Wykaz

czynników biologicznych zagrożenia zawodowego,

na które narażenia są nauczyciele i wychowawcy w szkołach i internatach.

Opracowano na podstawie publikacji:

BIOLOGICZNE CZYNNIKI ZAGROŻENIA ZAWODOWEGO

Autor: Jacek Dutkiewicz, Radosław Śpiewak, Leon Jabłoński, Jolanta Szymańska

Opracował: Zatwierdzam:

Warszawa - październik 2010r.

Kategoria czynnika biologicznego/Nazwa	Grupa zagroże-nia wg MZ*	Droga przenoszenia	Działanie na człowieka	Źródło zakażenia /występowanie	Szczepionka Przechowy-wanie Szkod. zaw.*	Środki ochrony przed zagrożeniami
1	2	3	4	5	6	7
Wirusy (Adenoviridae)	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Gorączki adenowirusowe	Ludzie, zwierzęta	0 0 1	Ochrony osobiste
Wirusy (Coronaviridae) koronawirusy	2	Powietrzno-kropelkowe	Łagodne choroby górnych dróg oddechowych	Ludzie, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste
Wirusy (Hepadnaviridae) (wirus zapalenia wątroby typu B	3	Bezpośrednie, przez krew, płyny ustrojowe człowieka	Zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby	Ludzie, gryzonie, kaczki	1 1 1	Szczepienia ochronne, ochrony osobiste, używanie sprzętu jednorazowego użytku
Wirusy (Herpesviridae) wirus cytomegalii	2	Bezpośrednie, przez kontakt ze śliną i moczem	Mononukleoza z gorączką, postać rozsiana u osób z obniżona odpornością	Ludzie	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja, ochrona pracownic w ciąży, oświata zdrowotna
Wirusy (Herpesviridae) wirus Epsteina i Barr	2	Bezpośrednie, przez kontakt ze śliną chorych	Klasyczna mononukleoza, syndrom Duncana, Chłonia Burkitta, rak jamy nosowo-gardłowej	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Herpesviridae)wirus opryszczki pospolitej (typ 1 i 2)	2	Bezpośrednie, przez uszkodzoną skórę, przez kontakt rąk	Opryszczka, zapalenia skóry, zapalenie rogówki, zapalenia mózgu	Ludzie	1 0 1	Ochrony osobiste, szczepienia ochronne, dezynfekcja, sterylizacja, bierna immunizacja immunoglobuliną
Wirusy (Herpesviridae) Ludzki wirus B-limfotropowy	2	Bezpośrednie	Wysypka, odrzucanie przeszczepu nerek	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Herpesviridae) Ludzki herpeswirus 7	2	Bezpośrednie	Wysypka, odrzucanie przeszczepu nerek	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Herpesviridae) wirus ospy wietrznej i półpaśca	2	Powietrzno-kropelkowe	Ospa wietrzna, półpasiec	Ludzie	1 0 1	Ochrony osobiste, szczepienia ochronne, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Orthomxoviridae) wirusy grypy - A, B i C	2	Powietrzno-kropelkowe	Grypa, zapalenie płuc	Ludzie, zwierzęta domowe	1 0 1	Szczepienia ochronne, witaminizacja, izolacja grup wysokiego ryzyka
Wirusy (Papovaviridae) wirusy BK i JC	2	Powietrzno-kropelkowe	Zakażenie bezobjawowe nerek	Ludzie, zwierzęta	0 1 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Paramyxoviridae) wirus odry	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Odra, możliwe powikłania: zapalenie płuc, mózgu	Ludzie	1 0 0	Szczepienia ochronne, izolacja chorych
Wirusy (Paramyxoviridae) wirus zapalenia przyusznic	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenie przyusznic, możliwe powikłania: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, trzustki, jąder	Ludzie	1 0 0	Szczepienia ochronne, izolacja chorych
Wirusy (Paramyxoviridae) wirusy para grypy	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenie dróg oddechowych	Ludzie, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste, izolacja chorych
Wirusy (Paramyxoviridae) wirus RS	2	Powietrzno-kropelkowe	Zapalenie dróg oddechowych	Ludzie, zwierzęta	0 0 1	Ochrony osobiste, izolacja chorych
Wirusy (Parvoviridae) Parwowirus ludzki	2	Powietrzno-kropelkowe	Gorączka z wysypką, anemia, poronienia	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, izolacja chorych
Wirusy (Picornaviridae) wirus Coxsackie (gupy Ai B)	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenie układu oddechowego, angina, gorączki, zapalenie mózgu, i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, zapalenie wątroby, stany zapalne skóry z wysypką, biegunka, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Picornaviridae) wirusy ECHO	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenie układu oddechowego, gorączki, zapalenie mózgu, i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, zapalenie wątroby i jelit, stany zapalne skóry z wysypką, biegunka, zapalenie spojówek, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Picornaviridae) wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek	2	Powietrzno-kropelkowe	Ostre krwotoczne zapalenie spojówek	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Picornaviridae) wirus zapalenia wątroby typu A	2	Kałowo-pokarmowe, bezpośrednie	Zapalenie wątroby typu A, zapalenia żołądka i jelit	Ludzie, ścieki	1 0 1	Szczepienia ochronne, bierne uodparnianie ludzką immunoglobuliną, ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Picornaviridae)wirusy choroby Heinego i Medina	3	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Gorączka, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, inwalidztwo	Ludzie, ścieki	1 0 0	Szczepienia ochronne, ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja, asenizacja ścieków
Wirusy (Picornaviridae) Inne enterowiusy	0	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zapalenie układu oddechowego, gorączki, zapalenie mózgu, i opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie wątroby i jelit, mięśnia sercowego i osierdzia	Ludzie, zwierzęta, ścieki	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja, asenizacja ścieków
Wirusy (Picornaviridae) Rynowirusy	2	Bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe	Łagodne zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych	Ludzie, zwierzęta	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Reoviridae) Reowirusy	2	Bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe	Gorączki reowirusowe	Ludzie	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Wirusy (Reoviridae) rotawirus ludzki Wirusy Togaviridae, Rubivirus) wirus różyczki	2 2	Kałowo-pokarmowe, powietrzno-kropelkowe Bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe	Z - zapalenie żołądka i jelit, biegunki (głównie u dzieci Różyczka, zapalenie stawów, uszkodzenie płodu	Ludzie Ludzie	0 0 0 1 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja Ochrony osobiste, szczepienia ochronne, dezynfekcja, sterylizacja, ochrona pracownic w ciąży.
Bakterie (tlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka rzekomokrztuścowa	2	Powietrzno-kropelkowe	Krztusiec (postać łagodna)	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Bakterie (tlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka krztuśca	2	Powietrzno-kropelkowe	Krztusiec, możliwe powikłania: zapalenie oskrzeli i płuc, encefalopatia	Ludzie	1 0 0	Szczepienia ochronne, ochrony osobiste, przestrzeganie zasad higieny
Bakterie (krętki)	2	Ukłucie kleszczy	Z(ZOO) - borelyza z Lyme: gorączka, rumień wędrujący, zapalenie stawów, serca, nerwów	Kleszcze (głównie w Europie i USA) gryzonie, jelenie,psy, ludzie	0 0 1	Ochrony osobiste, szybkie usuwanie przyssanych kleszczy, repelenty, tępienie kleszczy, dezynfekcja, badania serologiczne narażonych gróp zawodowych, oświata zdrowotna
Bakterie (maczugowce) maczugowiec błonicy	2	Bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe	Błonica	Ludzie	1 0 0	Szczepienia ochronne, ochrony osobiste, przestrzeganie zasad higieny
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka influenzy	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie,	Zapalenie układu oddechowego, ucha, zatok, nagłośni, opon, tkanki łącznej	Ludzie (często dzieci)	1 0 0	Ochrony osobiste, szczepienia ochronne, dezynfekcja, sterylizacja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) Haemophilus spp.	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Zapalenia płuc, wsierdzia, spojówek, brazylijska gorączka purpurowa	Ludzie	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka czerwonki	2	Pokarmowo-wodne	Z - czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)	Ludzie (zwłaszcza dzieci)	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, indywidualne autoszczepionki, przestrzeganie zasad higieny, oświata zdrowotna
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka czerwonki typ 1	3	Pokarmowo-wodne	Z - czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) T - b. silna egzotoksyna białkowa (cytotoksynaShigi)	Ludzie (zwłaszcza dzieci)	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja, przestrzeganie zasad czystości i higieny, oświata zdrowotna
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka czerwonki (pozostałe typy)	2	Pokarmowo-wodne	Z - czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)	Ludzie (zwłaszcza dzieci)	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, indywidualne autoszczepionki, przestrzeganie zasad higieny, oświata zdrowotna
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka czerwonki	2	Pokarmowo-wodne	Z - czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką); T - enterotoksyny białkowe	Ludzie (zwłaszcza dzieci)	0 0 0	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja, przestrzeganie zasad czystości i higieny, oświata zdrowotna
Bakterie (warunkowo beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) pałeczka czerwonki	2	Pokarmowo-wodne	Z - czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)	Ludzie (zwłaszcza dzieci)	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, indywidualne autoszczepionki, przestrzeganie zasad higieny, oświata zdrowotna
Bakterie (Gram-dodatnie ziarniaki) Gronkowiec złocisty	2	Powietrzno-pyłowe, Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie, pokarmowe	Zakażenia ropne, stany zapalne dróg oddechowych i innych narządów, zatrucia pokarmowe, posocznica, alergie skórne	Powłoki ludzi i zwierząt, pył, powietrze, woda, ścieki, żywność	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, indywidualne autoszczepionki, przestrzeganie zasad higieny, oświata zdrowotna
Bakterie (Gram-dodatnie ziarniaki) Paciorkowiec ropotwórczy	2	Powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie	Angina, zakażenia ropne skóry, róża, płonica, posocznica choroba reumatyczna, zapalenie kłębuszków nerkowych, wsierdzia	Ludzie	0 0 1	Ochrony osobiste, dezynfekcja, sterylizacja, przestrzeganie zasad czystości i higieny, oświata zdrowotna
Bakterie (riketsje)	0	Ukłucie kleszczy	Z(ZOO) - gorączka, anaplazmowa (erlichioza) granulocytarna	Sarny, jelenie, owce, bydło, konie, kleszcze	0 0 1	Ochrony osobiste, szybkie usuwanie przyssanych kleszczy, repelenty, tępienie kleszczy, dezynfekcja, oświata zdrowotna

L e g e n d a

(rodzaj czynnika biolog.):

(w) - wirusy

(b) - bakterie

(g) - grzyby

(grupa zagrożenia):

** Czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3 zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj zakaźne drogą powietrzną

Grupa zagrożenia wg MZ* - grupa zagrożenia wg klasyfikacji rozporządzenia Ministra Zdrowia (w skali 2-4)

Szczepionka, Przechowywanie, Szkodliwość zawodowa*

*Szczepionka - informacja na temat dostępności skutecznej szczepionki (1=tak. 0=nie)

*Przechowywanie - informacja na temat konieczności przechowywania akt zdrowotnych narażonego pracownika przez okres dłuższy niż 10 lat od ostatniej ekspozycji (1=tak, 0-nie)

* Zagrożenie zawodowe - informacja, czy piśmiennictwo naukowe opisuje dany czynnik jako zagrożenie zawodowe (1=tak, 0=nie)

Lista osób zapoznanych z czynnikami biologicznymi występującymi

na stanowiskach pracy.

1. ……………………………………………………………………………………………………………..

2. ……………………………………………………………………………………………………………..

3. ……………………………………………………………………………………………………………..

4. ……………………………………………………………………………………………………………..

5. ……………………………………………………………………………………………………………..

6. ……………………………………………………………………………………………………………..

7. ……………………………………………………………………………………………………………..

8. ……………………………………………………………………………………………………………..

9. ……………………………………………………………………………………………………………..

10……………………………………………………………………………………………………………..

11……………………………………………………………………………………………………………..

12………………………………………………………………………………………………………….....

13……………………………………………………………………………………………………………..

14……………………………………………………………………………………………………………..

15……………………………………………………………………………………………………………..

16……………………………………………………………………………………………………………..

17……………………………………………………………………………………………………………..

18……………………………………………………………………………………………………………..

19………………………………………………………………………………………………....................

20……………………………………………………………………………………………………………..

21……………………………………………………………………………………………………………..

22……………………………………………………………………………………………………………..

23……………………………………………………………………………………………………………..

24……………………………………………………………………………………………………………..

25……………………………………………………………………………………………………………..

26……………………………………………………………………………………………………………..

27……………………………………………………………………………………………………………..

28……………………………………………………………………………………………………………..

29……………………………………………………………………………………………………………..

30……………………………………………………………………………………………………………..

31……………………………………………………………………………………………………………..

32……………………………………………………………………………………………………………..

33……………………………………………………………………………………………………………..

34………………………………………………………………………………………………………….....

35……………………………………………………………………………………………………………..

36……………………………………………………………………………………………………………..

37……………………………………………………………………………………………………………..

38……………………………………………………………………………………………………………..

39……………………………………………………………………………………………………………..

40……………………………………………………………………………………………………………..

41………………………………………………………………………………………………....................

42……………………………………………………………………………………………………………..

43……………………………………………………………………………………………………………..

44……………………………………………………………………………………………………………..

45……………………………………………………………………………………………………………..

46……………………………………………………………………………………………………………..

47……………………………………………………………………………………………………………..

48……………………………………………………………………………………………………………..

49……………………………………………………………………………………………………………..

50……………………………………………………………………………………………………………..

51……………………………………………………………………………………………………………..

52……………………………………………………………………………………………………………..

53……………………………………………………………………………………………………………..

54……………………………………………………………………………………………………………..

55……………………………………………………………………………………………………………..

56……………………………………………………………………………………………………………..

57……………………………………………………………………………………………………………..

58……………………………………………………………………………………………………………..

59………………………………………………………………………………………………………….....

60……………………………………………………………………………………………………………..

61……………………………………………………………………………………………………………..

62……………………………………………………………………………………………………………..

63……………………………………………………………………………………………………………..

64……………………………………………………………………………………………………………..

65……………………………………………………………………………………………………………..

66………………………………………………………………………………………………....................

67……………………………………………………………………………………………………………..

68……………………………………………………………………………………………………………..

69……………………………………………………………………………………………………………..

70……………………………………………………………………………………………………………..

71……………………………………………………………………………………………………………..

72……………………………………………………………………………………………………………..

---