Wykaz zagadnień do zaliczenia przedmiotu „Podstawy systemu bezpieczeństwa narodowego”

1. Bezpieczeństwo narodowe RP. Pojęcie, istota, cel i treści

Bezpieczeństwo narodowe - naczelna i egzystencjalna potrzeba narodowa oraz priorytetowy cel działalności państwa :

- dla zapewnienia przetrwania wartości, dziedzictwa i substancji narodowej,

- tworzenia warunków rozwoju obecnego i przyszłych pokoleń.

Bezpieczeństwo jest nie tyle określonym stanem rzeczy, ile ciągłym procesem społecznym, w ramach którego działające podmioty starają się doskonalić mechanizmy zapewniające im poczucie bezpieczeństwa.

Podstawowe interesy narodowe są niezmienne i oparte na całościowej

koncepcji bezpieczeństwa państwa, uwzględniającej aspekty polityczno-militarne,

ekonomiczne, społeczne i ekologiczne. Interesy narodowe wynikają

z fundamentalnych i niezmiennych wartości Polski, a ich realizacja stanowi dla

państwa i jego mieszkańców potrzebę nadrzędną. Zgodnie z Konstytucją RP należą

do nich: zapewnienie niepodległości, nienaruszalności terytorialnej, wolności,

bezpieczeństwa, poszanowania praw człowieka i obywatela, a także zachowanie

dziedzictwa narodowego oraz ochrona środowiska naturalnego w warunkach

zrównoważonego rozwoju.Ze Strategii Bezpieczeństwa Narodowego

2. Organizacja bezpieczeństwa narodowego

Punkt 83. SBN

Rozwój sprawnego, wydajnego, właściwie zorganizowanego systemu

bezpieczeństwa państwa pozostaje podstawowym zadaniem polskiej polityki

bezpieczeństwa. Na system ten składają się wszystkie odpowiedzialne za

bezpieczeństwo w świetle Konstytucji RP i właściwych ustaw organy oraz instytucje

należące do władz ustawodawczych, wykonawczych i sądowniczych, w tym

Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrów i centralne organy administracji rządowej.

Ważnymi jego elementami są siły zbrojne oraz służby i instytucje rządowe

zobowiązane do zapobiegania i przeciwdziałania zagrożeniom zewnętrznym,

zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, prowadzenia działań ratowniczych oraz

ochrony ludności i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, a także - w zakresie

przewidzianym w Konstytucji RP i właściwych ustawach - władze samorządowe oraz

inne podmioty prawne, w tym przedsiębiorcy tworzący potencjał przemysłowo-

obronny.

System obronny państwa stanowią wszystkie siły i środki przeznaczone do realizacji zadań obronnych, odpowiednio do tych zadań zorganizowane, utrzymywane i przygotowane. Składa się on z trzech podstawowych elementów : podsystemu kierowania oraz dwóch podsystemów wykonawczych - militarnego i pozamilitarnego.

Podsystem kierowania obronnością to organy kierowania na wszystkich szczeblach struktury państwowej - centralnym (resortowym) i terenowym. Organy te stosownie do kompetencji stawiają zadania podległym jednostkom organizacyjnym lub zlecają zadania obronne innym jednostkom organizacyjnym państwa. PREZYDENT RP I RADA MINISTRÓW są naczelnymi organami kierowania obronnością. Prezydent stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium i jest zwierzchnikiem SZ RP. Jego organem doradczym jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP, zapewniającą bezpieczeństwo państwa, oraz sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności. Organem opiniodawczo doradczym RM jest Komitet Spraw Obronnych RM. Minister obrony narodowej kieruje całokształtem działalności SZ w czasie pokoju, przygotowuje projekty założeń obronnych państwa oraz sprawuje nadzór nad realizacją zadań obronnych przez organy administracji publicznej, samorządy instytucje i przedmioty gospodarcze oraz inne jednostki organizacyjne. W czasie wojny SZ dowodzi ND SZ RP mianowany przez prezydenta na wniosek RM.

Podsystem militarny tworzą SZ RP, składające się z trzech rodzajów SZ - Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej (jeszcze Wojska Specjalne ale o tym dr Piątek nie pisze).

Podsystem pozamilitarny tworzy administracja publiczna, instytucje państwowe i przedsiębiorcy, na których są nakładane lub którym zleca się wykonanie zadań obronnych ramach powszechnie obowiązującego prawa.

3.Dziedziny bezpieczeństwa narodowego.

BRAK

4.Środki i narzędzia bezpieczeństwa narodowego

Do narzędzi współczesnej obrony narodowej zalicza się: struktury organizacyjne -

organy władzy, służbę zagraniczną, siły zbrojne, służby wywiadu, policję, straż

graniczną, straż pożarną, placówki naukowo-badawcze, obiekty i ośrodki kultury,

służby inspekcyjne, stowarzyszenia pozarządowe oraz narzędzia niematerialne -

morale narodowe, strategie polityki państwa, prawo państwowe, naukę, edukację i

inne.

Środki obrony narodowej stanowią: środki polityczne obrony narodowej, środki

gospodarcze obrony narodowej, wojskowe, bezpieczeństwa publicznego i powszechnego, naukowo-techniczne obrony narodowej, ekologiczne, normatywne oraz

środki ideologiczne obrony narodowej

Całość środków obrony narodowej można podzielić na środki powszechne (nie-

militarne) stosowane w codziennej (rutynowej) ochronie, a także w zabezpieczaniu

wartości i interesów narodowych, oraz środki wojskowe traktowane jako ostateczny

decydujący środek obrony narodowej

5. Instytucje bezpieczeństwa narodowego

Siły Zbrojne, Straż Graniczna, Policja, Straż Pożarna, Pogotowie Ratunkowe, inspekcje (np., sanitarna) i straże.

6.Pojęcie i typologia zagrożeń bezpieczeństwa narodowego

Współczesne zagrożenie bezpieczeństwa narodowego można określić jako :

potencjalne lub istniejące zjawiska, sytuacje bądź działania godzące w wartości i interesy narodowe, stwarzające niebezpieczeństwo dla : życia i zdrowia, warunków bytu, mienia i środowiska oraz destrukcji organizacji życia społecznego i państwowego, a także zniweczenia możliwości rozwoju.

Typologia zagrożeń :

• polityczne

• militarne

• gospodarcze

• społeczne (społeczno-kulturowe)

• ekologiczne

Wg BN w XXI w. wyd. Bellona :

- związane z postępem naukowo-technicznym

- degradacja środowiska naturalnego

- zagrożenia społeczne

- zagrożenia terrorystyczne

- zagrożenia militarne

Prof. Wojnarowski wskazuje na zagrożenia cywilizacyjne, obszaru polityczno-militarnego, obszaru ekonomiczno-gospodarczego, ekologiczne.

7. Źródła wewnętrzne zagrożeń bezpieczeństwa narodowego

Można wyodrębnić trzy typy zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa o charakterze wewnętrznym. Będą to zagrożenia dla porządku:

- publicznego, czyli zespołu norm prawnych i poza prawnych, których

przestrzeganie warunkuje normalne współżycie jednostek ludzkich w

organizacji państwowej

- konstytucyjnego, czyli porządku prawnego w którym działania instytucji

powołanych przez państwo, jego funkcjonowanie oraz ład prawny nie są

zagrożone;

- powszechnego, czyli stanu zapewniającego ochronę życia i zdrowia obywateli

oraz majątku narodowego przed skutkami klęsk żywiołowych i katastrof

technicznych.

Rozpatrując zagrożenia dla porządku publicznego państwa ich źródeł można

upatrywać w postaci zagrożeń społecznych i kulturowych, w tym:

- wysokiego poziomu bezrobocia;

- rozwarstwienia ekonomicznego społeczeństwa;

- wzrostu migracji wewnętrznej;

-osłabienia więzi społecznych;

- poczucia marginalizacji dużych grup społecznych;

- braku dostatecznej kontroli dostępu do broni palnej;

- braku skutecznej kontroli skarbowej;

- zmiany i niedoskonałość stanowionego prawa;

- niskiej efektywności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości;

- braku efektywnych programów przeciwdziałania patologiom społecznym w

tym przestępczości;

- korupcji władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej.

Biorąc pod uwagę zagrożenia dla porządku konstytucyjnego państwa można

wskazać, iż będą to te zagrożenia, które prowadzą do podważenia:

-zmiany ustroju państwa (zbrojne przewroty polityczne);

-istniejącego porządku konstytucyjnego w państwie (kryzysy ekonomiczne i

polityczne prowadzące do buntów);

- zaniku funkcji instytucji demokratycznych w państwie (anarchia);

- działań państwa w kształtowaniu ładu społecznego - polityczno -

ekonomicznego (zamieszki, strajki);

-więzi między państwem a obywatelem.

Odnosząc się do zagrożeń dla porządku powszechnego państwa należy

podkreślić, że są to te które wiążą się z działalnością człowieka, jak i sił natury. W

związku z tym wśród źródeł zagrożeń dla bezpieczeństwa powszechnego państwa

można wymienić zagrożenia ekologiczne, zdefiniowane w dalszej części pracy.

8.Wpływ sytuacji politycznej, ekonomicznej i militarnej na arenie międzynarodowej na bezpieczeństwo narodowe.

BRAK

9.Charakterystyka zagrożeń niemilitarnych bezpieczeństwa narodowego

Są to po prostu wszystkie zagrożenia poza militarnymi, opisane dalej (patrz zagrożenia polityczne, gospodarcze, ekologiczne, społeczne itd.). Także katastrofy naturalne i awarie techniczne.

Zagrożenia niemilitrane jako rodzaj zagrożeń bezpieczeństwa narodowego.

Zagrożenia polityczne.

Zagrożenie polityczne bezpieczeństwa narodowego definiowane jest jako stan, w

którym nasilają się działania zorganizowanych grup społecznych (politycznych)

uniemożliwiające wypełnianie przez państwo jego głównych funkcji, a przez to

osłabiające lub niweczące działania organów lub instytucji realizujących cele i interesy narodowe. Mogą one powstać w wyniku planowych i zorganizowanych manipulacji lub opóźnionych i zaniechanych działań, które prowadzą do obalenia legalnych władz, naruszenia racji stanu, interesów narodowych i praworządności czy podważenia pozycji międzynarodowej państwa.

W poszczególnych przypadkach mogą to być:

• niepodporządkowanie się rezolucjom ONZ;

• nieprzestrzeganie umów i prawa międzynarodowego;

• brak gotowości do współpracy międzynarodowej; •rozwój agresywnych religii i

ideologii;

• zmiany granic w otoczeniu państwa;

• przeciwstawianie się tendencjom stabilizacyjnym i integracyjnym w regionie;

• istnienie w państwie secesjonistycznych grup i ich dąŜenia do autonomii;

• konflikty wielkich mocarstw o strefy wpływu;

• korupcja i przenikanie struktur przestępczych do władz;

• antynarodowa polityka innych państw;

• zastraszanie państw;

• sprawowanie władzy przy użyciu siły;

• nieprzestrzeganie praw i wolności obywateli;

• fałszerstwa wyborcze;

• współpraca przedstawicieli władz z obcym wywiadem;

• dyskryminacja mniejszości narodowych w kraju i poza jego granicami;

• manipulacje świadomością i psychiką społeczeństwa;

• masowe migracje obywateli i czystki etniczne;

• niepohamowany rozwój struktur państwa (biurokracja);

• upartyjnienie struktur państwa;

• naruszenie praworządności i słabość struktur demokratycznych; -

• eskalacja i umiędzynaradawianie konfliktów wewnętrznych i z innymi państwami;

• ingerencja w wewnętrzne sprawy państwa;

• brak skutecznego zarządzania w sytuacjach kryzysowych;

• wspieranie międzynarodowego terroryzmu;

• postępujący spadek nakładów na bezpieczeństwo.

Zagrożenia ekonomiczne.

Zagrożenia ekonomiczne bezpieczeństwa narodowego dotyczą problematyki

produkcji, wymiany i rozdziału różnych dóbr w państwie oraz racjonalnego nimi

dysponowania dla pomnażania ogólnego dobrobytu.

Zagrożenia ekonomiczne często są identyfikowane jako zagrożenia gospodarcze i

utożsamiane z nimi. Obejmują finanse państwa, proces produkcji, handel i dostęp do surowców, w szczególności energetycznych. Inna definicja określa zagrożenie gospodarcze jako stan, w którym państwo nie może przeciwstawić się takim oddziaływaniom zewnętrznym i wewnętrznym, które uniemożliwiają rozwój ekonomiczny zgodny z określonymi kierunkami i tempem, a przez to osłabiają potencjał gospodarczo - obronny.

Jak powiedział dr Glen : „Podstawa siły państwa leży w jego gospodarce i poziomie życia pojedynczego obywatela.”

Zagrożenia społeczne.

Termin zagrożenia społeczne bezpieczeństwa narodowego w publikacjach pojawia

się rzadko. Częściej w typologiach zagrożeń bezpieczeństwa wymienia się nazwy:

społeczno-kulturowe, psychospołeczne, kulturowe lub cywilizacyjne. Uznajmy, zgodnie z przyjętą typologią, że określenie „zagrożenia społeczne" odnosi się do

wszystkiego, co zagraża utratą życia i zdrowia, tożsamości narodowej i etnicznej

poszczególnych społeczności oraz bezpieczeństwa socjalnego (cywilizacyjnego) i

publicznego. Wynika to także z wyróżnianych cech każdego społeczeństwa, do

których należą: odrębność od innych zbiorowości, wzajemne oddziaływania pomiędzy

jego członkami, wspólne terytorium, instytucje, sposób komunikowania się,

podobieństwo warunków życia, podział pracy, normy i wzorce postępowania.

Sygnalizowany brak definicji zagrożeń społecznych zastąpimy definicją zagrożenia

psychospołecznego, za które uznaje się stan świadomości społeczeństwa

objawiający się takim stopniem nasilenia negatywnych oddziaływań i zjawisk, w

wyniku których zachwiane zostają egzystencjalne wartości oraz interesy narodu i

państwa, a także istnieje możliwość obniżenia świadomości społeczeństwa

np. :

• naruszenie praw człowieka i podstawowych wolności;

• uprzedzenia kulturowe i religijne oraz dyskryminacja mniejszości narodowych,

etnicznych, kulturowych, religijnych i językowych;

• dyskryminacja pici;

• manipulacje świadomością i psychiką za pośrednictwem środków masowego

przekazu (walka psychologiczna);

• ograniczanie wolności mediów;

• nacjonalizm, szowinizm, ksenofobia, fundamentalizm religijny;

• kryzys demograficzny (szczególnie obecnie zaczyna nas dotyczyć)

Zagrożenia kulturowe.

Rozpatrując kwestie zagrożeń kulturowych dla bezpieczeństwa państwa należy

podkreślić, iż bezpieczeństwo kulturowe „[…] w wymiarze narodowym oznacza

warunki, w których społeczeństwo może utrwalać i pielęgnować wartości decydujące o

jego tożsamości, a jednocześnie swobodnie czerpać z doświadczeń i osiągnięć innych

narodów…”.

W zglobalizowanym, wielokulturowym świecie, Polska nie jest państwem

odizolowanym od zagrożeń generowanych w sferze kulturowej. Są to zagrożenia

których źródeł można upatrywać w:

- procesie globalizacji, niosącym internacjonalizację kultury masowe,

wypierającym tradycyjne wzorce kulturowe;

- procesie ujednolicania przestrzeni kulturowej w ramach Unii Europejskiej

pomimo podkreślania „różnorodności w całości”;

- napływu nowych społeczności, a tym samym kultur wraz z imigracją do Polski,

co w połączeniu z globalizacją oraz ujednolicaniem przestrzeni kulturowej

może prowadzić do wynarodowienia;

- techniczno - technologicznym rozwojem społeczeństwa, które posługuje się

narzędziami ujednolicającymi przestrzeń kulturową (telewizja, internet )

tworząc nowe, uniwersalne wzorce kulturowe;

- atrakcyjnością kulturową społeczeństw europejskich biorących udział w

procesie integracji europejskiej z uwagi na poziom rozwoju cywilizacyjnego

oraz istotne opóźnienia Polski;

- tradycyjną formą polskiej polityki kulturowej podkreślającej tożsamość,

polskość, tradycyjne wzory zachowań zarówno w państwie, jak i poza jego

granicami.

Dr Jarosław Gryz, System Bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej XXI Wieku

Tom I Zagrożenia Bezpieczeństwa Państwa XXI Wieku,

Warszawa 2004, s. 60

Zagrożenia ekologiczne.

Zagrożenia ekologiczne bezpieczeństwa narodowego są to zagrożenia związane  
z funkcjonowaniem żywej przyrody oraz warunków życia człowieka w środowisku i trwałego rozwoju narodu. Najogólniej zagrożenia ekologiczne są to zdarzenia, w których istnieje możliwość wystąpienia trwałego (nieodwracalnego w sposób naturalny) uszkodzenia  
lub zniszczenia dużego obszaru środowiska przyrodniczego, wpływającego negatywnie (pośrednio lub bezpośrednio) na zdrowie lub życie ludzi. 
Do tego typu zdarzeń można zaliczyć: 
• niekontrolowaną eksploatację zasobów naturalnych, 
• masowe zanieczyszczenie wody, powietrza, gleby, 
• brak gospodarki odpadami komunalnymi, przemysłowymi, nuklearnymi, 
• stosowanie niebezpiecznych technologii przemysłowych, 
• katastrofy naturalne i przemysłowe, 
• naruszenie stosunków wodnych w środowisku, 
• chaotyczna urbanizacja, 
• próby nuklearne i testy nowych typów broni 

Zagrożenia spowodowane przez siły natury.

Inaczej zwane naturalnymi ( te spowodowane przez człowieka to awarie techniczne).

Zagrożenie naturalne dla bezpieczeństwa RP to „[…] rodzaj zagrożenia w

wyniku którego może nastąpić niebezpieczeństwo dla istot żywych, na skutek zmiany

środowiska naturalnego.” - ze słownika AON, 2002

Są one warunkowane zmianami:

-geologicznymi;

- klimatycznymi.

W związku z tym wśród głównych zagrożeń naturalnych dla bezpieczeństwa państwa

należy wymienić:

- powodzie;

-trzęsienia ziemi;

- osuwiska;

- huragany;

- susze.

Mogą to być tez wulkany bądź tsunami, które należy także wymienić, które na terenie Polski nie mają szansy wystąpić. Również śnieżyce.

Rozpatrując kwestie zagrożeń naturalnych dla bezpieczeństwa państwa należy

wskazać na czynniki pozytywne ograniczające ich skalę oraz skutki. Są to działania

państwa związane z:

- tworzeniem norm prawnych i ich przestrzeganie poprzez edukację społeczeństwa;

- tworzeniem i udoskonalaniem systemów obserwacji, ostrzegania i alarmowania;

- planowaniem przestrzennym (budowa dróg, wyznaczanie miejsc ewakuacji ludności, ujęć wody, systemów irygacyjnych itp.);

- planowaniem działań na wypadek zagrożeń naturalnych oraz ich skutków wtórnych ( np. w postaci szkolenia zespołów ratunkowych);

- budową i konserwacją zbiorników retencyjnych, tam, zapór, wałów przeciwpowodziowych, kanałów, obszarów zalewowych;

Dr Jarosław Gryz, System Bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej XXI Wieku

Tom I Zagrożenia Bezpieczeństwa Państwa XXI Wieku,

Warszawa 2004, s. 74

10. Rola Zgromadzenia Narodowego w dziedzinie bezpieczeństwa.

Art.114

1. W przypadkach określonych w Konstytucji Sejm i Senat, obradując wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie Marszałka Senatu, działają jako Zgromadzenie Narodowe.

2. Zgromadzenie Narodowe uchwala swój regulamin.

Konstytucja RP

Obrady Zgromadzenia Narodowego zwołuje Marszałek Sejmu w drodze postanowienia. Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy Marszałek Sejmu, a w jego zastępstwie Marszałek Senatu. Parlamentarzyści podczas posiedzenia Zgromadzenia Narodowego są sobie równi (brak rozróżnienia na posłów i senatorów). Zgromadzenie nie ma określonego harmonogramu posiedzeń, działa jednak na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu; jest zwoływane jedynie do wypełnienia którejś z kompetencji określonych w Konstytucji:

• przyjęcia przysięgi prezydenckiej (art. 130 Konstytucji),

• uznania trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (głosami 2/3 ustawowej liczby parlamentarzystów - art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji),

• postawienia prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu (wniosek 140 członków Zgromadzenia, do podjęcia uchwały głosami 2/3 głosów - art. 145 ust. 2 Konstytucji),

• wysłuchania orędzia prezydenta RP skierowanego do Zgromadzenia Narodowego (art. 140 Konstytucji), bez możliwości debaty.

wikipedia

11. Funkcje prawodawcze i kontrolne Sejmu RP

Funkcja ustrojotwórcza i ustawodawcza

• ustanawianie ustroju państwa

• stanowienie prawa przez uchwalanie ustaw (w tym budżetu państwa) oraz uchwał

• określanie podstawowych kierunków działalności państwa

Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw.

Art. 115.

1. Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie w ciągu 21 dni.

2. Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi w sprawach bieżących na każdym posiedzeniu Sejmu.

Konstytucja RP

Funkcja kontrolna

• wotum nieufności wobec rządu lub konkretnego ministra

• absolutorium budżetowe

• zapytanie poselskie i interpelacje skierowane do członków rządu, prezesa NIK lub NBP (osoby, do których skierowane są zapytania i interpelacje mają 21 dni na odpowiedź)

• kontrola nad działalnością samorządu terytorialnego (art. 171 konstytucji):

- kontrola pośrednia - wykonywanie nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego przez Prezesa Rady Ministrów, - kontrola bezpośrednia, gdy na wniosek Prezesa Rady Ministrów Sejm ocenia, czy organ stanowiący samorządu terytorialnego "rażąco narusza Konstytucję lub ustawy"

Kontrola może realizowana być

- przez sejm in pleno

- przez podporządkowane mu organy lub komisje sejmowe

- indywidualną działalność parlamentarzystów

J. Buczkowski, K. Eckhardt, Prawo Konstytucyjne, Przemyśl 2003, s.192

12. Funkcje Senatu RP.

• udział w ustawodawstwie,

• opiniowanie / wyrażanie zgody na powołanie niektórych organów państwowych,

• za zgodą Senatu powoływani są członkowie NIK, Rzecznika Praw Obywatelskich,

• powoływanie swoich przedstawicieli do organów państwowych - KRRiTV (3 członków), RPP (3 członków), KRS (2 członków),

• udział w zarządzaniu referendum ogólnokrajowego wraz z prezydentem na podstawie artykuł 125 ustęp 2,

13. Struktura systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym.

W Rozporządzeniu Rady ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r.

w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym

§ 2. 1. W skład systemu kierowania wchodzą organy władzy publicznej i kierownicy jednostek organizacyjnych, zwani dalej "organami", które wykonują zadania związane z kierowaniem bezpieczeństwem narodowym.

2. W skład systemu kierowania wchodzą również organy dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, w tym Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych, z chwilą jego mianowania.

3. Organy uczestniczą w kierowaniu bezpieczeństwem narodowym w granicach kompetencji określonych w odrębnych przepisach, z wykorzystaniem obsługujących ich urzędów oraz niezbędnej infrastruktury.

4. Organy wykonują zadania związane z kierowaniem bezpieczeństwem narodowym, w zależności od skali zagrożenia, z wykorzystaniem stałych siedzib lub stanowisk kierowania.

Z § 11 ww. rozporządzenia wywnioskować można jakie organy wchodzą w skład systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym

§ 11. 1. Główne stanowiska kierowania przygotowuje się dla:

  1)   Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;

  2)   Prezesa Rady Ministrów;

  3)   ministrów, centralnych organów administracji rządowej oraz wojewodów;

  4)   kierowników urzędów centralnych nie wchodzących w skład administracji rządowej;

  5)   kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży działających pod zwierzchnictwem wojewody oraz organów administracji niezespolonej, ustalonych przez ministrów i wojewodów stosownie do kompetencji;

  6)   organów wykonawczych samorządu terytorialnego.

14. Rola i zadania organów władzy wykonawczej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.

W Polsce organami egzekutywy (wykonawczymi) są Prezydent i Rząd, jako organy konstytucyjne. Jednak do władzy wykonawczej zalicza się również Premiera oraz organy administracji rządowej.

wikipedia

Prezydent - patrz pkt 27

Rząd - Art. 146. Konstytucji RP :

1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.

3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.

4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:

1) zapewnia wykonanie ustaw,

2) wydaje rozporządzenia,

3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

4) chroni interesy Skarbu Państwa,

5) uchwala projekt budżetu państwa,

6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,

7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,

8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,

11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

12) określa organizację i tryb swojej pracy.

15. Rola Prezydenta RP w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.

Ogólną charakterystykę urzędu Prezydenta zawierają przepisy art. 126 Konstytucji:

„1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem

Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej.

2. Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży

suwerenności i bezpieczeństwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego

terytorium.

3. Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach

określonych w Konstytucji i ustawach".

art. 126 wyraża funkcje konstytucyjno-ustrojowe głowy państwa aniżeli jego konkretne uprawnienia, stanowi jednak podstawę do dalszego rozwinięcia uprawnień prezydenta w szczegółowych unormowaniach.

Wśród konstytucyjnych uprawnień prezydenta szczególne miejsce zajmują kompetencje w zakresie zwierzchnictwa sił zbrojnych, obronności i bezpieczeństwa państwa

w czasie pokoju i wojny. Konstytucja ustanawia prezydenta najwyższym

zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP (art. 134 ust. 1.). Jest to model zwierzchnictwa

biernego, w którym nie mieści się funkcja faktycznego naczelnego dowództwa i kierowania Siłami Zbrojnymi RP. Konstytucja rozgranicza uprawnienia prezydenta jako

zwierzchnika sił zbrojnych oraz uprawnienia rządu do kierowania nimi. Wynika to z

ustrojowej roli sił zbrojnych, opartej na zasadzie neutralności w sprawach politycznych i poddaniu ich cywilnej i demokratycznej kontroli (art. 26).

W czasie pokoju prezydent sprawuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi za

pośrednictwem ministra obrony narodowej, któremu przekazano uprawnienia rzeczywistego kierowania siłami zbrojnymi we współpracy z wojskowymi strukturami

dowodzenia, a w szczególności szefem Sztabu Generalnego i dowódcami rodzajów

sił zbrojnych. Zakres zwierzchnictwa prezydenta został określony w artykule 134

Konstytucji:

1. Prezydent mianuje i odwołuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów sił

zbrojnych.

2. Prezydent mianuje, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, Naczelnego Dowódcę

Sił Zbrojnych.

3. Prezydent nadaje, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, określone w ustawach

stopnie wojskowe.

Ponadto w myśl art. 136 prezydent, na wniosek prezesa Rady Ministrów, zarządza

powszechną lub częściową mobilizację i decyduje o użyciu sił zbrojnych do obrony

państwa.

Dopełnienie uprawnień prezydenta stanowi ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o

powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej

(art. 4 a), gdzie

stwierdza się; „Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, stojąc na straży suwerenności i

bezpieczeństwa państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium, w

szczególności:

1) zatwierdza, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, strategię bezpieczeństwa

narodowego;

2) wydaje, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, w drodze postanowienia, Polityczno-

strategiczną Dyrektywę Obronną Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne dokumenty

wykonawcze do strategii bezpieczeństwa narodowego;

3) zatwierdza, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, plany krajowych ćwiczeń

systemu obronnego i kieruje ich przebiegiem;

4) postanawia, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, o wprowadzeniu albo zmianie

określonego stanu gotowości obronnej państwa;

5) może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji

rządowej i samorządowej, przedsiębiorców, kierowników innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych o informacje mające znaczenie dla

bezpieczeństwa i obronności państwa;

6) inicjuje i patronuje przedsięwzięciom ukierunkowanym na kształtowanie postaw

patriotycznych i obronnych w społeczeństwie.

Ponadto Prezydent RP określa, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, główne

kierunki rozwoju sił zbrojnych oraz ich przygotowań do obrony państwa, a także

uczestniczy w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił

Zbrojnych i może je zwoływać.

16. Rola i zadania administracji rządowej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.

Do naczelnych organów administracji rządowej należą: Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie i kierownicy komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów.

E. i E. Ura, Prawo Administracyjne, Warszawa 2004, s.136

17. Rola i zadania organów samorządu terytorialnego w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.

Samorządy terytorialne współuczestniczą w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego i

obrony narodowej, realizując w tej dziedzinie zadania określone ustawami. Do

samorządu wojewódzkiego należą np. sprawy dotyczące szeroko rozumianego

bezpieczeństwa: promocja i ochrona zdrowia, kultura i ochrona jej dóbr,

zagospodarowanie przestrzeni, ochrona środowiska, drogi publiczne i transport,

obronność, bezpieczeństwo publiczne. W gestii samorządu powiatowego znajdują się

ni. in. sprawy ochrony zdrowia, ochrony dóbr kultury, zagospodarowania przestrzennego i nadzoru budowlanego, ochrony środowiska i przyrody, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochrony przeciwpowodziowej i zapobiegania

innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia, zdrowia oraz środowiska, obronności i

współpracy z organizacjami pozarządowymi. Szczebel powiatowy jest podstawowym i

zasadniczym poziomem reagowania kryzysowego.

Samorząd gminy realizuje zadania publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone

dla innych organów. Zadania te, służące zaspokojeniu potrzeb wspólnoty

samorządowej, są wykonywane jako zadania własne. Należą do nich: ochrona środowiska, drogi gminne oraz organizacja ruchu drogowego, ochrona zdrowia, utrzymanie gminnych obiektów użyteczności publicznej. Organy gminy uprawnione są

również do nakładania świadczeń osobistych i rzeczowych na rzecz obronności na

podstawie wniosków organów wojskowych.

Podkreślić należy, że starostowie, wójtowie, prezydenci i burmistrzowie są szefami

obrony cywilnej.

18. Kompetencje organów władzy w dziedzinie obronnej.

Ogólne zadania centralnej administracji rządowej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.

Administrację rządową można podzielić, ze względu na zakres jej działania, na administrację rządową centralną (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie oraz centralne organy administracji rządowej) oraz na administrację rządową terenową (wojewoda i podległe mu służby, organy administracji niezespolonej).

http://www.dsc.kprm.gov.pl

- Rada Ministrów

Zgodnie z art. 146 Konstytucji Rada Ministrów odpowiada m.in. za: zapewnienie

bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz porządek publiczny, zapewnienie

bezpieczeństwa zewnętrznego, sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie

obronności oraz coroczne określenie liczby obywateli powoływanych do czynnej

służby wojskowej.

- Minister Obrony Narodowej

Minister Obrony Narodowej jest naczelnym organem administracji państwowej w

dziedzinie obronności państwa. W świetle Ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o

urzędzie Ministra Obrony Narodowej do zakresu jego działania należy m.in.:

• kierowanie w czasie pokoju całokształtem działalności Sił Zbrojnych RP;

• przygotowywanie założeń obronnych państwa, w tym propozycji dotyczących

rozwoju i struktury sił zbrojnych;

• realizowanie generalnych założeń, decyzji i wytycznych Rady Ministrów w zakresie

obrony państwa i koordynowanie realizacji wynikających z nich zadań;

• sprawowanie, w zakresie powierzonym przez Radę Ministrów, ogólnego nadzoru nad

realizacją zadań obronnych przez organy administracji państwowej, instytucje

państwowe, samorządy, przedsiębiorców i inne podmioty;

• sprawowanie ogólnego kierownictwa w sprawach wykonywania powszechnego

obowiązku obrony;

• określanie celów, kierunków i zadań szkolnictwa wojskowego;

■ zawieranie umów międzynarodowych wynikających z decyzji Rady Ministrów,

dotyczących udziału polskich kontyngentów wojskowych w międzynarodowych

misjach pokojowych i akcjach humanitarnych oraz ćwiczeń wojskowych

prowadzonych wspólnie z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi;

• współdziałanie z innymi organami państwowymi, organami samorządu terytorialnego i organizacjami społecznymi.

19. Charakterystyka organizacji pozarządowych w Polsce.

Na rzecz obronności organizacjom pozarządowym można zlecać następujące zadania: utrzymanie lotnisk i szkolenie lotnicze, popularyzacja i propagowanie spraw obronności,

szkolenie paramilitarne, szkolenie w zakresie sposobów obronnych. Organizacje

pozarządowe działają również w sferze bezpieczeństwa i porządku publicznego,

bezpieczeństwa społecznego i bezpieczeństwa ekologicznego oraz na rzecz ochrony

przeciwpożarowej i ratownictwa. Ich powstawanie jest ściśle związane z budową

społeczeństwa obywatelskiego, którego istota polega na włączeniu się obywateli we

wszystkie dziedziny funkcjonowania społeczności lokalnych i współdecydowania we

wszystkich istotnych sprawach ich dotyczących. Należy zwrócić uwagę, że przepisy

obowiązującego prawa nakładają na samorządy powiatowe obowiązek współpracy z

organizacjami pozarządowymi.

20. Bezpieczeństwo narodowe w działalności wybranych organizacji pozarządowych.

BRAK

21. Zasady współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi.

BRAK

1

---