fotografem. Partner z przodu jest aparatem fotograficznym. "Aparat" ma zamknięte oczy i otwiera je na moment tylko wtedy, gdy fotograf naciśnie na ramię. Fotograf chce zrobić kilka zdjęć. W tym celu podprowadza " aparat" blisko fotografowanego obiektu i naciskając umówione miejsce, robi zdjęcie. " Aparat" po zrobieniu zdjęcia jest prowadzony do kolejnego obiektu. Po wykonaniu kilku fotografii prosimy aparat, aby pokazał, co fotografował.
48. "SCENKI PANTOMIMICZNE"
MATERIAŁY: słoiczek; karteczki z przysłowiami, poleceniami, przedmiotami; muzyka
CEL: dobra zabawa, aktywizacja grupy
PRZEBIEG: uczestnicy siedzą w kręgu. Podczas gdy gra muzyka, uczestnicy podają sobie słoiczek. Gdy muzyka ucichnie osoba, u której jest słoiczek odkręca go i losuje karteczkę z poleceniem. Następnie za pomocą gestów prezentuje polecenie z karteczki. Grupa ma odgadnąć co zostało przedstawione.
49. "MASAŻ NA PLECACH"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: rozluźnienie, dobra zabawa
PRZEBIEG: wszyscy dobierają się w pary. Jeden z partnerów siada plecami do drugiego. Teraz proponujemy jeden z wariantów masażu np. " pisze pani na maszynie, pan czyta dużą gazetę. Pada deszcz. Zrobił trzy duże kałuże. Przeszedł słoń. Przegalopował koń. Przekicał zając. Przeszły dreszcze czy jeszcze?". Opowiadamy powoli, aby każda czynność była zamieniona na odpowiednie ruchy. Potem następuje zmiana między partnerami.
50."ZABAWY Z KOSTKĄ"
MATERIAŁY: duża kostka z oczkami, muzyka
CEL: ruch przy muzyce
PRZEBIEG: grupa chodzi swobodnie przy muzyce, a kiedy ją wyłączymy, pokazujemy jedną dużą stronę kostki, na której widać wyraźnie liczbę oczek. Zadaniem uczestników jest dobrać się w małe grupki, liczące tyle osób, ile pokazano oczek. Następnie grupki wykonują polecenia. W okresie przedświątecznym możemy zaproponować pokazanie:
gest naśladujący robienie porządków w domu, np. mycie okien, ścieranie kurzu, zamiatanie
powrót z kimś po zrobieniu zakupów
niesienie dywanu do trzepania
jedzenie i picie
składanie życzeń osobie stojącej w środku
odjazd pociągu którym wyjeżdżamy do rodziny.
METODY NA BUDOWANIE ZAUFANIA
51. „ZACZAROWANY STAW”
MATERIAŁY: opaska na oczy
CEL: budowanie zaufania, integracja, wrażliwość zmysłowa.
PRZEBIEG:
Osoba z zasłoniętymi oczami stoi w środku kręgu, wszyscy pozostali uczestnicy poruszają się dookoła niej, do momentu kiedy osoba ze środka koła powie „zaczarowany staw”. Wtedy ona sama zaczyna się poruszać wśród niewidomych postaci i dotyka twarzy pierwszej napotkanej osoby, starając się odgadnąć, kto to jest. Jeśli odgadnie zdejmuje opaskę, jeśli nie zgaduje do skutku.
WARIANT: osoba w środku poszukuje wybranej przez siebie osoby, np. „Chciałbym znaleźć Kubę”.
Kiedy się porusza grupa, Kuba wydaje pomocny dźwięk.
52. „POZNAWANIE SIĘ DOTYKIEM”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: budowanie zaufania, zabawa, ćwiczenie wrażliwości dotykowej.
PRZEBIEG:
Najlepiej jeśli w grupie jest 20 lub więcej osób.Uczestnicy dzielą się na osoby A i osoby B. Osoby A siadają i zamykają oczy. Wszystko odbywa się bez słów. Każda z osób B siada przed jedną osobą A i dotknięciem dłoni daje znak, że się tam znajduje. Osoba A zaczyna badać dotykiem osobę B (jej twarz,włosy, ramiona). Po pewnym czasie B wstaje i ustawia się w rzędzie z innymi osobami B. Teraz osoby A otwierają oczy i szukają swojego partnera w rzędzie. Kiedy go znajdzie - mówi, co mu ułatwiło zidentyfikowanie „swojego” B pośród innych osób. Zamieniamy rolę i powtarzamy zabawę.
WARIANT: osoba A może mówić zdanie zaczynające się od słów „Jestem świadomy(a), że...”,np. „Jestem świadomy, że twoje włosy są miękkie” itp.
53. „KRĄG UCZUĆ”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: otwarcie, budowanie zaufania.
PRZEBIEG:
Grupa siada w kręgu. Jedna osoba wchodzi do środka kręgu i pokazuje mimicznie jakieś uczucie, np. złość, radość. Następnie wskazuje inną osobę, która wchodzi do środka kręgu i prezentuje mimicznie uczucie przeciwne do poprzedniego. Zabawa trwa dotąd, aż wszyscy wezmą w niej udział.
54. „ZNAJDOWANIE PODOBIEŃSTW”
MATERIAŁY: przepaski na oczy
CELE: przełamywanie banier, budowanie zaufania, zabawa, ćwiczenie możliwości dotykowych.
PRZEBIEG:
Wszyscy stoją z zasłoniętymi oczami. Uczestnicy poruszają się ostrożnie i powoli po pokoju nie mówiąc nic. Kiedy spotykają innych ludzi - pozdrawiają ich i idą dalej. Prowadzący podaje kolejne instrukcje, dając dużo czasu na doświadczenie każdej sytuacji:
poszukaj kogoś, kto ma włosy tej samej długości, co ty,
znajdź osobę, która ma ręce tej samej długości, co ty,
znajdź kogoś, kto ma taki nos, jak ty.
Po dłuższej chwili uczestnicy zdejmują przepaski z oczu i przekonują się, czy rzeczywiście wybrali osobę o tych samych cechach, co oni.
55. „TO OCZYWISTE, ŻE...”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: budowanie zaufania, uświadomienie sobie jak patrzymy na innych, „przełamywanie lodów”.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dzielą się na grupy 4 lub 5 - osobowe i siadają w małych kręgach. Jedna osoba znajduje się w centrum uwagi, wszyscy na nią patrzą i dokańczają zdanie „To oczywiste, że...” (np. „To oczywiste, że masz sweter z długimi rękawami”. Każdy po kolei jest w „centrum”. Po zakończeniu tej rundy mogą nastąpić kolejne z dokończeniem zdania „Widzę, że Ty...”, „Wyobrażam sobie, że Ty...”. Można sprawdzić swoje wyobrażenia i zapytać osobę w centrum „Czy się to zgadza?”. Po połączeniu w jedną grupę dokańcza się grę w rundzie zdaniem „Odkryłem (am), że...”.
56. „ŚLEPIEC”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: zwiększenie wzajemnego zaufania członków grupy.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dobierają się parami. Jedna osoba gra rolę niewidomego, a druga - jego przewodnika. Na hasło prowadzącego pary równocześnie poruszają się po sali. Przewodnik pomaga osobie z zamkniętymi oczami wymijać realne i wyimaginowane przeszkody. Po jakimś czasie następuje zamiana ról.
57. „KOŁYSKA”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: budowanie zaufania, przeżycie odpowiedzialności za drugą osobę.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dzielą się na grupy (po około 10 osób). W obrębie każdej grupy ochotnik kładzie się na podłodze. Pozostali powoli i delikatnie unoszą go do góry, lekko kołysząc. Po chwili równie delikatnie kładą go z powrotem. Czynność tę powtarza się z następnymi ochotnikami, zachęcając wszystkich do wzięcia udziału w tym ćwiczeniu.
58. „WYSZUKAJ PRZYJAZNĄ DŁOŃ”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: budowanie zaufania, refleksja nad motywami zaufania do innych.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dzielą się przypadkowo na 8-10 osobowe grupy. Stają w ciasnym kręgu, zamykają oczy, wyciągają ręce i szukają dłoni, które budzą ich zaufanie. Potem otwierają oczy i sprawdzają, czyją dłoń chwycili.
Następnie w grupach uczestnicy dzielą się odczuciami na temat:
- czy czuli zdziwienie po otwarciu oczu;
- jak oceniali do tej pory swój poziom zaufania do tej osoby;
- co sprawiło, że właśnie tę dłoń wybrali;
- czy byli aktywni w poszukiwaniu dłoni, czy biernie czekali na czyjś wybór.
59. „ŚLEPE SAMOCHODY”
MATERIAŁY: niepotrzebne.
CEL: budowanie zaufania.
PRZEBIEG:
Uczestnicy tworzą trójki. W trójkach stają jeden za drugim, trzymając się za łokcie. Dwie pierwsze osoby mają zamknięte oczy. Osoba ostatnia -„kierowca” - prowadzi swój „samochód”, przekazując sygnały niewerbalne osobie znajdującej się w środku, ta zaś pierwszej, tak by uniknąć zderzenia z innymi. Po chwili zamieniają się rolami, tak by każdy znalazł się na początku, w środku i na końcu trójki.
METODY UŁATWIAJĄCE PROWADZENIE ROZMÓW I DYSKUSJI
60. „PLĄTANINA”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: rozwój grupy, zaufanie, rozgrzewka.
PRZEBIEG:
Cała grupa trzyma się za ręce tworząc łańcuch. Pierwsza osoba prowadzi ten łańcuch przechodząc pomiędzy nogami, pod ramionami itd. Należy uważać, by nie rozerwać łańcucha. Kiedy grupa jest tak zaplątana, że nie może się ruszyć, jedna osoba stara się ją rozplątać dając słowne polecenia, bez dotykania łańcucha.
61. „SŁOWO CZARODZIEJA”
MATERIAŁY: długopisy, papier
CEL: interakcja grupowa, rozwijanie wyobraźni, komunikowanie się.
PRZEBIEG:
Prowadzący mówi „Jestem czarnoksiężnikiem i odbieram Wam prawo do mówienia. Jestem jednak łaskawy, więc wolno Wam wybrać sobie po cztery słowa, które możecie używać. Zapiszcie je na kartce. Znajdźcie drugą osobę i spróbujcie porozumieć się używając - swoich czterech wyrazów i partner swoich czterech oraz gestów... Teraz zapiszcie wszystkie wyrazy na kartce. Macie ich teraz osiem. Zmieńcie partnera i porozumcie się używając tych ośmiu wyrazów”. Prowadzący podaje instrukcję powoli i z przerwami. Zabawę można powtórzyć zmieniając partnerów 4 - 6 razy.
62. „CHCIAŁBYM PRZEDSTAWIĆ”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: samoocena, integracja grupy, pozytywne emocje.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siedzą w kręgu. Prowadzący wybiera w myślach jedną osobę z grupy, następnie zaczyna zdanie: „Chciałbym (chciałabym) przedstawić osobę, która...” i opisuje osobę, o której myśli. Mówi o jej cechach zewnętrznych i psychicznych, ale samych pozytywnych. Zadaniem grupy jest odgadnięcie o kim myśli prowadzący.
63. „SHERLOCK HOLMES 2”
MATERIAŁY: pióro, papier
CEL: integracja grupy, samopoznanie, dedukcja, myślenie twórcze, zabawa.
PRZEBIEG:
Uczestnicy wybierają w myślach jakąś postać historyczną lub słynną fikcyjną osobę. Na kartce zapisują sześć rzeczy, które ta osoba mogłaby mieć w kieszeni lub w torbie. Odczytują głośno, to co napisali. Zadaniem grupy jest odgadnięcie, do kogo mogłyby te rzeczy należeć.
WARIANT: przedmioty mogą być rysowane lub przedstawione pantomimicznie.
64. „KOT PANA MINISTRA”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: integracja, zabawa, kojarzenie.
PRZEBIEG:
Każdy z uczestników zabawy ma za zadanie powiedzieć jaki jest kot pana ministra. Losowo wybiera się literę z alfabetu, np. „m” i każda osoba po kolei mówi „Kot pana ministra jest...” dodając określenie lub cechę tego kota zaczynając od litery „m”, np. „miły, mały, mrukliwy, myszołowny”.Zabawa kończy się w momencie wyczerpania się zasobu określeń, które nie muszą być logiczne i prawdziwe.
65. „ODGADNIJ ZASADĘ”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: interakcje grupowe, wyobraźnia, ćwiczenie intelektu, zabawa.
PRZEBIEG:
Jedna osoba wychodzi, a pozostali ustalają zasadę, wg której będą odpowiadać na pytania. Po powrocie „nieobecny” zadaje uczestnikom pytania dotyczące ich samych i słuchając odpowiedzi musi zgadnąć zasadę, wg której odpowiadają. Zasady mogą być łatwe i trudne, mogą być one wizualne, np. : podrap się w głowę zanim odpowiesz lub strukturalne, np. każda odpowiedz rozpoczyna się na daną literę alfabetu.
66. „GŁUCHY TELEFON”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: integracja, komunikacja.
PRZEBIEG:
Siedząc w kręgu każdy przekazuje następnej osobie słowo (na ucho), które usłyszał. Rozpoczyna prowadzący. Końcowe wersje porównuje się z pierwowzorem.
67. „INICJAŁY”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: integracja grupy, myślenie twórcze, ćwiczeni wyobraźni.
PRZEBIEG:
W grze może brać udział dowolna ilość graczy. Jedna osoba z grupy przywołuje w pamięci dowolną, słynną postać. Podaje grupie jej inicjały. Członkowie grupy zgadują, kto to może być zadając pytania, np. czy jesteś aktorem?, czy jesteś pisarzem?. Jeżeli nie przynosi to rezultatów grupa może zadawać pytania pomocnicze, np. czy umarłeś?, w którym wieku żyłeś?. Zabawa trwa do momentu, w którym grupa odgadnie o kogo chodzi.
68. „KTO MA PIŁKĘ”
MATERIAŁY: mała piłeczka
CEL: integracja grupy, ćwiczenie refleksu, zabawa.
PRZEBIEG:
Uczestnicy siadają w kręgu na podłodze. Jedna osoba wychodzi za drzwi. Kiedy jest ona na zewnątrz reszta grupy podaje sobie nawzajem piłkę. Kiedy osoba chce wrócić, musi zapukać trzy razy i wejść możliwie jak najszybciej po 3 zapukaniu. Ten, kto ma w tym momencie piłkę musi ją schować u siebie lub w pobliżu. Osoba, która weszła musi zgadnąć, kto ma piłkę i gdzie ją ukrył.
69. „LUDZIE DO LUDZI”
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: integracja grupy, kontakt, podniesienie nastroju.
PRZEBIEG:
Wszyscy uczestnicy dobierają się w pary. Osoba, która nie ma pary wydaje polecenia, np. „nos do nosa”, „plecy do pleców” itp. Kiedy powie „ludzi do ludzi” wszyscy zmieniają partnera, łącznie z osobą, która wydaje polecenia. Osoba, która zostaje bez pary dalej prowadzi zabawę.
70. „TO JEST KTOŚ, KTO...”
MATERIAŁY: kartki, długopisy.
CEL: integracja grupy, poznanie jak jesteśmy postrzegani przez innych.
PRZEBIEG:
Uczestnicy dzielą się na dwa zespoły. Każdy zespół zastanawia się nad cechami poszczególnych osób z drugiego zespołu i rolami, jakie odgrywają w grupie. Formułują listę krótkich charakterystyk rozpoczynających się od zdania: „To jest ktoś, kto...” (np.: To jest ktoś, kto niekonwencjonalnie się ubiera. Gdy się zdenerwuje, zaczyna szybko mówić.). Po zakończeniu zadania zaczyna się „zgaduj - zgadula”. Punkty dla grup przyznaje się w dwóch kategoriach: trafność charakterystyki i liczba prawidłowych odpowiedzi.
Osoba niezadowolona z charakterystyki swojej lub kolegi zgłasza „reklamację”, a cała klasa opracowuje bardziej adekwatną wersję charakterystyki.
71 . "METODA DYSKUSJI 2 * 4 * 8"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: rozwiązywanie problemu, wymiana doświadczeń, poszukiwanie odpowiedzi na pytania
PRZEBIEG:
Etap I - rozmowa w dwójkach. Osoby mogą dobrać się w pary. Prowadzący podaje czas rozmowy - zwykle jest to kilka minut, z zaznaczeniem, że obie osoby powinny wypowiedzieć się na dany temat.
Etap II - wymiana zdań w czwórce. Dwie dwójki przysiadają się do siebie i znów kilka minut rozmawiają, zaczynając od przedstawienia pierwszych skojarzeń, wniosków, jakie nasunęły się w rozmowie w parach.
Etap III - połączenie się czwórek w ósemki, które mają za zadanie podsumowanie dyskusji i przedstawić je w postaci punktów lub plakatu. Wnioski te wypisuje się grubym pisakiem na dużym arkuszu szarego papieru tak, aby można je było przeczytać z dużej odległości.
72. "SKOJARZENIE Z SENTENCJĄ"
MATERIAŁY: wcześniej przygotowane kartki z sentencjami
CEL: zaktywizowanie grupy do prowadzenia rozmowy, podejmowania dyskusji
PRZEBIEG: każda osoba ciągnie ze stosu kartkę z sentencją i podaje swoje skojarzenie. Inni uważnie słuchają i porównują w myśli z własnymi. Jeśli odezwie się kilka osób, to być może ukierunkuje rozmowę.
Przykłady sentencji:
"Kto nie zna celu, nie może mieć drogi"
" Serce ma swoje racje, których rozum nie zna"
"Żyje naprawdę, kto jest użyteczny dla wielu. Żyje naprawdę, kto rozporządza sobą"
73. "WIDOKÓWKA"
MATERIAŁY: wcześniej przygotowane kartki papieru, podzielone na cztery części, a w środku miejsce na imię
CEL: wywoływanie skojarzeń i zachęcenie do rozmowy
PRZEBIEG: Na przygotowanych kartkach wpisujemy w środku swoje imię, a potem w każdej części malujemy symbol, który kojarzy się nam z jakimś hasłem. Ma to być szkic czytelny przede wszystkim dla autora. Widokówkę pokazuje się i omawia w małej grupie i próbuje się ocenić ile skojarzeń jest pozytywnych a ile negatywnych.
74. "BURZA MÓZGÓW"
MATERIAŁY: tablica, (karton), kreda albo mazaki
CEL: wspólne rozwiązywanie problemów
PRZEBIEG: uczestnicy zgłaszają jak największą liczbę pomysłów na rozwiązanie omawianego problemu. Jednak każdy może zgłosić tylko jeden pomysł w jednej wypowiedzi. Należy zgłaszać nawet najdziksze i najbardziej nie praktyczne pomysły, które przychodzą do głowy. Należy zachęcać uczestników do ulepszania, zmieniania, łączenia wcześniej zgłaszanych pomysłów. W tym czasie prowadzący wszystkie pomysły zapisuje na tablicy. Zebrane pomysły należy poddać ocenie i spośród nich dokonać wyboru najlepszego ze względu na przyjęte kryterium.
75. "TECHNIKA 635"
MATERIAŁY: formularze dla każdego uczestnika, mazaki
CEL: grupowe rozwiązanie problemu
PRZEBIEG: metoda dla 6 uczestników. W przypadku większej ilości uczestników dzielimy się na grupy 6-cio osobowe. Każdy otrzymuje wcześniej przygotowany formularz. Na sygnał dany przez prowadzącego, w ciągu pięciu minut każdy uczestnik wpisuje 3 pomysły do formularza. Prowadzący po pięciu minutach daje znak do zamiany formularzy. Każdy uczestnik podaje swój formularz osobie siedzącej z jego lewej strony. W ciągu następnych 5 minut uczestnicy wpisują po 3 nowe pomysły do formularza. Czynności te są powtarzane jeszcze 4 razy, aż formularze wrócą do swoich właścicieli. Otrzymane w ten sposób pomysły należy posegregować według wstępnie przyjętych kryteriów, usuwając powtarzające się. Posegregowane pomysły należy zebrać tak, aby utworzyły listę, którą można przekazać do ostatecznej oceny i wyboru rozwiązania problemu.
76. " TECHNIKA J - G - J "
MATERIAŁY: kartki, pisaki
CEL: wybór rozwiązania problemu
PRZEBIEG: członkowie grupy indywidualnie spisują pomysły rozwiązania problemu. Następnie zebrane indywidualnie pomysły są porównywane w grupie, usuwa się powtórzenia i doskonali pozostałe w świetle przyjętych kryteriów. Wybór rozwiązania jest dokonywany przez głosowanie. Decyduje zwykła większość głosów.
77. "TECHNIKA KULI ŚNIEGOWEJ"
MATERIAŁY: papier do pisania w arkuszach A- 4, około 100 małych kart ( format 1/4 poprzecznie ciętego arkusza A-4), duża tablica, taśma klejąca
CEL: indywidualne poszukiwanie pomysłów z ich grupowym ocenianiem
PRZEBIEG: prowadzący przedstawia problem do rozwiązania. Każdy uczestnik indywidualnie wymyśla swoje projekty rozwiązania i zapisuje je na arkuszu formatu A-4.
WARIANT I : każdy uczestnik wybiera 5 najlepszych jego zdaniem pozycji ze swojej listy i przepisuje każdą na oddzielną małą kartkę czytelnie i dużymi literami.
WARIANT II: każdy uczestnik przepisuje wszystkie swoje pomysły na małe kartki. Prowadzący zbiera kartki i rozmieszcza je na tablicy grupując razem kartki o podobnych treściach.
Wstępnie uporządkowany zbiór pomysłów poddawany jest ocenie. Można zmieniać położenie kart - pomysłów według przyjętej hierarchii.
Należy pamiętać, że ważna jest ilość i że dobre są wszelkie pomysły.
78. "JAK TO WYJAŚNIĆ"
MATERIAŁY: kartki, długopisy
CEL: rozwijanie umiejętności komunikowania się i interpretowania sytuacji z różnych punktów widzenia.
PRZEBIEG: Prowadzący informuje uczestników, że ich zadaniem jest podanie przyczyny zaistniałej sytuacji, np.
"Młody człowiek biegnie ulicą",
"Matka daje dziecku klapsa",
"Uczeń kładzie koledze pineskę na krześle",
"Na przerwie uczeń uderza kolegę w plecy",
"Na przyjęciu ktoś się upija",
"Ulicą idzie kilkuletnie dziecko i płacze".
Grupę dzielimy na 4-osobowe zespoły - uczestnicy wypisują w małych grupach jak najwięcej przyczyn, które spowodowały zachowanie bohaterów sytuacji. W każdej grupie jedna osoba zapisuje przyczyny i odczytuje je głośno.
79. "WYKORZYSTAJMY ILUSTRACJE"
MATERIAŁY: wcześniej przygotowane ilustracje, fotografie
CEL: wspólne prowadzenie rozmów
PRZEBIEG: Ilustracje rozkładamy na stolikach, do których zapraszamy 4-6 osobowe grupki. Możliwości jest bardzo dużo, np.
układamy scenariusz filmu
wybieramy kolejno odwrócone ilustracje i staramy się ułożyć logiczną fabułę
Na zakończenie każda grupka opowiada swoją historyjkę i wrażenia ze wspólnej pracy.
80. "WYWIAD Z PARTNEREM"
MATERIAŁY: karteczki z przygotowanymi tematami
CEL: ułatwienie kontaktu w grupie
PRZEBIEG: dobieramy się w pary i każda para ciągnie karteczkę z tematem. W parach należy ustalić kto przeprowadza, a kto udziela wywiadu. Osoba, która udziela wywiadu stara się zapamiętać wypowiedź swojego rozmówcy, a następnie prezentuje ją grupie. Osoba, z którą przeprowadzono wywiad, nie odzywa się, aż "redaktor" nie skończy swojej wypowiedzi. Potem ewentualnie może sprostować treść opowieści, jeśli jest to konieczne i ważne. Kolejnym etapem zabawy jest zmiana tematu i prowadzących wywiad.
81. "CZTERY KĄTY"
MATERIAŁY: kartony z tematami rozmów
CEL: kształcenie umiejętności komunikacji
PRZEBIEG: ustawiamy stoliki w czterech kątach sali. Na nich rozkładamy tematy rozmów zapisane dużymi literami, np.
"Gdzie lubię wypoczywać i dlaczego?" ( LASY I JEZIORA*GÓRY*MORZE* WIEŚ I ŁĄKI)
"Jakie zwierzęta lubię, posiadam lub chciałabym posiadać?"(PSY * KOTY * RYBY* PTASZKI)
Uczestnicy wybierają kąt w zależności od swoich upodobań, poglądów, zainteresowań. Każdy wybiera to miejsce, które mu najbardziej odpowiada. W ten sposób powstaje mała grupa, która może opowiedzieć sobie o swoich wrażeniach z różnych wyjazdów, czy doświadczeniach ze swoimi "ulubieńcami". Musimy pamiętać, że ta metoda nadaje się również do rozmów na poważniejsze tematy.
Po dyskusji w małej grupie jedna osoba prezentuje innym najważniejsze poglądy zespołu.
82. "POŚREDNIE NIE"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: uświadomienie, w jaki sposób pośrednio wyrażamy NIE - aby w przyszłości częściej stosować bezpośrednie jego formy
PRZEBIEG: dobieramy się w pary i decydujemy, która osoba jest A a która B. za chwilę A zacznie prosić B przez około 5 minut o różne rzeczy, o których przypuszcza, że B nie będzie chciał mu ich dać. Za każdym razem, gdy A sformułuje jakąś prośbę B ma zareagować na nią pośrednim odrzuceniem, nie wymawiając przy tym bezpośrednio słowa "NIE".
Po zakończeniu zmagań wraz z całą grupą dzielimy się spostrzeżeniami, w jaki sposób próbowaliśmy się wyłgać od próśb i żądań partnera, a także jak się przy tym czuliśmy.
83. "CZY ROZUMIESZ"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: trenowanie werbalnych umiejętności uczestników
PRZEBIEG: wybieramy z grupy dwóch uczestników na ochotnika. Oni ustalają sobie w tajemnicy jakiś temat, na który chcieliby porozmawiać. Może tutaj chodzić o dowolną rzecz. Skoro już coś ustalą, zaczynają wobec grupy dyskutować. Ich zadanie polega na tym, że wprowadzają członków grupy w błąd odnośnie prawdziwego tematu rozmowy. Dyskutują tak, aby nikt nie zauważył, jakie wybrali zagadnienie. Nie wolno im przy tym podawać żadnych fałszywych informacji. Pozostali nie mogą zadawać żadnych pytań i głośno wyrażać swoich przypuszczeń. Jednak, skoro tylko ktoś rozpoznał prawdziwy temat, włącza się do dyskusji. W każdej chwili może zostać poproszony o podanie tematu, który rzekomo zidentyfikował. Temat podaje po cichu na uch. Jeżeli odgadł, dalej uczestniczy w dyskusji. Jeżeli się pomylił, nie wolno jej kontynuować dyskusji. Kontrolowanie jest wyłącznym przywilejem " wiedzących".
84. "PRZEPOŁÓW JABŁKO"
MATERIAŁY: formularz "trudne sytuacje"; papier; pisaki dla każdego; jedna moneta
CEL: ćwiczenie reakcji podczas podejmowania decyzji
PRZEBIEG: Tworzymy małe grupki, liczące po 3,4 osoby. Każda grupa losuje teraz jedną z "trudnych sytuacji" z formularza, która ma być przedmiotem dyskusji grupowej. Każdy otrzymuje kartkę papieru i ołówek. Każda grupa opracowuje dwie alternatywy działania według zasady przepołowionego jabłka. Grupy muszą być później w stanie zaakceptować pod względem emocjonalnym oba rozwiązania. każdy rysuje duże jabłko na swojej kartce i przepoławia je dokładnie po środku. Po podjęciu decyzji w sprawie rozwiązań, zapisujemy jedno z jednej strony jabłka, a drugie z drugiej.
Prowadzący rzuca następnie monetę, żeby każdy mógł zobaczyć, jak reaguje emocjonalnie na oba rozwiązania. Rzut monetą jest jedynie symulacją, potrzebną do bardziej realistycznego oszacowania wyobrażonych sobie uczuć w stosunku do obu dróg działania.
85. "PRZYSŁUCHIWANIE SIĘ"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: kontrolowanie swojego zachowania podczas komunikacji, uczenie się dokładniejszego przysłuchiwania się sobie nawzajem.
PRZEBIEG: tworzymy grupy 6 osobowe, z osobami, z którymi chcielibyśmy poprawić swoją komunikację. Za chwilę będziemy dyskutowali w tych grupach przez 30 minut na dowolny temat. Wybieramy taki temat, który jest dla nas naprawdę interesujący i pożyteczny. Podczas rozmowy kierujemy się zasadą: każda wypowiedź musi być wprowadzona w ten sposób, że mówiący powtarza słowa swojego poprzednika. Nie powtarzamy dosłownie, lecz staramy się przekazać sens jego wypowiedzi własnymi słowami.
METODY INFORMACJI ZWROTNYCH
To informacje o tym jakie są moje wrażenia po spotkaniu,
To komunikat dla drugiej osoby o tym:
jak ją postrzegam
jak przeżywam kontakt z nią
jakie uczucia wywołuje we mnie jej zachowanie
86. „KOŁO PLUSÓW I MINUSÓW”
MATERIAŁY: duży arkusz papieru, mazaki.
CEL: uzyskanie informacji zwrotnych, diagnoza samopoczucia uczniów w klasie.
PRZEBIEG:
Na dużym arkuszu papieru zaznacza się jak największy okręg i dzieli go linią na pół. Jedną połowę podpisuje się: „czuję się dobrze w grupie”, drugą: „źle się czuje w grupie”. Prowadzący podaje uczestnikom skale ocen:
+ + bardzo dobrze czuję się w grupie;
+ raczej dobrze czuje się w grupie;
- raczej źle się czuję w grupie;
- - bardzo źle się czuje w grupie.
Uczestnicy podchodzą do arkusza i posługując się plusami i minusami, wpisują swoje oceny. Opracowanie wyników obejmuje zsumowanie plusów i minusów oraz porównanie ich proporcji.
87. „TEMPERATURA UCZUĆ”
MATERIAŁY: kartki, mazaki, karton z imitacją termometru
CEL: otrzymanie informacji zwrotnych, diagnoza klimatu grupy i samopoczucia jej członków.
PRZEBIEG: Na kartonie narysowana jest pionowa skala, jak w termometrze: od + 20 do -20. Prosimy uczestników, by zaznaczyli kropką lub innym znakiem temperaturę swoich odczuć po spotkaniu. Im temperatura bardziej dodatnia tym zajęcia bardziej interesujące.
88. "POGODA I JA "
MATERIAŁY: kartony z narysowanymi różnymi stanami pogody.
CEL: uzyskanie informacji zwrotnych, zbadanie klimatu w grupie po spotkaniu.
PRZEBIEG: kartony z narysowanymi różnymi stanami pogody, np. piękne słońce, deszcz, mgła, błyskawica, umieszczamy w różnych punktach sali. Prosimy, aby każdy stanął obok tego rysunku, który wyraża jego aktualny nastrój.
89. "WIZYTÓWKA Z POGODĄ"
MATERIAŁY: kartoniki, mazaki kolorowe.
CEL: uzewnętrznienie swoich odczuć po spotkaniu
PRZEBIEG: Do wykonanej wizytówki z imieniem w środku, każdy uczestnik dorysowuje uśmiechnięte słonko, słoneczko częściowo przykryte chmurką, samą chmurkę lub deszcz. Poznajemy w ten sposób aktualne samopoczucie uczestników.
90. "WYPOWIEDZI PODSUMOWUJĄCE"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: poznanie przeżyć i spostrzeżeń na temat przebiegu spotkania, poruszanych tematów
PRZEBIEG: Na koniec spotkania uczestnicy siadają w kręgu, aby każdy z uczestników miał prawo i sposobność wypowiedzieć się: "jak się czułem podczas spotkania?, Co sobie uświadomiłem?". Wypowiedzi uczestników są różne. Wszyscy zastanawiamy się: Co można na przyszłość zmienić? Od czego to zależy?
91. " BOMBARDOWANIE WRAŻENIAMI"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: przekazanie prostego sprzężenia zwrotnego na zakończenie spotkania
PRZEBIEG: każdy ma sposobność dowiedzenia się, jakie wrażenie zrobił na innych. Gra toczy się następująco: Adresat słucha - nie komentując wrażeń różnych uczestników. Każdy powinien krótko i konkretnie przedstawić swoje odczucia. Nie mówcie więc: "masz naturę przywódcy", lecz " ty mówiłeś najczęściej i najdłużej ze wszystkich". Nie każdy musi się wypowiadać.
92. "GORĄCE KRZESŁO"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: okazja do wypowiedzenia się , jakie emocjonalne reakcje na zachowanie innych w grupie postrzega on u siebie
PRZEBIEG: Chodzi o to, aby każdy miał okazję wyrażenia wobec innych krytyki i oceny, a także wysłuchania opinii, jakie mają mu do przekazania niektórzy uczestnicy.
Kto chce usłyszeć sprzężenie zwrotne innych, siada na "gorącym krześle", znajdującym się obok krzesła prowadzącego. Krytyka i ocena powinny dotyczyć zachowania, jakie ten uczestnik dotychczas w grupie prezentował. A więc kto chce, siada na krześle i mówi: chciałbym od was usłyszeć, co wam się we mnie podoba i co wam się nie podoba.
93. "ALBUM POEZJI"
MATERIAŁY: dla każdego uczestnika kartka papieru A3 i przybory do pisania
CEL: możliwość wyrażenia i wysłuchania sprzężenia zwrotnego
PRZEBIEG: Każdy bierze sobie kartkę papieru i coś do pisania. Teraz wykreślamy pośrodku kartki pionową kreskę od góry do dołu. Piszemy na górze w lewej kolumnie zdanie: co mi się w tobie podoba?. W prawej kolumnie piszemy co mi się w tobie nie podoba?. Oba tytuły powinny być zanotowane możliwie jak najwyżej, aby na dole pozostało jeszcze dużo wolnego miejsca. Zaznaczamy, że jest to nasza kartka papieru, wpisując w małą rubryczkę u góry pośrodku, swoje nazwisko.
Każdy kładzie swoją kartkę papieru na podłodze i tam ją pozostawia. Teraz chodzimy po pomieszczeniu i każdemu uczestnikowi zapisujemy na jego kartce to, co w nim lubimy oraz to, czego w nim nie tolerujemy. Zapisujmy zarówno pozytywne i negatywne uwagi, jak również wyjaśnienie dlaczego tak uważamy.
94."CZARODZIEJSKA RÓŻDŻKA"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: odkrywanie i wyrażanie utajonych życzeń i reakcji
PRZEBIEG: Każdy będzie miał za chwilę możliwość wybrania sobie trzech uczestników, których chce zaczarować. Podejdzie on po prostu do danej osoby, stanie naprzeciwko niej, klepnie ją lekko w ramię i zacznie czarować. Może zmienić w nim to, co chce - wygląd zewnętrzny, wiek, poglądy, opinie oraz sposób zachowania. Potem "czarnoksiężnik" idzie dalej i staje przed innym członkiem grupy, aby go zaczarować. Podczas zabawy nie wolno nikomu prowadzić jakichkolwiek dyskusji. Będziemy mieli później okazję wypowiedzieć się na temat przebiegu tego eksperymentu. Dozwolone są teraz jedynie krótkie reakcje "zaczarowanych "osób.
95. "GABINET FIGUR WOSKOWYCH"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: tworzenie diagramu powiązań grupowych, opierając się na własnych odczuciach, tzn. na tym jak ona sama postrzega poszczególnych uczestników.
PRZEBIEG: nie rozmawiając z nikim eksperymentator podchodzi do pojedynczych osób i zaczyna budować grupowy gabinet figur woskowych, doprowadzając każdego do takiej pozycji, która wyraża, jak i gdzie on go widzi. Może on przy tym kazać ludziom stać, położyć się, usiąść... może tworzyć układy wieloosobowe, rozdzielać uczestników i nadać im dowolną ekspresyjną postawę. Na zakończenie on sam przyjmuje jakąś, charakterystyczną dla niego pozycję. Potem każdy zastanawia się jak czuje się w swojej obecnej pozycji.
96. "WYBÓR RODZINY"
MATERIAŁY: dla każdego uczestnika formularz "Wybór rodziny"
CEL: poinformowanie uczestników o tym, jak są przez innych odbierani
PRZEBIEG: każdy wyobraża sobie, że może wybrać z grupy rodzinę: ojca, matkę, brata, siostrę... każdy bierze sobie formularz i wpisuje w wolnych linijkach, kogo typuje na poszczególnych członków rodziny. Następnie każdy prezentuje wybory i je uzasadnia.
97. " KRONIKA SPOTKANIA"
MATERIAŁY: systematycznie prowadzona kronika
CEL: uzupełnienie kroniki własnymi przeżyciami ze spotkania,
PRZEBIEG: po zakończonym spotkaniu każda osoba wypełnia kwadracik w przygotowanym wcześniej albumie swoimi wrażeniami i spostrzeżeniami. Rysuje, pisze życzenia i podpisuje się.
98. "DOPISZ COŚ:"
MATERIAŁY: arkusze papieru, mazaki
CEL: zebranie informacji zwrotnej po spotkaniu
PRZEBIEG: na arkuszach papieru wcześniej zapisujemy polecenia: "dokończ zdanie"
I podajemy początek zdania, np.
"byłem tu chociaż..."
"mam nadzieję, że to spotkanie..."
"najmilej wspominam zabawę..."
"uważam, że trzeba zmienić..."
Po uzupełnieniu można przedyskutować wspólne spostrzeżenia.
99." CO JESZCZ CHCIAŁEM POWIEDZIEĆ"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: zebranie problemów które nie zostały poruszone, a powinny być omówione
PRZEBIEG: chciałabym aby każdy zastanowił się, jakie tematy i problemy nie zostały poruszone. Mogą to być sprawy np. o podłożu emocjonalnym, albo też natury intelektualnej. Teraz niech każdy uzupełni takie zdanie: co chciałem jeszcze powiedzieć, zrobić, a czego nie powiedziałem, nie zrobiłem od razu to...
Ja sama zacznę, a potem mój sąsiad z lewej strony będzie kontynuował.
100."TU I TERAZ"
MATERIAŁY: niepotrzebne
CEL: umożliwienie wszystkim wglądu w wewnętrzny świat pozostałych uczestników podczas bieżącego spotkania
PRZEBIEG: po kolei każdy mówi w dwóch lub trzech zdaniach, co myśli w danym momencie o innych członkach grupy analizując ich zachowanie podczas spotkania. Zaczynamy każde zdanie od słowa TERAZ. Kierujemy się tylko własnymi odczuciami.
1
1